Book Title: Pind Niryukti Parag
Author(s): Nityanandvijay, Kirtiyashsuri
Publisher: Sanmarg Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023138/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piMDaniyukti parAga prakAzaka zAsanaziratAja sUrirAmacaMdra dIkSAzatAbdI samiti Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH || anantalabdhinidhAnAya zrIgautamagaNadharebhyo namaH || namAmi nityaM sUri-rAmacaMdram II piMDaniryukti parAga * lekhaka * sarvAdhikasaMkhyazramaNasArthAdhipati siddhAMtamahodadhi pUjyapAda AcArya bhagavaMta zrImad vijaya premasUrIzvarajI ma. sA. nA paTTaprabhAvaka AgamaprajJa pravacanapaTu pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya jaMbUsUrIzvarajI ma. sA. nA ziSyaratna pU. munirAja zrI nityAnaMdavijayajI ma. sA. * saMpAdaka * jainazAsanaziratAja tapAgacchAdhirAja pUjya AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnAM ziSya-praziSyaratno vardhamAnataponidhi pUjya AcAryadeva zrImad vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjanAM ziSya pravacanaprabhAvaka pUjya AcAryadeva zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI (rAja - zamArge : pUrva prakAzaka : sanmArga prakAzana zve. mU. tapa. jena ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001. phona : 2539 2789 Email : sanmargprakashan@gmail.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanaziratAja sUrirAmacaMdra dIkSAzatAbdI graMthamALA-puSpa-16 pustakanuM nAma : piMDaniryukti parAga punaHprakAzana : 300 nakala sAhityasevA : 100/saMkalaka : pU.A.zrI vijaya nityAnaMdasUrIzvarajI mahArAja punaH saMpAdaka : pU.A.zrI.vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjA pUrva prakAzaka : sanmArga prakAzana, amadAvAda piMDaniryukti-parAga 81-87163-60-7 prathama AvRtti vi. saM. 2022 - nakala : 1000 dvitIya AvRtti vi. saM. 2011 I.sana-2004-2005-surata - nakala - 1000 tRtIya AvRtti vi. saM. 2018 I.sana-2012-amadAvAda - nakala - 300 - sUcanA A graMtha "jJAnanidhi'mAMthI prakAzita karAyelo hovAthI koIpaNa gRhastha enuM pUruM mUlya "jJAnanidhimAM cUkavIne ja enI mAlikI karavI. gRhasthoe A graMtha vAcavA mATe suyogya nakaro jJAnanidhimAM Apavo jarUrI che. vi.saM. 2068 I.sa. 2012 zAsanaziratAja sUrirAmacaMdra dIkSAzatAbdI varSa " , as ANS: 0 mudraNasahayoga - prAptisthAna 0 sabhA prakAzana jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlipha roDa, amadAvAda-380001. phona : 25392789 E-mail : sanmargprakashan@gmail.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainazAsananA mahAna jayotirdhara, pUjayapAda AcArya deva zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma et.tk, yu zAsana ziratAja, dIkSAyugapravartakazrIjInA zrIcaraNe bhAvabharI aMjalI nyAyAbhAnidhi pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijayAnaMdasUrIzvarajI (AtmArAmajI) mahArAjAnA svargavAsanA varSe janmI cUkelA pAdarAnA mA samaratha ane pitA choTAlAla rAyacaMdanA ekameva suputraratna tribhuvanakumAre dIkSA mATenI sArvatrika viparIta avasthAonA vAdaLAMone svapuruSArthathI vikherI bharUca pAsenA gaMdhAra tIrthanA AMgaNe pU.mu.zrI maMgalavijayajI mahArAjAnA varadahaste rajoharaNa prApta karI pU.mu.zrI premavijayajI mahArAja (tyAra bAda sUrIzvarajI)nA prathama paTTaziSya rUpe pU.mu.zrI rAmavijayajI mahArAjanuM nAma dhAraNa karyuM. e vakhate dIkSito ane dIkSArthIone dIkSAnuM pradAna-AdAna karavA mATe je bhISaNa rIte jhajhUmavuM paDatuM hatuM te paristhitimAM pUrva-pazcima jevo pracaMDa palaTo lAvavAno daDha saMkalpa karI enAM mULa kAraNo zodhI ene dharamULathI ukheDavAno bhIkha puruSArtha teozrImade Adaryo. e puruSArthanI pAyAnI zilA pravacana dhArA" banI. anaMta tIrthakarone hRdayamAM vasAvI, jinAjJA-gurvAjJAne bhAlapradeze sthApI, karakamaLamAM AgamAdi dharmazAstro dharI, caraNadvayamAM caMcalA lakSmIne cAMpI, jIvhAnA agrabhAve mA zAradAne saMsthApita karI A mahApuruSe dIkSA virodhanI sAme bhISaNa jehAda jagAvI dIdhI. aneka bALa, yuvA, prauDha ane vRddhone dIkSA ApI. eka sAmaTA parivAro dIkSita thavA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAgyA. hIrA bajAranA vepArIo, mIlamAliko, DaoNkTaro, enjInIyaro ane cArTarDa ekAunTanTo paNa teozrInI vairAgya jharatI vANIne jhIlI vIra zAsananA bhikSuka banyA. A kArya kALa daramyAna teozrImane kaMI jhaMjhAvAto, apamAno, tiraskAro, kAcanI vRSTio ane kaMTakonI pagathAra, kALA vAvaTAo, sthAna ane gAmamAM praveza paNa na maLe tevA kArastAnono sAmano karavo paDyo. pAMtrIsathI vadhu vAra to teozrIne sIvIla ke krimInala gUnAnA AropI banAvI jaina veSadhArIoe ja nyAyanI korTa batAvI. mA samarathanA jAyA, ratanabAnA ghaDatarapAyA, sUridAnanI AMkhanI kIkI ane samakAlIna sarva vaDIla guruvaryonA hRdayahAra rUpe sthAna pAmelA pUjyazrIe jinAjJA ane satyavAditAnA jore e badhAM ja AkramaNone khALI vijayazrI prApta karI. pU.mu.zrI rAmavijayajI mahArAjAmAMthI pU.A.zrI.vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA rUpe vikhyAta banelA teozrImad vyAkhyAna vAcaspati, parama zAsana prabhAvaka, mahArASTrAdi dezodvAraka, dIkSAyuga pravartaka, jaina zAsana ziratAja, tapAgacchAdhirAja jevA 108thI ya vadhu sArthaka birUdone pAmI jaina zAsanane ArAdhanA, prabhAvanA ane surakSAnA triveNI saMgamathI parisnAta karatA rahyA. kaTTaramAM kaTTara virodhI vargane paNa vAtsalyathI nihALatA ane potAnA pratye gaMbhIra gUno AcaranArane paNa jhaTa kSamAnuM dAna karatA teozrIe potAnA 7778 varSanA sudIrgha saMyamaparyAyamAM mukhyatve dIkSAdharmanI sarvAMgINa surakSA-saMvardhanA karI enAM bIja evAM sunakSatramAM vAvyAM ke teozrInAM nAma sAthe puNya saMbaMdha dharAvatA eka ja samudAyamAM Aje Azare 1400 jeTalA saMyamIo sAdhanArata che. anya anya samudAyo, gaccho ane saMpradAyomAM dIkSA-pravRttinA vegamAM paNa teozrImad asAmAnya kAraNarUpa che ema koIpaNa niSpakSapAtIne kahyA vinA cAle tema nathI. pUjyapAdazrIjInA dIkSA svIkAranI kSaNa vi.saM. 2068nA poSa suda 13nA dine 'zatAbdI'mAM maMgala praveza karI hatI ane pUrA varSabhara e nimitte dIkSA dharmanI prabhAvanAnAM vidhavidha anuSThAnonI hAramALA sarjAI rahI che. zAzvata girirAja zrI siddhagiri pAlItANA khAte 'sUrirAmacaMdra' sAmrAjyanA movaDI pUjyo gacchasthavira pUjya AcAryadeva zrImad vijaya lalitazekharasUrIzvarajI 4 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAjA, vAtsalyanidhi pUjya AcAryadeva zrImad vijaya mahAbalasUrIzvarajI mahArAjA, gacchAdhipati pUjya AcAryadeva zrImad vijaya puNyapAlasUrIzvarajI mahArAjA, pravacana prabhAvaka pUjya AcAryadeva zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjA Adi dazAdhika sUrivaro, padastho, zatAdhika munivaro ane paMcazatAdhika zramaNIvaronI nizrA-upasthitimAM paMca divasIya mahAmahotsavanA Ayojana sAthe prAraMbhAyela 'dIkSA-zatAbdI'nI bhAratabharamAM aneka sthaLe bhAvasabhara ujavaNI thaI che ane thaI rahI che. pUjyazrI sAthe saMkaLAyelAM smRti sthAno-tIrthomAM paNa vividha ujavaNIo AyojAyela che. samudAyanA anya anya sUrivaro AdinI nizrAupasthitimAM ya rAjanagara, surata, muMbaI vagere sthaLomAM prabhAvaka ujavaNIonAM Ayojano thayA ane thaI rahyAM che. A sarve ujavaNIonA ziramora ane samApana rUpe pUjyapAdazrIjInAM dIkSA sthaLa zrI gaMdhAratIrthanA AMgaNe vadhumAM vadhu saMkhyAmAM caturvidha zrIsaMghane AmaMtrI digadigaMtamAM gAje evo dIkSAduMdubhino puNyaghoSa karavAno ya manasUbo gurubhakto ane samiti sevI rahyA che. dIkSA zatAbdI varSamAM jinabhakti,gurubhakti, saMgha-zAsanabhaktinAM vividha anuSThAno jema yojavAnAM che tema vadhumAM vadhu saMkhyAmAM mumukSuo mahAtmAo bane evA dIkSAmahotsavo paNa yojavAnA che. sAthosAtha jJAna surakSAvRddhi, anukaMpA ane jIvadayAdinAM saMgIna kAryo karI pUjyapAdazrIjInA AjJA sAmrAjyane AdarabharI aMjalI samarpavAnI che. A mahad yojanAnA ja eka bhAgarUpe prAcIna-arvAcIna zruta-prakAzananuM suMdara ane sudRDha kArya hAtha upara levAyuM che. sUrirAmacandra sAmrAjyanA vartamAna gacchAdhipati pravacana pradIpa pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya puNyapAlasUrIzvarajI mahArAjAnA AjJAzIrvAdane jhIlI pravacana prabhAvaka pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjAnA zAstrIya mArgadarzana anusAre vividha zrutaratnonuM prakAzana 'zAsana ziratAja sUrirAmacaMdra dIkSA zatAbdI graMthamALAnA' upakrame nirdhAryuM che, tenA soLamA puSparUpe pU.A.zrI.vijaya nityAnaMdasUrijI mahArAja dvArA saMkalita piMDaniryukti parAga pustakanuM prakAzana karatAM atIva AnaMda anubhavIe chIe. 5 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pustaka varSo pUrve uparokta jainAcAryazrInA haste saMkalita thaI, pU.AzrI vijaya kIrtiyazasUrijI mahArAjanA haste punaH saMpAdita thaI, sanmArga prakAzana, amadAvAda dvArA prakAzita thayuM hatuM. te sarveno atre AbhAra mAnavAmAM Ave che. A pustakanA punarmudraNa kAryanuM mArgadarzana ApIne pravacana prabhAvaka pU.A.zrI vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjAe mahad upakAra karyo che to sanmArga prakAzana, amadAvAda paNa khUba ja jahematathI mudraNa-prakAzana vyavasthAmAM pUrepUro sahayoga Apyo che te badala amo teo sahunA upakRta chIe. sau koI A pustakanA paThana-pAThanAdi dvArA jJAnAvaraNIyAdi karmono kSayopazama pAmI mukti mArgamAM AgaLa vadhI Atma-zreya sAdhe e ja aMtara-bhAvanA. vi.saM. 2068, Aso suda-10 budhavAra tA. 24-10-2012 zAsanaziratAja sUrirAmacaMdra dIkSAzatAbdI samiti Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenazAsanaziratAja, vyAkhyAna vAcaspati, dIkSAyuga pravartaka suvizuddha siddhAMta dezanAdAtA, tapAgacchAdhirAja, pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA dIkSAzatAbdI varSamAM teozrImA dIkSA-yuga-pravartanAdi guNonI anumodanArthe zAsanaziratAja sUrirAmacaMdra dIkSAzatAbdI graMthamALAnA puSpa-16 rUpe pU.A.zrI. vijaya nityAnaMdasUrijI mahArAja saMkalita piMDaniryukti parAga pustakanA prakAzanano puNyalAbha saMprApta karanAra zrI siddhagirirAjanI chatrachAyAmAM vi.saM. 2017nI sAle jenazAsana ziratAja, dIkSA yuga pravartaka, tapAgacchAdhirAja, pUjya AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna gurugaccha vizvAsadhAma, vardhamAna taponidhi, pU.A.zrI vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna pravacana prabhAvaka pU.A.zrI vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjAnI nizrAmAM 10 zramaNo, 300 zramaNIo, 1700 jeTalA cAturmAsa ArAdhako, 1010 jeTalA upadhAna ArAdhako ane pa85 jeTalA mALa ArAdhako AdinI sabhara etihAsika cAturmAsa tathA upadhAna tapanuM Ayojana karyuM hatuM. kuLadIpikA pU.sA.zrI rAjanaMditAzrIjI ma.nA sadupadezathI dhAnerA nivAsI mAtuzrI caMpAbena jayaMtilAla dAnasuMgabhAI ajabANI dhAnerA DAyamaMDasa parivAre e daramyAna thayelI jJAna-khAtAnI viziSTa upajamAMthI zAsana ziratAja sUrirAmacaMdra-dIkSA zatAbdInI smRtimAM vividha prAkRta saMskRta-anuvAdAdi graMthonA prakAzanano puNya lAbha levAmAM Avyo che. amo e sukRtanI bhAvapUrvaka anumodanA karavA sAthe bhaviSyamAM paNa AvAM suMdara * kAryo thatAM rahe evI zubhakAmanA karIe chIe. lI. zAsanaziratAja sUrirAmacaMdra dIkSAzatAbdI samiti Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsana ziratAja sUrirAmacaMdra dIkSA-zatAbdI graMthamALAnAM puSpo sAhitya sevA 15 o uo 1000 250 pa0 100 100 100 1. sattarabhedI pUjA sAthe 2. sanmArga dezanA 3. yoga-vyAdhyA saMprada 4. zikSaka ane zikSaNa 5-6 SaDdarzana samuccaya hiMdI bhAvAnuvAda bhAga 1-2 7 SaDdarzana viSayakaM kRti saMgraha 8. adhyAtmakalpadruma-adhirohiNI TIkA saha 9. aitihAsika rAsa saMgraha bhAga-1 10. aitihAsika rAsa saMgraha bhAga-2 11. aitihAsika rAsa saMgraha bhAga-3 12. aitihAsika rAsa saMgraha bhAga-4 13. dravya saptatikA 14. mata-mImAMsA bhAga-1 15. oghaniryukti parAga 16. piMDaniryukti parAga 17. zrI jaMbUsvAmI rAsa tathA bAravratanI TIpano rAsa 18. zramaNadharma (dharmasaMgraha sAroddhAra bhAga-2) 19. caturvizati prabaMdha koza 20. prAcIna gurjara-kAvya saMgraha 21. upadeza ratnamAlA 22. ImpIrIyala mughala pharamAnsa Ina gujarAta 100 100 pa0 pa0 100 100 100 25 ra00 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAsaMgika | prAsaMgika anaMta upakArI zrI jinezvara bhagavaMtoe mokSano mArga batAvyo. mokSa meLavavAno upAya darzAvyo ane bhavyajIvone mokSanA sukhamAM mahAlatA karI dIdhA. saMsAravartI saghaLAM jIvo eka mAtra sukhanI abhilASA rAkhe che, sukha meLavavA mATe phAMphA mAre che, chatAM sukha maLatuM nathI. sukha kyAMthI maLe ? saMsAramAM sukha che ja kyAM ? sukha hoya to maLe ne ? paudgalika sukha e sAcuM sukha nathI, paNa AtmAnA mULa svarUpanI prApti (eTale AtmAnI sAthe lAgelA karmono sarvathA nAza thavApaNA) mAM sAcuM sukha raheluM che. AsannaupakArI caramatIrthAdhipati zrI mahAvIrasvAmI bhagavaMte potAnA kevaLajJAnamAM jagatanA jIvonI karUNa sthiti nihALI ane prabhue jIvonA kalyANa mATe samyagdarzana, jJAna ane cAritrano mArga sAcA sukhanA upAya tarIke jaNAvyo. samyagdarzana ane samyajJAna pAmavA chatAM jyAM sudhI samyaccAritranI prApti thatI nathI tyAM sudhI zAzvata sukha prApta thaI zakatuM nathI. samyagyAritranuM pAlana manuSyadehathI ja thaI zake che. manuSya deha vagara samyakucAritranI sAdhanA thaI zakatI nathI ane cAritranI sAdhanAmAM sAdhune nirdoSa AhAra vagere pradhAna hetu che; eTale ja zAstrakAra maharSioe jaNAvyuM che ke - 'aho jiNehiM asAvajA vittI sAhUNa desiA / mukkhasAhaNaheussa sAhudehassa dhAraNA / / ' sAdhunuM zarIra mokSamArganI ArAdhanAmAM sahAyaka hovAthI tene TakAvavuM joIe, te zarIrane TakAvavA mATe zrI jinezvara bhagavaMtoe pApa vagarano-nirdoSa AhAra grahaNa karavAnuM jaNAvyuM che. jo doSarahita AhArAdithI zarIranuM poSaNa karavAmAM na Ave ane kAraNa vagara paNa doSavALA AhArathI zarIranuM poSaNa karavAmAM Ave to te zarIra samyakracAritranA pAlanamAM sAdhanabhUta thavAne badale AtmAne durgatimAM laI javAnA kAraNabhUta banI jAya. mATe jJAnI bhagavaMtoe sAdhune che kAraNoe doSarahita AhAra levAnuM pharamAvyuM che. munie AraMbhano tyAga karelo hovAthI pote AraMbha kare nahi, AraMbha karAve nahi ane AraMbha karanAranI anumodanA paNa kare nahi. eTale zarIrane TakAvavA ane cAritranI ArAdhanA karavA mATe gRhastha pAsethI nirdoSa AhAra meLavavo Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piMDaniryukti-parAga anivArya che. kayo AhAra kaI rIte nirdoSa gaNAya tenuM nirUpaNa aneka graMthomAM suprasiddha thayela che. zrI gaNadhara bhagavaMtoe dvAdazAMgInI racanA karI che. temAM bAramuM aMga dRSTivAda. te dRSTivAdanA pAMca aMgo che. 1 parikarma sAta prakAre, 2 sUtra bAvIsa prakAre, 3 - pUrvagata cauda prakAre, 4 - anuyoga be prakAre ana 5 - cUlikA cotrIsa prakAre che. trIjuM aMga je pUrvagata tenA cauda prakAro che. temAMnA navamA pratyAkhyAna pravAda nAmanA pUrvamAM nirdoSa AhAra doSita AhAra vagerenuM vizada rIte varNana kareluM che. te navamA pUrvamAMthI cauda pUrvane dhAraNa karanAra zrutakevaLI zrI zayyabhavasUrijI mahArAje potAnA putra munizrI manakamuninA kalyANa arthe sAdhu AcArane jaNAvanAra zrI dazavaikAlika sUtranI suMdara racanA karelI che. tenA pAMcamA piMDeSaNA nAmanA adhyayanane anulakSIne cauda pUrvadhara zrutakevalI bhagavaMta zrI bhadrabAhusvAmIjIe 671 prAkRta gAthAbaddha zrI piMDaniryukti graMthanI racanA karelI che. je piMDaniryukti graMtha hAlanA pistAlIsa Agama graMthamAM mULa AgamagraMtha tarIke sthAna pAmela che ane pAMcamA ArAnA aMte jyAM sudhI sAdhudharma 2heze tyAM sudhI A graMtha mahattvanuM sthAna meLavaze. - - A pavitra AgamagraMtha upara pUjya AcArya bhagavaMta zrI malayagirijI mahArAje saMskRta bhASAmAM 7000 zloka pramANa TIkAnI racanA karelI che tathA 'zrI piMDaniryukti' graMthanA dohanarUpa zrI jinavallabhagaNie 'zrI piMDavizuddhi' nAmanA graMthanI prAkRta-103 gAthAnI racanA karelI che, tenA upara saM. 1176mAM zrI yazodevasUrijI mahArAje saMskRta bhASAmAM 2800 zloka pramANa laghu TIkA tathA saM. 1178mAM zrI caMdrasUrijI mahArAje saMskRta bhASAmAM 4400 zloka pramANa TIkA, saMvata-1295mAM zrI udayasiMhasUrijI mahArAje saMskRta bhASAmAM 703 zloka pramANa dIpikAnI racanA karelI che, uparAMta zrI ajitadevasUrijI mahArAje dIpikA, zrI saMvegadeva gaNie bAlAvabodha tathA ajJAtakartukanI eka avasUri, ema aneka racanAo thayelI che. piMDavizuddhino mAtra gAthAo sAtheno bhAvAnuvAda gujarAtI bhASAmAM pUjya munirAja zrI mAnavijayajI mahArAje (hAla paMnyAsa) saMvata-1999mAM lakhelo prasiddha thayelo che. A rIte A graMtha pUjya sAdhu-sAdhvIjIo mATe eka 52ma AlaMbanarUpa thaI rahyo che. 10 vizeSamAM amoe zrI piMDaniryukti graMtha ane zrI piMDavizuddhi graMtha anusAra bALa jIvone vizeSa upakAraka thAya te mATe bahu vistAra nahi, tema bahu saMkSepamAM Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahi te rIte saraLa gujarAtImAM 'zrI piMDaniryukti parAga' nAmano A graMtha taiyAra karela che. A graMthamAM banne graMthomAMthI laIne 107 gAthAo lIdhI che. te te gAthA kayA graMthanI kaI gAthA che, te mATe zrI piMDaniryuktinI gAthA nIce (piM.ni.) ane zrI piMDavizuddhinI gAthA nIce (piM.vi.) lakhI gAthAno naMbara darzAvela che. cAritradharmanI puSTi mATe nirdoSa AhAra levAnuM jaNAvela che. jo tevA nirdoSa AhArathI cAritra dharmanI puSTi thatI na hoya to AhAra levAnuM prayojana nathI. kahyuM che ke - 'labhyate labhyate sAdhuH, sAdhureva na labhyate / alabdhe tapaso vRddhirlabdhe tu prANadhAraNam / / ' gocarI pha2tAM jo zuddha AhAra maLI jAya to sAruM che ane na maLe to paNa sAruM ja che; kema ke na maLe to tapanI vRddhi thAya ane maLe to prANonuM dhAraNa thaI zake arthAt maLe to saMyamavRddhi ane na maLe to tapovRddhi. saMsArano tyAga karI saMyamajIvana svIkAryuM eTale sAdhue saghaLAM sAvaghayogono tyAga karyo che. zarIrane TakAvavA mATe AhAranI jarU2 paDe to udgama, utpAdanA ane eSaNAnA doSothI rahita AhAra meLavavA mATe munie yatna karavAno che. udgama ane utpAdanAnI parIkSA gaveSaNA dvArA thaI zake che. eSaNAnI parIkSA grahaNa eSaNAthI thaI zake che. saMyojanAdi pAMca doSonI parIkSA grAsa eSaNAthI thaI zake che. piMDaniryukti graMthamAM mULa graMthAkAre dvAra gAthAmAM ATha adhikAra kahyA che. 1 - udgama, 2 - utpAdanA, 3 - eSaNA, 4 - saMyojanA, 5 - pramANa, 6 - aMgAra, 7 - dhUmra ane 8 kAraNa. jyAre A adhikArone TIkAkAra zrI malayagirijI mahArAje udgamanA soLa, utpAdananA soLa, eSaNAnA daza ema gocarInA betAlIza doSo tathA saMyojanA, pramANa, aMgAra, dhUmra ane kAraNa. A pAMca mAMDalInA doSo ema-47 doSo kahela che. te sAdhu samAjamAM gocarInA 42 doSo ane mAMDalInA 5 doSo tarIke prasiddha che. - udgamanA soLa doSo gRhasthathI lAge che. utpAdananA soLa doSo sAdhuthI lAge che. 11 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piMDaniryukti-parAga eSaNAnA daza doSo sAdhu ane gRhasthathI lAge che. mAMDalInA pAMca doSo sAdhune gocarI vAparatA lAge che. AthI sAdhue uddagamanA soLa doSo ane utpAdanAnA soLa doSo ema batrIsa doSo TALIne zuddha AhAranI gaveSaNA-tapAsa karavI joIe, eSaNAnA daza doSo TALIne grahaNa eSaNA-AhAragrahaNa karavo joIe ane mAMDalInA pAMca doSo TALIne grAsaeSaNA-AhAra vAparavo joIe. A rIte zuddha AhAra dvArA zarIra TakAvavuM joIe, paNa doSita AhArathI zarIrane TakAvavAnI leza paNa IcchA karavI na joIe. zrI tIrthakara bhagavaMtoe kahyuM che ke "saMyamanI ArAdhanAmAM zarIra TakI rahe te mATe sAdhue nirdoSa AhAra grahaNa karavo joIe, paNa zarIranA baLa, rUpa, kAMti vadhAravA mATe AhAra na levo." vartamAnamAM sAdhu-sAdhvIjIomAM piMDazuddhi aMgenuM jJAna joIe tevuM saMtoSakAraka jovAmAM AvatuM nathI. keTalAke piMDaniryukti, piMDavizuddhi Adi graMthono abhyAsa karavA chatAM doSo pratye upekSAbhAva jovAmAM Ave che, tyAre Azcarya thAya che ke "sudurlabha manuSya bhava temaja saMyamane pAmIne zrI tIrthakara bhagavaMtanI AjJA (doSita AhAra na levAya) jANavA chatAM zuddha piMDanI gaveSaNA karavAmAM thoDuM kaSTa sahana karavAne badale doSo pratye upekSAbhAva jovAmAM Ave che." jo ke keTalAka mahAnubhAva sAdhu-sAdhvIjIo zuddha piMDanI gaveSaNA karI, zuddha AhAra vAparavAmAM udyamavaMta che. paNa temanI saMkhyA alpa pramANamAM che. Aje aneka AtmAo saMsArano tyAga karI guru mahArAjanA caraNomAM saMyama jIvanano svIkAra kare che. teone cAritra-dIkSA ApavAmAM Ave che, paraMtu dIkSA ApyA pachI potAnI nizrAmAM AvelA AtmAnuM adha:patana thAya nahi, AtmAnuM kalyANa thAya te mATe je dhyAna ApavuM joIe, jJAna ApavuM joIe, saMyamanI zuddha ArAdhanA mATe preraNA karavI joIe tenA badale te pratye durlakSa sevAtuM jovAmAM Ave che. AkhA saMyamano jenA upara AdhAra che te AhAranI zuddhi mATenuM pUruM jJAna ApyA sivAya jhoLI, pAtrA, tapaNI ApI daI, "jAo, bhikSA laI Avo." A sthiti ghaNA sthaLe pravartI rahela che te zocanIya che. kAraNa ke, haju jene gocarI kema levI, keTalI levI vagerenuM jJAna ane anubhava na maLyo hoya te nUtana sAdhu-sAdhvI kevo AhAra laI Ave te saheje samajI zakAya ema che. A 12 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAsaMgika rIte levAmAM AvatA AhAra AdinI pravRtti joIne gRhastha keTalo dharma pAme ? te svayaM vicAravAnuM che. kahevata che ke "jevo AhAra tevo oDakAra." te mujaba jo zuddha AhAra vAparyo hoya to saMyamanuM pAlana sunirmala bane, jyAre doSita AhArathI AtmAmAM aneka dUSaNono prasaMge upasthita thavA saMbhava gaNAya. A kAraNathI ja gacchAdhipati saMghasthavira vAtsalyavAridhi siddhAMtamahodadhi pUjyapAda AcArya bhagavaMta zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAja sAhebe zAstrIya kathanAnusAra AhArazuddhi potAnA jIvanamAM e prakAre otaprota rIte apanAvelI che ke je teozrInI sAdhanA hAlanA kALamAM anukaraNIya ane preraNAdAyaka che. teozrI potAnA ziSya-praziSyone prathama zrI oghaniryukti, zrI piMDaniryukti, zrI dazavaikAlika, zrI uttarAdhyayana sUtra Adino abhyAsa karAve che. (A graMthonuM jJAna pote Ape-apAve che, ane teno amala karAvavA mATe paNa satata kALajI rAkhI vAraMvAra preraNA paNa Ape che. zrI piMDaniryukti Adi piMDanI zuddhi mATenA graMtho saMskRta bhASAmAM hovAthI tenuM adhyayana badhA sAdhu-sAdhvI kadAca na karI zake, tethI temane paNa lAbha thAya e hetuthI saraLa gujarAtI bhASAmAM A graMtha taiyAra karavA yatna karela che; jethI piMDanA doSonuM jJAna saMpAdana karI doSita AhArano tyAga karI, sau nirdoSa AhAra grahaNa karavAmAM udyamavaMta bane ane suMdara rIte saMyamadharmanuM pAlana karI karmano kSaya karI mokSa sukhane prApta karanArA banI zake. A graMthanuM sUtra ane arthathI jJAna jema sAdhu-sAdhvIne upayogI che, tema zrAvaka-zrAvikAone paNa A graMthanA arthanuM jJAna paNa Avazyaka che - upayogI che. jethI zrAvaka-zrAvikAo nirdoSa AhAra AdithI pUjya sAdhu-sAdhvIjIonI bhakti sArI rIte karI zake. "sAvao puNa suttao atyao ya jahaneNa aTThapavayaNamAyAo sikkhai, ukkoseNa suratyeTiM nAva chejhIvarya, matvano piMDesAiya, na pucho sutto vi ||" zrAvaka sUtra ane arthathI aSTapravacanamAtAne zIkhe, utkRSTathI dazavaikAlikanA cothA adhyayana cha jIvanikAya sudhI sUtra ane arthathI bhaNe, pAMcamuM piMDeSaNA nAmanuM adhyayana mAtra arthathI jANe paNa sUtrathI abhyAsa na kare. A "zrI piMDaniryukti parAga" graMtha taiyAra karavAmAM zrI piMDaniryukti saTIka, zrI piMDavizuddhinI banne TIkA-dIpikA ane bhAvAnuvAda Adi graMthonI sahAya lIdhI Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piMDaniryukti-parAga che, te badala te te graMthonA kartA-saMpAdakone kRtajJabhAve yAda karuM chuM. gujarAtI bhASAmAM A graMtha lakhavAmAM graMthakAranA Azaya viruddha ke zrI tIrthakara bhagavaMtanI AjJA viruddha lakhAyuM hoya to te badala trividha trividha micchA mi dukkaDa arpa chuM. sujJajano tevI bhUlo batAvavA kRpA kare to dvitIyAvRtti vakhate sudhAravAno avakAza rahe. pUjyapAda upakArI mArA gurudeva AcAryadeva zrImad vijaya jaMbusUrIzvarajI mahArAja sAheba Adi pUjyonI satkRpA ane satreraNAnA phaLa svarUpe meM vADAzinoramAM saMvata-2020nA cAturmAsamAM A graMtha lakhavAnI zarUAta karI ane cAturmAsa daramyAna lakhANa pUrNa karyuM. te AkhuM lakhANa upakArI pUjya gurudeva AcAryadeva zrImad vijaya jaMbusUrIzvarajI mahArAja sAhebane amadAvAda zrI vijaya dAnasUrIzvarajI jJAnamaMdire mokalI ApyuM. zAsananA tathA ArAdhanAnA bIjA aneka kAryomAM rakta hovA chatAM pote kiMmatI samaya kADhIne saMpUrNa lakhANa barAbara joI-tapAsI sudhArA-vadhArA karI saMvata-2021nA mArA pAlItANA (ArIsAbhuvana) khAte cAturmAsamAM mokalI ApyuM. te AkhA lakhANanI presakopI karI bAda tenuM mudraNa kArya zarU karavAmAM AvyuM. A graMtha lakhavAmAM sahAyaka thanArA saune yAda karavAnuM bhUlato nathI. AryazrI jaMbUsvAmi jaina muktAbAI AgamamaMdira taraphathI prasiddha thato A graMtha "zrI oghaniryukti parAga' graMthanI jema pUjya sAdhusAdhvI mahArAjone upayogI banaze ane khapI AtmAo eno suMdara lAbha uThAvaze, evI AzA sAthe viramuM chuM. vi. saM. 2022 - pUjya AcArya zrImadvijaya tithi-mAgazara suda-11 jaMbusUrIzvara pAdapaghareNu(mauna ekAdazI parva) nityAnaMdavijaya ArIsA bhuvana, pAlItANA-364270 14 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramAMka viSaya prakAzakIya * prAsaMgika 1. gaveSaNA eSaNA 2. dravyagaveSaNAnuM dRSTAMta 3. bhAvagaveSaNAnuM dRSTAMta 4. grahaNaeSaNA 5. dravyaeSaNAnuM dRSTAMta 6. grAsaeSaNA 7. sacittanA nava prakAro 12. pRthvIkAya piMDa 13. aplAya piMDa 14. agnikAya piMDa 15. vAyukAya piMDa 16. vanaspatikAya piMDa 17. beIndriya, teIndriya, carindriya, paMcendriya piMDa anukramaNikA AdhAkarma doSanA ekArthika nAmo saMyamasthAnanuM svarUpa pRSTha kramAMka viSaya 4 2 3 4 5 5 8 9 9 10 10 11 12 12 18. bhAva piMDa 13 19. prazasta bhAva piMDanA prakAro 14 20. aprazasta bhAva piMDanA prakAro 15 21. udgamanA soLa doSo 16 1. AdhAkarma doSa 18 18 20 15 SasthAna AdhAkarmanA daza dvAro 1. kaI vastu AdhAkarmI bane ? dRSTAMta kRta ane nizcitanuM svarUpa 3. kayA kayA prakAre vAparavAthI AdhAkarma 2. konA mATe banAveluM AdhAkarmI kahevAya ? sAdharmikanA bAra prakAro sAdharmikanuM vistArathI svarUpa ane temAM kalpya akalpyapaNuM 30 38 baMdhAya ? pratisevanA-draSTAMta pratizravaNA-dRSTAMta saMvAsa saMvAsa daSTAMta anumodanA dRSTAMta 4. AdhAkarma konA jevuM che ? dRSTAMta 5. AdhAkarma vAparavAmAM pRSTha 21 24 6. AdhAkarmI AhAra ApavAmAM vAra na 28 28 38 38 40 41 42 44 44 44 kayA kayA doSo che ? dRSTAMta 45 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piMDaniryukti-parAga 50 | 51 | papa. kramAMka viSaya | pRSTha kramAMka viSaya kayA kayA doSo che ? 48 dRSTAMta 7. AdhAkarma jANavA kevI rIte | 6. prAbhRtikA doSa pUchavuM ? 7. prAduSkaraNa doSa 8. upayoga rAkhavA chatAM kevI prakAza karavAnA prakAro rIte AdhAkarmanuM grahaNa 8. kriIta doSa thAya ? Atma dravyakatA 9. gRhasthanA chaLathI AdhAkarmI Atma bhAvakrIta grahaNa karavA chatAM nirdoSa paradravya krIta-parabhAva kevI rIte dRSTAMta kriIta-daSTAMta 10. zaMkA-samAdhAna 9. prAmitya doSa 2. odezika doSa laukika dRSTAMta vibhAga audezikanA bAra | lokottara prAmitya pas | 10. parAvartita doSa bAra bhedomAM avAMtara bhedo paDa dRSTAMta ogha audezikanuM svarUpa lokottara parAvartita dRSTAMta 58 | 11. abhyAhata doSa sAdhune kayuM kahyuM ane kahyuM anAcIrNanA ATha prakAro na kalpa bIjA gAmathI lAvavAnA 3. pUtikarma doSa upakaraNa bAdarapUti gAmamAMthI lAvavAnA prakAro 83 bhaktapAna bAdarapUti dRSTAMta sUkSmapUti gAmamAMthI kevI rIte ApI bAdarapUtinI zuddhi kyAre jAya ? tenuM dRSTAMta thAya ? AzIrNa abhyAhata 4. mizra doSa 14 | 12. ubhinna doSa pa. sthApanA doSa DhAMkelI vastu kholIne bhedo prakAro Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA 109 daSTAMta 119 kramAMka viSaya pRSTha kramAMka viSaya pRSTha ApavAmAM rahelA doSo 88 1. dhAtrIpiMDa doSa 13. mAlApahata doSa sAdhu dhAtrIpaNuM kevI rIte dRSTAMta kare ? dRSTAMta 111 14. Acchedya doSa 2. dUtIpaNAnA prakAro 114 dRSTAMta lokottara gupta dUtIpaNuM Ajegha bhikSA levAmAM thatA kevI rIte thAya ? 114 anartho dRSTAMta 115 15. anikRSTa doSa 3. nimitta piMDa doSa 116 sAdhAraNa anisRSTanuM 117 udAharaNa 4. AjIvikA piMDa doSa sAdhAraNa ane bhojana dRSTAMta 12 anisRSTamAM pharaka 99 5. vanapaka doSa 121 11. adhyavapUraka doSa 101 9. cikitsA piMDa doSa 1 23 mizradoSa ane adhyavapUraka 7. krodha piMDa doSa 1 25 doSamAM phera zo ? 102 8. mAna piMDa doSa 1 27 mizra ane adhyavapUrakanI dRSTAMta 1 27 oLakhANa zvetAMgulI Adi che vizodhikoTi ane puruSonA dRSTAMta 129 avizodhikoTi 102 | 9. mAyA piMDa doSa 133 vivekanA cAra prakAro 104 | dRSTAMta 133 azuddha (vizodhi koTi) | 10. lobha piMDa doSa 139 AhAra tyAga karavAno dRSTAMta 139 vidhi 104 | 11. saMsava piMDa doSa 141 utpAdanonA doSo 107 | 12. vidyA piMDa doSa 144 utpAdananA cAra nikSepa 107 13. maMtra piMDa doSa 144 aprazastanA soLa prakAro 108 vidyA piMDa upara dRSTAMta 144 102 17 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramAMka viSaya maMtra piMDa upara dRSTAMta 14. cUrNa piMDa doSa 15. yoga piMDa doSa 17. mUlakarma piMDa doSa cUrNa piMDa upara dRSTAMta yoga piMDa upara dRSTAMta mUlakarma piMDa upara dRSTAMto eSaNA grahaNa eSaNA aprazasta bhAvapiMDanA daza prakAro 1. zaMkita doSa bhikSA grahaNa karavAmAM zrutajJAnanI pramANatA 2. prakSita doSa 3. nikSipta doSa caturthaMgI tathA bhedo nikSiptanA vidhyAta Adi sAta prakAro 4. pihita doSa 5. saMhata doSa 6. dAyaka doSa 7. unmizra doSa 8. apariNata doSa 9. lipta doSa anukramaNikA pRSTha 145 147 147 147 148 150 151 155 155 157 158 159 160 161 163 173 166 169 171 173 183 186 188 18 kramAMka viSaya 10. chardita doSa 192 AjJAbhaMga Adi cha doSo 193 nIce chAMTo paDe to kevA doSo sarjAya te u52nuM dRSTAMta 193 grAsaeSaNA 195 matsyanuM dRSTAMta 196 aprazasta bhAvagrAsaeSaNA 197 198 1. saMyojanA doSa saMyojanA ka2vAthI thatAM doSo 2. pramANa doSa udarakukkuTI-galakuTI AhAranuM svarUpa mita AhAranuM svarUpa prakrAma Adi doSo bhAvakukkuTI 200 hitakArI ane ahitakArI 201 201 201 202 203 203 204 207 209 3. aMgAra doSa pRSTha 4. dhUmra doSa 5. kAraNa doSa doSonA vibhAga upasaMhAra piMDaniryukti parAganI mUla gAthAo 199 200 213 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH | e nama | pU. A. zrImad vijaya dAna-prema-rAmacaMdrasUrIzvarebhyo namaH | piMDaniryukti parAga zaMkhezvaraM kSemakaraM praNamya, zrI premajambUmunipau ca natvA / zrIpiNDaniyuktiparAgagranthaM, bAlAvabodhAya nu kIrtayiSye / / anaMta upakArI zrI jinezvara bhagavaMtono upadeza che ke "sarva jIvone sukha joIe che. saMpUrNa, sAcuM ane aMta vagaranuM sukha to mAtra eka molamAM che. mokSanI prApti saMyama-cAritra dvArA thaI zake che. pAMca Azravone rokavA, pAMca indriyono nigraha karavo, cAra kaSAyono jaya karavo ane traNa daMDathI aTakavuM, A sattara prakArano saMyama kahevAya che. A saMyama manuSya zarIrathI sAdhI zakAya che. zarIra AhAra vinA TakI zakatuM nathI. doSita AhAra vAparavAthI saMsAramAM rakhaDavAnuM thAya che. tethI zrI tIrthaMkara bhagavaMtoe doSavALo AhAra vAparavAno niSedha karyo che. mATe te doSone sArI rIte jANI-samajIne dUra karavA joIe. A doSonuM sArI rIte jJAna thAya te mATe cauda pUrvadhara zrI bhadrabAhusvAmIjIe zrI dazavaikAlika sUtra upara je niyukti karelI che, temAM te sUtranA pAMcamAM piMDeSaNA nAmanAM adhyayananI A niryukti vadhAre zloka pramANa hoI tene judA zAstra tarIke sthApana karI tenuM 'fpainiryujhi' nAma rAkhavAmAM AveluM che. mUla dazavaikAlika sUtra-niryuktinuM maMgala thaI gayeluM hovAthI zAstrakAre ahIM juduM maMgala karyuM nathI. temAM pahelI viSayAdhikAranI saMgraha gAthA A pramANe che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 zrI piMDaniryukti-parAga piMDe uggamauppAyaNesaNA saMjoyaNA pamANaM ca / phaMgAjI dhUma ArA gaDDavijJA piMka nivruttI / / / / (piM. ni. 1) piMDa eTale samUha. tenA cAra prakAra. nAma, sthApanA, dravya ane bhAva. ahIM saMyama Adi bhAvapiMDane upakAraka dravyapiMDa che. dravyapiMDa dvArA bhAvapiMDane sAdhI zakAya che. dravyapiMDa traNa prakAre che. 1 AhAra, 2 zayyA, 3 upadhi. A graMthamAM mukhya AhArapiMDano vicAra karavAno che. zayyApiMDa ane upadhipiMDano vicAra oniryukti Adi graMthamAM karavAmAM Avelo che. jijJAsue te te graMtho joI levA. piMDa zuddhi ATha prakAre vicAravAnI che. te ATha prakAro nIce pramANe che. 1 udgama, 2 utpAdanA, 3 eSaNA, 4 saMyojanA, 5 pramANa, 7 aMgAra, 7 dhUmra ane 8 kAraNa. 1 udgama-eTale AhAranI utpatti ethI utpanna thatA doSo te udgamadi doSo kahevAya che, te AdhAkarmAdi soLa prakAre thAya che, A doSo gRhastha dvArA utpanna thAya che. 2 utpAdanA-eTale AhArane meLavavo emAM thatAM doSo utpAdanAdi doSo kahevAya che, te dhAtrI Adi soLa prakAre thAya che. A doSo sAdhu dvArA utpanna thAya che. 3 eSaNAnA-eSaNAnA traNa prakAro che. gaveSaNA eSaNA, grahaNa eSaNA ane grAsa eSaNA. (1) gaveSaNA eSaNA ATha prakAro-1 pramANa, 2 kAla, 3 Avazyaka, 4 saMghATTaka, 5 upakaraNa, 6 mAtraka, 7 kAussagga, 8 yoga ane apavAda. 1 pramANa-bhikSA mATe gRhasthonAM ghera be vAra javuM. 1. akAle ThallAnI zaMkA thaI to te vakhate pANI levA. 2. bhikSA vakhate gocarI pANI levA. 2 kAla-je gAmamAM bhikSAno je vakhata hoya te TAime javuM. 3 Avazyaka-ThallA mAtrAdinI zaMkA dUra karIne bhikSAe javuM. upAzrayanI bahAra nIkaLatAM 'Avadi' kahevI. 4 saMghATTaka-be sAdhue sAthe bhikSAe javuM. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga 5 upakaraNa-utsargathI saghaLAM upakaraNo sAthe laIne bhikSAe jAya. badhA upakaraNa sAthe laIne bhikSA pharavA samartha na hoya to pAtrAM, paDalAM, rajoharaNa, be vastra (eka sutarAu bIjuM UnanuM) ane dAMDo laIne gocarI jAya. 6 mAtraka-pAtranI sAthe bIjuM mAtraka laIne bhikSAe jAya. 3 7 kAussagga-'3payoga rALiyuM'no ATha zvAsozvAsano kAussagga karIne Adeza mAMge. 'saMvisadda' AcArya kahe 'hrAma' sAdhu kahe ' Mti (jnma vhetu) AcArya kahe 'tadghatti' (nanhA hiyaM puvvasAhU~hiM) 8 yoga-pachI kahe ke 'AssiyA nassa khoLo' je je saMyamane upayogI haze te te grahaNa karIza. apavAdo 1 AcArya, glAna, bAla, tapasvI Adi mATe bethI vadhuvAra gocarI jAya. 2 saMghATTaka sAthe gocarI karatAM TAima pahoMce ema na hoya to banne judA judA thaI jAya. je sAdhu jema tema je maLe te doSita AhAra upadhi Adi grahaNa kare che, te zramaNaguNathI rahita thaI saMsArane vadhAre che. je pravacanathI nirapekSa AhAra AdimAM ni:zuka, lubdha ane mohavALo thAya che, teno anaMtasaMsAra zrI jinezvara bhagavaMtoe kahyo che. mATe vidhipUrvaka nirdoSa AhAra AdinI gaveSaNA karavI. gaveSaNA be prakAranI che. eka dravyagaveSaNA, bIjI bhAvagaveSaNA. dravyagaveSaNAnuM dRSTAMta vasaMtapura nAmanA nagaramAM jitazatru rAjAne dhAriNI nAmanI rANI hatI. te ekavAra citrasabhAmAM gaI, temAM suvarNapIThavALuM haraNa joyuM. te rANI garbhavALI hatI, AthI tene suvarNapIThavALuM mRganuM mAMsa khAvAno dohalo (icchA) thayo. te icchA pUrNa nahi thavAthI rANInuM zarIra sukAvA lAgyuM. rANIne durbaLa thatI joI, rAjAe pUchyuM ke 'tuM kema sukAya che ? tAre zuM du:kha che ?' rANIe suvarNapIThavALA mRganuM mAMsa khAvAnI icchA thayAnI vAta karI. rAjAe potAnAM mANasone suvarNamRgane pakaDI lAvavA hukama karyo. mANasoe vicAra karyo ke suvarNamRgane zrIparNI (eka jAtanA phaLa) phaLa ghaNAM priya hoya che, Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piDaniryukti-parAga paNa atyAre te phaLonI RtuM nathI. mATe banAvaTI tevAM phaLo banAvIne jaMgalamAM gayAM. tyAM te banAvaTI phaLonA chUTA chUTAM DhagalA karIne jhADanI nIce rAkhyAM. haraNIyAoe te phaLo joyA ane potAnA nAyakane vAta karI, badhAM tyAM AvyA. nAyake te phaLo joyA ane badhA haraNIyAone kahyuM ke "koI dhUrta ApaNane pakaDavA mATe A pramANe kareluM che. kemake atyAre A phaLonI Rtu nathI." kadAca tame ema kaho ke "akAle paNa phaLo Ave." to paNa pahelAM koI vakhate A rIte DhagalA thayA na hatA. "jo pavanathI A rIte DhagalA thaI gayA haze ema lAgatuM hoya to pUrve paNa pavana vAto hato paNa A rIte DhagalA thayA nathI mATe te phaLo khAvA mATe koIe javuM nahi." A pramANe nAyakanI vAta sAMbhaLI keTalAka haraNIyA te phaLo khAvA mATe gayAM nahi. jyAre keTalAka haraNIyA nAyakanI vAta gaNakAryA sivAya te phaLo khAvA gayA, jyAM phaLo khAvA lAgyA tyAM to rAjAnA mANasoe te haraNIyAone pakaDI lIdhAM. AthI te haraNIyAmAMthI keTalAka baMdhAyA ane keTalAka haraNIyA maraNa pAmyA. je haraNIyAoe te phaLo khAdhAM nahi te sukhI thayAM, icchA pramANe vanamAM vicaravA lAgyAM. bhAvagaveSaNAnuM daSTAMtA koI mahotsava prasaMge ghaNA sAdhuo AvyA hatA. koI zrAvake athavA to koI bhadrika mANase sAdhuone mATe (AdhAkarmi) bhojana taiyAra karAvyuM ane bIjA anekane bolAvIne bhojana ApavA mAMDyuM. tenA manamAM ema hatuM ke "A joIne sAdhuo AhAra levA Avaze." AcAryane A vAtanI koI rIte khabara paDI gaI. tethI sAdhuone kahyuM ke "tyAM AhAra levA javo nahi. kemake te AhAra AdhArmi che." keTalAka sAdhuo tyAM AhAra levA na gayA, paNa je te kuLomAMthI gocarI laI AvyA. jyAre keTalAka sAdhuoe AcAryanuM vacana gaNakAryuM nahi ane te AhAra lAvIne vAparyo. je sAdhuoe AcArya bhagavaMtanuM vacana sAMbhaLI, te AghAkarmi AhAralIdho nahi, te sAdhuo zrI tIrthakara bhagavaMtanI AjJAnA ArAdhaka thayA ane paralokamAM mahAsukhane meLavanArA thayA. jyAre je sAdhuoe AdhArmi AhAra vAparyo te sAdhuo zrI jinezvara bhagavaMtanI AjJAnA virAdhaka thayA ane saMsAra vadhAranArA thayA. mATe sAdhuoe nirdoSa AhAra-pANI AdinI gaveSaNA karavI joIe ane Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piDaniryukti-parAga doSita AhAra-pANI Adino tyAga karavo joIe. kemake nirdoSa AhAra AdinA grahaNathI saMsArano aMta zIdhra thAya che. (2) grahaNa eSaNA grahaNa eSaNA be prakAre. eka dravyagrahaNa eSaNA, bIjI bhAvagrahaNa eSaNA. dravyagrahaNa eSaNAnuM daSTAMta. eka vanamAM keTalAka vAnaro rahetAM hatAM. eka vakhate unALAmAM te vanamAM phaLa, pAna vagere sukAI gayelA joI mukhya vAnare vicAryuM ke "bIjA vanamAM jaIe." bIjA sArAM vananI tapAsa karavA judI judI dizAmAM keTalAka vAnarone mokalyA. te vAnaro tapAsa karIne AvyA pachI eka suMdara vanamAM badhA vAnaro gayA. te vanamAM eka moTo draha hato. A joIne vAnaro khuza khuza thaI gayA. mukhya vAnare te drahanI cAre tarapha pharIne tapAsa karI, to te drahamAM javAnAM pagalAM dekhAtAM hatAM, paNa bahAra AvyAnAM pagalAM dekhAtAM na hatAM. AthI mukhya vAnare badhA vAnarone bhegA karIne kahyuM ke "A drahathI sAvacetI rAkhavI. kinArA uparathI ke drahamAM jaIne pANI pIvuM nahi, paNa polI naLI vATe pANI pIvuM je vAnaro mukhya vAnaranA kahevA pramANe varyA te sukhI thayA ane jeo drahamAM jaIne pANI pIvA gayA te maraNa pAmyA. A pramANe AcArya bhagavaMta mahotsava vageremAM AdhAkarmi, usika Adi doSavALA AhAra Adino tyAga karAve che tathA zuddha AhAra grahaNa karAve che. je sAdhuo AcArya bhagavaMtanA kahyA pramANe varte che, te thoDA ja kALamAM saghaLA karmono kSaya kare che. jeo AcArya bhagavaMtanA vacana pramANe vartatA nathI teo aneka bhavomAM janma, jarA, maraNa AdinAM du:kho pAme che. bhAvagrahaNa eSaNA agiyAra prakAro-1 sthAna, 2 dAyaka, 3 gamana, 4 grahaNa, 5 Agamana, 9 prApta, 7 parAvRtta, 8 patita, 9 guruka, 10 trividha, 11 bhAva. 1 sthAna-traNa prakAranAM. Atma upaghAtika, pravacana upaghAtika, saMyama upaghAtika. Atma upaghAtika sthAna-gAya, bheMsa Adi jyAM hoya, tyAM UbhA rahIne bhikSA grahaNa karavAmAM te gAya, bheMsa Adi zIMgaDuM ke lAta mAre, tethI paDI javAya, vAge athavA Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piDaniryukti-parAga pAtra bhAMgI jAya tethI chakAya jIvanI virAdhanA thAya. mATe AvA sthAno tathA jyAM jIrNa bhIMta, kAMTA, dara Adi hoya tyAM paNa UbhA rahIne bhikSA grahaNa karavI nahi. pravacana upaghAtika sthAna-laghunIti-vaDInItinAM sthAna, gRhasthane snAna karAvAnA sthAna, khALa Adi azucivALA sthAna AvA sthAne UbhA rahI bhikSA grahaNa karatAM, pravacananI hIlanA thAya, mATe AvA sthAne UbhA rahIne bhikSA grahaNa karavI nahi. saMyama upaghAtika sthAna-pRthvI, pANI, agni, bIja Adi jyAM hoya tyAM UbhA rahIne bhikSA grahaNa karatAM te jIvonI virAdhanA thAya, mATe tevA sthAne UbhA rahIne bhikSA grahaNa karavI nahi. 2 dAyaka-ATha varSathI ochI uMmaranuM bALaka, vRddha, nokara, napuMsaka, gAMDo, krodhAyamAna Adi (AnuM varNana AgaLa dAyaka doSa vakhate karavAmAM Avaze) pAsethI bhikSA grahaNa na karavI. apavAde koI jAtano doSa thAya ema na hoya to upayoga pUrvaka bhikSA grahaNa kare. 3 gamana-bhikSA ApanAra, bhikSA levA mATe aMdara jAya, to tenI upara nIcenI jamIna tathA AjubAju paNa jovuM. jo te jatAM pRthvI, pANI, agni Adino saMghaTTo karatAM hoya to bhikSA grahaNa karavI nahi. kemake tevI bhikSA grahaNa karatAM saMyama virAdhanA thAya athavA ApanArane aMdaranA bhAgamAM jatAM kadAca sarpa Adi karaDe, to gRhastha Adi mithyAtva pAme. 4 grahaNa-nAnuM-nIcuM dvAra hoya, jyAM barAbara joI zakAtuM na hoya, kabATa vAseluM hoya, bAraNuM baMdha hoya, ghaNA mANaso AvajAva karatA hoya, gADA vagere ADA paDelAM hoya, tyAM bhikSA grahaNa karavI nahi. jo barAbara upayoga rahI zake ema hoya to bhikSA grahaNa karavI. 5 Agamana-bhikSA laIne AvatAM gRhastha pRthvI AdinI virAdhanA karato Avato hoya to bhikSA grahaNa karavI nahi. 9 prApta-ApanArano hAtha kAcA pANIvALo che ke kema ? te jovuM. AhAra Adi saMsakta che ke kema ? te jovuM. bhAjana bhInuM che ke kema ? te jovuM. kAcuM pANI, saMsakta ke bhInuM hoya to bhikSA grahaNa karavI nahi. 7 parAvarta-AhAra Adi bIjA vAsaNamAM nAMkhe to te vAsaNane kAcuM pANI Adi lAgeluM che ke nahi, te tapAsavuM. jo kAcuM pANI Adi lAgeluM hoya to te vAsaNamAMno AhAra grahaNa karavo nahi. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga 8 patita-AhAra pAtramAM grahaNa karyA pachI tapAsavo. yogavALo piMDa che ke svAbhAvika che, te jovuM. jo yogavALo ke kRtrima bheLaseLa vagere lAge to toDIne tapAsavo. na tapAse to kadAca temAM jhera bheLaveluM hoya, kaMI kArpaNa kareluM hoya ke suvarNa Adi nAkheluM hoya athavA to kAMTA Adi hoya to saMyama virAdhanA ane Atma virAdhanA thAya. suvarNa Adi hoya to pAchuM Ape. 9 guruka-moTA patthara vagerethI DhAMkeluM hoya, te khaseDavA jatAM gRhasthane kadAca ijA thAya. ApavAnuM bhAjana ghaNuM moTuM hoya ke bhAre vajanadAra hoya, te upADIne ApavA jatAM kadAca hAthamAMthI paDI jAya, to gRhastha dAjhI jAya athavA paga Adine IjA thAya tathA temAM rahelI vastu DhoLAya to tethI chakAya jIvanI virAdhanA thAya, mATe tevA moTA ke bhAre bhAjanathI bhikSA grahaNa karavI nahi. 10 trividha-kAla traNa prakAre. 1 grISma, 2 hemaMta, ane 3 varSAkAla. tathA ApanAra traNa prakAre. 1 strI, ra puruSa ane 3 napuMsaka. te darekamAM taruNa, madhyama ane sthavira. napuMsaka zIta hoya che, strI uSmAvALI hoya che ane puruSa zItoSNa hoya che. teomAM pura:karma, udakArTa, sasnigdha traNa hoya che. te dareka sacitta, acitta ane mizra traNa prakAre che. pura:karma ane udakAdramAM bhikSA grahaNa na karavI. sasnigdhamAM eTale mizra ane sacitta pANIvALA hAtha hoya, te hAthamAM AMgaLAM, rekhA ane hathelIne AzrayIne sAta bhAga karavA. temAM kALa ane vyakti bhede nIce mujaba bhAga jo sukAyelA hoya to bhikSA grahaNa karAya. nAma | unALAmAM | ziyALAmAM comAsAmAM taruNa strInA | 1 bhAga | 2 bhAga | 3 bhAga madhyama strInA 2 bhAga 3 bhAga 4 bhAga vRddha strInA 3 bhAga 4 bhAga pa bhAga taruNa puruSanA 2 bhAga 3 bhAga 4 bhAga madhyama puruSanA 3 bhAga 4 bhAga 5 bhAga vRddha puruSanA 4 bhAga 5 bhAga bhAga taruNa napuMsakanA | 3 bhAga 4 bhAga pa bhAga madhyama napuMsakanA | 4 bhAga 5 bhAga 9 bhAga vRddha napuMsakanA | 5 bhAga 6 bhAga 7 bhAga Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piDaniryukti-parAga 11 bhAva-laukika ane lokottara, bannemAM prazasta ane aprazasta. laukika eTale sAmAnya mANasomAM pracalita. lokottara eTale zrI jinezvara bhagavaMtanA zAsanamAM pracalita. prazasta eTale mokSamArgamAM sahAyaka. aprazasta eTale mokSamArgamAM sahAyaka nahi. je sAdhu saMyamanA pAlana mATe AhAra Adi grahaNa kare che, paNa potAnAM rUpa, baLa ke zarIranI puSTi mATe AhAra grahaNa karato nathI tathA je AhAra vagere lAve tenAthI AcArya, bALa, glAna, vRddha Adine ApIne pachI pote vApare che, te jJAna, darzana, cAritrano ArAdhaka thAya che, A lokottara prazasta bhAva. je sAdhu potAnA varga mATe, baLa mATe ke zarIranI puSTi mATe AhAra grahaNa kare, AcArya AdinI bhakti na kare te jJAnadarzana cAritrano ArAdhaka thaI zakato nathI. A lokottara aprazasta bhAva. (3) grAsaeSaNA betAlIsa doSothI rahita zuddha AhAragrahaNa karI, tapAsIne vidhipUrvaka upAzrayamAM AvI, vidhipUrvaka gocarInI AlocanA karavI. pachI muhUrta sudhI svAdhyAya Adi karI, AcArya prAdurNaka, tapasvI, bAla, vRddha Adine nimaMtraNA karI Asakti vagara vidhipUrvaka AhAra vApare. vizeSa vidhi oghaniryukti Adi graMthamAMthI jANI levI. AhAra zuddha che ke nahi tenI tapAsa karavI te gaveSaNAeSaNA. temAM doSa na lAge te rIte AhAra grahaNa karavo te grahaNaeSaNA. ane doSa na lAge te rIte vAparavo te grAsaeSaNA kahevAya che. gaveSaNAmAM udgama, utpAdanonA doSo jovAya che. grahaNamAM zaMkitAdi doSo jovAya che. ane grAsamAM saMyojanAdi doSo na lAge tenuM dhyAna rAkhavAnuM che. (4) saMyojanA-eTale rasanA svAda mATe pUrI-zikhaMDa Adi sAthe meLavavAM te. te dravya saMyojanA ane bhAva saMyojanA ema be prakAre che. arthAt uddagama utpAdanAdi doSo kayA kayA che, te jANIne TALavAnI gaveSaNA karavI, temAMye Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga aMkitAdi doSo hoya te TALIne AhAra grahaNa karavo, AhAra grahaNa karyA pachI saMyojanAdi doSo na lAge tema AhAra vAparavo e uddeza che. (5) pramANa-AhAra keTalo vAparavo tenuM pramANa. (6) aMgAra-sarasa AhAranAM ke AhAra banAvanAranAM vakhANa karavAM. (7) dhumra-kharAba AhAranAM ke AhAra banAvanAranI niMdA karavI. (8) kAraNa-kayA kAraNe AhAra vAparavo ane kayA kAraNe AhAra na vAparavo ? piMDaniryuktinA A ATha dvAro che. tenuM kramasara varNana karavAmAM Avaze. zAstrakAre "piMDa' zabdanA cha nikSepA samajAvyA che, temAMthI ahIM prastuta piMDanA be prakAro kahIzuM. 1 dravyapiMDa ane 2 bhAvapiMDa. temA dravyapiMDanA prakAro - tiviho u davvapiMDo sacitto mIsao acitto ya / hssa ya o nava nava megA 3 jayaM || 2 | (pi. ni. 8) dravyapiMDa traNa prakArano che. sacitta, mizra ane acitta te darekanA pAchA nava nava prakAro che. puDhavI AukkAo teU vAU vaNassaI ceva / / vali taitriA vaDo vilA veva / rU II (pi. ni. 9) sacittanA nava prakAro-8 pRthvIkAya piMDa, 2 apakAya piMDa, 3 teukAya piMDa, 4 vAyukAya piMDa, 5 vanaspatikAya piMDa, 6 beindriya piMDa, 7 te indriya piMDa, 8 caurindriya piMDa, ane 9 paMcendriya piMDa. mizramAM ane acittamAM paNa upara mujabanA nava bhedo jANavA. 2 - pRthvIkAya piMDa-sacitta, mizra, acitta. sacitta be prakAre. nizcayathI sacitta ane vyavahArathI sacitta. nizcayathI sacitta-ratnaprabhA, zarkarA prabhA Adi pRthvI, himavaMta Adi mahAparvatonA madhya bhAga Adi. vyavahArathI sacitta-jyAM gomaya-chANa vagere paDyAM na hoya, sUryano tApa ke manuSya vagerenI avara-javara na hoya tevAM jaMgala Adi. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 10 zrI piDaniryukti-parAga mizra pRthvIkAya-kSIravRkSa, vaDa, udumbara Adi vRkSonI nIceno bhAga, eTale jhADa nIceno chAyavALo besavAno bhAga mizra pRthvIkAya hoya che, haLathI kheDelI jamIna Adra hoya tyAM sudhI, bhInI mATI eka, be, traNa prahara sudhI mizra hoya iMdhana ghaNuM hoya pRthvI thoDI hoya to eka prahara sudhI mizra. iMdhana thoDuM hoya pRthvI ghaNI hoya to traNa prahara sudhI mizra. banne sarakhA hoya to be prahara sudhI mizra. acitta pRthvIkAya-zItazastra, uSNazastra, tela, kSAra, bakarInI lIMDI, agni, lavaNa, kAMjI, ghI AdithI haNAyela pRthvI acitta thAya che. acitta pRthvIkAyano upayoga-lUtA sphoTathI thayelA dAhane zamAvavA mATe zeka karavA, sarpadaMza upara zeka karavA mATe (daMza ke jhera caDyuM hoya tyAM acitta mATIno pATo baMdhAya che.) acitta mIThAno temaja bImArI AdimAM ane kAussagna karavA mATe, besavA, UThavA, cAlavA vagere kAryomAM teno upayoga thAya che. 2 - apUkAya piMDa-sacitta, mizra, acitta.. sacitta be prakAre nizcayathI ane vyavahArathI. nizcayathI sacitta-vanodadhi Adi, karAM, draha-samudrano madhya bhAga AdinuM pANI. vyavahArathI sacitta-kUvA, taLAva, varasAda AdinuM pANI. mizra apakAya-barAbara nahi ukaLeluM pANI, jyAM sudhI traNa ukALA Ave nahi tyAM sudhI mizra. varasAdanuM pANI prathamavAra bhUmi upara paDatAM mizra hoya che. acitta akAya-traNa ukALA AveluM pANI tathA bIjAM zastra AdithI haNAyeluM pANI acitta thaI jAya che. acitta apakAyano upayoga-zeka karavo, tRSA chipAvavI, hAtha, paga, vastra, pAtra Adi dhovAM vageremAM upayoga thAya che. 3 - agnikAya piMDa-sacitta, mizra, acitta. sacitta be prakAre nizcayathI ane vyavahArathI. nizcayathI sacitta-iMTanA nibhADAnA madhya bhAgano tathA vijaLI vagereno agni . Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga 16 vyavahArathI sacitta-aMgArA Adino agni. mizra agnikAya-taNakhA, murmurAdino agni. acitta agni-bhAta, kura, zAka, osAmaNa, ukALeluM pANI Adi agnithI paripakva thayela. acitta agnikAyano upayoga-iMTanA TukaDA, rAkha, astrA Adino upayoga karAya che tathA AhAra pANI Adino vAparavAmAM upayoga karAya che. agnikAyanA zarIro be prakAranAM hoya che. badhelaka ane muzkelaka. baddhalaka-eTale agni sAthe saMbaMdhita hoya tevAM. mulaka-agnirUpa banIne chUTAM paDI gayAM hoya tevAM. AhAra Adi muzkelaka agnikAya kahevAya che ane teno upayoga vAparavAmAM thAya che. 4 - vAyukAyapiMDa-sacitta, mizra, acitta. sacitta be prakAre. nizcayathI ane vyavahArathI. nizcayathI sacitta-ratnaprabhAdi pRthvIonI nIce valayAkAre rahelo ghanavAta, tanavAta, ati ThaMDImAM je vAyu vAya te, ati durdinamAM vAto vAyu Adi. vyavahArathI sacitta-pUrva Adi dizAno pavana, ati ThaMDI ane ati durdina sivAyano vAto vAyu. mizra-datti AdimAM bharelo vAyu amuka TAima pachI mizra. acitta-pAMca prakAre. 1 AkrAMta-kAdava Adi dabAvavAthI nIkaLato vAyu. 2 dhaMta-masaka Adino vAyu. 3 pAlita-dhamaNa Adino vAyu. 4 zarIra anugata-zvAsozvAsa-zarIramAM rahelo vAyu. 5 mizra-amuka TAima sudhI mizra pachI sacitta. acitta vAyukAyano upayoga-acitta vAyu bharelI masaka taravAnA kAmamAM levAya che tathA glAna AdinA upayogamAM levAya. acitta vAyu kyAM sudhI rahe ? acitta vAyu bharelI masaka kSetrathI so hAtha Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga sudhI tare tyAM sudhI acitta, bIjA so hAtha sudhI eTale ekaso ekamAM hAthathI baso hAtha sudhI mizra, baso hAtha pachI vAyu sacitta thaI jAya che. 12 snigdha (comAsuM) RkSa (ziyALo-unALo) kALamAM jadhanya, madhyama, utkRSTa acitta Adi vAyu nIce pramANe jANavo. kALa acitta utkRSTa snigdhakALa eka prahara sudhI madhyama snigdhakALa | be prahara sudhI jaghanya snigdhakALa traNa prahara sudhI jaghanya kSakALa eka divasa madhyama lakALa be divasa utkRSTa RkSakALa traNa divasa mizra citta bIjA prahara sudhI bIjA praharanI zarUAtathI trIjA prahara sudhI cothA praharanI zarUAtathI cAra prahara sudhI | pAMcamAM praharanI vagere. bIje divase trIje divase cothe divase zarUAtathI trIje divase cothe divase pAMcame divase p vanaspatikAyapiMDa-sacitta, mizra, acitta. sacitta be prakAre-nizcayathI ane vyavahArathI. nizcayathI sacitta - anaMtakAya vanaspati. vyavahArathI sacitta-pratyeka vanaspati. mizra-cImaLAyelAM phaLa, patra, puSpa Adi, cALyA vagarano loTa, khAMDelI DAMgara acitta-zastra AdithI pariNata thayela vanaspati. acitta vanaspatino upayoga-saMthAro, kapaDAM, auSadha AdimAM upayoga thAya che. 6 beindriya piMDa A badhA eka sAthe potapotAnA 7 teindriya piMDa samUharUpa hoya tyAre piMDa kahevAya 8 caurindriya piMDa che. te paNa sacitta, mizra, ane acitta traNa prakAre hoya che. acittanuM prayojana. beindriya-caMdanaka, zaMkha, chIpa Adi sthApanA auSadha vagere kAryomAM. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga 13 teindriya-udhehInI mATI vagere. caurindriya-zarIra Arogya mATe, ulTI vagere kAryamAM mAkhInI aghAra vagere. 9 paMcendriya piMDa-cAra prakAre. nArakI, tiryaMca, manuSya ane deva. nArakIno vyavahAra koI rIte thaI zakato nathI. tiryaMca paMcendriyano upayoga - cAmaDuM, hADakAM, vALa, dAMta, nakha, roma, zIMgaDAM, viSTA, mUtra Adino kAraNa prasaMge upayoga karAya che. tathA vastra, dUdha, dahIM, ghI Adino upayoga karAya che. manuSyano upayoga-sacitta manuSyano upayoga dIkSA ApavAmAM tathA mArga Adi pUchavA mATe. mizra manuSyano upayoga rasto Adi pUchavA mATe. acitta manuSyanI khoparI veza parivartana Adi karavA mATe kAma paDe tathA ghasIne upadrava zAMta karavA mATe. devano upayoga-tapasvI ke AcArya potAnuM mRtyu Adi pUchavA mATe tathA zubhAzubha pUchavA mATe ke saMgha saMbaMdhI koI kArya mATe devano upayoga kare. bhAvapiMDa be prakAre che-1 prazasta, 2 aprazasta. prazasta eka prakArathI daza prakAra sudhIno che. aprazasta paNa eka prakArathI daza prakAra sudhIno che. egavihAi dasaviho pasatthao ceva apasattho a / saMjama' vijjAcaraNe' nANAditigaM ca tiviho u / / 4 / / nANaM dasaNaM tava saMjamo ya "vaya paMca chaca jANejjA / piMDesaNa pANesaNa uggahapaDimA ya piMDammi / / 5 / / pavayaNAmAyA' nava baMbha' guttio taha ya " samaNadhammo ya / esa satattho piMDo bhaNio kammaTThamahaNehiM / / 6 / / apasatthoya asaM jama annANaM aviraI yamicchattaM / johA yAsavaLAvAda -mmamuttI' gaThTho ?deg haiM / / 7 / / (piM. ni. 60, 61, 62, 63.) Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piDaniryukti-parAga prazasta bhAvapiMDa : eka prakAra te saMyama. be prakAra te jJAna ane cAritra. traNa prakAra te jJAna, darzana ane cAritra. cAra prakAra te jJAna, darzana cAritra ane tapa. pAMca prakAra te 2-prANAtipAta viramaNa, 2-mRSAvAda viramaNa, 3-adattAdAnA viramaNa, 4-maithuna viramaNa ane pa-parigraha viramaNa. cha prakAra te upara mujaba pAMca ane 6-rAtri bhojana viramaNa. sAta prakAra te sAta piMDeSaNA, sAta pAraiSaNA, sAta avagraha pratimA. AmAM sAta piDeSaNA te saMsRSTa, asaMsRSTa, uddhata, alpalepa, avagRhIta, pragRhIta, 1. saMsRSTa-hAtha ane pAtra kharaDAyeluM, 2. asaMsRSTa-hAtha ane pAtra nahi kharaDAyeluM, 3. udbhUta-tapelI AdimAM kADheluM, 4. alpalepa zekelA caNA vagere 5. avagRhIta-bhojana mATe lIdheluM, 6. pragahita-hAthamAM koLiyo lIdhelo, 7. ujhitadharma-nAkhI devA jevI. sAta pAraiSaNA te upara mujaba paNa alpalepane badale nirlepa-(osAmaNa kAMjI Adi). sAta avagraha pratimA te-vasati saMbaMdhI grahaNa karavAmAM judA judA abhigraha rAkhe che. jemake-1 "AvA prakArano upAzraya grahaNa karIza." A pramANe pahelAM vicAra karIne tevA prakArano upAzraya yAcIne Utare te. (A sAmAnya abhigraha badhAne mATe jinakalpI tathA sthavirakalpI mATe.) 2 huM bIjAne mATe vasati mAgIza ane bIjAe grahaNa karelI vasatimAM huM rahIza. (A gacchAntargata sAMbhogiko Adino che.) 3 huM bIjAne mATe vasati mAgIza. paNa bIjAe mAgelI vasatimAM huM rahIza nahi. (A vAcanAnI icchAvALA yathAlanTikono abhigraha che.) 4 huM bIjAne mATe avagraha mAgIza nahi paraMtu bIjAnA avagrahamAM rahIza. (A jinakalpInI tulanA karanAra ane ughukta vihArI Adi mATe che.) 5 huM mArA mATe avagraha mAgIza paNa bIjAne mATe nahi mAguM. (jinakalpI Adi mATe) Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga 6 huM jenI pAsethI avagraha mAgIza tenA tyAMnuM ja saMstAraka grahaNa karIza, nahitara UbhA UbhA athavA utkaTuka Asane rahIza. (jinakalpIkAdi mATe) 7 uparanI chaThThI pramANe ja, vizeSamAM zilAdi je pramANe saMstAraka haze teno te ja pramANe upayoga karIza, bIjo nahi. 15 4-5-6-7 A cAra prakAranA abhigraho jinakalpI munivarone hoya che. sthavirakalpIne to pahelA traNa abhigraho hoya che. ATha prakAra te ATha pravacana mAtA. pAMca samiti ane traNa gupti. nava prakAre te-nava brahmacaryanI vADa. dasa prakAre te-kSamA Adi daza prakArano yatidharma. A daza prakArano prazasta bhAvapiMDa zrI tIrthaMkara bhagavaMtoe kahelo che. aprazasta bhAvapiMDa eka prakAra te asaMyama (viratinA abhAvarUpa) be prakAre te-ajJAna ane avirati. traNa prakAre te-mithyAttva, ajJAna ane avirati. cAra prakAre te-krodha, mAna, mAyA ane lobha. pAMca prakAre te-prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane parigraha. cha prakAre te-pRthvIkAya-apakAya-teukAya-vAyukAya vanaspatikAya ane traNakAyanI virAdhanA. sAta prakAre te-AyuSya sivAya sAta karmonAM baMdhanA kAraNabhUta adhyavasAyo. ATha prakAre te-AThe karmonA baMdhanA kAraNabhUta adhyavasAyo. nava prakAre te-brahmacaryanI nava guptinuM pAlana na karavuM te. daza prakAre te-kSamA Adi daza yatidharmanuM pAlana na karavuM te. adharmAcaraNa karavuM. 3 aprazasta ane prazasta bhAvapiMDanuM lakSaNa bajjhai ya jeNa kambhaM so savvo hoi appasattho u / muOk ya neLa so 3La pakSatho nari vinnene / / 8 / / (piM. na. 64) je prakAranA bhAvapiMDathI jJAnAvaraNAdi karmo (dIrghasthitivALAM, saMsA2ne Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga vadhAranArAM ane kaTuvipAkavALAM) baMdhAya te aprazasta bhAvapiMDa kahevAya ane je prakAranA bhAvapiMDathI jJAnAvaraNAdi karmono kSaya thAya AtmA karmothI mUkAya mukta thato jAya te prazasta bhAvapiMDa jANavo. 13 ahIM ekAdi prakArone piMDa zI rIte kahevAya ? A zaMkAnA samAdhAnamAM samajavuM ke te te prakArane AzrayIne tenA avibhAgya aMzasamUhane piMDa kahevAmAM Ave che athavA A badhAthI pariNAmabhAve jIvane zubhAzubha karmapiMDa baMdhAto hovAthI te bhAvapiMDa kahevAya che. ahIM ApaNe prazasta bhAvapiMDa ane zuddha acitta dravyapiMDathI kArya che, kAraNa ke mokSanA arthI jIvone ATha prakAranI karmarUpa beDIo toDavA mATe prazasta bhAvapiMDa jarUrI che. temAM acitta dravyapiMDa ene sahAyaka bane che, tethI e vizeSa jarUrI che. e mATe kahe che. nivvANaM khalu ka nANAitigaM ca kAraNaM tassa / nivvALAraLAnuM ca ArAM dor3a AhAro / / o / / (piM. ni. 69) mumukSuone jIvanamAM prApta karavA yogya mAtra mokSa ja che, te mokSanuM kAraNa samyag darzana, jJAna, cAritra che ane te mokSanA kAraNarUpa darzana jJAna ane cAritranuM kAraNa zuddha AhAra che. AhAra vagara cAritrazarIra TakI zake nahi. udgamAdi doSavALo AhAra cAritrano nAza karanAra che. zuddha AhAra mokSanA kAraNarUpa bane che. jema taMtu (sUta2) vastranuM kAraNa che ane taMtunuM kAraNa rU che, eTale rUmAMthI sUtara bane che ane sUta2thI vastra vaNAya che, tema zuddha AhArathI darzana, jJAna, cAritranI zuddhi thAya ane darzana, jJAna, cAritranI zuddhithI jIvano mokSa thAya. A mATe sAdhue udgama utpAdanAdi doSathI rahita AhAra grahaNa karavo joIe, temAM uddagamanA soLa doSo che. te A pramANe - AhAkammudde 'si' pUIkamme 3 ya mIsajAe ya / ThavaNA' pAhuDiyAe" pAoara" kIya' pAmi' / / 10 / / pariyaTTie" abhihaDe" ubminne? mAlohaDe" ia / * sacchine maLasafezya gAoya ya sosame / / / / (piM. vi. 4) Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga 1-AdhAkarma-sAdhune mATe ja je AhAra Adi karavAmAM Avyo hoya te. 2-uddezika-sAdhu vagere badhA bhikSAcarone uddezIne AhAra Adi karavAmAM Avela hoya te. 17 3 pUtikarma-zuddha AhAranI sAthe azuddha AhAra bhego karavAmAM Avyo hoya te. 4 mizra-zarUAtathI gRhastha ane sAdhu bannene mATe taiyAra karavAmAM Avyo hoya te. 5 sthApanA-sAdhune mATe AhArAdi rAkhI mUkavA te. 6 prAkRtikA-sAdhune vahorAvavAno lAbha maLe te hetuthI lagna vagere prasaMga vahelA ke moDAM karavAM te. 7 prAduSkaraNa-sAdhune vahorAvavA mATe aMdhAruM dUra karavA bArI, bAraNAM karavAM athavA vIjaLI, dIvA vagereno prakAza karavo te. 8 krIta-sAdhune vahorAvavA mATe vecAtu levuM te. 9 prAmitya-sAdhune vahorAvavA mATe udhAre lAvavuM te. 10 parivartita-sAdhune vahorAvavA mATe vastuno adalo badalo karavo te. 11 abhyAhUta-sAdhune vahorAvavA mATe sAme laI javuM te. 12 ubhinna-sAdhune vahorAvavA mATe mATI vagere sIla lagAvelI hoya te toDIne ApavuM te. 13 mAlAhata-bhoMyaruM ke mALa uparathI lAvIne ApavuM te. 14 Achedya-putra, nokara Adi pAsethI baLajabarIthI jhUMTavI laIne ApavuM te. 15 anisRSTa-ghaNAnI mAlikInI vastu bIjAnI rajA vagara eka jaNe ApavI te. 15 adhyavapUraka-potAnA mATe rasoInI zarUAta karyA pachI, sAdhune mATe temAM adhika nAMkheluM ApavuM te. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 1. AdhAkarma doSa AdhAkarmanA dvAro - 1 AdhAkarmanA ekArthika nAmo, 2 konA mATe kareluM AdhAkarma thAya ? 3 AdhAkarmanuM svarUpa. 4 parapakSa (gRhastha), svapakSa (sAdhu-sAdhvI) svapakSamAM aticAra Adi prakAro. 1 AdhAkarmanAM eka arthavALAM nAmo 2 AdhAkarma, 2 adhaHkarma 3 Atmana ane 4 Atmakarma. 2 AdhAkarma-eTale "sAdhune huM ApIza" Avo saMkalpa manamAM rAkhIne temane mATe cha kAya jIvanI virAdhanA jemAM thAya tevI AhAra Adi taiyAra karavAnI je kriyA. 2 adha:karma-eTale AdhAkarma doSavALo AhAra grahaNa karanAra sAdhune saMyamathI nIce laI jAya, zubha lezyAthI nIce pADe athavA narakagatimAM laI jAya mATe adha:karma. 3 Atmaba-eTale sAdhunA cAritrarUpI AtmAno nAza karanAra. 4 Atmakarma-azubha karmano baMdha karAvanAra. AdhAkarma AhAra grahaNa karavAthI jo ke sAdhu pote chakAya jIvano vadha nathI karato, paraMtu tevo AhAra grahaNa karavAthI anumodanA dvArA chakAya jIvanA Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAkarma doSa 19 vadhanA pApano bhAgIdAra bane che, kemake sAdhu AdhAkarmI AhAra le eTale dAtAra gRhastha tevo AhAra vAraMvAra banAve, tethI chakAya jIvanI virAdhanAno kartA paramArtha rItie sAdhu pote bane che. tethI te pApa lAgavAthI sAdhu saMyamathI bhraSTa thAya che ane naraka Adi durgatimAM jAya che. AthI AdhAkarmanuM bIjuM nAma "adha:karma' paNa kahevAya che. vaLI sAdhuno AtmA jJAna darzana ane cAritrarUpa che eTale sAdhunA nimitte jIvanI virAdhanAnA yoge sAdhuno saMyamarUpI AtmA haNAya che, tethI AghAkarmanuM trIjuM nAma "Atmadana" paNa kahevAya che. AdhAkarma AhAra jANIne grahaNa karavAthI jJAnAvaraNAdi ATha karmo azubha bAMdhe che. AthI AdhAkarmanuM cothuM nAma "Atmakarma" paNa kahevAya che. jo ke AgAmI bhavanuM AyuSya jidaMgImAM eka ja vAra baMdhAya che. AdhAkarmavALo AhAra grahaNa karavAthI narakagatinuM ye AyuSya bAMdhe. narakagatinuM AyuSya baMdhAvAthI bAkInA sAta karmo paNa narakagatine yogya kare, tethI ATha prakAranA karmano baMdhaka thAya che. zrI bhagavatI sUtramAM kahyuM che ke:_ "AhAkammaM bhuMjamANe samaNe niggaMthe kiM baMdhai kiM pakarei kiM ciNAi kiM cavaciNAi ? goyamA ! AhAkammaM bhuMjamANe AuyavajAo sattakammapayaDIo siThilabaMdhaNabaMdhAo dhaNiyabaMdhaNabaddhAo pakarei, hassakAlaThiIyAo dIhakAlaThiIyAo pakarei, maMdANubhAvAo tivvANubhAvAo pakarei, appapaesaggAo bahupaesaggAo pakarei, AuyaM ca NaM kammaM siya baMdhai siya no baMdhai, asAyAveyaNijjaM ca kamma bhujo uvaciNei, aNAiyaM ca aNavayaggaM dIhamaddhaM cAuraMtasaMsArakaMtAraM aNupariyaTTai / se keNaTeNaM bhaMte evaM vucai AhAkammaM bhuMjamANe jAva aNupariyaTTai ? / goyamA ! AhAkammaM bhuMjamANe AyAe dhammaM aikammai AyAe dhamma aikkamaNANe puDhavikAyaM nAvakaMkhai 5 jAva tasakAyaM nAvakaMkhai / jesi pi ya NaM jIvANaM sarIrAiM AhAramAhArei te vi jIve nAvakaMkhai, se teNaTeNaM goyamA evaM vuJcai AhAkammaM bhuMjamANe jAva aNupariyaTTaiti / / " | zrI gautamasvAmIjI zrI mahAvIrasvAmI bhagavaMtane pUche che ke "he bhagavan ! AdhAkarma doSavALo AhAra vAparanAra zramaNa, nigraMtha (sAdhu) zuM bAMdhe ? zuM kare ? zuM bheguM kare ? zuM ekaThuM kare ?" Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zrI piMDaniryukti-parAga zrI mahAvIrasvAmIjI bhagavaMta javAba ApatA kahe che ke "he gautama ! AdhAkarma AhAra vAparanAra (sAdhu) AyuSya sivAya sAte karmanI prakRtio je DhIlA baMdhanavALI hoya te gADha baMdhavALI kare, ochA kAlavALI hoya te lAMbA kAlavALI kare, maMdarasavALI hoya te tIvrarasavALI kare, alpa pradezavALI hoya te ghaNAM pradezavALI kare che. AyuSya karma kadAca te vakhate bAMdhe agara na paNa bAMdhe, azAtA vedanIyakarma vAraMvAra upArjana kare, anAdi anaMta evA cAragatirUpa aTavImAM vAraMvAra paribhramaNa kare che. prazna-he bhagavana ! Apa ema kema kaho cho ke "AdhAkarma AhAra karanAra yAvat saMsAramAM paribhramaNa kare che ?" uttara-he gautama ! AdhAkarma AhAra vAparanAra, AtmAno dharma-cAritradharma athavA zrutadharmane cUkI jAya che arthAt cAritradharmane Acarato nathI tethI pRthvIkAya, apukAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAya jIvonI dayA karato nathI tathA je koI jIvonA zarIrano AhAra kare che, te jIvonI paNa dayA karato nathI. tethI he gautama ! AdhAkarma AhAra vAparanAra yAvat cAragatirUpa saMsAra-aTavImAM vAraMvAra bhame che. ema kahuM chuM. AdhAkarmI AhAra saMyamasthAnonI zreNIne tathA zubha lezyA vagerene haNe che te batAve che saMjamaThANANaM kaMDagANaM lesAThiIvisesANaM / bhAvaM pade re tIM te mATe |22 || (piM. ni. 99) saMyamasthAno-kaMDako-saMyamazreNI, vezyA tathA zAtAvedanIyAdirUpa zubha prakRtimAM vizuddha vizuddha sthAnamAM rahelA sAdhune AdhAkarmI AhAra je kAraNathI nIcA nIcA sthAne laI jAya che, te kAraNathI te adha:karma kahevAya che. saMyamasthAnanuM svarUpa dezaviratirUpa pAMcamAM guNasthAne rahelA sarvautkRSTa vizuddha sthAnavALA jIva karatAM sarvaviratirUpa chaThThA guNasthAne rahelA sauthI jaghanya vizuddhi sthAnavALA jIvanI vizuddhi anaMtaguNa adhika che. arthAt nIcAmAM nIcA vizuddhi sthAne rahelo sAdhu, UMcAmAM UMcA vizuddhi sthAne rahelA zrAvaka karatAM anaMtaguNa adhika che. jaghanya evA te sarvaviratinAM vizuddhi sthAnane kevaLajJAnInI dRSTie-buddhithI vibhAga karavAmAM Ave ane jeno bIjo bhAga na thaI zake tevA avibhAjya bhAga Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAkarma doSa karavAmAM Ave tevA bhAgonI sarva saMkhyAno vicAra karavAmAM Ave to, dezaviratinA sarva utkRSTa vizuddhi sthAnanA je evA avibhAjya bhAgo hoya tenI sarva saMkhyAne sarva jIvonI je anaMta saMkhyA che, tenA anaMtamAM bhAge je saMkhyA Ave te saMkhyAthI guNIe ane jeTalI saMkhyA thAya teTalA bhAgo sarvaviratinA sarva jaghanya vizuddhi sthAnamAM hoya che. buddhi-(asat kalpanA)thI dhAro ke "dezaviratinA sarva utkRSTa vizuddhi sthAnamAM bhAga na thaI zake tevA 10000 (daza hajAra) bhAgo che, tene sarva jIvanI anaMta saMkhyA dhAro ke 100 (so) che. tenAthI guNatAM eTale 1OOOOK100 1000000 (daza lAkha) thayA. eTale sarvaviratinA jaghanya vizuddhi saMyama sthAnamAM daza lAkha avibhAjya aMzo rahyAM che. sarvavirati guNasthAnanA A sarva jaghanya vizuddhi sthAnathI bIjuM anaMta bhAga vRddhivALuM hoya che. (sarva jIvonI saMkhyAnA anaMtamAM bhAga pramANa saMkhyA umeratAM jeTalI saMkhyA thAya te anaMtabhAga vRddhi kahevAya.) eTale pahelAM saMyamasthAnamAM anaMtabhAga vRddhi karIe eTale bIjuM saMyamasthAna Ave, temAM anaMtabhAga vRddhi karatAM je Ave te trIjuM saMyamasthAna, temAM anaMtabhAga vRddhi karatAM je Ave te cothuM. saMyamasthAna, A pramANe anaMtabhAga anaMta bhAga vRddhi tyAM sudhI karavI ke jyAM sudhI e sthAnonI saMkhyA eka aMgulanA asaMkhyAtabhAgamAM rahelA pradezanI saMkhyA jeTalI thAya. aMgulanA asaMkhyAtabhAga pramANa AkAza pradezamAM rahelA pradezonI saMkhyA jeTalAM saMyama sthAnone, zAstranI paribhASAmAM eka kaMDaka kahevAya che. eka kaMDakamAM asaMkhyAtA saMyamasthAnono samUha hoya che. A pramANe thayelA prathama kaMDakanA chellA saMyamasthAnamAM jeTalA avibhAjya aMzo che temAM asaMkhyabhAga vRddhi karatAM je saMkhyA thAya teTalI saMkhyAnuM bIjA kaMDakanuM paheluM sthAna bane che. * 1 anaMtabhAga vRddhi-eTale sarva jIvonI aMta saMkhyAthI bhAgAkAra karatAM je anaMtabhAga saMkhyA Ave te vivakSita saMkhyAmAM umeravI. 2 asaMkhyabhAga vRddhi-eTale asaMkhya lokAkAza pradezonI saMkhyAe bhAgAkAra karatAM je saMkhyA Ave te vivakSita saMkhyAmAM umeravI. 3 saMkhyAtabhAga vRddhi-eTale utkRSTa saMkhyAnI saMkhyAe bhAgAkAra karatAM je saMkhyA Ave te vivaNita saMkhyAmAM umeravI. jyAM anaMta guNa, asaMkhya guNa, saMkhyAta guNa Ave tyAM bhAgAkArane badale guNAkAra karatAM je saMkhyA Ave te saMkhyA vivakSita saMkhyAmAM umeravI (A Sa sthAna kahevAya che.) Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga tyAra bAda tenAthI bIjuM sthAna anaMtabhAga adhika karatAM Ave ema anaMtabhAga adhika anaMtabhAga adhikanI vRddhi karatAM Akhu kaMDaka thAya, te pachI asaMkhyabhAga adhika umeratAM bIjA kaMDakanuM bIjuM sthAna Ave. tenA pachI pAchuM anukrame anaMtabhAga vRddhinuM eka kaMDaka, pachI asaMkhyAta bhAga vRddhinuM trIjuM sthAna. A rIte eka kaMDakAntarita asaMkhyAtabhAga vRddhivALA saMyamasthAno eka kaMDaka pramANa bane te pachI, saMkhyAtabhAga adhika vRddhi karatAM saMkhyAta bhAga adhikanuM paheluM saMyamasthAna Ave. tyAra pachI anaMtabhAga adhika eka kaMDaka pramANa karatA eka eka asaMkhyabhAga adhikanuM saMyamasthAna Ave, te paNa kaMDaka pramANa thAya eTale saMkhyAtabhAga adhikanuM bIjuM saMyamasthAna Ave. tema kramekrame vacamAM anaMtabhAga adhika kaMDako tenI vacce asaMkhyAtabhAga adhika sthAno AvatA jAya. jyAre saMkhyAtabhAga adhika saMyamasthAnonI saMkhyA paNa kaMDaka pramANa thAya. te pachI saMkhyAtaguNa adhika paheluM saMyamasthAna Ave tyAra pachI kaMDaka saMkhyA pramANa anaMtabhAga vRddhivALA saMyamasthAno Ave, tyAra pachI eka asaMkhyabhAga vRddhivALA saMyama sthAna Ave, ema anaMtabhAga adhika kaMDakonI vacce vacce asaMkhyAtabhAga adhikavALA kaMDaka pramANa thAya. te pachI pUrvanA krame saMkhyAtabhAga adhika saMyamasthAnonuM kaMDaka karavuM. te kaMDaka pUruM thayA pachI bIjuM saMkhyAtaguNa adhikanuM saMyamasthAna Ave. tyAra bAda anaMtabhAga adhika saMyamasthAno kaMDaka pramANa, tenI vacce vacce asaMkhyAtabhAga adhika saMyamasthAno kaMDaka pramANa, te benI vacce vacce saMkhyAmabhAga adhika saMyamasthAna Ave te paNa kaMDaka pramANa thAya, tyAre pachI asaMkhya guNa adhikanuM paheluM saMyamasthAna Ave. tyAra bAda pUrvakramathI kaMDaka pramANa anaMtabhAga adhika saMyamasthAno tathA anaMtabhAga adhika saMyamasthAnonI vacce vacce kaMDaka pramANa asaMkhyAtabhAga adhika saMyamasthAno Ave, te pachI bannenI vacce vacce kaMDaka pramANa saMkhyAtabhAga adhika saMyama- sthAno Ave, te pachI traNenI vacce vacce kaMDaka pramANa saMkhyAta guNa adhika saMyamasthAno Ave, te pachI asaMkhyAtaguNa adhikanuM bIjuM saMyamasthAna Ave. A ja krame cArethI aMtarita thayeluM asaMkhyaguNa adhikanA saMyamasthAno kaMDaka pramANa karavAM. te pachI anaMtaguNa adhikanuM paheluM saMyamasthAna Ave. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAkarma doSa 23 tyArabAda pAMce vRddhinA saMyamasthAno Ave, eTale prathamanI jema anaMtabhAga adhika kaMDaka pramANa saMyama sthAno Ave. te pachI eka asaMkhyAtabhAga adhikanuM saMyamasthAna Ave, te ja rIte anaMtabhAga aMtarita asaMkhyAtabhAga adhikanuM kaMDaka pramANa thAya, te pachI enA AMtarAvALuM saMkhyAtabhAga adhikanuM kaDuMka pramANa thAya, te pachI traNanA AMtarAvALu saMkhyAtaguNa adhikanuM kaMDaka pramANa thAya, te pachI cArenA AMtarAvALuM asaMkhyAta guNa adhikanuM kaMDaka pramANa thAya. te pachI anaMtaguNa adhikanuM bIjuM saMyamasthAna Ave. A krama pramANe anaMtaguNa adhikanA sthAno paNa kaMDaka pramANa karavAM. te pachI upara pramANe anaMtabhAga adhikanuM saMyamasthAna tenI vacce vacce asaMkhyabhAga adhikanuM, te pachI banne vacce vacce saMkhyAtabhAga adhikanuM, te pachI traNanA AMtarAvALu saMkhyAtaguNa adhikanuM ane te pachI cAranA AMtarAvALuM asaMkhyAtaguNa adhikanuM kaMDaka karavuM. eTale patyuM sthAnaka paripUrNa thAya. AvA asaMkhya lokAkAza pradeza pramANa Sa sthAnako saMyama zreNImAM bane che. A pramANe saMyamazreNInuM svarUpa zAstramAM jaNAveluM che. AdhAkarmI AhAra grahaNa karanAra vizuddha saMyamasthAnathI nIce nIce paDato hIna hIna bhAvamAM Avato yAvatu ratnaprabhAdi narakAdinuM AyuSya bAMdhe che tathA bAkInA sAta karmo paNa adhogatine anusAra bAMdhe che. zaMkA-AhAra taiyAra karatAM cha kAyAdino AraMbha gRhastha kare che, to te AraMbha AdinuM jJAnAvaraNAdi pApakarma sAdhune AhAragrahaNa karatAM kema lAge ? kemake eke kareluM karma bIjAmAM saMkrama thatuM nathI. jo eke kareluM karma bIjAmAM saMkrama thatuM hota to kSapakazreNI upara caDhelA mahAtmA kRpAlu ane saghaLA jagatanA jIvonA karmono nAza karavAmAM samartha che; tethI saghaLAMya prANIonA jJAnAvaraNAdi karmone potAnI kSapakazreNImAM saMkramAvIne khapAvI nAkhe to badhAno eka sAthe mokSa thAya. kahyuM 'kSapakazreNiparigataH sa samarthaH sarvakarmiNAM karma / kSapayitumeko yadi karmasaMkramaH cAtaravRtasya ||" "jo bIjAe karelA karmono saMkrama thaI zake to, kSapakazreNImAM rahela eka AtmA saghaLAM prANIonA karmane khapAvI nAkhavA samartha che. paraMtu Ama banatuM nathI, tethI bIjAe kareluM karma bIjAmAM saMkramI na zake. samAdhAna-je sAdhu pramatta hoya ane hoziyAra nathI hoto te sAdhu karmathI baMdhAya Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrI piDaniryukti-parAga che, paraMtu je apramatta ane hoziyAra hoya che te karmathI baMdhAto nathI. AdhAkarmI AhAra grahaNa karavAnI icchA karavI te azubha pariNAma che. azubha pariNAma thavAthI te azubha karmabaMdha kare che. je sAdhu AdhAkarmI AhAra grahaNa karatA nathI, temanA pariNAma azubha thatA nathI, eTale teone azubha karmabaMdha thato nathI. mATe AdhAkarmI AhAra grahaNa karavAnI icchA prayatnapUrvaka sAdhue karavI nahi. bIjAe kareluM karma potAne tyAre ja baMdhAya ke jyAre AdhAkarmI AhAra grahaNa kare ane grahaNa karelo te AhAra vApare. upacArathI ahIM AdhAkarmane Atmakarma kahevAmAM AvyuM che. AdhAkarma doSanuM svarUpa jaNAvyuM. have tenuM vistArapUrvaka svarUpa jaNAvela che. taM puNa jaM jassa jahA jArisamasaNe ya tassa je dosA / rA ya na puchI chaUT suddhI yAda voruM pAraNA (pi.vi.8) AdhAkarmanuM svarUpa vistArathI jANavA mATe daza dvAro che. 1. kaI vastu AdhAkarmI bane ? 2. konA mATe banAveluM AdhAkarmI kahevAya ? 3. kayA kayA prakAre vAparavAthI AdhAkarma karma baMdhAya ? 4. AdhAkarma konA jevuM che ? 5. AdhAkarma vAparavAmAM kayA kayA doSo che ? 9. AdhAkarma ApavAmAM kayA kayA doSo che ? 7. AdhAkarma jANavA mATe kevI rIte pUchavuM ? 8. upayoga rAkhavA chatAM sAdhune kevI rIte AdhAkarmanuM grahaNa thAya ? 9. gRhasthanA chaLathI AdhAkarma grahaNa karavA chatAM nirdoSatA kevI rIte ? 10. AdhAkarmanA grahaNamAM nirdoSatA tathA doSanA svarUpa aMge zaMkA samAdhAna. dvAra paheluM kaI vastu AdhAkarmI bane ? asaNAi caubbheyaM AhAkammamiha binti AhAraM / paDhamaM vira narUno jIvaMta niSei ra diM aa24aa (pi. vi. 9) azana, pAna, khAdima ane svAdima. A cAra prakArano AhAra AdhAkarmI bane che. A pramANe pravacanamAM zrI tIrthakara bhagavaMto kahe che. kevA prakAranuM AdhAkarmI bane che ? to dhAnyAdinI utpattithI mAMDIne cAre prakArano AhAra acittaprAsuka Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAkarma doSa 25 thAya tyAM sudhI jo sAdhuno uddeza rAkhavAmAM Avyo hoya, to te taiyAra thayela AhAra sudhInuM badhuM AdhAkarmI kahevAya che. vastrAdi paNa sAdhu nimitte karavAmAM Ave to sAdhune te paNa badhuM AdhAkarmIakathya bane che. paraMtu ahIM piMDano adhikAra hovAthI azanAdi cAra prakAranA AhArano ja viSaya kahyo che. azana, pAna, khAdima ane svAdima A cAre prakArano AhAra AdhAkarmI banI zake che. temAM kRta ane niSThita ema bheda thAya. kata-eTale sAdhune uddezIne te azanAdi karavAnI zarUAta karavI. niSThita-eTale sAdhune uddezIne te azanAdi prAsukaacitta banAvavuM. zaMkA-zarUAtathI mAMDIne azanAdi AdhAkarmI kevI rIte saMbhave ? samAdhAna-sAdhune AdhAkarmI kalpa nahi ema jANato hoya ke na jANato hoya tevo koI gRhastha sAdhu uparanI ati bhaktithI koI rIte tenA jANavAmAM Ave ke "sAdhuone AvA prakAranA AhAra AdinI jarUra che." eTale te gRhastha tevA prakAranA dhAnya vagare pote, agara bIjA pAse khetaramAM vAvIne te vastu taiyAra karAve. to A rIte taiyAra karavAthI zarUAtathI te vastu AdhAkarmI kahevAya. daSTAMta saMkula nAmanA eka gAmamAM jinadatta nAmano zrAvaka raheto hato, tene jinamatI nAmanI patnI hatI. te saMkula gAmamAM kodrAnI utpatti vadhAre hovAthI loko ghareghara kodrA khAtA hatA, tethI sAdhuone paNa gocarImAM kodrA vizeSa maLatA hatA. sAdhuone rahevA mATe sthAna ane svAdhyAyabhUmi suMdara ane zuddha hatI. paraMtu AcArya bhagavaMtane yogya zAlikara (cokhA) gocarImAM maLatAM nahi hovAthI koI AcArya tyAM sthiratA karatA nahi. eka vakhata kSetranI tapAsa karavA mATe sAdhu te gAmamAM AvyA, tyAM jinadatte temane UtaravA mATe suMdara vasati ApI. sAdhuoe badhI tapAsa karI lIdhI, eTale jinadatte sAdhune pUchyuM ke "bhagavad ! Apane kSetra pasaMda paDyuM ? AcArya bhagavaMta ahIM padhAraze ? sAdhue je javAba Apyo tenA uparathI jinadattane lAgyuM ke AcArya bhagavaMta ahIM nahi padhAre." Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga jinadatta zrAvaka vicAravA lAgyA ke 'A gAmamAM AcArya bhagavaMta nahi padhA2vAnuM zuM kAraNa haze ? koI rIte kAraNa jANavuM joIe.' kAraNa jANavA mATe eka sa2La sAdhune pUchyuM to jANavA maLyuM ke 'A kSetramAM badhI anukULatA che, paraMtu AcArya bhagavaMtane yogya zAlikUra maLatA nahi hovAthI teo padhAratA nathI.' 26 kAraNa jANavAmAM AvatA jinadatte bIjAne gAmathI zAlikUranAM bI maMgAvyAM. khetaramAM te bI vavarAvyAM eTale ghaNA zAlikUra taiyA2 thayA eTale maMgAvIne potAnA gharamAM rAkhyA. eka vakhata sAdhuo kSetranI tapAsa ka2vA te gAmamAM AvyA. jinadatte vicAryuM ke 'A sAdhuone huM zAlikUra ApIza, jethI teo AcAryane prAyogya vastu maLatI jANI AcAryane ahIM lAvaze. paraMtu huM ekalo zAlikUra ApuM ane bIjA gharamAMthI kodrA maLe to sAdhuo zAlikUra AdhAkarmI jANIne AcAryane ahIM lAve nahi.' mATe sagAsaMbaMdhIone tyAM zAlikUra mokalAvuM ane kahevarAvuM ke 'sAdhu bhikSA mATe Ave tyAre tamAre zAlikUra ApavA.' A pramANe vicAra karIne sagAsaMbaMdhIone tyAM zAlikUra mokalAvIne kahevarAvyuM ke 'A zAlikUra rAMdhIne tame paNa khAjo ane sAdhune paNa Apajo.' AthI ghaNAM ghera zAlikUra taiyAra thayA. sAdhuo bhikSAe nIkaLyAM, tyAM bALako bolatA hatA, temAM eka bALake kahyuM ke 'A sAdhuone ApavA mATe zAlikUra rAMdhyo che.' bIjAe kahyuM ke 'mArI bAe sAdhune zAlikUra Apyo hato,' trIjo bolyo ke 'sAdhunA nimitte amane paNa Aje zAlikUra khAvA maLaze.' A pramANe sAMbhaLavAmAM AvatA sAdhuo samajI gayA ke 'zAlikUra to AdhAkarmI che.' tethI zAlikUra grahaNa karyA nahi. khUTato AhAra bAjunA gAmamAMthI laI AvyA. A rIte sAdhu mATe zarUAtathI AdhAkarmI bane. te pramANe pANI mATe kUvo vagere khodAvavAnuM paNa bane, khAdima ane svAdimamAM paNa bane. azanAdi zarUAtathI mAMDIne jyAM sudhI acitta na bane tyAM sudhI te 'ta' kahevAya che ane acitta banyA pachI te 'niSThita' kahevAya che. kRta ane niSThitamAM caturthaMgI gRhastha ane sAdhune uddezIne thAya. ? sAdhune mATe kRta (zarUAta) ane sAdhu mATe niSThita (samApti) ra sAdhune mATe kRta (zarUAta) ane gRhastha mATe niSThita Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAkarma doSa 3 gRhastha mATe kRta (zarUAta) ane sAdhu mATe niSThita 4 gRhastha mATe kRta (zarUAta) ane gRhastha mATe niSThita A cAra bhAMgAmAM bIjA ane cothA bhAMgAmAM taiyAra thayela AhArAdi sAdhune kalpI zake che. pahelo ane trIjo bhAMgo sAdhu mATe akathya che. sAhunimittaM vaviyAi tA kaDA jAva taMDulA duchaDA / tichaDA 3 nikriyA parU nahaTsamavaM ne pApA (pi. vi. 11) sAdhune uddezIne DAMgara vAvavI, kyArAmAM pANI bharavuM, ugyA pachI laNavI, dhAnya juduM pADavuM ane cokhA judA pADavA mATe be vakhata chaDe, tyAM sudhInuM badhuM kRta kahevAya. jyAre trIjI vAra chaDIne cokhA chUTA pADavAmAM Ave tyAre te niSThita kahevAya. A ja pramANe pANI, khAdima ane svAdima mATe samajI levuM. trIjI vAra paNa sAdhune nimitte chaDIne taiyAra karavAmAM AvelA cokhA gRhastha potAnA mATe rAMdhyA hoya to paNa sAdhune te cokhA-bhAta kahyuM nahi, eTale te AdhAkarmI ja gaNAya. paraMtu DAMgara bIjIvAra chaDatA sudhI sAdhuno uddeza hoya ane trIjI vAra gRhastha potAnA uddezathI chaDyA hoya ane potAnA mATe rAMdhyA hoya to te bhAta sAdhune kalpI zake che. je DAMgara trIjI vAra sAdhune nimitte chaDIne cokhA karelA hoya, te cokhA gRhastha potAnA mATe rAMdhyA hoya to te taiyAra thayelA bhAta eka bIjAne ApyA, bIjAe trIjAne ApyA, trIjAe cothAne ApyA ema yAvatuM eka hajAra sthAne ApavAmAM AvyA hoya tyAM sudhI te bhAta sAdhune kahyuM nahi, paraMtu eka hajAra pachInA sthAne gayA hoya to te bhAta sAdhune kalpI zake. keTalAka AcArya ema kahe che ke lAkho ghera jAya to paNa kahyuM nahi. pANI mATe-sAdhune uddezIne pANI mATe kuvo khodavAnI kriyAthI mAMDIne chevaTe traNa ukALA thayA pachI jyAM sudhI nIce UtaravAmAM na Ave tyAM sudhInI kriyAne kata kahevAya ane nIce utAravAnI kriyAne niSThita kahevAmAM Ave che. AthI ema nakkI thAya che ke "sacitta vastune acitta banAvavAnI zarUAta karyA pachI chevaTe acitta bane tyAM sudhI jo sAdhuno uddeza rAkhavAmAM Avyo hoya to te vastu sAdhune kalpI zakatI nathI, paraMtu jo sAdhune uddezIne zarU karyA pachI acitta banatAM pahelAM sAdhuno uddeza pheravIne gRhastha potAnA mATe vastu taiyAra kare-acitta kare to te vastu sAdhune kalpI zake. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-5rAga vaLI acitta vastune agni vagerenA AraMbhathI sAdhune uddezIne pakavavAmAM Ave to te vastu sAdhune kalpe nahi, paraMtu te acitta vastu pakavavAnI zarUAta sAdhune uddezIne karI hoya ane pakAvI, paNa pakAvIne taiyAra karyA pachI cUlA uparathI gRhasthe potAnA mATe nIce utArI hoya to te vastu sAdhune kalpI zake. paraMtu acitta vastu gRhasthe potAnA mATe pakavavAnI zarUAta karI hoya ane pakAvI hoya paNa sAdhu AvavAnA ke AvyAnA samAcAra jANI sAdhune vahorAvavAnA nimitte te taiyA2 thayelI vastu cUlA uparathI nIce utAre to te vastu sAdhune kalpe nahi. 28 dvAra bIjuM konA mATe banAveluM AdhAkarmI kahevAya ? sAhammiyassa pavayaNaliMgehiM kae kayaM havai kammaM / pattavanu nidatitthavaraTThANa puLa bve / / 6 / / (piM. vi. 12) pravacana ane liMga-veSathI je sAdhuno sAdharmika hoya, temane mATe banAvelI vastu sAdhune mATe AdhAkarmI doSavALI che, eTale te vastu sAdhune kalpe nahi. paraMtu pratyeka buddha, nihnava, tIrthaMkara Adi mATe banAvela vastu sAdhune kalpe. sAdharmikanA prakAra jaNAve che. nAmaM ThavaNA davie khette kAle a pavayaNe liMge / haMsA nALa caritte amitte bhAvaLAne ya / / 27 / / (piM. ni. 138) o nAma, 2 sthApanA, 3 dravya, 4 kSetra, 5 kAla, 6 pravacana, 7 liMga, 8 darzana, 9 jJAna, 20 cAritra, ?? abhigraha, ane 22 bhAvanA. A bAra prakAre sAdharmika hoya. 2. nAmasAdharmika-sAdhunuM je nAma hoya te nAma bIjAnuM hoya te nAmasAdharmika 2. sthApanAsAdharmika-sAdhunI mUrti, citra ke kASThAdimAM sthApanA karI hoya te sthApanAsAdharmika. 3. dravyasAdharmika-sAdhu thavAne yogya. bhaviSyamAM sAdhu thanAra dravyasAdharmika, athavA kALadharma pAmelA sAdhunuM zarI2. 4. kSetrasAdharmika-eka ja gAmamAM janmelA te kSetrasAdharmika. 5. kAlasAdharmika-sarakhI uMmaranA hoya te kAlasAdharmika. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAkarma doSa 29 6. pravacanasAdharmika-sAdhu, sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA. eTale sAdhu sAdhunA sAdharmika, sAdhvI sAdhvIne sAdharmika, zrAvaka zrAvakane sAdharmika, zrAvikA zrAvikAne sAdharmika athavA sAdhune sAdhu ane sAdhvI sAdharmika, sAdhvIne sAdhvI ane sAdhu sAdharmika, zrAvakane zrAvaka ane zrAvikA sAdharmika, zrAvikAne zrAvikA ane zrAvaka sAdharmika kahevAya te pravacanasAdharmika. 7. liMgasAdharmika-rajoharaNa-ogho, muhapatti vagere sarakhA veSavALA liMga sAdharmika. 8. darzanasAdharmika-samAna darzanavALA, eTale kSAyika samyagadarzanavALA (kSAyika samakitI)nA kSAyika samyagadarzanavALAnA sAdharmika, kSayopathamika samyagadarzanavALA (kSayopathamika samakitI)nA kSayopathamika samyakatvavALA sAdharmika, aupathamika samyakatvavALAnA aupazamika samyakatvavALA sAdharmika kahevAya te darzana sAdharmika. 9. jJAnasAdharmika-matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna, kevaLajJAna. sarakhA jJAnavALAnA sarakhA jJAnavALA sAdharmika kahevAya te jJAnasAdhamika. 20. cAritrasAdharmika-sAmAyika, chedopasthApaniya, parihAravizuddhi, sUkSmasaMparAya, yathAkhyAta cAritravALA,parasparanA sAdharmika athavA kSAyika cAritrI, kSayopathamika cAritrI, aupathamika cAritrI parasparanA sAdharmika kahevAya te cAritrasAdharmika. 22. abhigraha sAdharmika-dravya, kSetra, kAla ane bhAva abhigrahavALA paraspara sAdharmika, eTale je dravya viSayaka abhigraha rAkhyo hoya te sAdhune te ja dravyaviSayaka abhigrahavALA sAdhu sAdharmika kahevAya. e ja pramANe kSetra abhigrahavALA kSetra abhigrahavALAnA sAdharmika, kAla abhigrahavALA kAla abhigrahavALAnA sAdharmika, bhAva abhigrahavALA bhAva abhigrahavALAnA sAdharmika kahevAya, te abhigraha sAdharmika. 22. bhAvanA sAdharmika - anityAdi bAra bhAvanA. sarakhI bhAvanAvALA parasparanA sAdharmika te bhAvanA sAdharmika. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piDaniryukti-parAga sAdharmikanuM vistArathI svarUpa ane temAM kaladhya akathyapaNuM 2. nAma sAdharmika-koI mANasa potAnA pitA jIvatA hoya tyAre ke mRtyu pAmyA bAda temanA anurAgathI te nAmavALAne AhAra ApavAnI icchA kare, eTale te saMkalpa kare ke "je koI devadatta nAmanA gRhastha ke tyAgI hoya te badhAne mAre bhojana taiyAra karIne ApavuM." jyAM Avo saMkalpa hoya to devadatta nAmanA sAdhune te bhojana kalpe nahi, paraMtu te nAma sivAyanA bIjA nAmavALA sAdhuone kahyuM. jo te gRhastha evo saMkalpa karyo hoya ke "mAre devadatta nAmanA gRhasthone bhojana ApavuM.' to devadatta nAmanA sAdhuone paNa te bhojana kalpI zake. A pramANe "devadatta nAmanA zramaNa, pAkhaMDI, saugatA, sarajaskone bhojana ApavuM." evo saMkalpa hoya to, AmAM sAdhunuM paNa bheguM AvI jatuM hovAthI devadatta nAmanA sAdhuone na kahyuM. paraMtu "zramaNa-jaina sAdhu sivAyanAM devadattA nAmanA pAkhaMDI, sarajaska, saugatone ApavuM." evo saMkalpa hoya to devadatta nAmanA sAdhune kalpI zake. sAdhuno judo ke mizramAM uddeza AvI jato hoya to na kahyuM. te sivAya kalpa. jo teNe evo saMkalpa karyo hoya ke "devadatta nAmanA jaina sAdhune mAre AhAra Apavo." to devadatta nAmanA sAdhune to na kalpe uparAMta bIjA nAmavALA koI paNa sAdhuone paNa na kalpe. kemake pahelA ane chellA zrI tIrthakara bhagavaMtanA sAdhuo mATe to, "eka sAdhune uddezIne karelo AhAra bIjA sAdhune paNa kahyuM nahi." AvI zrI tIrthakara bhagavaMtanI AjJA che. jo tIrthakara, pratyeka buddhano saMkalpa karyo hoya to sAdhune kalpI zake. kemake tIrthakara, pratye buddha e sAdhunA sAdharmika nathI. 2. sthApanA sAdharmika-koInA saMbaMdhIe dIkSA lIdhI hoya ane temanA rAgathI te saMbaMdhI sAdhunI mUrti ke citra banAvIne tenI AgaLa mUkavA bhojana taiyAra karAve ane pachI saMkalpa kare ke "AvA veSavALAne mAre A bhojana ApavuM." to sAdhune kalpa nahi. paraMtu mUrti ke citra AgaLa mUkavA mATe bhojana banAvyuM hoya, paNa sAdhune ApavA mATeno saMkalpa karyo na hoya to, te AhAra sAdhune kalpI to zake. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAkarma doSa 31 paraMtu pravRttidoSa thavAno saMbhava hovAthI AcArya bhagavaMtoe Avo AhAra levAno niSedha karyo che. 3 dravya sAdharmika-sAdhu kALadharma pAmyA hoya ane temanA nimitte AhAra banAvIne sAdhune ApavAno saMkalpa karyo hoya to sAdhune te AhAra levo kalpa nahi. vaLI saMkalpa na paNa karyo hoya to paNa evo AhAra na kalpe. kemake jo tevo AhAra sAdhu grahaNa kare to lokamAM niMdA thAya ke "A sAdhuo kevA che ke marelAnuM bhojana paNa choDatA nathI." 4. kSetra sAdharmika-saurASTra, kaccha, gujarAta, mAravADa, mahArASTra, baMgALa Adi pradezane kSetra kahevAya. temaja gAma, nagara, poLa, mahollo Adi paNa kSetra kahevAya. saurASTra dezamAM utpanna thayelA sAdhune mAre AhAra Apavo." Avo saMkalpa karyo hoya to saurASTra dezamAM janmelA sAdhuone na kalpa, bIjA sAdhuone kahyuM. 5. kAla sAdharmika-mahino, divasa, prahara Adi kAla kahevAya. amuka tithi, amuka vAra ke amuka praharamAM janmelAne mAre bhojana ApavuM." Avo saMkalpa karyo hoya to, te mahino, tithi, vAra, praharamAM janmelA sAdhune te AhAra kahyuM nahi. te sivAyanA sAdhune kahyuM. kSetra ane kAlamAM "jaina sAdhu sivAyane mAre ApavuM." evo saMkalpa hoya to sAdhune kalpI zake. 6. thI 2 pravacana, liMga, darzana, jJAna, cAritra, abhigraha ane bhAvanA. A sAta prakAranA sAdharmikamAM dvisaMyogI 21 bhAMgA thAya che. te A pramANe 2. pravacana ane liMga. 2. darzana ane jJAna. 2. pravacana ane darzana. 3. darzana ane cAritra. 3. pravacana ane jJAna. 24. darzana ane abhigraha. 4. pravacana ane cAritra. 5. darzana ane bhAvanA. 5. pravacana ane abhigraha 26. jJAna ane cAritra. 6. pravacana ane bhAvanA. 7. jJAna ane abhigraha 7. liMga ane darzana. 28. jJAna ane bhAvanA. 8. liMga ane jJAna. 29. cAritra ane abhigraha. 9. liMga ane cAritra. 20. cAritra ane bhAvanA. 20. liMga ane abhigraha 22. abhigraha ane bhAvanA. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 zrI piMDaniryukti-parAga 2. liMga ane bhAvanA. upara mujabanA ekavIse bhedomAM cAra cAra bhAMgA nIce mujaba thAya. ? pravacanathI sAdharmika, liMga (veSa)thI nahi. 2 liMgathI sAdharmika pravacanathI nahi. 3 pravacanathI sAdharmika ane liMgathI sAdharmika. 4 pravacanathI nahi ane liMgathI nahi. A pramANe bAkInA vIsa-bhedomAM 4-4 bhAMgA samajI levAM. o pravacanathI sAdharmika paNa liMgathI sAdharmika nahi-avirati samyagdaSTithI mAMDIne zrAvakanI dazamI pratimA vahana karanAra zrAvaka sudhInA liMgathI sAdharmika nathI. 2 liMgathI sAdharmika paNa pravacanathI sAdharmika nahi-zrAvakanI agiyAramI pratimA vahana karanAra (muMDana karAveluM hoya che) zrAvaka e liMgathI sAdharmika che paNa pravacanathI sAdharmika nathI. tenA mATe banAvelo AhAra sAdhune kalpI zake. niSnavo saMgha bahAra hovAthI pravacanathI sAdharmika nathI paNa liMgathI rajoharaNa vagere hovAthI sAdharmika kahevAya che. temanA mATe kareluM sAdhune kalpI zake. paraMtu jo tene nihnava tarIke loko jANatAM na hoya to tevA nihnava mATe kareluM paNa sAdhune kalpe nahi. 3 pravacanathI sAdharmika ane liMgathI paNa sAdharmika-sAdhu athavA agiyAramI pratimA vahana karanAra zrAvaka. sAdhu mATe kareluM na kalpa, zrAvaka mATe kareluM kalpe. 4 pravacanathI sAdharmika nahi ane liMgathI paNa sAdharmika nahi-gRhastha, pratyekabuddha ane tIrthaMkara. temanA mATe kareluM sAdhune kalpe. kemake pratyekabuddho ane zrItIrthaMkara liMga ane pravacanathI atIta che. ra pravacana ane darzananI caturthaMgI 1 pravacana sAdha0 darzana sAdha nahi pra0 sA0 sAdhu-zrAvaka. 2 darzana sAdha0 pravacana sAdha nahi 60 sA tIrthaMkara, pratyekabuddha, kSAyikAdi darzanavALA. 3 pravacana sAdha0 darzana sAdha0 pra0 sA0 ane 60 sA0 sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA ane sarakhA darzanavALA. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAkarma doSa ja pravacana sAdhava nahi darzana sAdhava vizadaza darzanavALA, tIrthakara, pratyekabuddha, nahi ane mithyAdRSTi nihyavo. 3 - pravacana ane jJAnanI caturbhagI 1 pravacana sAdhao jJAna sAdha0 nahi. pra. sAva sAdhu-zrAvaka. 2 jJAna sAdhatu pravacana sAdhava nahi. jJAna sAva tIrthaMkara pratyekabuddha, samAna jJAnavALA. 3 pravacana sAdhatu jJAna sAdha0 sAdhu ane zrAvaka, paraspara matyAddhi samAna jJAnavALA. 4 pravacana sAdhava nahi jJAna sAdhava visadaza jJAnavALA, tIrthakara, nahi pratyekabuddha ane ajJAnI, nidbhavo. 4 - pravacana ane cAritranI caturbhagI 1 pravacana sAdha0 cAritra sAdhava nahi pra0 sAva sAdhu, zrAvaka, judA cAritravALA sAdhu, zrAvaka avirati samyagdaSTivALA. 2 cAritra sAdhava pravacana sAdhava nahi cAva sAva tIrthakara, pratyekabuddha, samAna cAritravALA. 3 pravacana sAdha, cAritra sAdha0 paraspara sarakhA cAritravALA sAdhu. 4 pravacana sAdhava nahi cAritra sAdha0 visadaza cAritravALA, tIrthakara pratyekabuddha, acAritrI nihnavo. (mithyAtve hovAthI) 5 - pravacana ane abhigrahanI caturbhAgI 1 pravacana sAva abhigraha sAva nahi pra. sAva sAdhu-zrAvaka, judA judA abhigrahavALA sAdhu. 2 abhigraha sA pravacana sAva abhio sAva tIrthakara, pratyekabuddha, nihnava. 3 pravacana sAva abhigraha sAdhao. zrAvaka-sAdhu, sarakhA abhigrahavALA sAdhu. 4 pravacana sAva nahi abhigraha sAdha0 tIrthaMkara, pratyekabuddha ane nihnava, Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrI piMDaniryukti-parAga bhinna bhinna abhigrahavALA ane ! abhigraha vinAnA nirnavo. 6 - pravacana ane bhAvanAnI caturbhagI 1 pravacana sAva bhAvanA sAva nahi pra. sAva sAdhu ane zrAvaka, anityasvAdi judI judI bhAvanAvALA 2 bhAvanA sA0 pravacana sAva nahi bhAi sAva nihnava, tIrthaMkara pratyekabuddha 3 pravacana sAva bhAvanA sAdhava sAdhu ane zrAvaka, samAna bhAvanAvALA 4 pravacana sAva nahi bhAvanA sAdha0 tIrtha pratyekabuddha ane nihnavo, | nahi judI judI bhAvanAvALA. 7 - liMga ane darzananI caturbhagI 1 liMga sAva darzana sAdhava nahi darzana sAdhava nahi kSAyikAdi bhinna bhinna darzanavALA sAdhu, 11 mI pratimA vahana karanAra zrAvako ane nitsava. || 2 darzana sAva liMga sAdhava nahi samAna darzanavALA, tIrthaMkara, pratyekabuddha 11 mI pratimA vahana karanAra zrAvako sivAyanA zrAvako. 3 liMga sAva darzana sAdhava sarakhA darzanavALA sAdhu ane 11 mI pratimA vahana karanAra zrAvako. sAva nahi darzana sAdhava judA judA darzanavALA, tIrthaMkara, nahi pratyekabuddha, 11 mI pratimAdhArI zrAvako sivAyanA zrAvako. 8 - liMga ane jJAnanI caturbhagI 1 liMga sAdhatu jJAna sAdhava nahi judA judA jJAnavALA sAdhu, 11 mI pratimAdhArI zrAvako, nihnavo. 2 jJAna sAdhava liMga sAdhava nahi sarakhA jJAnavALA, tIrthakara, pratyekabuddha, 11 mI pratimA dhArI sivAyanA zrAvako. 3 liMga sAdha, jJAna sAdha0 sarakhA jJAnavALA, sAdhu, 11mI pratisAdhArI zrAvaka, Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 liMga sAdha nahi jJAna sAdha0 nahi - G liMga ane cAritranI caturthaMgI AdhAkarma doSa 1 liMga sA0 cAritra sAdha nahi 2 cAritra sAdha0 liMga sAdha0 nahi 3 liMga sAdha0 cAritra sAdha0 4 liMga sAdha0 nahi cAritra sAdha nahi 10 1 liMga sAdha0 abhigraha sA nahi 2 abhigraha sAdha0 liMga sA0 nahi 3 liMga sAdha0 abhigraha sAdha0 4 liMga sAdha0 nahi abhi0 sAdha nahi judA judA jJAnavALA, pratyekabuddha, tIrthaMkara 11 mI pratimAdhArI sivAyanA zrAvaka. liMga ane abhigrahathI caturthaMgI 1 liMga sAdha bhAvanA sAdha0 nahi 2 bhAvanA sAdha0 liMga sAdha nahi 3 liMga sAdha bhAvanA sAdha 4 liMga sAdha0 nahi bhAvanA sAdha nahi 1 darzana sAdha0 jJAna sAdha nahi 22 liMga ane bhAvanAnI caturthaMgI ?? darzana ane 2 jJAna sAdha0 darzana sAdha nahi 3 darzana sAdha0 darzana jJAna sAdha0 - 4 darzana sAdha0 nahi jJAna sAdha nahi 23 darzana ane upara pramANe jJAnane badale cAritra. 1 darzana sAdha0 cAritra sAdha nahi 35 u52 pramANe jJAnane badale abhigraha. upara pramANe jJAnane badale bhAvanA. jJAnanI caturthaMgI sa2khA darzanavALA sAdhu ane zrAvaka ane judA judA jJAnavALA. sa2khA jJAnavALA ane judA darzanavALA. sarakhA darzanavALA sAdhu ane zrAvaka. ane sarakhA jJAnavALA. judA darzanavALA ane judA jJAnavALA. cAritranI caturthaMgI sarakhA darzanavALA zrAvaka, judA cAritravALA sAdhu Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piDaniryukti-parAga 2 cAritra sAdhava darzana sAdhava nahi sarakhA cAritravALA sAdhu, judA darzanavALA 3 darzana sAdha0 cAritra sAdha0 sarakhA darzanavALA ane sarakhA cAritravALA, 4 darzana sAdhava nahi cAritra sAdha0 judA darzanavALA ane judA cAritravALA nahi sAdhu, judA darzanavALA zrAvaka ane nihnavo 24 - darzana ane abhigrahanI caturbhagI 1 darzana sAdhava abhigraha sAdha0 nahi sarakhA darzanavALA ane judA abhigrahavALA sAdhu ane zrAvaka. 2 abhigraha sAdhava darzana sAdhava nahi sarakhA abhigrahavALA ane judA darzanavALA sAdhu ane zrAvaka. 3 darzana sAdhava abhigraha sAdha0 sarakhA darzanavALA sAdhu ane zrAvaka ane sarakhA abhigrahavALA. 4 darzana sAdhave nahi abhigraha sAdhava nahi judA darzanavALA sAdhu, zrAvaka ane nidbhava ane judA abhigrahavALA. 25 - darzana ane bhAvanAnI caturbhagI 1 darzana sAdhava bhAvanA sAdhava nahi 2 bhAvanA sAdhava darzana sAdhanahi upara pramANe abhigrahane badale bhAvanA 3 darzana sAdhava bhAvanA sAdhava 4 darzana sAdhava nahi bhAvanA sAdhava nahi 6 - jJAna ane cAritranI caturbhagI 1 jJAna sAdha0 cAritra sAdha0 nahi sarakhA jJAnavALA ane judA cAritravALA sAdhu. 2 cAritra sAdha, jJAna sAdhava nahi sarakhA cAritravALA ane judA jJAnavALA sAdhu. 3 jJAna sAdha0 cAritra sAdha0 sarakhA jJAnavALA ane sarakhA cAritravALA sAdhu. 4 jJAna sAdhava nahi cAritra sAdhava nahi judA jJAnavALA ane judA cAritravALA sAdhu. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 jJAna ane abhigrahanI caturthaMgI AdhAkarma doSa 1 jJAna sAdha0 abhigraha sAdha nahi 2 abhi0 sAdha0 jJAna sAdha0 nahi 3 jJAna sAdha0 abhi0 sAdha0 4 jJAna sAdha0 nahi abhi sAdha0 nahi 18 jJAna ane 1 jJAna sAdha0 bhAvanA sAdha0 nahi 2 bhAvanA sAdha0 jJAna sAdha0 nahi 3 jJAna sAdha0 bhAvanA sAdha0 4 jJAna sAdha0 nahi bhAvanA sAdha0 nahi sarakhA jJAnavALA ane judAabhigrahavALA sAdhu ane zrAvako. sa2khA abhigrahavALA ane judA jJAnavALA sAdhu ane zrAvako tathA sarakha abhigrahavALA nihnavo. sarakhA jJAnavALA ane sarakhA abhigrahavALA sAdhu ane zrAvako. judA jJAnavALA ane judA abhigrahavALA sAdhu, zrAvako ane nihnavo. bhAvanAnI caturthaMgI 29 cAritra ane 1 cAritra sAdha0 abhigraha sAdha nahi abhigrahanI caturthaMgI sarakhA cAritravALA ane judA abhigrahavALA sAdhu. 2 abhigraha sAdha0 cAritra sAdha nahi sarakhA abhigrahavALA zrAvako ane nihnavo, judA cAritravALA sAdhu. sarakhA cAritravALA ane sarakhA abhigrahavALA sAdhu. 4 cAritra sAdha0 nahi abhigraha sAdha judA cAritravALA ane judA nahi. 3 cAritra sAdha0 abhigraha sAdha0 upara pramANe abhigrahane badale bhAvanA. 37 20 cAritra ane 1 cAritra sAdha0 bhAvanA sAdha nahi 2 bhAvanA sAdha0 cAritra sAdha nahi 3 cAritra sAdha0 bhAvanA sAdha0 4 cAritra sAdha0 nahi bhAvanA sAdhaja nahi. abhigrahavALA sAdhu tathA judA abhigrahavALA zrAvaka ane niSnavo. bhAvanAnI caturthaMgI upara pramANe abhigrahane badale bhAvanA. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga 22 - abhigraha ane bhAvanAnI caturbhagI. 1 abhigraha sAdhavabhAvanA sAdhanahi sarakhA abhigrahavALA ane judI bhAvanA vALA sAdhu, zrAvako ane nihnavo. 2 bhAvanA sAdha0 abhigraha sAdhava nahi sarakhI bhAvanAvALA ane judA abhigrahavALA sAdhu, zrAvaka ane nihnavo. 3 abhigraha sAdhava bhAvanA sAdhava sarakhA abhigrahavALA ane sarakhI bhAvanAvALA sAdhu, zrAvaka ane nihnavo. 4 abhigraha sAdhava nahi bhAvanA sAdha0 judA abhigrahavALA ane judI nahi bhAvanAvALA sAdhu, zrAvaka ane nihnavo. upara mujabanA dareka bhaMgamAM sAdhu mATe kareluM hoya to sAdhune na kahyuM. tIrthakara, pratyekabuddha, nidbhavo ane zrAvaka mATe kareluM hoya to sAdhune kahyuM. tIrthakara ane pratyekabuddha sivAya sAdhu mATe karelo AhAra sAdhuone tathA kevaLajJAnI sAdhuone paNa kahyuM nahi. jyAre tIrthakara, pratyekabuddha mATe kareluM kevaLajJAnI sAdhune paNa kahyuM. jo tIrthakara, pratyekabuddha, nidbhavo ane zrAvako mATe AhAra Adi karelA hoya to sAdhune kahyuM. paraMtu sAdhu mATe karela hoya to kahyuM nahi. A pramANe badhe samajI levuM. dvAra trIjuM kayA kayA prakAre vAparavAthI AdhAkarma baMdhAya ? paDisevaNApaDisuNaNA saMvAsaNumoyaNehiM taM hoi / phuda tera vasuvANirAyahiM vidyutA | 8 | (piM. vi. 13) 2 pratisevanA eTale AdhAkarmI doSavALA AhArAdinuM vAparavuM. 2 pratizravaNA eTale AdhAkarmI AhAranA nimaMtraNano svIkAra karavo. 3 saMvAsa eTale AdhAkarmI AhAra vAparatA hoya temanI sAthe rahevuM. 4 anumodanA eTale AdhAkarmI AhAra vAparatA hoya tenI prazaMsA karavI. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAkarma doSa A cAre prakAranA vartanathI AdhAkarma doSano karmabaMdha thAya che. A mATe cora, rAjaputra, coranI pallI ane rAjaduSTa mANasanuM; ema cAra dRSTAMto che. 39 1 pratisevanA-bIjAe lAvelo AdhAkarmI AhAra vAparavo. bIjAe lAvelo AdhAkarmI AhAra vAparatA sAdhune, koI sAdhu kahe ke 'tame saMyata thaIne AdhAkarmI AhAra kema vAparo cho ?' A pramANe sAMbhaLIne te javAba Ape ke 'AmA mane kaMI doSa nathI, kema ke huM kaMI AdhAkarmI AhAra lAvyo nathI, e to je lAve tene doSa lAge. jema aMgArA bIjA pAse kaDhAve to pote baLato nathI, tema AdhAkarmI lAve tene doSa lAge. emAM mane zuM ?' A pramANe UMdhuM dRSTAMta Ape ane bIjAe lAvelo AdhAkarmI AhAra pote vApare tenuM nAma pratisevanA kahevAya. bIjAe lAvelo AdhAkarmI AhAra sAdhu vApare to te vA52vAthI AtmA pApakarmathI baMdhAya che. te samajavA mATe coranuM dRSTAMta. coranuM dRSTAMta koI eka gAmamAM ghaNA cora loko rahetA hatA. eka vakhata keTalAka coro najIkanA koI gAmamAM jaIne keTalIka gAyo uThAvIne potAnA gAma tarapha AvatA hatA, tyAM rastAmAM bIjA keTalAka coro ane musApharo maLyA. badhA sAthe sAthe AgaLa cAle che. ema karatAM potAnA dezanI hada AvI gaI eTale teo nirbhaya banI koI vRkSa nIce vizrAma karavA beThA ane bhojana vakhate keTalIka gAyone mArI nAkhI tenuM mAMsa pakAvavA lAgyA. te vakhate bIjA keTalAka musApharo AvyA. coroe temane paNa nimaMtraNa karIne besADyA. pakAveluM mAMsa jamavA mATe ApavA lAgyA. temAMthI keTalAke 'gAyanA mAMsanuM bhakSaNa bahu pApakArI che.' ema samajI te mAMsa khAdhuM nahi, keTalAka pIrasatA hatA, keTalAka khAtA hatA. eTalAmAM sipAIo AvI pahoMcyA ane badhAne gherI laIne pakaDI lIdhA. je rastAmAM bhegA thayA hatA te kahevA lAgyA ke 'ame gAyo corI nathI, ame to rastAmAM bhegA thayA hatA, musApharoe kahyuM ke 'ame to A bAjuthI AvIe chIe ane ahIM visAmo levA beThA chIe' sipAIoe temanuM kaMI sAMbhaLyuM nahi ane badhAne mArI nAMkhyA. corI nahi karavA chatAM rastAmAM bhegA thayelA paNa coronI sAthe mRtyu pAmyA. A dRSTAMtamAM corone rastAmAM ane bhojana vakhate je musApharo maLyAM temAM paNa je bhojana ka2vAmAM na hatA, paraMtu mAtra pIrasavAmAM hatA, teone paNa sipAIoe pakaDyA ane mArI nAkhyA. tema ahIM paNa je sAdhuo bIjA sAdhuone AdhAkarmI Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrI piMDaniryukti-parAga AhAra Ape che, te sAdhuo narakAdi gatinA hetubhUta karmathI baMdhAya che. to pachI jeo AdhAkarmI AhAra vApare temane baMdha thAya te mATe zuM kahevuM ? narakagatinA kAraNarUpa karmabaMdhathI bacavA mATe AdhAkarmI AhAra sAdhue jAte vaheMcavo paNa na joIe. coranA sthAne, AdhAkarmI AhAranuM nimaMtraNa karanAra sAdhuo. gAyanA mAMsanuM bhakSaNa karanAra coro ane musApharonA sthAne, jAte AdhAkarmI AhAra grahaNa karela sAdhu ane nimaMtraNAthI vAparavA beThelA sAdhuo. gAyanA mAMsane pIrasanAranA sthAne, AdhAkarma AhAra vaheMcanAra sAdhuo. gAyanA mAMsane sthAne AdhAkarmI AhAra. rastAnA sthAne manuSya janma. sipAInA sthAne karma. maraNanA sthAne narakAdimAM gamana. 2 pratizravaNA-AdhAkarmI lAvanAra sAdhune guru dAkSiNyatAdithI 'lAbha" kahe, AdhAka AhAra laIne koI sAdhu guru pAse Ave ane AdhAkarmI AhAranI AlocanA kare. tyAM guru "sAruM thayuM tamane A maLyuM." ema kahe, A pramANe sAMbhaLI levuM. paraMtu niSedha na kare to pratizravaNA kahevAya. tenA upara rAjaputranuM dRSTAMta. rAjaputranuM dRSTAMta guNasamRddha nAmanA nagaramAM mahAbala nAmanA rAjA rAjya kare che. temane zIlA nAmanI mahArANI che. temanI kukhe eka putra thayo tenuM nAmavijitasamarapADavAmAM AvyuM. umaralAyaka thatAM kumArane rAjya meLavavAnI icchA thaI ane manamAM vicAravA lAgyo ke "mArA pitA gharaDA thayA chatAM haju maratAM nathI, tethI lAMbA AyuSyavALA lAge che. mATe mArA subhaTonI sahAya meLavIne mArA pitAne mArI nAkhyuM ane huM rAjA banuM. A pramANe vicAra karI guptasthAnamAM potAnA subhaTone bolAvIne potAno abhiprAya jaNAvyo. to temAMthI keTalAke kahyuM ke "kumAra ! tamAro vicAra uttama che. ame tamArA kAmamAM sahAyaka thaIzuM." keTalAke kahyuM ke "A pramANe karo." keTalAka mUMgA rahyA kaMI paNa javAba Apyo nahi. keTalAka subhaTone kumAranI vAta rUci nahi. eTale rAjA pAse jaIne khAnagImAM badhI vAta jAhera karI dIdhI. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAkarma doSa 41 A vAta sAMbhaLatAM rAjA kopAyamAna thayo ane rAjakumAra ane subhaTone keda karyA. pachI jeoe "sahAya karIzuM' ema kaheluM. "ema karo" ema kahyuM hatuM ane jeo mUMgA rahyA hatA te badhA subhaTone ane rAjakumArane mArI nAkhyA. jeoe rAjAne samAcAra jaNAvyA hatA te subhaTono pagAra vadhAryo, mAna vadhAryuM ane sAruM inAma ApyuM. koI sAdhue cAra sAdhuone AdhAkarmI AhAra vAparavA mATe nimaMtraNa karyuM. A nimaMtraNa sAMbhaLIne eka sAdhue te AdhAkarmI AhAra vAparyo. bIjAe kahyuM ke "huM nahi vAparuM. tame vAparo.' trIjo sAdhu kaMI bolyo nahi. jyAre cothA sAdhue kahyuM ke "sAdhuone AdhAkarmI AhAra vAparavo kalpa nahi, mATe huM te AhAra vAparIza nahi.' AmAM pahelA traNane pratizravaNA' doSa lAge. jyAre cothA sAdhue niSedha karavAthI tene "pratizravaNA' doSa lAgato nathI. 3 saMvAsa-AdhAkarmI AhAra vAparatA hoya temanA bhegA rahevuM. atyaMta rUkSavRttithI nirvAha karanAra sAdhune paNa AdhAkarmI AhAra vAparanAra sAtheno sahavAsa, AdhAkarmI AhAranuM darzana, gaMdha tathA enI vAtacIta paNa sAdhune lalacAvIne nIco pADanArI che. mATe AdhAkarmI AhAra vAparanAra sAdhuo sAthe rahevuM paNa na kahyuM. tenA upara corapallInuM dRSTAMta. corapallInuM dRSTAMta vasaMtapura nAmanA nagaramAM arimardana nAmanA rAjA rAjya kare che. temane priyadarzanA nAme rANI che. vasaMtapura nagaranI najIkamAM thoDe dUra bhIma nAmanI pallI AvelI che. te pallImAM keTalAka bhIla jAtinA coro rahe che ane keTalAka vANiyA rahe che. bhIla loko potAnI pallImAMthI nIkaLI najIkanA gAmomAM jaI lUMTaphATa kare che ane lokone herAna paNa kare che. bhIla loko baLavAna hovAthI koI sAmaMta rAjA ke mAMDalika rAjA teone pakaDI zakatA nathI. divase divase bhIla lokono raMjADa vadhavA lAgyo eTale mAMDalika rAjAe arimardana rAjAne A hakIkata jaNAvI. A sAMbhaLI arimardana rAjA kopAyamAna thayo ane ghaNA subhaTo vagere sAmagrI sajja karIne bhIla lokonI te bhImapallI pAse AvI pahoMcyo. bhIlone khabara paDatAM te paNa sAmA thayA. banne vacce tumula yuddha zarU thayuM. temAM keTalAka bhIlo mRtyu Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zrI piMDaniryukti-parAga pAmyA, keTalAka bhIlo nAzI gayA. rAjAe AkhI pallI gherI lIdhI ane badhAne keda karyA. tyAM rahetA vANiyAoe vicAryuM ke "ame cora nathI, eTale rAjA amane kaMI karaze nahi." Ama vicArIne teoe nAzabhAga karI nahi paNa tyAM ja rahyA hatA. paraMtu rAjAnA hukamathI sainikoe to badhAne keda karyA ane badhAne rAjA pAse hAjara karyA. vANiyAoe ghaNuM kahyuM ke ame to vANiyA chIe paNa cora nathI." rAjAe kahyuM ke "tame bhale cora nathI paNa tame to cora karatAM paNa vadhAre zikSAne pAtra cho, kemake amArA aparAdhI evA bhIla lokonI sAthe rahyA cho." Ama kahI badhAne zikSA karI. vANiyA bhIla lokonI sAthe rahyA tethI temane zikSA sahana karavI paDI, tema sAdhu paNa AdhAkarmI AhAra vAparanAranI sAthe rahe to tene paNa doSa lAge che. mATe AdhAkarmI AhAra vAparatA hoya tevA sAdhuonI sAthe rahevuM na joIe. paraMtu judA rahevuM joIe. 4 anumodanA-AdhAkarmI AhAra vAparanAranI prazaMsA karavI. "A puNyazALI che. sAruM sAruM maLe che ane roja sAruM sAruM vApare che. athavA koI sAdhu ema bole ke "amane kyAreya icchita AhAra maLato nathI, jyAre Amane to haMmezAM icchita AhAra maLe che, te paNa pUrepUro, AdarapUrvaka, TAimasara ane Rtucchatane yogya maLe che, AthI A sukhapUrvaka jIve che, sukhI che." A pramANe AdhAkarmI AhAra vAparanAranI prazaMsA karavAthI anumodanAno doSa lAge che. tenA upara rAjaduSTa mANasanuM dRSTAMta. rAjaduSTa mANasanuM daSTAMta zrInilaya nAmanA nagaramAM guNacaMdra nAmanA rAjA rAjya kare che. temane guNavatI Adi ghaNI rANIo che. te nagaramAM suMdara rUpavALo surUpa nAmano eka vaNika rahe che. te eka divasa rANInA mahela pAsethI jato hato, tyAM rANIoe tene joyo. kAmadeva samAna tenuM rUpa joIne rANIo tenA upara moha pAmI ane tenA rUpane ekITaze jovA lAgI. surUpanI najara paNa rANIo upara paDI. paraspara prema utpanna thayo. rANIoe potAnI vizvAsu dAsI mokalIne aMta:puramAM AvavAno upAya jaNAvyo. yojanA pramANe surUpa aMta:puramAM AvavA lAgyo ane rANIo sAthe Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAkarma doSa icchA pramANe bhoga bhogavavA lAgyo. Amane Ama keTaloka samaya pasAra thaI gayo, rAjAne kazIye khabara paDI nahi. keTalAka TAIme rAjAne A vAtanI khabara paDI. eTale eka divase surUpa jevo aMta:puramAM Avyo ke turata rAjAe tene pakaDI lIdho. tenI khUba viTaMbanA karI nagaramAM pheravIne mArI naMkhAvyo. surUpane mArI nAkhavA chatAM rAjAno gusso ocho thayo nahi, eTale carapuruSone jaNAvyuM ke "nagaramAM jAva ane koNa koNa surUpanI prazaMsA kare che ane koNa koNa surUpanI niMdA-tiraskAra kare che tenI tapAsa karIne mane jaNAvo." carapuruSo gupta vezamAM nagaramAM pharavA lAgyA to keTalAka loko bole che ke dhanya che surUpane. je rANIone ame jiMdagImAM koI divasa najare joI nathI, te rANIo sAthe icchita bhogo bhogavIne pachI maryo. manuSyane ekavAra maravAnuM to Ave che. surUpa to bhava saphaLa karI gayo." jyAre keTalAka bolatA hatA ke surUpa kevo ? jeNe Aloka ane paraloka viruddha AcaraNa karyuM. rAjAnI rANIo to mAtAtulya gaNAya. temanI sAthe bhoga bhogavatAM zarama na AvI. aMte krUra rIte maravuM paDyuM. AvA mANasanI koNa prazaMsA kare. e to niMdAne pAtra che." carapuruSoe prazaMsA karanAra ane niMdA karanAranAM nAmo rAjAne jaNAvyAM. eTale rAjAe surUpanI prazaMsA karanArAone pakaDIne mArI naMkhAvyA, ane surUpanI niMdA karanArane mAna ApyuM. koI sAdhuo AdhAkarmI AhAra vAparatA hoya te joIne koI temanI prazaMsA kare ke dhanya che, A sukhe jIve che. jyAre bIjA kahe ke dhikkAra che Amane, ke zAstramAM niSedha karelA AhArane vApare che. je sAdhuo anumodanA kare che te sAdhuone anumodanAno doSa lAge che, te saMbaMdhI karma bAMdhe che. jyAre bIjAne te doSa lAgato nathI. pratisevanA doSamAM pratizravaNA, saMvAsa ane anumodanA sAthe cAre doSo lAge che. pratizravaNA doSamAM saMvAsa ane anumodanA sAthe traNa doSo lAge che. saMvAsa doSamAM saMvAsa ane anumodanA be doSa lAge che. anumodanA doSamAM eka anumodanA doSa lAge che. mATe sAdhuoe A cAre doSomAMthI koI doSa na lAge tenI kALajI rAkhavI. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrI piMDaniryukti-parAga dvAra cothuM AdhAkarma konA jevuM che ? vaMtuJcArasurAgomAMsasamamimaMti teNa tajjuttaM / patta pi tirukhe vapUrU putraM risAduM | 22 || (pi. vi. 17) AdhAkarmI AhAra vaseluM bhojana, viSTA, madirA ane gAyanA mAMsa samAna che. (mATe AdhAkarmI AhAra vAparavo na joIe, eTaluM ja nahi paNa) AdhAkarmI AhAra je pAtramAM lAvelA hoya ke mUkelo hoya te pAtrane chANa AdithI ghasIne pachI traNa vAra pANIthI dhoIne koruM karyA pachI, temAM bIjo zuddha AhAra levo kahyuM. A saMbaMdhI nIce mujaba daSTAMta samajAve che. daSTAMta vakrapura nAmanA nagaramAM ugrateja nAmano eka sainika raheto hato. tene rUkmiNI nAmanI bIjIvAranI patnI hatI. ekavAra najIkanA gAmethI ugratejanA moTAbhAI sodAsa AvyA. ugrateje bajAramAMthI mAMsa lAvIne, rAMdhavA mATe rUkmiNIne ApyuM ane pote potAnA kAma upara gayo. A bAju rUkmiNI kAmamAM hatI tyAM eka bilADo Avyo, te keTaluMka mAMsa khAI gayo. rUkmiNI mAMsa levA gaI to thoDuMka ja mAMsa raheluM joyuM ane A bAju potAnA pati ane jeThane jamavA AvavAno vakhata paNa thaI javA Avyo hato. eTale te vicAramAM paDI ke "bajAramAMthI bIjuM mAMsa vecAtuM lAvIne rAMdhavAmAM ghaNo samaya thaI jAya. have zuM karavuM ? jo bhojana TAImasara taiyAra nahi hoya to mAra khAvo paDaze." gharanA oTalAnA eka khUNAmAM eka kArpaTika Avelo hato. tene jhADA thayelA temAM mAMsanA TukaDA paDelA hatA, te rUkmiNInA jovAmAM AvatA te TukaDA laI lIdhA ane pANIthI sApha karI vadhelA mAMsa bhego teno saMskAra karI mAMsa taiyAra 1 koI ema kahe che ke "koI kUtarAe marelA kApeTikanuM thoDuM mAMsa khAdheluM te enA gharanA AMgaNAmAM ulaTI karelI temAM mAMsanA TukaDA paDelA te laI lIdhA." 2 koI kahe che ke bhANAmAM kharAba gaMdha AvatA ane mAMsano varNa judo joIne ugratejane vahema paDyo, eTale krodhathI teNe rUkmiNIne dhamakAvI. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAkarma doSa 45 karyuM. pachI jyAre potAnA pati ane jeTha jamavA beThA, tyAre temanI thALImAM te mAMsa pIrasyuM. A hakIkata tenI zokano putra guNamitra joI gayo hato, tethI potAnA kAkA tathA pitAne te mAMsanuM bhojana karatAM rokyA ane badhI vAta karI. A sAMbhaLI ugrateja ekadama kopAyamAna thaI gayo. rUkmiNI bhayathI dhrUjavA lAgI ane badhI sAcI vAta kahI dIdhI. have te badhuM bhojana kADhI nAMkhyuM ane bIjuM bhojana karyuM. jema vaseluM bhojana khAvA lAyaka nathI, tema AdhAkarmI AhAra paNa vAparavA lAyaka nathI. sAdhue asaMyamano tyAga karelo che, jyAre AdhAkarmI AhAra asaMyamakArI che, tethI vaseluM game tevuM suMdara hoya chatAM na khavAya. vedAdi laukika zAstromAM gheTInuM dUdha, UMTaDInuM dUdha, lasaNa, DuMgaLI, madirA ane gAyanA mAMsano niSedha karelo che. te mAnya rAkhIne mithyASTi loko paNa tenuM pAlana kare che. to pachI zrI jinezvara bhagavaMtanI AjJAnI zraddhAvALA sAdhuoe AdhAkarmI AhAra sutarAM vAparavo joIe nahi. vaLI talano loTa, nALiyera (zrIphaLa) Adi phaLa viSTAmAM ke azucimAM paDI jAya ke temAM viSTA ke azuci paDe to te vastu khAvA lAyaka rahetI nathI, tema zuddha AhAramAM AdhAkarmI AhAra paDI jAya ke tenA bhego thAya to te zuddha AhAra paNa vAparavA yogya raheto nathI ane te pAtrane paNa chANa Adi ghasIne sApha karI traNa vAra dhoyA pachI te pAtramAM bIjo AhAra lAvavA kahyuM che. dvAra pAMcamuM AdhAkarma vAparavAmAM kayA kayA doSo che ? kammaggahaNe aikkamavaikkamA taha'iyAra'NAyArA / nAma SUvasthA machatta-virAda ra ma pAra pA (pi. vi. 17) AdhAkarmI AhAra grahaNa karavAmAM 2 atikrama, 2 vyatikrama, 3 aticAra, 4 anAcAra, 5 AjJAbhaMga, 6 anavasthA, 7 mithyAtva ane 8 virAdhanA doSo lAge che. 2 atikrama-AdhAkarmI AhAra mATenuM nimaMtraNa sAMbhaLe, grahaNa karavAnI Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga icchA jaNAve athavA niSedha kare nahi ane levA javA mATe paga na upADe tyAM sudhI atikrama nAmano doSa lAge che. 43 2 vyatikrama-AdhAkarmI AhAra levA mATe vasati upAzrayamAMthI nIkaLI gRhasthane tyAM jAya ane jyAM sudhI AhAra grahaNa na kare tyAM sudhI vyatikrama nAmano doSa lAge che. 3 aticAra-AdhAkarmI AhAra grahaNa karIne vasatimAM Ave, vA52vA bese ane jyAM sudhI koLiyo karI moDhAmAM na nAkhe tyAM sudhI aticAra nAmano doSa lAge che. 4 anAcAra-AdhAkarmI AhArano koLiyo moDhAmAM nAkhIne gaLI jAya tyAre anAcAra nAmano doSa lAge che. atikramAdi doSo uttarotta2 vadhAre vadhAre cAritradharmanuM ullaMghana karanAra ugradoSo che. 5 AjJAbhaMga-vinA kAraNe, svAdanI khAtara AdhAkarmI vAparavAthI AjJAbhaMga doSa lAge che. zrI tIrthaMkara bhagavaMtoe kAraNa vagara AdhAkarmI AhAra vA52vAno niSedha karelo che. 6 anavasthA-eka sAdhu bIjA sAdhune AdhAkarmI AhAra vAparatA jue eTale tene paNa AdhAkarmI AhAra vA52vAnI icchA thAya, tene joIne trIjA sAdhune icchA thAya ema paraMparA vadhe. sAmAnya rIte jIva sukhazIlIo hovAthI AdhAkarmI iSTa miSTa joIne icchA thAya. ema paraMparA vadhavAthI saMyamano sarvathA uccheda thavAno prasaMga Ave. AthI anavasthA nAmano doSa lAge che. 7 mithyAtva-dIkSA grahaNa kare tyAre sAdhue saghaLAM sAvadya yogonI pratijJA trividhe trividhe karI hoya che, AdhAkarmI AhAra vAparavAmAM prANIvadhanI anumati AvI jAya che. mATe AdhAkarmI AhAra vA52vo na joIe. jyAre te sAdhu bIjA sAdhune AdhAkarmI AhAra vAparatA jue tethI tenA manamAM ema thAya ke 'A sAdhuo asatyavAdI che, bole che juduM ane Acare che juduM.' AthI te sAdhunI zraddhA calAyamAna thAya ane mithyAttva pAme. A kAraNathI AdhAkarmI AhAra vAparanArane mithyAttva nAmano doSa lAge che. 8 virAdhanA-virAdhanA traNa prakAre. 1 AtmavirAdhanA, 2 saMyamavirAdhanA, 3 pravacanavirAdhanA. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAkarma doSa 47 mahemAnanI jema sAdhu mATe AdhAkarmI AhAra, gRhastha gauravapUrvaka banAve tethI svAdiSTa ane snigdha hoya ane tethI tevo AhAra sAdhu vadhAre vApare. vadhAre vA52vAthI bImArI Ave, bImArI Ave eTale svAdhyAya thAya nahi, svAdhyAya thAya nahi eTale sUtra-arthanuM vismaraNa thAya-bhUlI javAya. zarIra vizvala thavAthI cAritranI zraddhA ochI thAya. darzanano nAza thAya. pratyuprekSaNAno abhAva eTale cAritrano nAza. Ama jJAna, darzana, cAritrarUpa saMyamI AtmAnI virAdhanA thaI. bImArImAM sAravAra karavAmAM chakAya jIvanI virAdhanA ane vaiyAvacca karanAra sAdhune sUtra arthanI hAni thAya, tethI saMyamavirAdhanA. lAMbA kALanI mAMdagImAM 'A sAdhuo bahu khAnArA che, potAnA peTane paNa jANatA nathI, eTale bImAra thAya che.' vagere bIjA loko bole. AthI pravacana- virAdhanA. AdhAkarmI AhAra vAparavAmAM A pramANe doSo rahelA che. mATe AdhAkarmI AhAra vAparavo na joIe. zrI jinezvara bhagavaMtanI AjJAno bhaMga karIne je sAdhu AdhAkarmI AhAra vApare che, te sAdhune sadgati apAvanAra anuSThAnarUpa saMyamanI ArAdhanA thatI nathI, paraMtu saMyamano ghAta thavAthI naraka Adi durgatimAM javAnuM thAya che. A lokamAM rAjAnI AjJAno bhaMga karavAthI vadha, baMdha, daMDa vagere anarthanI paraMparA thAya che, tema zrI jinezvara bhagavaMtanI AjJAno bhaMga karavAthI jIvane bhAre daMDAvuM paDe che. arthAt janma-maraNAdi aneka prakAranA du:kho bhogavavA paDe che. dRSTAMta caMdrAnanA nAmanI nagarImAM caMdrAvataMsa nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. te rAjAne trilokarekhA Adi ghaNI rANIo hatI. te rAjAne suMdara be udyAno hatAM, pUrva dizAmAM sUryodaya nAmanuM ane pazcima dizAmAM caMdrodaya nAmanuM. banne dizAmAM kaThiyArA vagere loko kASTha Adi levA mATe jatA-AvatA. vasaMtaRtumAM eka vakhata rAjAne rANIo sAthe sUryodaya udyAnamAM AnaMdapramoda karavA javAnI icchA thaI. AthI rAjAe sevako dvArA naga2mAM paDaha vagaDAvIne lokone jANa karAvI ke 'AvatI kAle savAre rAjA aMta:pura sahita sUryodaya 5 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zrI piMDaniryukti-parAga nAmanA udyAnamAM javAnA che ane Akho divasa rokAvAnA che, mATe koI paNa mANase te dizAmAM lAkaDAM Adi levA mATe javuM nahi, paraMtu caMdrodaya nAmanA udyAna tarapha javuM." A pramANe lokone jaNAvyA bAda sUryodaya udyAnamAM koI chupAI na jAya te mATe ughAna pAse cokIpahero goThavAI gayo. rAtre rAjAne vicAra Avyo ke "savAre sUryodaya udyAnamAM jatAM sAmo sUryano tApa Avaze ane sAMje pAchA AvatAM paNa sAmo sUryano tApa lAgaze. mATe caMdrodaya udyAnamAM javuM. jethI jatAM ane AvatAM sUrya pAchaLa rahe." savAre rAjA aMta:pura sahita sUryodaya udyAnamAM nahi jatAM caMdrodaya udyAnamAM gayA. paDaha sAMbhaLyA bAda keTalAka durAcArI mANasoe vicAra karyo ke "ame koI divasa rAjAnI rANIo joI nathI, savAre rAjA sUryodaya udyAnamAM javAnA che, to tyAM jaIne jo chUpAI jaIe to rANIo barAbara joI zakAya." Avo vicAra karI keTalAka loko jhADa vagerenA sthAne koI dekhI na jAya te rIte chupAI gayA. tapAsa karatAM udyAnapAlakoe chupAI gayelA lokone pakaDI lIdhA ane doraDAthI bAMdhI lIdhA. je loko caMdrodaya udyAnamAM gayA hatA te loko rANIo sAthe kriIDA karatA rAjAne icchA mujaba jovA lAgyA. teone paNa rAjAnA mANasoe pakaDyAM. bIje divase pakaDAyelA lokone rAjA pAse hAjara karavAmAM AvyA ane hakIkata jaNAvI. sUryodaya udyAnamAMthI je loko pakaDAyA hatA teoe AjJAbhaMga karelo hovAthI rAjAe temane motanI sajA karI ane caMdrodaya udyAnamAMthI pakaDAyelA hatA temaNe AjJAnuM pAlana kareluM hovAthI choDI mUkyAM. AjJAno bhaMga karanArane jema rAjAe motanI sajA karI ane AjJAnuM pAlana karanArane mukta karyA, tema AdhAkarmI AhAra vAparavAnI buddhivALA zuddha AhAra vAparavA chatAM AjJAbhaMganA doSathI daMDAya che ane zuddha AhAranI gaveSaNA karanArane kadAca AdhAkarmI AhAra vAparavAmAM AvI jAya to paNa teo daMDAtA nathI kemake teoe zrI tIrthakara bhagavaMtanI AjJAnuM pAlana kareluM che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAkarma doSa 49 dvAra chaThuM AdhAkarmI AhAra ApavAmAM kayA doSo che ? saMtharaNaMbhi asaddhaM, doNhaM vi geNhaMtadeMtayANa'hiyaM / A vidyute, te ceva diI saMthara mArA (piM. vi. 21) nirvAha thato hoya te vakhate AdhAkarmI-azuddha AhAra ApavAthI, ApanAra ane lenAra bannenuM ahita thAya che. paraMtu nirvAha thato na hoya (eTale glAnAdi kAraNe) to ApavAmAM ane levAmAM bannene hitakArI thAya che. AdhAkarmI AhAra cAritrano nAza karanAro che, ethI gRhastho mATe utsargathI sAdhune AdhAkarmI AhAranuM dAna karavuM yogya mAnyuM nathI, chatAM glAnAdi kAraNe ke dukALAdinA vakhate Ape te vAMdhAjanaka nathI balka ucita che ane lAbhakArI che. jema tAvathI pIDAtA dardIne ghebarAdi ApanAra vaidya bannenuM ahita kare che ane bhasmakavAtAdinA rogamAM ghebarAdi bannenuM hita kare che, tema kAraNa vinA ApavAthI ApanAra ane lenAra bannene ahitakara thAya che, jyAre kAraNe ApavAthI bannene lAbha thAya che. hAra sAtamuM AdhAkarma jANavA kevI rIte pUchavuM ? aNuciya desaM davvaM kulamappaM Ayaro ya to pucchA / vaiduvi natsyi puchI raviNa samAve vi pArarA (pi. ni. 204) AdhAkarmI AhAragrahaNa thaI na jAya te mATe pUchavuM joIe. te vidhipUrvaka pUchavuM joIe paNa avidhipUrvaka na pUchavuM. AmAM je eka vidhipUrvaka pUchavAnuM ane bIjuM avidhipUrvaka pUchavAnuM temAM avidhipUrvaka pUchavAthI nukazAna thAya che te upara dRSTAMta. zAlI nAmanA gAmamAM eka grAmaNI nAmano vaNika raheto hato. tene patnI paNa grAmaNI nAmanI hatI. eka vAra vaNika dukAne gayo haze te vakhate tenA ghera eka sAdhu bhikSA mATe AvyA. grAmaNI sAdhune zAlijAtanA bhAta vahorAvavA lAvI. bhAta AdhAkarmI che ke zuddha ? te jANavA sAdhue te strIne pUchyuM ke "he zrAvikA ! A cokhA kyAMnA che ?' te strIe kahyuM ke "mane khabara nathI, mArA pati jANe, dukAne jaIne pUchI juo." AthI sAdhue dukAne jaIne pUchyuM. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piDaniryukti-parAga vaNike kahyuM ke "magadha dezanA sImADAnA gombara gAmathI AvyA che." A pramANe sAMbhaLI te sAdhu gobbara gAma javA taiyAra thayo. tyAM paNa tene zaMkA thaI ke "A rasto koI zrAvake sAdhu mATe banAvyo hoya to ?' e zaMkAthI rasto mUkIne UMdhA mArge cAlavA lAgyo. tethI pagamAM kAMTA-kAMkarA vAgyA, kUtarA vageree bacakAM bharyA, sUryano tApa paNa vadhavA lAgyo. AdhAkarmanI zaMkAthI vRikSanI chAyAmAM paNa besato nathI. AthI tApa khUba lAgavAthI te sAdhune mUrchA AvI gaI, khUba khUba herAna thaI gayo. A pramANe karavAthI jJAna, darzana ane cAritranI ArAdhanA thaI zakatI nathI. A avidhipRcchA che, e rIte pUchavuM na joIe, paraMtu vidhipUrvaka pUchavuM te batAve che - te dezamAM vastuno abhAva hoya ane tyAM te ghaNI jovAmAM Ave, gharamAM mANaso thoDA hoya ane rasoI vadhAre dekhAya, ghaNo Agraha karatA hoya to tyAM pUchavuM ke A vastu konA mATe ane konA nimitte banAvI che ?, te dezamAM te vastu ghaNI thatI hoya, to tyAM pUchavAnI jarUra nathI. paraMtu gharamAM mANaso ochA hoya ane Agraha kare to pUchavuM. anAdara eTale bahu Agraha nA hoya ane gharamAM mANaso ghaNA hoya to pUchavAnI jarUra nathI. kemake AdhAkarmI hoya to Agraha kare. ApanAra saraLa hoya to pUchavAmAM jevuM hoya tevuM kahI de ke "bhagavad ! A tamAre mATe banAveluM che." mAyAvI hoya to "A grahaNa karo. tamAre mATe kaMI banAvyuM nathI." Ama kahIne gharamAM bIjAnI sAmuM jue ke hase. mukha uparanA bhAvathI khabara paDI jAya ke "A AdhAkarmI che.' A konA mATe banAvyuM che ?' ema pUchatAM ApanAra ropAyamAna thAya ane kahe ke "tamAre zI paMcAta ?' to tyAM AhAra grahaNa karavAmAM zaMkA na rAkhavI. dvAra AThamuM upayoga rAkhavA chatAM kevI rIte AdhAkarmanuM grahaNa thAya ? gUDhAyArA na kareMti AyaraM pucchiyAvi na kaheMti / thovaMti va no muddA naM 2 masuddha varaM tatya ? pAraNA (piM. ni. 206) * sAdhu mATe vRkSa vAveluM hoya to te vRkSanA phaLa Adi sAdhune kahyuM nahi, paraMtu sAdhu mATe vRkSa vAveluM hoya tethI tenI chAyA AdhAkarmI banatI nathI. paNa A sAdhue to vRkSanI chAyAne paNa AdhAkarmI mAnI tenI chAyAmAM beTho nahi. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAkarma doSa 51 je koI zrAvaka-zrAvikA atizaya bhaktivALA ane gUDha AcAravALA hoya te AdhAkarmI AhAra banAvIne vahorAvavAmAM bahu Adara batAve nahi, pUchavA chatAM sAcuM kahe nahi athavA vastu thoDI hoya eTale azuddha kema hoya ? tethI sAdhue pUchyuM na hoya. A kAraNothI te AhAra AdhAkarmI hovA chatAM, zuddha jANIne grahaNa karavAthI sAdhu ThagAI jAya. dvAra navamuM gRhasthanA chaLathI AdhAkarmI grahaNa karavA chatAM nirdoSatA kevI rIte ? AhAkammapariNao phAsuyabhoIvi baMdhao hoi / / suddha samAje gAdISma vi so suddho I 24 5 (piM. ni. 207) gAthAmAM 'sumoDuM' eno artha ahIMyA 'sarva doSathI rahita zuddha AhAra vAparanAra' karavAno che. sAdhuno AcAra che ke glAnAdi prayojana vakhate nirdoSa AhAranI gaveSaNA karavI. nirdoSa na maLe to ochAochA doSavALI vastu levI, te na maLe to zrAvaka Adine sUcanA karIne doSavALI levI. zrAvakanA abhAve zAstranI vidhipUrvaka grahaNa karavuM, paNa aprAsuka eTale sacitta vastu to kadI paNa na levI. AdhAkarmI AhAra vAparavAnA pariNAmavALo sAdhu zuddha AhAra vAparavA chatAM, karmabaMdhathI baMdhAya che, jyAre zuddha AhAranI gaveSaNA karavAvALAne kadAca AdhAkarmI AhAra AvI jAya ane te azuddha AhAra vAparavA chatAM te karmabaMdhathI baMdhAto nathI. kemake tene AdhAkarmI AhAra vAparavAnI bhAvanA nathI. zuddhamAM azuddha buddhithI vAparanAra sAdhu karmathI baMdhAya che tenuM dRSTAMta nIce mujaba che. dRSTAMta-1 zatamukha nAmanA nagaramAM guNacaMdra nAmanA zeTha rahe che, temane caMdrikA nAme patnI che. zeTha ghaNA dharmI hatA, tethI eka suMdara vizALa zrI jinamaMdira baMdhAvyuM ane temAM zrI RSabhadeva bhagavaMtanI pratiSThA karAvI. pratiSThA prasaMge AhAra AdithI saMghanI khUba bhakti karavA lAgyA. najIkanA gAmamAM eka veSadhArI sAdhu hato, teNe sAMbhaLyuM ke "zatamukha nagaramAM guNacaMdra zeTha saMghane bhojana Ape che. AthI te sAdhu bhojana mATe zatamukha nagaramAM Avyo. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrI piMDaniryukti-parAga TAima thaI javAthI ApavAnI vastu apAI gaI hatI, AthI te sAdhue guNacaMdra zeTha pAse AhAranI mAMgaNI karI. zeThe potAnI patnI caMdrikAne kahyuM ke A sAdhune bhojana Apo.' caMdrikAe zeThane kahyuM ke have kAMI bAkI nathI, badhuM ApavAnuM apAI gayuM che." zeThe kahyuM ke "ApaNA mATenuM je bhojana che, temAMthI A sAdhune Apo." caMdrikAe sAdhunI icchA mujaba lADavA, bhAta, dALa, zAka vagere bhojana ApyuM. sAdhue to "A AhAra sAdhu mATe banAvelo mane Apyo che." ema vicArIne te AhAra potAnA sthAnamAM lAvI vAparyo. AthI AhAra zuddha hovA chatAM A sAdhune AdhAkarmInI buddhithI grahaNa karI vAparavAnA pariNAme AdhAkarmI AhAra vAparavAthI je karmabaMdha thAya te karmabaMdha thayo. zuddhanI gaveSaNA karatAM azuddha AvI jAya to paNa bhAva zuddhithI sAdhune nirjarA thAya che, tenA upara have dRSTAMta kahe che. diSTAMta-2 AcArya bhagavaMta zrI ratnAkarasUrIzvarajI mahArAja 500 ziSyathI parivarelA zAstranI vidhipUrvaka vihAra karatA karatA potanapura nAmanA nagaramAM AvyA. pa00 ziSyomAM eka priyaMkara nAmanA sAdhu mAsakhamaNane pAraNe mAsakhamaNanI tapazcaryA karanArA hatA. pAraNAnA divase te sAdhue vicAryuM ke "mAruM pAraNuM jANIne koIe AdhAkarmI AhAra karyo hoya mATe, najIkanA bIjA gAmamAM gocarI jauM, ke jethI zuddha AhAra maLe."Ama vicAra karI te gAmamAM gocarI nahi jatAM najIkanA koI eka gAmamAM gayA. te gAmamAM yazomatI nAmanI vicakSaNa zrAvikA rahetI hatI. mANasonA mukhathI tapasvI muninA pAraNAno divasa tenA jANavAmAM Avyo hato, eTale teNIe vicAryuM ke kadAca te tapasvI mahAtmA pAraNA mATe Ave to mane lAbha maLe, e hetuthI atyaMta bhaktipUrvaka khIra vagere uttama rasoI taiyAra karI. khIra vagere uttama dravyo joIne sAdhune AdhAkarmInI zaMkA na paDe, eTalA mATe pAMdaDAMnA paDiyAmAM bALako mATenI thoDI thoDI khIra nAkhI rAkhI ane bALakone zIkhavI rAkhyuM ke jo AvA prakAranA sAdhu ahIM Ave to bolavuM ke "he mA ! amane ATalI badhI khIra kema ApI? amArAthI ATalI badhI khIra khAI zakAze nahi.'tyAre huM tamane Thapako ApIza, eTale tamAre bolavuM ke "kema roja roja khIra banAve che ?' Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAkarma doSa pa3 banavA joge te tapasvI sAdhu pharatAM pharatAM sauthI pahelAM yazomatI zrAvikAne ghera AvI pahoMcyA. yazomati aMtarathI khUba ullAsa pAmI, paraMtu sAdhune zaMkA na paDe eTale bahArathI khAsa koI Adara batAvyo nahi, bALako zIkhavADyA pramANe bolavA lAgyA, eTale yazomatIe bALakone Thapako Apyo ane bahArathI anAdara ane roSapUrvaka sAdhune kahyuM ke "A bALako gAMDA thaI gayA che. khIra paNa emane rucatI nathI. jo tamane rucatI hoya to lo nahitara bIje jAva." munine AdhAkarmI Adi viSe zaMkA nahi lAgavAthI pAtaruM kADhyuM. yazomatIe khUba bhaktipUrvaka pAtaruM bharI dIdhuM ane bIjuM ghI, goLa vagere bhAvathI vahorAvyuM. sAdhu AhAra laIne vizuddha adhyavasAyapUrvaka gAma bahAra nIkaLyA ane koI eka vRkSa nIce gayA, tyAM vidhipUrvaka iriyAvahi Adi karI, pachI keTaloka svAdhyAya karyo ane vicAravA lAgyA ke "Aje gocarImAM khIra vagere uttama dravya maLela che, to koI sAdhu AvIne mane lAbha Ape to huM saMsAra samudrane tarI jAuM. kemake sAdhuo niraMtara svAdhyAyamAM rakta hoya che ane saMsArasvarUpane yathAvasthita jevuM che tevuM niraMtara vicAre che, AthI teo du:kharUpa saMsArathI virakta thaI mokSanI sAdhanAmAM eka citta rahe che, AcAryAdinI zakti mujaba vaiyAvaccamAM ughukta rahe che, vaLI dezanA labdhivALA upadeza ApIne ghaNo upakAra kare che tathA sArI rIte saMyamane pALanArA che. AvA mahAtmAone sAro AhAra jJAnAdimAM sahAyaka bane, A mAro AhAra temane jJAnAdikamAM sahAyaka thAya to mane moTo lAbha maLe. jyAre A mAruM zarIra asAra prAya: ane nirupayogI che, mAre to je te AhArathI paNa nirvAha thaI zake ema che." A bhAvanApUrvaka mUrchArahita te AhAra vAparatAM vizuddha adhyavasAya thatAM kSapakazreNI mAMDI ane vAparI rahetAM to kevaLajJAna utpanna thayuM. A rIte bhAvathI zuddha AhAranI gaveSaNA karatAM AdhAkarmI AhAra AvI jAya te vAparavA chatAM te AdhAkarmInA karmabaMdhathI baMdhAto nathI, kemake teNe bhagavaMtanI AjJAnuM pAlana karela che. hAra dazamuM zaMkA-samAdhAna zaMkA-je azuddha AhArAdine sAdhue pote banAvyo nathI, tema banAvarAvyo nathI, tema ja banAvanAranI anumodanA karI nathI te AhArane grahaNa karavAmAM doSa zo ? Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zrI piMDaniryukti-parAga samAdhAna kAmaM sayaM na kubvai jANaMto puNa tahAvi taggAhI / varu tappA zipamALo 3 vAre raDA (pi. ni. 111) tamArI vAta barAbara che. jo ke jAte te AhArAdi nathI karato, bIjA pAse nathI karAvato to paNa "A AhArAdi sAdhu mATe banAvelo che." ema jANavA chatAM jo te AdhAkarmI AhAra grahaNa kare che, to ApanAra gRhastha ane bIjA sAdhuone ema thAya ke "AdhAkarmI AhArAdi ApavAmAM ane levAmAM koI jAtano doSa nathI, jo doSa hoya to A sAdhu jANavA chatAM kema grahaNa kare ?" Ama thavAthI AdhAkarmI AhAramAM lAMbA TAima sudhI che jIvanikAyano ghAta cAlu rahe che. je sAdhuo AdhAkarmI AhArano niSedha kare ke "sAdhune AdhAkarmI AhAra kahyuM nahi.' ane AdhAkarmI AhAra grahaNa na kare to upara mujabano doSa te sAdhuone lAgato nathI. paNa AdhAkarmI AhAra jANavA chatAM, jeo te AhAra vApare to cokkasa teone anumodanAno doSa lAge che. "apratiSiddhamanusmRtim' niSedha nahi karavAthI anumati AvI jAya che. vaLI AdhAkarmI AhAra vAparavAno casako lAgI jAya, to tevo AhAra na maLe to jAte paNa taiyAra karavA lAgI jAya evuM paNa bane, mATe sAdhue AdhAkarmI AhArAdi vAparavo na joIe. AhAkammaM bhuMjai na paDikkamae ya tassa ThANassa / meva DaDu voDo suvihu ne vayavo pAradA (piM. ni. 217) je sAdhu AdhAkarmI AhAra vApare ane tenuM prAyazcitta kare nahi, to te sAdhu zrI jinezvara bhagavaMtanI AjJAno bhaMjaka hovAthI te sAdhunuM loca karavo-karAvavo, vihAra karavo vagere badhuM niSphaLa-nirarthaka che. jema kabUtara potAnAM pIMchAM toDe che ane badhe phare che. paraMtu tene dharma mATe thatuM nathI. tema AdhAkarmI AhAra vAparanAranuM loca, vihAra vagere dharma mATe thatA nathI. iti prathama AdhAkarmI doSa nirUpaNa. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. odezika doSa oheNa vibhAgeNa ya Ahe ThappaM tu bArasa vibhAge / udde vaDe rAkhyuM pravi ra3o memo pArakA (piM. ni. 219) audezika doSa be prakAre che. 1 oghathI ane 2 vibhAgathI. ogha eTale sAmAnya ane vibhAga eTale juduM juduM. oghadezikanuM varNana AgaLa Avaze, eTale ahIM karatA nathI. | vibhAga audezika bAra prakAre che. te 1. uddiSTa, 2. kata ane 3. karma. te darekanAM pAchA cAra cAra prakAra eTale bAra prakAre thAya che. oghadezika-'pUrvabhavamAM kaMI paNa ApyA vinA A bhavamAM maLatuM nathI. mATe keTalIka bhikSA ApaNe ApIzuM." A buddhithI gRhastha keTalAka cokhA vagere vadhAre nAkhIne je AhArAdi taiyAra kare, te oghaaudezika kahevAya che. ogha-eTale "ATaluM amAruM, ATaluM bhikSukanuM." Avo vibhAga karyA sivAya sAmAnya rIte koI paNa bhikSukane ApavAnI buddhithI taiyAra karavAmAM Avela azanAdi oghaaudezika kahevAya. vibhAga-eTale vivAha-lagnAdi prasaMgomAM karelI vastu vadhI hoya, temAMthI je bhikSukane uddezI ApavA mATe judI karavAmAM AvI hoya te, vibhAga audezika kahevAya. tenA bAra bhedo che. te nIce pramANe jANavA. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piDaniryukti-parAga vibhAga dezikanA bAra bhedo udiSTa-potAne mATe ja banAvelA AhAramAMthI koIpaNa bhikSukane ApavA mATe judI kalpanA kare ke "ATaluM sAdhune ApIzuM te. kRta-potAne mATe banAveluM, temAMthI vAparatAM je vadheluM hoya te bhikSukane dAna karavA mATe che kAyAdino AraMbha karI, bhAtano karabo vagere karavArUpa saMskAra karI rAkhe te. karma-vivAdAdi jamaNamAM vadhela lADavA, pakavAnna vagerenA bhUkA Adine koIpaNa bhikSukane ApavA mATe garama karelA ghI, goLanI aMdara nAMkhI pharIthI lADavA vagere banAvavAmAM Ave athavA to bIjA koI acitta AhArAdine koIpaNa bhikSukane ApavA mATe sacitta pANI, kAcuM mIThuM Adi nAkhI hiMga vagereno vaghAra karI saMskArita karavAmAM Ave te. udiSTa, kRta ane karma, darekanA cAra cAra bhedo. 2 uddeza-koIpaNa bhikSukane ApavA mATe kalpeluM. 2 samudeza-pAMkhaDIone ApavA mATe kalpeluM. 3 Adeza-zramaNone ApavA mATe kalpeluM. 4 samAdeza-nigraMthone ApavA mATe kalpeluM. A pramANe 3 da 4 iM bAra bhedo thayA. bAra bhedomAM avAMtara bhedo uddiSTauddezika-chinna ane achinna. chinna eTale niyamita kareluM eTale je vadheluM che temAMthI ApavA mATe juduM kADhyuM hoya te. achinna juduM kADhyuM na hoya paraMtu AmAMthI bhikSAcarone ApavuM evo uddeza rAkhelo hoya. chinna ane achinna bannemAM dravya, kSetra, kAla ane bhAva ema ATha bhedo thAya. kRtauddezika-chinna ane achinna bannemAM dravya, kSetra, kAla ane bhAva ema ATha bhedo. karmaudezika-upara mujaba ATha bhedo. dravyaachinna-vadhelI vastuo ApavAnI nakkI kare te. kSetraachinna-gharanI aMdara rahIne ke gharanI bahAra game tyAMthI ApavuM. kAlaachinna-je divase vadhyuM hoya te ja divase kegamete divase ApavAnuM nakkI kare te. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ audezika doSa bhAvaachinna-gRhanAyaka-gharanA mAlika ApanAra gharanI strI Adine kahe ke tane ruce to paNa ApavuM ane na ruce to paNa ApavuM.' dravyachinna-amuka vastu ke ATalI vastu ApavAnuM nakkI karyuM hoya te. kSetrachinna-gharanI aMdarathI ke bahAra game te eka sthAnethI ja ApavAnuM nakkI karyuM hoya te. kAlachinna-amuka TAimathI amuka TAima sudhI ja ApavAnuM nakkI karyuM hoya te. bhAvachinna-"tane ruce teTaluM ja Apaje.' ema kaheluM hoya te. oghaaudezikanuM svarUpa : sA u avisesiyaM ciya miyaMmi bhattaMbhi taMDule chuhai / pArsIna nadInA 7 no dipha ta mig iArA (pi. ni. 221) dukALa pUro thaI gayA bAda koI gRhastho vicAra kare ke "ApaNe mahAmuzIbate jIvI gayA, to roja keTalIka bhikSA (roja amuka bhikSukane) ApIzuM. gayA bhavamAM jo ApyuM na hota to A bhavamAM maLata nahi, jo A bhavamAM nahi ApIe to AvatA bhavamAM maLaze nahi. eTale AvatA bhavamAM ApaNane maLe mATe bhikSuka vagerene bhikSA Adi ApIne zubhakarmanuM upArjana karIe.' A kAraNathI gharanI mukhya strI Adi jeTalI rasoI karatA hoya temAM pAkhaMDI, gRhastha Adi AvI jAya to temane ApavA mATe cokhA Adi vadhAre pakAve. A rIte rasoI pakAvatAM temano evo uddeza nathI hoto ke "ATaluM amAruM ane ATaluM bhikSukanuM.' vibhAgarahita hovAthI A oghaaudezika kahevAya che. zaMkA-chadmastha sAdhune "A AhArAdi oghaaudezika che ke zuddha AhArAdi che" tenI zI khabara paDe ? samAdhAna-upayoga rAkhavAmAM Ave to chabastha paNa jANI zake ke "A AhAra oghadezika che ke zuddha che." jo bhikSA ApavAnA saMkalpapUrvaka vadhAre rasoI karelI hoya to prAya: gRhastha ApanAranI A jAtanI bhASA, ceSTA vagere hoya. koI sAdhu bhikSA mATe gharamAM praveza kare tyAre gharano nAyaka potAnI patnI Adi pAse bhikSA apAvatAM kahe athavA strI bole ke "rojanI nakkI karyA mujaba pAMca jaNane bhikSA apAI gaI che. athavA bhikSA ApatAM gaNatarI rAkhavA mATe bhIMta upara khaDI ke kolasA vaDe lITA karelA hoya ke karatI hoya athavA to "A ekane ApyuM." "A Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrI piDaniryukti-parAga bIjAne ApyuM' ema gaNatI hoya athavA dhaNI ke bIjI bAI ApanArIne kahe ke 'ApavA mATe A rAkhyuM che, temAMthI Apaje paNa AmAMthI na ApIza." athavA gharamAM praveza karatA sAdhune sAMbhaLavAmAM Ave ke "A rasoImAMthI bhikSAcarone ApavA mATe ATalI vastu judI karo." A pramANe bolatA sAMbhaLavAthI, bhIMta uparanA lITA vagere uparathI chadmastha sAdhu - "A AhAraoghaaudezika che.' ityAdi jANI zake ane tevI bhikSA grahaNa kare nahi. ahIM vRddha saMpradAyathI eTaluM dhyAna rAkho ke uddeza pramANe ApavAnI bhikSA apAI gayA pachI athavA uddeza anusAra judI kADhI lIdhI hoya te sivAyanI bAkI rahelI rasoImAMthI sAdhune vahoravuM kalpI zake, kemake te zuddha che. upayogavALo ja sAdhu AhAra zuddha che ke azuddha, te jANI zake che, paNa upayoga vagarano sAdhu jANI zakato nathI. sAdhue gocarI vakhate upayoga kevo rAkhavo joIe ? te zAstrakAra kahe che saddAiesu sAhU mucchaM na kareja goyaragao ya / pasanutto do jaLavaccho vitti tra || ra1 || (piM. ni. 224) gocarI mATe gayelA sAdhue zabda-rUpa-rasa vageremAM mUccha Asakti karavI na joIe. paraMtu udgamAdi doSonI zuddhi mATe, tatpara rahevuM. gAyano vAcharaDo jema potAnA khANA upara lakSa rAkhe tema sAdhue AhAranI zuddhi upara lakSa rAkhavuM. A saMbaMdhI dRSTAMta batAve che - daSTAMta guNAlaya nAmanA nagaramAM sAgaradatta zeTha hatA. temane zrImatI nAmanI patnI hatI. potAnuM jinamaMdira jIrNa thaI jatAM zeThe te maMdira navuM baMdhAvyuM. zeThane cAra putro hatA, te uMmaralAyaka thatAM guNacaMdranuM lagna priyaMgulatikA sAthe, guNasenanuM lagna priyaMgurucikA sAthe, guNacUDanuM lagna priyaMgasuMdarI sAthe ane guNazekharanuM lagna priyaMgusArikA sAthe karyA hatAM. samaya jatAM zeThanAM patnI zrImatI gujarI gayA. zeThe gharanI sArasaMbhALa priyaMgulatikAne soMpI hatI. zeThanA ghera vAcharaDAvALI gAya hatI. divase caravA jAya ane vAcharaDo ghera raheto. tene cAro-pANI cAra putravadhUo yathAyogya ApatI hatI. eka vakhata guNacaMdranA putra guNasAgarano lagna-divasa Avyo, eTale badhI Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auddezika doSa strIoe sArAM sArAM kImatI vastro, alaMkAro paheryA hatA ane eka-bIjAne zaNagAravA vagere kAmamAM badhA rokAI gayAM hatAM. eTale te divase vAcharaDAne cAro-pANI ApavAnuM bhulAI gayuM. madhyAhna vakhate zeTha koI kArya prasaMge vAcharaDo bAMdhyo hato tyAM AvyA. zeThane jotAM vAcharaDo barADavA lAgyo. AthI zeThane lAgyuM ke 'vAcharaDo bhUkhyo haze.' 59 zeThane gusso Avyo ane gharamAM jaI putravadhUone Thapako Apyo. eTale putravadhUo ekadama cAropANI laI vAcharaDo hato tyAM javA lAgI. vAcharaDo to apsarA jevI strIone, temaNe paherelAM alaMkAro ke, vastro tathA zobhAyamAna gharane paNa joto nathI, paNa tenuM lakSa to teo je cAropANI lAve che tenA upara che. A pramANe bhikSAe geyalA sAdhue rUpavALI strIne nIrakhavI nahi, suMdara gItAdine viSe paNa dhyAna ApavuM nahi; paraMtu bhikSA Adi kema kevI rIte Ape che, te tarapha ja lakSa rAkhavuM joIe jethI bhikSA zuddha che ke azuddha che te jANI zakAya. sAdhune kayuM kalpe ane kayuM na kalpe ? uddiSTha-dravya, kSetra, kAla, bhAva A cAremAM ApavAnuM nakkI karyuM hoya te kalpe nahi, te sivAyanuM kalpe. amukane ApavuM ane amukane na ApavuM e pramANe vibhAga karelo hoya to emAMnA koI saMklpamAM jo sAdhu AvI jatA hoya to te na kalpa, sAdhu na AvI jatA hoya to te kalpe. oghaaudezika ke vibhAgaauddezika vastumAM jo gRhastha potAno saMkalpa karI de to te vastu sAdhune kalpI zake. paraMtu karmaaudezikamAM yAvadarthika koIpaNa bhikSuone choDIne bIjA prakAranA karmaaudezikomAM potAno saMkalpa karI dIdhA pachI paNa sAdhune bilakula khape nahi. zaMkA-AdhAkarma ane karmaauddezika A be doSo to sarakhA lAge che, to pachI temAM phera zo ? samAdhAna-je prathamathI ja sAdhune mATe banAveluM hoya te AdhAkarmI kahevAya che ane karmaaudezikamAM to pahelA potAne mATe vastu banAvelI che, paNa pachI sAdhu vagerene ApavA mATe tene pAka vagereno saMskAra karI pharI banAve. te karmaauddezika kahevAya che. bannemAM ATalo pharaka che. iti dvitIya auddezikadoSa nirUpaNa. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. pUtikarma doSa bAyaraM suhumaM bhAve u pUiyaM suhumamuvari vocchAmi / vArA mattapALe suvidaM pukhta vAvaruM pUrUM / / / / (piM. ni. 249) pUtikarma be prakAre che. eka sUkSmapUti ane bIjI bAdarapUti. sUkSmapUti AgaLa kahIzuM. bAdarapUti be prakAre. upakaraNapUti ane bhaktapAnapUti. pUtikarma-eTale zuddha AhAramAM AdhAkarmI AhAranuM bheguM thavuM. eTale zuddha AhAra paNa azuddha banAve. pUti cAra prakAre. nAmapUti, sthApanApUti, dravyapUti ane bhAvapUti. nAmapUti-pUti nAma hoya te. sthApanApUti-pUtinI sthApanA karI hoya te. dravyapUti-chANa, viSTA Adi gaMdhAtA-azuci padArtho. bhAvapUti-be prakAre. sUkSmabhAvapUti ane bAdarabhAvapUti. te darekanA uparanA batAvela be bheda-upakaraNa ane bhaktapAna, ema cAra prakAre bhAvapUti. je dravya, bhAvane kharAba kare te dravya upacArathI bhAvapUti kahevAya. upakaraNa bAdarapUti-AdhAkarmI cUlA upara rAMdheluM ke mUkeluM athavA AdhAkarmI bhAjana, kaDachI, camacA AdimAM rahelo zuddha AhAra paNa AdhAkarmI upakaraNanA saMsargavALo hovAthI te upakaraNa bAdarapUti kahevAya che. cUlo vagere rAMdhavA vagerenAM sAdhano hovAthI upakaraNa kahevAya che. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUtikarma doSa u1 Avo doSavALo AhAra sAdhune kalpI zake nahi. paraMtu te zuddha AhArane te AdhAkarmI upakaraNa Adi uparathI laIne gRhastha potAne mATe bIje mUkelo hoya to te AhArAdi sAdhune kalpI zake che. bhaktapAna bAdarapUti-AdhAkarmI aMgArA upara jIrU, hiMga, rAI vagere nAkhIne bALavAthI je dhumADo thAya tenA upara UMdhuM vAsaNa mUkIne vAsaNa dhumADAnI vAsanAvALu karyuM hoya arthAt vaghAra dIdho hoya te AdhAkarmI vAsaNa vageremAM zuddha AhAra nAkhelo hoya athavA to AdhAka AhArathI kharaDAyelA vAsaNamAM bIjo zuddha AhAra nAkhyo hoya athavA to AdhAkarmI AhArathI kharaDAyelA hAtha ke camacA vagerethI apAto zuddha AhAra, te bhaktapAna bAdarapUti doSavALo gaNAya che. Avo AhAra sAdhune kahyuM nahi. sUkSmapUti-AdhAkarmI saMbaMdhI iMdhana-lAkaDAM aMgArA vagere ke tenI varALa, dhumADo, gaMdha vagere zuddha AhArAdine lAge te sUkSmapUti. sUkSmapUtivALuM akathya banatuM nathI, kemake varALa, dhumADo, gaMdha sakala lokamAM paNa phelAI jAya, tethI te sUkSmapUti TALavI azakya hovAthI teno tyAga karavAnuM AgamamAM kahyuM nathI. zaMkA-ziSya kahe che ke "sUkSmapUti azakya parihAra kema ? tame jo je pAtramAM AdhAkarmI AhAra grahaNa karyo hoya, te AdhAkarmI AhAra pAtramAMthI kADhI nAMkhavAmAM Ave tathA AMgaLI ke hAtha upara coMTeluM paNa kADhI nAkhavAmAM Ave, te pachI te pAtra traNa vAra pANIthI dhoyA vinA temAM zuddha AhAra grahaNa karavAmAM Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga Ave te sUkSmapUti mAno, to A sUkSmapUti doSa te pAtrane traNavAra dhovAthI dUra karI zakAze. eTale sUkSmapUti zakya parihAra banI jaze." samAdhAna-AcArya ziSyane khulAso kare che ke "tuM je sUkSmapUti mAnavAnuM kahe che, te sUkSmapUti nathI paNa bAdarapUti ja doSa rahe che. kemake dhoyA vinAnA pAtramAM te AdhAkarmInA sthUla avayavo rahyA hoya che, vaLI pAtra traNa vAra dhovA mAtrathI pAtra saMpUrNa niravayava banatuM nathI, te pAtramAM gaMdhanI vAsa Ave che. gaMdha e guNa che ane guNa dravya vinA rahI zakatA nathI. mATe tArA kahevA mujaba to e paNa sUkSmapUti thaze nahi. matalaba ke AthI sUkSmapUti samajavArUpa che paNa eno tyAga azakya che. vyavahAramAM paNa dUrathI azucinI gaMdha AvatI hoya to loko teno bAdha gaNatA nathI, tema vastuno parihAra karatA nathI. jo azuci padArtha koI vastune lAgI jAya to te vastuno upayoga karatA nathI, paNa gaMdha mAtrathI teno tyAga karAto nathI. jheranI gaMdha dUrathI Ave tethI mANasa marI jato nathI. tema gaMdha, dhumADA vagerethI sUkSmapUti banela AhAra saMyamI AtmAne tyAga karavA yogya thato nathI, kemake te nukazAna karato nathI. bAdarapUtinI zuddhi kyAre thAya ?