Book Title: Niti Marganusarina 35 Bol athwa Mansai Etle Shu
Author(s): Ratnachandra Muni
Publisher: Jain Siddhant Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034983/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Chlhill nusArInA ke jaina graMthamALA - dAdAsAheba, bhAvanagara, phona : 0278-2425322 3004846 bola Ik athavA mANasAI eTale zuM? lekhake pUjayapAda AcArya zrI nAgacaMdrajI svAmInA ziSya muni ratanacaMdrajI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti mArgAnusArInA 35 bola athavA mANasAi eTale zu? lekhaka pujayapAda AcArya zrI nAgacaMdrajI svAmInA ziSya muni ratnacaMdrajI prakAzaka jaina sidhdhAMta sabhAnI vatI zeTha nagInadAsa giradharalAla 259, lemiMgTana roDa zAMtidana, muMbaI naM. 7 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiMmata-vAMcana ane sadupayoga TapAla kharcanA be AnA prakAzakane mokalavAthI A pustaka bheTa mokalavAmAM Avaze. vIra saMvata 2477 vikrama saM. 2007 vanyuArI 1951 AvRtti 1 lI. prata 5000 : sudraka: phiraduna rUstamajI mahetA, "sAMja vartamAna presa, epala sTrITa, koTa muMbaI-1. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarpaNa pUjyapAda AcArya gurUdeva zrInAgacaMdrajI svAmIe mane bhAgavatI dIkSA ApIne jemane soMpelA evA sadgata zrImAna yoganiSTha zrI. liozcaMdrajI mahArAja, jemaNe ghaNAM varSo sudhI potAnI sAthe rAkhI mane sAdhupaNAnA sadaguNothI keLavI raste caDAvyo; aneka sthaLe vicarI jaina jainetara janatAmAM jemaNe potAnA AcAra, vicAra ane sadupadezathI prakAza pADayo, paropakAranAM kAryo karI jemaNe yaza meLavyo; yoga mArge mumukSaone caDAvavAnuM pote Adarela kArya aNadhAryuM adhUruM mUkI jeo svargavAsI thayA, jemanA upakArano badalo vALavA huM koI rIte samartha nathI; evA e divya AtmAne (cata kicita aNamukata thavA) nItimArganusarInA 35 niyamanA vivecana 5 puSpothI guMthAelI A pustaka 5 mALA artha che samarpaNa karI huM kRtakRta thAke zAMti! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A bhA 2 A pustaka saMvata 1999nI sAlathI bhAvanA rupe hRdayamAM pragaTayuM. saM. 2000nI sAlamAM kharaDA (kAcA lakhANa) rupe drazyamAna thayuM. yogazAstra, dharmabiMdu, kartavyakaMkaNa vigere pustako vAMcI kaMIka sudhAro vadhAro karAyo keTalIka lekhana, saMzodhana vigere Avazyaka pravRttine laIne A pustakanuM pAkuM lakhANa ghaNe lAMbe vakho saM. 2006 pautra mAsamAM pUrNa karI zakAyuM. A pustakamAM sahAyaka banevAM uparokata pustakonA kartAone AbhAra mAnavAmAM Ave che. lAMbe vakhate paNa A pustaka pUrNa thatAM sudhI ane dareka kAryomAM sahAyaka banelA tapasvI, sevAbhAvI mahArAja zrIkRSNajI svAmIne mahAna upakAra koI rIte bhUlAya tema nathI. jena-jainetara, strI-purUSo, nAnA-moTA dareka vargane ati upayogI evuM A nAnakaDuM pustaka vAcako vAMcI sAra grahaNa karI yatkiMcita paNa AtmAmAM utAraze, AtmAne sudhAraze te lekhakanA lekhananI saphaLatA ane prakAzakanA dravyane sadupayoga thayo gaNAze. suzeSa kiM bahunA! zAMti!!! pUjayapAda AcArya zrInAgacaMdrajI svAmInA ziSya muni ratnacaMdrajI. kaccha deza Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pustakanA prakAzanamAM sahAya ApanAranAM mubAraka nAme, A pustaka chapAvI prasiddha karavAmAM nIcenA dharmapremI suzrAvaka sadagRhasthoe sahAya karI che. A pustakonI kula pAMca hajAra nakka chApavAmAM AvI che ane teno vinA mUlya pracAra karavA mATe nIcenA sadagrahasthAnA nAmanI sAme lakhela rakama teozrIoe ApelI che. rU. 1500. zAha vIrajI zIvajI. kuMdaroDI. kaccha. rU. 600. zrI vIrajI dena cheDA, bhavAnajI dena cheDA tathA dhArasI devana cheDA temanA svargastha pitAzrI devana muraga cheDAnA smaraNArthe. vAMkI kaccha. 2 600. rAmajI kurapAla zAha. temanA pitAzrI kurapALa jesaMga zAhanA smaraNArthe. kAMkarA kaccha. rU. 300. zAha nAgasI hIrajI. lAkhApura. kaccha. (hAla nAgapura). rU. 300. zrI. suMdaralAla vevacaMda zAha, dhAnerA temanA svargastha pitAzrI velacaMda harivaMdanA smaraNArthe. A pustaka chapAvavAnA kharca mATe upara pramANe sahAya ApanAra A sarve sadagRhasthane AbhAra mAnavAmAM Ave che. jaina muni ratanacaMdraka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA. nIti mArgAnusArI eTale nItinA mArgane anusaranAra. eTaleke mANasAIvALA athavA manuSyapaNAnA AcAravALA mANasa. zrI. haribhadrasUrIe gRhasthanA sAmAnya dharma ne anusaravA mATe je bAla, niyame lakhyA che te lagabhaga 44 che. jyAre enA uparathI zrI. hemacaMdrAcAye pAMtrIzanI saMkhyA niyata karelI che. e pAMtrIza bAla jude jude ThekANe pracAra pAmyA che temAM dareke eka sarakhA e bAla saMgrahyA nathI. paraMtu temAM svamati anusAra yogya pheraphAro mULa ane vivecanamAM karyA jaNAya che. A pustakamAM zrI. hemacaMdrAcAryanA yoga zAstramAM ApelA zloko laI te upara vivecana karela che. prathama jyAM mULa ja na hoya tyAM zAkhA, pratizAkhA kayAMthI hoya? na ja hoya. teja pramANe manuSya janma to maLyo paNa mANasAI ke manuSyapaNAnA guNA, lakSaNo ke AcAraja na hoya tyAM nIti na hoya. jyAM nIti na hoya tyAM gRhasthAzramanI pharajo barAbara pALI zakAyaja nahi. jyAMsudhI mANasAI ke saMpUrNa nIti mANasamAM na Ave tyAMsudhI samyakatvanI prApti na hoya. samyakatvanI prApti sivAya Avaka kuLamAM ke jana kuLamAM avatarela hovAthI phakata nAmanAja jaina ke Avaka kahevAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAhyAcAraNI sAdhu dekhAya manuSyamAM mANasAI, nIti ke sAdhutA na hoya ane Avaka kahevAtA AtmAomAM zrAvakapaNuM na hoya to te nAma niSphaLa che. mATe nItimAganArInA athavA mANasAInA A 35 pAMtrIza bolane niyamone vItarAgatA, mukatatA, sAdhutA, zrAvakapaNuM, samatva ane gRhasthAzramIpaNuM vigere kamika ucca sthAna prAptinA prathama pagaviAM rUpa gaNavA eja ucita che gRhasthAzramamAM rahelA anya vastusthitine samajIne samyakatvane na pAmelA evA manuSya mAtrane hamezane mATe A pAMtrIza bolo, niyamone samajIne pALavAnI AvazyakatA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti mArgAnusArInA 35 bela. anukramaNikA puSTa ... 