________________
આત્મજાગતિ
ચાલી નીકળવું એ સતીને ધમ! પતિના સુખે સુખી ને પતિના દુખે દુખી થાય તે સતી! સતી તરીકે મારે અત્યારે બીજું કઈ જ કરવાનું ન હોય. પતિને માગ એ જ મારા માગ!
શ્રી લમણજીને થયું વડિલ ભાઈ વનમાં જાય ને હું અહિ પડ્યો રહું ? એ ઘર અરણ્યમાં ભાઈ-ભાભીની સેવાનો અપૂર્વ અવસર ફરી નહિ મળે ! ગુણિયલ ભાઈને વિયાગ કેમ વેઠાય? અને શ્રી લક્ષમણજી પણ ચાલી નીકળ્યા. જોયું?. સોએ પિતતાને ધર્મ બજા. તમે તમારી દુકાને આ રીતે ભાઈને આપી ચાલી નીકળે તે તમને તમારી પત્ની શું કહે? તમારે ઘેર પત્ની તે હશે ને? જો કે તમારે સ્વભાવ જોતાં તમે કંઈ આવું અર્પણ કરે એમ લાગતું નથી, છતાં પણ ધારો કે આ ઉપદેશ સાંભળ્યા પછી તમે કંઈક એવું અર્પણ કરી બેસે તે એ સમાચાર સાંભળી તમારી સ્ત્રી પ્રસન્ન થાય કે થયેલા જેટલા પણ ચૂલામાં ફેકી મોઢું ચડાવી બેસી જાય? આ પ્રસંગ ચાલે છે ત્યારે સોએ પિતાના ઘરની સ્થિતિ પણ વિચારવી તે જોઈએ ને ?
શ્રી ભરતજી માતાજીને પ્રણામ કરવા જાય છે. પુત્રને આશીર્વાદ આપતાં કૈકેયીએ આનંદથી કહ્યું : વત્સ! તારી માતા તારા હિતની કેટલી ચિન્તા કરે છે! આજની વાત સાંભળતાં તું હર્ષથી નાચી ઊઠવાને! આજ મેં મારા વરદાનની માંગણી તારા પિતા પાસે કરી લીધી છે. હવે રાજ્યાભિષેક રામને નહિ, પણ તારો થવાને.”
શ્રી ભરતે કહ્યું: “મા, મા ! તું આ શું બેલે છે? ઈફવાકુકુળમાં આ સ્વાર્થી હતા! તને હજી મારામાં અને શ્રી રામમાં ભેદ લાગે છે? મા, હું માનતા હતા કે તું મારી કલ્યાણ કારી માતા છે, પણ આ જ મેં જાણ્યું કે તું માતાના વેષમાં પૂર્વનું વેર લેવા આવેલ કેઈ વેરણ છે! આહ! આ ઉત્તમ
