________________
ઞાનવતાનાં સાપાન
૭૯
મઅને વિષયની ભૂખ ન જાગે. અને તે હવે અનાસક્ત છીએ પણ હું રહું છું કે, જવા દો એ દંભને! તમે કેવા અનાસક્ત છે જ્ઞાનીઓ અને માનસશાસ્ત્રીએથી અજાણ્યુ નથી. પાંચ ઇન્દ્રિ ચાના ત્રેવીશ વિષયે અને મસા ને ખાવન વિકારામાં મગ્ન રહેવું અને પાછી અનાસક્તિની વાત કરવી !
N
કેટલાક વૃદ્ધો માટે તે કહેવાય છે કે શારીરિક શિથિલતાને લીધે બાહ્ય દૃષ્ટિએ શાન્ત દેખાતા હાય પણ સિનેમામાં કે નાટકમાં જાય એટલે નટીએને જોઇ ને તવેત ઊ ંચા થઈ જાય ! જોઇ ને આ બુઢાએની અનાસક્તિ ! વૃદ્ધ થવા છતાં વાસના ન જાય તે એ આખા કુળને કુમાગે લઇ જાય. જેમ વાળ ધેાળા થતા જાય તેમ તેમ હૈયું પણ ધાળુ થવુ જોઈએ.
•
6
શ્રી દશરથજી ઉપદેશ સાંભળ્યા પછી વિરાગી બન્યા છે. એમને પાતાના હયાને કેળન્યુ છે. એટલે એ વિચાર કરતા આવે છે કે-હવે રાજ્યના ભાર ઉતારી હું હળવા બનુ ને સંયમની સાધના કરું—એ જ પ્રસંગે બારણામાં ઉભેલાં કૈકેયીને જોઇ એમણે પૂછ્યું: ‘કાં બારણામાં કેમ ? આજે તમે ઉદાસ કાં જણાએ છે ? આજ તે આનદના દિવસ છે, જે જોઇએ તે માંગે. આજે કઇ જ માંઘું. નથી. ' ત્યારે કૈકેયીએ કહ્યું: · શું માંગું ? મારે ખીજું માંગવાનું શુ' હાય ? તમારી જેમ મારા ભરત પણ ત્યાગના રંગે રંગાયેા છે. મારા હાથમાંથી તે પતિ ને પુત્ર અને જાય છે. એટલે પુત્રને રાકવાના માગ એક છે. રામને બદલે ભરતના રાજ્યાભિષેક કરો, અને તમે લગ્નકાળે આપેલ વચન પાળે; એ જ પ્રાર્થના.’-કૈકેયીના આ વચના સાંભળતાં શ્રી દશરથજીને પેાતાની છાતી પર માટી શિલા પડી હોય એવા કારમે આઘાત થયે. આનંદ ઊડી ગયા. લેહી થીજી ગયું. એકદમ મૂર્છા આવી ને ધણી પર ઢળતાં કહ્યું, “ તથાસ્તુ...”. માહન
''