1 prAstAvika . yogazAstranA zlo sajajhAya. bela pahela ... bola bIjo. bola trIjo. bola co. bela pAMcamo. - bela chaTho. bola sAtamo bAla AThamo - bAla navamo. - bola dazame. bola agIyAramo. bola bAramo. bela tero. - bAla caudame bola paMdara. ... bAla saLo. bola sattarama.. bola aDhAramo. bola ogaNIsame. bola vIzamo. bola ekavIza. bala bAvIzame. bola vIza. bola covIza. bela paccIza. bola chavIza. bola satAvIzamo. bola adAvIza. bola ogaNatrIza. bela trIza. bola ekatrIza. bela batrIza. bola tetrIza. bola trIzame. bola pAMtrIza. - 101 - 104 108 '- 112 - 123 - 66 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ", "* ' , " nA nIti mArgonusArInA pAMtrIza bola nIti eTale sadavRtti, sArI vRtti, sanmAge nahi vaLelo ajJAnI mANasa sAmAnya rIte bIjAne nukazAna pahoMcatuM hoya to paNa tethI potAno svArtha sadhAto hoya to tevuM kAma, tevuM AcaraNa karavAmAM Atura rahe che. AvI jatanA svArthI vartanathI manuSyomAM eka bIjA sAthe anekavAra gharSaNa utpanna thAya che. tethI azAMti upaje che ane saMsAra vyavahAramAM khalela paDe che. AvuM vartana anIti gaNAya che. zAMti ane sukha dareka mANasane priya hoya che. saMsAra vyavahAra zAMtipUrvaka ane sukhapUrvaka teja cAlI zake ke je manuSyo anIti choDI nItino vyavahAra rAkhe. abudha saMsArIjanene nItine mAge daravAne mATe zAstrakAroe pAMtrIza bola, niyamo ghaDayA che. tene anusaravAthI mANasa nItine mAge cAlate thAya che, tethI tene dharmanuM bhAna thAya che ane dharmAcaraNa karavA ve che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti mAganasArInA ke - - - - - - - - - sukha saune priya che. paraMtu mANase jyAre sukhano vicAra kare che tyAre teo A saMsAramAM maLatAM sukhono ja vicAra kare che. paraMtu saMsAranAM sarvasukhe kSaNika che, nAzavaMta che, thoDoka vakhataja sukha ApanArAM che, pachI to du:khamAM pariName che. saMsAranAM sarva sukhadu:kha karmAdhIna che. kharUM zAzvata sukha A karmothI chUTavAthI ja maLe che. zubhAzubha sarva karmomAMthI mukita meLavavAthI ja sAcuM sukha prApta thAya che. AvuM parama sukha, AvI parama mukita manuSya bhavamAMja meLavI zakAya che. tethI zAnIoe manuSya bhavane durlabha kahela che ane eTalA mATe ja manuSya bhava, manuSya yonine bIjI yonio karAM uttama kahela che. | sarvajJa zrI. tIrthakara bhagavAne karmamukita thavAnAM, mokSa prApta karavAnAM cAra aMge sAdhane batAvyAM che (1) manuSyatva, manuSyapaNuM, (2) zruti, rUcipUrvaka zAstranuM sAMbhaLavuM, (3) zradhdhA, sarvaza tIrthakara bhagavAnanA vacana upara pUNavazvAsa ane (4) IMdriyo temaja manane vaza karavA rUpa saMyama ne viSe parAkrama-uMghama pherava. A cAre bAbato kASTha che ane manuSya bhave paNa parama durlabha che. (jAo uttarAdhyayana. 3-1). manuSyapaNuM eTale mANasAI. mANasa bIjA mANaso sAthenA pratikaLa vartanamAM hamezAM evo khyAla rAkhe ke sAmo mANasa evuM ja vartana mArI sAme rAkhe to mane kevuM lAge? AvA khyAla sAthenuM vartana teja mArasAI. AvA khyAlathI vartana karavAmAM Ave te kadI beTuM vartana thaI zakeja nahi. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMIza baiAla 3 Dha AvA vartanathI mANasa bIjA badhA mANasone potAnA jevAja gaNatAM zIkhe che. Atmavat sarva bhUteSu jevI bhAvanA tenAmAM thAya che. dareka mANasane te peAtAnA AtmA jevAja gaNavA lAge che. upara jaNAvelI cAra durlabha vastuomAM sauthI pahelI durlabha vastu mANasAIne gaNAvela che. AvI mANasAI prApta thatAM satyamAgamanI IcchA utpanna thAya che. satyamAgamathI zAstra sAMbhaLavAnI rUci pedA thAya che. dAsazravaNathI sArAsAranuM zAna thAya che, satya vastunuM svarUpa samajAya che. e rIte bIjI paNa darlabha vastu prApta thAya che. jANavAyogya, AdaravAyogya ane cheDavAyogya vastuonuM yathA svarUpa samajavAthI jinavacana upara zrAdhdhA vizvAsa utpanna thAya che. e pramANe trIjI durlabha vastu pragaTe che. deva, gurU ane dharma pratye akhaMDa phAdhArUpa samakita sahita vrata-niyama, tapa-tyAga vigere dharmakaraNI karavAmAM purUSArtha-udyama karavAmAM Ave e mAsanuM cothuM aMga che. A cAreya durlabha ane uttama aMgA prApta thatAM svalpa kALamAM AtmA mukita prApta kare che. A pramANe manuSyapaNu, mANasAI AtmAnA vikAsa karI tene meLa prApta karAve che. pAMtrIza prakAranA niyamo pALIne, pAMtrIza prakAranA gu dhAraNa karIne nItimArgane anusaravAthI manuSyamAM AvI mANasAI pragaTa thAya che. e pAMtrIza bAla athavA niyamothI hemacaMdrAcArye temanA yogazvAsamAM varNavelA che. tene nItimArgAnusArInA pAMtrIza bAla kahevAmAM Ave che. tenuM varNana karatA zloko nIce pramANe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. nIti mArgAnusArInA nItimArgAnusArInA pAMtrAza kheAlanA cAgazAstramAM batAvelA leAkA nyAyasampaJcavibhavaH, ziSTAcAraprazaMsakaH / kulazIlasamaiH sArdhaM kRtodvAho'nyagotrajaiH // 1 // pApabhIrUH prasiddhaM ca, dezAcAraM samAcaran / avarNavAdI na kvApi, rAjAdiSu vizeSataH // 2 // I anaMtivyaktagupte ca, sthAne suprAtivezmirka anekanigama dvAra vivarjita niketanaH / / 3 // kRtasaMgaH sadAcArai rmAtA pitrozca pUjakaH / tyajannupaplutaM sthAna mapravRttazca garhite // 4 // vyayamAyo citaM kRrvan, veSaM vittAnusArataH / aSTabhi dhIMguNai ryuktaH, zRNvAno dharmamanvaham // 5 // ajIrNe bhojanatyAgI, kAle bhoktA ca sAtmyataH / anyo'nyApratibaMdhena, trivargamapi sAdhayet // 6 // yathAvadatithau sAdhau, dAne ca pratipattikRt / sadA'na bhiniviSTazva, pakSapAtI guNeSu ca // 7 // adezAkAlayozcaryA, tyajan jAnan balAbalam / vRcasthajJAnavRddhAnAM, pUjakaH poSyapoSakaH // 8 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMtrIza bela dIrghadI vizeSataH, kRtajJo lokapaSTamaH / salajjaH sadayaH saumyaH, paropakRtikarmaThaH // 9 // antaraMgAriSaDvarga parihAra parAyaNaH / vanIkutendriyagrAmo, gRhi dharmAya kalpate // * // atha 1. nArAthI dhana upArjana karavuM. 2. cA pakSanA AcAranI prazaMsA karavI 3. samAna kuLa zILavALA paNa anya gotrInI sAthe vana karavuM. 4. pApano Dara rAkhavo 5. dezanA prasiddha AcAronuM pAlana karavuM. 6. koInA avarNavAda bolavA nahi. temAM paNa khAsa karIne rAjAnI maMda to karavI ja nahi 7. ati gukha tathA ati pragaTa nahi tevA tathA sArA pADozavALAnamAM jemAM javA AvavA mATenA anekAra na hoya tevA bAramAM rahevuM. 8. hamezAM sArA AcaraNavALA sAthe saMbaMdha rAkhave. 9. mAtApitAnI sevAbhakita karavI. 10. uparavALA sthAnano tyAga karavo. 11. niMdita kAryomAM pravRtti na karavI. 12. AvakanAM pramANamAM kharca karavo. 13. hAmI (dhana)nA anusAra veSa dhAraNa karavo. 14. buddhinA ATha guNa meLavavA 15 niraMtara dharmanuM zravaNa karavuM. 16. zuM hoya tyAM sudhI bhojana karavuM nahi. 17. hAM vakhata pramANe pagapabano vicAra karI vyakta karavuM ? 18. paraspara virodha na Ave tema dharma, artha ane kAma e traNa vargane avA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * - * -- -- - -- --- a .naka, nIti mArgAnusArInA 4 - - - - - - - , , 4 ** * * = == 0 - - - - - - 19. atithi Ina purUSone gyatA pramANe satkAra karavo. 20. kaI paNa vayatamAM kadAgraha kara nahi. 21. guNIjanono pakSapAta karI 22. deza tathA kaba virUdhdha AcArane tyAga kara. 23. karmanA prAraMbhamAM potAnA baLAbaLane jANavuM. 24. vrata ane zAna vaDe moTA hoya evA purUSonI sevA karavI. 25 peSaNa karavA yogya jananuM poSaNa karavuM. 26. dIrdhadarza thavuM. dareka kAryamAM pUrvApara vicAra karavo. 27. kRtyAkRtyanA taphAvatanA vizeSa prakAre jJAtA thavuM. 28. karelA guNane upakArane) jANavo, kRtajJa thavuM. 29. lekanI prIti meLavavI. 30. lajavAna rahevuM. 31. dayA rAkhavI. 32. zAMta svabhAvavALA thavuM. 33. paropakAra karavAmAM tatpara rahevuM. 34. kAma, krodha Adi cha AMtarazatruone jItavA. 35 iMdriyane vaza rAkhavI. nIti mArgAnusArInA pAMtrIza belanI sajajhAya pAMtrIza bola emane ema yAda rAkhavA kaThIna paDe. sAmAnya rIte mANasane pAMtrI bala kamavAra yAda rahI zake nahi paNa te bolone jekavyamAM zikA che to tenuM kAvya jaladI yAda rahI zake. kAvya AnaMdathI gAI zakAya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMtrIza mAla ane tethI AnaMdanI sAthe pAMtrIze bAla krama vAra yAda rahI zake. kAvya hamezAM gAvAthI pAMtrIza bAlane hamezAM yAda karI zakAya. eTalA mATe pUjayapAda AcArya gurUdeva zrI. nAgacaMdrajI svAmIe pAMtrIza bAlanI sajajhAya banAvI che te dareka jIAsu jane moDhe karavA jevI che tethI te atre ApelI che. . (rAga--odhavajI saMdezo kahejo zyAmane.) nyAya thakI dhana saMpAdana karavuM sadA, ziSTAcAra prazaMsA karavI nitya je; svagotrI sAthe sagapaNa karavuM nahi, pApabhIrU thaI varnA mArge satya je. mArgAnusArInA guNane dhAraze e Teka. prasiddha dezAcAra pramANe vartavuM, koInA avarNavAda na bolavA mukha je; ati gupta ati dvAranuM sthAnaka varjavuM, zubha paDozamAM vasatAM thAye sukha jemA sArA jananI sobatamAM vasavuM sadA, vinaye mAtapitAnI karavI seva je; bhayavALA sthAnamAM kadi vasavuM nahi, niMdita kAryanI tavI mATI Teva je--mArgA Avakane anusAre kharca karo ghaTe, svacchatApUrvaka dharo sAo veSa je; ATha guNa buddhinA uramAM dhAravA, ajIraNe vibhAjana karavuM vizeSa je--mArga 0 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ra no 3 www.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - | nIti mArgAnusArInA 35 bela - - - - - - - sAtvika rUci anusAre anna ArogavuM, abAdhita traNa vargo sAdhavA pUrNa e guNijananI bhakita karavI ruDI pare, asata kadAgrahane tajavo karI cUrNa je mArgA. 5 pakSapAta saujanya taNo karavo mane, niSiddha deze navi kara vihAra che kAryAraMbha svazakita anusAre karo, abhyatthAna karavuM zAnInuM udAra jo-mArga 6 parijananuM poSaNa karavuM preme karI, vizALa draSTie pUrvApara vicAra je sva para kRtyAkRtyanuM aMtara jANavuM, bhUlavo nahi anya janane kRta upakAra -mAga 7 jana vallabha thAvAnA saguNa Adara, lajajAvaMta bano mativaMta susaMta jo; dayAvata thaI Arya karya karavAM sadA saumya prakRti rAkhavI hRdaye anaMta je mArgA8para upakAramAM satvara aMtara joDavuM, aMtaraMga cha zatra karavA dUra jo; vijya meLave Indriya upara sarvadA, dezavratI thAvAnA guNa e dhUra --mArgA9 aho ANuvatI A uttama zimA anusAra, zubha AcAre dharma vRddhigata thAya jo ema pi nidhi soma sAle arjunapura : nAgacaMdra kahe sadagurUne supasAya supasAya je mArgA10 , Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bela pahelo nyAyathI dhana upArjana karavuM "nyAya thakI dhana saMpAdana karavuM sadA" saMsAramAM rahenAra dareka mANasane dhananuM upArjana karavAnI jarUra rahe che. kAraNa saMsArano saghaLe vyavahAra dhanathI, paisAthI ja cAle che. eTale saMsAramAM dareka mANasane potAno jIvananirvAha calAvavA mATe dhana kamAvAnI jarUra paDe che. dhana kamAvAnA aneka rastA che-vepAra, hunnara-udyoga, dhIradhAra, khetIvADI nokarI vagere. kamAvA mATe game te raste pasaMda karI zakAya che athavA akhatyAra karI zakAya che. paNa te raste cAlatAM nyAyanItine kadI bhUlavAM na joIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bola pahele -: *.