-iMdhana, dhumADo, varALa, gaMdha te sivAya samajo ke ekamAM AdhAkarmI rAMdhyuM, pachI emAMthI te AdhAkarmI kADhI nAkhyuM, tene dhoyuM nathI, eTale te AdhAkarmIthI kharaDAyeluM che, emAM bIjI vakhata zuddha AhAra rAMdhyo hoya ke zuddha zAka vagere mUkyuM hoya, bAda te vAsaNamAMthI te AdhAkarmI AhAra Adi dUra karyA pachI dhoyA vinA trIjI vakhata paNa evuM karyuM to A traNa vakhata rAMdhela pUtikarma thayuM. pachI te kADhI nAkhIne e ja vAsaNamAM cothIvAra rAMdhavAmAM Ave to te AhArapUti thato nathI, mATe kalpI zake che. have jo gRhasthI potAnA uddezathI e vAsaNane jo niravayava karavA mATe traNa vakhata barAbara dhoIne pachI temAM rAMdhe to te sutarAM kalpI zake, emAM zaMkA ja zuM ? paDhame diNammi kammaM tinni u pui kayakammapAyadharaM / pUrU tiruMd vIra pUrU pAcaM vatiSpa pArA (piM. ni. 36) je ghera AdhAkarmI AhAra raMdhAyo hoya te divase te gharano AhAra AdhAkarmI gaNAya che. tyAra pachInA traNa divasa sudhI raMdhAyelo AhAra pUti doSavALo Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUtikarma doSa 13 gaNAya che, tethI cAra divasa sudhI te gharano AhAra Adi kalpa nahi, paraMtu pAMcamA divasathI te gharano zuddha AhAra kahyuM, pachI temAM pUtinI paraMparA cAlatI nathI, paNa jo pUti doSavALuM bhAjana te divase ke bIje divase gRhastha potAnA upayoga mATe traNavAra dhoyA pachI temAM zuddha AhAra rAMdhyo hoya to te turata kalpI zake. - sAdhunA pAtramAM zuddha AhAra bhego AdhAkarmI AhAra AvI gayo hoya to te AhAra kADhI nAkhI, traNavAra pANIthI dhoyA bAda bIjo AhAra levo kalpI zake. gocarI gayelA sAdhune gharamAM jamaNa vagere thayAnI nizAnI dekhAya tyAM manamAM pUtikarmanI zaMkA paDe, hoziyArI pUrvaka gRhasthane athavA tenI strI Adine pUchavuM ke "jamaNa thaye-sAdhu mATe AhAra Adi karyAne keTalA divasa thayA ?' athavA to teonI vAta uparathI jANI levuM. traNa divasathI vadhAre divasa thayA hoya to pUti thatI nathI. A rIte jANIne patidoSano parihAra karI zuddha AhAranI gaveSaNA karavI. iti tRtIya pUtidoSa nirUpaNa. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 4. mizra doSa mIsajAyaM jAvaMtiyaM ca pAsaMDisAhumIsaM ca / sarasaMttare na para pUruM kaNe tilune rUrA (pi. ni. 271) - mizradoSa traNa prakAre 1. koIpaNa bhikSAcara mATe, 2. pAkhaMDI mATe ane 3. sAdhu mATe. potAnA mATe ane yAvat sAdhu vagere mATe pahelethI bheguM rAMdhyuM hoya to te mizradoSa kahevAya che. mizradoSavALo AhAra eka hajAra ghare pharato pharato jAya to paNa te zuddha thato nathI. mizradoSavALo AhAra pAtramAM AvI gayo hoya to te AhAra aMguli ke rAkha vaDe dUra karyA pachI te pAtra traNavAra dhoyA pachI taDake sUkavyA bAda te pAtramAM bIjo AhAra lAvavA kahyuM. koI AcArya kahe che ke mAtra cAravAra dhoyA pachI AhAra lAvavA kahyuM. koIpaNa eTale tamAma bhikSuko mATe kareluM jANavAno upAya-bakoI strI koI sAdhune bhikSA ApavA jAya tyAM gharano mAlika ke bIjA koI tene niSedha kare ke AmAMthI Apazo nahi. kemake A rasoI badhA mATe karI nathI, mATe A bIjI rasoI je badhAne ApavA mATe banAvI che, temAMthI Apo.' rasoI karavAnuM zarU karatA hoya tyAM koI kahe ke "ATaluM rAMdhavAthI pUruM nahi thAya, vadhAre rAMdho jethI badhA bhikSukane ApI zakAya." A pramANe sAMbhaLavAmAM Ave to jANI zakAya ke A rasoI yAvadarthika-tamAma bhikSuko mATenI mizra doSavALI che. Avo AhAra sAdhune levo kalpa nahi. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mizra doSa 65 pAkhaMDImizra-gRhanAyaka rasoI karanArane kahe ke "pAkhaMDIone ApavA mATe bheguM vadhAre rAMdhaje.' te pAkhaMDI mizradoSavALuM thayuM, te sAdhune levuM kahyuM nahi. kemake pAkhaMDImAM sAdhu paNa AvI jAya che. zramaNamizra juduM kahyuM nathI kAraNa pAkhaMDI kahevAthI zramaNa AvI jAya che. nigraMthamizra-koI ema kahe ke "nigraMtha sAdhune ApavA mATe bhegI vadhAre rasoI banAvaje." te nigraMtha mizra kahevAya. te bhikSA paNa sAdhune kalpa nahi. gRhasthI potAnA mATe rasoI karavAnI zarUAta karatAM pahelAM ja potAnA mATe joItA anAja AdimAM bIjA saghaLA bhikSAcaro athavA sAmAnya darzanIo ke kevaLa jaina sAdhuone ApavA mATe je kAMI vadhAre anAja Adi nAkhIne AhArAdi taiyAra kare ke karAve te mizradoSavALuM kahevAya che. iti caturtha mizra doSa nirUpaNa. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. sthApanA doSa saTThANaparaTThANe paraMparANaMtaraM cirittariyaM / vida nividA vivaVISHVrpha naM varasAduI cArUrUAA (pi.vi. 38) gRhastha potAnA mATe AhAra banAvyo hoya temAMthI sAdhune ApavA mATe rAkhI mUke te sthApanAdoSavALo AhAra kahevAya. sthApanAnA cha prakAra-svasthAna sthApanA, 2 parasthAnI sthApanA, 3 paraMpara sthApanA, 4 anaMtara sthApanA, 5 cirakAla sthApanA ane 6 ittarakAla sthApanA. 2 svasthAnI sthApanA-AhArAdi jyAM taiyAra karyo hoya tyAM ja cUlo ke holA upara sAdhune ApavA mATe rAkhI mUkavo. 2 parasthAnI sthApanA-jyAM AhAra pakAvyo hoya tyAMthI laIne bIje sthAne chAjalI, zIkuM Adi jagyAe sAdhune ApavA mATe rAkhI mUkavo. sthApanA rAkhavAnA dravyo be prakAranA hoya che. keTalAka vikArI ane keTalAka avikArI. je dravyono pheraphAra thaI zake te vikArI. dUdha, zeraDI vagere tathA bhAta ane dahIM vagere, dUdhamAMthI dahIM, chAsa, mAkhaNa, ghI vagere thAya che. zeraDImAMthI rasa, sAkara, khAMDa, goLa vagere bane che. je dravyomAM pheraphAra thaI zake nahi te avikArI. ghI, goLa vagere. 3 paraMpara sthApanA-vikArI dravyo, dUdha, dahIM, chAza vagere sAdhune ApavA mATe rAkhI mUke. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthApanA doSa 4 anaMtara sthApanA-avikArI dravyo, ghI, goLa vagere sAdhune ApavA mATe rAkhI mUke. pa cirakAla sthApanA - ghI vagere padArtha, je tenA svarUpamAM pheraphAra thayA vagara jyAM sudhI rahI zake tyAM sudhI sAdhune ApavA mATe rAkhI mUke. A cirakAla sthApanA utkRSTa dezona pUrvakoTI varSa sudhInI hoya. daSTAMta ATha varSanI uMmaranA ane kroDapUrva varSanA AyuSyavALA koI sAdhue koIne ghera ghI Adi koI vastu mAgI. vahorAvanAre kahyuM ke "thoDIvAra pachI ApIza." sAdhune bIjA koI gherathI ghI Adi jarUra hatI te vastu maLI gaI, eTale prathamanA ghera teo pAchA AvyA nahi. thoDIvAra pachI ApIza" ema kahenArane ema thayuM ke meM ApavAnuM kahyuM che, mATe jyAM sudhI na ApuM tyAM sudhI mAre mAthe sAdhunuM devuM gaNAya. AthI te ghI Adi sAdhune ApavA mATe rAkhI mUke. yAvat te sAdhu pUrvakroDa varSa sudhI jIve tyAM sudhI rAkhI mUke to A pramANe cirakAla sthApanA utkRSTathI dezona pUrvakoDa varSanI paNa thAya. ahIM dhyAna rAkhavuM ke (garbhathI ke janmathI paNa) ATha varSa pUrAM thayA na hoya tene cAritra hotuM nathI ane pUrvakroDa varSathI adhika AyuSyavALAne paNa cAritra hotuM nathI. e kAraNathI cirakAla sthApanA utkRSTa ATha varSa jUna pUrvakroDa varSanI zAstrakAre kahI che. 6 ittarakAla sthApanA-hArabaMdha rahelA ghara ke gharomAMthI jyAre eka gherathI sAdhu bhikSA letA hoya tyAre te sAdhunI sAtheno bIjo saMghATaka sAdhu pAsenA je be gharomAM doSano upayoga rAkhI zakAya tema hoya tevA be gharomAMthI gRhastha sAdhune vahorAvavA mATe AhArAdi hAthamAM laIne UbhA rahe te indrarakAla sthApanA kahevAya. A sthApanAmAM upayoga rahevAthI (jo AdhAkarmAdi bIjA doSa na hoya to) sAdhune kahyuM. emAM sthApanA doSa gaNAya nahi, paraMtu te uparAMtanA trIjA Adi gharomAM AhAra laIne UbhA rahyA hoya to te sthApanAdoSavALo AhAra sAdhune kahyuM nahi. sAdhune ApavA mATe AhArAdi rAkhI mUkela hoya ane sAdhu AvyA nahi, AthI gRhasthane ema thAya ke "sAdhu AvyA nahi mATe ApaNA upayogamAM laI lo.' A rIte jo te AhArAdimAM potAnA upayogano saMkalpa karI de to tevo AhAra sAdhune kalpI zake. iti paMcama sthApanA doSa nirUpaNa. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. prAbhRtikA doSa pAhuDiyAvi hu duvihA bAyara suhumA ya hoi nAyavvA / mosAmuni simosara pArU4 (pi. ni. 285) sAdhune vahorAvavAnI bhAvanAthI AhArAdi vahelA ke moDA banAvavA te prAbhRtikA kahevAya. A prAbhRtikA be prakAranI che. 1 bAdara ane 2 sUkSma. te bannenA babbe bheda che. 1 avasarSaNa eTale vaheluM karavuM ane 2 utsarSaNa eTale moDuM karavuM. te sAdhusamudAya Avela hoya ke AvavAnA hoya te kAraNathI potAne tyAM lIdhelA lagnAdi prasaMga moDo Avato hoya to vahelo karavo ane vahelo Avato hoya to moDo karavo. jemake - bAdara avasarpaNa-sAdhusamudAya vihAra karatA potAnA gAma AvyA. zrAvaka vicAra kare ke "sAdhu mahArAja thoDA divasamAM vihAra karIne pAchA jatA raheze, to mane lAbha maLaze nahi. mATe mArA putra-putrInA vivAha vahelA karuM. jethI vahorAvavAno lAbha maLe. Ama vicAra karI vivAha vahelo kare. temAM je rasoI vagere banAvavAmAM Ave te sAdhune kahyuM nahi. bAdara utsarpaNa-sAdhu moDA AvavAnI khabara paDe eTale vicAre ke 'vivAha thaI gayA pachI mane kAMI lAbha maLaze nahi mATe vivAha moDA karuM, jethI mane bhikSA Adino lAbha maLe.' Ama samajI lagna moDA rAkhe. temAM je rasoI banAvavAmAM Ave te sAdhune kahyuM nahi. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAbhRtikA doSa sUkSma avasarpaNa-koIka strI kAMtatI hoya, khAMDatI hoya ke koI kAma karatI hoya, tyAre bALaka rotuM rotuM khAvA mAge tyAre te strI bALakane kahe ke "hamaNAM huM A kAma karuM chuM, te pUruM thayA pachI tane khAvA ApIza, mATe raDa nahi." A TAime gocarI mATe AvI pahoMcelA sAdhu sAMbhaLe, to te ghera gocarI jAya nahi. kemake jo te jAya to te strI gocarI ApavA UThe ane sAdhu te gocarI le to sUkSma avasarpaNa prAbhRtikA nAmano doSa lAge. AmAM chokarAne moDuM ApavAnuM hatuM te sAdhune mATe AhAra ApavA strI UThe, sAdhune vahorAvIne te bALakane paNa khAvA Ape eTale vaheluM thayuM. pachI hAtha vagere dhoIne kAma karavA bese, AthI hAtha dhovA vagereno AraMbha sAdhu nimitte thAya athavA sAdhue sAMbhaLyuM na hoya ane emane ema gayA tyAM bALaka bole ke kema ! tuM pachI kahetI hatI ne vahelI UThI ?' tyAM sUkSma avasarpaNa samajI sAdhue levuM nahi. tevA ghera sAdhu bhikSA mATe jAya nahi. sUma utsarpaNa-bhojana mAgatAM bALakane koI strI kahe ke "hamaNAM cUpa rahe, sAdhu pharatA pharatA ahIM bhikSAe Avaze tyAre UThIza eTale tane khAvA ApIza." A sAMbhaLIne paNa tyAM sAdhu jAya nahi. AmAM vaheluM ApavAnuM hatuM te sAdhunA nimitte moDuM thAya che ane sAdhunA nimitte AraMbha thAya che. sAdhue sAMbhaLyuM na hoya ane bALaka sAdhunI AMgaLI pakaDI potAnA ghera laI javA mAge, sAdhu ene rastAmAM pUche. bALaka saraLapaNe upalI vAta kahe. tyAM sUkSma utsarpaNa prAbhRtikA doSa samajI sAdhue bhikSA levI nahi. prazna-gRhastha zA mATe vivAhAdi kArya vaheluM ke moDuM kare ? uttara-sAdhune gocarI Adi vahorAvavAno lAbha levA mATe athavA to lagnAdi prasaMge sAdhunAM pagalAM ghera thAya to maMgala thAya. mATe vivAhAdi vakhate lAbha levA mATe vaheluM ke moDuM kare. koI saraLa hoya to jAhera karI de ke "sAdhuno lAbha maLe, mATe ame lagnAdino divasa pheraphAra karyo che. jyAre koI, bIjAne khabara na paDe tema lagna Adi vahelA ke moDA kare. vAta karatA mANasonA mukhethI sAMbhaLavAthI tevI bhikSAno tyAga kare. sArI rIte tapAsa karavA chatAM khabara na paDe to pariNAma zuddha hovAthI tevo AhAra grahaNa thaI jAya temAM doSa lAgato nathI. iti SaSTha prAbhRtikA doSa nirUpaNa. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 7. prAduSkaraNa doSa pAokaraNaM duvihaM pAgaDakaraNaM pagAsakaraNaM ca / pAgaDa saMkAmaNa kuDDadArapAe ya chinne va / / 35 / / rayaNapaIve joI na kappai pagAsaNA suvihiyANaM / saddhi aparipurjA gajhavi ll rUda II (pi.ni.298-299) sAdhune vahorAvavA mATe prakAza karIne vahorAvavuM te prAduSkaraNa doSa. prAduSkaraNa be prakAre. 1. prakaTa karavuM ane 2. prakAza karavo. prakaTa karavuM eTale, AhArAdi aMdhArAmAMthI laIne ajavALAmAM mUkavA. prakAza karavo eTale, rAMdhavAnuM ke je sthAna hoya tyAM jALI, bAraNuM Adi mUkIne ajavALuM Ave tevuM karavuM athavA bhIMta toDI nAkhIne ajavALuM karavuM tathA ratna, dIvo, jyoti vaDe karIne ajavALuM karavuM ke ajavALuM karIne aMdhArAmAM rahelI vastune bahAra lAvavI. A rIte prakAza karIne ApavAmAM AvatI gocarI sAdhune kahyuM nahi. paraMtu jo gRhastha potAnA mATe prakaTa karI hoya ke prakAza karyo hoya to sAdhune te bhikSA kalpI zake. temAM jo dIvA ke lAiTano prakAza zarIra upara paDato hoya tenI ujehI lAgatI hoya to AhAra levo kalpa nahi. kemake tejaskAyano sparza thavAthI tenI virAdhanA thAya. prAduSkaraNadoSavALI gocarI kadAca ajANya AvI gaI hoya ane pachI khabara paDe te vakhate vAparI na hoya ke aDadhI vAparI hoya to paNa te AhAra paraThavIne Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkruSkaraNa doSa pachI te pAtra traNavAra pANIthI dhoI, koruM karyA bAda temAM bIjo AhAra lAvavo kalpe. kadAca dhovuM rahI jAya ane emAM bIjo zuddha AhAra lAve to A vizuddhakoTi hovAthI bAdha nathI. vizeSa artha-cUlo traNa prakArano hoya. 1. chUTo cUlo. jyAM pheravavo hoya tyAM pheravI zakAya tevo, sAdhune mATe banAvelo hoya. 2. sAdhu mATe gharanI bahAra prakAzavALA bhAgamAM banAvelo cUlo hoya. 3. cUlo potAnA mATe banAvelo hoya paraMtu sAdhuno lAbha maLe e hetuthI aMdhArAmAMthI te cUlo bahAra ajavALAmAM lAvelo hoya. 71 jo gRhasthe A traNa prakAranA cUlAmAMthI game te cUlA upara bhojana pakAvyuM hoya to be doSa lAge. eka prAduSkaraNa ane bIjo pUtidoSa. cUlo potAnA mATe banAvelo hoya ane te cUlo bahAra lAvIne rAMdhyuM hoya to eka ja prAduSkaraNadoSa lAge. cUlo bahAra rAkhIne rasoI taiyAra karI hoya tyAM sAdhu bhikSA mATe jAya ane pUche ke 'bahAra rasoI kema karI che ?' saraLa hoya to kahI de ke 'aMdhArAmAM tamo bhikSA lo nahi, eTale cUlo bahAra lAvIne rasoI banAvI che.' Avo AhAra sAdhune kalpe nahi. jo gRhasthe potAnA mATe aMdara garamI lAgatI hoya ke ghaNI mAkhIo hoya, tethI cUlo bahAra lAvyA hoya ane rasoI karI hoya to sAdhune kalpI zake. prakAza karavAnA prakAro o. bhIMtamAM bAkoruM pADIne. 2. bAraNuM nAnuM hoya to moTuM karIne. navuM bAraNuM karIne. 3. 4. chAparAmAM bAkoruM pADIne ke prakAza Ave evuM karIne eTale naLiyA khaseDIne. 5. prakAzavALuM ratna mUke, jethI ajavALuM thAya. 6. dIvo ke lAiTa saLagAvIne rAkhe. A pramANe gRhasthe potAnI sagavaDa mATe karyuM hoya to tyAMthI AhAra levo kalpe. paNa jo sAdhuno lAbha maLe te mATe karyuM hoya to sAdhune AhAra levo kalpe nahi. kemake prakAza Adi karavAmAM ke aMdarathI bahAra lAvavA vageremAM pRthvIkAyAdi jIvanI virAdhanA sAdhu nimitte thAya, mATe tevo prAduSkaraNa doSavALo AhAra sAdhue vahoravo na joIe. iti saptama prAduSkaraNa doSa nirUpaNa. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 8. krIta doSa kIyagapi ya duvihaM davve bhAve ya duvihamekvekaM / AyaviM ca parajiya pavandva tividvaM cittApha ||rU7|| (piM. ni. 306) sAdhu mATe vecAtuM lAvIne ApavuM te krItadoSa kahevAya che. krItadoSa be prakAre che. 1 dravyathI ane 2 bhAvathI. dravyanA ane bhAvanA be be prakAra. AtmakrIta ane parakrIta. paradravyakrIta traNa prakAre. sacitta, acitta ane mizra vastuthI kharIdela. ? AtmadravyakrIta, 2 AtmabhAvakrIta, 3 paradravyakrIta, 4 52bhAvakrIta. A pramANe cAra prakAra thAya che. 2. AtmadravyakrIta-sAdhu potAnI pAsenuM nirmAlyatIrthAdi sthAnamAM rahela prabhAvazALI pratimAnI 1-zeSa-cokhA vagere, 2-gaMdha-sugaMdhI dravya vAsakSepa Adi, 3-guTikA-te rUpaparAvartanakArI, jaDIbuTTI vagere, 4-caMdana, 5-vastrano kakaDo Adi gRhasthane ApavAthI gRhastha bhakta bane ane AhArAdi sAro sAro ane vadhAre Ape. te AtmadravyakrIta gaNAya. Avo AhAra sAdhune kalpe nahi. kemake vastu ApyA pachI koI mAMdo paDI jAya to zAsanano uDDAha thAya. 'A sAdhue amane mAMdA karyA,' koI mAMdo hoya ane sAro thaI jAya to anekane kaheto phare ke 'amuka sAdhue mane amuka vastu ApI, tenA prabhAve mane sAruM thaI gayuM.' to AthI adhikaraNa thAya. 2. AtmabhAvakrIta-AhArAdi sAro maLe te mATe vyAkhyAna kare. vAkUchaTAthI Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krIta doSa sAMbhaLanArane AkarSe, pachI temanI pAse mAgaNI kare athavA sAMbhaLanArA varSamAM AvI gayA hoya tyAre mAgaNI kare. A AtmabhAvakIta. koI prasiddha vyAkhyAnakAra hoya temanA jevA AkAravALA sAdhune joIne koI pUche ke "prasiddha vyAkhyAnakAra kahevAya che te tamo ja cho ?' tyAre te mauna rahe, athavA to kahe ke "sAdhuo ja vyAkhyAna Ape bIjA nahi." AthI teo samaje ke "A te ja sAdhu che, gaMbhIra hovAthI potAnI oLakhANa ApatA nathI.' A rIte gRhastho bhikSA vadhAre ane sArI Ape. pote vaktA nahi hovA chatAM vaktApaNuM jaNAvavAthI AtmabhAvakrIta thAya. koI pUche ke "hoziyAra vaktA kahevAya che, te tamo cho ?' to kahe ke "zuM tyAre bhikhArA upadeza ApatA haze ?' athavA to kahe ke "zuM tyAre mAchImAra, gRhastha, bharavADa, mAthuM muMDAvyuM hoya ane kuTuMbI hoya teo vaktA haze ?' A rIte javAba Ape eTale pUchanAra temane ja vaktA dhArI le ane bhikSA vadhAre Ape. A paNa AtmabhAvakIta kahevAya. A pramANe vAdI, tapasvI, nimittaka viSe paNa upara mujaba javAba Ape athavA AhArAdinA mATe lokone kahe ke "ame AcArya chIe, ame upAdhyAya chIe" vagere. A rIte meLavelo AhAra Adi AtmabhAvakrIta kahevAya che. Avo AhAra sAdhune kahyuM nahi. 3. pAradravyakrata-sAdhu mATe koI AhArAdi vecAto lAvIne Ape che. te sacitta vastu ApIne kharIda kare, acitta vastu ApIne kharIda kare ke mizra vastu ApIne kharIda kare te paradravyakata kahevAya. A rIte lAvelo AhAra sAdhune kahyuM nahi. 4. parabhAvakrIta-je citra batAvIne bhikSA mAganArA Adi che teo sAdhune mATe potAnuM citra Adi batAvIne vastu kharIde te parabhAvakrIta che. A doSamAM traNa doSo lAge. krIta, abhyAhata ane sthApanA. daSTAMta zAlIgrAmamAM devazarmA nAmano eka maMkha raheto hato. eka vakhata keTalAka sAdhu tenI jagyAmAM comAsuM rahyA. devazarmA munivaronI kriyA vagere joIne temanA pratye bhaktivALo thayo. sAdhune AhAra levA mATe roja vinaMti kare che. paraMtu te zayyAtara hovAthI sAdhu AhAra levAno niSedha kare che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga devazarmA vicAravA lAgyo ke 'A sAdhuo mArA gherathI AhArAdi letA nathI, bIjAne tyAM jaIne ApIza to paNa leze nahi. mATe comAsuM Utare sAdhu jaze tyAre tyAM jaIne koI rIte temane AhAra ApIza.' 74 varSARtunA thoDA divaso bAkI rahyA, tyAre devazarmAe sAdhune pUchIne jANI lIdhuM ke comAsuM Utare sAdhu amuka dizAmAM javAnA che. AthI devazarmA te dizAmAM koI gokulamAM jaIne potAnA citra vagere batAvIne ane potAnI vacana cAturIthI lokone khuza karI dIdhA. AthI loko tene ghI, dUdha vagere ApavA lAgyA, tyAre devazarmAe kahyuM ke 'huM jyAre mAguM tyAre Apajo.' comAsuM UtaryuM eTale sAdhuoe vihAra karyo. teo krame karIne te gokuLamAM AvyA. eTale devazarmAe paNa tyAM AvIne jyAM jyAM pachI levAnuM kahyuM hatuM tyAMthI ghI, dUdha vagere lAvIne eka ghera rAkhyuM ane sAdhune bhikSA mATe vinaMti karI, sAdhuoe chadmastha dRSTithI vicAra karyo paNa kaMI doSa dekhAyo nahi eTale zuddha AhAra jANIne grahaNa karyo. A rIte upayoga pUrvaka tapAsa karIne grahaNa karavAmAM sAdhune koI doSa lAgato nathI. kemake bhagavAnanI AjJAnuM pAlana karyuM che. paraMtu jo koI rIte khabara paDI jAya to te AhAra levo kalpe nahi. kemake te AhAra parabhAvakrIta doSavALo che, uparAMta judA judA gherathI tyAM lAvelo che, tethI abhyAhRtadoSa paNa che ane sAdhune ApavA mATe eka sthAne rAkhI mUkelo che. tethI sthApanAdoSa paNa che. Ama te AhAra traNa doSavALo thAya che. iti aSTama krIta doSa nirUpaNa. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 9. prAnitya doSa pAmipi ya duvihaM loiya loguttaraM samAseNa / sTora sabsi II ropura valyamAruM rUTA (piM. ni. 316) prAmitva eTale sAdhu mATe udhAra lAvIne ApavuM. udhAra lAvavAnuM be prakAre. 1 laukika ane 2 lokottara. laukikamAM bahena AdinuM dRSTAMta ane lokottaramAM sAdhu-sAdhuomAM vastra vagerenuM laukika daSTAMta kozala dezanA koI eka gAmamAM devarAja nAmano kuTuMbI raheto hato. tene sArikA nAmanI patnI hatI. tathA sammata Adi ghaNA putro ane sammati Adi ghaNI putrIo hatI. badhA jainadharmI hatA. te gAmamAM zivadeva nAmanA zeTha hatA. temane zivA nAmanI bhAryA hatI. te zeTha dukAne badhI vastuo rAkhatA ane vepAra karatA hatA. eka vAra te gAmamAM zrI samudraghoSa nAmanA AcArya ziSyo sAthe padhAryA. badhA dharma sAMbhaLatA, temanA upadezathI sammata nAmanA putre AcArya bhagavaMta pAse dIkSA lIdhI. sammata sAdhu gItArtha banyA. potAnA kuTuMbanuM koI dIkSA le to sAruM, e ja kharo upakAra che. A bhAvanAthI AcArya bhagavaMtanI AjJA laIne potAnA gAmamAM AvyA. tyAM koIne pUchayuM ke "devazarmA kuTuMbanuM koI che kharuM ?' Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 zrI piMDaniryukti-parAga te mANase kahyuM ke temanA gharanA badhA gujarI gayA che, mAtra sammati nAmanI vidhavA putrI amuka sthAne rahe che." sAdhu bahenanA ghera AvyA. bhAI-munine AvelA joI bahenane khUba AnaMda thayo ane UtaravAnuM sthAna ApyuM. pachI sAdhu nimitte rasoI karavA jatI hatI tyAM munie niSedha karyo ke "amArA mATe kareluM amone kahyuM nahi.' sammati pAse paisA nahi hovAthI zivadeva zeThanI dukAnethI divase divase Dabala ApavAnI kabUlAta karI be paLI tela lAvI sAdhune vahorAvyuM. bhAI-munie te nirdoSa dhArIne grahaNa karyuM. sAdhu pAse dharma sAMbhaLavA vagerenA kAraNe bIjAnuM kAma karavA jaI zakI nahi. bIje divase bhAI munie vihAra karyo. eTale temane voLAvA gaI ane ghera AvatA temanA viyoganA du:khe bIje divase paNa pANI bharavA vagerenuM bIjAnuM kAma thaI zakyuM nahi. eTale cAra paLI jeTaluM tela caDhyuM. trIje divase ATha palI thayuM. teTaluM eka divasamAM kAma karIne meLavI zakI nahi. roja khAvAno nirvAha paNa majUrI karavA upara hato. Ama divase divase telanuM pramANa vadhatuM cAlyuM. keTalAka ghaDA pramANa telanuM devuM thaI gayuM. zivadeva zeThe kahyuM ke "kAM to mAruM caDheluM tela Apa athavA mArA ghera dAsI thaIne rahe." sammati tela ApI zakI nahi eTale zeThane ghera dAsI thaIne rahI. zeThanuM badhuM kAma kare che ane du:khe divaso pasAra kare che. sammata muni pAchA keTalAka varSe te gAmamAM AvI pahoMcyA. tenA ghera bahenane dekhI nahi, eTale pAchA pharyA rastAmAM bahena jovAmAM AvI, eTale munie pUchyuM. bahene rotA rotA badho vRttAMta kahyo. A sAMbhaLI munine kheda thayo. mArA nimitte udhAre lAvelI vastu meM pramAdathI lIdhI, jethI bahenane dAsI thavAno vakhata Avyo. munie bahenane kahyuM ke "tuM raDIza nahi, thoDA divasamAM tane dAsIpaNAmAMthI choDAvIza." tene choDAvavAnA upAyano vicAra karI, zivadeva zeThane tyAM ja pahelA bhikSAe gayA, tyAM zeThanI patnI zivA bhikSA ApavA mATe hAtha dhovA lAgI eTale sAdhue niSedha karyo ke "hAtha dhoIne bhikSA Apo te amone kahyuM nahi." zeTha tyAM beThA hatA. temaNe pUchyuM ke "Ama doSa zo ?' sAdhue kahyuM ke "apUkAya Adi jIvanI virAdhanAno doSa lAge." Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAmitya doSa 66 zeThe pUchyuM ke 'tamo kyAM UtaryA cho ?' sAdhue kahyuM ke 'haju koI jagyA malI nathI.' zeThe potAnA makAnano eka bhAga sAdhune UtaravA mATe Apyo. muni roja zeTha Adine dharmano upadeza Ape che, upadeza sAMbhaLI zeThe samyaktva sahita zrAvakanAM vrato grahaNa karyA. zeTha zrAvaka banyA. eka vakhata dharmadezanA ApatAM munie vAsudeva Adi puruSonA aneka prakAranA abhigrahonuM varNana karyuM. jemAM kRSNa vAsudeve niyama lIdho hato ke 'mArA putra Adi je koI dIkSA levA taiyAra thAya tene mAre rokavA nahi. temanA kuTuMbane je prakAranI sahAyanI jarUra haze te mAre pUrI pADavI.' ityAdi upadeza Apyo. A sAMbhaLI zivadeva zeThe paNa abhigraha lIdho ke 'mArA gharamAMthI paNa jo koI dIkSA levA taiyAra thAya to huM rokIza nahi.' zeThe niyama lIdho eTale zeThano moTo putra ane muninI bahena (jene zeThanI dAsI tarIke rahevuM paDyuM hatuM.) dIkSA levA mATe taiyAra thayAM. zeThe bannene dIkSA apAvI. prAmitya doSavALI bhikSA levAthI dAsatvAdi aneka prakAranA doSo rahelA che, mATe sAdhue udhAre lAvelI bhikSA vahorAvI nahi. zaMkA-AvI prAmitya eTale udhAre lAvelI bhikSA to khAsa levI joIe. kemake paraMparAe te dIkSAnuM kAraNa bane. samAdhAna-sammata sAdhu jevA gItArtha, viziSTa jJAnavALA, dezanA ApavAmAM kuzaLa koIka ja hoya, badhA na hoya tathA dIkSA lenAra paNa koIka ja hoya badhA na hoya. mATe udhAre lAvelI vastu levAthI dAsatva Adi doSo rahelA che. tethI tevo AhAra levo na joIe. telanI mAphaka vastra vagere paNa udhAre lAvelA levAmAM vizeSa doSo rahelA che, mATe tevAM vastrAdi paNa levAM nahi. lokottara prAmitva sAdhusaMbaMdhI lokottara prAmitya be prakAre 1. amuka TAima pachI pAchuM ApavAnI zarate vastra-pAtra vagere sAdhu pAsethI vA52vA levuM. ane 2. AnA jevuM bIjuM vastra Adi pAchuM ApavAnI kabUlAta karIne vastra Adi levuM. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piDaniryukti-parAga 1. amuka TAima pachI vastra Adi pAchuM ApavAnuM nakkI karIne vastra Adi lIdhuM hoya to te vastra Adi pAchA ApavAnA TAimamAM jIrNa thaI jAya, phATI jAya ke khovAI jAya ke koI laI jAya tethI tene pAchuM nahi ApavAthI bolAcAlI vagere thAya, mATe A rIte vastra Adi levuM nahi. 2. tenA jevuM bIjuM ApavAnuM nakkI karIne lIdhuM hoya, pachI te sAdhune te vastra karatAM paNa sAru vastra ApatAM te sAdhune pasaMda na paDe. hatuM tevuM ja mAge ane tethI jhaghaDo Adi thAya. mATe A rIte vastrAdi levuM na joIe. vastra AdinI kheMca hoya to sAdhue pAchuM ApavAnI zarate levuM ke ApavuM nahi, paNa emane ema levuM ke ApavuM. gurunI sevA vageremAM ALasu sAdhune vaiyAvacca karavA mATe vastra Adi ApavAnuM nakkI karI zakAya. eve TAime te vastra Adi pote sIdhuM ApavuM nahi, paNa AcAryane ApavuM. pachI AcArya Adi vaDIla te sAdhune Ape. jethI koI vakhate kalaha Adi thavAno saMbhava na rahe. iti navama prAnitya doSa nirUpaNa. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. parAvartita doSa pariyaTTiyaM pi duvihaM loiya loguttaraM samAseNaM pahpa suvidaM tatre atre ya ArU (piM. ni. 323) sAdhune mATe vastuno adalAbadalo karIne ApavuM te parAvartita. parAvartita be prakAre. laukika ane lokottara. laukikamAM eka vastu ApIne tevI ja vastu bIjA pAsethI levI athavA eka vastu ApIne tenA badalAmAM bIjI vastu levI. lokottaramAM paNa upara mujaba. te vastu ApIne te vastu levI athavA vastu ApIne tenA badalAmAM bIjI vastu levI. lokikatadravya eTale kharAba ghI Adi ApIne bIjAne tyAMthI sAdhu nimitte sugaMdhIvALuM sAruM ghI Adi lAvIne sAdhune ApavuM. laukika anyadravya eTale kodrava Adi ApIne sAdhunimitte sArA cokhA Adi lAvIne sAdhune ApavA. A viSayamAM dRSTAMta kahe che. . daSTAMta vasaMtapura nagaramAM nilaya nAmanA zeTha rahetA hatA. temane sudarzanA nAme bhAryA hatI. kSemakara ane devadatta nAmanA be putro ane lakSmI nAmanI putrI hatI. te ja nagaramAM bIjA tilaka nAmanA zeTha hatA. temane suMdarI nAmanI patnI, dhanadatta nAmano putra ane baMdhumatI nAmanI putrI hatI. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga lakSmI tilaka zeThanA putra dhanadatta sAthe paraNAvI hatI. baMdhumatI nilaya zeThanA putra devadatta sAthe paraNAvI hatI. eka vakhate te nagaramAM zrI samitasUri nAmanA AcArya padhAratAM temano upadeza sAMbhaLI kSemaMkare dIkSA lIdhI. 80 karmasaMyoge dhanadatta daridra thaI gayo, jyAre devadatta pAse ghaNuM dravya hatuM. zrI kSemaMkaramuni vicaratA vicaratA, te nagaramAM AvyA. temane badhA samAcAra maLyA eTale vicAra karyo ke 'jo huM bhAInA ghera jaIza to mArI bahenane ema thaze ke 'garIba hovAthI bhAImuni mArA ghera na AvyA ane bhAIne ghera gayA. AthI tenA manane duHkha thaze.' Ama vicA2 ka2I anukaMpAthI bhAIne tyAM nahi jatAM, bahenane tyAM gayA. bhikSA vakhata thatAM bahena vicA2vA lAgI ke 'eka to bhAI, bIjA sAdhu ane trIjA mahemAna che. jyAre mArA ghera to kodrA rAMdhelA che, te bhAImunine kema apAya ? zAlI DAMgaranA bhAta mAre tyAM nathI. mATe mArI bhAbhIne ghera kodrA ApIne bhAta laI AvuM ane munine ApuM.' A pramANe vicAra karIne kodrA laIne baMdhumatI bhAbhInA ghera gaI ane kodrA ApIne bhAta laIne AvI. te bhAta bhAImunine vahorAvyA. devadatta jamavA beTho tyAre baMdhumatIe kahyuM ke 'Aja to kodrA khAvAnA che,' devadattane khabara nahi ke 'mArI bahena lakSmI kodrA ApIne bhAta laI gaI che.' AthI devadatta samajyo ke 'Ane kRpaNatAthI Aje kodrA rAMdhyA che.' AthI devadatta gussAmAM AvIne baMdhumatIne mAravA lAgyo ane bolavA lAgyo ke 'Aja bhAta kema rAMdhyA nahi.' baMdhumatI bolI ke 'mane mAro cho zAnA ? tamArI bahena kodrA mUkIne bhAta laI gaI che.' A tarapha dhanadatta jamavA beTho tyAre sAdhune vahorAvatA bhAta vadhelA te dhanadattanI thALImAM pIrasyA. bhAta jotAM dhanadatte pUchyuM ke 'Aje bhAta kyAMthI ?' lakSmIe kahyuM ke 'Aje mArA bhAImuni AvelA che, temane kodrA kema apAya ? AthI mArI bhAbhIne kodrA ApIne bhAta laI AvI hatI. sAdhune vahorAvatA vadhyA te tamane pIrasyA che.' Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parAvartita doSa 81 A sAMbhaLatAM dhanadattane gusso Avyo ke 'A pApiNIe mArI laghutA karI' ane lakSmIne mAravA lAgyo. lokanA mukhathI banne gharano vRttAMta kSemaMkara muninA jANavAmAM Avyo. eTale badhAne bolAvIne pratibodha karatAM kahyuM ke vastuno adalobadalo karIne lAvelo AhAra sAdhune kalpe nahi. meM to ajANatA grahaNa karyuM hatuM paNa adalobadalo karIne levAmAM kalaha Adi doSo rahelA hoI zrI tIrthaMkara bhagavaMtoe tevo AhAra levAno niSedha karelo che.' ema vistArapUrvaka jainadharmanuM svarUpa samajAvyuM. A sAMbhaLI badhA pratibodha pAmyA ane badhAe dIkSA lIdhI. zaMkA-parivartana karIne ApavAmAM Avela AhAra A rIte dIkSAnuM kAraNa banyo, mATe parAvartita bhikSA khAsa grahaNa karavI joIe. samAdhAna-kSemaMkara muni jevA sAdhu keTalA hoya ke jemaNe parivartana karavAthI thayelo kalaha miTAvyo ane badhAne pratibodha ka2I dIkSA apAvI. mATe parAvartana karelo AhAra Adi levo sAdhune kalpe nahi. lokottara parAvartita-sAdhu paraspara vastrAdinuM parivartana kare te tadravya parAvartana kahevAya. enAthI koIne ema thAya ke 'mAruM vastra pramANasara ane sAruM hatuM, jyAre Ato moTuM ane jIrNa che, jADuM che, karkaza che, vajanadAra che, phATeluM che, meluM che, jhAMkhuM che, ThaMDI roke nahi evuM che AvuM jANIne mane ApI gayo ane mAruM sAruM vastra laI gayo.' AthI paraspara kalaha thAya. ekane lAMbu hoya ane bIjA pAse TUMku hoya to bArobAra adalo-badalo nahi karatAM AcArya ke guru pAse bannee vAta karIne potapotAnAM vastra mUkavAM. eTale guru jAte ja adalobadalo karI Ape, jethI pAchaLathI kalaha vagere thAya nahi. A rIte amuka vastra ApIne tenA badale pAtrAdino adalo-badalo kare te anyadravya lokottara parAvartita kahevAya. iti dazama parAvartita doSa nirUpaNa. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 11. abhyAhata doSa gihiNA saparaggAbhAi ANiaM abhihaDaM jaiTThA / taM vahuvosa nevaM pAvaDachannAvadumeva / / 40 / / (piM. vi. 46) sAdhune vahorAvavA mATe sAme lAvelo AhAra Adi te abhyAhatadoSavALo kahevAya. sAdhu rahelA hoya te gAmamAMthI kebIjA gAmathI gRhastha sAdhune ApavA mATe bhikSAdi lAve temAM ghaNA doSo rahelA che. lAvavAnuM pragaTa, gupta vagere ghaNA prakAre hoya. mukhya be bheda. 1. anAcIrNa ane 2. AcIrNa. anAcIrNa eTale sAdhune levo na kalpe te rIte sAme lAvelo. AcIrNa eTale sAdhune kalpe te rIte sAme lAvelo. anAcIrNanA ATha prakAro 2. sAdhune khabara na paDe te rIte lAvelo. 2. sAdhune khabara paDe te rIte lAvelo. 3. sAdhune khabara na paDe te rIte sAdhu rahelA che te gAmamAMthI lAvelo. 4. sAdhune khabara na paDe te rIte sAdhu rahyA che te sivAyanA bIjA gAmathI lAvelo. 5. sAdhune khabara na paDe te rIte sAdhu je dezamAM rahyA che te sivAyanA bIjA dezanA bIjA gAmathI lAvelo. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhyAhata doSa 6. sAdhune khabara na paDe te rIte sAdhu je dezamAM rahyA che te dezanA bIjA gAmathI lAvelo. bIjA gAmathI lAvavAnA prakAro 1 jaLamArge-1 pANImAM UtarIne, 2. pANImAM tarIne, 3. trApAmAM besIne, 4. hoDI AdimAM besIne lAvelA. jaLamArge lAvavAmAM apakAyAdi jIvonI virAdhanA thAya tathA UtarIne AvavAmAM pANInI UMDAIno khyAla na rahe to DUbI jAya athavA to jalacara jIva pakaDI le ke magara pANImAM kheMcI jAya, kAdavamAM kheMcI jAya vagere. AthI kadAca mRtyu thaI jAya. 2 jamIna mArge-page cAlIne, gADAmAM besIne, ghoDA, khaccara, UMTa, baLada, gadheDA Adi upara besIne lAvelA. jamInamArge AvavAmAM pagamAM kAMTA vAgI jAya, kUtarA Adi janAvara karaDe, cAlavAnA yoge tAva AvI jAya, cora vagere lUMTI le, vanaspati AdinI virAdhanA paNa thAya. 7. sAdhune khabara paDe te rIte bIjA gAmathI lAvelo. 8. sAdhune khabara paDe te rIte te ja gAmathI lAvelo. gAmamAMthI lAvavAnA prakAro sAdhu gAmamAM bhikSAe gayA hoya tyAre. 2. ghara baMdha hoya tethI vahorAvavAno lAbha maLyo na hoya. 2. rasoI thaI na hoya tethI lAbha maLyo na hoya. 3. rasoI rAMdhatA hoya tethI lAbha maLyo na hoya. 4. svajana Adi bhojana karatA hoya tethI lAbha maLyo na hoya. 5. sAdhu gayA bAda koI sArI vastu AvI hoya eTale lAbha levAnuM mana thAya. 6. zrAvikA nidrAmAM hoya ke koI kAmamAM hoya vagere kAraNoe zrAvikA AhAra laIne upAzraye Ave ane jaNAve ke "A kAraNathI mane lAbha maLyo nathI, mATe have mane lAbha Apo." Ama sAdhune khabara paDe te rIte te te gAmamAMthI lAvela kahevAya. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga A pramANe bahAragAmathI lAbha levAnI icchAthI AvIne vinaMti kare. te sAdhune khabara paDe te rIte bIjA gAmathI lAveluM kahevAya. sAdhune khabara paDe tema zI rIte lAve ? te samajAvavA dRSTAMta kahe che. 84 dRSTAMta koI gAmamAM dhanAvaha Adi ghaNA zrAvako ane dhanavatI Adi ghaNI zrAvikAo rahetI hatI. A badhA eka ja kuTuMbanA hatA. eka vakhate lagnaprasaMga patI gayA bAda lADavA Adi ghaNI mIThAI vadhI. AthI teoe vicAra karyo ke 'sAdhune ApavAmAM Ave to ghaNuM puNya thAya, keTalAka sAdhuo dUra rahelA che. jyAre keTalAka sAdhu najIkanA gAmamAM rahelA che paNa vacamAM nadI che eTale ahIM bhikSA mATe AvI zake nahi. kadAca AvI jAya to ghaNI mIThAI jue, eTale sAcuM kahevA chatAM AdhAkarmI mAnIne le nahi, mATe sAdhu rahelA che te gAmamAM jaIne sAdhune khabara na paDe ke 'A mIThAI vahorAvavA mATe lAvelA che.' e rIte sAdhune vahorAvIe.' Avo vicAra karIne te lADavA Adi laIne teo sAdhu rahelA hatA te gAmamAM AvyA. AvIne vicAra karyo ke 'jo sAdhune bolAvIne ApazuM to azuddha dhArIne leze nahi, vaLI brAhmaNa Adine ApavA mAMDIe to te sAdhunA jovAmAM na Ave athavA to zaMkA paDe toya na le. mATe je raste sAdhuo thaMDIla Adi mATe jAvaAva karatA hoya tyAM sAdhuo joI zake te rIte brAhmaNa Adine ApIe.' Avo vicAra karIne je raste sAdhuonuM javuM-AvavuM hatuM te raste koI eka sthAne jaIne brAhmaNa Adine thoDuM thoDuM ApavA lAgyA. keTalAka sAdhuo te raste nIkaLyA tyAre temaNe kahyuM ke 'are ! sAdhuo ! amAre lADavA Adi ghaNuM vadheluM che, jo tamAre upayogamAM AvatuM hoya to grahaNa karo.' A pramANe kahevAthI sAdhuone lAgyuM ke 'A zuddha AhAra che.' ema samajI grahaNa karyo, bIjA sAdhuone paNa khabara ApyA ke 'amuka sthAne zuddha AhAra maLe che.' AthI bIjA sAdhuo paNa tyAM bhikSA levA gayA. eka zrAvaka vadhAre ApavA lAgyo, eTale bIjA zrAvako paraspara kapaTapUrvaka bolavA lAgyA. eke kahyuM ke 'thoDuM thoDuM Apo, vadhAre na Apo. ApaNane khAvA kAma lAgaze.' Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhyAhata doSa 85 tyAre bIjo bolyo ke 'ame badhAe bhojana karyuM che, mATe thoDuM raheze to cAlaze, sAdhune joIe te mujaba Apo.' A sAMbhaLI sAdhuone koI zaMkA na lAgavAthI jarUra mujaba modaka Adi lIdhA ane upAzraye AvyA. tyAM keTalAka munioe vAparyuM, keTalAka vAparatA hatA, keTalAka sAdhune paccakkhANa pAravAnI vAra hatI tethI AhAra mUkI rAkhyo hato ane svAdhyAya karatA hatA. A tarapha zrAvakone pUro lAbha maLI gayo. keTaloka samaya pasAra thayA bAda teoe vicAra karyo ke 'have sAdhuoe vAparI lIdhuM haze, mATe sAdhu bhagavaMtone vaMdana karIne ApaNA gAma pAchA jaIe.' Ama vicAra karIne zrAvako upAzraye AvyA ane sAdhuone vidhipUrvaka vaMdana karIne sukhazAtA pUchI. sAdhuone lAgyuM ke 'A zrAvako ghaNA vivekI che.' zrAvako vaMdana karIne potAnA gAma gayA. A ta2pha koInA kahevAthI jANavAmAM AvyuM ke 'amuka gAmanA zrAvako AvyA hatA.' vicAra karatAM sAdhuone lAgyuM ke 'nakkI A zrAvako modaka Adi vahorAvavA mATe ja ahIM AvelA ane zaMkA na paDe eTale A rIte temaNe ApaNane modaka Adi vahorAvI dIdhA. AthI A bhikSA abhyAhata doSavALI che.' jeoe vAparyuM hatuM teoe to nirdoSabhAve vAparI lIdhuM, temAM temane koI doSa lAge nahi. kemake zuddha jANIne lAvyA hatA. have jeo vAparatA hatA teoe hAthamAM lIdhelo koLiyo pAcho pAtrAmAM mUkI dIdho. moDhAmAM hato te rAkhIne kuMDImAM kADhI nAkhyo ane bIjuM je abhyAhata doSavALuM hatuM te badhuM paraThavI dIdhuM. jeoe vAparI lIdhuM hatuM tathA jeoe aDadhuM vAparyuM hatuM, te badhAno Azaya zuddha hovAthI teo zuddha che. jANyA pachI vApare to doSanA bhAgIdAra thAya. gAmamAMthI kevI rIte ApI jAya ? tenuM dRSTAMta gAmamAM rahelI koI strI, sAdhune abhyAhatanI zaMkA na paDe te mATe vahorAvavAnI vastu laIne koI gha2 tarapha jAya, pachI pAchI pharatAM upAzrayamAM praveza kare, sAdhune vaMdanAdi karIne vinaMti kare ke 'bhagavan ! amukanA ghera gaI hatI tyAMthI A lahANI maLI che athavA to kahe ke jamaNavAra hato tethI ApyuM Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 zrI piMDaniryukti-parAga che, vaLatAM ApazrIne vaMdana karavA AvI. ApazrIne kaMI upayogamAM Ave to grahaNa karo." athavA to koI ema kahe ke "mArA saMbaMdhIne tyAM A lahANI ApavA gaI hatI, paNa temaNe rAkhyuM nahi, eTale pAchA pharatAM ApazrIne vaMdana karavA AvI chuM. Apane upayogamAM Ave to mane lAbha Apo.' athavA to upAzrayamAM praveza karatA pahelAM pUrva saMketa karI rAkhyA mujaba sAdhuo sAMbhaLe tema najIkanA ghera jaIne kahe ke "lo A lApasI lahANI ApavA AvI chuM." tyAre pelI strI kahe ke "huM tArI vastu levAnI nathI, amuka divase teM mArI lahANI kema lIdhI na hatI ? A sAMbhaLI pahelI strI jarA UMce svare levA mATe kahe, tyAre bIjI strI nA pADe. Ama paraspara dekhAva khAtara kalaha kare. pachI pahelI strI roSamAM hoya tevo dekhAva karI upAzrayamAM Ave. sAdhuone vaMdana karIne bAjuvALI strIe lahANI lIdhI nahi, vagere kahI saMbhaLAvI, vahoravA mATe vinaMti kare. AvA prasaMge sAdhu te vAta sAcI mAnI le ane AhAra nirdoSa jANIne grahaNa kare. jo pAchaLathI abhyAhatanI khabara paDe to AhAra vAparyo na hoya to paraThavI de. vAparI gayA hoya to kAMI doSa nathI. jANyA pachI vApare to doSanA bhAgIdAra thAya. AcIrNa abhyAhatA AinnaM tukkosaM itthasayaMto ghareu tinni tahiM / tya mirANI vIronuM parU vaso izA (pi. vi. 47) gItArtha sAdhu bhagavaMtoe je levAnuM AcaraNa karyuM hoya te AcIrNa kahevAya. AzIrNa be prakAre. 2. kSetranI apekSAe ane 2. gharanI apekSAe. 2. kSetra apekSAe traNa bheda. utkRSTa, madhyama ane jaghanya. kSetrathI utkRSTa so hAtha sudhInuM. kSetrathI jaghanya, beThA beThA ke UbhA hAthathI UMcuM raheluM vAsaNa laIne, ucuM karIne ke AvuMpAchu karIne Ape te. bAkInuM madhyama. AmAM sAdhuno upayoga rahI zakato hoya to kalpa. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhyAhata doSa utkRSTa so hAtha kSetranI saMbhAvanA-jyAM ghaNA mANaso jamavA mATe beThelA hoya, vacce lAMbI chIMDI hoya, dharmazALA ke vADI hoya tyAM bhojananI sAmagrI so hAtha pramANa dUra che ane tyAM javAmAM saMghaTTo Adi thaI jAya evuM hovAthI jaI zakAya ema na hoya, tyAre so hAtha dUra rahelI vastu lAve to te sAdhune levI kalpI zake. jaghanya kSetra-ApanAra UbhI hoya ke beThelI hoya, thALI, tapelI Adi vAsaNa potAnA hAthamAM hoya ane temAMthI bhojana Ape to jaghanya kSetra AzIrNa kahevAya. temAM thoDuM paNa halana-calana raheluM che. jaghanya ane utkRSTanI vaccenuM madhyama AcarNa kahevAya. 2. gharanI apekSAe-traNa ghara sudhInuM lAveluM. lAinasara traNa gharo hoya, tyAM eka sAdhu eka ghera bhikSA letA hoya ane bIjo saMghATTaka sAdhu bIjA gharomAM eSaNAno upayoga rAkhato hoya, tyAre traNa gharanuM lAveluM paNa kalpI zake. te sivAya AhAra levo kalpa nahi. iti ekAdaza abhyAhata doSa nirUpaNa. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 12. ubhinna doSa pihiubbhinnakavADe phAsuya ApkAsue ya boddhavve / JAsu puddhavimA pAsuya cheALAdhara / / 42 / / (piM. ni. 347) sAdhune mATe kabATa Adi ughADIne ke toDIne Ape te ubhinnadoSa. ubhinna-eTale sIla vagere toDIne ke baMdha hoya te ughADIne kholavuM. te be prakAre. ? baraNI Adi upara baMdha kareluM ke DhAMkelI vastu upADI laIne temAM rahelI vastu ApavI. 2 kabATa vagere ughADIne ApavuM. DhAMkaNa be prakAranA-1 sacitta-mATI AdithI paeNka karela, bAMdhela ke DhAMkela. 2 acitta-sUkuM chANa, kapaDAM vagerethI bAMdhela. DhAMkelI vastu kholIne ApavAmAM rahelA doSo DhAMkelI vastu kholIne ApavAmAM chakAya jIvonI virAdhanA rahelI che. baraNI Adi vastu upara patthara mUkelo hoya, ke sacitta pANI nAkhIne tenAthI vastu peka karelI hoya. je lAMbA TAIma sudhI paNa sacitta rahe, vaLI jIvo tyAM AvIne rahyA hoya. sAdhu mATe A vastu kholIne temAM raheluM ghI, tela Adi sAdhune Ape to. ? pRthvIkAya, apkAya Adino nAza thAya. 2 tenI nizrAe trasa jIvo rahelA hoya to tenI paNa virAdhanA thAya. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ubhinna doSa 89 3 pharIthI pAchuM paeNka kare temAM pRthvIkAya, apUkAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, trasakAya AdinI virAdhanA thAya. lAkhatI peka kare temAM lAkha garama karatAM teukAyanI virAdhanA, jyAM agni hoya tyAM vAyu avazya hoya eTale vAyukAyanI virAdhanA, pRthvI AdimAM anAjanA dANA ke trasa jIvo rahelA hoya tethI vanaspatikAya ane trasakAyanI virAdhanA, pANI nAkhe temAM apUkAyanI virAdhanA. Ama chae kAyanI virAdhanA thAya. 4 vastu kholyA pachI temAM rahelI vastu putrAdine Ape, vece ke navuM laIne temAM nAMkhe, AthI pApapravRttio sAdhunA nimitte thAya. pa baraNI Adi peka na kare ane ughADI rahI jAya to temAM kIDI, mAkhI, uMdara Adi paDI jAya to tenI virAdhanA thAya. kabATa Adi ughADI ApavAmAM upara mujabanA doSo lAge, uparAMta bAraNuM ughADatAM pANI vagere bharelI vastu aMdara hoya to nIce DhoLAI jAya athavA to phUTI jAya, pAse cUlo hoya to pANIno relo temAM jAya to agnikAya ane vAyukAyanI virAdhanA thAya, uparAMta tyAM rahela pRthvIkAya, aplAya, vanaspatikAya, trasakAyanI paNa virAdhanA thAya. bAraNuM baMdha karatAM gIrolI, udara ke koI jIvajaMtu temAM dabAI jAya ke marI jAya. A vagere saMyamavirAdhanA rahelI che. vaLI baraNI Adi ughADavA jatAM tyAM kadAca sarpa, vIMchI Adi rahela hoya to ughADanArane karaDe. AthI loko bole ke "A sAdhuo bhaktAdimAM Asakta thayelA, AgaLa-pAchaLano anarthano vicAra karatA nathI." AthI pravacanavirAdhanA thAya. koI roSamAM AvI jaIne sAdhune mAre-kUTe to tethI AtmavirAdhanA thAya. mATe sAdhuoe ubhinna doSavALI bhikSA grahaNa karavI na joIe. zaMkA-jo A badhuM jovA jaIe to sAdhune bhikSA maLe nahi, kemake prAya:dareka sthaLe kabATa Adi ughADIne ApavAnuM hoya. samAdhAna-je kabATa vagere ghaNA divase UghaDatuM hoya ke, je vastu peka karI rAkhelAne keTalAya divaso thayelA hoya, tyAM ughADavAmAM ke kholavAmAM upara kahyA te doSo rahelA che, jyAre vikalpI sAdhune to je kabATamAM pAchaLa ulALo na hoya, bAraNuM ughADatAM kIcaDa kicuDa avAja thato na hoya, tALuM ughADavAnuM na hoya ane baraNI vagere upara mAtra khAlI DhAMkaNa ke kapaDAthI moTuM bAMdheluM hoya, tyAMthI levAmAM bAdha nathI arthAt tyAMthI levuM kalpI zake. kemake rojano vaparAza hovAthI kholavAnuM ke baMdha karavAnuM athavA to bAMdhavA ke choDavAnuM hoya tyAM prAya: jIvo rahetA nathI. lAMbA vakhatathI baMdha hoya to tyAM jIvo AvIne rahe che. iti dvAdaza ubhinna doSa nirUpaNa. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. mAlApahata doSa mAlohaDaMpi duvihe jahannamukkosagaM ca bodhavvaM / gatidinataMtra trivarIyaM tu 3%osaM ArA (piM. ni. 357) mAlApahata be prakAre che. 1 jaghanya ane 2 utkRSTa, paganI pAnI UMcI karIne zIkA vageremAM rahelI vastu Ape te jaghanya ane te sivAyanuM koThI moTA ghaDA vageremAMthI ke nisaraNI vagere upara caDhIne lAvIne Ape te utkRSTa mAlApahata kahevAya. athavA cAra bhedo paNa kahyA che - uDDhamahe tiriyapi ya ahavA mAlohaDaM bhave tivihaM / 3 2 madAra mAiM huM mArUtu mAM 44 (piM. ni. 363) 2 urdhva mAlApahata-zakuM, chAjalI, mALiyuM ke meDA uparathI lAvIne Ape che. 2 adho mAlApahata-bhoMyarAmAMthI lAvIne Ape che. 3 ubhaya mAlApahata-UMcI koThI hoya temAMthI vastu kADhatAM paganI pAnIthI UMcA thaI pachI vAMkA vaLIne vastu kADhIne Ape che. 4 tiryapha mAlApahata-jamIna upara beThA beThA gokhalA vageremAMthI kaSTapUrvaka hAtha lAMbo karI vastu laIne Ape che. mAlApahata bhikSA grahaNa karavAmAM ApanArane mAla-meDA upara caDhatAM, bhoyarAmAM jatAM-UtaratAM kaSTa paDatuM hovAthI, caDhatAM-UtaratA kadAca paDI jAya Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAlApahata doSa 91 tathA zIkA vageremAM pote dekhI zake ema na hovAthI tyAM kadAca sarpa Adi hoya to karaDe, to jIvavirAdhanA (saMyamavirAdhanA) pravacanavirAdhanA, AtmavirAdhanA Adi doSo rahelA che. dRSTAMta jayaMtapura nagaramAM yakSadina nAmanA gRhapati rahetA hatA. temane vasumatI nAmanI patnI hatI. ekavAra dharmarUcI nAmanA muni temanA ghera bhikSA levA mATe AvyA. tyAre lakSadinne vasumatIne lADavA ApavA kahyuM. lADavA UMce zIkAmAM mUkelA hovAthI te zIMkAmAMthI levA lAgI eTale sAdhu te bhikSA lIdhA sivAya pAchA nIkaLI gayA. sAdhunA gayA pachI koIka bhikSuka bhikSA mATe Avyo, tyAre yakSadine te bhikSukane pUchayuM ke "thoDIvAra pahelAM eka sAdhu ahIM AvyA hatA, temane ame zIkAmAMthI lADavA ApavA lAgyA paraMtu te lIdhA sivAya cAlyA gayA, tenuM zuM kAraNa ?' bhikSaka jainazAsanano dveSI hato eTale kahyuM ke "te bicArA rAMkaDA pUrvakarmanA yoge tamArA jevA zrImaMtanA gharomAMthI snigdha, madhura evI bhikSA maLavA chatAM khAI zakatA nathI, teo to garIbanA gharethI maLeluM sUkuM pAkuM khAvAne lAyaka che." yakSadine potAnI patnIne lADavA ApavA kahyuM eTale te zIkAmAM mUkelA ghaDAmAMthI lADavA levA gaI. lADavAnI sugaMdhIthI eka sarpa koI rIte tyAM AvIne beTho hato, jyAM vasumatIe lADavA levA aMdara hAtha nAkhyo tyAM ja sarpe DaMkha dIdho. sarpa karaDatAM vasumatI ekadama bUma pADI UThI ke "mane sarpa karaDyo, mane sarpa karaDyo.' Ama bUma pADatAM bebhAna thaIne nIce DhaLI paDI. vasumatIne sarpa karaDyo jANI lakSadine tarata gAmamAMthI sarpanA jherane utAranAra mANasane bolAvIne jhera UtarAvyuM. vasumatInI jiMdagI bacI gaI. keTalAka divase dharmarUcI anagAra tenA ghera bhikSAe AvyA, tyAre yakSadine sAdhune Thapako ApatAM kahyuM ke "tamAro dharma dayApradhAna hovA chatAM tamoe te divase sarpa jovA chatAM zA mATe amane kahyuM nahi ane upekSA karI ?' sAdhue kahyuM ke "meM kAMI te divase zIkAmAM sarpa joyo na hato, paraMtu amArA zrI jinezvara bhagavaMtanI AjJA che ke "zIMkA Adi uparathI bhikSA laIne Ape to Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 zrI piMDaniryukti-parAga "mAlApahRta" nAmano doSa lAge. tethI tevI bhikSA grahaNa na karavI." mATe huM bhikSA lIdhA sivAya pAcho gayo hato.' A sAMbhaLatA yadina vicAravA lAgyo ke "AmanA bhagavAne kevo nirdoSa sAdhuno dharma batAvyo. je Avo dharma batAvI zake te kharekhara sarvajJa hovA joIe." yakSadine muni mahArAjane dharmanuM svarUpa pUchyuM. sAdhue saMkSepamAM dharma kahyo. te sAMbhaLI bannenuM mithyAtvarUpa jhera nIkaLI gayuM ane madhyAhna vakhate muni pAse jaIne vizeSa dharma sAMbhaLyo. vairAgya pAmI yazadina ane vasumatIe dIkSA lIdhI. mAlApahyata doSavALI bhikSA sAdhue grahaNa karavI nahi. kemake zIkA vagere uparathI bhikSA levA mATe paga UMcA karatAM ke sIDI upara caDhatAM UtaratA paga khasI jAya to nIce paDI jAya to tenA hAtha-paga bhAMge ke mRtyu pAme, nIce kIDI Adi jIvajaMtu hoya to te dabAtA marI jAya. AthI saMyamavirAdhanA thAya. loko niMdA kare ke "A sAdhuo kevA ke Ane nIce pADI." AthI pravacanavirAdhanA thAya ane koI gRhastha gusse thaIne sAdhune mAre jethI AtmavirAdhanA thAya. majabUta lAkaDAnI-pattharanI nisaraNI hoya ane jyAM sAdhu eSaNAnI zuddhi mATe makAnanA upara caDhI zake ema hoya to dAtAra nIcethI upara jAya ane sAdhu paNa eSaNAzuddhi mATe upara jaIne grahaNa kare to athavA AgaLathI nIce lAvelI vastu hoya tathA zIMkA Adi ke tIccha rahelI vastu sahelAIthI laI zakAya ema hoya to tevI vastu grahaNa karavAmAM mAlApahRtadoSa lAgato nathI, tevI bhikSA sAdhune levI kalpI zake. iti trayodaza mAlApahata doSa nirUpaNa. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 14. Acchedya doSa bIjA pAsethI balAtkAre je azanAdi jhUMTavIne sAdhune ApavAmAM Ave te AcchedyadoSa kahevAya. acchiMpi ya tivihaM pabhU ya sAmI ya teNae ceva / cchii pahindu samaUT US ghenuM 4thA (piM. ni. 369) - Acchedya traNa prakAre che. prabhu gharano nAyaka, svAmI-rAjA ke gAmano mukhI, nAyaka ane stana-cora. A traNe, bIjA pAsethI balAtkAre jhUMTavIne AhAra Adi Ape to tevA azanAdi sAdhune levA kahyuM nahi. 2. prabhu Acchedya-munino bhakta gharano nAyaka Adi potAnA putra, putrI, patnI, putravadhU Adi pAsethI azanAdi jhUMTavIne temanI icchAviruddha sAdhune Ape te. 2. svAmI Acchedya-munino bhakta gAmano mAlika Adi potAnA AzritanI mAlikInA azanAdi jhUMTavIne temanI icchAviruddha sAdhune Ape te. 3. sTena Acchedya-sAdhuno bhakta ke lAgaNIvALo koI cora musApharo pAsethI temanI icchAviruddha azanAdi jhUMTavIne sAdhune Ape che. Avo AhArAdi grahaNa karavAthI te vastuno mAlika sAdhu upara dveSa rAkhe ane tethI tADana mAraNa Adino prasaMga Ave. mATe AcchaghadoSavALI bhikSA sAdhue levI na joIe. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 zrI piDaniryukti-parAga daSTAMta vasaMtapura nAmanA nagaramAM jinadAsa nAme zrAvaka vasato hato. temane rUkSmaNI nAmanI patnI hatI. gAyo vagerenuM pAlana karavA mATe vatsarAja nAmano govALa rAkhyo hato. mahenatanA badalAmAM dara ATha divase gAyo vagerenuM dUdha govALane ApavAmAM AvatuM hatuM. je divase dUdha levAno govALano vAro hato, te divase koI sAdhu te zrAvakane ghera bhikSA mATe AvI pahoMcyA. jinadAse bhaktipUrvaka gocarI vahorAvI pachI govALanI icchA nahi hovA chatAM balAtkAre dUdhanA vAsaNamAMthI dUdha laIne sAdhune vahorAvyuM. zeThanI AgaLa govALa kaMI bolI zakyo nahi, paNa sAdhu pratye manamAM dveSa utpanna thayo. vatsarAja bAkInuM dUdha laIne potAnA ghera gayo. dUdhanuM vAsaNa adhUruM hovAthI govALanI patnIe govALane pUchyuM ke "Aje dUdha ochuM kema lAvyo ?' govALe kahyuM ke "zeThe AmAMthI dUdha laIne sAdhune ApI dIdhuM, eTale dUdha ochuM che.' A sAMbhaLIne govALanI patnIne paNa sAdhu pratye gusso Avyo ane sAdhu pratye jematema bolavA maMDI paDI, dUdha ochuM jotAM bALakone paNa lAgyuM ke "ATalA dUdhamAM amAre zuM thaze ?' AthI bALako rudana karavA lAgyA. gharamAM AvI paristhiti thatAM govALano gusso vadhI paDyo ane sAdhune mAravA mATe gharamAMthI nIkaLyo. sAdhu je mArge gayA hatA te mArge jhaDapathI javA lAgyo. muni to iryAsamitine zodhatAM AgaLa jaI rahyA che, koI kAraNa prasaMge munie pAchaLa najara karI to krodhathI dhamadhamato govALa Avato joyo. muni vastuparisthiti samajI gayA ke "govALiyAnI marajI viruddha dUdha lIdhuM che eTale mAravA mATe Avato lAge che. govALiyo jevo najIka Avyo eTale munie kahyuM ke bhAgyavAnuM ! tArA zeThanA AgrahathI te vakhate meM dUdha lIdhuM hatuM, paraMtu tAruM jeTaluM dUdha hoya teTaluM khuzIthI AmAMthI pAchuM laI le." Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Acchedya doSa 95 muninA madhura vacana sAMbhaLatA govALiyAno gusso zAMta thaI gayo. govALiyAe munine kahyuM ke "he sAdhu ! huM tamane mAravA mATe Avyo hato, paraMtu tamArA vacanarUpI amRtanuM siMcana thavAthI mAro gusso zAMta thaI gayo che, mATe khuzIthI A dUdha tame vAparajo, paraMtu bIjI vAra AvI rIte koInI icchAviruddha koI vastu lezo nahi." Ama kahIne govALiyo potAnA sthAne pAcho gayo. sAdhu potAnI vasatimAM gayA. Acchadha bhikSA levAmAM thatA anartho mAlika balAtkAre potAnA Azrita Adi pAsethI vastu laIne sAdhune Ape to vastuno mAlika nIce pramANe vartAva kare. 2 mAlika pratye roSAyamAna thAya ane jematema bolavA lAge athavA sAdhu pratye roSAyamAna thAya. 2 mAlikane kahe ke "A vastu dUdha vagere mArA hakkanuM che, zA mATe balAtkAre laI lo cho ? meM mahenata karIne badalAmAM A dUdha meLaveluM che. mahenata karyA vinA tame kaMI ApatA nathI. to tame zA mATe dUdha chInavI lo cho ? ochA dUdhamAM amAruM poSaNa zI rIte thAya. mATe A dUdha levA nahi dauM vagere bole." AthI paraspara jhagaDo thAya. dveSa vadhe, govALiyA Adi zeTha Adine tyAM dhana AdinI corI kare. zeTha Adine kadAca mArIye nAkhe vagere sAdhu nimitte doSo thAya. 3 muni pratye dveSa rAkhe, munine tADana kare ke mArI nAkhe. 4 vastunA mAlikane aprIti thAya. pa te vastu nahi maLavAthI tene aMtarAya thAya, tethI sAdhune teno doSa lAge. uparAMta adattAdAnano doSa paNa lAge, tethI mahAvratanuM khaMDana thAya. 6 bIjA koI vakhate sAdhune jotA tene ema thAya ke "AvA veSavALAe balAtkAre mArI vastu lIdhI hatI, mATe AvAne ApavuM na joIe." AthI bhikSAno viccheda thAya. 7 UtaravA mATe sthAna ApeluM hoya to te roSamAM AvavAthI sAdhune tyAMthI Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piDaniryukti-parAga kADhI mUke ke kaThora zabdo saMbhaLAve. vagere vagere doSo rahelA che. A pramANe gAmano mAlika ke cora bIjA pAsethI balAtkAre laIne bhikSA Ape to te paNa sAdhune kahyuM nahi. AmAM vizeSatA eTalI ke koI bhadrika cora sAdhune jotAM musApharo pAsethI bhojana Adi jhUMTavIne sAdhune Ape. te vakhate jo te musApharo ema bole ke amAre sAruM thayuM ke "ghI khIcaDImAM DhoLAyuM." amArI pAsethI laIne tamane Ape che, to bahu sarasa thayuM. amane paNa puNyano lAbha maLaze. A pramANe bole to sAdhu te vakhate te bhikSA grahaNa kare. paraMtu coronA gayA pachI sAdhu te musApharone kahe ke "A tamArI bhikSA tame pAchI laI lo, kemake te vakhate ame coronA bhayathI bhikSA lIdhI hatI, na leta to cora kadAca amane zikSA karata." A pramANe kahevAthI jo musApharo ema kahe ke "A bhikSA tame ja rAkho, tame ja vAparajo, amArI rajA che." to te bhikSA sAdhune vAparavI kalpa. jo 2jA na Ape to vAparavI kahyuM nahi. iti caturdaza Acchedya doSa nirUpaNa. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. anisRSTa doSa mAlike rajA nahi ApeluM grahaNa karavuM te aniSTadoSa kahevAya. aNisiTuM paDikuTuM aNunAyaM kappae suvihiyANaM / cor no saMdara rAva, jhA (pi. ni. 377) zrI tIrthaMkara bhagavaMtoe jaNAvyuM che ke "rajA nahi ApeluM bhaktAdi sAdhune levuM kalpa nahi, paraMtu rajA ApelI hoya to levuM kahyuM.' rajA nahi ApelAnA aneka prakAro che. te 1. modaka saMbaMdhI, 2. bhojana sabaMdhI 3. zelaDI pIlavAnuM yaMtra koLA ghANI vagere saMbaMdhI, 4. lagnAdi saMbaMdhI, 5. dUdha. . dukAna-ghara vagere saMbaMdhI. sAmAnya rIte rajA nahi ApelAnA be prakAro che. 1. sAdhAraNa anisRSTabadhAe rajA nahi ApelI ane 2. bhojana anisRSTa-jenA hakanuM hoya teNe rajA nahi ApelI. 2. sAdhAraNa anisRSTa-vastunA ghaNA mAlika hoya tevuM. temAMthI eka jaNa Apato hoya paNa bIjAonI rajA na hoya; tevuM sAdhAraNa anivRSTa kahevAya 2. bhojana anisuSTa-jenA hakanuM hoya tenI rajA sivAya ApatA hoya te bhojana anikRSTa kahevAya. AmAM collaka e bhojana anivRSTa kahevAya ane bAkI modaka, yaMtra, saMkhaDi vagere sAdhAraNa anivRSTa kahevAya che. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 zrI piDaniyukti-parAga sAdhAraNa anisRSTinuM udAharaNa ratnapura nagaramAM mANibhadra Adi batrIsa mitro ujANI karavA udyAnamAM gayA hatA. ujANImAM khAvA mATe batrIsa lADavA banAvyA. eka mitrane te lADavA sAcavavA mATe mUkIne bAkInA ekatrIsa mitro snAna karavA mATe nadI upara gayA. eTalAmAM rasanAnA lAlacu koI sAdhue lADavA joyA. lADavA meLavavA mATe te mANasa pAse AvIne "dharmalAbha Apyo ane lADavAnI mAgaNI karI. lADavA sAcavanAre kahyuM ke "bhagavad ! A lADavA mArA ekalAnA nathI, paraMtu bIjA paNa ekatrIsa mArA mitronA che, mATe temanI rajA sivAya huM kevI rIte ApI zakuM ?' sAdhue kahyuM ke te tArA mitro kyAM gayA che ? nadIe snAna karavA gayA che." "to zuM bIjAnA lADavAmAMthI tuM puNya karI zakato nathI ?' chatAM paNa pelo Apato nathI. eTale sAdhue kahyuM ke "tuM to mUrkha che, bIjAnA lADavA paNa mane ApIne tuM puNya karato nathI, paraMtu te vicAra kara ke batrIsa lADavAmAMthI tArA bhAgamAM to eka ja lADavo Avaze, tane to eka lADavAnA badalAmAM keTalo badho lAbha maLaze ? A vAta tuM hRdayamAM barAbara vicArI zakato hoya to badhA lADavA mane ApI de." pelAe badhA lADavA munine ApI dIdhA. pAtrAmAM lADavA bharIne harSa pAmatA muni potAnA sthAna tarapha javA lAgyA. thoDuM gayA haze tyAM sAmethI pelA ekatrIsa mitro maLyA. teoe pUchyuM ke "bhagavan! tamane zuM maLyuM ?' sAdhu vicAravA lAgyA ke "A badhA lADavAnA mAlika che, jo huM ema kahyuM ke mane lADavA maLyA" to A loko badhA lADavA pAchA laI leze. mATe ema kahyuM ke mane kaMI maLyuM nathI.' sAdhue kahyuM ke "mane kaMI maLyuM nathI.' sAdhunI jhoLI bhAre dekhavAthI, mANibhadra vagerene zaMkA paDI eTale sAdhune kahyuM ke "tamArI jhoLI batAvo." sAdhu jhoLI batAvatA nathI, eTale mANibhadra vageree balAtkAre jhoLI joI Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anikRSTa doSa to aMdara pAtrAmAM lADavA dekhyA. eTale sAdhu upara gusse thayA. pakaDIne lADavA sAcavanAra pAse laI gayA ane pUchyuM ke "teM badhA lADavA munine ApI dIdhA ?' pelAne bhaya lAgyo eTale javAba Apyo ke "meM ene lADavA ApyA nathI." mANibhadra vagere sAdhune kahevA lAgyA ke "are pApI ! vezaviDaMbaka ! AvI rIte uThAvagiri kare che ? muddAmAla sAthe cora barAbara hAthamAM Avyo che, have tuM kyAM javAno che ?' Ama kahI badhA lADavA pAchA laI lIdhA, uparAMta sAdhune vezaogho, kapaDAM vagere jhUMTavI lIdhA ane gRhasthI banAvIne rAjadarabAramAM laI gayA ane badho vRttAMta kahyo. nyAyAdhIze sAcI hakIkata pUchI. sAdhu lajjAthI kaMI bolI zakyo nahi. nyAyAdhIze 'A sAdhu vezadhArI che" ema mAnI mArI nahi nAkhatAM dezanikAlanI zikSA karI. ghaNAnI mAlikInI vastu badhAnI rajA sivAya grahaNa karavAmAM upara pramANenA doSa rahelA che. mATe sAdhue tevI bhikSA grahaNa karavI na joIe. bhojana anisRSTa-be prakAre. 1. chinna ane 2. achinna. chinna-eTale khetara AdimAM kAma karatAM majuro Adi mATe bhojana taiyAra karAvyuM hoya ane bhojana darekane ApavA mATenuM juduM juduM karI rAkhyuM hoya te. bhAga pADeluM. achinna-eTale badhAne ApavA mATenuM bheguM hoya, paNa bhAga nahi pADeluM. bhAga nahi pADelAmAM-1. badhAe rajA ApelI ane 2. badhAe rajA nahi ApelI. badhAe rajA ApelI hoya to sAdhue levuM kahyuM. badhAe rajA na ApI hoya to na kalpe. bhAga pADeluM hoya-temAM jenA bhAgamAM AveluM hoya te vyakti sAdhune Ape to sAdhune levuM kalpe. te sivAya na kalpe. sAdhAraNa ane bhojana anisRSTamAM pharaka-sAdhAraNa ane bhojana anisRSTamAM vAstavika rIte piMDano ja adhikAra che, tethI lADu hoya ke dUdha hoya, rasoI hoya ke zelaDIno rasa hoya ke koI paNa bhojana hoya, jenI aMdara te te vastu upara darekanI mAlikI tulya ane mukhya hoya te sAdhAraNa kahevAya, jyAre bhojana Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrI piMDaniryukti-parAga anisRSTamAM te te cIjano rAjA, kauTumbika Adi mukhya eka mAlika ane gauNathI eTale haka tarIke bIjA paNa ghaNA hoya che. sAdhAraNa anisRSTamAM pahelA dareka svAmIe bhojana ApavAnI hA na pADI hoya paraMtu pAchaLathI paraspara samajAvaTa AdithI dareka anujJA Ape to te AhAra sAdhune levo kalpI zake. jo ekane vahorAvavA mATe rajA ApIne sarva mAlika anya sthaLe gayA hoya to tevA kAraNe teonI bhikSA mAlikanI gerahAjarImAM paNa grahaNa karI zakAya. hAthIne khAvA mATe vastu banAvelI hoya. hAthIno mahAvata te vastu munine Ape to munine te levuM kahyuM nahi. jo grahaNa kare to nIcenA doSo lAge. 2. hAthInuM bhojana e rAjAnuM bhojana eTale te rAjapiMDa kahevAya. 2. rAjAnI AjJA nahi hovAthI munie lIdhuM hoya to rAjA sAdhune keda kare, mAre ke kapaDAM utArI le. 3. hAthInA AhAramAM eTalo aMtarAya lAge. tethI aMtarAya janya pApa lAge. 4. hAthInA mahAvata upara rAjA gusse thAya. mArI AjJA sivAya sAdhune kema ApyuM ?" tethI kadAca mahAvatane rajA Ape ke daMDa kare, sAdhunimitte mahAvatanI nokarI jAya. 5. adattAdAnano doSa sAdhune lAge. 6. mahAvata potAno piMDa paNa hAthInA dekhatA Ape to hAthIne ema thAya ke "mArA bhojanamAMthI A muMDiyo roja grahaNa kare che." e kAraNe hAthI ropAyamAna thAya ane rastAmAM koI vakhate sAdhune jotAM sAdhune mArI nAMkhe ke upAzraya bhAMgI nAkhe. mahAvatanI mAlikInuM hoya to paNa hAthInA dekhatA sAdhune AhAra levo kalpa nahi. iti paMcadaza anikRSTa doSa nirUpaNa. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 16. adhyavapUraka doSa prathama potAnA mATe rasoI karavAnI zarUAta karI hoya, pachI sAdhu AvelA jANI te rasoImAM bIjuM umeravAmAM Ave te adhyavapUraka doSavALuM kahevAya. ajjhoyarao tiviho jAvaMtiya sagharamIsapAsaMDe / mUmi ya putvare ovaraD tirUM aTThA / / 47 / / (piM. ni. 388) prathama potAne mATe rAMdhavA AdinI zarUAta karI hoya pachI pAchaLathI traNe prakAramAMthI koInA mATe cokhA Adino umero kare to te te AhArAdi adhyavapUraka doSavALuM thAya che. adhyavapUrakanA traNa prakAro che. 1 svagRha yAvadarthikamizra, 2 svagRha sAdhumizra, 3 svagRha pAkhaMDImizra. 9. svagRha yAvadarthikamizna-svagRha eTale potAnA ghara mATe ane yAvadarthika eTale koI paNa bhikSuo mATe. prathama potAnA mATe rasoI karavAnI zarUAta karI hoya ane pachI gAmamAM aneka yAcako, sAdhuo, pAkhaMDIo vagere AvyAnI khabara paDatAM, pUrvanI zarUAta karelI rasoImAM ja pANI, cokhA vagere umerIne sarvane mATe banAvela bhojana. 2. svagRha sAdhumizra-prathama potAnA mATe rasoI karavAnI zarUAta karI hoya ane pachI sAdhuo AvyAnI khabara paDatAM, rasoImAM pANI, cokhA Adi sAmagrI umerIne potAnA mATe ane sAdhu mATe rasoI taiyAra karavAmAM Ave. 3. svagRha pAkhaMDImizra-prathama potAnA mATe rasoI banAvavAnI zarUAta karI Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrI piMDaniryukti-parAga hoya ane pachI pAkhaMDIne ApavA mATe pAchaLathI vadhAro karIne taiyAra karela bhojana. yAvadarthika mATe nAkheluM bhojana temAMthI dUra karavAmAM Ave to bAkI raheluM bhojana sAdhune levuM kalpI zake, jyAre svagRha ane sAdhumizra tathA svagRha ane pAkhaMDI mizramAM nAMkheluM juduM karavA chatAM bAkI rahelAM bhojanamAMthI sAdhune levuM kalpa nahi, kemake te badho AhAra pUtidoSathI doSita gaNAya che. mizradoSa ane adhyapUrakadoSamAM phera zo ? mizra nAmanA doSamAM pahelethI ja potAnA mATe ane bhikSuka Adine mATe ema banneno uddeza rAkhIne rAMdhavAnI zarUAta kare, jyAre A adhyavapUraka nAmanA doSamAM prathama gRhastha potAne mATe rAMdhavAnI zarUAta kare ane pAchaLathI temAM bhikSuka Adi mATe umero kare. mizradoSa ane adhyavapUrakadoSamAM ATalo taphAvata che. mizra ane adhyavapUrakanI oLakhANa-mizra ane adhyapUraka doSanI parIkSA rasoInA vicitra pariNAma uparathI karI zakAya che. jemake mizrajAtamAM to prathamathI ja sAdhu mATe paNa kalpanA hoya che, tethI mApasara jeTalA masAlA, pANI, anna Adi joIe te pramANe nAkhI adhika rasoI banAvela hoya che, tethI bhojananA sauSThavamAM kSati hotI nathI. paraMtu gharanA mANasa thoDA che ane ATalI badhI rasoI kema ? te vicAravAthI mizrajAta doSanuM jJAna thaI zake che. jyAre adhyavapUrakamAM pAchaLathI pANI, masAlA, anAja, zAka Adi bheLavela hovAthI, bhAta pANIpacA, dALa AdinA varNa, gaMdha, rasamAM taphAvata-pAtaLApaNA Adino pheraphAra hoya che, tethI te rIte adhyavapUrakadoSano nirNaya karI zakAya che. A pramANe udgamanA soLa doSo thayA. temAM keTalAka vizodhikoTinA che ane keTalAka avizodhikoTinA che. vizodhi koTi ane avizodhi koTi vizodhikoTi-eTale jeTaluM sAdhu mATe kalpeluM ke rAMdheluM hoya teTaluM dUra karavAmAM Ave to bAkI rahelAmAMthI sAdhu grahaNa karI zake arthAt sAdhune levuM kalpI zake. avizodhikoTi-eTale teTalo bhAga judo karavA chatAM paNa sAdhu grahaNa na karI zake tevuM. arthAt sAdhune levuM kalpI na zake. je pAtramAM tevo eTale avizodhi koTino AhAra grahaNa thaI gayo hoya to te pAtramAMthI tevo AhAra kADhI nAkhI Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyavapUraka doSa 103 te pAtrane rAkha AdithI traNavAra sApha karyA pachI te pAtramAM bIjo zuddha AhAra levo kalpI zake. ahAkammuddesiya caramatigaM pUI mIsajAe ya / vAyarapADiyA vi ra govara, carimair u48aaaa (piM. ni. 393) avizodhikoTi-1. AdhAkarma sarvabheda, 2. vibhAga uddezanA chellA traNa bheda, samuddeza, Adeza ane samAdeza, 3. bAdara bhaktapAna pUti, 4. mizradoSanA chellA be bheda pAkhaMDI mizra ane sAdhumizra, pa. bAdara prAkRtikA, 7. adhyavapUrakanA chellA be svagRha pAkhaMDI adhyavapUraka ane sAdhu adhyavapUraka, mUla cha doSamAMthI daza bhedo avizodhikoTinA che. eTale teTalo bhAga judo karavA chatAM bAkInuM paNa sAdhune levuM ke vAparavuM kalpI zake nahi. bAkInA bIjA doSo vizodhikoTinA che. vizodhi koTinI gAthA uddesiyaMmi navagaM avagaraNe jaM ca pUIMyaM hoI / jAvaMti mIsa yaM azloyara ya pamapa aa 42 5 (2) pariyaTTie abhihaDe abbhinne mAlohaDe iya / cchi iisad poyara phrIya pAkisse |10 | (2) sahumA pAhuDiyA vi ya ThaviyagapiMDo ya jo bhave duviho / savo vi rAsI visakriohI mutro | pa2 | (rU) | (pi. ni. gAthA 395nI TIkA) uddesikanA nava bhedo, pUtidoSa yAvadarthikamizra, yAvadarthika adhyavapUraka, parivartita, abhyAhata, ubhinna, mAlApahata, Acchedya, anisRSTa, prAduSkaraNa, krata, prAmitya, sUkSmaprAbhRtikA, sthApanAnA be prakAro. A badhA vizodhikoTinA jANavA. bhikSAe pharatAM pAtramAM pahelAM zuddha AhAra grahaNa karyo hoya, tyAra bAda anAbhoga AdinA kAraNe vizodhikoTi doSavALuM grahaNa karyuM hoya, pAchaLathI tenI khabara paDe ke "A to vizodhikoTi doSavALuM hatuM,' to grahaNa karelA AhAra vinA jo nirvAha thaI zake ema hoya to te badho (zuddha AhAra ane vizodhi doSavALo) AhAra paraThavI de. jo nirvAha thaI zake ema na hoya to jeTalo AhAra vizodhi doSavALo hoya teTalo barAbara joIne kADhI nAkhe. have jo sarakhA varNa ane gaMdhavALo hoya eTale oLakhI zakAya evo na hoya ke bhego thaI gayelo hoya Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zrI piDaniryukti-parAga athavA to pravAhI hoya to te badho paraThavI de. chatAM koI sUkSma avayavo pAtramAM rahI gayA hoya to paNa bIjo zuddha AhAra te pAtramAM lAvavo kalpI zake che. kemake te AhAra vizodhikoTino hato mATe. viveka (paraThavavuM) nA cAra prakAro-dravya, kSetra, kAla ane bhAva. 2 dravyaviveka-doSavALA dravyano tyAga karavo te. 2 kSetraviveka-je kSetramAM te dravyano tyAga karavo te. 3 kAlaviveka-khabara paDe ke tarata vilaMba karyA vinA tyAga karavo te. 4 bhAvaviveka-bhAvathI mUrchA rAkhyA sivAya teno tyAga karavo te athavA asaTha sAdhu jene doSavALuM jue ne teno tyAga kare. pAtramAM bhegI thaI gayelI gocarI vagara nirvAha thaI zake ema hoya to badho zuddha ane doSavALA AhArano tyAga karavo. nirvAha thaI zake ema na hoya to doSavALA AhArano tyAga karavo. azuddha (vizodhikoTi) AhAra tyAga karavAno vidhi azuddha AhAra tyAga karavAmAM nIce mujaba caturbhAgI thAya. zuSka ane Adra, sarakhe sarakhI vastumAM paDeluM ane judI vastumAM paDeluM temAM cAra prakAra paDe. ? zuSkamAM zuSka, 2 zuSkamAM Adra, 3 AdramAM zuSka, 4 AdramAM Adra, 2. zuSkamAM zuSka-zuSka vastumAM zuSka vastu paDI hoya. eTale vAla, caNA vagere sUkA kahevAya. hAlamAM caNA paDyAM hoya to ke caNAmAM vAla paDyAM hoya to te sukhapUrvaka judA kADhI zakAya che. caNAmAM caNA ke vAlamAM vAla paDyAM hoya to je jeTalA doSavALA hoya teTalA pramANamAM (khyAla hoya teTalA) kapaTa vinA judA kADhI nAkhavA, bAkInA kalpI zake. 2. zuSkamAM Ardra-zuSka vastumAM ArTa vastu paDI hoya. eTale vAla, caNA Adi bheguM osAmaNa, dALa Adi paDyuM hoya to, pAtramAM pANI nAkhIne pAtru namAvIne badhuM pravAhI kADhI nAkhavuM, bAkInuM kalpI zake. 3. ArTsamAM zuSka-Adra vastumAM zuSka vastu paDI hoya. eTale osAmaNa, payasa, khIra AdimAM caNA, vAla vagere paDyuM hoya to pAtramAM hAtha nAkhIne caNA vagere kaDhAya teTalA kADhI nAkhavA, bAkInuM kalpI zake. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyavapUraka doSa 105 4. ArTsamAM ArTU-Adra vastumAM ArTa vastu paDI hoya. eTale osAmaNa AdimAM osAmaNa Adi paDyuM hoya to, jo te dravya durlabha hoya arthAt bIjuM maLI zake tema na hoya ane te vastunI jarUra hoya to jeTalA pramANane doSavALuM hoya teTaluM kADhI nAkhavuM, bAkInuM kalpI zake. nirvAha thaI zake ema na hoya to A cAra bhAMgAno upayoga karI zakAya. jo nirvAha thaI zake ema hoya ke bIjo zuddha AhAra maLI zake ema hoya to pAtramAM AveluM badhuM paraThavI devuM joIe. saMthare savvamujhaMti caubhaMgo asaMthare / asaro su ne mAyAvI metu varSa | parA (piM. ni. 400) nirvAha thAya ema hoya to pAtramAM vizodhikoTithI sparza thayelA badhA AhArano tyAga karavo, nirvAha na thAya tema hoya to cAra bhAgamAM batAvyA pramANe tyAga karavo kapaTarahita je tyAga kare te sAdhu zuddha rahe che arthAt tene azubhakarmano baMdha thato nathI, paraMtu je mAyAvI hoya eTale mAyApUrvaka tyAga karyo hoya to te sAdhu karmabaMdhathI baMdhAya che. je kriyAmAM mAyAvI baMdhAya che temAM mAyArahita karanAro zuddha rahe che. have bIjI rIte vizodhikoTi avizodhikoTi samajAve che. koTikaraNa be prakAre. udgamakoTi ane vizodhikoTi. udgamakoTi cha prakAre, AgaLa kahyA pramANe. vizodhikoTi aneka prakAre 9-10-27-54-90 ane 270 bhedo thAya che. 9 prakAra- 3. haNavuM, haNAvavuM ane anumodavuM. 3. rAMdhavuM, raMdhAvavuM ane anumodavuM. 3. vecAtuM levuM, levarAvavuM ane anumodavuM. pahelA cha bhAMgA avizodhikoTinA ane chellA traNa vizodhikoTinA jANavA. 18 prakAra-navakoTine koI rAgathI ke koI dveSathI seve. 9daraV18. 27 prakAra-(nava koTine) sevanAra koI mithyASTi niHzaMkapaNe seve, koI samyagudRSTi virativALo AtmA anAbhogathI ajJAnathI seve, koI samyagudRSTi aviratipaNAne lIdhe gRhasthapaNAnuM avalaMbana karato seve. mithyAtva, ajJAna ane Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga aviratirUpathI sevatA 963U27 prakAra thAya. 54 prakAra-27 prakArane koI rAgathI seve, koI dveSathI seve 2742 54 prakAra thAya. 106 90 prakAra-nava koTine koI puSTa AlaMbanathI dukALa, araNya Adi vikaTa deza kALamAM kSamAdi daza prakAranA dharmanuM pAlana karavA mATe seve. 9610 90 prakAra thAya. 270 prakAra-AmAM koI viziSTa cAritranimitte seve, koI cAritramAM viziSTa jJAnanimitte seve, koI cAritramAM khAsa darzananI sthiratAnimitte doSa seve 9043iM270 prakAra thAya. solasa uggamadose gihiNo u samuTThie viyANAhi / 3ppAyaLANa Dhose sAhU 3 samudgi" nALa / / barU / / (piM. ni. 403) upara je kahI gayA te soLa udgamanAnA doSo gRhasthathI utpanna thayelA jANavA arthAt gRhastha kare che. have kahevAmAM Ave che te utpAdanAnA (16) doSo sAdhuthI thatA jANavA, arthAt sAdhu pote doSa UbhA kare che. iti SoDaza adhyavapUraka doSa nirUpaNa. udgamadoSo samApta. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 utpAdanAnA doSo utpAdananA cAra nikSepA che. 1 nAmautpAdanA, 2 sthApanAutpAdanA, 3 dravyautpAdanA, 4 bhAvautpAdanA. 2 nAmautpAdanA-utpAdanA evuM koInuM paNa nAma hovuM te. 2 sthApanAutpAdanA-utpAdanonI sthApanA-Akati karI hoya te. 3 dravyautpAdanA-traNa prakAre. sacitta, acitta ane mizradravya utpAdanA. 4 bhAvautpAdanA-be prakAre. Agama bhAvautpAdana ane noAgama bhAvautpAdanA. AgamathI bhAvautpAdanA-eTale utpAdananA zabdanA arthane jANanAra ane temAM upayogavALo. noAgamathI bhAvautpAdanA-be prakAre. prazasta ane aprazasta. prazastautpAdanA-eTale AtmAne lAbha karanAra jJAna, darzana, cAritra saMbaMdhI utpAdanA. aprazastautpAdanA-eTale AtmAne nukazAna karanArI-karmabaMdha karanArI utpAdanA. te soLa prakAranI ahIM prastuta che. te A pramANe dhAI dUi nimitte AjIva vaNImage tigicchA ya / kohe mANe mAyA lobhe ya havaMti dasa ee / / 54 / / pubbiMpacchAsaMthava vijA maMte ya cuna joge ya / 3MAyaDI roNA solTane mUrukhe va ApI (pi.ni.408-409) Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zrI piMDaniryukti-parAga 1. dhAtrIdoSa-dhAtrI eTale bALakanuM paripAlana karanAra strI. bhikSA meLavavA mATe tenA jevuM dhAtrIpaNuM karavuM. jemake - gRhasthanA bALakane ramADavA, havarAvavA vagere. 2. dUtIdoSa-bhikSA mATe ja sAmAsAmI gRhasthanA saMdezA lAvavA-laI javA. 3. nimittadoSa-vartamAna, bhUta ane bhaviSyakALanAM ATha prakAramAMthI koI paNa nimitta hevuM. 4. AjIvikAdoSa-sAmAnI sAthe potAnI samAna kula, kaLA, jAti vagere je hoya te pragaTa karavuM. 5. vanapakadoSa-bhikhArInA jevuM dIna AcaraNa karavuM. 7. cikitsAdoSa-davA ApavI ke batAvavI.. 7. krodhadoSa-krodha karIne bhikSA levI. 8. mAnadoSa-mAna karIne bhikSA levI. 9. mAyAdoSa-mAyA karIne bhikSA levI. 10. lobhadoSa-lobha rAkhIne bhikSA levI. 11. saMstavadoSa-pUrvasaMstava-mAtA Adino saMbaMdha kADhIne bhikSA levI te. pazcAtuM saMstava-sasarA pakSanA sAsu Adino saMbaMdha kADhIne bhikSA levI te. 12. vidyAdoSa-jenI strIrUpa-devI adhiSThAtrI hoya te vidyA kahevAya, tenA prayoga vagerethI bhikSA levI te. 13. maMtradoSa-jeno puruSarUpa-deva adhiSThAyaka hoya te maMtra kahevAya tenA prayoga vagerethI bhikSA levI te. 14. 'cUrNadoSa-saubhAgya Adi karanAra cUrNa vagerenA prayogathI bhikSA levI. 15. yogadoSa-AkAza gamanAdi siddhi vagerenA prayogathI bhikSA levI te. 19.mUlakarmadoSa-vazIkaraNa,garbhazATanavageremUlakarmanA prayogathI bhikSA levI te. dhAtrIpaNuM jAte kare ke bIjA pAse karAve, dUtIpaNuM pote kare ke bIjA pAse karAve thAvat vazIkaraNAdi paNa pote kare ke bIjA pAse karAve ane tethI bhikSA meLave te dhAtrIpiMDa "dUtIpiMDa' Adi utpAdananA doSo kahevAya che. tenuM vizeSa varNana jaNAvAya che. 1. keTaleka ThekANe cUrNadoSa ane yogadoSa eka kahyo hoya che, tyAM pUrvasaMstava doSa ane pazcAtsastavadoSa judo kahela hoya che. eTale utpAdananA soLa doSonI saMkhyA barAbara rahe che. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 1. dhAtrIpiMDa doSa khIre ya majaNe maMDaNe ya kIlAvaNaMkaTAI ya / proDA vivida ra rAvane veva aa pada (pi. ni. 410) bALakanuM rakSaNa karavA rAkhelI strI te dhAtrI kahevAya. te pAMca prakAranI hoya che. 2. bALakane stanapAna karAvanArI, 2. bALakane snAna karAvanArI, 3. bALakane vastra Adi paherAvanArI, 4. bALakane ramADanArI ane 5. bALakane khoLAmAM rAkhanArI-ArAma karAvanArI. darekamAM be prakAro. eka pote kare, bIjo bIjA pAse karAvarAve. pUrvakALamAM rAjAo zrImatI vagere potAnA vaibhavane anusAra pAMce ya ke tethI ochI dhAtrIo rAkhatA hatA. hAlamAM tevA prakArano vaibhava nahi hovAthI koIne tyAM tevI dhAtrIo vizeSa jovAmAM AvatI nathI. sAdhu dhAtrIpaNuM kevI rIte kare ? te batAve che. khIrAhAro rovai majjha kayAsAya dehi NaM pijje / pachI 3 mAchI mujho va ma pApakA (pi. ni. 412) pUrva paricita gharamAM sAdhu bhikSA mATe gayA hoya, tyAM bALakane raDato joIne bALakanI mAtAne kahe ke "A bALaka hajI stanapAna upara jIve che, bhUkha lAgI haze eTale rudana kare che, mATe jaladI mane vahorAvo, pachI bALakane dhavarAvajo" athavA ema kahe ke "pahelA bALakane stanapAna karAvo pachI mane vahorAvo," athavA to kahe ke "hamaNAM bALakane dhavarAvI lo pachI huM vahoravA AvIza." Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrI piMDaniryukti-parAga vaLI kahe ke "bALakane sArI rIte rAkhavAthI, buddhizALI, nirogI ane dIrgha AyuSyavALo thAya che, jyAre bALakane sArI rIte nahi rAkhavAthI mUrkha, rogI ane alpa AyuSyavALo thAya.' lokamAM paNa kahevata che ke "putranuM mukha durlabha' arthAt putranI prApti thavI durlabha che mATe bIjA badhA kAma mUkIne bALakane stanapAna karAvo. jo tame stanapAna nahi karAvo to huM bALakane dUdha pIvarAvuM ke bIjA pAse stanapAna karAvarAvuM." A pramANe bolIne bhikSA levI te dhAtrIpiMDa kahevAya. A prakAranAM vacano sAMbhaLI, jo te strI dharmiSTha hoya to khuza thAya ane sAdhune sAro sAro AhAra Ape, prasanna thayelI te strI sAdhu mATe AdhAkarmAdi AhAra paNa banAve. te strI dharmanI bhAvanAvALI na hoya to sAdhunA AvA vacano sAMbhaLI sAdhu pratye gusso kare. kadAca bALaka mAMdo paDI jAya to sAdhunI niMdA kare, zAsanano uDvAha kare, lokone kahe ke "te divase sAdhue bALakane bolAvyo hato ke dUdha pIvarAvyuM hatuM ke bIje jaIne stanapAna karAvI Avyo hato eTale mAruM bALaka bImAra thaI gayuM. athavA to kahe ke "A sAdhu bAIo AgaLa mIThuM mIThuM bole che." athavA potAnA patine ke bIjA lokone kahe ke "A sAdhu kharAba AcaraNavALo che, maithunanI abhilASA rAkhe che.' vagere vAto karIne zAsananI hIlanA kare vagere dhAtrIpiMDa grahaNa karavAmAM doSo rahelA che. dhAtrIpaNuM karavAno bIjo prakAra-bhikSAe pharatAM koI gharamAM strIne ciMtAtura joIne pUche ke "kema Aje ciMtAtura dekhAo cho ? strI kahe ke "je du:khamAM sahAyaka thaI zake tema hoya temane du:kha kahyuM hoya to du:kha dUra thAya. tamane kahevAthI zuM ?' sAdhu kahe ke "huM tamArA du:khamAM sahAyaka thaIza, mATe tamAre je du:kha hoya te mane kaho." strI kahe ke "mAre ghera dhAtrI hatI tene amuka zeTha potAnA ghera laI gayA che, have bALakane huM kevI rIte sAcavI zakAza tenI ciMtA che." A pramANe sAMbhaLI sAdhu tenI AgaLa pratijJA kare ke tame jarA paNa ciMtA karazo nahi, huM evuM karIza ke te dhAtrIne zeTha rajA ApI deze ane pAchI tamArI pArsa AvI jaze. huM thoDA TAimamAM ja tamane dhAtrI pAchI lAvI ApIza. pachI sAdhu te strI pAsethI te dhAtrInI uMmara, zarIrano bAMdho, svabhAva, dekhAva Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtrIpiMDa doSa - - 111 vagere jANI laIne, te zeThane tyAM jaI zeThanI AgaLa dhAtrInA guNa-doSo evA prakAre bole ke zeTha pelI dhAtrIne chUTI karI de. chUTI thayelI te dhAtrI sAdhu pratye dveSa kare, uDAha kare ke sAdhune mArI paNa nAkhe vagere doSo rahelA hovAthI sAdhue dhAtrIpaNuM karavuM na joIe. A kSIra dhAtrIpaNuM kahyuM. te pramANe bAkInA cAra dhAtrIpaNAM paNa samajI levAM. bALakane ramADavA, khelAvavA vagere karavAthI sAdhune dhAtrIdoSa lAge che. daSTAMta zrI saMgama nAmanA AcArya hatA. vRddhAvasthA AvatAM teonuM jaMghAbaLa kSaNa thatAM arthAt cAlavAnI zakti nahi rahevAthI, kollekira nAmanA nagaramAM sthiravAsa karyo hato. eka vakhata te pradezamAM dukALa paDavAthI zrI saMgamasUrijIe siMha nAmanA potAnA ziSyane AcArya padavI ApI, gaccha sAthe sukALavALA pradezamAM vihAra karAvyo ane pote ekalA ja te nagaramAM rokAyA. AcArya bhagavaMte nagaramAM nava bhAgo kalpI, yatanApUrvaka mAsakalpa sAcavatA hatA. (comAsAnA cAra mahinAno eka kalpa ane ATha mahinA mahine mahine eka eka kalpa) A pramANe vidhipUrvaka dravya, kSetra, kAla ane bhAvapUrvaka mamatA vagara saMyamanuM zuddha rIte pAlana karatA hatA. eka vakhate zrI siMhasUrijIe AcArya mahArAjanI khabara levA datta nAmanA ziSyane mokalyo. dattamuni AvyA ane je upAzrayamAM AcArya mahArAjane mUkIne te gayA hatA, te ja upAzrayamAM AcArya mahArAjane jotAM manamAM vicAravA lAgyA ke "A AcArya bhAvathI paNa mAsikalpa sAcavatA nathI, zithila sAthe rahevuM nahi.' Ama vicAra karIne AcArya mahArAjanI sAthe Utaryo nahi paNa bahAranI osarImAM mukAma karyo. tyAra pachI AcArya mahArAjane vaMdanA Adi karI sukhazAtAnA samAcAra pUchyA ane kahyuM ke "AcArya zrI siMhasUrijIe ApanI khabara levA mane mokalyo che." AcArya mahArAje paNa sukhazAtA jaNAvI ane kahyuM ke "ahIM koI jAtanI takalIpha nathI ArAdhanA sArI rIte thaI rahI che.' bhikSAveLA thatAM AcArya bhagavaMta dastamunine sAthe laIne gocarI nIkaLyA. aMta Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrI piDaniryukti-parAga prAMta kulamAM bhikSAe jatAM anukULa gocarI prApta nahi thavAthI dattamuninuM mukha jhAMkhuM paDI gayuM. tenA bhAva jANIne AcArya bhagavaMta dattamunine koI dhanavAnane ghera bhikSA mATe laI gayA. te gharamAM zeThanA bALakane vyaMtarI vaLagelI hovAthI, bALaka haMmezAM rudana karyA karato hato. AthI AcArye te bALakanI sAme joIne capaTI vagADavA pUrvaka bolAvatAM kahyuM ke "vatsa ! rudana kara nahi." AcAryanA prabhAvathI te vyaMtarI cAlI gaI. eTale bALaka zAMta thaI gayo. A jotAM gRhanAyaka khuza thaI gayo ane bhikSAmAM ghaNA lADavA Adi vahorAvyA. dattamuni khuza thaI gayA, eTale AcArye tene upAzraye mokalI dIdho ane pote aMtaprAMta bhikSA vahorIne upAzraye AvyA. pratikramaNa vakhate AcArye dattamunine kahyuM ke "dhAtrIpiMDa ane cikitsApiMDanI AlocanA karo." dattamunie kahyuM ke "to tamArI sAthe bhikSAe Avyo hato. dhAtrIpiMDAdino paribhoga kevI rIte lAgyo ! AcArye kahyuM ke "nAnA bALakane ramADyo tethI krIDana dhAtrIpiMDadoSa ane capaTI vagADI baMtarIne bhagADI eTale cikitsApiMDadoSa, mATe te doSonI AlocanA karI lo." AcAryanuM kahevuM sAMbhaLI dattamunine manamAM dveSa Avyo ane vicAravA lAgyo ke "A AcArya kevA che ? pote bhAvathI mAsakalpanuM ye AcaraNa karatA nathI, vaLI haMmezAM Avo manojJa AhAra vApare che. jyAre meM eka divasa tevo AhAra lIdho temAM mane AlocanA karavAnuM kahe che." gusse thaIne AlocanA karyA sivAya upAzrayanI bahAra jato rahyo. eka deva AcAryazrInA guNothI temanA pratye bahumAnavALo thayo hato. te deve dattamuninuM AvA prakAranuM AcaraNa ane duSTa bhAva jANI tenA pratye kopAyamAna thayo ane zikSA karavA mATe vasatimAM gADha aMdhakAra vikrlo, pachI pavanano vAvaMToLa ane varasAda zarU karyo. dattamuni to bhayabhIta thaI gayA. kaMI dekhAya nahi. varasAdamAM bhIMjAvA lAgyo, pavanathI zarIra kaMpavA lAgyuM. eTale bUmo pADavA lAgyA ane AcAryane kahevA lAgyo ke "bhagavad ! kyAM jauM ? kazuM ja dekhAtuM nathI." Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtrIpiMDa doSa 113 kSIrodadhi jaLanA jevA nirmaLa hRdayavALA AcArye kahyuM ke "vatsa ! upAzrayanI aMdara AvI jA.' dattamunie kahyuM ke "bhagavan! kazuM ja dekhAtuM nathI, kevI rIte aMdara AvuM. aMdhakAra hovAthI bAraNuM paNa dekhAtuM nathI. anukaMpAthI AcArye potAnI AMgaLI ghUMkavALI karIne UMcI karI, to teno dIvAnI jyota jevo prakAza phelAyo. durAtmA dattamuni vicAravA lAgyo ke "aho ! A to parigrahamAM agni-dIvo paNa pAse rAkhe che ?' AcArya pratye datte Avo bhAva karyo, tyAM deve tenI nirbharsanA karIne kahyuM ke duSTa, adhama ! AvA sarva guNa ratnAkara AcArya bhagavaMta pratye Avo duSTa vicAra kare che ? tArI prasannatA mATe keTaluM karyuM, chatAM tuM AvuM duSTa citave che ?' ema kahI gocarI vagerenI hakIkata jaNAvI ane kahyuM ke "A je prakAza che te dIvAno nathI, paNa tArI upara anukaMpA AvavAthI potAnI AMgaLI ghUMkavALI karI, temanA prabhAvathI te prakAzavALI thaI che. - zrI dattamunine potAnI bhUla samajAI, pazcAttApa thayo, turata AcAryanA pagamAM paDI kSamA mAgI. AlocanA karI. A rIte sAdhune dhAtrIpiMDa levo kalpa nahi. iti prathama dhAtrIpiMDa doSa nirUpaNa. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 2. dUtIpiMDa doSa saggAme paraggAme duvihA duI u hoi nAyavvA / sA vA so vA mA mArU tuM chatraveyane pAla8AA (pi. ni. 428) dUtIpaNuM be prakAre thAya che-1 je gAmamAM rahyA hoya te ja gAmamAM ane ra bIjA gAmamAM. gRhasthano saMdezo sAdhu laI jAya ke lAve ane te dvArA bhikSA meLave te dUtIpiMDa kahevAya. saMdezo be prakAre jANavo -1 pragaTa rIte jaNAve ane ra gupta rIte jaNAve. te paNa be prakAre. laukika ane lokottara. laukika pragaTa dUtIpaNuM-bIjA gRhastha jANI zake te rIte saMdezo jaNAve. laukika gupta dUtIpaNuM-bIjA gRhastha Adine khabara na paDe te rIte saMketathI jaNAve. lokottara pragaTa dUtIpaNuM-saMghAka sAdhune khabara paDe te rIte jaNAve. lokottara gupta dUtIpaNuM-saMghAka sAdhune khabara na paDe te rIte jaNAve. lokottara gupta dUtIpaNuM kevI rIte thAya?-koI strIe potAnI mAtAne kahevA saMdezo sAdhune kahyo. have sAdhu vicAra kare ke jo pragaTa rIte saMdezo kahIza to saMghATTaka sAdhune ema thaze ke "A sAdhu to dUtIpaNuM kare che. mATe evI rIte kahuM ke "A sAdhune khabara na paDe ke "A dUtIpaNuM kare che." Ama vicArIne te sAdhu te strInI mAtAnI AgaLa jaIne kahe ke "tamArI putrI jainazAsananI maryAdA samajatI nathI. mane kahyuM ke "mArI mAtAne ATaluM kahejo. Ama kahIne je kahyuM hoya te badhuM Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUtIpiMDa doSa 115 kahI de.' A sAMbhaLI te strInI mAtA samajI jAya ane bIjA saMghATTaka sAdhune bIjo vicAra na Ave tethI te paNa sAdhune kahe "mArI putrIne huM kahI daIza ke AvI rIte sAdhune kahevAya nahi.' A rIte bolavAthI saMghATTaka sAdhune dUtIpaNAnI khabara na paDe. sAMketika bhASAmAM kahe to temAM bIjAne khabara na paDe. dUtIpaNuM karavAmAM aneka doSo rahelA che. daSTAMta vizAlapura nAmanA nagaramAM dhanadatta nAmano gRhastha raheto hato. tene priyamatI nAmanI patnI ane devakI nAmanI putrI hatI. devakIne te ja gAmamAM suMdara sAthe paraNAvI hatI. tene baliSTha nAmano putra ane revatI nAmanI putrI hatI. revatIne vizAlapuranI najIkamAM gokula gAmamAM saMgama sAthe paraNAvI hatI. priyamatI mRtyu pAmatAM dhanadatte dIkSA lIdhI hatI ane gurunI sAthe vicaratA hatA. koI eka vakhate dhanadattamuni vizAlapura nagaramAM AvyA ane devakInI vasatimAM UtaryA. te vakhate vizAlapuranA loko ane gokula gAmanA lokone paraspara vairabhAva cAlato hato. AthI vizAlapuravALA lokoe maMtraNA karelI ke "amuka divase gupta rIte gokulagAma upara humalo karavo." devakIne paNa A vAtanI khabara hatI. tethI jyAre dhanadatta muni bhikSAe javA taiyAra thayA eTale devakIe potAnA pitA dhanadatta munine kahyuM ke "tamo gokula gAmamAM jAva cho to tamArI pautrI ane mArI putrI revatIne kahejo ke A gAmavALA amuka divase gupta rIte tamArA gAma upara humalo karavAnA che. mATe tArI kImatI vastuo vagere saMtADIne rAkhaje." dhanadatta munie te saMdezo revatIne tyAM jaIne kahyo. revatIe potAnA patine vAta karI. tenA patie gAmalokone vAta karI. AthI AkhuM gokulagAma sAmano karavA mATe taiyAra thaIne rahyuM. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga vizAlapuranA loko hallo laIne AvyA, tyAre gokula gAmavALAoe sAmano karyo. paraspara bhAre 2makhANa macI gayuM. ghaNA mANaso mRtyu pAmyA. temAM devakIno pati suMdara ane putra baliSTha tathA revatIno pati saMgama, je devakIno jamAI thato hato te mRtyu pAmyA. 113 devakIno pati, putra ane jamAI traNe A rIte mRtyu pAmyAnA samAcAra maLatAM devakI khUba vilApa karavA lAgI. loko tene sAttvana ApavA lAgyA ane kahyuM ke 'jo gokula gAmanA lokone khabara na paDI hota to, yuddha thAta nahi ane tArA pati, putra ane jamAI mRtyu pAmata nahi. kayA durAtmAe tyAM jaIne khabara ApI dIdhI haze ke jethI ghaNA mRtyu pAmyA.' A sAMbhaLI devakI gussAmAM bolI - meM ja abhAgaNIe ajANatA mArA pitAmuni sAthe saMdezo kahevarAvI mArI putrIne khabara apAvyA hatA. paraMtu te sAdhu veviDaMbake badhAnAM mota karAvyAM. AthI dhanadatta muni sthAne sthAne dhikkAra pAmyA ane temaNe jainazAsanano uDDAha karAvyo. mATe sAdhue dUtIpaNuM karavuM na joIe. iti dvitIya dUtIpiMDa doSa nirUpaNa. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 3. nimittapiMDa doSa jo piMDAi nimittaM kahai nimittaM tikAla visayaMpi / mAhyAmasusuda-nIvigabharaVI6 so pAvo pAkA (pi.vi. 92) je koI sAdhu AhArAdi mATe gRhasthone vartamAnakAla, bhUtakAla, bhaviSyakAlanAM lAbha, nukazAna, sukha, du:kha, AyuSya, maraNa vagere saMbaMdhI nimittajJAnathI kathana kare, te sAdhu pApI che. kemake nimitte kahevuM te pApano upadeza che. tethI koI vakhate potAno ghAta thAya, bIjAno ghAta thAya ke ubhayano ghAta Adi anartho thavA saMbhava che. mATe sAdhue nimitta Adi kahIne bhikSA meLavavI na joIe. daSTAMta eka mukhI potAnI patnIne ghera mUkIne rAjAnI AjJAthI bahAragAma gayo hato. te daramyAna koI sAdhue nimitta vagere kahevAthI mukhInI strIne bhakta banAvI hatI. tethI te sAro sAro AhAra banAvIne sAdhune ApatI hatI. bahAragAma gayAne ghaNA divasa thayA chatAM potAno pati pAcho nahi AvavAthI zoka karatI hatI. AthI sAdhue mukhInI strIne kahyuM ke "tuM zoka zA mATe kare che ? tArA pati gAma bahAra AvI gayA che, Aje ja tane maLaze." strI harSa pAmI. potAnA saMbaMdhIone temane levA mATe sAmA mokalyA. A bAju mukhIe vicAra karyo hato ke "chAnomAno mArA ghera jAuM ane mArI Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrI piMDaniryukti-parAga strInuM cAritra jouM ke suzIlA che ke duzIlA che ?' paraMtu saMbaMdhIo sAmA maLyA eTale mukhI Azcarya pAmyo. pUchyuM ke "mArA AgamananI tamane zI rIte khabara paDI ?' saMbaMdhIoe kahyuM ke tamArI patnIe kahyuM eTale ame AvyA. bIjuM kaMI ame jANatA nathI." mukhI ghera Avyo ane potAnI patnIne pUchyuM ke "mArA AgamananI tane zI rIte khabara paDI ?' strIe kahyuM ke "ahIM muni AvyA che temaNe nimittanA baLe mane kahyuM hatuM." mukhIe pUchyuM ke "enA jJAnanI bIjI paNa kAMI khAtarI che ?" strIe kahyuM ke "tame mArI sAthe je ceSTAo karelI, je vAtacIta karelI tathA meM je svapna joyelAM tathA mArA gupta bhAgamAM raheluM tala vagere mane kaheluM, te badhuM sAcuM hovAthI tamAruM Agamana paNa sAcuM haze, ema meM nirNaya karyo hato ane tethI tamane levA mATe badhAne sAme mokalyA hatA.' A sAMbhaLatAM mukhIne irSyA AvI ane ropAyamAna thayo. sAdhu pAse AvIne roSapUrvaka pUchayuM ke "bola ! A ghoDInA peTamAM vachero che ke vacherI che ?' sAdhue kahyuM ke "tenA peTamAM pAMca lakSaNavALo vachero che." mukhIe manamAM vicAryuM ke "jo A sAcuM paDaze to mArI strIe kaheluM badhuM sAcuM mAnIza, nahitara A durAcArI bannene mArI nAkhIza." mukhIe khAtarI karavA mATe ghoDInuM peTa cIrI nAMkhyuM ane joyuM to muninA kahevA pramANe pAMca lakSaNavALo ghoDo hato, A jotAM teno krodha zAMta thaI gayo ane munine kahyuM ke "jo tamArA kahyA pramANe na hota to Aje tame jIvatA rahyA na hota.' A rIte nimitta kahevAmAM aneka doSo rahelA che. eTale nimitta kahI piMDa levo kalpa nahi. iti tRtIya nimittapiMDa doSa nirUpaNa. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 4. AjIvikApiMDa doSa jAI kula gaNa kamme sippe AjIvaNA u paMcavihA / sUyANa asUyA! va gappALa dehi ne / / 6 / / (piM. ni. 437) AjIvikA pAca prakAre thAya che. 1 jAtisaMbaMdhI, 2 kulasaMbaMdhI, 3 gaNasaMbaMdhI, 4 karmasaMbaMdhI, 5 zIlpasaMbaMdhI. A pAMce prakAramAM sAdhu evA prakAre bole ke jethI gRhastha samaje ke 'A amArI jAti Adino che athavA to spaSTa bhASAmAM kahe ke 'huM brAhmaNa Adi chuM.' A rIte potAne tevA oLakhAvavApUrvaka bhikSA levI, te AjIvikA doSavALI kahevAya che. ? jAti-brAhmaNa, kSatriya Adi athavA mAtRpakSanI-mAtAnAM sagAMvahAlAM jAti kahevAya. ra kula-ugrakula, rAjanyakula, bhogakula Adi athavA pitApakSanuM-pitAnAM sagAMvahAlAM saMbaMdhI kula kahevAya. 3 gaNa-malla Adino samUha. 4 karma-khetI AdinuM kArya athavA aprItine utpanna karanAra. 5 zilpa-tUNavuM, sIvavuM, vaNavuM vagere athavA prItine utpanna karanAra. koI ema kahe che ke 'guru vinA upadeza karAyuM-zIkheluM hoya te karma ane gurue upadezeluM-kaheluM-batAveluM-zIkhaveluM te zilpa. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrI piDaniryukti-parAga daSTAMta koI sAdhue bhikSA bhamatAM koI brAhmaNanA gharamAM praveza karyo, tyAM brAhmaNanA putrane homAdi kriyA barAbara karato joIne potAnI jAti batAvavA mATe brAhmaNane kahe ke "tamAro putra homAdi kriyA barAbara kare che. athavA ema kahe ke "gurukulamAM sArI rIte rahyo hoya ema lAge che athavA to kahe ke "tamArA A patramAM AcAryanA guNo dekhAya che tethI nakkI mahAna AcArya thaze." A pramANe sAMbhaLIne brAhmaNa kahe ke "tame homAdi kriyA vagere barAbara jANo cho tethI nakkI tame brAhmaNa jAtinA lAgo cho. jo brAhmaNa na ho to A badhuM barAbara zI rIte jANI zako ?" sAdhu mauna rahe. A pramANe sAdhue ADakataruM kahIne je potAnI jAti jaNAvI te bolavAnI kaLA vaDe jaNAvI kahevAya athavA to sAdhu spaSTa kahe ke "huM brAhmaNa chuM.' jo te brAhmaNa bhadrika hoya to "A amArI jAtino che." ema samajI sAro sAro ane vadhAre pramANamAM AhAra Ape. jo te brAhmaNa dveSI hoya to "A pApAtmA bhraSTa thayo, teNe brAhmaNapaNAno tyAga karyo che." Ama vicArI potAnA gharamAMthI kADhI mUke. A pramANe kula, guNa, karma, zilpamAM doSo samajI levA. A rIte bhikSA levI te AjIvikApiMDa doSavALI kahevAya. sAdhune Avo piMDa levo kalpa nahi. iti caturtha AjIvikApiMDa doSa nirUpaNa. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 5. vanIpakapiMDa doSa samaNe mAhaNi kivaNe atihI sANe ya hoi paMcamae / vaLi khAvaLatti nio pAyakhAnuM vanetti / / 6 / / (piM.ni. 443) AhArAdine mATe sAdhu zramaNa, brAhmaNa, kRpaNa, atithi, zvAna AdinA bhaktanI AgaLa-eTale je jeno bhakta hoya tenI AgaLa tenI prazaMsA karIne pote AhArAdi meLave te vanIpakapiMDa kahevAya. zramaNanA pAMca bhedo che. nigraMtha, bauddha, tApasa, parivrAjaka ane gozALAnA matane anusaranArA. kRpaNathI daridra, aMdha, kuMThA, laMgaDA, rogI, juMgita vagere samajavA. zvAnathI kUtarA, kAgaDA, gAya, yakSanI pratimA vagere samajavA. je jenA bhakta hoya tenI AgaLa pote tenA vakhANa Adi kare. jemake-koI sAdhu bhikSAe gayo hoya tyAM bhikSA meLavavA mATe. nigraMthane uddezIne zrAvakanI AgaLa bole ke 'he uttama zrAvaka ! tArA A guru to atizaya jJAnavALA che, zuddha kriyA ane anuSThAna pALavAmAM tatpara che, mokSanA abhilASI che.' bauddhanA bhaktanI AgaLa tyAM bauddha bhikSuko bhojana karatA hoya to temanI prazaMsA karatA bole ke 'aho ! A bauddho kevA zAMta rIte sthiratApUrvaka bhojana kare che, jANe citramAM citarelA na hoya ? bhojana to Ama karavuM joIe. A dayALu ane dAnazIlavALA che. strImAM atyaMta Asakta evA brAhmaNa Adine ApeluM bhojana vagere paNa niSphaLa jatuM nathI, to pachI Amane ApeluM kema niSphaLa jAya ?' Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrI piMDaniryukti-parAga A pramANe tApasa, parivrAjaka ane gozALAnA matanA anuyAyIo AgaLa temanI temanI prazaMsA kare. brAhmaNanA bhaktanI AgaLa kahe ke "brAhmaNane dAna karavAthI AvA AvA lAbha maLe. brAhmaNa kuLamAM janmelAne paNa ApavAmAM phaLa maLe che. to pachI je brAhmaNo pakarmamAM rata che, dharmakathA-kIrtana kare che, temane ApavAthI to lAMbAkALa sudhInAM sukho maLe che." kRpaNanA bhaktanI AgaLa kahe ke "bicArA A lokone koNa ApavAnuM hatuM. Amane ApavAthI to jagatamAM dAnanI jayapatAkA maLe che vagere." zvAna AdinA bhaktanI AgaLa kahe ke "baLada vagerene to ghAsa vagere maLI rahe che, jyAre kUtarA vagerene to loko haha karIne ke lAkaDI vagere mArIne kADhI mUke che. eTale bicArAne sukhe khAvAnuM paNa maLatuM nathI. A to kailAsa parvata upara jyAM gaurI ane mahAdeva rahetA hatA tyAM vasanArA hatA. tyAMthI AvelA guhyakadeva vizeSa kUtarAnArUpe pRthvI upara pharI rahyA che. tethI temane khAvAnuM ApanAranI icchA pUrNa kare che. mATe A kUtarA pUjya che. kAka, popaTa Adi zubhAzubha jaNAve che. yakSanI mUrtinA bhaktanI AgaLa yakSanA prabhAva AdinuM varNana kare. A pramANe AhAra meLavavo e ghaNA doSanuM kAraNa che. kemake sAdhu A rIte dAnanI prazaMsA kare tethI apAtramAM dAnanI pravRtti thAya, vaLI bIjAne ema thAya ke "A sAdhu bauddha AdinI prazaMsA kare che mATe jarUra A dharma uttama che." AthI jIvo mithyAtvamAM sthira thAya, ke zraddhAvALo hoya te mithyAtva pAme. vagere aneka doSo rahelA che. vaLI jo te bauddha Adino bhakta hoya to sAdhune AdhAkarmAdi sAro sAro AhAra banAvIne Ape. A rIte sAdhu tyAM roja javAthI, bauddhanI prazaMsA karavAthI te sAdhu paNa kadAca bauddha thaI jAya. khoTI prazaMsA Adi karavAthI mRSAvAda paNa lAge. jo te brAhmaNa Adi sAdhunA dveSI hoya to bole ke "Ane gayA bhavamAM kaMI ApyuM nathI eTale A bhavamAM maLatuM nathI, tethI AvA prakAranuM mIThuM mIThuM bole che, kUtarAnI jema dInatA batAve che vagere bole. tethI pravacanavirAdhanA thAya, gharamAMthI kADhI mUke ke pharIthI gharamAM Ave nahi eTalA mATe jhera Adi Ape. AthI sAdhunuM mRtyu Adi thAya. AthI AtmavirAdhanA vagere doSo rahelA che. iti paMcama vanapakapiMDa doSa nirUpaNa. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 6. cikitsApiMDa doSa bhai ya nAhaM vejjo ahavAvi kahei appaNo kiriyaM / annavA vi viSrayANa tivijJA tinicchA muLevandrA / / 6 / / (piM.ni. 456) koInA ghera sAdhu bhikSAe gayA, tyAM gRhastha roga maTADavA mATe davAnuM pUche, to sAdhu ema kahe ke - o 'zuM huM vaidya chuM ?' AthI pelo gRhastha samaje ke 'A roga maTADavA mATe vaidya pAse javAnuM sUcave che.' ra athavA to kahe ke 'mane Avo roga thayo hato, tyAre Avo Avo upacAra karelo eTale roga maTI gayo hato.' 3 athavA sAdhu pote ja roganI cikitsA kare. A traNa prakAre cikitsAdoSa lAge. A rIte AhArAdi mATe cikitsA karavAthI aneka prakAranA doSo lAge che. jemake-auSadhamAM kaMdamUla vagereno upayoga thAya, temAM jIvavirAdhanA thAya. ukALA-kvAtha vagere karavAthI asaMyama thAya. gRhastha sAro thayA pachI tapelA loDhAnI jema je koI pApavyavahAra jIvavadha kare teno sAdhu nimitta bane. sAro thaI javAthI sAdhune sAro sAro AhAra banAvIne Ape temAM AdhAkarmAdi aneka doSo lAge. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrI piDaniryukti-parAga vaLI jo te rogIne roga vadhI jAya ke marI jAya to tenA saMbaMdhI Adi sAdhune pakaDIne rAjasabhAmAM laI jAya, tyAM kahe ke "A veSadhArIe Ane mArI nAMkhyo.' nyAya karanArA sAdhune aparAdhI TharAvI mRtyudaMDa Ape, temAM AtmavirAdhanA thAya. loko bolavA lAge ke "A sAdhuDA sAro sAro AhAra maLe eTale AvuM vaiduM kare che." AthI pravacana- virAdhanA thAya. A rIte cikitsA karavAthI jIvavirAdhanA eTale saMyamavirAdhanA, AtmavirAdhanA ane pravacanavirAdhanA ema traNa prakAranI virAdhanA thAya. mATe sAdhue AvI rIte cikitsAdoSa lagADavo na joIe. iti SaSTha cikitsApiMDa doSa nirUpaNa. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 7. krodhapiMDa doSa vijjAtavappabhAvaM nivAipUyaM balaM va se nAuM / dhULa va ohe N viMti mA johaviMDo so ||ddarU|| (piM. vi. 67) vidyA-o kArAdi akSara samUha tathA maMtra yogAdino prabhAva, tapa-cAra-pAMca upavAsa, mAsakSamaNa Adino prabhAva, rAjA-rAjA, pradhAna Adi adhikArIno mAnanIya rAjAdi vallabha, bala-sahasra yoddhAdi jeTaluM sAdhunuM parAkrama joIne ke bIjA dvArA jANIne, gRhastha vicAre ke 'jo A sAdhune nahi ApIe to zApa Apaze, to gharamAM koInuM maraNa thaze athavA vidyA-maMtrano prayoga ka2ze, rAjAno vallabha hovAthI ApaNane nagara bahAra kaDhAvI mUkaze, parAkramI hovAthI ApaNane mArajhuDa ka2ze vagere anarthanA bhayathI sAdhune AhArAdi Ape te krodhapiMDa kahevAya. krodha dvArA je AhAra grahaNa karAya tene krodhapiMDa doSa lAge. dRSTAMta hastakalpa naga2mAM dharmakarmamAM rakta eka brAhmaNa kuTuMba rahetuM hatuM. tenA gha2mAM koI mANasa marI gayeluM eTale te nimitte brAhmaNone ApavA mATe ghebara banAvelA ane te brAhmaNone Apato hato. tyAM eka tapasvI muni mAsakhamaNane pAraNe bhikSAe pharatAM pharatAM AvI pahoMcyA ane bhikSAnI mAMgaNI karI, eTale ApanAre nA pADI, AthI munine gusso Avyo ane bolyo ke 'sAruM A vakhate na ApIza, AvatA mahine Apaje.' Ama kahIne muni cAlyA gayA. daivayoge te brAhmaNanA gharamAM pAMcamA divase koI mRtyu pAmyA. mahino thatAM Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 zrI piDaniryukti-parAga brAhmaNo mATe ghebara banAvIne brAhmaNone dAna Apato hato, tyAM pAchA te ja muni pAraNe AvI pahoMcyA ane bhikSAnI mAgaNI karI. pelAe nA pADI. AthI krodhathI muni bolyA ke "sAru AvatA mahine Apaje." muni jatA rahyA. banavA joga gharamAM trIjA mANasanuM mRtyu thayuM ane te nimitte brAhmaNone ghebara ApavA mAMDyA, tyAM pAchA te ja muni AvI pahoMcyA ane ghebaranI mAgaNI karI, pelAe niSedha karyo. "A ghebara to brAhmaNone ApavA mATenAM che tArA mATe nathI." sAdhune gusso Avyo ane bolyA-"ema ? AvatA mahine Apaje." Ama kahIne pAchA vaLI gayA. ghebara Apato hato te brAhmaNane vicAra Avyo ke "pUrve be vakhata A sAdhu Avelo ane ghebara nahi ApavAthI "AvatA mahine Apaje" ema kahIne jatA rahelA, tethI gharamAM be mANasonuM mRtyu thayuM, A vakhate paNa "AvatA mahine Apaje" ema kahIne pAchA gayA che, to gharamAM pAchuM koInuM mRtyu thaze." turata te mANase gharanA mAlika brAhmaNane badhI vAta karI, AthI teNe te mANasa dvArA surata te sAdhune bolAvIne temane khamAvyA ane joIe teTalA ghebara ApyA. A pramANe meLavelo AhAra krodhapiMDa kahevAya. sAdhune Avo piMDa levo kalpa nahi. iti saptama krodhapiMDa doSa nirUpaNa. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 27 8. mAnapiDa doSa laddhipasaMsa samuttaio pareNa ucchAhio avamao vA / diorofmanAvArI - mArU mAIpiMso to yAddA (pi. vi. 18) potAnuM labdhipaNuM athavA bIjA pAse potAnI prazaMsA sAMbhaLIne garvita banelo, 'tuM ja A kArya karavA mATe samartha che" ema bIjA sAdhunA kahevAthI utsAhita thayelo athavA "tArAthI koI kArya siddha thatuM nathI.' ema bIjAnA kahevAthI apamAnita thayelo sAdhu, ahaMkArane vaza thaI piMDanI gaveSaNA kare eTale gRhasthanI AgaLa jaIne kahe ke -"bIjA vaDe prArthanA karAyelo je puruSa sAmAnA icchitane pUrNa karavA pote samartha hovA chatAM Apato nathI, te adhama puruSa che." vagere vacana dvArA gRhasthane uttejita karIne tenI pAsethI azanAdi meLave te mAnapiMDa kahevAya. daSTAMta giripuSpita nAmanA nagaramAM vijayasiMhasUrijI parivAra sAthe padhArelA hatA. te vakhate te nagaramAM seva karavAno TAima hato. eka divasa keTalAka taruNa sAdhuo bhegA thayA ane paraspara vAte caDhyA. tyAM eka sAdhu bolyo ke "bolo ApaNAmAMthI koNa savAramAM ja rAMdhelI seva lAvI Ape ema che ?' tyAM guNacaMdra nAmanA eka nAnA sAdhue kahyuM ke "lAvI ApuM." tyAre bIjo sAdhu bolyo ke "jo ghI-goLa sAthe ApaNA badhAne seva pUrI na thAya to zA kAmanI ? thoDI laIne Ave temAM zuM thAya ? mATe badhAne pUrNa thAya teTalI lAve to kharo ?' 10. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zrI piMDaniryukti-parAga A sAMbhaLI abhimAnamAM Avelo guNacaMdra muni bolyo ke "sAruM, tamArI jevI icchA haze te pramANe lAvI ApIza." evI pratijJA karIne moTuM naMdIpAtra laIne sevo levA mATe nIkaLyo. pharatAM pharatAM eka kauTuMbikanA gharamAM ghaNI seva, ghI, goLa vagere taiyAra kareluM jovAmAM AvyuM. AthI te sAdhue tyAM jaIne aneka prakAranAM vacano bolavA dvArA sevanI mAMgaNI karI, paraMtu kauTuMbikanI strI sulocanAe sevA ApavAnI sApha nA pADI. ane kahyuM ke "tane to jarA paNa na ApuM." AthI sAdhue mAnadazAmAM AvI kahyuM ke huM tAre gherathI ja avazya ghI-goLa sAthe seva levAno.' sulocanA paNa abhimAnapUrvaka bolI ke "jo tuM A sevamAMthI jarA paNa seva meLave to mArA nAka upara pesAba karyo ema samajaje.' arthAt mAruM nAka kApyuM ema jANaje. kSullaka sAdhue vicAra karyo ke "avazya ema ja karIza." pachI gharamAMthI bahAra nIkaLIne koIne pUchyuM ke "A konuM ghara che ?' teNe kahyuM ke viSNumitranuM A ghara che. viSNamitra kyAM che ? atyAre corA upara haze. guNacaMdra muni corA upara pahoMcyo ane tyAM jaIne pUchayuM ke "tamArAmAM viSNamitra koNa che ?" 'tamAre temanuM zuM kAma che ?' mAre temanI pAse kaMIka mAgaNI karavI che." te viSNumitra, A badhAno banevI jevo thato hato eTale mazkarImAM te badhA bolyA ke "e to kRpaNa che, e tamone kAMI Ape evo nathI, mATe amArI pAse ja je mAgavuM hoya te mAgo." | viSNumitrane thayuM ke A to mArI halakAI thaze, eTale te badhAnI samakSa sAdhune kahyuM ke huM viSNamitra chuM, tamAre je mAgavuM hoya te mAgo, A badhA mazkarImAM bole che te tame gaNazo nahi." tyAre sAdhue kahyuM ke jo tame strIpradhAna che puruSomAMnA eke na ho to huM mAguM" Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnapiMDa doSa 129 A sAMbhaLI corA upara beThelA bIjA mANasoe pUchyuM ke 'te strIpradhAna cha puruSo kyA ? jemAMnA eka evA viSenI Amane mATe tame zaMkA karo cho ? guNacaMdra munie kahyuM ke 'sAMbhaLo ! temanA nAmo 1. zvetAMgulI, 2. bakoDDAyaka, 3. kiMkara, 4. snAyaka, pa. gRdhra iva ciMkhI (gIdhaDAnI jema kUdanA2) ane 6. hadajJa. bALakanA malamUtra sApha karanAra.) lokoe pUchyuM ke 'temanAM AvAM nAmo zAthI paDyAM ?' sAdhue te darekanI kathA kahevA mAMDI. o. zvetAMgulI-koI eka gAmamAM eka puruSa potAnI strInI icchA mujaba vartanAro hato. tene savAramAM ja bhUkha lAgatI eTale potAnI patnI pAse khAvAnuM mAgato, tyAre strI kahetI ke 'mane to ALasa Ave che mATe tame UTho ane cUlAmAMthI rAkha kADhI nAkho, pachI pADozIne tyAMthI agni lAvIne cUlo saLagAvo, pachI tenA u52 vAsaNa mUko ane rasoI taiyAra karo. rasoI taiyAra thAya eTale mane kahejo, eTale huM AvIne tamArI thALImAM bhojana pIrasI ApIza' strInA kahevA pramANe A bhAI roja karatA hatA. rAkha kADhavAthI tenI AMgaLIo sapheda thaI gaI hatI. sapheda AMgaLIo jotAM lokoe mazkarImAM tenuM 'zvetAMgulI' nAma pADyuM. 2. bakoDDAyaka-eka gAmamAM eka puruSane potAnI strInuM mukha jovAmAM ja AnaMda Avato, tethI tenI AjJA pramANe vartato. eka vakhate tenI strIe kahyuM ke 'mane ALasa bahu caDhe che eTale tame ja taLAvethI pANInuM beDuM bharIne laI Avo.' devatAnA AdezanI mAphaka strInA Adezane mAnato. 'jevI tamArI AjJA' Ama bolIne pANI levA jato. paraMtu divase loko joI na jAya tethI savA2mAM vahelo UThIne dararoja taLAve pANI bharavA jato. tenA javA-AvavAnA paganA avAjathI ane taLAvamAM ghaDo bharatA pANInA buDabuDa avAjathI kAMThe beThelAM ke jhADa upara beThelAM bagalAM UDavA lAgatAM. lokone A vAtanI khabara paDI eTale tenuM 'bakoDDAyaka' eTale bagalAM uDADanAra nAma pADyuM. 3. kiMkara-(nokara) koI gAmamAM eka puruSa strInA stana, jaghana AdinA sparzamAM lubdha hovAthI, strInI AjJA mujaba vartato hato. te puruSa savAramAM UThIne potAnI strIne pUchato ke 'he priye ! huM zuM karuM ?' strI kahe ke 'jAo taLAvethI pANI bharI lAvo.' pelo puruSa taLAvethI pANI bharI lAve ane AvIne Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga pAcho pUche ke 'he prANezvarI ! have zu karuM ?' strI kahe ke 'jAo, koThImAMthI cokhA kADhIne chaDo.' bhAIsAheba, cokhA chaDavA mAMDe te pUrA thAya eTale pAcho pUche ke 'have zuM karuM ?' strI kahe te mujaba badhuM kare. bhojana karyA bAda strI kahe ke 'mArA paga dhoIne page ghI ghaso' ema eka pachI eka kAma batAve ane A bhAI nokaranI jema badhuM kAma kare jAya. A vAtanI lokone khabara paDI eTale lokoe tenuM nAma 'kiMkara' pADyuM. 130 4. snAyaka-strIne vazavartI eka puruSa hato. eka vakhate te puruSe potAnI patnIne kahyuM ke 'he priye ! mAre snAna karavuM che' strIe kahyuM ke 'tamAre snAna karavuM hoya to AmalAM laIne patthara upara vATo, pachI snAna karavAnI potaDI pahero, pachI zarIra upara tela coLo, pachI hAthamAM ghaDo laIne taLAve jAva, tyAM snAna karIne vaLatA ghaDo pANI bharIne letA Avajo.' te puruSa 'jevI ApanI AjJA' kahIne strInA kahevA pramANe karato. lokone A vAtanI khabara paDI, eTale tenuM nAma 'snAyaka' rAkhyuM. 5. gRdhra iva piMkhI-(gIdhanI jema kUdanAra) koI eka gAmamAM strIno AdezakArI eka puruSa hato. teNe bhojana vakhate strInI sAme Asana upara besIne bhojana mAgyuM. eTale strIe kahyuM ke 'thALI laIne mArI pAse Avo.' eTale te puruSa thALI laIne strInI pAse gayo ane bolyo ke 'tame je AjJA karo te mAre pramANa che.' strIe thALImAM bhojana pIrasyuM ane kahyuM ke 'jAva tamArI jagyAe jaIne khAva.' eTale te puruSa Asana upara gayo ane khAvA lAgyo. khAtAM khAtAM osAmaNa mAgyuM, eTale strIe kahyuM ke 'thALI laIne ahIM Avo' eTale te thALI laIne gIdhanI jema kUdako mArato mArato tyAM Avyo. strIe osAmaNa ApyuM eTale pAcho thALI laIne gIdhanI jema kUdakA mArato potAnI jagyAe gayo. A pramANe je mAge te levA strI potAnI pAse bolAvIne Ape. dareka vakhate gIdhanI jema kUdakA mArato jAya ane kUdakA mArato Ave. A vAta lokonA jANavAmAM AvI. eTale tenuM nAma paNa 'gupra iva ciMkhI' pADyuM. 6. hadajJa-(chokarAnA bALotiyAM dhonAra) strInA mukhane joIne besI rahenAro eka puruSa hato. te strInA kahyA mujaba badhuM karanAro hato. strInI sAthe viSayasukhane anubhavatAM eka putra thayo te ghoDiyAmAM TaTTI-pesAba kare. tethI bALakanuM zarIra, vastra, ghoDiyuM vagere bagaDe, eTale strI potAnA patine kahe, Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnapiMDa doSa 131 'bALakanI gudA sApha karI nAkho ane pachI tenA bagaDelA vastra vagere dhoIne sApha karo." "jevI AjJA' kahI te puruSa badhuM karato. A pramANe dararoja te strI chokarAnAM bALotiyAM vagere tenI pAse sApha karAve. A bhAI roja harSapUrvaka badhuM sApha kare. lokoe A vAta jANI eTale "hadajJa' (chokarAnuM hagheluM sApha karavAnuM jANanAra) nAma pADyuM. A pramANe te sAdhue kahyuM ke turata corA upara beThelA badhA mANaso eka sAthe hAsyapUrvaka bolI uThyA ke "A to chae puruSonA guNone dhAraNa karanAro che, mATe strIpradhAna evA AnI pAse kaMI mAgatA karatA nahi." A sAMbhaLI viSNamitra bolyo ke "huM te cha puruSonA jevo bAyelo nathI. mATe tamAre je joIe te mAgo, huM jarUra ApIza." sAdhue kahyuM ke jo ema che, to ghI, goLa sAthe pAtaruM bharIne seva mane Apo." cAlo pAtaruM bharIne seva ApuM." ema kahIne viSNumitre sAdhune laIne potAnA ghara tarapha cAlavA mAMDyuM. rastAmAM sAdhue badhI vAta karI ke "tamAre ghera gayo hato paNa tamArI patnIe ApavAno inkAra karyo che, jo te hAjara haze to tamane ApavA nahi de. viSNumitre kahyuM ke "jo ema che to tame ahIM bAjumAM UbhA raho, thoDI vAra pachI tamane bolAvIne seva ApuM.' viSNamitra ghera gayo ane potAnI patnIne pUchyuM ke "kema seva raMdhAI gaI che ?" ghI, goLa badhuM taiyAra karyuM che ?' strIe kahyuM ke "hA, badhuM taiyAra che.' viSNamitre badhuM joyuM ane goLa jotAM bolyo ke "goLa ATalo nahi thAya, mALiyA uparathI bIjo goLa kADhI Ava.' strI nisaraNI mUkIne goLa levA mALiyA upara gaI, eTale viSNumitre nisaraNI laI lIdhI. pachI sAdhune bolAvIne ghI, goLa, seva ApavA lAgyo. tyAM sulocanA strI goLa laIne nIce AvavA jAya che to nisaraNI maLe nahi. eTale nIce jovA lAgI to viSNamitra te sAdhune seva vagere Apato hato. A jotAM te bolI UThI "are ! Ane sevA ApatA nahi, ApatA nahi.' sAdhue paNa tenI Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrI piDaniryukti-parAga sAme joIne potAnI AMgaLI nAka upara mUkIne batAvyuM ke huM tArI nAsikA upara mUtaryo.' ema kahI ghI, goLa, sevathI bhareluM pAtra laIne upAzraye gayo. A pramANe bhikSA levI e mAnapiMDa kahevAya. AvI bhikSA sAdhune kahyuM nahi. kemake te strI-puruSane sAdhu pratye dveSa jAge tethI pharIthI bhikSA Adi Ape nahi. kadAca bemAMthI ekane dveSa thAya. krodhamAM AvI jaIne kadAca sAdhune mAre ke mArI nAkhe tethI Atma-virAdhanA thAya, lokonI AgaLa jema-tema bole temAM pravacanavirAdhanA thAya. mATe sAdhue AvI mAnapiMDadoSavALI bhikSA levI nahi. iti aSTama mAnapiMDa doSa nirUpaNa. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 9. mAyApiMDa doSa mAyA viviharUvaM AhArakAraNe kuNai / AhAra meLavavA mATe bIjAne khabara na paDe te rIte maMtra, yoga, abhinaya AdithI potAnA rUpamAM phe2phA2 ka2Ine AhAra meLavavo. A rIte meLavelo AhAra mAyApiMDa nAmanA doSathI dUSita gaNAya che. dRSTAMta rAjagRhI nagarImAM siMhastha nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. te nagaramAM vizvakarmA nAmano prakhyAta naTa raheto hato. tene saghaLI kaLAmAM kuzala atisvarUpavAna, manohara evI be kanyAo hatI. zrI dharmarUcI nAmanA AcArya vihAra karatA karatA te nagaramAM AvI pahoMcyA. temane aneka ziSyo hatA, temAM ASADhAbhUti nAmanA ziSya tIkSNa buddhivALA hatA. eka vAra ASADhAbhUti naga2mAM bhikSAe pharatAM pharatAM vizvakarmA naTanA ghera gayA. vizvakarmAnI putrIe suMdara modaka Apyo te laIne muni bahAra nIkaLyA. aneka vasANAthI bha2pUra, sugaMdhIvALo modaka joI, ASADhAbhUti munie vicAra karyo ke 'A uttama modaka to AcArya mahArAjanI bhaktimAM jaze. Avo modaka pharI kyAM maLavAno che ? mATe rUpa badalIne bIjo lADavo laI AvuM.' Ama vicAra karIne pote eka AMkhe kANA banI gayA ane pAchA 'dharmalAbha' ApIne te naTanA gharamAM gayA. bIjo lADavo maLyo. vicAra karyo ke 'A modaka to Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga upAdhyAyane Apavo paDaze.' eTale pAchA kUbaDAnuM rUpa dhAraNa karI trIjo lADavo meLavyo. 'A to saMghATTaka sAdhune Apavo paDaze.' eTale koDhiAnuM rUpa banAvIne cotho lADavo laI AvyA. 134 potAnA gharanA jharUkhAmAM beThelA vizvakarmAe sAdhune judA judA rUpa karatA joI lIdhA hatA. AthI teNe vicAra karyo ke 'jo A naTa bane to uttama kalAkAra thaI zake. mATe koI paNa upAye Ane vaza karavo joIe.' vicAra karatAM upAya maLI Avyo. 'mArI banne putrIo yuvAna, svarUpavAna, catura ane hoziyAra che. temanA AkarSaNathI sAdhune vaza karI zakAze.' vizvakarmA nIce Utaryo ane turata sAdhune pAchA bolAvyA ane lADavAthI pAtaruM bharI dIdhuM ane kahyuM ke 'bhagavan ! haMmezAM ahIM padhArIne amane lAbha Apajo.' ASADhAbhUti bhikSA laIne upAzraye pahoMcyA. A bAju vizvakarmAe potAnA kuTuMbane sAdhunA rUpa-parAvartananI badhI vAta karI. pachI banne putrIone ekAMtamAM bolAvIne kahyuM ke 'AvatI kAle paNa A muni bhikSA levA mATe jarUra Avaze. Ave eTale tamAre AdarapUrvaka sArI rIte bhikSA ApavI ane tamane vaza thAya tema karavuM. te Asakta thaI jAya tyAra pachI kahevuM ke 'amane tamArA upara khUba sneha thAya che, mATe tamo amAro svIkAra karIne amArI sAthe lagna karo.' ASADhAbhUti muni to modaka vagerenA AhA2mAM Asakta banI gayA ane roja vizvakarmA naTane ghera bhikSAe AvavA lAgyA. naTakanyAo AdarapUrvaka sasneha sArI sArI bhikSA Ape che. ASADhAbhUti dhIme dhIme naTakanyA pratye AkarSAvA lAgyA ane prema vadhavA lAgyo. eka divase naTakanyAe lagnanI mAgaNI karI. cAritrAvaraNa karmano joradAra udaya jAgyo. guruno upadeza visarI gayA, viveka nAza pAmyo, kulajAtinuM abhimAna osarI gayuM. AthI ASADhAbhUtie lagnanI vAtano svIkAra karyo ane kahyuM ke 'A mAro muniveSa mA2A gurune soMpIne pAcho AvuM chuM.' gurumahArAjanA pagamAM paDIne ASADhAbhUtie potAno abhiprAya jaNAvyo. gurumahArAje kahyuM ke 'vatsa ! tArA jevA vivekI ane jJAnavAnane Aloka ane Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyApiMDa doSa 135 paralokamAM juguNanIya AcaraNa karavuM yogya nathI. te vicAra kara, lAMbA kALa sudhI uttama prakAranA zIlanuM pAlana karyuM che, to pachI have viSayomAM Asakta thA nahi, be hAtha vaDe Akho samudra tarI gayA pachI khAbociyAmAM koNa DUbe ?' vagere ghaNA prakAre ASADhAbhUtine samajAvyA chatAM paNa ASADhAbhUtine kaMI asara thaI nahi. ASADhAbhUtie kahyuM ke "bhagavad ! Apa kaho cho te badhuM barAbara che, paraMtu pratikULa karmano udaya thavAthI viSayanA virAgarU5 mAruM kvaca nirbaLatAnA yoge strInA kaTAkSarUpI bANothI jarjarita thaI gayuM che." Ama kahI AcArya bhagavaMtane namaskAra karI potAno ogho gurumahArAja pAse mUkI dIdho. pachI vicAra karyo ke ekAMta upakArI saMsArasamudramAM DUbatA prANIone uddhAra karavAnI bhAvanAvALA, saghaLA jIvonA baMdhutulya evA gurune pUMTha kema karAya ?' Ama vicAra karI pAchA pagale upAzrayanI bahAra nIkaLI vicAre che - "AvA gurunI caraNasevA pharIne kyAre prApta thaze ?" ASADhAbhUti vizvakarmAnA maMdire AvI pahoMcyA. vizvakarmAe AdarapUrvaka kahyuM ke "mahAbhAgyavAnuM ! A mArI be kanyAno svIkAra karo." banne kanyAnA lagna ASADhAbhUti sAthe karavAmAM AvyA. vizvakarmAe ekAMtamAM potAnI banne putrIone kahyuM ke tamArAmAM Asakta thavA chatAM potAnA gurune saMbhAryA ane guru pAse veSa mUkIne AvyA tethI A ASADhAbhUti uttama prakRtinA lAge che, mATe temanuM citta tamArA pratye kheMcAyeluM rahe te mATe tamAre madyapAna karavuM nahi. jo madyapAna karazo to tamArAthI virakta thaI jaze ane pAchA cAlyA jaze. mATe sAvadhAnIpUrvaka vartavuM. ASADhAbhUti naTane tyAM rahetA potAnA buddhiprAgabhyathI ane vividha prakAranA vijJAnanA atizayathI saghaLA naTomAM mukhya naTa banI gayo ane khUba kuzalatA prApta karI lIdhI. ASADhAbhUtinA abhinaya AdinA kAraNe jyAM jAya tyAMthI khUba dhana, vastra, alaMkAro prApta thavA lAgyA. eka vakhata rAjAe AjJA karI "Aje strIpAtra vagaranuM nATaka karavuM." AthI badhA naTo potapotAnI strIone ghera mUkIne rAjasabhAmAM gayA. ASADhAbhUti paNa potAnI banne strIone ghera mUkIne rAjasabhAmAM gayA. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 zrI piDaniryukti-parAga ASADhAbhUtinI banne strIe vicAra karyo ke "ApaNA svAmInAtha rAjasabhAmAM gayA che, tyAM AkhI rAtrI pasAra thaI jaze, mATe Aje ApaNe icchAmAM Ave teTaluM dharAIne madyapAna karIe." bannee eTaluM badhuM madyapAna karyuM ke potAnI cetanA cAlI gaI arthAt bebhAna banI gaI, vastronuM bhAna paNa rahyuM nahi ane potAnA oraDAmAM bibhatsa dazAmAM cattApATa paDI gaI. rAjasabhAmAM bIjA dezano dUta Avelo. tethI rAjAnuM mana ciMtAvALuM thayuM hatuM, tethI rAjAe kahevarAvyuM ke "Aje nATaka karavAnuM nathI." AthI badhA naTo potapotAnA ghera pAchA gayA. ASADhAbhUti paNa potAnA ghera AvyA ane jyAM potAnA oraDAmAM jAya che tyAM to vastra vagaranI bibhatsa hAlatamAM paDelI durgadha mAratI potAnI banne patnIone joI. A dazya jotAM ja ASADhAbhUti vicAravA lAgyA ke "aho ! kevI mArI mUDhatA ? mAro nirviveka kevo ? meM kevuM kharAba AcaraNa karyuM ke AvA prakAranI azucinA karaMDiyA samAna, adhogatimAM laI janAra evI A strIone jANavA chatAM, paramapavitra Aloka ane paralokamAM kalyANa karanAra paraMparAe mokSapada apAvanAra uttama prakAranA saMyamano meM tyAga karyo. haju kaMI bagaDI gayuM nathI. guru mahArAja pAse jAuM ane pharIne cAritrano svIkAra karuM, pAparUpI kAdavane dhoI nAkhuM." A pramANe vicAra karIne ASADhAbhUti te prAsAdamAMthI bahAra nIkaLavA lAgyA. vizvakarmAnI dRSTi temanA upara paDI. samajI gayA ke "A virakta thaIne jaI rahyA che." vizvakarmAe turata ja potAnI putrIonA oraDAmAM jaI temane uThADI ane Thapako ApatAM kahevA lAgyo ke "are ! hanapuNyavALI, durAtmA ! A tame kevuM AcaraNa karyuM ke tamArI AvI sthiti joIne sakala guNakalAnA nidhAnabhUta tamAro pati virakta thaI jaI rahyo che, jo pAchA vALavAnI zakti hoya to jhaTa jAo ane pAchA vALo. jo pAchA na vaLe to AjIvikAnI mAgaNI karo." bannee jhaTapaTa vastra vagere paherIne doDatI pAchaLa gaI ane ASADhAbhUtinA pagamAM paDIne kahevA lAgI ke "he svAmI ! amArA A eka aparAdhanI mAphI Apo. pharIthI AvuM kadI paNa nahi karIe. tame ja amArA jIvana cho mATe amAro tyAga karo nahi." ASADhAbhUti jarA paNa calAyamAna na thayA. eTale te banne bolI ke "svAmI ! Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyApiMDa doSa 137 tame jatA 2hezo to pachI amArI AjIvikAnuM zuM ? amArI AjIvikAnI vyavasthA karI do, jethI tamArA pachavADe sukhapUrvaka ame jIvI zakIe.' ASADhAbhUtie dAkSiNyatAthI A mAgaNIno svIkAra karyo ane bhavanamAM pAchA AvyA. pachI patnIonI AjIvikA mATe cakravartI bharata mahArAjAnA caritrane jaNAvanAra 'rASTrapAla' nAmanA nATakanI racanA karI. nATaka taiyAra thaI jatAM vizvakarmAe siMhastha rAjA pAse jaIne jaNAvyuM ke 'ASADhAbhUtie 'rASTrapAla' nAmanuM suMdara nATaka taiyAra karyuM che. te nATaka ApanI samakSa bhajavavAno vicAra che, paraMtu te nATakamAM alaMkArathI yukta pAMcaso rAjakumAronI jarUra paDaze.' rAjAe pAMcaso rAjakumAro soMpyA, eTale ASADhAbhUtie temane yathAyogya sAmaMta Adi karyA ane nATakamAM bhajavavAno pATha zIkhavADyo. pote bharata cakravartI banyA. yogya divase nATakanI zarUAta thaI. bharata mahArAjAe cha khaMDanI sAdhanA karI, cauda ratno, nava mahAnidhi prApta thayAM, ArisAbhuvanamAM kevaLajJAna thayuM, pAMcasonA parivAra sAthe cAritrano svIkAra karyo vagereno evo to AbehUba abhinaya karyo ke AkhI parSadAmAM beThelA badhA loko vAha vAha bolavA lAgyA ane eTalA badhA khuza thaI gayA ke cAre taraphathI hAra, kuMDala vagere AbharaNo, suvarNa vastro vagereno varasAda varasAvavA lAgyA. pAMcasonI sAthe ASADhAbhUti lokone dharmalAbha ApIne javA lAgyA. prekSako Azcarya pAmyA. rAjA paNa vicAramAM paDI gayA ke 'A zuM ?' ASADhAbhUtine rokavA lAgyA. ASADhAbhUtie kahyuM ke 'zuM bharata cakravartI dIkSA laIne pAchA AvyA hatA ? ke jethI huM pAcho AvuM ?' pAMcasonI sAthe guru mahArAja pAse pahoMcI gayA. vastra alaMkAro vagere je kAMI AvyuM hatuM te badhuM vizvakarmAnI baMne putrIoe grahaNa karyuM. tyAra pachI vizvakarmAe 'rASTrapAla' nATaka kusumapuramAM bhajavyuM, tyAM paNa pAMcaso kSatriyoe dIkSA laI lIdhI. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zrI piMDaniryukti-parAga lokoe vicAryuM ke "A rIte nATaka bhajavAyA karaze ane kSatriyo dIkSA lIdhA karaze to pRthvI ni kSatriya banI jaze." AthI nATakanI prata agnimAM bALI nAkhI. jethI te nATaka pharI bhajavAya nahi. A rIte sAdhue mukhya utsarga mArge mAyApiMDa grahaNa karavo nahi. apavAda mArge, bImArI, tapazcaryA, mAsakSamaNa, prAdurNaka, vRddha tathA saMgha AdinA vizeSa kAraNe mAyApiMDa laI zake. iti navama mAyApiMDa doSa nirUpaNa. 1. ASADhAbhUtinuM dRSTAMta judA judA graMthomAM judI judI rIte Ave che, ahIM "piMDaniryukti graMthane anusAra lakhela che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 10. lobhapiDa doSa dima nihApha to vadu marapha stromena sAdaDa Tii (piM. vi. 79) rasanI AsaktithI "siMha kesarIyA lADu, ghebara Adi ja Aje huM grahaNa karIza." Avo vicAra karI gocarIe jAya, bIjuM maLatuM hoya te grahaNa na kare paNa potAnI icchita vastu meLavavA mATe ghaNuM bhame ane icchita vastu potAnA joItA pramANamAM meLave te lobhapiMDa kahevAya. sAdhune AvI lobhapiMDadoSavALI bhikSA levI kahyuM nahi. daSTAMta caMpA nAmanI nagarImAM suvrata nAmanA sAdhu AvelA hatA. eka vakhata tyAM lADuno utsava hato eTale loko vividha prakAranA lADu banAvatA ane khAtA. suvrata munie gocarIe nIkaLatAM manamAM nakkI karyuM ke "Aje to siMhakesarIA lADu bhikSAmAM meLavavA." caMpAnagarImAM eka gherathI bIje ghera phare che, paNa siMhakesarIo lADu maLato nathI. bhamatAM bhamatAM be prahara vItI gayA paNa lADu maLyo nahi, eTale dhyAna lADumAM hovAthI magaja khasI gayuM. pachI to gharamAM praveza karatAM "dharmalAbhane badale "siMhakesarA' bolavA lAgyA. Amane Ama Akho divasa pUro thayo, paNa siMhakesarIo lADu maLyo nahi. rAtrI paDI paNa pharavAnuM to cAlu rAkhyuM. rAtrInA be prahara vyatIta thayA haze tyAM eka gItArtha ane Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrI piDaniryukti-parAga hoziyAra zrAvakanA gharamAM "sihakesarA' bolatAM praveza karyo. zrAvake vicAra karyo 'divase pharatAM siMhakesarIo lADavo maLyo nathI, tethI magaja khasI gayuM lAge che. jo siMhakesarIo lADavo maLe to citta svastha banI jAya." Ama vicAra karIne zrAvake "padhAro mahArAja." siMhakesarIyA lADavAno bharelo Dabbo laIne temanI pAse AvIne kahyuM ke "lo mahArAja siMhakesarIyA lADavA. grahaNa karI mane lAbha Apo.' munie lADavA grahaNa karyA. pAtrAmAM siMhakesarIA lADavA AvatAM temanuM citta svastha thaI gayuM. zrAvake munine pUchyuM ke "bhagavan! Aje meM purimaDhanuM paccakhANa karyuM che, to te pUruM thayuM ke nahi ?' suvratamunie TAima jovA mATe AkAza tarapha joyuM, to AkAzamAM aneka tArAonAM maMDaLo joyAM ane ardharAtrI thayAnuM jANyuM. ardharAtrI jANatAM ja muni vicAramAM paDI gayA. potAno cittabhrama TaLI gayo. hA ! mUrkha ! evA meM Aje zuM karyuM ? ayogya AcAraNa thaI gayuM. dhikkAra che mArA jIvatarane, lobhamAM aMdha banI jaIne divasa ane rAtrI sudhI bhamyA karyuM. A zrAvaka upakArI ke siMha kesarIA lADavA vahorAvIne mArI AMkha ughADI. munie zrAvakane kahyuM ke "bho ! mahAzrAvaka ! tame sAruM karyuM, siMhakesarIA lADavA ApIne purimaSTha paccakakhANano samaya pUchIne saMsAramAM DUbatAM mAro bacAva karyo." rAtre grahaNa kareluM hovAthI potAnA AtmAnI niMdA karatA ane lADune paraThavatA zukladhyAnamAM caDyAM, kSapakazreNI mAMDI lADavAnA cUrA karatA AtmA upara lAgelA ghAtI karmonA paNa cUrA karI nAMkhyA. kevaLajJAna utpanna thayuM. A rIte lobhathI paNa bhikSA levI kahyuM nahi. iti dazama lobhapiMDa doSa nirUpaNa. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 11. saMstavapiMDa doSa duviho u saMthavo khalu saMbaMdhIvayaNasaMthavo ceva / chaovi suvida puai pachI ya nAyavyo pAduddA (pi. ni. 484) saMstava eTale prazaMsA. te be prakAre che - 1 saMbaMdhI saMstava, 2 vacana saMtava. saMbaMdhI saMstava te paricayarUpa che ane vakhANavArUpa vacano bolavAM te vacana saMstava che. saMbaMdhI saMstavamAM pUrva saMstava ane pazcAt saMstava. vacana saMstavamAM paNa pUrvasaMstava ane pazcAt saMstava. mAyapii puvvasaMthava sAsUsusarAiyANa pacchA u / iida saMghavasaMvargha vAre purva 2 prachA vA pAchA (pi. ni. 485) saMbaMdhI pUrvasaMstava-mAtA-pitAdinA saMbaMdhathI paricaya pADavo. sAdhu bhikSAe pharatA koInA gharamAM praveza karyo. tyAM AhAranI laMpaTatAthI potAnI uMmara ane sAmAnI uMmara jANIne uMmarane anarUpa saMbaMdhathI bole. jo te strI vayovRddha ane pote madhyaya uMmarano hoya to kahe ke "mArI mAtA tamArA jevI hatI." te strI madhyama uMmaranI hoya to kahe ke "mArI bena tamArA jevI hatI." nAnI uMmaranI hoya to kahe ke "mArI putrI ke putranI putrI tamArA jevI hatI.', ityAdi rIte bolIne AhAra meLave. AthI saMbaMdhI pUrvasaMstava nAmano doSa lAge. saMbaMdhI paccAsaMstava-pAchaLathI saMbaMdha baMdhAyo hoya te sAsu-sasarA AdinA Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zrI piMDaniryukti-parAga saMbaMdhathI paricaya pADavo. "mArI sAsu, patnI tamArA jevAM hatAM' vagere bole te saMbaMdhI paccAsaMstava kahevAya. vacana pUrvasaMstava-dAtAranA guNo Adi je jANavAmAM AvyA hoya, tenI prazaMsA kare. bhikSA lIdhA pahelA sAcA ke khoTA guNonI prazaMsA Adi karavI. jema ke "aho ! tame dAnezvarI cho tenI mAtra vArtA ja sAMbhaLI hatI. paraMtu Aje tamane pratyakSa joyA. tamArA jevA udAratA Adi guNo bIjAnA sAMbhaLyA nathI. tame bhAgyazALI cho ke tamArA guNonI prazaMsA to cAre dizAmAM pRthvInA cheDA sudhI prasarI gaI che.' vagere bole. te vacana pUrvasaMstava kahevAya. vacana pazcAtsastava-bhikSA lIdhA pachI dAtAranI prazaMsA Adi karavI. bhikSA lIdhA pachI bole ke "Aja tamane jovAthI mArAM netro nirmaLa thayAM. guNavAnane jovAthI cakSu nirmaLa thAya temAM zuM Azcarya ! tamArA guNo sAcA ja che, tamane joyA pahelA tamArA dAnAdi guNo sAMbhaLyA hatA, tyAre manamAM zaMkA hatI ke "A vAta sAcI haze ke khoTI haze ?' paraMtu Aje tamone jovAthI zaMkA dUra thaI gaI che." ityAdi prazaMsA kare te vacanapazcAt saMstava kahevAya. AvA saMstavadoSavALI bhikSA levAthI bIjA aneka prakAranA doSo thAya che. daSTAMta koI eka sAdhue bhikSA pharatAM eka gharamAM praveza karyo. tyAM potAnI mAtAsamAna strIne joIne sAro AhAra meLavavAnI icchAthI mAyApUrvaka AMkhamAMthI AMsu kADhyAM. te strIe pUchyuM ke "A zuM thayuM? kema AMkhamAMthI AMsu AvyAM." sAdhue kahyuM ke "tamArA jevI mArI mAtA hatI." A pramANe kahevAmAM nIce mujaba doSo thAya. mAtApaNuM batAvatA te strI sAdhunA mukhamAM potAnA stana mUke. tethI paraspara snehabuddhi utpanna thAya. 2 te strIne vidhavA putravadhU hoya to sAdhune potAnI putravadhU Ape ane kahe ke "mAro putra mRtyu pAmyo che to tenA sthAne tuM mAro putra thA athavA dAsI vagere Ape. tamArA jevI mArI sAsu hatI.' ema bole to - Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMstavapiMDa doSa te strI potAnI putrI sAdhune Ape. 'tamArA jevI mArI strI hatI' ema bole to - 143 ? kadAca te strIno pati tyAM Ubho hoya ane te IrSALu hoya to te vicAra kare ke A sAdhuDAe mArI patnIne potAnI patnI kalpI. tethI sAdhune lAkaDI vagerethI mAra mAre. ( 2 te strIno pati pAse na hoya to te strI vicAra kare ke * Ane mane strI tarIke kalpI.' tethI kadAca te unmatta banI strInI jema AcaraNa karatI sAdhunA cittane kSobha pamADe. to sAdhunA vratano bhaMga thAya. upara mujaba sAmAne priya thavA vacana bole temAM jo sAmo pratyenIka-dveSI hoya to vicAra kare ke 'A mAyAvI amane vaza karavA A pramANe mIThu mIThu bole che tathA amane bAvA, jogI jevAnI mA vagere kahI amArI apabhrAjanA kare che.' A pramANe vicArIne gha2mAMthI kADhI mUke, mAra mAre vagere upadrava kare. jo te gRhastha bhadraka hoya to sAdhu pratye sneha thAya ane tethI sAdhu mATe AdhAkarmAdi AhAra banAvIne Ape. vagere aneka prakAranA doSo saMstava ka2vAmAM rahelA che. mATe sAdhue AvA prakAre saMstava dvArA bhikSA levI nahi. iti ekAdaza saMstavapiMDa doSa nirUpaNa. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 12. vidyApiMDa doSa 13. maMtrapiMDa doSa vijAmaMtaparUvaNa vijAe bhikkhuvAsao hoi / mani siraveya tatva muLa vidyuto pA68AA (pi. ni. 494) jApa, homa, balI athavA akSatAdinI pUjA karavAthI sAdhya thatI athavA jenA adhiSThAtA prajJapti Adi strIdevatA hoya te vidyA. te viSe bhikSukanA upAsaka bauddhanA bhagatanuM dRSTAMta. tathA jApa-homAdi vagara sAdhya thato athavA jenA adhiSThAtA puruSa-devatA hoya te maMtra. te viSe mAthAnA dukhAvAvALA rAjA mukuMDanuM dRSTAMta jANavuM. bhikSA meLavavA mATe vidyA ke maMtrano upayoga kare to te piMDa vidyApiMDa ke maMtrapiMDa kahevAya. Avo piMDa sAdhune levo kalpa nahi. vidhApiMDa upara dAMtA gaMdhasamRddha nAmanA nagaramAM bauddha sAdhuno bhakta dhanadeva raheto hato. te bauddha sAdhuonI bhakti karato hato. tene tyAM jo jaina sAdhu AvyA hoya to kaMI paNa Apato nahi. eka vakhata tarUNa sAdhuo paraspara bhegA thaIne vAto karatA hatA, tyAM eka sAdhu bolyo ke "A dhanadeva saMyata sAdhune kaMI paNa Apato nathI. ApaNAmAM koI evo che ke je dhanadeva pAse ghI, goLa Adi bhikSA apAvI zake ?" Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyA-maMtrapiMDa doSa 145 eka sAdhu bolI uThyo ke "mane AjJA karo, huM dhanadeva pAse dAna apAvarAvuM." sAdhuoe kahyuM ke "sAruM, tamane AjJA ApI. have joIe kevI rIte tenI pAse dAna apAvarAve che ?' te sAdhu dhanadevanA ghara pAse gayo ane tenA ghara upara vidyAno prayoga karyo. eTale dhanadeve sAdhune kahyuM ke zuM ApuM ?' sAdhuoe kahyuM ke "ghI, goLa, vastra Adi Apo. dhanadeve khUba ghI, goLa, kapaDAM vagere ApyAM. sAdhuo bhikSA Adi laIne gayA pachI pelA sAdhue vidyA saMharI lIdhI. eTale dhanadevane bhAna AvyuM. ghI, goLa vagere thoDuM jotAM tene thayuM ke koI mArAM ghI, goLa vagerenI corI karI gayuM." ane pote vilApa karavA lAgyo. lokoe pUchyuM ke "kema vilApa karo cho ? zuM thayuM ?' dhanadeve kahyuM ke "mAruM ghI vagere koI corI gayuM lAge che." lokoe kahyuM ke "tamArA hAthe tame ja sAdhuone joIe eTaluM ApyuM che ane have corInI bUma zenI pADo cho ?' A sAMbhaLI dhanadeva mauna thaI gayo. vidyA saMharI letAM te svabhAvastha thayo. have jo te sAdhuno dveSI hoya to bIjI vidyA vaDe sAdhuone sthabhita karI de ke mArI nAkhI athavA lokone kahe ke "vidyA AdithI bIjAno droha karIne jIve che tethI mAyAvI che, kapaTI che, vagere jema phAve tema bole. AthI sAdhuonI niMdA thAya, rAjakulamAM laI jAya to vadha, baMdhanAdi kadarthanA thAya. mATe sAdhuone vidyAno prayoga karI bhikSA levI kalpa nahi. maMtrapiMDa upara daSTAMta pratiSThAnapura nagaramAM mukuMDa nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. tyAM zrI pAdaliptasUrIzvarajI mahArAja padhAryA hatA. eka vakhata rAjAne mAthAmAM tIvra vedanA utpanna thaI. vidyA, maMtra vagerenAM aneka upacAro karAvavA chatAM vedanA zAMta thaI nahi. eTale rAjAe zrI pAdaliptasUrIzvarajIne bolAvarAvyA. AcArya mahArAje kahyuM ke "vedanAmAM koI kAraNa nathI. sAmAnya vedanA che." Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 zrI piMDaniryukti-parAga Ama kahIne loko na jANe kema paDadAmAM jaI maMtranuM dhyAna karatAM potAnA jamaNA hAthanI pradezanI AMgaLI potAnA jamaNA DhIMcaNe, paDakhe ane cotarapha bhamAvavA lAgyA. jema jema AMgaLI pharatI jAya che, tema tema rAjAne dukhAvo ocho thato jAya che. A rIte dukhAvo bilakula zAMta thaI gayo. AthI rAjA AcAryano bhakta banI gayo ane jainazAsananI viziSTa prabhAvanA karI. A dRSTAMtamAM jo ke koI doSa nathI. kemake AcArya bhagavaMta gItArtha hatA ane viziSTa lAbha joI maMtrazaktino upayoga karyo ane rAjAne jainadharmI banAvyo, paraMtu bhikSA meLavavA mATe maMtrano upayoga kare to pahelAM dRSTAMtamAM kahyA mujaba doSo lAge. iti dvAdaza-trayodaza vidyA-maMtrapiMDa doSa nirUpaNa. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 14 cUrNapiMDa doSa 15 yogapiMDa doSa 16 mUlakarmapiMDa doSa cunne aMtaddhANe cANakke pAyalevaNe joge / mUtra vivAdeva vaMDo kamAvA parisAde pAdarA (piM. ni. 500) 14 cUrNapiMDa-adazya thavuM ke vazIkaraNa karavA, AMkhamAM AMjavAnuM aMjana tathA kapALamAM tilaka karavA vagerenI sAmagrI te cUrNa kahevAya. bhikSA meLavavA mATe AvA prakAranAM cUrNano upayoga karavo, te cUrNapiMDa kahevAya. 15 yogapiMDa-saubhAgya ane daurbhAgyane karavAvALA pANI sAthe ghasIne pIvAmAM Ave tevA caMdana Adi, dhUpano vAsa ApavAvALA dravya vizeSo tathA AkAzagamana, jaLasthaMbhana Adi kare tevA page lagADavAnA lepa vagere auSadhio yoga kahevAya. bhikSA meLavavA mATe AvA prakAranAM yogano upayoga karavo, te yogapiMDa kahevAya. cUrNapiMDa upara cANAkya jANI lIdhelA be adazya sAdhunuM dRSTAMta, pAdalepanarUpa yogapiMDa upara zrI samitasUrinuM dRSTAMta, mUlakarmapiMDa upara akSatayoni tathA kSatayoni karavA upara be strInuM dRSTAMta, vivAha viSayaka mUlakarmapiMDa upara paNa be strInuM daSTAMta ane garbhAdhAna tathA garbhapADanarUpa bhUlakarmapiMDa upara rAjAnI be rANIonuM dRSTAMta. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrI piDaniryukti-parAga upara kahyA mujaba vidyA, maMtra, cUrNa, yoganA utsarga apavAdane jaNAvanArA Agamane anusaranAra sAdhu jo gaNa, saMgha ke zAsana AdinA kArya aMge upayoga kare to A vidyA-maMtrAdi duSTa nathI. tevA kArya aMge upayoga karI zake. temAM zAsana prabhAvanA rahelI che. mAtra bhikSA meLavavA mATe upayoga kare to tevo piMDa sAdhune mATe akathya che. 19 mUlakarmapiMDa-maMgalane karanArI lokamAM prasiddha auSadhi vagerethI strIone saubhAgyAdi mATe snAna karAvavuM, dhUpa vagere karavo tathA garbhAdhAna, garbhasthaMbhana, garbhapAta karAvavo, rakSAbaMdhana karavuM, vivAha-lagnAdi karAvavA ke toDAvavAM vagere, kSatayoni karAvavI eTale evA prakAranuM auSadha kumArikA Adine Ape ke jethI yonimAMthI rudhira vahyA kare. akSatayoni eTale auSadha AdinA prayogathI vahetu rudhira baMdha thAya. A badhuM AhArAdi mATe kare to mUlakarmapiMDa kahevAya. cUrNapiMDa upara daSTAMta kusumapura nagaramAM caMdragupta nAmano rAjA hato. tene cANakya nAmano maMtrI hato. AcAryazrI vijayasusthitasUrIzvarajI mahArAjanuM jaMghAbaLa kSINa thaI javAthI te nagaramAM rahelA hatA. eka vakhate tyAM dukALa paDyo, eTale AcArya bhagavaMte potAnA samRddha nAmanA munine AcArya padavI ApIne ziSyo sAthe sukALavALA pradezamAM vihAra karAvyo ane pote ekalA rahyA. keTalAka divasa pachI AcArya bhagavaMta uparanA snehane lIdhe be ziSyo pAchA AvyA ane AcArya mahArAjanI sevA karavA lAgyA. dukALa hovAthI pUratI bhikSA maLatI nathI. have ekane badale traNa thayA to paNa AcArya to banne ziSyo sAthe je maLyuM hoya te emane ApIne pachI pote vApare. pUratA AhAranA abhAve AcArya mahArAja divase divase durbaLa thavA lAgyA. banne ziSyo vicAravA lAgyA ke "AcArya mahArAja divase divase sukAtA jAya che, yoniprAbhRtanI vAcanAmAMthI gupta rIte adazya thavAnuM cUrNa ApaNe sAMbhaLI lIdhuM hatuM, to have teno upayoga karavAno avasara Avyo che, ApaNe adazya banIne caMdraguptanA bhojanAlayamAM jaIe ane adRzya rIte caMdraguptanA bhegA jamI laIe to AcArya mahArAja zuddha gocarI pUratI vAparI zakaze ane durbaLa nahi thAya.' Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUrNa-yoga-mUlakarmapiMDa doSa 149 A pramANe vicAra karIne bIjA divasathI caMdraguptanA bhegA adazya rIte jamavA lAgyA. caMdraguptanA bhAgamAM thoDo AhAra Avato zaramathI vadhAre mAgI zakato nathI. eTale divase divase caMdragupta sukAvA lAgyo. eka divase cANAkya pUchyuM ke "rAjana ! tame divase divase dubaLA kema thatA jAva cho ? zuM zarIramAM koI roga thayo che ?' caMdragupta kahyuM ke "AhAra pUrato nahi thavAthI bhUkhyo rahuM chuM." cANAkya vicAra karyo ke "roja rasoIo ATalo badho AhAra pIrase che, chatAM rAjA Ama kema kahe che ? nakkI koI aMjanasiddha AvIne rAjAnI sAthe bhojana karI jato hovo joIe. tene pakaDavA mATe bIje divase bhojanakhaMDamAM atisUkSma ane komaLa iMTano bhUko patharAvI dIdho, jethI koI adRzya rIte Ave to khabara paDe. rAjA bhojana karavA AvyA ke turata bhUkA upara maMtrIe pagalAM dekhyAM tethI samajI gayo ke "nakkI koI be aMjanasiddha puruSo dAkhala thaI gayA che." maMtrIe turata badhA daravAjA baMdha karAvI devarAvyA ane madhya khaMDamAM khUba dhumADo karAvyo. dhumADo AMkhamAM jatAM AMkhamAMthI pANI nIkaLavA lAgyuM ane pANI sAthe aMjana paNa nIkaLI gayuM eTale te banne sAdhu pratyakSa thaI gayA. sAdhune jotAM caMdragupta ekadama jugupsA karavA lAgyo ke "aho ! A sAdhuDAe mane vaTalAvyo. cANAkya jainadharmI hato ane buddhizALI hato eTale zAsananI apabhrAjanA na thAya eTalA mATe prazaMsA karatA rAjAne kahevA lAgyo ke "rAjanuM ! tame bhAgyazALI cho, ke je bAlabrahmacArIe tamArI sAthe bhojana karI tamane pavitra karyA." cANAkya bane sAdhune vidhipUrvaka vaMdana karI temanA sthAne javA dIdhA. cANakya rAtre AcArya bhagavaMta pAse gayA ane AcArya samahArAjane Thapako ApatA kahevA lAgyA ke "A tamArA be sAdhu zAsanano uDDAha karAve che." ema kahI badhI vAta karI. AcArya bhagavaMte badhI vAta sAMbhaLIne cANakyane Thapako ApatAM kahyuM ke "huM Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zrI piMDaniryukti-parAga sAdhune to jarUra kahIza, paraMtu AmAM vAMka tAro che. dukALanA vakhatamAM sAdhunuM zuM thatuM haze teno te kAMI vicAra karyo ? jo vicAra karyo hota to sAdhune A rIte karavuM na paData." cANAkya AcArya bhagavaMtanA pagamAM paDyo ane potAnI bhUlanI mAphI mAgI. 'havethI pUrI kALajI rAkhIza.' ema kahI potAnA sthAnamAM gayo. sAdhu A rIte bhikSA grahaNa kare te cUrNapiMDa kahevAya. enAthI bhikSAno viccheda thAya, kopAyamAna thaI rAjA sarvano nAza kare, pravacanano uDDAha thAya vagere doSo thAya. mATe sAdhune cUrNapiDa akathya che. yogapiMDa upara daSTAMta acalapura nAmanuM nagara che. te nagaranI najIkamAM kRSNA ane bennA nAmanI be nadIo vahe che. tenI vacce brahma nAmano dvIpa che. brahmadvIpamAM devazarmA nAmano kulapati 499 tApaso sAthe rahe che. potAno mahimA batAvavA mATe saMkrAMti Adi parva divase devazarmA potAnA parivAra sAthe page lepa lagADIne kRSNA nadI UtarIne acalapura nagaramAM Avato hato. loko Avo atizaya joIne Azcarya pAmyA, tethI bhojana Adi sArI rIte ApIne tApasono sAro satkAra karatA hatA. AthI loko tApasanI prazaMsA karatA hatA ane jainonI niMdA karatA hatA tathA zrAvakone kahevA lAgyA ke "tamArA guruomAM che AvI zakti ?' zrAvakoe AcArya zrI samitasUrijI pAse jaIne vAta karI. AcArya mahArAja samajI gayA ke te paganA taLIe lepa lagADIne nadI utare che, paraMtu tapanI zaktithI utarato nathI." AcArya mahArAje zrAvakone kahyuM ke temanuM kapaTa khulluM pADavA mATe tamAre tene enA badhA tApaso sAthe tamAre tyAM jamavA mATe bolAvavA ane jamADatAM pahelAM tenA paga evI rIte dhovA ke lepano jarA paNa bhAga rahe nahi. pachI zuM karavuM te huM saMbhALI laIza.' zrAvako tApasa pAse gayA. prathama temanI khUba prazaMsA karI, pachI parivAra sahita bhojana karavAnuM nimaMtraNa ApyuM. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUrNa-yoga-mUlakarmapiMDa doSa tApaso bhojana mATe AvyA, eTale zrAvako tApasonA paga dhovA lAgyA. kulapati-mukhya tApasa nA pADavA lAgyo. kemake 'paga dhovAya to lepa nIkaLI jAya.' zrAvakoe kahyuM ke 'paga dhoyA vagara bhojana karAvIe to avinaya thAya, mATe paga dhoyA pachI ja bhojana karAvAya.' 151 zrAvakoe tApasonA paga barAbara dhoyA pachI sArI rIte jamADyA. pachI temane mUkavA mATe badhA zrAvako temanI sAthe nadIkinAre gayA. kulapati potAnA tApaso sAthe nadI UtaravA lAgyo. paraMtu lepa nahi hovAthI pANImAM DUbavA lAgyo. A dazya jotAM lokomAM temanI apabhrAjanA thaI ke 'aho ! A to lokone chetaravA mATe lepa lagAvIne nadI UtaratA hatA.' A vakhate tApaso AdinA pratibodha mATe sUrijI tyAM AvyA ane badhA loko sAMbhaLe ema bolyA ke 'he kRSNA ! amAre sAme kinAre javuM che.' tyAM to nadInA banne kAMThA bhegA thaI gayA. A joI loko tathA tApaso sahita kulapati vagere badhA vismaya pAmyA. AcAryazrIno Avo prabhAva joI, devazarmA tApase potAnA 499 tApaso sAthe AcArya bhagavaMta pAse dIkSA lIdhI. temanI brahma nAmanI zAkhA thaI. ajJAna loko zAsananI niMdA karatAM hatA te TALavA mATe ane zAsananI prabhAvanA karavA mATe sUrijIe karelo A upayoga barAbara hato, paraMtu kevala bhikSA mATe A rIte lepa vagere kare te sAdhune kalpe nahi. emAM paNa saMyamavirAdhanA, AtmavirAdhanA, pravacanavirAdhanA rahelI che. mUlakarmapiMDa upara dRSTAMto ? abhinnayoninuM-koI eka nagaramAM dhana nAmano zeTha rahe che. tene dhanapriyA nAmanI patnI ane suMdarI nAmanI putrI che. suMdarI bhinnayonikA (yonimAMthI rUdhira vahyA kare) che. A vAta mAtA jANe che, pitAne khabara nathI. suMdarInAM lagna najIka AvyAM. mAtAne ciMtA thAya che, ke 'suMdarInAM lagna thaze, patinA ghe2 jaze, tyAM teno pati bhinnayonikA jANaze eTale mArI putrIne kADhI mUkaze. bicArI du:khI du:khI thaI jaze.' Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 zrI piDaniryukti-parAga AthI dhanapriyA ciMtAtura che, tyAM eka sAdhu tenA ghera bhikSA mATe AvyA. dhanapriyAne ciMtAtura joI sAdhue pUchyuM ke "ciMtAtura kema dekhAo cho ?' dhanapriyAe badhI vAta karI. sAdhue kahyuM ke "ciMtA na karazo, huM evuM auSadha ApIza ke jethI tamArI putrI abhinnayoni vALI thaI jaze." sAdhue auSadha ApyuM te pANI sAthe suMdarIne pIvaDAvyuM. te abhinayoni vALI thaI gaI. ra bhinnayoninuM-caMdrAnanA nagarImAM dhanadatta nAmano sArthavAha raheto hato. tene caMdramukhI nAmanI patnI hatI. eka vakhata pati-patnIne paraspara khUba jhagaDo thayo, eTale roSamAM AvI jaI dhanadatte te nagaramAM koI dhanavAnanI putrI sAthe vivAha karyo. caMdramukhIne ciMtA thavA lAgI. eTalAmAM jaMghA parijIta nAmanA sAdhu bhikSAe AvyA. ciMtAvALI joI sAdhue pUchavuM eTale caMdramukhIe zokya lAvavA saMbaMdhI vAta karI. sAdhue kahyuM ke "tame ciMtA karazo nahi, huM auSadha ApuM te tame koI rIte tene khavaDAvI dejo, eTale bhinnayoni vALI thaI jaze." auSadha ApyA pachI tamArA patine jaNAvajo ke "tame lagna karavA mAgo cho paNa te kanyA to bhinnayoni vALI che, A jANIne tenI sAthe lagna nahi kare." caMdramukhIe te auSadha te strIne khavaDAvI dIdhuM, eTale te strI bhinnayoni vALI banI gaI. pachI dhanadatte tenI sAthe lagna karyA nahi. 3 lagna karAvavAnuM-eka gAmamAM eka gRhapati raheto hato. tenI kanyA umaralAyaka thaI hatI paNa paraNAvI na hatI. eka vakhata eka sAdhu tenA ghera bhikSAe AvyA. temaNe A kanyAne joI tenI mAtAne kahevA lAgyo ke "A tamArI putrI yauvanavayamAM AvI che, tenA hamaNAM lagna nahi karo to koI tarUNa Adi sAthe akArya Acaraze to tamAkA kulamAM malinatA lAgaze. vaLI lokamAM paNa kahevata che ke tAntio nara ghorA, yavanto raviva:' jo kuMvArI RtuvALI thAya to rudhiranA jeTalAM biMduo paDe teTalIvAra tenI mAtA narakamAM jAya.' Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUrNa-yoga-mUlakarmapiDa doSa 153 uMmaralAyaka chokarAne joIne chokarAnI mAtAne sAdhu kahe ke "kula, gotrakIrtine vadhAranAra tamAro putra yauvanavayamAM Avyo che, haju ene kema paraNAvatA nathI. paraNAvazo to patnInA snehathI sthira thaze, nahitara svacchaMdacArI thaI koIne upADIne bhAgI jaze. pachI paNa paraNAvavAno to che, to pachI hamaNAM kema lagna karatA nathI ?' 4 garbhadhAraNa karAvavo tathA garbhapaDAvavAnuM-saMyuga nAmanA nagaramAM siMdhurAja nAmanA rAjA rAjya kare che. temane aneka rANIo che, temAM be mukhya rANI che. ekanuM nAma zRMgAramati ane bIjInuM nAma jayasuMdarI che. zRMgAramatine garbha rahyo te joIne jayasuMdarI vicAravA lAgI ke "Ane putra thaze to te yuvarAja banaze. AthI te ciMtA karavA lAgI. evAmAM koI sAdhu tyAM AvI pahoMcyA. jayasuMdarIne ciMtAvALI joIne ciMtAnuM kAraNa pUchyuM. eTale zRMgAramatine garbha rahyAnuM ane potAne garbha nahi rahevAnuM jaNAvyuM." sAdhue kahyuM ke "AmAM ciMtA zA mATe karo cho ? tamane paNa garbha rahe ema karIza.' jayasuMdarIe kahyuM ke "bhagavad tamArA prasAdathI mane paNa putra thaze. to paNa te nAno hovAthI yuvarAja to thaI zake nahi, jyAre zRMgAramatino putra moTo hovAthI yuvarAja to te ja thaze." sAdhue jayasuMdarIne garbha rahe evuM eka auSadha ane zRMgAramatino garbhapAta thAya tevuM bIjuM auSadha ApyuM ane kahyuM ke A bIjuM auSadha koI vastunA bheguM zRMgAramatine khavarAvI dejo.' eka auSadha jayasuMdarIe khAdhuM ane bIjuM auSadha zRMgAramatine khavarAvI dIdhuM. AthI zRMgAramatino garbha paDI gayo ane jayasuMdarIne garbha rahyo. yogya samaye putra thayo ane te yuvarAja banyo. sAdhue bhikSAdi nimitte AvuM na karavuM. kemake A rIte karavAmAM aneka prakAranA doSo rahelA che. 2 prayoga karyAnI khabara paDe to sAdhu pratye dveSa kare, tADana-mAraNa kare. 2 auSadha Adi mATe vanaspatikAya, pRthvIkAyAdinI virAdhanA thAya. 3 bhinnayoni karavAthI jiMdagI sudhI tene bhogano aMtarAya thAya. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrI piMDaniryukti-parAga 4 akSatayoni karavAthI maithuna seve. ya garbha paDAve tethI pravacananI malinatA thAya. paMcendriya manuSyanI hiMsA thAya. A rIte saMyamavirAdhanA, AtmavirAdhanA ane pravacanavirAdhanA vagere doSo thAya. mATe sAdhue AvA prakAranI bhikSA levI kalpa nahi. mUlakarma karavAthI AtmA narakAdi durgatimAM jAya che. iti caturdaza,paMcadaza, SoDaza-cUrNayoga-mUlakarma piMDa doSa nirUpaNa. iti utpAdanA doSa nirUpaNa. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1papa eSaNA zAstramAM traNa prakAranI eSaNA kahI che - 1 gaveSaNA, 2 grahaNa eSaNA, 3 grAsa eSaNA. gaveSaNA-doSa vagaranA AhAranI tapAsa karavI te. grahaNa eSaNA-doSa vagarano AhAra grahaNa karavo te. grAsa eSaNA-doSothI rahita-zuddha AhArane vidhipUrvaka vAparavo te. uddagamanA soLa ane utpAdananA soLa doSo, A batrIza doSo kahyA te gaveSaNA kahevAya che. A kahevAthI gaveSaNAnuM nirUpaNa pUruM thayuM. have grahaNa eSaNA kahevAmAM Ave che. grahaNa eSaNA grahaNa eSaNAnA daza doSo che. evaM tu gaviTThassA uggamauppAyaNAvisuddhassa / davinodivizuddhasa do ane tu viDansa II70 gA (pi. ni. 513) sAdhue A rIte udgamanA soLa doSo ane utpAdananA soLa doSothI rahita tathA zaMkAdi daza doSothI rahita piMDa grahaNa karavo. doSanI zaMkA hoya tevo piMDa grahaNa karavo nahi. uddagamanA soLa doSo gRhasthathI utpanna thAya che. utpAdananA soLa doSo sAdhuthI utpanna thAya che. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 zrI piMDaniryukti-parAga grahaNa eSaNAnA daza doSomAM ATha doSo sAdhu ane gRhastha bannethI utpanna thAya che. be doSo (zakita ane apariNata) sAdhuthI utpanna thAya che. grahaNa eSaNAnA cAra nikSepa-prakAro thAya che - 1 nAmagrahaNa eSaNA, 2 sthApanA-grahaNa eSaNA, 3 dravya grahaNa eSaNA, 4 bhAvagrahaNa eSaNA. 1 nAmagrahaNa eSaNA-grahaNa eSaNA nAma hoya te. 2 sthApanAgrahaNa eSaNA-grahaNa eSaNAnI sthApanAAkRti karI hoya te. 3 dravyagrahaNa eSaNA-traNa prakAre-sacitta acitta ke mizra vastunuM grahaNa karavuM te. 4 bhAvagrahaNa eSaNA-be prakAre-AgamabhAvagrahaNa eSaNA ane noAgama bhAvagrahaNaeSaNA. AgamabhAvagrahaNa eSaNA-grahaNa eSaNAno jANakAra ane temAM upayogavALo. noAgamabhAvagrahaNa eSaNA-be prakAre prazastabhAva grahaNa eSaNA ane aprazastabhAva eSaNA. prazastabhAvagrahaNa eSaNA-samyagudarzana, jJAna, cAritra Adi. aprazastabhAvagrahaNa eSaNA-zaMkita Adi doSavALAM AhArapANI grahaNa karavAM. bhAvagrahaNa eSaNAmAM ahIM aprazastapiMDano adhikAra che. aprazasta bhAvapiMDanA daza prakAro batAve che. saMkiya makkhiya nikkhitta pahiya sAhariya dAyagummIse / garijA tti chag prosA ta kari 72 (pi. ni. pa20) 1 zaMkitadoSa-AdhAkarmAdi doSanI zaMkAvALo AhAra grahaNa karavo te. 2 prakSitadoSa-sacitta pRthvIkAyAdithI kharaDAyelo AhAra grahaNa karavo te. 3 nikSiptadoSa-sacitta vastu upara mUkelo AhAra grahaNa karavo te. 4 pihitadoSa-sacitta Adi vastuthI DhAMkelo hoya tevo AhAra grahaNa karavo te. 5 saMhatadoSa-je vAsaNamAM sacitta Adi vastu rahelI hoya, te khAlI karIne tenAthI je AhAra Ape te grahaNa karavo te. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eSaNA 157 6 dAyakadoSa-zAstramAM niSedha karelAnA hAthe AhAra grahaNa karavo te. 7 unmizradoSa-sacittAdithI bheLaseLa thayela AhAra grahaNa karavo te. 8 apariNatadoSa-acitta nahi thayelo AhAra grahaNa karavo te. 9 liptadoSa-sacitta AdithI kharaDAyelA hAtha, vAsaNa vagerethI AhAra Ape te grahaNa karavo te. 10 charditadoSa-jamIna u52 veratAM-DhoLatAM AhAra Ape te grahaNa karavo te. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 1. zaMkita doSa saMkAe caubhaMgo dosu vi gahaNe ya bhuMjaNe laggo / naM saMviyamAvatro pavItI carimaNa suddhArA (piM. ni. para1) zaMkitadoSamAM cAra bhAMgA thAya che. 2 AhAra letI vakhate doSanI zaMkA tathA vAparatI vakhate paNa zaMkA. 2 AhAra letI vakhate doSanI zaMkA paNa vAparatI vakhate zaMkA nahi. 3 AhAra letI vakhate doSanI zaMkA nahi paNa vAparatI vakhate zaMkA. 4 AhAra letI vakhate doSanI zaMkA nahi ane vAparatI vakhate paNa zaMkA nahi. AmAM pahelo bhAMgo AhAra letI vakhate doSanI zaMkA tathA vAparatI vakhate paNa zaMkA-te A pramANeH koI sAdhu svabhAvathI lajjAvALo hoya, te koInA ghera AhAra levA mATe jAya, tyAM rasoI vadhAre joIne manamAM zaMkA kare ke "ahIM kema ATalI badhI bhikSA Ape che ?' paNa lajjAthI pUche nahi ane zaMkApUrvaka AhAra grahaNa kare tathA zaMkA sahita vApare. bIjo bhAMgo AhAra letI vakhate doSanI zaMkA paNa vAparatI vakhate zaMkA nahite A pramANe-koI sAdhu lajjAdi kAraNe pUche nahi ane zaMkApUrvaka AhAra grahaNa kare, pAchaLathI bIjA saMghATTaka sAdhu dvArA jANavA maLe ke "te ghera mahemAno AvyA hatA eTale ghaNI rasoI banAvI hatI, athavA to koInA gherathI lahANuM AvyuM hatuM." A sAMbhaLI manamAM je doSanI zaMkA hatI te nIkaLI jAya ane zuddha jANIne vApare. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakita doSa 1pa9 - trIjo bhAMgo-AhAra letI vakhate doSanI zaMkA nahi paNa vAparatI vakhate zaMkAte pramANe-koI sAdhue AhAra zuddha jANIne zaMkA vinA grahaNa karyo, pachI upAzraya AvIne tyAM gurumahArAja pAse bIjA sAdhuone AlocanA karatA sAMbhaLI manamAM zaMkA thAya ke "jevI mane ghaNI bhikSA maLI che tevI bIjA saMghATTakone paNa maLI che. mATe huM lAvyo chuM te nakkI doSavALI haze.' Ama vicArato AhAra vApare. cotho bhAMgo-AhAra letI vakhate doSanI zaMkA nahi ane vAparatI vakhate paNa zaMkA nahi-te A pramANe-sAdhu doSanI zaMkA vinA AhAra grahaNa kare ane vAparatI vakhate paNa koI jAtanI zaMkA na hoya. ziSyanI zaMkA-zaMkA e ja doSa gaNAya che, to pachI e nakkI thayuM ke "zuddha AhAra hoya ane temAM jo zaMkA thAya to te azuddha thaI jAya ane doSavALo hoya ane jo zaMkA vinA grahaNa kare to te zuddha thaI jAya." A vAta barAbara lAgatI nathI kemake "potAnI kalpanA mAtrathI zuddha AhAra azuddha thaI jAya ane azuddha AhAra zuddha thaI jAya." gurunuM samAdhAna-mAtra mananI kalpanAthI zuddha e azuddha ane azuddha e zuddha banI zakato nathI. paraMtu zuddha adhyavasAyapUrvaka mAyA vinA, AhAra Adi je hoya te zuddha che ke azuddha ? teno vicAra kare ane dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI zuddha lAge to grahaNa kare, upayogapUrvaka grahaNa karavAmAM azuddha AhAra hoya to paNa te zuddha gaNAya che. arthAt te AhAra vAparatA doSita AhArano karmabaMdha thato nathI. paraMtu koI jAtanI tapAsa ke vicAra karyA sivAya zuddha AhAramAM doSanI zaMkA karI grahaNa kare, to te AhAra zuddha hovA chatAM doSita AhArano karmabaMdha thAya che. ahIM zrutajJAnapramANa mAnavAmAM Ave che. AthI ja zuddha gaveSaNApUrvaka AhAra lAvelo hoya ane te AhAra doSavALo hovA chatAM kevalajJAnI paNa vApare che. cAra bhAMgAmAM bIjA ane cotho bhAMgo zuddha che. zaMkita doSamAM soLa udgamanA doSo ane praSitAdi nava grahaNa eSaNAnA doSo ema pacIsa doSomAMthI je doSanI zaMkA paDe te doSa lAge che. je je doSanI zaMkApUrvaka grahaNa kare ane vApare to te te doSanA pApakarmathI AtmA baMdhAya che. mATe letI vakhate paNa zaMkA na hoya tevo AhAra grahaNa karavo ane vAparatI vakhate paNa zaMkA na hoya tevo AhAra vAparavo. e zuddha bhAMgo che. 12 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 zrI piDaniryukti-parAga chamastha sAdhu (atizaya jJAna vinAno sAdhu) potAnI buddhi pramANe upayoga rAkhavA chatAM azuddha-doSavALo AhAra levAI jAya to temAM sAdhune koI doSa lAgato nathI. kemake zrutajJAna pramANathI te zuddha bane che. zrutajJAnanA pramANa mATe kahyuM che ke - oho subhobautto suyanANI jaivi giNhai asuddhaM / taM vevI vi muMbarU gAma surtha bhave pharI pAcharUpA (pi. ni. pa24) sAmAnya rIte piMDaniryukti Adi zAstramAM kahela vidhino kathya akathyano vicAra karavApUrvaka zrutajJAnI chadmastha sAdhu zuddha jANIne kadAca azuddha-doSavALo AhAra paNa grahaNa kare ane te AhAra kevaLajJAnIne Ape, to kevaLajJAnI paNa te AhAra doSavALo jANavA chatAM vApare che. kemake jo na vApare to zrutajJAna apramANa thaI jAya. zrutajJAnathI jeTalI tapAsa thaI zake teTalI tapAsa karIne zuddha jANIne chaprastha sAdhu grahaNa kare, zrutajJAnathI tapAsa karelA AhArane azuddha jANIne jo kevaLajJAnI na vApare to zrutajJAnamAM avizvAsa thAya, pachI zrutajJAnane koI prAmANika na gaNe. suttassa appamANe caraNAbhAvo tao ya mokkhassa / movaDavica abhAve vipavittI nirasthA 374tA(pi.ni. para5) zrutajJAna apramANa thAya, eTale saghaLI kriyA niSphaLa thAya. chabastha jIvane zrutajJAna vinA yathAyogya sAvadya-niravadya, pApakArI-pApa vinAnI, vidhi-niSedha Adi kriyAkAMDanuM jJAna thaI zakatuM nathI. zrutajJAna apramANa thAya to cAritrano abhAva thAya. cAritrano abhAva thAya to mokSano abhAva thAya. mokSano abhAva hoya to pachI dIkSAnI badhI pravRtti nirarthaka-nakAmI thAya. kemake dIkSAnuM mokSa sivAya bIjuM koI prayojana nathI. iti prathama zaMkita doSa nirUpaNa. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 2. prakSita doSa duvihaM ca makkhiyaM khalu saJcittaM ceva hoi acittaM / tti pun tivida zcatta dora vidaM tu III (piM. ni. pa31) prakSita-(lAgeluM-coMTeluM) be prakAre. sacitta ane acitta. sacitta prakSita traNa prakAre - 2 pRthvIkAya prakSita, 2 amukAya prakSita, 3 vanaspatikAya prakSita. acitta prakSita be prakAre-2 lokomAM niMdanIya, -mAMsa, carabI, rudhira AdithI prakSita. 2 lokomAM aniMdanIya ghI AdithI prakSita. sacitta pRthvIkAya prakSita-be prakAre. 1 zuSka, 1 Adra. sacitta akAya prakSita-cAra prakAre. 1 pura:karma snigdha, 2 pura:karma Adra, 3 prazcAtkarma snigdha, 4 pazcAtkarma AA. pura:karma-sAdhune vahorAvavA mATe hAtha Adi pANIthI dhuve te. pazcAtyakarma-sAdhune vahorAvyA pachI hAtha Adi pANIthI dhuve te. snigdha-kaMIka sAmAnya pANI lAgeluM hoya te. ArTsa-vizeSa pANI lAgeluM hoya te. sacitta vanaspatikAya prakSita-be prakAre. 1. pratyeka vanaspatikAya pracura rasavALA-kerI vagerenA suratamAM karelA kakaDA vagerethI lAgela. evI ja rIte 2. anaMtakAya vastunA kakaDA vagerethI lAgela. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrI piDaniryukti-parAga pRthvIkAya, apUkAya vanaspatikAya, darekamAM sacitta, mizra ane acitta traNa prakAro hoya che. paraMtu ahIM mAtra sacittano ja adhikAra lIdhelo che. teukAya, vAyukAya ane trasakAya prakSita hoI zakatA nathI, kemake lokamAM tevo vyavahAra nathI. acittamAM bhasma, rAkha vageranuM praSitapaNuM hoya che. paNa te hAtha ke vAsaNa vagerene lAgela hoya to teno prakSitadoSa thato nathI. sacitta prakSitanAM cAra bhAMgA 2. hAtha prakSita ane vAsaNa prakSita. 2. hAtha prakSita paNa vAsaNa prakSita nahi. 3. vAsaNa prakSita paNa hAtha praSita nahi. 4. vAsaNa pralita nahi ane hAtha paNa praSita nahi. pahelA traNa bhAMgAnuM kahyuM nahi, cothA bhAMgAnuM kahyuM. gahita prakSitamAM cAre bhAMgAnuM kalpa nahi prakSita vastu grahaNa karavAmAM kIDI, mAkhI Adi jIvanI virAdhanA thavA saMbhava rahelo che. mATe tevo AhAra levAno niSedha karavAmAM Avyo che. iti dvitIya prakSita doSa nirUpaNa. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 3. nikSipta doSa sacitta mIsaesu duvihaM kAesu hoi nikkhittaM / ke te vidaM makhAMtara paraMpara seva uddA (piM. ni. 540) pRthvIkAyAdine viSe mUkeluM be prakAre. 2 sacitta. 2 mizra. sacittamAM be prakAre. 1 anaMtara-AMtarA vinAnuM 2 paraMpara-AMtarAvALuM. mizramAM be prakAre 1 anaMtara, 2 paraMpara. A pramANe hoI zake. sAmAnya rIte nikSiptanA traNa prakAro che. 1. sacitta, 2. acitta, 3. mizra. traNemAM cAra cAra bhAMgA thAya che. eTale traNa caturbhagI thAya che te A pramANe: pahelI caturbhagI ? sacitta upara sacitta mUkeluM. 2 mizra upara sacitta mUkeluM. 3 sacitta upara mizra mUkeluM. 4 mizra upara mizra mUkeluM. bIjI caturbhAgI ? sacitta upara sacitta mUkeluM 2 acitta upara sacitta mUkeluM Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zrI piMDaniryukti-parAga 3 sacitta upara acitta mUkeluM 4 acitta upara acitta mUkeluM trIjI caturbhagI 2 mizra upara mizra mUkeluM 2 acatti upara mizra mUkeluM 3 mizra upara acitta mUkeluM 4 acitta upara acitta mUkeluM. sacitta pRthvIkAya, apUkAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya, trasakAya, dareka upara sacitta mUkeluM hoya tenA cha bhedo thAya, te pramANe apUkAya upara mUkelAnA cha bhedo, teukAyanA cha bhedo; vAukAyanA cha bhedo, vanaspatikAyanA cha bhedo ane trasakAyanA cha bhedo ema kula 36 bhedo thAya te A pramANe sacitta pRthvIkAya upara sacitta pRthvIkAya mUkeluM. 2 sacitta apUkAyA upara sacitta pRthvIkAya mUkeluM. 3 sacitta teukAya upara sacitta pRthvIkAya mUkeluM. 4 sacitta vAyukAya upara sacitta pRthvIkAya mUkeluM. pa sacitta vanaspatikAya upara sacitta pRthvIkAya 6 sacitta trasakAya upara sacitta pRthvIkAya mUkeluM. 7 sacitta pRthvIkAya upara sacitta apUkAya mUkeluM. 8 sacitta apUkAyA upara sacitta apukAya mUkeluM. 9 sacitta teukAya upara sacitta akAya 20 sacitta vAyukAya upara sacitta apUkAyA 22 sacitta vanaspatikAya upara sacitta amukAya mUkeluM. 22 sacitta trasakAya upara sacitta akAya 3 sacitta pRthvIkAya upara sacitta teukAya 24 sacitta akAya upara sacitta teukAya mUkeluM. 25 sacitta teukAya upara sacitta teukAya mUkeluM. 26 sacitta vAyukAya upara sacitta teukAya mUkeluM. 27 sacitta vanaspatikAya upara sacitta teukAya mUkeluM. 28 sacitta trasakAya upara sacitta teukAya mUkeluM. mUkeluM. mUkeluM. mUkeluM. mUkeluM. mUkeluM. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nikSipta doSa 165 29 sacitta pRthvIkAya upara sacitta vAyukAya mUkeluM. 20 sacitta apUkAya upara sacitta vAyukAya mUkeluM. 27 sacitta teukAya upara sacitta vAyukAya mUkeluM. rara sacitta vAyukAya upara sacitta vAyukAya mUkeluM. 23 sacitta vanaspatikAya upara sacitta vAyukAyA mUkeluM. (24 sacitta trasakAya upara sacitta vAyukAya mUkeluM. 25 sacitta pRthvIkAya upara sacitta vanaspatikAya mUkeluM. 26 sacitta apukAya upara sacitta vanaspatikAya mUkeluM. 27 sacitta teukAya upara sacitta vanaspatikAya mUkeluM. 28 sacitta vAyukAya upara sacitta vanaspatikAya mUkeluM. 29 sacitta vanaspatikAya upara sacitta vanaspatikAya mUkeluM. 30 sacitta trasakAya upara sacitta vanaspatikAya mUkeluM. 32 sacitta pRthvIkAya upara sacitta trasakAya mUkeluM. 32 sacitta apukAyA upara sacitta trasakAya mUkeluM. 33 sacitta teukAya upara sacitta - trasakAya mUkeluM. 34 sacitta vAyukAya upara sacitta trasakAya mUkeluM. 35 sacitta vanaspatikAya upara sacitta trasakAyA mUkeluM. 36 sacitta trasakAya upara sacitta trasakAya mUkeluM. mizra pRthvIkAya Adi upara sacitta pRthvIkAya AdinA 36 bhAMgA sacitta pRthvIkAya Adi upara mizra pRthvIkAya AdinA 36 bhAMgA mizra pRthvIkAya Adi upara mizra pRthvIkAya AdinA 36 bhAMgA kula 144 bhAMgA. A pramANe bIjI ane trIjI caturbhagInA 244-244 bhAMgA jANavA. kula 43ra bhedo thAya. punaH A darekamAM anaMtara ane paraMpara ema bhedo thAya che. traNa caturbhagImAM bIjI ane trIjI caturbhagIno cotho bhAMgo (acitta upara acitta) sAdhune kalpI zake. arthAt te bhAMgA upara rahelo AhAra Adi levo kalpI zake. te sivAyanA bhAMgA upara raheluM kahyuM nahi. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 zrI piMDaniryukti-parAga bIjA mate caturbhagI nIce pramANe thAya che. 2 sacitta upara sacittamazra mUkeluM. 2 acitta upara sacittamizra mUkelu. 3 sacittamizra upara acitta mUkeluM. 4 acitta upara acitta mUkeluM. AmAM paNa pRthvIkAyAdi upara pRthvIkAyAdinA 36-30 bhAMgA thAya che. kula 144 bhAMgA. pahelA traNa bhAMgA upara rahelI vastu sAdhune kahyuM nahi, cothA bhAMgA upara rahelI vastu kahyuM. AmAM mATI vagere upara sIdhAM ja pakavAnna, maMDakAdi rahelA hoya te anaMtara ane vAsaNamAM rahela pakavAnnAdi paraMpara pRthvIkAya nikSipta kahevAya. pANI upara vRtAdi anaMtara ane te ja vAsaNa vageremAM rahela paraMpara apUkAya nikSipta bane che. agnikAya upara pRthvIkAya Adi sAta prakAre nikSipta hoya che. vidhyAta, 2 murkhara, 3 aMgAra, 4 aprApta, 5 prApta, 9 samajvAla ane 7 vyutkrAMta. 2 vidhyAta-spaSTa rIte pahelA agni dekhAya nahi, pAchaLathI iMdhaNa nAkhatA saLagato dekhAya. 2 mumbura-phakkA paDI gayelA, ardhabujhAyelA agninA kaNiyA. 3 aMgAra-jvALA vinAnA saLagatA kolasA. 4 aprApta-cUlA upara vAsaNa mUkeluM hoya tene agninI jvALA sparza karatI na hoya. 5 prApta-agninI jvALAo vAsaNane sparza karatI hoya. 9 samajvALA-jvALAo vadhIne vAsaNanA kAMThA sudhI pahoMcelI hoya. 7 vyutkrAMta-jvALAo eTalI vadhelI hoya ke vAsaNanI upara jatI hoya. A sAtamAM anaMtara ane paraMpara ema banne rIte hoya vidhyAtAdi agni upara sIdhA ja maMDakAdi hoya te anaMta 2 nikSipta kalpa nahi ane vAsaNa vageremAM hoya te paraMpara agnikAya nikSipta kahevAya. temAM agnino sparza na thato hoya to levuM kahyuM. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nikSipta doSa pahelA cAramAM kahyuM ane pa-6-7mAM kahyuM nahi. keTalIkavAra moTA bhaThThA upara vastu hoya to te kyAre kahyuM te batAve che. bhaDhA upara je vAsaNa mUkeluM hoya tenI cAre bAju mATI lagAvelI hoya, te vizAla- moTuM hoya, temAM ikSurasa Adi rahela hoya te rasa Adi gRhasthane ApavAnI icchA hoya to ja te rasa Adi bahu garama na hoya ane ApatAM chAMTA paDe to te mATInA lepamAM zoSAI jAya arthAt bhaTTAmAM biMduo paDe tema na hoya, vaLI agninI vALA vAsaNane lAgatI na hoya to te rasa Adi levuM kahyuM. te sivAya kalpa nahi. A pramANe badhe samajI levuM. sacitta vastuno sparza hoya to te levuM kahyuM nahi. . vAsaNa badhI bAju lIMpeluM. 2. rasa bahu garama nahi, 3. ApatAM chAMTA paDe nahi. 4. chAMTA paDe to lepamAM sukAI jAya. A cAra padane AzrIne soLa bhAMgA nIce mujaba thAya. 2 lapeluM bahu garama nahi, chAMTA paDe nahi, kADhatAM DoyA ke kAMThAne lAge nahi. 2 lIMpeluM, bahu garama nahi, chAMTA paDe nahi, kADhatAM DoyA ke kAMThAne lAge. 3 lIMpeluM, bahu garama nahi, chAMTA paDe kADhatAM DoyA ke kAMThAne lAge nahi. 4 lIMpeluM, bahu garama nahi, chAMTA paDe, kADhatAM DoyA ke kAMThAne lAge. 5 lIMpeluM, bahu garama chAMTA paDe nahi, kADhatAM DoyA ke kAMThAne lAge nahi. 6 lIMpeluM, bahu garama chAMTA paDe nahi, kADhatAM DoyA ke kAMThAne lAge. 7 lIMpeluM, bahu garama chAMTA paDe, kADhatAM DoyA ke kAMThAne lAge nahi. 8 lIMpeluM, bahu garama chAMTA paDe, kADhatAM DoyA ke kAMThAne lAge. 9 lIMpeluM nahi, bahu garama nahi, chAMTA paDe nahi, kADhatAM DoyA ke kAMThAne lAge nahi. 20 lIMpeluM nahi, bahu garama nahi, chAMTA paDe nahi, kADhatAM DoyA ke kAMThAne lAge. 22 lIMpeluM nahi, bahu garama nahi, chAMTA paDe, kADhatAM DoyA ke kAMThAne lAge nahi. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrI piDaniryukti-parAga 22 lIMpeluM nahi, bahu garama nahi, chAMTA paDe, kADhatAM DoyA ke kAMThAne lAge. 23 lIMpeluM nahi, bahu garama, chAMTA paDe nahi, kADhatAM DoyA ke kAMThAne lAge nahi. 24 lIMpeluM nahi, bahu garama, chAMTA paDe nahi, kADhatAM DoyA ke kAMThAne lAge. 25 lIMpeluM nahi, bahu garama, chAMTA paDe, kADhatAM DoyA ke kAMThAne lAge nahi. 26 lIMpeluM nahi, bahu garama, chAMTA paDe, kADhatAM DoyA ke kAMThAne lAge. A soLa bhAMgAmAM pahelA bhAMgAnuM kalpI zake. bAkInA paMdara bhAMgAnuM kahyuM nahi. bahu garama zeraDIno rasa Adi levAmAM AtmavirAdhanA ane paravirAdhanA thAya. ati garama hovAthI, sAdhu letAM dAjhe tethI AtmavirAdhanA, gRhastha dAjhe to paravirAdhanA. moTA vAsaNa vaDe ApatAM ApanArane kaSTa paDe ne ApatAM DhoLAya, ati garama hovAthI dajhAtAM vAsaNa ekadama nIce mUkavA jatAM vAsaNa tUTI jAya to chakAyanI virAdhanA thAya. tethI saMyamavirAdhanA thAya. mATe sAdhue AvA prakAranuM levuM kalpa nahi. pavane upADelI cokhAnI pApaDI vagere anaMtara nikSipta kahevAya ane pavanathI bharelI bastI Adi upara roTalA, roTalI vagere rAkheluM hoya te paraMpara vAyukAya nikSipta kahevAya. lIlA ghAsa vagere upara roTalA, roTalI Adi rahelI hoya te anaMtara nikSipta ane tenA upara vAsaNa AdimAM rahelI paraMpara vanaspatikAya nikSipta kahevAya. trasakAyamAM baLada, ghoDA AdinI pITha upara sIdhI ja vastu rahelI hoya te anaMtara nikSipta ane guNapATa ke anya vAsaNa AdimAM vastu rahelI hoya te paraMpara trasakAya nikSipta kahevAya. A badhAmAM anaMtara nikSipta kalpa nahi, paraMpara nikSiptamAM sacitta saMghaTTanAdi na thAya te rIte yogya yatanApUrvaka laI zakAya. A rIte 432 bhedo hoI zake. iti tRtIya nikSipta doSa nirUpaNa. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 4. pihita doSa saJcitte azcitte mIsaga pihiyaMmi hoi cau bhaMgo / sAttine paDado carine maMmi maya 3 78aa (pi. ni. 558) sAdhune ApavA mATenuM azanAdi sacitta, mizra ke acitta hoya ane te sacitta, acitta ke mizrathI DhAMkeluM hoya eTale AvA sacitta, acitta ane mizrathI DhAMkelAnI traNa caturbhagI thAya che. darekanA pahelA traNa bhAMgAmAM levuM kahyuM nahi. chellA bhAMgAmAM bhajanA eTale koImAM kahyuM koImAM na kahyuM, pahelI caturbhagI 2 sacitta vaDe sacitta DhAMkeluM. ra mizra vaDe sacitta DhAMkeluM. 3 sacitta vaDe mizra DhAMkeluM. 4 mizra vaDe mizra DhAMkeluM. bIjI caturbhagI ? sacitta vaDe sacitta DhAMkeluM. 2 acitta vaDe sacitta DhAMkeluM. 3 sacitta vaDe acitta DhAMkeluM. 4 acitta vaDe acitta DhAMkeluM. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 zrI piMDaniryukti-parAga trIjI caturthaMgI ? mizra vaDe mizra DhAMkeluM 2 mizra vaDe acitta DhAMkeluM. 3 acitta vaDe mizra DhAMkeluM 4 acitta vaDe acitta DhAMkeluM. nikSiptanI jema sacitta pRthvIkAyAdi vaDe sacitta pRthvIkAyAdi DhAMkelAnA 36 bhAMgA. mizra pRthvIkAyAdi vaDe sacitta pRthvIkAyAdi DhAMkelAnA 36 bhAMgA. sacitta pRthvIkAyAdi vaDe mizra pRthvIkAyAdi DhAMkelAnA 36 bhAMgA. mizra pRthvIkAyAdi vaDe mizra pRthvIkAyAdi DhAMkelAnA 36 bhAMgA. kula 144 bhAMgA. traNa caturthaMgInA thaIne 432 bhAMgA DhAMkelAnA thAya. puna: A darekamAM anaMtara ane paraMpara ema babbe prakAre paDe. sacitta pRthvIkAyanI vaDe sacitta maMDaka Adi DhAMkelA te anaMtara DhAMkelA. sacitta pRthvIkAya vaDe kalADI Adi hoya ane temAM sacitta vastu hoya te paraMpara DhAMkelA kahevAya. e ja rIte sacitta pANI vaDe lADavA Adi DhAMkelA hoya te sacitta akAya anaMtara DhAMkelA ane lADavA koI vAsaNa AdimAM rAkhelA hoya ane te vAsaNa Adi pANI vaDe DhAMkela hoya te paraMpara DhAMkeluM kahevAya. A pramANe badhA bhAMgAmAM samajI levuM. DhAMkelAmAM 1 bhAre-vajanadAra ane 2 halakuM. ema be prakAra hoya. acitta pRthvIkAyAdi bhAre bhAre vaDe DhAMkeluM. bhAre halakA vaDe DhAMkeluM halakA bhAre vaDe DhAMkeluM halakA halakA vaDe DhAMkeluM. A darekamAM pahelA ane trIjA bhAMgAnuM kalpe nahi, bIjA ane cothA bhAMgAnuM kalpe. sacitta ane mizramAM cAre bhAMgAnuM kalpe nahi. bhAre vastu upADatAM ke mUkatAM vAgavA Adino ane jIva virAdhanAdino ye saMbhava rahelo che, mATe tevuM DhAMkeluM hoya te upADIne ApavA mAMDe to te sAdhune levuM kalpe nahi. iti caturtha pihita doSa nirUpaNa. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 5. saMta doSA sAdhune ApavA mATe ayogya sacitta agara acitta vastu je bhAjanamAM rahelA hoya te bhAjanamAMthI te ayogya vastu bIjI sacittAdi vastumAM agara bIjA bhAjanamAM nAkhIne te khAlI karelA bhAjana vaDe sAdhune bIjuM je yogya azanAdi ApavAmAM Ave te azanAdi saMhatadoSavALuM gaNAya. AmAM paNa nikSiptanI mAphaka caturbhagI ane bhAMgAo bane che. saJcitte aJcitte mIsaga sAharaNe ya caubhaMgo / sAtti paDasedo carine bhAvi mayaUT 3 Tr78aaaa (piM. ni. 563) sacitta-acitta ane mizra vastu bIjAmAM badalIne ApavAmAM Ave, te saMhatadoSavALuM kahevAya. ahIM nAkhavAne saMharaNa kahevAmAM Ave che. AmAM sacitta, mizra ane acittanI, sacitta tathA mizra ane acitta e padonI traNa caturbhagIo thAya. temAM darekanA pahelA traNa bhAMgAmAM kahyuM nahi, cothAmAM koImAM kahyuM ane koImAM na kalpa. nikSiptanI mAphaka AmAM paNa 432 bhAMgA thAya che, te pAchA anaMtara ane paraMpara bheda jANavA. vastu badalavAmAM jemAM nAkhavAnI che, te ane je vastu nAkhavAnI hoya te ema bannenA cAra bhAMgA A rIte thAya che. 2 sUkI vastu sUkI vastumAM nAkhavI. 2 sUkI vastu AA vastumAM nAkhavI. | 3 Arka vastu sUkI vastumAM nAkhavI. | 4 Adra vastu Arka vastumAM nAkhavI Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrI piMDaniryukti-parAga A darekamAM cAra cAra bhAMgA thAya che. kula soLa bhAMgA thAya. 2 thoDI sUkI vastu thoDA sukAmAM badalavI 2 thoDI sUkI vastu bahu sukAmAM badalavI 3 bahu sUkI vastu thoDA sukAmAM badalavI 4 bahu sUkI vastu bahu sukAmAM badalavI pa thoDI sUkI vastu thoDA AdramAM badalavI 6 thoDI sUkI vastu bahu ArTamAM badalavI bahu sUkI vastu thoDA AdramAM badalavI 8 bahu sUkI vastu bahu AdramAM badalavI 9 thoDI ArTa vastu thoDA sukAmAM badalavI 20 thoDI ArTa vastu bahu sukAmAM badalavI 23 bahu ArTa vastu thoDI sukAmAM nAkhavI bahu ArTa vastu bahu sukAmAM nAkhavI 23 thoDI ArTa vastu thoDA AdramAM nAkhavI 24 thoDI ArTa vastu bahu AdramAM nAkhavI 25 bahu Adra vastu thoDA AdramAM nAkhavI 6 bahu Adra vastu bahu ArkamAM nAkhavI halakA bhAjanamAM jyAM thoDAmAM thoDuM, temAM paNa sukAmAM sUku athavA sukAmAM Adra, ArdramAM sUkuM ke ArkamAM ArTa badalavAmAM Ave te AzIrNa vastu sAdhune levI kahyuM, te sivAyanI anAcIrNa vastu kahyuM nahi. sacitta ane mizra bhAMgAnI eka paNa vastu kalpa nahi. temaja bhAre bhAjanathI badale to paNa te kalpa nahi. kemake bhAre vAsaNa hovAthI ApanArane upADavA-mUkavAmAM zrama paDe, pIDA thavA saMbhava che tathA garama vAsaNa hoya ane kadAca paDI jAya ke tUTI jAya to pRthvIkAyAdi jIvonI virAdhanA thavA saMbhava che. u no no nnom exw ro iti paMcama saMhata doSa nirUpaNa. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 1. hAya ghoSa bAle' 'vuDDhe matte' "ummatte vevire ya jarie ya / "aMdhillae ya "pagarie ArUDhe pAuyAhiM ca / / 79 / / "hatthiMdu ni yalabaddhe "vivajjie ceva hatthapAehiM / terAsI gumviNI bAlavacchA5 bhuMjaMti ghusuliMti 7 / / 8 / / 14bhajjaMtI ya "dalaMtI kaDaMtI20 ceva taha ya "pIsaMtI / 22pIjaMtI uMcaMtI 2kattaMti "pamaddamANI ya / / 81 / / 2'chakkAyavaggahatthA 2"samaNaTThA nikkhivittu te ceva / te cevo"gAhaMtI saMghaTuMtArabhaMtI0 ya / / 2 / / saMsatteNa ya dabveNa "littaitthA ya littamattA ya / 3*uvvattaMtI sAhAraNaM 34vaditI ya 35coriyayaM / / 8 / / 3 pAhuDiyaM ca ThavaMtI "sapaJcavAyA paraM ca uddissa8 / 3 AbhogamaNAbhogeNa dalaMtI vajjaNijjAe / / 84 / / (piM. ni. 572-573-574-575-576-577.) nIce jaNAvela cAlIsa prakAranA dAtA pAsethI utsarga mArge sAdhue bhikSA levI 485 nahi. 8 bALaka-ATha varSanI aMdaranI uMmarano hoya tenI pAse bhikSA levI na kalpe. vaDIla hAjara na hoya to bhikSA Adi levAmAM aneka prakAranA doSo rahelA che. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zrI piDaniryukti-parAga diSTAMta eka strI navI navI ja zrAvikA thayelI hatI. eka divase khetaramAM jatAM te strIe potAnI nAnI uMmaranI putrIne kahyuM ke "sAdhu bhikSA mATe Ave to Apaje." eka sAdhu saMghATaka pharatAM pharatAM tene ghera AvyA. bAlikA vahorAvA lAgI. nAnI chokarIne mugdha joI mukhya sAdhue laMpaTatAthI bAlikA pAsethI mAgI mAgIne badhI vastu vahorI lIdhI. mAe kahyuM hatuM eTale bAlikAe badhuM vahorAvI dIdhuM. khetaramAMthI mA AvI ane khAvA mATe bhAta mAgyA. bAlikAe kahyuM ke "sAdhune ApI dIdhA." mAe kahyuM ke "sAruM karyuM, maga Apa." maga paNa sAdhune ApI dIdhA. roTalA Apa. te paNa ApI dIdhA. ema je je mAgyuM te badhuM ApI dIdhAnuM kahyuM eTale te strIne gusso Avyo ane bolI ke "kema badhuMe ApI dIdhuM ?" bAlikAe kahyuM ke "mAgI mAgIne badhuMe laI lIdhuM." strI roSAyamAna thaI gaI ane upAzraye AvIne ghAMTA pADIne bolavA lAgI ke "tamAro sAdhu kevo ke bAlikA pAsethI badhuMe laI lIdhuM ?' strIno moTo avAja sAMbhaLI loko bhegA thaI gayA ane sAdhunI niMdA karavA lAgyA. "A loko mAtra veSadhArI che, lUMTArA che, sAdhupaNuM nathI.' vagere jematema bolavA lAgyA. AcArya bhagavaMta zAsanano avarNavAda thato joI "badhA lokonI samakSa te sAdhuno ogho-kapaDAM vagere laIne upAzrayanI bahAra kADhI mUkyo." sAdhune kADhI mUkyo eTale te strIno gusso zAMta thaI gayo. sAdhune kADhI mUkelo joI te strIne dayA AvI ane AcArya mahArAja pAse AvI vaMdana karIne bolI ke "he bhagavan! mArA nimitte A sAdhune kADhI na mUko. mArA eka aparAdhanI kSamA karo." AcArya bhagavaMte te sAdhune bolAvIne pharIthI AvuM na karIza" ema kahIne veza pAcho Apyo ane daMDa ApI gacchamAM lIdho. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAyaka doSa 175 zAsanano uDDAha Adi doSo rahelA che, mATe A rIte vaDIlanI gerahAjarI vageremAM nAnA bAlaka pAsethI bhikSA levI kalpe nahi. apavAda-vaDIlanI hAjarI hoya ane te apAvarAve to nAnA bAlaka pAsethI paNa bhikSA levI kalpe. 2 vRddha-60 varSa matAMtare 70 varSanI uMmaravALA vRddha pAsethI bhikSA levI kalpe nahi. kemake ativRddhanI pAsethI bhikSA levAmAM aneka prakAranA doSo rahelA che. ativRddhapaNAne lIdhe tenA moMmAMthI lALa paDatI hoya tethI ApatAM ApatAM ApavAnI vastumAM paNa lALa paDe, te joIne jugupsA thAya ke 'kevI gaMdI bhikSA lenArA che ?' hAtha kaMpatA hoya tethI vastu DhoLAI jAya ke nIce verAya temAM chakAya jIvanI virAdhanA thAya. vRddha hovAthI ApavA jatAM pote ja paDI jAya, to jamIna upara rahelA jIvanI virAdhanA thAya, ke vRddhanA hAtha-paga Adi bhAMge ke UtarI jAya. vRddha jo gha2no nAyaka na hoya to gharanA mANasone tenA upara dveSa thAya ke A Dokaro badhuM ApI de che. kAMto sAdhu upara dveSa kare ke banne upara dveSa kare. apavAda-vRddha hovA chatAM moMmAMthI lALa paDatI na hoya, zarIra kaMpatuM na hoya, zaktizALI hoya, gharano mAlika hoya, to tenuM ApeluM levuM kalpI zake. 3 matta-dArU vagere pIdhelo hoya, to tenI pAsethI bhikSA levI na kalpe. dArU Adi pIdhelo hovAthI bhAna na hoya, eTale kadAca sAdhune vaLagI paDe athavA to bakavATa kare ke ke 'are ! muMDIA ! kema ahIM Avyo che ?' ema bolato mAravA paNa Ave, ke pAtra Adi phoDI nAkhe, ke pAtramAM thUMke ke ApatAM ApatAM dArUnuM vamana kare, tethI kapaDAM, zarIra ke pAtra ulaTIthI kharaDAya. A joI loko sAdhunI niMdA kare ke 'A lokone dhikkAra che, kevA apavitra che ke AvA dArU pIdhelA pAsethI paNa AvI bhikSA grahaNa kare che.' apavAda-jo te zrAvaka hoya, paravaza na hoya arthAt bhAnamAM hoya ane AjubAjumAM loko na hoya to te Ape to levuM kalpe. 12 4 unmatta-mahAsaMgrAma AdimAM jaya meLavavAthI abhimAnamAM AvI gayelo athavA to bhUta Adino vaLagADa thayelo hoya tethI unmatta thayelo hoya, tenI pAsethI paNa bhikSA levI kalpe nahi. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zrI piDaniryukti-parAga unmattamAM upara mattamAM kahyA mujabanA vamanadoSa sivAyanA doSo lAge. apavAda - te pavitra hoya, bhadraka hoya ane zAMta hoya to levuM kahyuM. 5 vepamAna - zarIra kaMpatuM hoya tenI pAsethI bhikSA levI kahyuM nahi. zarIra kaMpatuM hovAthI tenA hAthe bhikSA ApatAM vastu DhoLAI jAya, ke pAtramAM nAkhatA bahAra paDe athavA bhAjana Adi hAthamAMthI nIce paDI jAya to, bhAjana tUTI jAya, chakAya jIvanI virAdhanA Adi thAya mATe bhikSA levI kahyuM nahi. apavAda - zarIra kaMpatuM hoya, paNa tenA hAtha jo sthira hoya kaMpatA na hoya to levuM kahyuM. 6 varita - tAva Avato hoya tenI pAsethI levuM kahyuM nahi upara mujabanA doSo lAge, uparAMta teno tAva kadAca sAdhumAM saMkrame, lokomAM uddAha thAya ke "A kevA AhAra laMpaTa che ke tAvavALA pAsethI ye bhikSA le che." mATe tAvavALA pAsethI bhikSA levI kalpa nahi. apavAda - tAva UtarI gayo hoya-bhikSA ApatI vakhate tAva na hoya to levI kalpa. 7 aMdha - AMdhaLA pAsethI bhikSA levI na kalpe. . zAsanano uha thAya ke "A AMdhaLo ApI zake ema nathI chatAM A peTabharA sAdhuo tenI pAsethI bhikSA grahaNa kare che." AMdhaLo dekhato nahi hovAthI jamIna upara rahelA cha javanikAyanI virAdhanA kare, patthara Adi vacamAM AvI jAya to nIce paDI jAya, to tene vAge, bhAjana upADyuM hoya ane paDI jAya to jIvonI virAdhanA thAya. ApatAM bahAra paDI jAya vagere doSo hovAthI AMdhaLA pAsethI bhikSA levI kahyuM nahi. apavAda - zrAvaka ke zraddhALu AMdhaLA pAse tenA putrAdi hAtha pakaDIne apAve to bhikSA levI kalpa. 8 pracalita - galato koDha vagere cAmaDIno roga jene thayelo hoya tenI pAsethI bhikSA levI kalpe nahi. koDhamAMthI pANI jharatuM hoya ke gumaDA AdimAMthI rudhira jharatuM hoya to tevo roga sAdhumAM saMkrama thavAno saMbhava che. mATe rogavALA pAsethI bhikSA levI kalpa nahi. apavAda - nakha lagAvavAthI paNa jhare nahi, ke khabara paDe nahi, goLAkAra Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAyaka doSa 177 sukAI gayela hoya. AvA koDha vageremAM AjubAjumAM bIjA loko na hoya to tenI pAsethI levuM kahyuM. 9 ArUDha - pagamAM pAdukA, joDA Adi paherela hoya to tenI pAsethI bhikSA levI kalpa nahi. pAdukA Adi paherela hoya ane bhikSA ApavA mATe cAlavA jatAM kadAca paDI jAya, to tethI virAdhanA Adi thAya mATe tenI pAsethI bhikSA levI kahyuM nahi. apavAda-pagamAM pAdukA Adi paherela hoya paNa nizcala Asane beThela hoya to kAraNe bhikSA levI kahyuM. 20 hastAt - banne hAtha lAkaDAnI heDamAM nAkhelA hoya, tenI pAsethI bhikSA levI kahyuM nahi. hAtha heDamAM hovAthI bhikSA ApatAM tene kaSTa paDe, mATe tenI pAse bhikSA levI kalpa nahi. apavAda - sukhapUrvaka hAtha pheravI zakato hoya, ApatAM kaSTa paDe ema na hoya ane AjubAjumAM bIjA loko na hoya to tevI kalpa. 22 nigaDa - pagamAM loDhAnI beDIo nAkhelI hoya, tenI pAsethI bhikSA levI na kalpa. 22 chinnahastapAda - hAtha ke paga kapAyelA hoya, laMgaDo ke TUMTho hoya to tenI pAse bhikSA levI kahyuM nahi. bhikSA ApatAM tene kaSTa paDe, paDI jAya, jhADo-pezAba barAbara sApha karI zake nahi tethI apavitra rahe. tenI pAsethI bhikSA levAmAM lokomAM jugupsA thAya, cha jIvanikAyanI virAdhanA vagere doSo thAya, mATe tenI pAsethI bhikSA levI kahyuM nahi. apavAda - upara kahela doSono je prasaMgamAM saMbhava na hoya ane AjubAjumAM bIjA loko na hoya to bhikSA levI kalpa. 23 trirAzika - napuMsaka pAsethI bhikSA levI na kalpa. napuMsaka pAsethI bhikSA levAmAM sva-para ane ubhayane doSo rahelA che. napuMsaka pAsethI vAraMvAra bhikSA levAthI ati paricaya thAya tethI sAdhune joIne tene vedodaya thAya ane kuceSTA kare eTale bannene maithunakarmano doSa lAge. vAraMvAra na jAya paNa koIka vakhate jAya to maithunadoSano prasaMga na Ave paraMtu Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrI piDaniryukti-parAga lokomAM jugupsA thAya ke "A sAdhu napuMsaka pAsethI paNa bhikSA grahaNa kare che, tethI sAdhu paNa napuMsaka haze.' ityAdi doSo lAge. apavAda - napuMsaka anAsevI hoya, kRtrima rIte napuMsaka thayo hoya, maMtra ke taMtrathI napuMsaka thayo hoya, deva ke RSinA zrApathI napuMsaka thayo hoya to tenI pAsethI bhikSA levI kalpa. 24 gurviNI - najIkamAM prasavakALa-garbha rahe nava mahinA thayA hoya tevI garbhavALI strI pAsethI bhikSA levI kahyuM nahi. garbhavALI strI pAsethI bhikSA levAmAM strIne uThatA-besatA aMdara rahelA garbhanA jIvane pIDA thAya, mATe tenI pAsethI bhikSA levI kalpa nahi. apavAda - garbha rahe nava mahinA thayA na hoya, bhikSA ApatAM kaSTa paDe ema na hoya, beThelI hoya to beThA beThA ane UbhelI hoya to UbhA UbhA bhikSA Ape to levI kalpI zake. jinakalpI sAdhu mATe to je divase garbha rahe te ja divasathI mAMDI jyAM sudhI bALaka nAno-dhAvato hoya tyAM sudhI te strI pAsethI bhikSA levI temane kalpI zakatI nathI. 25 bAlavatsA - dhAvatuM bALaka khoLAmAM hoya tevI strI bALakane bAjumAM mUkIne bhikSA Ape to tenI pAsethI levI kahyuM nahi. bALakane jamIna upara ke mAMcImAM mUkIne bhikSA ApavA UThe to kadAca te bALakane bilADI ke kUtaruM Adi mAMsano TukaDo ke sasalAnuM baccuM vagere dhArIne moMmAM pakaDIne laI jAya, to bALakano nAza thAya. vaLI bhikSA ApatAM te strInA hAtha kharaDAyA hoya te karkaza hAthe bALakane pAchI hAthamAM letAM bALakane pIDA thAya ityAdi doSo rahelA hovAthI tevI strI pAsethI bhikSA levI kahyuM nahi. apavAda - bALaka moTo thayo hoya, stanapAna karato na hoya to tevI strI pAsethI bhikSA levI kalpe. kemake bALaka moTo hovAthI bilADI Adi upADI javAno saMbhava nathI. 26 bhojana karatAM hoya to temanI pAsethI bhikSA levI kahyuM nahi. bhojana karatAM hoya ane bhikSA ApavA UThe to hAtha dhuve to apakAyAdinI virAdhanA thAya. hAtha dhoyA sivAya Ape to lokomAM jugupsA thAya ke "eMThI bhikSA Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAyaka doSa le che.' mATe bhojana karatA hoya temanI pAsethI bhikSA levI kalpe nahi. apavAda hAtha eMThA thayA na hoya ke bhojana karavAnI zarUAta karI na hoya to tenI pAsethI bhikSA levI kalpe. dahIMnuM valoNuM karatI hoya to tenI pAsethI bhikSA levI 27 manaMtI kalpe nahi. dahIM Adi valovatI hoya to te saMsakta (jIvavALuM) hoya te saMsakta dahIM AdithI kharaDAyelA hAthe bhikSA ApatA te rasanA jIvono vinAza thAya mATe tenA hAthe bhikSA levI kalpe nahi. apavAda valoNuM pUruM thaI gayuM hoya ane hAtha korA hoya, to levuM kalpe athavA to valoNAmAM hAtha bagaDelA na hoya to levuM kalpe. 179 28 bhajjUtI - cUlA upara tAvaDI AdimAM caNA Adi sekatI hoya to bhikSA levI kalpe nahi. apavAda - cUlA uparathI tAvaDI utArI lIdhI hoya athavA saMghaTTo na hoya ane Ape te kalpe. 29 dalatI - ghaMTI AdimAM anAja daLatI hoya to bhikSA levI kalpe nahi. apavAda daLatAM daLatAM te UbhI thaI hoya ane sAdhu AvI jAya ane Ape to levuM kalpe athavA acitta vastu daLatI hoya to levuM kalpe. apavAda 20 kaMDatI - khANIyA AdimAM khAMDatI hoya to bhikSA levI kalpe nahi. sAMbeluM UMcuM kareluM hoya ane sAdhu AvI jAya to upADelA sAMbelAmAM kaNa coMTelA na hoya to, sAMbeluM nirjIva jagyAmAM mUkIne Ape to levuM kalpe. - 22 pIsaMtI kalpe nahi . - patthara, khANIyA AdimAM lasoTatI hoya to bhikSA levI apavAda vATI rahyA hoya, sacittano saMghaTTo na hoya tevA vakhate sAdhu Ave ane Ape to levuM kalpe. 22 pIMjaMtI - rU chUTuM chUTuM karatI hoya to levuM kalpe nahi. 23 rUcaMtI - kapAsamAMthI rU juduM kADhatI hoya to levuM kalpe nahi. 24 kAMtI - rUmAMthI sutara kAMtatI hoya to levuM kalpe nahi. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zrI piMDaniryukti-parAga 25 madmANI - rUnI pUNIo banAvatI hoya to levuM kalpa nahi. 22 thI 25mAM bhikSA ApatAM hAtha Adi kharaDAya te dhoine pAchI kAma karavA bese temAM hAtha dhovAmAM akAya AdinI virAdhanA thAya. mATe levuM kahyuM nahi. apavAda - piMjavA AdinuM kAma pUruM thaI gayuM hoya athavA acitta rUne pIMjatI hoya to bhikSA levI kalpa athavA to bhikSA ApyA pachI hAtha na dhuve ema hoya to levuM kahyuM. arthAt pazcAt karmadoSa na lAge ema hoya to levuM kahyuM. 26 sacitta pRthvIkAya Adi vastu (sacitta mIThuM, pANI, agni, pavana bharelI bastI, phaLa, matsya Adi) hAthamAM hoya to bhikSA levI na kalpe. 27 sAdhune bhikSA ApavA mATe sacitta vastu nIce mUkIne Ape to levuM na kalpa. 28 sacitta vastu upara cAlatI hoya ane Ape to levuM na kalpa. 29 sacitta vastuno saMghaTTo karatA Ape, mAthAmAM sacitta phUlanI veNI, phUla Adi hoya ane Ape to bhikSA levI kahyuM nahi. 30 pRthvIkAya Adino AraMbha karatI hoya to tenI pAsethI levuM na kalpa. kodALI AdithI jamIna khodatI hoya tyAre pRthvIkAyano AraMbha thAya, sacitta pANIthI snAna karatI hoya. kapaDAM dhotI hoya ke vRkSa upara pANI sIMcatI hoya to apakAyano AraMbha thAya, cUlo saLagAvatI hoya to teukAyano AraMbha thAya, paMkho nAkhatI hoya ke bastImAM pavana bharatI hoya to vAyukAyano AraMbha thAya, zAka samAratI hoya to vanaspatikAyano AraMbha thAya, matsyAdi chedana karatI hoya to trasakAyano AraMbha thAya. A rIte AraMbha karanAra bhikSA ApatA hoya to temanI pAsethI bhikSA levI kahyuM nahi. 32 lipsahasta - dahIM AdithI kharaDAyela hAtha hoya to tenI pAsethI bhikSA levI kahyuM nahi. hAtha kharaDAyela hoya to hAtha upara jIvajaMtu lAgelA hoya to tenI virAdhanA thAya mATe kahyuM nahi. 32 liptamAtra - dahIM AdithI je vAsaNa kharaDAeluM hoya te vAsaNathI Ape to levuM kalpa nahi. 33 udvartatI - moTuM, bhAre ke garama vAsaNa Adi upADIne bhikSA Ape to levI kahyuM nahi. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAyaka doSa 181 moTuM vAsaNa vAraMvAra pheravavAmAM na Ave eTale te vAsaNanI nIce maMkoDA, kIDI vagere AvIne rahyA hoya to te upADIne Ape to pAchuM mUkatA tenI nIcenA te kIDA, maMkoDA hoya te cagadAI jAya. vAsaNa upADatAM kIDI, maMkoDA Adi hAtha nIce dabAI jAya, upADatAM kaSTa paDe, dAjhe kare ityAdi doSo rahelA che mATe moTA vAsaNa Adi upADIne Ape to te bhikSA levI kahyuM nahi. 34 sAdhAraNa - ghaNAnI mAlikIvALI vastu badhAnI rajA sivAya ApatA hoya te te bhikSA levI kahyuM nahi. dveSa Adi doSo thAya, mATe na kalpa. 35 coreluM - corIchUpIthI athavA coreluM ApatA hoya to tevI bhikSA levI na kalpa. nokara putravadhU Adie corIchUpIthI ApeluM sAdhu le ane pAchaLathI tenA mAlika ke sAsu Adine khabara paDe to tene mAre, bAMdhe, Thapako Ape vagere doSo thAya mATe tevo AhAra sAdhune levA kahyuM nahi. 36 prAkRtikA - lahANI karavA mATe eTale bIjAne ApavA mATe mUla vAsaNamAMthI bIjA vAsaNamAM kADheluM hoya te Ape to sAdhune levuM kahyuM nahi. 37 sapratyapAya - AhAra ApatAM ApanArane ke lenAranA zarIre koI apAyanukazAna thAya ema hoya to levuM kalpa nahi. A apAya-upara, nIce ane tIrjI ema traNa prakAre. jemake UbhA thavAmAM mAthA upara khIMTI, bAraNuM vAge ema hoya, nIce jamIna upara kAMTA, kAca Adi paDela hoya to vAgavAno saMbhava hoya, AjubAjumAM gAya, bheMsa vagere hoya ane te zIMgaDuM mAre evo saMbhava hoya athavA UMce chAparAmAM sarpa Adi laTakatA hoya te UbhA thatAM karaDe ema hoya to sAdhue bhikSA levI kahyuM nahi. 38 anya uddeza-kAITikAdi bhikSAcaro vagerene ApavA mATe athavA bali Adine mATe rAkhelo AhAra sAdhune levo kalpa nahi. Avo AhAra grahaNa karavAmAM adattAdAnano doSa lAge. kemake te AhAra te kApeTikAdine mATe kalpelo che. vaLI glAna Adi sAdhune uddezIne AhAra Apyo hoya te glAna Adi sivAya bIjAne vAparavo kalpa nahi, paraMtu jo ema kahyuM hoya Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga ke 'te glAna Adi na vApare to bIjA game te vAparajo.' to te AhAra bIjAne vAparavo kalpe. te sivAya kalpe nahi. 182 39 Abhoga-sAdhune na ka2e tevI vastu jANI joIne Ape to te levI kalpe nahi. koIne ema vicAra Ave ke 'mahAnubhAva sAdhuo haMmezAM lUkhuM, sUku-pAku bhikSAmAM je maLe te vApare che, to ghebara Adi banAvIne ApuM ke jethI temanA zarIrane Teko maLe, zakti vagere Ave.' Avo vicAra karIne ghebara Adi banAvIne sAdhune Ape athavA koI duzmana, sAdhuno niyama bhaMga karAvavAnA irAdAthI aneSaNIya banAvIne Ape. jANI joIne AdhAkarmI AhAra Adi Ape to sAdhune tevo AhAra levo kalpe nahi. 40 anAbhoga-ajANatAM sAdhune kalpe nahi tevI vastu Ape to te levI kalpe nahi. 26 thI 40 doSomAM apavAda nathI. arthAt 26 thI 40 sudhInA doSavALI bhikSA sAdhune kalpe nahi. iti SaSTha dAyaka doSa nirUpaNa. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 7. unmizra doSa amIsaga ummIsagaMmi caubhaMgI / AkRtiC Diseo ane maMmi mayA 3 / / 8 / / (piM. ni. 606) sacitta, acitta ane mizra ekabIjAmAM bheLaseLa karIne ApavAmAM traNa caturthaMgI thAya. tenA darekanA pahelA traNa bhAMgAmAM kalpe nahi. cothA bhAMgAmAM koImAM kalpe ane koImAM na kalpe. AmAM paNa nikSiptanI mAphaka kula 432 bhAMgA samajI levA. vastu bheLaseLa ka2vAmAM je bheLaseLa karavAnI ane ApavAnI vastu te bannenA maLIne cAra cAra bhAMgA thAya che ane citta mizra, sacitta acitta tathA mizra acitta padothI enI traNa caturthaMgIo thAya che. pahelI caturthaMgI sacitta vastumAM sacitta vastu bheLavelI mizra vastumAM sacitta vastu bheLavelI sacitta vastumAM mizra vastu bheLavelI mizra vastumAM mizra vastu bheLavelI Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zrI piMDaniryukti-parAga bIjI caturthaMgI sacitta vastumAM sacitta vastu bheLavelI acitta vastumAM sacitta vastu bheLavelI sacitta vastumAM acitta vastu bheLavelI acitta vastumAM acitta vastu bheLavelI trIjI caturthaMgI mizra vastumAM mizra vastu bheLavelI acitta vastumAM mizra vastu bheLavelI mizra vastumAM acitta vastu bheLavelI acitta vastumAM acitta vastu bheLavelI nikSiptanI jema sacitta pRthvIkAyAdimAM sacitta pRthvIkAyAdinA 36 bhAMgA. mizra pRthvIkAyAdimAM sacitta pRthvIkAyAdinA 36 bhAMgA. sacitta pRthvIkAyAdimAM mizra pRthvIkAyAdinA 36 bhAMgA. mizra pRthvIkAyAdimAM mizra pRthvIkAyAdinA 36 bhAMgA. kula 244 traNa caturthaMgInA kula 432 bhAMgA thAya che. bheLavavAmAM sUkuM ane Ardra hoya. te bannenI maLIne caturthaMgI thAya, pAchA temAM thoDI ane bahu tenA soLa bhAMgA thAya. sUkI vastumAM sUkI vastu bheLavelI sUkI vastumAM Ardra vastu bheLavelI Ardra vastumAM sUkI vastu bheLavelI sUkI vastumAM sUkI vastu bheLavelI soLa bhAMgA A pramANe 2 thoDI sUkI ra thoDI sUkI vastumAM bahu sUkI vastu 3 bahu sUkI vastumAM thoDI sUkI vastu 4 bahu sUkI vastumAM bahu sUkI vastu thoDI sUkI vastumAM thoDI Ardra vastu vastumAM thoDI sUkI vastu bheLavelI. bheLavavI. bheLavavI. bheLavavI. bheLavavI. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unmizra doSa 185 6 thoDI sUkI vastumAM bahu AA vastu bheLavavI. 7 bahu sUkI vastumAM thoDI ArTa vastu bheLavavI. 8 bahu sUkI vastumAM bahu ArTa vastu bheLavavI. thoDI Adra vastumAM sUkI Arka vastu bheLavavI. 20 thoDI ArTa vastumAM sUkI ArTa vastu bheLavavI. 22 bahu ArTa vastumAM sUkI ArTa vastu bheLavavI. 22 bahu ArTa vastumAM bahu sUkI vastu bheLavavI. 3 thoDI Ardra vastumAM thoDI ArTa vastu bheLavavI. 24 thoDI ArTa vastumAM bahu Adra vastu bheLavavI. 5 bahu ArTa vastumAM thoDI Ardra vastu bheLavavI. 6 bahu Adra vastumAM bahu AA vastu bheLavavI. ahIM paNa halakA bhAjanamAM acitta-thoDA sUkAmAM thoDuM sUku, athavA thoDA sUkAmAM thoDuM ArTa, ke thoDA ArTamAM thoDuM sUka, ke thoDA ArTamAM thoDuM Adra bheLavavAmAM Ave, to te vastu sAdhune levI kahyuM. te sivAyanI levI kalpa nahi. sacitta ane mizra bhAMgAnI to eka paNa kahyuM nahi. temaja bhAre bhAjanamAM bheLave to paNa kahyuM nahi. zaMkA-saMhata (badalavuM) ane unmizra (bheLaseLa karavuM) A bemAM zo phera che ? samAdhAna-sAdhune ApavA yogya vastumAM bIjI nahi ApavA yogya sacitta, mizra ke acitta Adi bheLavIne Ape, eTale ke ApavA yogya bhAta vageremAM nahi ApavA yogya dahIM vagere meLavIne Ape athavA sacitta ke mizra vastu meLavIne Ape te unmizra kahevAya. jyAre saMdatamAM to bhAjanamAM rahelI nahi ApavA yogya (sacitta Adi) vastu bIje nAkhIne Ape. saMhata ane unnizramAM ATalo pharaka che. iti saptama unmizra doSa nirUpaNa. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 8. apariNata doSa apariNayaMmi ya duvihaM davve bhAve ya duvihamekkekkaM / raami doruM chava mArvani ya doH AirtA pATaddA (pi. ni. 309) apariNata (acitta nahi thayela) nA be prakAra. 1 dravya apariNata ane bhAva apariNata. te ApanAra ane lenAranA saMbaMdhathI bannenA be be prakAra bane che. 2 ApanArathI dravya apariNata-azanAdi acitta baneluM na hoya te pRthvIkAyAdi cha prakAre. 2 lenArathI dravya apariNata-acitta baneluM na hoya te pRthvIkAyAdi cha prakAre. apariNatanuM daSTAMta-dUdhamAM meLavaNa nAkhyuM hoya, tyAra bAda jyAM sudhI dahIM na bane tyAM sudhI te apariNata kahevAya. nahi dUdhamAM nahi dahIMmAM. A pramANe pRthvIkAyAdikamAM acitta banyuM na hoya tyAM sudhI apariNata kahevAya. arthAt dUdha dUdhapaNAthI bhraSTa thaI dahIMpaNAne pAme tyAre pariNata kahevAya che ane dUdhapaNuM avasthita-pANI jevuM hoya to te apariNata kahevAya che. azanAdi dravya dAtAranI sattAmAM hoya tyAre ApanAranuM gaNAya ane lIdhA pachI lenAranI sattAnuM gaNAya. 3 ApanArathI bhAva apariNata-je azanAdinA be athavA vadhAre saMbaMdhInuM hoya ane temAMthI eka Apato hoya ane bIjAnI icchA na hoya te. 4 lenArathI bhAva apariNata-je azanAdi letI vakhate saMghATTaka sAdhumAMthI eka sAdhune acitta ke zuddha lAgatuM hoya ane bIjA sAdhune sacitta ke azuddha lAgatuM hoya te. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apariNata doSa 187 zaMkA-sAdhAraNa anivRSTa ane ApanArathI bhAva apariNatamAM zo pharaka che ? samAdhAna-anisRSTamAM badhA mAlika tyAM hAjara na hoya tyAre te sAdhAraNa anisRSTa kahevAya ane ApanAra bhAva apariNatamAM mAliko tyAM hAjara hoya. ATalo taphAvata che. bhAvathI apariNata bhikSA levI kahyuM nahi. kemake temAM kalaha Adi doSono saMbhava che. dAtAnA viSayavALuM bhAva apariNata te bhAIo ane svAmI saMbaMdhI che, jyAre grahaNa karanAra viSayavALuM bhAva apariNata sAdhu saMbaMdhI che. iti aSTama apariNata doSa nirUpaNa. