________________
માનવાવાનાં પાન
ટાંગ્યાં હતાં. આ જોઈ મને થયું માણસ કે કર બન્યું છે! પિતાના ઘરને શણગારવા માટે હરણ અને રેઝ જેવાં વિરોધ પ્રાણીઓને મારીને પણ એનાં શિંગડાંથી ગૃહશોભાને વધારે છે અને પોતાની જાતને કલારસિક કહેવડાવે છે! માણસે વિવેકશક્તિ ખાઈ, સ્વાર્થી બની, ઈન્દ્રિના પ્રવાહમાં તણાઈ અને આત્માની અનંત આનંદમય શક્તિ પર પાણી ફેરવ્યું.
આત્માના સામર્થ્યને હણનાર વાસના છે. વાસનાનાં વારોએ આત્માના પ્રકાશને ઢાંકે છે અને આત્મા એ પહેરી એમાં ઢંકાયે છે. આ જ કારણે વાસનાના સામ્રાજ્યમાં આત્માને ઘણું પિછાનતા પણ નથી, પિછાનતા હોય તે પણ એ માટે સચિન્ત નથી. આત્માને નિરખે, એના સામર્થ્યને પારખે, તે એને સમૃદ્ધિથી છલકાતા રાજાધિરાજને વૈભવ પણ તુચ્છ લાગે. એ શ્વાનની જેમ સત્તાધીશેની અને શ્રીમંતેની ખેતી ખુશામત ન કરે. તમને ખબર હશે કે બર્નાડ શાએ ભગવાન મહાવીરના કલ્યાણક વખતે કહ્યું હતું :...Give me that man, who is not passions' slave and, I will wear him in my hearts core.?! :
મને એ માણસ આપે કે જેણે ઇન્દ્રિયને જીતી હોય, જે વાસનાને-વિષયને ગુલામ ન હોય, તેને હું મારા હૈયાના ઊંડામાં ઊંડા ખૂણામાં પધરાવીશ. શાનું આ વાકય કેટલું ભવ્ય છે ! એ કહે છે કે મારા હૈયાના દિવાનખાનામાં શહેનશાહની છબી નહિ ટાંગું, પણ ઇન્દ્રિયને જિતનારની છબી ટાંગીશ. વાહ ! કેવી માંગણી ! હું તમને પૂછું કે તમે તમારા દિલ દિવાનખાનામાં કેની છબી ટાંગી છે? રામની કે રમાની?
ની ધનની ? વાત્સલ્યની કે વાસનાની ? જવા દો એ તમે કહે હોય ચાલશે પણ એ વાત ચોકકસ છે કે દિલાઇ