* * : vepAra phUDa tyAM dhULa" A vAkaya lakSamAM rAkhI nIti, nyAya ne satyatA pUrvaka vyApAra karavo e vyApAranIti gaNAya che. anAja, rasakasa, kApaDa, marI masAlA, lAkaDuM, auSadhi ane kaTalerI pramukha aneka cIjonA vyApAra karAya che. vyApArI ke hoya ? vecavA yogya vastune vyAjabI ane ekaja bhAva rAkhe. je mAla je batAve tevo ane teja Ape, bheLasaMbheLa na kare. ochuM Ape nahi ane vadhAre le nahi. koI mANasa vizvAse kaMI vastu vecAtI levA Ave tenI pAsethI pramANathI vadhAre paisA na le. - garIba mANasane mAla ApatAM vizeSa lAbha meLavavAnI IcchA na kare. saste bhAve kharIdelA mAlanA bhAva dukALanA samaye bahuja cIrIne vadhAre na le. koThAmAM dayA rAkhe. udhAra ApatAM bamaNAM traNagaNAM dAma copaDe na caDAve. bIja vyApArIonA zake teDI temane ADe na Ave. potAnA bhAgIdArane chetarI khAnagI vyApAra karI dhana meLave nahi. dharmAdAnI rakama pacAvI pADe nahi. dANacorI kare nahi. saDelAM dhAnya vejITebala vigere banAvaTI padArtho lobhadraSTithI vizeSa lAbhanI IcchAthI kharIdIne vece nahi. cerInA mAlane uttejana Ape nahi. cArIne mAla jANIbUjIne kharIde nahi. garIba mANasee bahu mahenate taiyAra karela mAla letAM tenI kiMmata bajArabhAva karatAM kasIkasIne tadana ochI na Ape. nokarI pAsethI aniyamita hada uparAMta kAma laIne pagAra ocho Ape nahi. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ela pahelo jenI pAsethI mAla kharIde tenA paisA tarata ApI de. ItyAdika nIti, nyAya ane satyatApUrvaka varte teja vyApArI mANasAIvALe ane sAcI vyApAranIti vALo gaNAya. nokarI karanAra ke heya? nekarI karanAra nekara zeThanI nekarI sevA barAbara bajAve. zeTha kadaradAna na hoya to tenI nokarI choDI de. paraMtu anIti, anyAya, chetarapiDI, corI ke kaleza karI dAnata bada na rAkhe. potAnA gharanuM kAma jevI kabajIthI kare tevIja kaLajIthI zeThanI nokarI bajave. zeThane pUchayA vagara zenA paisAthI potAnA khAnagI vyApAra calAve nahi. pitAnA tAbAmAM rahelA zeThanA pagAradAra noko pAsethI pitAnA khAnagI gharanA kAma karAve nahi. zeThane valukaDA vahAlA thavA mATe grAhakone chetare nahi. zeTha anItivALo hoya, kUDa--kapaTa karanAra hoya ane teja pramANe vartavA zIkhavato hoya to tevA zeThanI nokarI na karavI. adhika pagAra meLavavAnI lAlasAthI ke zeThane rAjI rAkhavAnI IcchAthI grAhakone chetarI kuDa-kapaTa ke anItithI vartavA jatAM pariNAme khAI gayo jamAI ane kaTAI gaye kaMI AvA behAla thavA pAme. pitAnA dharmanI Teka (nitya niyamo sAcavIne zeThanI nokarI sTa veThIne paNa barAbara bajAvavI, aMganA harAmI na thavuM. vyasanomAM phasAI beTA kharcA na karavA. Arogya jALavI jIbha upara khAvAmAM tathA bolavAmAM kAba rAkhI zeThanI hAjarI ke gerahAjarImAM niyamita pramANikatAthI nokarI bajAvavI. kaya senA upara besADe eTale ke zeThanI game teTalI moTI rakama potAnA hAthamAM hoya cheThanuM game teTaluM jokhama dhana vigere sAcavatAM paNa temAMnuM kaMIpaNa ucApata karavA jevI vRtti bagaDe nahi "dhanata Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bela pahele ke bada to roTI adha" "ghanata sApha te gunA mApha AvI rIte nokarI karI ? dhana meLave te ja sAco sevaka ane mANasAIvALe gaNAya. dhIradhAra karanAra ke heya? mANasane jyAre Apatti Ave ke AvakanA abhAve, vyApAramAM nukazAnI thavAthI ke lUMTaphATa agni vigere kAraNe muzkelImAM AvI paDatAM kuTuMba nirvAha karavA ke AbarU sAcavavA mATe sthAvara milakatakhetara, vADI, jagyA ghareNAM vigere adANe--gIravI mUkavAnI jarUra paDe che. A prasaMge dhanavAna ke dhIradhArane dhaMdho karanArane zaraNe javuM paDe che. Ave vakhate tevA mANasane kaMI paNa sthAvara milkata lIdhA ke rAkhyA vagara mitrabhAve, dayAbudhdhithI joItI rakamanI je sahAyatA kare tenI te balihArI che. paraMtu teTalI udAratA na hoya to chevaTa kaMI paNa sthAvara milakata rAkhIne ke vagara AdhAre vyAje nANAM ApI sAmA mANasanI AbarU sAcavavAmAM sahAyaka bane te paNa bhalo mANasa gaNAya. Ave vakhate dhIradhAra karanAra ke dhanapati gRhastha AphatamAM AvI paDelA sthAvara milkatavALA mANasane paNa vyAje dhana ApatAM adhika vyAja na levuM joIe. tadana nirAdhAra garIba mANasa pAsethI adhika vyAja levuM e te tenuM lohI cUsavA barAbara che.' koI vizvAsu mANasa sAro mANasa paNa vizvAse kaMI kiMmatI vastu vagara sAkSIe ke vagara lakhANe thApANa rAkhI gayo ane pAchI levA Ave tyAre nAmaMjura thavuM, te vastu pacAvI pADavI; agara te mANasa marI gayo tinA vArasadArane khabara hoya ke na hoya) tenI vA pitAnI karI rAkhavI te vizvAsaghAta ane anIti gaNAya che. bhA vizvAsu mitrone mI, tenI gupta vAte pragaTa karI, tene nukazAna karI do prapaMca karI tenI pAsethI kaMI laI levuM te paNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ela pahelA anIti gaNAya. AvA prasaMge nIti, saccAI ane dayAne je mANasa dilamAM rAkhe che te mANasAIvALo gaNAya che. hunnara-udyAga karanAra kevA hoya? dhana meLavavA mATe loko vividha prakAranA hunnara udyoga karI rahyA che. saI, sutAra, sAnI, kaMsArA, kAI, maNiyAra, luhAra, 2gArA, citrakAra, kverI vigere aneka