________________
જીવનમાં ધમ
પ૭
મારાં લગ્ન થવાનાં હતાં. ભાવિનાં મધુર સવને મને ખેંચી રહ્યાં હતાં. બીજી બાજુ મારા ભાઈનું નિરાધાર કુટુંબ હતું. મારે શું કરવું? લગ્ન કરું તે મને મળતા સો રૂપિયા મારા સંસારમાં જ પૂરા થાય. ભાભી અને બાળકનું શું ? જે ભાઈએ મને પરસેવે પાડીને, ભૂખે રહીને, દુઃખની શિલા હૈયા પર લઈને ભણું, એની ગેરહાજરીમાં એનાં બાળકે રઝળે, ભૂખે મરે, શિક્ષણ વિના રહે! એ હું જોયા કરું ? હું લગ્ન કરીને આણંદ માણું ને મારા ભાઈનું કુટુંબ ભીખ માગે તે મારી માનવતા ન લાજે? જેણે મને પડ્યો અને શિક્ષણ આપ્યું એના કુટુંબને પોષવું અને શિક્ષણ આપવું એ શું મારો ધર્મ ન હત? પણ એ કયારે બને? હું લગ્ન ન કરું તો! મેં તરત જ નિર્ણય લીધે. ગુરુ પાસે જઈને પ્રભુની સાક્ષીએ આજીવન બ્રહ્મચર્ય પાળવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી. આપના જેવાના આશીર્વાદથી આજ સુધી તે નિયમ પળાય છે અને હવે તે બહાત ગઈ, થોડી રહી.”
મારા ભાઈનું કુટુંબ મારી સાથે જ છે. મોટી દીકરીને તે પરણાવી. મારા ભાઈને મેટ દીકરો એમ.એ. માં છેએ મારા વચનને દેવવચન તુલ્ય ગણું સેવા કરે છે. એવી સેવા અને એવી ભક્તિ તે હું જોઉં છું કે સગે પુત્ર પણ પિતાની નથી કરતું. મેં નિષ્ઠાથી કર્તવ્યપાલન કર્યું તે એને બદલે મને સે ગણે મળે છે. આજ હું કેટલે સુખી છું? મને થાય છે, બીજું કઈ મહાન કાય ભલે મેં નથી કર્યું, પણ કર્તવ્ય પાલન તે જરૂર કર્યું છે.”
લઘુતામું પ્રભુતા વસે, પ્રભુતાસે પ્રભુ દૂર જે માણસ કર્તવ્યની કેડી પર ચાલે છે, તેનું જીવન ફૂલ જેવું સુવાસિત, સુવિકસિત તેમજ પ્રફુલ્લ હેય છે. પણ જે કતવ્યને બરાબર સમજતું નથી તેથી તેનું જીવન કેવું હોય છે, તે આપણે જોઈ રહ્યા છીએ. ' ' .
