________________
માનવતાનાં પાન
- કરુણપૂર્ણ સંતે કહ્યું –“રાજન! કેઈનું લુટેલું ધન તમે એને પાછું આપી શકે છે, કેઈનું ઝૂંટવેલું રાજ્ય પણ તમે પાછું આપી શકો છો; પણ કેાઇના લીધેલા પ્રાણ તમે આપી, શકે ખરા? જે પ્રાણ દેવાને અધિકાર તમને નથી તે પ્રાણ તમને લેવાનો અધિકાર પણું નથી. માણસ બધી વસ્તુઓ આપી શકે છે, પણ એ જીવન કોઈને ય આપી શકતા નથી, તે પછી. બીજાનાં જીવન યુદ્ધના પડદા નીચે લેવાને હક્ક તમને કેણે આ સંતના આ વચને સાંભળી એ નાચી ઉઠે. યુદ્ધ વિરામ અને અહિંસાને મહામંત્ર એને આ વચનમાં દેખાય અને અહિંસક જીવન જીવવાની પ્રતિજ્ઞા લઈ મુનિને પ્રેમ અને બહુમાનથી નમન કરી, એ પિતાના દેશ ભણી ઉપડે!
એરિસ્ટોટલે સિકંદરને પૂછયું: “કેમ મેં મંગાવેલી વસ્તુ, લાવ્યા? ન લાવી શક્યા ને? ભાઈ ! મારે એ સંતને અહિ લાવવા નહતા, પણ મારે તો તમારું ઘેન ઉતારવું હતું. સત્તા ને શ્રીમન્તાઈથી જગતની બીજી કઈ પણ વસ્તુ ખરીદી શકાતી હોય તે પણ, ત્યાગ તે નથી જ ખરીદી શકાતે. સત્તા ને શ્રીમન્તાઈ આગળ બીજી કઈ પણ વસ્તુ પીગળી શકે પણ, ત્યાગ જ એક ઉન્નત ને અણનમ રહી શકે છે. સર્વ વસ્તુને ભય છે પણ ત્યાગ જ એક અભય છે. એરિસ્ટોટલની આ વાત સાંભળી સિકંદર એમને ભેટી પડયે.
धर्म चरति पण्डितः - સંત અને સિકંદરના આ પ્રસંગ દ્વારા ઇન્દ્રિયોને જિતે તે શુર, આ વાત આપણે વિચારી ગયા. હવે આવે છે પંડિતપંડિત કોણ? શાસ્ત્ર ભણે, બ્લેકે પોપટની જેમ બોલી જાય કે ભડભડ સંસ્કૃત બોલવા માંડે એટલા માત્રથી તે પંડિત ન