kArIgaro hunnara--udyoga dvArA vidhavidhavastuo banAve che. temAM paNa ghaNA kArIgaro kUDa kare che. 13 halakI vastu upara opa caDAvI caLakatI ane AkarSaka banAvI meoA mUlye vece che. uMcA mAlanA lebala lagADI aMdara halako ane adhUro mAla bhare che. hIrAne badale ImITezana [banAvaTI] vApare che. vastu banAvavAnI varadhI ApI janArane sAro mAla chUpAvI halako vApare. kadAca sAro mAla vApare [sAro mAla vAparI vastu banAve to pUrepUro pA na Ape. AvI rIte kUDa karanArane pApane ghaDo phUTe eTale rAjAnA ghebara banAvanAra koInI mAphaka veThavuM paDe che. A pramANe kUDa na karatAM nItipUrvaka vastu banAvI, yathArtha [vyAjabI] rIte vecIne dhana kamAya te mANasa mANasAIvALA kArIgara gaNAya. megha-DAkTara kevA hoya? Aja kAla vaido, [khAsa karIne DokaTaro] nyAya--nIti ne dayAne dezavaTo ApI dhUna pedA kare che. dhanavAna dardInI cikitsA dhyAnapUrvaka kare, garIba tarapha bedarakArI rAkhe. dhanavAnane uMcI davA Ape ane garIbane halakI davA Ape. dhanavAnane tapAsavA mATe aMdhArI rAtre cAlyA bhraya. garIba dardI taraphthI teDuM Ave to 'hamaNAM nahi aya. savAramAM avAze Ama durlakSya apAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAla pahelA tapAsavA javAnI phI hada uparAMta laI le. prathama jarA sArI davA ApI kaMIka phAyado jaNAya ane dardIne vizvAsa Ave eTale pAchI davA badalAvI darda laMbAya tema karI dardI pAsethI vadhAre paisA kAve. 14 Aja kAla to InjekazananA [rasio bharAvavAno vA vAyo che. DokaTaro paNa khAsa karIne jaldI ArAma thavAnI lAlaca ApI rasIo bharAvavAnIja salAha Ape che. kAraNa ke e raste kamANI khUba thAya. be cAra AnAnI rasInA be cAra rUpIyA pedA kare. pAtAnuM prIskripzana [davAnI ciThThI] bIjA DokaTarane batAvavA na Ape kAraNa potAnI pola pAdharI thaI jAya. ItyAdika anIti mAge dhana pedA karanAra DokaTaro mANasAI vagaranA gaNAya. jyAre keTalAka mANasAIvALA DokaTaro dayALu, nItivALA, paropakArI, sevAbhAvI, vizeSa lAbha na rAkhanArA saMtoSavRttivALA paNa hoya che; paraMtu tevA to gaNyAgAMThA viralA ja hoya che. nugarI, saToDIyA ane cArI karanAra jugAranA dhaMdhA adhamamAM adhama gaNAya che. rAjya taraphathI jAgAra ramavAnI baMdhI hoI jugAra ramanAra lapAI chUpAIne rame che kAraNa rAjyanA bhaya rahe che. viDalAnI bIke chupI rIte dharma ane nIti virUdhdha kArya karI dhana kamAvA Icche che. jugArI ToLImAM kharAba sAbatane laI corI, dArI ne abhakSya bhakSaNa vigere kuvyasana dAkhala thAya che. apakIrti thAya che. aneka prakAranAM kaSTa veThavAM paDe che. juo, pAMDavA ane naba rAjA vigere mahAna purUSonI jugAra ramavAthI zI dazA thaI? jugArathI dhana prApti te koIkaneja thAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla pahele * * * * * * * * * * * * hAryo jugArI bamaNuM rame A rIte mULagI pUMjI khAIne karajadara bane che. leNadAra mAMgavA Ave eTale kyAMka bhAgI chUTavuM paDe che. lAcArI bhogavavI paDe che. jIMdagI barabAda thAya che. dharma, karma ke nItithI bhraSTa thavAya che ane chevaTa durgatinAM duHkha bhegavavAM paDe che. saTTo ane chakko paMje e te sAhukArI jugAra che. ghaDikamAM lAdhipati ane ghaDikamAM kakSApadhipati (bhikhArI) banI jAya. hAlamAM ghaNI jUnI peDhIo je vepAra karatAM hajAro lAkho kamAtI teNe saTTA ke chakakA paMjAmAM utarIne devALAM maDhayAM ane temanuM nAmanizAne ya na rahyuM. vaLI ghaNA vyApArIo-dukAnadAro vyApAra karI potAnA kuTuMbanuM sukhethI poSaNa karatA ane keTalAka loko to potAnI pAse pUratI mUDI thatAM dhaMdho baMdha karI dezamAM besI rahelA. paraMtu je dharmakaraNImAM citta na coTayuM saMtoSa na rAkhI zakayA ane pAchA saTTAmAM chakakA paMjAmAM utaryA te mULagI pUMjI khAI ane karajadAra banyA. vaLI pAcho vRdhdha avasthAmAM paradeza kheDavo paDayo. evA aneka dAkhalA maLI zake che. mATe e paNa dhaMdho mANasAI vagarane che. cArI to khAnadAna sAro mANasa na ja kare. siMhane so lAMghaNa thAya chatAM ghAsa kadi na ja khAya tema kulIna mANasa khAvA na maLe te peTe pATA bAMdhe paNa aNahakkanI pArakI vastu levAnI rajA vagara erI levAnI-paDAvI levAnI ke pacAvI pADavAnI IcchA sarakhI paNa na kare. akhAdya na khAvA yogya na khAya. apeyana pIvA yogya na pIe. pArakI vastu paDAvI letAM vananA mAlekanI je AMtaraDI dubhAya e moTI hiMsA gaNAya che. temAM paNa abaLA strIo ane garIba mANasanuM kaMI paNa harAmanI vRttithI pacAvI pADavuM ne temanAM nIsAsA levA e pUrepUrI pAyamAlInI nizAnI che. "tulasI hAya garIbakI, bu na khAlI jAya; mue Thera rAmaseM, lehA bhasma che jaya' 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ela pahele ' '. evuM samajI mANasAIvALo mANasa vyApArAdi prasaMge ke anya prasaMge aNahakkanI vastu mAlekanI raja vagara chetarapiMDI karI levAnI dAnata na rAkhe. kALA bajAra na kare. anIti, anyAya ke kUDa kapaTa karI hada uparAMta napho meLavavo ke lakSmI ekaThI karavI e sAhakArI corI gaNAya. AvI rIte dhanasaMcaya karI banelA zrImaMtanI honArata, hullaDa, vAvAjhoDAM ke ativRSTi vigere prasaMge kevI pAyamAlI thaI? ane thAya che te jagamazahura che. moTI cerInAM je pariNAmo mAThAM phaLo Ave che te te sahu koI jANe che. mATe mANasAIvALo mANasa maTI cerI ke sAhukArI corI paNa na kare. *dhanata bAda te roTI adha' 'dAnata sApha te gunA mApha." - 1 rAja rAja e prajano nAyaka, purUnuM pUmamAM gaya. rAjAne prajane AdhAra ane prajane rAjAne AdhAra hoya che. rAjanIti samaje te rAja. prajanA sukhe sukhI ane prajAnA duHkhe du:khI te rAjA praja-vastIne potAnI saMtati bALabaccAM peThe pALe te rAja. potAnA