________________
૧૬
અમારુતિ હતાં પણ અંદરથી સાવ જ બેડાળ! એક મહિનાના પરિચયથી સંત ત્રાસી ગયા. એ ઘરમાં સત્ય, ચિન્તન, સ્વાધ્યાય, મધુરતા કંઈ જ ન મળે. એકલા બાહ્ય વૈભવનાં આડંબરને કોલાહલ હતે. સંતે મહિના પછી વિદાય વખતે આશીર્વાદ આપતાં કહ્યું: માણસ બનશે !” છે. પુરુષ ધમાલિયે હતે. એણે આ વાક્ય પર જરા ય વિચાર ન કર્યો, પણ સ્ત્રી ભારે ચકેર, એ પામી ગઈ. એણે પતિને પૂછ્યું આપણે માણસ નથી? શું ઢેર છીએ? સંતે “માણસ બનજો” એમ કેમ કહ્યું? આ સાંભળી પુરુષને પણ જરા વિચાર આવ્યું. વાત સાચી હતી. સંતે આમ કાં કહ્યું? એણે મનમાં ગાંઠ વાળી. એ ફરી મળશે ત્યારે પૂછીશ.' - કઈ પણ વચન પર ઊંડાણથી વિચાર કરીએ તે જ વક્તાની વાણીનો મહિમા સમજાય, નહિ તે શ્રવણ માત્ર એક વ્યસન બની જાય. વ્યસની માણસ પ્રવૃત્તિ કરેખરે પણ એમાંથી પ્રકાશ ન મેળવેઃ પ્રકાશ તે ઊંડા ચિન્તનથી જ મળે.
બે વર્ષ પછી ફરી સંત પધાર્યા ત્યારે પેલી સ્ત્રીએ પૂછ્યું: મહારાજ ! માણસ થજો એનો અર્થ શું? શું અમે ઢેર છીએ?” સંતે પોતાની પાસે એક કાચ હવે તે આપતાં કહ્યું “લે આ કાચ, આ કાચ એ અદ્દભુત છે કે એના ઉપરના ભાગમાં જોશે તે તમે માણસ દેખાશે અને અંદરના ભાગમાં જોશે તે તમે જે છે તે દેખાશે.”
સ્ત્રીએ કાચના અંદરના ભાગમાં જોયું ને એ ચમકી ! “કાં ?” પતિએ પૂછયું. સ્ત્રીએ ભડકીને કહ્યું. “ એ, બાપ રે! હું તે આમાં કૂતરી દેખાઉં છું અને શેરીના નાકા પર ઊભી રહીને ભસી રહી છું. હાય રે ! હું કૂતરી ? ” ઉતાવળિયા પુરુષે કહ્યું: આમ લાવ; મને જવા દે.” અને પિતાની જાતને જોતાં જ
