________________
૧૩૧
જીવનશિક્ષણ આવતે અને ખાટી રીતે જ પેસે નહિ અટકે? આ સિવાય અહીં સમશાનની સામે જ ઈન્કમટેક્ષ ઓફિસ છે. એ સૂચવે છે કે દુનિયામાં વાપરીને આવે. સારા કામમાં નહિ વાપરે તે Death Duty અહીં ભરવી પડશે. જમાને કે આ છે માણસ શાંતિથી મરી પણ ન શકે. મરતી વખતે ટેક્ષ અને મર્યા પછી પણ ટેક્ષ ! પિસે હાથે ન વાપરવાનું આ પરિણામ!
બંગાળમાં ભારતેન્દ્ર હરિશ્ચંદ્ર નામના એક ધનપતિ થઈ ગયા. એ ઉદારતાપૂર્વક પિસો વાપરતા. એમના સ્વજને અને મિત્રોએ કહ્યું. “તમે પિસાને પાણીની જેમ કેમ વાપરે છે?” એણે હસીને ઉત્તર આપેઃ “આ સંપત્તિ મારા બાપને અને મારા દાદાને ખાઈ ગઈ. મને પણ એ ખાવા માગતી હતી. પણ મેં વિચાર્યું કે એ મને ખાઈ જાય તે પહેલાં હું જ એને ખાઈ જાઉં.'
હું પણ આપને એ જ સલાહ આપું કે એ તમને ખાઈ જાય એ પહેલાં તમે એને ખાઈ જાઓ. એને એમ કરવાથી તમે એક સામાન્ય સંપત્તિના બીજમાંથી મહાન સંપત્તિના અમર વૃક્ષને ઊભું કરશે કે જેને કાળ પણ નહિ ખાઈ શકે.
આ સિવાય મારે આપને ખાસ વાત કહેવાની છે કે આવાં કાર્યોમાં મોટામાં મોટું ભયથાન તે મેટાઈનું છે. એક માણસ કામ કરે ત્યારે બીજો વિચારે કે એ મને કયાં પૂછીને કરે છે? કરવા. દે એને. હું પણ જોઉં છું કે એ કેવી રીતે કરે છે. એમ વિચારી કામ કરનારને સહાયતા આપવાને બદલે એને તેડવા પ્રયત્ન કરે, કાં એના કામમાં અંતરાય નાખે, અને એ રીતે પિતાની મહત્તા બતાવે.
પણ યાદ રાખજો કે ક્ષણભરની માણસની અહમની તુચ્છતાથી માણસને વિકાસ નથી થતે પણ વિનાશ થાય છે. એકબીજાના પૂરક અને, એક બીજાને ટેકે આપે અને એકબીજાને આગળ વધારે.