mANasa-nokaro dvArA prajAnI rakSA kare sevA bajAve te rAjA. potAnA vyAjabI hakka sivAya anIti anyAya karI kara kAroMkA vadhArI, jorajulama karI prajane pIDe nahi te rAjA. gaumAhA pratipALa rAja. nodhAcano AdhAra rAjA. prajAne pokAra sAMbhaLe te rAja. prajAne tUTI moja zokha na kare te rAjA. koInA dharmane aDe na Ave te rAjA. aparAdhIne tenA aparAdha uparAMta vizeSa paDatI zikSA na kare te rAja. niraparAdhI mAtra prANionuM rakSaNa kare-bhANa na kare te rAja. nokarone pUratA pagAra Ape; amaladAre vasatIne anIti, anyAya ke jorajulama karI lAMca-rUzavata laI kanaDagata karatA hoya to tenI tapAsa rAkhe, tema na karavA de te rAja ItyAdika guNamukata, nyAya nItipUrvaka, prajAne sukhI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ala pahelA rAkhI je bhaMDAra bhare-sukha bhAgave te mANasAIvALA rAjA gaNAya. ethI ulaTA vartanavALA 'rAjezvarI te narakezvarI' kahyo che. 37 amaladAra vaga dIvAna, phojadAra, polIza kamiznara, polIza InspekaTara, nyAyAdhIza, vahivaTadAra, nAyaka, hyU (vighoTIkArakUna) ane polIza sIpAI vigere rAjyakarmacArI-rAjAnA pagAra khAnAra, rAjA ane prajAnA sahAyaka-sevA bajAvanAramuMjhavaNa TALanAra gaNAya che. teo baMne AMkhA sarakhI rAkhe. rAjAnuM tema prajAnuM bhaluM Icche ane kare. pArakuM bhaluM karatAM potAnuM paNa bhaluM thAya; evuM samajI anIti, anyAya ke jorajulama na kare. lokone bhaya batAvI, lAlaca ApI ke rAjayanA kAyadAne bahAne lUMTe nahi. potAnA hoya tene lAbha karI ApI ke lAbha apAvI bIjAnuM [lAMca na ApanAranuM ke virodhInuM] nukazAna na kare. dhana lUMTavAnI IcchAthI kesa laMbAve nahi, adala InsApha karI tarata patAve. rAjAno pagAra laI prajAnI sevA bajAvavAnI potAnI pharaja bhUle nahi. lAMca rUzvata laI, sAMpelA kAmamAMthI anIti karI paisA paDAvavAnI dAnata na rAkhe. cAra, luccA, lapha gAne kumAM karavAmAM Teko na Ape. temanAM kUDAM kRtyonI barAbara tapAsa karI yogya InsApha kare. sattA meLavIne sattAnA madamAM na taNAtAM jeo nIti-dharma pUrvaka dhana saMpAdana karI dAnapuNya-paropakAranAM kAma karI je svaparanuM hita sAthe rAjA-prajAnI sevA bajAve teja mANasAIvALA sAcA amaladAro-rAjyakarmacArI kahevAya. kanyAvikraya karanAra mAtA pitAne putra ke putrI upara samAna prIti hovI joIe. chatAM cInI bilahArI che. koIka sthaLe to vavikraya brahmadeza ane carottara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - bola pahele -- ---- -- -- gujarAtanA pATIdAromAM kanyAnA bApane paisA ApavA paDe-varane bApa pesTa le te] thAya che. jyAre hiMduonI ghANIkharI jJAtimAM kanyAvikraya[kanyAno bApa kanyAnA badalAmAM paisA le te] cAle che. bALaka ke bAbikAne vecIne paise le e anItinuM dravya gaNAya. zAstromAM te kanyAdAna kahela che. yogya umara ane pUrNa lAyakAtavALA girIba ho tavaMgara ho] varane kanyAdAna karAya-paraNAvAya ane potAnI zakita-gA pramANe dAyajo karIyAvAra] apAya, e nIti che. kanyA vikraya e kaMI nAtane kAyado nathI. koI kanyA vikaya na kare to te kaMI nAtane gunhegAra karato nathI. kanyA vikraya karanAra sukhI na thAya. kanyAnI vizeSa utpatti thavAthI kerIuM ke rupIyAnAM vahANa AvyAM mAnI temanAM mAvitro harSa pAme che. e kanyAno paiso Avato dekhAya che paNa gharamAMthI kyAre, kyAM ane kevI rIte cAlyo jAya che? teno vicAra bhAgyeja koI karatuM haze mATe kanyA vikyatemaja vara vikraya] sarva anarthanuM kAraNa jANI te paisA gharamAM na saMgrahe te mANasa mANasAIvALo gaNAya che. vakIla saheja-navA kAraNe potAno hakka meLavavA ke pArakA hakka meLavavA ke pArakA hakka upara tarApa mAravA sahanazIlatAnA abhAve ke pUrva vairane laI mamate caDI mANaso paraspara laDe che. vakIlo pAse jAya che. mAmInA bhUkhaMone vakIlo UMThA bhaNAve. hU saITa kare. "are bhAra zo che? ApaNe tene barAbara banAvI lezuM. tame barAbara hiMmatamAM raheze. paNI ja phateha thaze A pramANe asIlane caDAvI, prapaMca karI, beTAM lakhANo karI kesa laDe. asIla pAsethI paisA kaDhAve. vAdI-prativAdInA vakIlo eka bIjAmAM ane nyAyAdhIzo sAthe maLelA ya, eTale kesano cUkAdo naja kare. kesa jema laMbAya tema vakIlone TaMkALa paDe. AvI vakIlAnathI meLavela dhana e paNa anIti, anyAyanuM ja gaNAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | bela pahelA je nIti nyAyapUrvaka koI paNa jAtanI lAlaca rAkhyA vagara asIlane sAcI salAha ApI tene nItinA mArge dorI kajIyA kaleza maTADI dhana meLave ja mANasAIvALo ace vakIla gaNAya. kasAi, dhIvara, rabArI, vezyA vigere niraparAdhI tRNacaruM pazuonI mAMsabhakSaNa mATe ke dhana kamAvA mATe tala karanArA kasAI, dhIvaramacchImAra [uparokata bhAvanAthI nirdoSa jaLacara jaMtuone jaLamAM phasAvI mAranArA, rabArI [ dhana meLavavA kasAIvADe pazuone vecanA] ane vayApe [viSayarupa kIcaDamAM mANasane phAvI dhana meLavanArI] vigere hiMsA ane anAcAra levI, dhana meLavI mojazokha karanArAM badhAM mANasAI vagaranA gaNAya che. temaja evAo sAthe letIdetIne paricaya rAkhanArA ane emane ko khAnArA paNa padabhraSTa thaI chevaTa nItidharma vagaranA banI durdazA pAme che. khetI-vADI karanAra khetIvADI paNa dhana kamAvAnuM uttama sAdhana che. dareka zAstromAM dareka jatanA vyApAro, hunnara-udyogo karatAM khetInAM dhaMdhAne zreSTha gaNela che kAke e dhaMdhAmAM kUDa kapaTa cAlatuM nathI. chatAM e dhaMdhAmAM paNa udAratA, sahanazIlatA ane dayAnI te khAsa jarUra che. khetInA kAmamAM baLadanI temaja sAthI (mANasa) vigerenI paNa jarUra paDe che. baLadane ke sAthI vigereno AtmA ApaNA AtmA jevaja che. ene paNa ApaNI mAphaka sukha game che. enI