________________
૧૨૮
આત્મજાગૃતિ
પ્રાચીન ભારતની પુણ્યતીર્થ જેવી તક્ષશિલા, નાલંદા અને વલ્લભીની વિદ્યાપીઠનું સમરણ કરતાં આપણું હૃદય ગૌરવથી છલકાઈ જાય છે. જ્ઞાનના પુંજ અને તેજના ફુવારા જેવા ચારિત્રવાન વિદ્યાર્થીઓથી આપણે દેશ, આપણે ધર્મ, આપણે સમાજ અને આપણે ઇતિહાસ ઉજળે છે. ચીનના મહાયાત્રા હ્યુયેનસાંગ જેવાને એમને ઉલ્લેખ, પિતાની સ્મૃતિ-ધમાં કરે પડ્યો છે.
આજના કેટલાક યુવાને તે વાળ, કપડાં અને બુટન ટાપટીપમાંથી જ ઊંચા નથી આવતા. આવા યુવાને પણ પ્રથમ કક્ષાએ તે આવતા જ હોય છે. પણ શામાં સિનેમા અને નાટકના નટ–નટીઓની પસંદગી કરવામાં! આમ કહીને હું મારા યુવાન મિત્રને ઉતારી નથી પાડતે; હું તે એમને જાગૃત કરવા માગું છું, ચેતવવા માગું છું. આવતી કાલ ઉપર મને પૂર્ણ વિશ્વાસ અને આશા છે; કારણ કે આ યુગમાં પણ આત્મતપણ અને સંયમથી શોભતા કેટલાએ ભણેલા આપણી નજર સમક્ષ છે, જે આપણી શ્રદ્ધા અને આશાના પ્રતીક છે. હું તે એટલું જ કહું છું કે દૂષણેને દૂર કરી કેળવણીને નિષ્કલંક્તિ બનાવે.
જ્ઞાતિવાદમાં કેટલાંય દુષણે અને દુર્ગુણે પેઠા છે, જેને ઈતિહાસ લાંબે છે. છતાં એના ફાયદા પણ એટલા જ છે. દુષણને દૂર કરી, આપણે એ દ્વારા લાભ ઉઠાવવાનું છે. આજે વિદ્યાથીઓને છ માસની ફીની આવડી મોટી (લગભગ અડતાલીસ હજાર જેટલી) રકમ અપાય છે અને વિદ્યાથીઓને અધ્યયનમાં જે સહાયતા મળે તે જ્ઞાતિને આભારી છે. હું તેડવા કરતાં જેડવામાં માનનારે છું, એટલે જે છે તેમાંથી સારું લેવાનું છે અને ખરાબને છોડવાનું છે.
