________________
માત્મય લિ
ઊભણતાં ઉપવના, હીરા, માણેક, માતી...જે જોઈએ તે આપને માટે તૈયાર છે. માત્ર તમે મારી સાથે ચાલ...’ વિજયના ગવથી છલકાયેલા ચાદ્ધો એક પછી એક શબ્દ ઉચ્ચારવા લાગ્યા. કેટલાક શ્રીમંતા અને સત્તાધીશે એમ જ માને કે પૈસાથી ને સત્તાથી અધું. ખરીદી શકાય છે. એમાં સતા થાડા જ બાકી રહે છે? એ લેાકાની વાત શું કરવા કરીએ ? તમારી જ માન્યતાના વિચાર કરી ને? તમે ય એમ જ માના છે. તે 'કે-ધનથી ધમ ને સ્વ. મધું મેળવી શકીશું, માટે ધન ભેગુ કરા. આહ! માહના સામ્રાજ્યે જગત ઉપર કેવા ઘેરા ઘાલ્યા છે ? પણ અહિ તે મુનિએ પોતાના ધમ સમજાવ્યેા. ધન, વાહન, વૈભવ, વિનતા વગેરેને સ્પર્શી પણ ન કરાય એવી શ્રમણધમની મર્યાદા સમજાવી, અને પેાતાના ધર્મક્ષેત્ર અને કાર્ય ક્ષેત્રને છેડી ત્યાં ન આવવાની મક્કમતા જણાવી, પણ સિકંદર જેનું નામ ! એ શેના માને ? એના ગવ છંછેડાયા, આજ્ઞા આગળ ધ કેવા ! ને મર્યાદા કેવી! ધરતીને ધ્રુજાવી નાંખે એવા સત્તાવાહક શબ્દોમાં સિકંદર પ્રગટયો. “ મહારાજ ! ધમ ને મર્યાદા એ તા નિહ્વાનું આશ્વાસન છે. એ ઉપદેશ કેાઇ શક્તિહીનને આપજો. અત્યારે હુ· મર્યાદા અને ધમ સાંભળવા નથી આવ્યે. પણ તમને લેવા આવ્યા છું. તમારે આવવુ જ પડશે. મારી આજ્ઞાના અનાદર કે પ્રતિકાર કરનાર રાજાધિરાજ પણ ધૂળમાં મળી ગયા, એ તમે જાણા છે ? તમે મને ના કહેશે તે તમારી શું સ્થિતિ થશે તેના વિચાર તમે કર્યાં છે ?...” એના હાથ સેનાંના મૂઠ્ઠાથી ચમકતી તલવાર પર ગયા અને તેજસ્વી તલવાર મ્યાનમાંથી બહાર નીકળી..
++
64
ચાંદની જેવું શાંત ને મધુર સ્મિત કરી આત્મશ્રદ્ધાથી ઝળહળતા શબ્દોમાં મુનિએ કહ્યુ : સિકંદર ! દિગ્વિજયી સિકંદર ! જરા શાંત થાઓ. આ સમરાંગણ નથી, પણ સમતાંગણુ છે!