pAsethI hada uparAMta kama levAmAM Ave to te anIti gaNAya enI khAvA pIvA vigerenI bedarakArI rakhA barAbara mAvajata na zaya to tene du:kha thAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAla pahelA mANasAIvALA dayALu mANase jenI sahAyatAthI pAtAnA kAryanI siddhi thAya tenA tarapha bedarakArI naja rAkhavI joIe, paraMtu potAnA zarIranI temaja potAnAM srI putrAdikanI jevI mAvajata ane saMbhALa rakhAya tenA karatAM adhika saMbhALa potAnA Azare rahelAM mANasa ke pazuo vigerenI rAkhavI joIe. temane khavarAvyA pIvarAvyA sivAya pAte khAvuM pIvuM na joIe. pote kaSTa veThIne paNa tenI agavaDa TALavI joIe. emAMja mANasAI che ane eja sukhanA rastA che kAraNa ke 'prANionI sevA eja mahAvIranI sevA.' 20 tyAra pachI jamIna kheDatAM kIDI makoDA vigere sUkSma jaMtuonA nAgarA temaja sApa vIchU vigere sthUla-moTA jIvo najare caDe to te jIvo kacarAya nahi tevI saMbhALa rAkhavI joIe. AvAM AraMbhanAM kAme karavA chatAM paNa koThAmAM dayA hoya ane AvA jIvAne bacAvI le te dayAdharmI kahevAya che. temaja khetara ke vADImAM pUrato jApato rAkhavA chatAM pazu ke pakSIo dhAna vigere khAI jAya to temanA upara gussA na karavA, temaja temane evA mAra na mAravA ke jethI temane sakhata IjA thAya ke prANa jAya. pazu pakSIo je khAI gayA hoya te dhAna vigere pAchuM te naja maLe. ApaNA bhAgyanuM haze te ane teTaluMja ApaNane maLavAnuM, vizeSa nahija maLe. dareka vastunA aneka bhAgIdAra hoya che. jene jemAM bhAga hoya te game te rIte lIdhA vagara naja rahe. ApaNI vastunA ApaNeja mAleka chIe, bIjo koI paNa naja khAI (bhAgavI) zake evI mAnyatA bhUlabharelI che. ApaNI IcchAthI ApaNe kadAca na ApI zakIe, paraMtu te te vastunA bhAgIdAra game te rIte bhAga levAnAja. Ave vakhate DAhyA mANase udAratA, sahanazIlatA ane dayA rAkhavI joIe. khetI uttama gaNela che tenuM kAraNa, manuSya ane pazupakSIonA jIvanane AdhArabhUta dhAnya ane cArAnI jenAthI utpatti thAya che, kaMIka jIvo saMtASAya che ane Ara'bha thavA chatAM jemAM kUDa kapaTane bilkula sthAna nathI. mATe udAratA, sahanazIlatA ane dayA sahita khetInA dhaMdhA karanAra mANasa mahAna puNya upArjana kare che ane te mANasAIvALA gaNAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bela pahele evuM jANI sukhanA Icchaka mANase uparokata koI paNa jAtane vyavasAya karatAM anIti, anyAya, kUDa-kapaTa ane anAcAra vigere choDI nIti, nyAya, satya, udAratA, sahanazIlatA dayA ane sadAcArapUrvaka dhana meLavI; dAna-puNya paramArthanA kAma karI, mANasAIvALA banIne jIMdagI saphaLa banAvavI eja manuSya-jaMdagIno sAra che. nyAya thakI dhana saMpAdana karavA 5 mArthAnusArInA 35 guNamAMthI A prathama bolanuM spaSTIkaraNa che. potAne ucita vyApAra paNa kadi anyAyathI karavo nahi. je manuSya kevaLa dhananI AzAthI ja nahi paNa pote meLaveluM dhana garIba tathA anAtha manuSyone upayogI thaze, temaja potAne paNa dharma mArgamAM lAbhadAyI thaze, evuM dhArI dhana prApta karavA nyAyapUrvaka prayatna kare che te gRhastha dharmane yogya anuSThAna kare che emAM saMdeha nathI. tethI ulaTuM je gRhastha dhana meLavavA udyama karato nathI ane nirvAha sArUM bIja upara AdhAra rAkhe che tenuM citta sthira rahetuM nathI; parAdhInatAthI tene aneka prakAranI ciMtAo jAgRta thAya che ane dharmakAryone sAruM joItA dhana vinA te adhamanuSThAna kare che. mATe jayAM sudhI gRhasthAzramIpaNuM che tyAM sudhI tene dhana meLavyA sivAya naja cAlI zake kAraNa ke AjIvikAno nAza thavAthI gRhasthanI sarva dhArmika kiyAo zithila thaI jAya. jene AjIvikAnI jarUra nathI tene to saMpUrNa saMyama eja yogya che. mATe AjIvikAnI jarUrIyAtavALe gRhastha nyAyapUrvakaja dhana pedA kare. | nyAyapUrvaka pedA karelA dhanathI A loka ane paralokamAM sukha maLe che. kAraNanizaMkapaNe tene udAra bhAve paramArtha kAryomAM sadupayoga karavAnI bhAvanA thAya che. jyAre anyAyathI dhana pedA karIne te dravyamAMthI baMgalo baMdhAve, gADI ghoDA rAkhe, moTaranI moja kare ke nATaka sInemA jIve to te mANasane joI loko zaMkA kare ane kahe ke "A baMgalo te loko pAsethI lUMTelA dhanano Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bela pahele che, amuka pAsethI lAMca laIne baMdhAvelo che, agara A mANasa harAmanuM arthAta corInuM dhana bheguM karI dezekha kare che, vigere zaMkAo karavAne lokone avakAza maLe. vaLI te mANasanuM citta paNa asthira rahyA kare, potAnA manamAM ja zaMkAo thAya ke "mahArI A anyAyanI vAta koI jANaze to hArA vize zuM kaheze? Ama rAta divasa ArtadhyAna tathA raudradhyAnamAM teno samaya pasAra thAya che. dhana pAse hovA chatAM tene chUTA hAthathI pote upabhoga karI zakato nathI. temaja jeNe anIti anyAyathIja dhana bheguM kareluM hoya tevo mANasa lobhavRttine laIneja dAnAdika satkAryomAM paNa te vAparI zake nahi. anyAyathI pedya karelA dhanathI ahita thAya che. kadAcita pApAnuMbaMdhI puNyanA yogathI keTalAka vakhata te dhana sthira rahe te paNa rAcavAnuM nathI. keTalAka azAna manuSyo bIjAone anyAyathI dhana pedA karatA joI lalacAI jAya che. ane lobha vaza thaI te pramANe AcaravAne dorAya che. temane kharekhara karmanA kAyadAnI gama nathI kAraNa ke karmanA niyama acaLa ane sanAtana che. te ApaNane jaNAve che ke "karaze tevuM pAmaze.' kadAca chAne guno karI rAjadaMDathI bacI javAze, paraMtu karmadaMDathI nahija bacAya. mATe anyAyathI vegaLA rahI nyAyI banavuM. manuSya nyAyI thayo eTale zubha karma upArjana kare. zubha karma upAryuM eTale dhana te potAnI meLe ja AvIne bharAvAnuM. pUrva pApanA