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 9. lipta doSa dahimAilevajuttaM littaM tamagejjhamohao ihayaM / saMsamavarasAvalesalvedi mamarA pATA (pi. vi. 91) lipta eTale je azanAdithI hAtha, pAtra Adi kharaDAya, jevAM ke dahIM, dUdha, dALa Adi vagere dravyo lipta kahevAya che. zrI jinezvara bhagavaMtanA zAsanamAM dahIM, dUdha, ghI vagere lepavALA dravyo sAdhune levA kahyuM nahi. kemake kharaDAyelA hAtha, vAsaNa vagere dhovAmAM pazcAtukarma vagere doSo lAge che tathA rasanI vRddhi-AsaktipaNuM thavAno saMbhava che. kharaDAyelA hAtha, kharaDAyeluM bhAjana, sAvazeSa (bAkI raheluM) dravyanA ATha bhAMgA thAya che, alepavALuM levAmAM doSa na lAge. apavAde lepavALuM levuM kalpI zake. ziSya zaMkA karato kahe che-"lepavALuM dahIM Adi grahaNa karavAmAM pazcAtukarma Adi doSo thAya, mATe sAdhue tevuM lepavALuM dravya grahaNa na karavuM." ema Ape kahyuM to pachI sAdhue bhojana karavuM ja nahi, arthAt roja upavAsa karavA jethI pazcAtukarma doSa na lAge. bhikSA levA mATe javA-AvavAnuM kaSTa na thAya, rasanI Asakti vagere koI doSo lAge nahi. roja tapa kare. AhAra karavAnuM zuM prayojana ? AcArya mahArAja javAba ApatAM kahe che-he mahAnubhAva ! jiMdagI sudhIno upavAsa karavAthI cirakAla sudhI thanArA tapa, saMyama, niyama vaiyAvacca AdinI Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lipta doSa 189 hAni thAya, mATe jiMdagI sudhI tapa karavo yogya nathI-tapa na karI zakAya. ziSya-jiMdagI sudhIno tapa na kare to utkRSTa cha mahinAnA upavAsa to kahyA che ne ? to cha mahinAnA upavAsa kare, pAraNe lepa vinAnuM vApare, pAchA cha mahinAnA upavAsa kare. AcArya-jo cha cha mahinAnA upavAsa karavAnI zakti hoya to khuzIthI kare. emAM koI niSedha nathI. ziSya-jo cha mahinAno tapa na karI zake to eka eka divasa ocho karatAM thAvat upavAsanA pAraNe AyaMbIla karyA kare. Ama karavAthI alepakRta grahaNa thaI zake ane nirvAha paNa thaI zake. upavAsa paNa na karI zake to roja AyaMbIla kare. AcArya-jo tevI zakti pahoMcatI hoya ane tethI te kALamAM ane bhAvikALamAM Avazyaka evA paDilehaNa, vaiyAvacca Adi saMyamayogomAM hAni thAya ema na hoya to bhale tevo tapa kare. upavAsanI zakti na hoya ane roja AyaMbIla karavAnI zakti hoya to roja AyaMbIla kare. paraMtu vartamAna kALamAM zarIranuM chevaTuM saMghayaNa che, tethI evI zArIrika zakti nathI ke tevo tapa karI zake. mATe zrI tIrthakara bhagavaMto ane zrI gaNadhara bhagavaMtoe evo upadeza Apyo nathI. ziSya-Apa kaho cho ke "chevaTuM saMghayaNa hovAthI tevo tapa niraMtara karI na zake." to pachI mahArASTra, kozala Adi nIcenA (dakSiNanA) dezomAM janmelA mANaso haMmezA sauvIra-khATuM pANI, kUra-bhAta Adi vApare che ane jiMdagI sudhI kAma vagere karI zake che, to pachI jemanuM mana eka ja mokSapratye lAgeluM che evA sAdhuo nirvAha kema na karI zake ?" sAdhu to sArI rIte AyaMbila vagerethI calAvI zake. AcArya-sAdhuone upadhi, zayyA ane AhAra e traNe zIta-ThaMDA hovAthI niraMtara AyaMbIla karavAthI AhAranuM pAcana thAya nahi, eTale ajIrNa Adi doSo pragaTa thAya, jyAre gRhasthane to sauvIra, kUra khAvA chatAM temanA upadhizapyA zItakALamAM paNa uSNa-garama hovAthI temane khorAka pacI jAya che, eTale ajIrNa Adi doSo thavAno saMbhava nathI. sAdhune to AhAra, upAdhi ane zayyA uSNakAlamAM paNa zIta hoya che. upadhino varSamAM ekavAra kApa kADhavAmAM Ave, zavyAne agnino tApa nahi lAgavAthI ane AhAra paNa zIta hovAthI hojarI Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zrI piDaniyukti-parAga barAbara pAcana na karI zake, tethI ajIrNa, glAnatAdi thAya. A mATe sAdhuone chAsa Adi levAnuM kaheluM che. chatAM paNa kahyuM che ke "prAya: yatInAM vikRtiparibhogaparityAgena sadaivAtmazarIraM yApanIyaM, kadAcideva ca zarIrasyApATave saMyamayopavRddhinimitta vanALAnA vikRtiparimo: ' prAya: sAdhuoe vigaIo ghI, dUdha, dahIM Adi vAparyA sivAya ja haMmezA potAnA zarIrano nirvAha karavo, kadAca jyAre zarIra sAruM na hoya to saMyamayoganI vRddhi mATe ane zarIranI zakti TakAvavA mATe vigaI vApare. vigaI vAparavAmAM chAsa Adi ja upayogI che, tethI tenuM grahaNa karavuM te sivAyanI vigaI to glAnAdi kAraNe grahaNa karavI joIe. kemake vigaI bahu lepavALuM dravya che ane te vAparavAthI vRddhi thAya. lepa vinAnA dravyo-sukkA rAMdhelA bhAta Adi, roTalI, roTalA, khAkharA, bhAkharI, javano sAthavo, aDada, coLA, vAla, vaTANA, caNyA vagere sarve sukA hoya che. je vAsaNamAM coMTe nahi te badhAM dravyo. AmAM vAsaNa nahi kharaDAvAthI pAchaLathI dhovuM paDe nahi. alpalepavALAM dravyo-zAka-bhAjI, rAbaDI, kodrava, chAsa sAthenA bhAta, rAMdhelA maga, dALa, osAmaNa vagere dravyo. AmAM pazcAtkarma kadAca thAya ane kadAca na thAya. bahulepavALAM dravyo-khIra, dUdha, dahIM, dUdhapAka, tela, ghI, goLanuM pANI, rasAvALI khajura vagere. je dravyothI vAsaNa kharaDAyeluM hoI ApyA pachI te vAsaNa avazya dhovuM paDe tevAM dravyo. pApanA bhayavALA sAdhuo bahu lepavALAM dravyo grahaNa karatA nathI. apavAda-pazcAtkarma thAya ema na hoya te dravya levuM kahyuM. kharaDAyelA hAtha, kharaDAyeluM bhAjana ane sAvazeSa dravya (bAkI rahevuM) tathA niravazeSa dravya (bAkI na rahevuM)nA yoge ATha bhAMgA thAya che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lipta doSa 191 kharaDAyelA hAtha, kharaDAyeluM bhAjana, sAvazeSa dravya kharaDAyelA hAtha, kharaDAyeluM bhAjana, niravazeSa dravya kharaDAyelA hAtha, nahi kharaDAyeluM bhAjana, sAvazeSa dravya kharaDAyelA hAtha, nahi kharaDAyeluM bhAjana, niravazeSa dravya pa nahi kharaDAyelA hAtha, nahi kharaDAyeluM bhAjana, sAvazeSa dravya 6 nahi kharaDAyelA hAtha, nahi kharaDAyeluM bhAjana, niravazeSa dravya cha nahi kharaDAyelA hAtha, nahi kharaDAyeluM bhAjana, sAvazeSa dravya 8 nahi kharaDAyelA hAtha, nahi kharaDAyeluM bhAjana, niravazeSa dravya A ATha bhAMgAmAM 2-3-5-7 mAM bhAMgAnuM levuM kahyuM. 2-4-6-8 mAM bhAMgAnuM levuM kahyuM nahi. hAtha, pAtra, ke hAtha ane pAtra bane, gRhastha sAdhune AvatAM pahelAM tenA potAnA mATe kharaDAyelA hoya paNa sAdhu mATe na kharaDyo hoya, temAM pazcAtkarma hotuM nathI ane jemAM dravya bAkI rahetuM hoya, temAM sAdhu mATe hAtha ke pAtra kharaDyuM hoya to paNa sAdhu nimitte dhovAnuM thatuM nathI, mATe sAdhune levuM kalpI zake. iti navama lipta doSa nirUpaNa. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 10. chardita doSa saccitte accitte mIsaga taha chaDDuNe ya caubhaMgo / mane parado mane mApho roNA 88aaaa (piM. ni. ka27) gRhastha AhArAdi vahorAvatAM jamIna upara chAMTA pADe te charditadoSavALo AhAra kahevAya. temAM sacitta, acitta ane mizranI traNa caturbhagI thAya che. te pRthvIkAyAdi chanI sAthe bhAMgA karatAM kula 432 bhAMgA thAya che. te A pramANe - pahelI caturbhAgI sacitta vastu sacittamAM verAya mizra vastu sacittamAM verAya sacitta vastu mizramAM verAya mizra vastu mizramAM verAya bIjI caturbhagI sacitta vastu sacittamAM verAya acitta vastu sacittamAM verAya sacitta vastu acittamAM verAya acitta vastu acittamAM verAya Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chardita doSa 193 trIjI caturbhagI mizra vastu mizramAM verAya acitta vastu mizramAM verAya mizra vastu acittamAM verAya acitta vastu acittamAM verAya sacitta pRthvIkAyAdimAM sacitta pRthvIkAyAdinA 36 bhAMgA mizra pRthvIkAyAdimAM sacitta pRthvIkAyAdinA 36 bhAMgA sacitta pRthvIkAyAdimAM mizra pRthvIkAyAdinA 36 bhAMgA mizra pRthvIkAyAdimAM mizra pRthvIkAyAdinA 36 bhAMgA kula 244 traNa caturbhagInA 432 bhAMgA thAya. koI paNa bhAMgAmAM sAdhune bhikSA levI kahyuM nahi. jo chardita doSavALI bhikSA grahaNa kare to-2 AjJAbhaMga, 2 anavasthA, 3 mithyAtva, 4 saMyamavirAdhanA, AtmavirAdhanA, 6 pravacanavirAdhanA Adi doSo lAge. e ja rIte uddezikAdi doSavALI bhikSA levAmAM paNa mithyAtvAdi doSo lAge te samajI levuM. 2 AjJAbhaMga-zrI tIrthakara bhagavaMtoe chardita doSavALI bhikSA grahaNa karavAno niSedha karelo che. jo grahaNa kare to temanI AjJAno bhaMga thAya eTale AjJAbhaMga. 2 anavasthA-eka sAdhu doSavALI bhikSA leto hoya te joIne bIjo vicAra kare ke "A bhikSA grahaNa kare che to pachI huM lauM to zo vAMdho ?' eTale bIjo le, te joIne trIjo le. ema anavasthA thAya. 3 mithyAtva-doSita bhikSA levAno niSedha karelo che, chatAM A to le che. eTale bIjA sAdhu Adine azraddhA thAya. azraddhA thaI eTale mithyAtva pAme. 4 saMyamavirAdhanA-uSNa ke zIta bhikSA ApatAM nIce bhUmi upara verAya tyAM pRthvIkAyAdi hoya tenI virAdhanA thAya. tethI saMyamavirAdhanA. 5 AtmavirAdhanA-bhikSA garamAgarama hoya ane DhoLAya to kAM to ApanAra dAjhe ke sAdhu dAjhe tethI AtmavirAdhanA. 9 pravacanavirAdhanA-ApanAra ke lenAra dAjhe to loko jema tema bole tethI pravacanavirAdhanA. nIce chAMTo paDe to paraMparAe kevA doSa sarjAya te upara daSTAMta vArattapura nAmanA nagaramAM abhayasena nAmanA rAjA rAjya kare che. temane vArattaka nAmano pradhAna che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zrI piMDaniryukti-parAga eka vakhata te nagaramAM dharmaghoSa nAmanA eka munie bhikSAe pharatAM pharatAM maMtrInA gharamAM praveza karyo. gharamAM rahelI saMgInI strI ghI, sAkarayukta khIra bharelI thALI laIne vahorAvavA jAya che, tyAM acAnaka khIrano chAMTo jamIna upara paDyo. A joI bhikSA lIdhA sivAya muni te gharamAMthI nIkaLI gayA. A dRzya vArattaka maMtrIe joyuM ane vicAramAM paDyA ke "sAdhu mArA gherathI bhikSA lIdhA sivAya kema jatA rahyA ?' Ama vicAra kare che tyAM temanI dRSTi jamIna upara paDelA khIranA chAMTA upara gaI to chAMTA upara eka mAkhI beThI hatI, tene pakaDavA eka gIrolI AvI, gIrolIne pakaDavA saraTa (kAkIDo) doDyo, kAkIDAne pakaDavA eka bilADI AvI, tene pakaDavA pADozIno kUtaro Avyo, tyAM bIjo kUtaro Avyo, banne kUtarA laDavA lAgyA. te joIne kUtarAnA mAlikono paraspara kalaha thayo ane moTuM ramakhANa macI gayuM. A joI maMtrI vicAravA lAgyo ke "eka biMdu nIce paDyuM, temAM Avo anartha thayo. A anarthanA bhayathI munie bhikSA lIdhI nahi. aho ! kevo dIrgha dRSTivALo bhagavaMtano dharma che. Avo dharma sarvajJa sivAya koNa kahI zake ?" jema AMdhaLo rUpane joI zake nahi tema je sarvajJa na hoya te doSa vinAno dharma kahI zake nahi. jinezvara bhagavAna ja sarvajJa che, eja mArA deva ho. temaNe kaheluM anuSThAna ja mAre karavuM." A pramANe vicAra karI vairAgya pAmelA vArattaka maMtrI, jinamaMdiramAM gayA. bhagavaMtanAM bhAvathI darzana karyA, pachI maMdiramAMthI bahAra nIkaLIne zrI dharmaghoSa muninI pAse jaI dIkSA grahaNa karI. zarIranI paNa mamatA rAkhyA sivAya vidhipUrvaka AhAra grahaNa karatAM ane saMyamanuM suMdara rIte pAlana karatAM ghAtakarmano kSaya karI kevaLajJAna pAmyA ane mokSamAM gayA. piMDaniryukti' graMthamAM pradhAnane vicAra karatAM jAtismaraNa jJAna thayuM pratibodha pAmyA. svayaMbuddha thayA, deve veza Apyo. sAdhu banyA, mahAduSkara anuSThAnane karatAM kevaLajJAna pAmI mokSe gayA." A pramANe jaNAvela che. gaveSaNAnA ane grahaNaeSaNAnA doSo jaNAvyA. have grAsa eSaNAnA doSo jaNAvAya che. iti dazama chardita doSa nirUpaNa. iti grahaNaeSaNA doSo. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 grAsaeSaNA NAmaM ThavaNA davie bhAve ghAsesaNA muNeyavvA / tre machAdara mAvaMma ja dor3a paMcavidA 01 5 (piM. ni. 329) grAsaeSaNAnA cAra nikSepa che- nAma grAsaeSaNA, 2 sthApanA grAsaeSaNA, 3 dravya grAsaeSaNA, 4 bhAva grAsaeSaNA. dravya grAsaeSaNAmAM matsyanuM udAharaNa, bhAva grAsaeSaNA pAMca prakAre che - 2 nAma grAsaeSaNA-grAsaeSaNA evuM koInuM nAma hoya te. 2 sthApanA grAsaeSaNA-grAsaeSaNAnI koI AkRti. 3 dravya grAsaeSaNA-traNa prakAre. sacitta, acitta ke mizra vastu vAparavI. 4 bhAva grAsaeSaNA-be prakAre. 1 AgamabhAva grAsaeSaNA.2 noAgamabhAva grAsaeSaNA. AgamabhAva grAsaeSaNA-grAsa eSaNAne jANanAra ane temAM upayogavALo. noAgamabhAva grAsaeSaNA-be prakAre. prazasta ane aprazasta. prazasta-saMyojanAdi pAMca doSathI rahita AhAra vAparavo. aprazasta-saMyojanA pramANa, aMgAra, dhUmra ane kAraNadoSavALo AhAra vAparavo. kahela vastunA arthane samajAvavA mATe carita-banelA ane kalpita ema be prakAranA dRSTAMto hoya che. temAM ahIM dravya grAsaeSaNA upara matsyanuM kalpita dRSTAMta kahevAmAM Ave che. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga matsyanuM dRSTAMta koI eka mAchImAra mAchalAM pakaDavA mATe sarova2 upara gayo. tyAM jaIne kAMTAmAM galamAMsano TukaDo bharAvIne sarovaramAM nAkhyo. te sarova2mAM buddhizALI ane hoziyAra eka vRddha mAchaluM rahetuM hatuM. te mAchaluM mAMsanI gaMdhathI tyAM AvyuM ane sAcavIne kAMTAnI AjubAju mAMsa khAI gayuM ane pachI pUMchaDAthI kAMTo halAvIne AdhuM jatuM rahyuM. mAchImAra samajyo ke 'mAchaluM pakaDAyuM che eTale kAMTo bahAra kADhyo ane joyuM to mAchaluM na hatuM ane mAMsa paNa hatuM nahi. A pramANe traNavAra thayuM. traNe vAra te mAchaluM mAMsa khAI gayuM. mAchImAra vicAramAM paDyo ke Ama kema thAya che ? 196 tyAM to mAchalo bolI UThyo ke 'he mAchImAra ! tuM zuM vicAra kare che ? mAruM parAkrama sAMbhaLa. ekavAra huM pramAdamAM hato, tyAM eka bagalAe mane pakaDyo. 'bagalo bhakSa uchALIne pachI gaLI jAya che.' tethI te bagalAe mane addhara uchALyo, meM vicAra karyo ke 'jo huM sIdho tenA mukhamAM paDIza to mane gaLI jaze, mATe tIrthro paDuM ke jethI mane gaLI zake nahi.' Ama vicAra karIne huM vAMko paDyo, bIjI vAra uchALyo, bIjI vAra vAMko paDyo, trIjI vAra uchALyo, trIjI vAra huM pANImAM paDyo ane dUra bhAgI gayo. ekavAra huM samudramAM hato tyAM mAchImAroe valayAmukhanI sAdaDI mAchalAM pakaDavA mATe rAkhelI hatI. bharatI Ave eTale temAM mAchalAM bharAI jAya. ekavAra huM temAM sapaDAI gayo, tyAre sAdaDInA AdhAre bahAra nIkaLI gayo hato. ekavIsa vAra jALamAM sapaDAyelo temAM dareka vakhata huM jamIna upara lapAI jaIne chUTI gayo hato. ekavAra mAchImAre drahanuM pANI bIjI tarapha kADhyuM, temAM huM paNa AvI gayo hato, tyAM huM mAchImAranI jALamAM sapaDAI gayo. mAchImAra badhAM mAchalAMne pakaDIne lAMbA soyAmAM parovato hato, meM hoMziyArIthI soyAno bhAga moMthI pakaDI lIdho. pachI mAchImAra mAchalAM upara lAgelA kAdavane sApha karavA sarova2mAM gayo ane dhovA lAgyo, tyAM meM soyo mUkI dIdho ane pANImAM jato rahyo. AvuM mAruM parAkrama che to paNa tuM mane pakaDavA icche che ? aho kevuM tAruM nirlajjapaNuM ?' A dRSTAMtano upanaya-sAra A pramANe che. mAchalAnA sthAne sAdhu, mAMsanA Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grAsaeSaNA 197 sthAne AhArapANI, mAchImAranA sthAne rAgAdi doSano samUha. jema mAchaluM koI rIte sapaDAyuM nahi tema sAdhue paNa doSa na lAge te rIte AhAra grahaNa karavo, koI doSamAM sapaDAvuM nahi. soLa utpanA, soLa utpAdanonA ane daza ekagrAnA ema 4ra doSothI rahita AhAra meLavyA pachI sAdhue AtmAne zikhAmaNa ApavI ke "he jIva ! tuM koI doSamAM sapaDAyo nahi ane betAlIsa doSothI rahita AhAra lAvyo che, to have vAparatA mUrchAvaza thaI rAgadveSamAM na sapaDAya tenuM dhyAna rAkhaje. arthAt AhAra vAparatAM rAgadveSa karIza nahi. aprazasta bhAvagrAsaeSaNA saMyojanA pamANe iMgAle ghUma kAraNe paDhamA / vasadidirantare vA rasadevaM vyasaMgo II10pA (pi. vi. 94) 1 saMyojanA-vAparavAnAM be dravyo svAda mATe bhegAM karavAM. 2 pramANa-jarUra karatAM vadhAre AhAra vAparavo. 3 aMgAra-vAparatAM AhAranA vakhANa karavAM. 4 dhUmra-vAparatAM AhAranI niMdA karavI. 5 kAraNa-AhAra vAparavAnA cha kAraNa sivAya AhAra vAparavo. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 1. saMyojanA doSa saMyojanA eTale dravya bhegAM karavA. te be prakAre ?. dravyathI bheguM karavuM ane 2. bhAvathI bheguM karavuM. dravyathI bheguM karavuM-be prakAre 1. brAhya saMyojanA, 2. atyaMtara saMyojanA. brAhya saMyojanA-svAdanI khAtara be dravyo dUdha, dahIM AdimAM sAkara Adi meLavavI. te upAzrayanI bahAra gocarI gayA hoya tyAM be dravyo bhegAM karavAM te brAhya saMyojanA. atyaMtara saMyojanA-upAzrayamAM AvIne vAparatI vakhate svAdanI khAtara be dravyo bhegAM karavAM. te traNa prakAre. 1. pAtramAM, 2. hAthamAM ane 3. moDhAmAM. A atyaMtara saMyojanA. gocarIe pharatAM vAra lAge ema hoya eTale vicAra kare ke 'jo ahIM be dravyo bhegAM karIza to svAda bagaDI jaze, eTale vAparatI vakhate bhegAM karIza.' Ama vicArIne banne dravyo alaga alaga le. pachI upAzraye AvIne vAparatI vakhate be dravyo bhegAM kare. pAtra saMyojanA-zIkhaMDa, pUrI Adi pAtramAM ja bhegA karIne vApare. hasta saMyojanA-koLiyo hAthamAM le pachI tenA upara bIjI vastu nAkhIne vApare. mukha saMyojanA-moDhAmAM koLiyo nAkhe pachI uparathI pravAhI ke bIjI vastu laIne eTale maMDaka Adi moDhAmAM le, pachI goLa Adi moMmAM le ema be vastu meLavIne vApare. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyojanA doSa 199 saMyojanA karavAthI thatAM doSo 2 saMyojanA rasanI Asakti karanAra che. 2 saMyojanAthI AtmA jJAnAvaraNIyAdi karmano baMdha kare che. 3 saMyojanAthI saMsAra vadhe che. 4 saMyojanAthI bhavAMtaramAM jIvane azAtA thAya che. pa saMyojanAthI anaMtakALa sudhI davA yogya azubha karma baMdhAya che. AthI sAdhue brAhya ke atyaMtara saMyojanA karavI nahi. apavAda-dareka saMghATTakane gocarI vadhAre AvI gaI hoya, vAparavA chatAM AhAra vadhyo hoya to, te pAThavavo na paDe te mATe be dravyo bhegA karIne vApare to doSa nathI. glAnane mATe dravya saMyojanA karI zakAya. rAjaputrAdi hoya ane ekalo AhAra gaLe Utarato na hoya to saMyojanA kare. navadIkSita hoya pariNata na thayo hoya to saMyojanA kare. athavA rogAdi kAraNe saMyojana karavAmAM doSa nathI. iti saMyojanA doSa nirUpaNa. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 2. pramANa doSa battIsa kira kavalA AhAro kucchipUrao bhaNio / purisastra mahilA! aThThAvIsa mave vatA||1|| (piM. ni. 642) je AhAra karavAthI jJAnAbhyAsa, vaiyAvacca Adi karavAmAM ane saMyamanA vyApAromAM te divase ane bIjA divase AhAra vAparavAno TAima na thAya tyAM sudhI zArIrika baLamAM hAni na pahoMce teTalo AhAra pramANasara kahevAya. pramANa karatAM vadhAre AhAra vAparavAthI pramANAtirikta doSa thAya ane tethI saMyama ane zarIrane nukazAna thAya. sAmAnya rIte puruSa (sAdhu) ne mATe batrIsa koLiyA jeTalo AhAra ane strI (sAdhvI) mATe aTThAvIsa koLiyA jeTalo AhAra pramANasara kahevAya. kukkuTI-kukaDInA iMDA jeTalA pramANano eka koLiyo gaNAya. kukkuTI-be prakAranI 1 dravya kukkuTI ane 2 bhAvakukkuTI. dravya kukkuTI-be prakAre 1 udara kukkuTI, 2 galakukkuTI. udarakukkuTI-jeTalo AhAra vAparavAthI peTa bharAya teTalo AhAra. galakukkuTI-peTa pUratA AhArano batrIsamo bhAga athavA jeTalo koLiyo mukhamAM mUkatAM moM vikRta na thAya, te pramANano koLiyo athavA sahelAIthI mukhamAM mUkI zakAya teTalA AhArano koLiyo. bhAvakukkuTI-jeTalo AhAra vAparavAthI (ocho nahi tema vadhAre nahi) Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANa doSa 201 zarIramAM skUrti rahe, jJAna, darzana, cAritranI vRddhi thAya teTalA pramANano AhAra, teno batrIsamo bhAga eka koLiyo kahevAya. batrIsa koLiyAmAM eka, be traNa koLiyA ochAM karatAM yAvatuM soLa koLiyA pramANa AhAra kare yAvatuM temAMthI paNa ochA karatAM ATha koLiyA pramANa AhAra kare te yAtrAmAtra (nirvAha pUrato) AhAra kahevAya. arthAt ochA AhArathI kAma le-ArAdhanA kare. sAdhuoe kevo AhAra vAparavo joIe ? te mATe kahyuM che ke :hiyAhArA bhiyAhArA appAhArA ya je narA / te vijJA tiSThiti maMA te tipiccha I12aaaa (piM. ni. 648) jeo hitakArI-dravyathI aviruddha, prakRtine mAphaka ane eSaNIya-doSa vagarano AhAra karanArA, mitAhArI-pramANasara batrIsa koLiyA pramANa AhAra karanArA, alpAhArI-bhUkha karatAM ocho AhAra karanArA hoya che, temanI vaidyo cikitsA karatA nathI. arthAt tevAone roga thatAM nathI kemake teo pote ja potAnA vaidya che. hitakArI ane ahitakArI AhAranuM svarUpa dahIMnI sAthe tela, dUdhanI sAthe dahIM ke kAMjI e ahitakArI che, arthAt zarIrane nukazAna kare che. kahyuM che ke 'hatAzanampa, sarvaronomavo yataH tAraMhita tyArca, cATya anivevam It' ahitakArI AhAra vAparavAthI saghaLA roga utpanna thAya che. dUdha ane tela ke dahIM ane tela sAthe vAparavAthI koDha roga thAya che, sarakhA bhAge vAparavAthI jherarUpa bane che. mATe ahitakArI AhArano tyAga karavo ane hitakArI AhAra vAparavo joIe. mitaAhAranuM svarUpa-potAnA udaramAM cha bhAganI kalpanA karavI. temAM ziyALo unALo ane sAdhAraNa kAlanI apekSAe AhAra vAparavo, te A pramANe : kAla pANI | bhojana | vAyu ati ThaMDImAM | eka bhAga | cAra bhAga | eka bhAga madhyama ThaMDImAM be bhAga traNa bhAga eka bhAga madhya garamImAM | traNa bhAga eka bhAga vadhu garamImAM | traNa bhAga be bhAga | eka bhAga | be bhAga | Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga kAyama udarano eka bhAga vAyunA pracAra mATe khAlI rAkhavo joIe. eka bhAga khAlI na rahe to zarIramAM pIDA kare. 202 pagAmaM ca nigAmaM ca panIyaM bhattapANamAhare / avaduvaM avaduto pamALosa mujJeyo ||2rU|| (piM. ni. 644) je sAdhu prakAma, niSkAma, praNIta, atibahuka ane ati bahuza: bhaktapAnano AhAra kare te pramANadoSa jANavo. ? prakAma-ghI Adi nahi nItaratA AhAranA tetrIsa koLiyA pramANathI vadhu vApare te. 2 nikAma-ghI Adi nahi nItaratA AhAranA batrIsathI vadhAre koLiyA pramANa ekathI vadhAre divasa vAparavA te. 3 praNIta-koLiyo upADatAM temAMthI ghI Adi nItarato hoya tevo AhAra vAparavo te. 4 atibahuka-akAMtarIyA thaIne vA52vuM te. 5 atibahuza:-atilolupatAthI atRptapaNe divasamAM traNa vakhatathI vadhAre vakhata AhAra vAparavo te. sAdhue bhUkha karatAM paNa ocho AhAra vA52vo joIe. jo vadhu AhAra vApare to AtmavirAdhanA, saMyamavirAdhanA, pravacanavirAdhanA Adi doSo thAya. AtmavirAdhanA-be vakhata, traNa vakhata ane tethI paNa vadhu vakhata vAparelo AhAra pAcana nahi thavAnA yoge jhADA thAya ke ulaTI thAya, bimArI Ave ke zarIrane nukazAna thAya yAvatu mRtyu thAya. saMyamavirAdhanA-vadhAre AhAra vAparavAnA yoge zarIramAM roga thavAthI zeka kare, temAM teukAya AdinI virAdhanA, auSadha vageremAM chakAyajIvanI virAdhanA thAya. pravacana virAdhanA-adhika AhAra vAparavAthI sAdhu mAMdo paDe, te joIne loko niMdA kare ke 'A sAdhuDA rasanAmAM laMpaTa che, tethI mAMdA paDe temAM zI navAI ?' vagere bole. adhika AhAranA yoge brahmacaryanI virAdhanA Adi aneka prakAranA doSo thAya che. mATe saMyama ane zarIrane guNakArI pramANasara AhAra vAparavo joIe. iti pramANa doSa nirUpaNa. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 3. aMgAra doSa 4. dhUmra doSa aMgArasadhUmovamacaraNiMdhaNakaraNamAvao jamiha / rasto kuddo muMna taM gaMdaM ra ghUmaM 2 24mA (pi. vi. 97) jema agni lAkaDAMne sarvathA bALIne aMgArA samAna banAve che ane ardhabALavAthI dhumADAvALuM kare che, tema sAdhu AhAra vAparatAM AhAranAM ke AhAra banAvanAranAM vakhANa kare-prazaMsA kare to tethI rAgarUpI agnithI cAritrarUpI lAkaDAMne aMgArA samAna banAve che. ane jo vAparatI vakhate AhAranI ke AhAra banAvanAranI niMdA kare to tethI zreSarUpI agnithI cAritrarUpI lAkaDAMne dhumADAvALA banAve che. rAgathI AhArane vakhANa karato vApare to aMgAradoSa lAge che. SathI AhAranI niMdA karato vApare to dhUmradoSa lAge che. mATe sAdhue AhAra vAparatAM vakhANa ke niMdA karavI na joIe. AhAra jevo hoya tevo samabhAvathI rAga-dveSa karyA sivAya vAparI levo joIe, te paNa kAraNa hoya to vAparavo te sivAya na vAparavo. iti tRtIya-caturtha aMgAra doSa-dhUmra doSa nirUpaNa. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 5. kAraNa doSa chuhaveyaNaveyAvacca-saMjamasujjhANapANarakkhaNaTThA / rUriyaM ca vinode muMna rUvarasade pArakA (piM. vi. 98) AhAra karavAnAM cha kAraNo che. A ja kAraNo sivAya AhAra vApare to kAraNotirikta nAmano doSa lAge. cha kAraNo- sudhAvedanIya dUra karavA, ra vaiyAvacca sevA bhakti karavA, 3 saMyamanuM pAlana karavA, 4 zubhadhyAna karavA, 5 prANone TakAvI rAkhavA, 6 iryAsamitinuM pAlana karavA. A ja kAraNe sAdhu AhAra vApare, paraMtu zarIranuM rUpa ke jIbhanA rasane mATe na vApare. 2 sudhAnuM nivAraNa karavA-bhUkha jevI koI pIDA nathI, mATe bhUkhane dUra karavA AhAra vApare. A zarIramAM eka talanA photarA jeTalI jagyA evI nathI ke je bAdhA na Ape. AhAra vagaranA-bhUkhyAne badhAM du:kho sAnnidhya kare che arthAt bhUkha lAge tyAre badhAM du:kho AvI caDhe che, mATe bhUkhanuM nivAraNa karavA sAdhu AhAra vApare. 2 vaiyAvacca karavA-bhUkhyo sAdhu vaiyAvacca barAbara karI na zake, eTale AcArya, upAdhyAya, glAna, bAla, vRddha Adi sAdhunI vaiyAvacca sArI rIte karI zakAya te mATe sAdhu AhAra vApare. 3 saMyamanuM pAlana karavA-bhUkhyo sAdhu pratyuprekSaNA pramArjanA Adi saMyamanuM pAlana karI na zake, mATe saMyamanuM pAlana karavA sAdhu AhAra vApare. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNa doSa 205 4 zubhadhyAna karavA-bhUkhyo sAdhu svAdhyAya Adi zubhadhyAna-dharmadhyAna karI na zake, abhyAsa karelA sUtra-arthanuM parAvartana karavAmAM asamartha thAya, tethI dharmadhyAnanI hAni thAya. mATe zubha dhyAna ka2vA sAdhu AhAra vApare. 5 prANone TakAvI rAkhavA-bhUkhyA hoya to zarIranI zaktio kSINa thAya. jethI zarIranI zakti TakAvI rAkhavA sAdhu AhAra vApare. 6 iryAsamitinuM pAlana karavA-bhUkhyA hoya to iryAsamitinuM barAbara pAlana thaI na zake. iryAsamitinuM pAlana sArI rIte thaI zake te mATe sAdhu AhAra vApare. A cha kAraNoe sAdhu AhAra vApare, paraMtu zarIrano viziSTa varNa AkRti thAya, madhura svara thAya, kaMThanI madhuratA thAya temaja sArA sArA mAdhurya Adi svAda ka2vA AhAra na vApare. zarIranA rUpa, rasAdi mATe AhAra vAparatA dharmanuM prayojana nahi rahevAthI kAraNAtirikta nAmano doSa lAge che. cha kAraNe sAdhu AhAra vApare te jaNAvyuM. have cha kAraNe sAdhue AhAra na vAparavo. arthAt upavAsa ka2vo te kahe che. AyaMke uvasagge titikkhayA baMbhaceraguttIsu / pALivavA tavadevuM sarIvoljhevaLadANa / / 16 / / (piM. ni. 766) ? AtaMka-tAva Avyo hoya, ke ajIrNa Adi thayuM hoya tyAre AhAra na vApare. kemake vAyu, zrama, krodha, zoka, kAma ane kSatathI utpanna nahi thayelA tAvamAM laMghana-upavAsa ka2vAthI zarIranI zuddhi thaI jAya che. 2 upasarga-sagAsaMbaMdhI, dIkSA choDAvavA AvyA hoya, tyAre AhAra na vApare. AhAra nahi vAparavAthI sagAsaMbaMdhIone ema thAya ke 'AhAra nahi vApare to marI jaze.' eTale sagAsaMbaMdhIo dIkSA choDAve nahi tathA rAjA kopAyamAna thayo hoya to na vApare tathA deva, manuSya ke tIryaMca saMbaMdhI upasarga thayo hoya to upasarga sahana karavA na vApare. 3 brahmacarya-brahmacaryane bAdhaka evo mohano udaya thayo hoya to na vApare. bhojanano tyAga karavAthI mohodaya zamI jAya che. 4 prANIdayA-varasAda varasato hoya, chAMTA paDatA hoya, sacitta 2ja ke dhummasa Adi paDatI hoya ke samUrchima deDakIo AdinI utpatti thaI gaI hoya to te jIvonI rakSA mATe-potAthI te jIvonI virAdhanA na thAya te mATe upAzrayanI bahAra na nIkaLe. AhAra na vApare eTale upavAsa kare. jethI gocarI pANI mATe Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga bahAra javuM na paDe ane akAyAdi jIvonI virAdhanAthI bacAya. 5 tapa-tapazcaryA karavA mATe. zrI mahAvIrasvAmIjI bhagavaMtanA zAsanamAM utkRSTa cha mahinAnA upavAsano tapa kahyo che. upavAsathI mAMDI cha mahinAnA upavAsa karavA AhAra na vApare. 206 6 zarIrano tyAga karavA-lAMbA kALa sudhI caritra pALyuM, ziSyone vAcanA ApI, anekane dIkSA ApI, aMte vRddhapaNAmAM 'sarva anuSThAnomAM maraNa-anazana ArAdhanA sAra che, mATe temAM mahAprayatna karavo joIe.' Ama samajI AhArano tyAga karavA pUrvaka zarIrano tyAga kare. zarIrano tyAga karavA AhAra na vApare. iti kAraNa doSa nirUpaNa. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 doSonA vibhAgo solasa uggamadosA solaha uppAyaNAe dosA u / dasa esaNAe dosA saMjoyaNamAi paMceva / / 9 / / (pi. ni. 578) soLa udgamanA doSo soLa utpAdanonA doSo, daza eSaNAnA doSo ane pAMca saMyojanAdi doSo. kula 47 doSo che. A 47 doSone dUra karavAthI piMDanI vizuddhi thAya che. piMDanI vizuddhithI cAritranI zuddhi thAya che. cAritranI zuddhithI AtmAno mokSa thAya che. eTale ke muktinI prApti thAya che. A mATe kahyuM che ke - ee visohayaMto piMDaM sohei saMsao natthi / ee avisohiMte carittabheyaM viyANAhi / / 98 / / samaNattaNassa sAro bhikkhAyariyA jiNehiM panattA / pattha paritappamANaM taM jANasu maMdasaMvegaM / / 99 / / nANacaraNassa mUlaM bhikkhAyariyA jiNehiM patrattA / ettha u ujjamANaM taM jANasu tivvasaMvegaM / / 100 / / piMDa asohayaMto acarittI ettha saMsao natthi / cArittaMmi asaMte nirasthiA hoi dikkhA u / / 101 / / cArittaMbhi asaMtaMmi nivvANaM na u gacchai / nivvANaMmi asaMtaMmi savvA dikkhA niratthaNA / / 102 / / (piM. ni. thA. 778nI TImai) 15 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrI piMDaniryukti-parAga jeo A doSothI rahita AhArane vApare che, temanA cAritrano nAza thato nathI. jeo A doSonI zuddhi karatA nathI arthAt doSavALo AhAra vApare che temanA cAritrano nAza thAya che. 'bhikSAnI zuddhi karavI arthAt doSa vagarano AhAra meLavavA prayatna karavo e sAdhupaNAno sAra che. jeo zuddha AhAranI tapAsa karavAmAM kheda pAme che, teo maMda vairAgyavALA jANavA.' ema zrI jinezvavara bhagavaMtoe kahyuM che. zrI jinezvara devoe kahyuM che ke "jJAna ane cAritranuM mUla bhikSAnI zuddhi che, jeo zuddha bhikSA meLavavA mATe udyama kare che te tIvra vairAgyavALA jANavA.' jeo piMDane zodhatA nathI teo acAritrI che emAM saMzaya nathI. cAritra nahi hovAthI teonI dIkSA nirarthaka thAya che. upara pramANe jeomAM cAritra nathI teo mokSamAM jatAM nathI. mokSano abhAva thaye chate teonI sarva dIkSA nirarthaka che. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 upasaMhAra ii tivihesaNadosA leseNa jahAgamaM mae' bhihiyA / gurutsaddavise te ra mukta 3 202aa (piM. vi. 100) upara batAvyA pramANe traNa prakAranI eSaNA-gaveSaNA, grahaNa eSaNA ane grAsaeSaNAnA doSo saMkSepathI Agamane anusAre navamA pUrvamAM rahela zratarUpa zrI piMDaniryukti Adi zAstrane anusAre jaNAvyA che. A doSomAM nAnA moTA doSono vibhAga tathA doSonA viSayomAM dRSTAMta, pratyapAya, utsarga, apavAda, zayyAtara, rAjapiMDa, upAzraya, vastrapAtra vageremAM rahela doSo vagere je ahIM na kahyuM hoya te bIjA sUtrothI jANI levuM. ahIM nahi kaheluM bIjAM sUtrothI jANI levAnI sUtrakAre bhalAmaNa karI che. paraMtu piMDa vizuddhi prakaraNanI TIkAmAM zrI jinavallabhagaNie kaheluM che temAMthI betAlIsa doSo aMge TUMkamAM ahIM jaNAvAya che. doSomAM moTAM ane nAnA doSo sauthI moTo doSa mUlakarma, pachI AdhAkarma, pachI karma audezikanA chellA traNa bheda (samuddeza, Adeza, samAdeza) mizranA chellA be bheda (pAkhaMDI mizra ane sAdhumizra) bAdara prAkRtikA, sapratyapAya paragAma abhyAhata, lobhapiMDa, anaMtakAya vaDe avyavahita nikSipta pihita saMhata unmizra apariNata ane charditadoSa (A cha doSo) saMyojanA, ane vartamAna-bhaviSyakALanuM nimitta e ochA doSavALA che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 zrI piDaniryukti-parAga tenA karatAM karma dezikano pahelo bheda (uddeza), mizrano pahelo bheda (yAvadarthika), dhAtrIdoSa, dUtIdoSa, bhUtakAlanuM nimitta, AjIvika, vanapaka, bAdara cikitsA krodhapiMDa, mAnapiMDa, saMbaMdhIsaMstava, vidyApiMDa, maMtrapiMDa, yogapiMDa, cUrNapiMDa, prakAzakaraNa, be prakAranuMkIta (dravyakrata ane AtmabhAvakrata), laukikaTAmitya, laukikaparAvartita, niSpatyapAya paragrAmaabhyAhata, pihitaudUbhinna, kapATaubhinna, utkRSTa mAlApahRta, Achedya, anisRSTa, pura:karma, pazcAtkarma, gahitaRkSita, saMskRtamrakSita, pratyeka vaDe ahita saMhata unmizra, apariNata ane chardita (A cAra prakAro), pramANa ullaMghana, dhUmra, akAraNa bhojana, ochA doSavALA che. tenA karatAM paNa adhyavapUrakanA chellA be bheda (svaghara pAkhaMDI, svaghara sAdhu), kRta audezikanA cAre bheda, bhaktapAna pUti, mAyApiMDa, anaMtakAya vaDe vyavahitA nikSipta pihita unmizra ane chardita (A cAra prakAro), ochA doSavALA che. tenA karatAM paNa oghaddezika, uddiSTa audezikanA cAra bheda, upakaraNa pUti, cirakAla sthApita, prakaTakaraNa, lokottara parAvartita, prAmiya, parabhAvakrIta, nipratyapAya sapratyapAya svagrAma abhyAhata, daIrobhinna (kapaDuM choDIne), jaghanya mAlApahRta, prathama-(yAvadarthika) adhyavapUraka, sUkSmacikitsA, guNasaMstavakaraNa, mizrakardama-mIThuM ane khaDI vaDe prakSita, loTa vagerethI makSita, dAyakadoSa, pratyeka vaDe paraMpara nikSipta pihita unmizra apariNata ane chardita (A pAMca prakAro), mizra vaDe anaMtara nikSipta pihita unmizra apariNata ane chardita (A pAMca prakAro) ochA doSavALA che. sAdhue dravya, kSetra, kAla ane bhAvane AzrIne utsarga ane apavAdanuM sevana karavuM joIe. sarvathA zuddha AhAra na maLe to azuddha AhAra paNa vidhipUrvaka levAnI AjJA zrI tIrthakara bhagavaMtoe ApI che. AhAranA abhAve zarIra DhIluM paDI jAya tethI cAritrAdi guNonI hAni thAya, mATe apavAde azuddha AhAra kevI rIte grahaNa kare ? te mATe kahyuM che ke : sohaMto ya ime taha caijja savvattha paNagahANIe / / varU vivAvika vada caramukha ra rAyaMti 204aa (piM. vi. 101) jyAre sarvathA doSa vinAno AhAra maLato na hoya tyAre utsarga ane apavAdanA jANakAra sAdhue azaThapaNe sauthI ochA doSavALo AhAra meLavavA prayatna karavo joIe. jethI cAritra guNonI hAni na thAya. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra 211 sarvathA zuddha AhAra na maLe to AhAra vinA calAvI zake ema hoya arthAt AhAra vinA paNa cAritranuM sArI rIte pAlana karI zake ema hoya te sAdhue doSo sevavAnI jarUra nathI, paraMtu je sAdhu AhAra vagara potAnI cAritranI kriyA barAbara karI zakato na hoya te sAdhu apavAde azuddha AhAra vidhipUrvaka grahaNa kare. utsarga-eTale zAstramAM kahyuM hoya, temAM kAMI paNa chUTachATa vinA tenuM aNuzuddha pAlana karavuM te. apavAda-eTale dravya, kSetra, kAla ane bhAvane AzrIne zAstramAM kahelI vidhi mujaba chUTachATa laIne AcaraNa karavuM te. kyAre utsarganuM pAlana karavuM ? kyAre apavAdanuM pAlana karavuM ? te gItArtha samajI zake che. gItArtha eTale jeoe sArI rIte cheda Adi sUtro jANyAM che te sAdhuo arthAt piMDanI eSaNA, vastranI eSaNA, pAtranI eSaNA, zavyAnI eSaNA jaNAvanArA cheda sUtro jemaNe jANelA che, te gItArtha kahevAya che. gItArtha sAdhu vidhipUrvaka apavAdanuM AcaraNa kare to virAdhanA paNa doSavALI thatI nathI. kemake te zAstranI vidhi jANe che. nizIthasUtramAM yatanAnuM lakSaNa kahyuM che ke - rAgadosaviutto jogo asaDhassa hoi jayaNA u / rAgadosANugao jo jogo sa ajayaNA u / / 105 / / rAga-dveSathI rahita asaThabhAve-kapaTa vinA je meLavavuM te jayaNA kahevAya, jyAre rAga-dveSapUrvaka je vyApAra seve te ajayaNA kahevAya che. glAna Adi mATe vastunI jarUra paDe tyAre gItArtha sAdhu paMcaka hAnithI vastu meLave te A rIte sau prathama zuddha vastunI tapAsa kare. zuddha na maLe to laghuguru paMcaka prAyazcittane yogya vastu meLave. te na maLe to laghuguru dazaka, te na maLe to laghuguru paMcadazaka, ema paMcaka paMcakanI vRddhi kare. e rIte sauthI ochAmAM ochI doSavALI vastu grahaNa kare. chevaTe AdhAkarma doSathI duSita vastu paNa grahaNa kare. A rIte AvI doSavALI vastu vAparavA chatAM te doSa vinAno arthAt zuddha jANavo. jJAna-darzana-cAritranI hAni na thAya e rIte sAdhu yatna kare. AthI e batAvavAmAM AvyuM ke "jaina zAsanamAM badhuM Ama ja karavuM joIe ane Ama na ja karavuM joIe evuM ekAMte kahyuM nathI. dravya kSetra, kAla ane bhAvanI vicitratAnA Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zrI piDaniryukti-parAga yoge koI vidhino niSedha paNa thAya ane niSedhanI vidhi paNa thAya- 3dyate sA'vasthA dezakAlamayAn prati / yasyAmakAryaM syAtkarmakAryaM ca varjayet / / ' dezakAla Adine AzrayIne jevo samaya hoya te pramANe akArya kArya thAya ane kAryane choDI devuM paNa paDe. arthAt dezakAlane AzrayIne jJAnAdino lAbha thAya te rIte AcaraNa karavuM joIe. jemAM lobha vadhAre hoya ane nukazAna ochuM hoya tema vartavuM. navi kiMci aNunAyaM paDisiddhaM vA vi jiNavariMdehiM / esA jiNANa ANA kajje sajjeNa hoyavvaM / / 106 / / zrI jinezvara bhagavaMtoe koI vastuno ekAMte niSedha paNa karyo nathI, tema ekAMte vidhi paNa kahyo nathI. "jevuM kArya hoya te pramANe vartavuM.' ema zrI jinezvara bhagavaMtanI AjJA che. arthAt guNa vadhAre hoya ane nukazAna na hoya ke alpa hoya tema vartavuM. jA jayamANassa bhave virAhaNA suttavihisamaggassa / sA hoi nijaraphalA ajjhatthavisohijuttassa / / 107 / / (piM. ni. 971. piM. vi. 102) zAstramAM batAvelI vidhi pramANe rAga-dveSa vinA yatanApUrvaka vartanAra AtmakalyANanI zuddha bhAvanAvALA sAdhune yatanA karatAM je kAMI pRthvIkAyAdinI saMghaTTa Adi virAdhanA thAya to te virAdhanA paNa nirjarAne karanArI thAya che. paraMtu azubha karma baMdhAvanArI nathI nathI. kemake je kAMI virAdhanA thAya che, temAM AtmAno zubha adhyavasAya hovAthI azubha karmanA baMdhana mATe thatI nathI, paraMtu karmanI nirjarA karAve che. doSita AhArAdi letAM je kAMI virAdhanAjanya karma baMdhAya te pahelA samaye baMdhAya, bIje samaye bhogavAya ane trIje samaye te karmanA abhAva (AtmA sAtheno viyoga) thaI jAya che. A pramANe vidhi sAcavIne je bhavyAtmA muni bhagavaMto potAnuM vartana rAkhaze teo thoDA ja vakhatamAM zAzvata sukhane prApta karanArA thaze. iti zrI piMDaniryukti parAga. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 zrI piMDaniryukti parAga mUla gAthAo piDe ugnamaudhyAyaNesaNA saMjoyaNA pramANe ca; iMgAla dhUma kAraNa aTTaviyA piDanijurI. 1 tiviho u dadhvapiMDo sacitto mIsao acitto ya; ekTakkassa ya etto nava nava bheA u patteya. 2 puDhavI AukkAo teU vAU vaNasai ceva; beidiya teiMdiya cauro paMciMdiyA ceva. 3 egavihAi dasaviho pasaFo ceva apasantho a; saMjama vijAcaraNe nANAditigaM ca tiviho u. 4 nANuM daMsaNa ceva saMjamo ya vaya paMcachacca jANejjA; piMDesaNa pANesaNa ugnehapaDimA ya piDami. 5 pavayaNamAyA navabaMlaguttio tahaya samaNadhamo ya; esa pasatyo piMDo bhaNio kammaDhamahaNahi. 6 apasatyo ya asaMjama ajJANe aviraiya micchatta; kohA yAsakAyA kammagurI ahammo ya. 7 banjhaI ya jaNa karmo so savyo hoi apasatyo u; muccAiya jaNa so uNa pasanho navari vinnao. 8 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zrI piMDaniryukti-parAga nivvANuM khalu karjya nANAitigaM ca kAraNe tasa; nivvANakA2NANuM ca kAraNuM hoi AhAro. 9 AhAkammuddesiya pUikarmo ya ThavaNA pADiyAe pAoara pariyaTTie abhihaDe ubhinne mAlohaDe ia; acchijje aNisaddhe ajmoyarae ya solasame. 11 saMjamaThANANuM kaMDagANuM lesAThiivisesANaM; bhAvuM ahe karei tamhA taM bhAvahe kamyuM. 12 taM puNa jaM jassa jahA jArisamasaNe ya tassa je dosA; dANe ya jahA pucchA chalaNA suddhI ya taha vocyuM. 13 asaNAi caubdeyaM AhAkammamiha binti AhAruM; paDhamaM ciya jaijogaM kIrataM niTTiyaM ca tahiM. 14 sAhanimitte viyAi tA kaDA jAva taMDulA duchaDA; tichaDA u nikriyA paNagAi jahasaMbhavaM nejjA. 15 sAhamniyasa pavayaNaliMgehiM kae kayaM havai karmAM; patteyabuddhanihayatitthayaraDhAe puNa kalpe. nAmaM ThavaNA divae khette kAle a pavayaNe liMge; daMsaNa nANa caritte abhiggahe bhAvaNAo ya. 17 paDisevaNApaDiNaNA saMvAsaNamoyahiM te hoi; bRha teNarAyasuyapallirAyaduddehiM dikuMtA. 18 vaMtuccA2surAgomAMsasamamimaMti teNa tajjui; pattuM pi katikapaM kappaI puvaM karisaghaDhaM. 19 kammangahaNe aikkamavaikkamA taha'iyAraNAyArA; ANAbhaMgaNavatthA micchatta-virAhaNA ya bhave 20 saMtha2NaMmi asuddha dohyaM vi ge MtaEtayANa'hiyaM; AuTyuiM temAM taM ceva hiyaM asaMtharaze. 21 mIsajAe ya; kIya pAmicce. 10 16 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUla gAthAo 215 aNuciya desa daLaM kulamakheM Ayaro ya to pucchA; bahuevi narthIi pucchA sadasadavie abhAve vi. 22 gUDhAyArA na kareMti Ayara pucchiyAvi na kaheMti; thovaMti va no puTTA tuM ca asuddha karyuM tatya ? 23 AhakammapariNao phAsuyabhoivi baMdhao hoi; suddha gavesamANo AhAkame vi so suddho. 24 kAma sayaM na kubUi jANato paNa tahAvi taggAhI; vaDhai tappasaMge agiNahamANo u vArei. 25 AhAkamaeN bhujai na paDikkamae ya tasa ThANasa; emeva aDai boDo lukkavilukko jaha kavoDo. 21 oheNa vibhAgeNa ya ohe Thappa tu bArasa vibhAge; udiThuM kaDe kampha ekrekki caukkao bhUo. 27 sAu avisesiya ciya miryAmi bhaoNmi taMDule chUhai; pAsaMgINa gihINa va jo elii tassa bhikhaThA. 28 saddAiesu sAhu muzke na kareja goyaragao ya; esaNajutto hojjA goNIvaccho gavatti va. 29 bAyara suhuma bhAve upUiyaM suhumayvari vAcchAmi; uvagaraNa bharUpANe duvihaM paNa bAyara pUI. 30 paDhame diNammi kamma titri u puI yakammapAyadhare; pUI tilave pIDha kapUI pAya kayatikappa. 31 mIsajjAya jAvaMtiyaM ca pAsaMDisAhunIsa ca; sahasaMtara na kampai kaSpa kae tiguNe. 32 saTTANaparaTTANe paraMparAgaMtara cirittariya; duviha tivihA viThavaNAkasaNAija ivai sAhukae. 33 pADiyAvihuduvihA bAyara suhumA ya hoi nAyavyA; osakkaNamusakkaNa kabUDhie samosaraNe. 34 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI piMDaniryukti-parAga pAkaraNa duvihaM pAgaDakaraNa pagAsakaraNa ca; pAgaDa saMkAmaNa kuDadArapAe ya chinne va. 35 rayaNapaive joi na kapUi pagAsaNA suvihiyANa; attaThi aparibhakta kapUi kamaeN akAUNa. 36 kayagaDapi ya duvihaM daO bhAve ya duvihamekkerka; AyakIya ca parakIya paradalaM tivihaM cittAi. 37 pAmieNpi ya duvihaM loiya loguttara samAsaNa; lodaya sajhilagAi laguttara vatthamAisu. 38 pariTriya pi duvihaM loiya lAguttara samAsaNa; ekkekkapi a duvihaM taLe annadaO ya. 39 giriNA saparabbAmAi ANie abhiharDa jaINaThA. te bahudosa neya pAyaDachannAibahurbhaya 40 AiDjha tukkose hatyasayato ghareu titri tahiM; egatya bhikhagAhI bIo dusu kuNA uvaogaM 41 pihirbhinnakavADe phAsuya aphAsue ya boddhabre; aplAsu puDhavimAi phAsuya gaNAI da62e. 42 mAlohaDaMpi duvihe jahannamukkAsagaM ca bodhavaM; ammatalehi jahanna taOivarIya tu ukkosa 43 uDhamahe tiriyapi ya athavA mAlorDa bhave tivihaM; udde ya mahoyaNa bhaNiya kuMbhAisu ubhaya 44 acchirjapi ya tivihaM paN ya sAmI ya teNae ceva; acchikke paDia samaNANa na kapUe ghenuM 45 aNisaa paDikuThe aNunAya kappae suvihiyANa; laDuga collaga jaMte saMkhaDI khIrAvaNAIsa. 46 akjhAyarao tiviho jAvaMtiya sagharamasapAsaDe; mUlaMmi ya yuvakae oyarai tiha aThAe. 47 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUla gAthAo 217 ahAmbhaTTesiya caramatigaM pUI mIsajAe ya; bAyarapAhuDiyA vi ya ajhoyarae ya carimadurga. 48 uddesiyaMmi navagaM uvagaraNe jaM ca pUiyaM hoi; jAvaMtiyamIsagaya ca akjhoyarae ya paDhamapaya. 49 pariTTie abhivaDe abhine mAlohaDe iya; acchikke aNisiDaeN pAyara kIya pAmircyu. 50 suhumA pAhuDiyA viya ThaviyagapiMDo ya jo bhave duviho; savo vi esa rAsI visohikoDI murNayavyo. 51 saMthare savamukjhati caubhaMgo asaMthare; asaDho sujhaI jesuM mAyAvI jesu bajhai. para solasa ugnamadAse gihiNo u samuddhie viyANAhi; uSmAyaNAe dose sAhU u samuddhie jANa. 53 dhAi dUdha nimitte AjIva vaNImane tigicchA ya; koI mANe mAyA lobhe ya havaMti dasa ee. 54 vipacchAsaMthava vijjA maMte cunna joge ya; uSmAyaNAi dosA solasame mUlakame ya. papa khIre ya majjaNe maMDaNe ya kalAvaNuMkadhAi ya; ekjhakkA vi ya duvihA karaNe kArAvaNe ceva. paDa khIrAhAro rovai majja kayAsAya dehi Ne pikse; pacchA va ma... dAhI ala va bhukko va ehAmi. 57 saggAme paraggAme duvihA dUdha u hoi nAyabyA; sA vA so vA bhaNai bhaNai va tuM chatra vayaNeNaM. 58 jo piMDAi nimitte kahai nimitte tikAla visayaMpi; lAbhAlAbhasuhAsuha-jIviamaraNAi so pAvo. 59 jAi kula gaNa kame sipTe AjIvaNA u paMcavihA; suyAe asuyAe va aprANa kahehi ekkekTa 60 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 zrI piMDaniryukti-parAga samaNe mAhaNi kivaNe atithI sANe ya hoi paMcamae; vaNi jAyaNatti vaNio pAyadhdhANaM vaNeitti. 61 bhaNaIya nAhe vejjo ahavAvi kahei appaNo kiriya; ahavA vi vijjayAe tivihA tigicchA muNeyavA. 62 vijjAtavapnabhAva nivAipUrya bala va sa nAuM; dahUi va kohaphala diti bhayA kopiMDo so. 93 laddhipasaMsa samuttaie pareNa ucchAhio avamao vA; gihiNobhimANakArI jaM magnai mANapiMDo so. 64 mAyAe viviharUva AhArakAraNe kuNai; gihissamima niddhAi to bahu aDai lobheNa. 95 duviho u saMthavo khalu saMbaMdhIvayaNasaMthavo ceva; ekkekko vi ya duviho pulvi pacchA ya nAyavyo. laka mAyapiI puvasaMthava sAsusasarAiyANa pacchAu; gihi saMthavasaMbaMdhuM karei putraM ca pacchA vA. 17 vijjAmaMtaparUvaNa vijjAe bhikhkhavAsao hoi; maMtaMmi sisaveyaNa tatya muruDeNa diato. 18 canne aMtadvANe cANakke pAyalevaNe joge; mUla vivAhe do daMDiNI u AyANa parisADe. 39 evaM tu gaviThassA ugnamaupAyaNA visuddhassa; gahaNavisohivisuddhasTa hoi gahaNaM tu piMDamsa. 70 saMkiya makhiya nikhittapihiya sAhariya dAyagammIse; apariNaya ligna chaphiya esaNadAsA dasa avaMti. 71 saMkAe caubhaMgo dosu vi gaNe ya bhuMjaNe lagno; je saMkiyamAvaDyo paNavIsA carie suddho. 72 oho suvautto suyanANI jaivi gihai asuddha; te kevalIvi bhujai apamANa suya bhave iharA. 73 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUla gAthAo 219 suttassa appamANe caraNAbhAvo to ya mokhassa; mokhissaDaviya abhAve dikhapavittI niraFA u. 74 duvihaM ca makhiye khalu sacitta ceva hoi acitta; saccitta puNa tivihaM accitta hoi duvihaM tu. 75 saccitta mIsaesu duvihe kAesa hoI nikhitta; ekkekke te duvihaM asaMtare paraMpara ceva. 76 saccitte accitte masaga pihiyaMmi hoI caubhaMgo; Aitige paDileho carime bhaMgami bhayaNA u. 77 saccitte accitte mIsaga sAharaNe ya caubhaMgo; Aitie paDileho carime bhaMgaMmi bhayaNA u. 78 bAle vaDhe matte ummatte vevire ya jarie ya; aMdhillae ya pagarie ArUDha pAumAhi ca. 79 hatyiMdu niyalabaddha vivajjie ceva hatyapAehi; terAsI guviNI bAlavaccha bhujaMti ghusiliMti. 80 bharjatI ya dalatI kaDaMtI ceva taha ya pIsaMtI; pIMjatI ruMcaMtI karaMtI padamANI yu. 81 chakkAyavagrahasthA samaNaTha nimbivisu te ceva; te cevogAsaMtI sagharuM tArabhaMtI ya. 82 saMsattera ya daONa lizhatyA ya vittamattA ya; ulvataMtI sAhAraNe vaditI ya coriyaya. 83 pADiyuM ca ivaMtI sapaccavAyA paraM ca udrissa; AbhogamaNAbhogeNa dalatI vasjaNijAe. 84 saccitte accitte mIsaga ummIsagaMmi caubhaMgo; Aitie paDileho carime bhagaMmi bhayaNA u. 85 apariNayami ya duvihaM daO bhAve ya duvihameEE; daami hoi chakka bhAvayi hoi sakjhilagA 83 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrI piDaniryukti-parAga dahimAilevajutta vitta tamanejhamoha ihayuM; saMsaThamattakarasAvase sadabaeNhiM aDabhaMgA. 87 saccitte acitte mIsaga taha chaDraNe ya caubhaMgo; caubhaMge paDileho gahaNe ANAiNo dosA. 88 nAma ThavaNA davie bhAve dhAsesaNA muPyavyA; daO macchAharaNe bhAvami ya hoi paMcavihA. 89 saMyojanA pamANe iMgAle dhUma kAraNe paDhamA; vasatibahirattare vA rasaheluM bhavyasaMjogA. 90 battIsaM kira kavalA AhAro kuthyipUrao bhaNio; purisamsa mahiliyAe aThAvIsa bhave kavalA. 91 hiyAhArA miyAhAra appAhArA ya je narA; na te vijjA tigicchati appANe te tigicchagA. 92 pagArma ca nigAma ca panIyaM bhattarANamAhare; aibahurya aibahuso pamANadosa muNeyaOo. 93 aMgAra sadhUmovamacaraNidhaNakaraNa bhAva jamiha; rasto duTho bhujai te aMgAraM ca dhUma ca. 94 chUhaveyaNa veyAvacca saMjamasujhANapANarakhaNaThA; iriyaM ca visoheuM bhejaI na rUvarasaheU. 95 AyaMke uvasagga titikukhayA baMbharcaraguttIsu; pANidayA tavaheluM sarIravacchayaNaThAe. 96 solasa ugnamadosA solasa uppAyarAe dosA u; dasa esaNAe dosA saMjoyaNamAi paMcava. 97 ee visoyaMto piDa soheba saMsao narthIi; ee avisohite carittabheya viyANAhi. 98 samaNagNassa sAro bhikhAyariyA jiPhi pannattA; etya paritaSkamANe te jANatu maMdasaMvega. 99 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 nANacaraNassamUla bhikakhAyariyA jiPhiM pannattA; entha u ujjamANe te jANazuM tivyasaMvega. 100 piDa asoyaMto acarittI etya saMsao natyi; cArittemi asaMte nirasthiA hoI dikhA u. 101 cArittemi asaMtaMmi nivvANuM na gacchai; nivvANami asaMtRmi savvA dikhA niratyegA. 102 II tivihesaNadosA lesaNa jahAgama eDamihiyA; esu gurulahuvilesa sesa ca muNejja sattAu. 103 sohaMto ya ime taha jaIjja savvastha paNagahANIe; ussaggavavAryAvau jaha caraNaguNA na hAyaMti. 104 rAgadosaviutto jogo asaDhasya hoI jayaNA u; rAgadosANugao jo jogo sa ajayaNA u. 105 na vi kiMci aNutrAya paDisiddha vA vi jiNAvariMdehi; esA jiNANa ANA karja sajjaNa hoyau. 106 jA jayamANasa bhave virAhaNA suttavihisamaggassa; sA hoi nakkaraphalA ajhaFvisohijuttasya. 107 zrI piMDaniryukti-parAga samApta. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAratA mA , gIrI vi.sa. 1999-2ate. poSa suda 9 - $IkArAvAskrIna zAsanaziratAja sUrirAmacaMdra dIkSAzatAbdI graMthamALA (16) sAhitya sevA : 50/ KHUSHI DESIGNS | Mo.09227504555|