udaye kadAca ahi dhana na paNa maLe. tethI koI adharmI manuSya te meLavavAne anIti, anyAya kare, chatAM paNa dhana na maLe. eTaluM ja nahi paNa bhaviSyamAM paNa te anyAya AcaraNa ru5 pApa thakI te dhana meLavavA zakitamAna thaI zakato nathI. mATe te meLavavAne prathama pAtra banavuM joIe ane pAtra banavAne te nyAyAcaraNa sivAya bIjo koI upAya--mArga nathI. manuSya kasoTImAMthI ja AtmAmAM rahelA guNe pragaTa karI zake che ane lAbhanI jALamAMthI pasAra thavuM e kaMI nAnI kasoTI nathI. chatAM jeo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla pahele 23 - - bhane vaza nathI thatAM ane du:kha AvavA chatAM nyAyane ja vaLagI rahe che teone guNamAM rAcelI lakSmI potAnI meLe maLe che. jemake samudra jaLanI yAcanA karatA nathI chatAM jaLa vaDe bharAya che. mATe AtmAne pAtra banAvavo joIe. "IcchA karo te pahelAM te meLavavA pAtra bano" maraNake saMpattie pAtramanuSya tarapha svata: AryAya che. karma e sUryarupa AtmAnA prakAzane DhAMkanAra vAdaLA che. jema sUrya ugrarupe prakAze eTale vAdaLAM potAnI meLe vikharAI jAya che, te ja rIte jyAre AtmA (jeno svabhAva satya ane nyAyI che te) potAnA nyAyI svarUpamAM pravata eTale karma5 vAdaLAM nAza pAmavAnAMja. A rIte nyAyAcaraNathI lAbhAMtarAya rUpa karma nAza pAmavAthI dhana svAbhAvika rIte prApta thAya che. tenAthI anya rIte pravRtti karavAthI anyAya mukata AcaraNathI arthalAbha to vikalpa thAya che (dhana prApti thAya yA na paNa thAya.] kadAcita pUrvapuNyanA udayathI tene [anyAyI vartana chatAM] dhana prApti thAya paNa kharI, paraMtu tethI AnaMda mAnavAne nathI; kAraNa ke te kAryathI tenuM pUrvanuM puNya nAza pAmyuM ane je azubha karma anyAyAcaraNathI upAjavuM tenuM ahitakArI phaLa to avazya A bhava ke para bhavamAM bhegavavuM ja paDaze. mATe karmanA niyamamAM pratIti rAkhI anyAyI AcaraNathI vegaLA rahevuM. adhama purUSa rAjadaMDanA bhayathI, madhyama purUSa paralokanA bhayathI ane uttama purUSa te svAbhAvikaja pApakarma karato nathI. je uttama pura che temano to svabhAvaja temane nyAya tarapha ghere che. teo te sarva AtmAo sattAo ekasarakhA che. e acaLa siddhAMtane anubhavanArA che. jayAre AtmA badhA eka sarakhA che te pachI bIja AtmAne chetaravAmAM zuM ApaNe ApaNI jAtane ja nathI chetaratA? vaLI aAvI AcaraNathI vizvAsaghAta thAya che tathA anya jIvane du:kha thAya che. pote tevI sthitimAM hoya te potAne keTaluM du:kha thAya? teno vicAra karI, jevI bIja prANine AcAMti thAya, udvega-kheda thAya tevuM azubha - - - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bela pahele *" T kArya uttama purUSo kareja nahi. AvA badhA vicAro temanA hRdayamAM ramI rahyA hoya che. tethI pApAcaraNa to temanA svabhAvane ja khare virUddha lAge che ane temanI pravRtti hamezAM paropakAramaya nyAyAcaraNa taraphaja thAya che. je madhyama varganA manuSyo che teno svabhAva haju nyAyamaya banelo nathI hoto lobha ane nyAya buddhi vacce temanA hRdayamAM bhAre yuddha thAya che.lobha. temane tAtkAlika lAbha dekhADI anyAyI vana tarapha dore che. jayAre nyAya buddhi bhaviSyamAM tethI nipajatA aniSTa pariNAma tarapha teonuM dhyAna dorI azubha karma karatAM aTakAve che. A yuddhamAM kSaNavAra lebhavRtti vijayI nivaDe che, te mANavAra nyAyabudhdhi pitAnuM rAjya sthApana kare che. paNa chevaTe anubhavadvArA temaja upadezadvArA meLavelA bodhathI, paralokanA bhayathI DarIne nyAya mArga paraja teo cAle che. trIjA varganA sAmAnya mANaso jeo adhama tarIke gaNAya che. teo to phakata rAjadaMDanA bhayathI athavA lokomAM AbarU jaze tevA bhayathIja anyAya mArgathI dUra rahe che. jayAM sudhI uttama AzayathI anyAyane tyAga thAya tyAMsudhI to sAruM, paNa te na thAya te paNa chevaTa rAjadaMDa jevA kaniSTa kAraNane paNa Azraya laI anyAyayukata AcaraNano tyAga karavo e paNa sAruM che. dhana te AtmAnI vastu nathI, te Ave che ne jAya che. paNa AtmaguNa je malIna thAya che te sudharatAM aneka bhavo cAlyA jAya che. mATe AtmakalyANArthIe nyAyayukata mArge cAlavuM ema punaH punaH zAstrakAro-zAnI purUSo pharamAve che. TuMkAmAM mANasAI prApta karavA 'nyAyasaMpanna vibhava' nyiAyapUrvaka dhana meLavavuM e guNa pragaTAvavAnI jarUra che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ela bIjo. khela khIja ziSTAcAranI prazaMsA karavI ziSTAcAra prazaMsA karavI nitye ne." 5 ziSTa-sArA puruSonI tathA temanA AcAra-nItimArganI hamezAM prazaMsA karavI. arthAta dayA, satya, zuddha dAnata, pavitravRtti, saMtoSa, sahanazIlatA, namratA, udAratA ane samatA vigere sadaguNarupa nItimArga zreSTha--uttama che, AdaravA yogya che temaja sukhadAyaka che, mATe tenI prazaMsA karavI. samyaga zAna ane saSkriyA vaDe uttama AcaraNavALA manuSyonA AcAra te ziSTAcAra kahevAya. temAM lAka virUddha kAryo naja hoI zake. jevAM keparasI-gamana, vezyA-gamana, jugAranI ramata, zikAra karavA, corI karavI, ati jIvahiMsAvALA vyApAro karavA, koIne mahAna ke alpa nukazAna thAya agara koInA jIva jAya tevuM jAduM bolavuM, mAMsa-madirA-tADI vigere abhayanuM bhakSaNa karavuM, kanyAvikraya karavA ItyAdika rAjA daDe ane loko ni de tevuM vartana karavuM te aziSTAcAra-duSTAcAra kahevAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bola bIjo tevA AcAravALAnI paNa IrSyA, niMdA ke cADIcagalI, badagoI vigere na karavI; paraMtu temane sudhAravA mATe hitecchu thaIne koziSa karavI. agara prabhu temane sadabuddhi Ape evI prArthanA karI mauna dhAraNa karavuM uparokara duSTAcAra choDanAra ke prathamathI ja ziSTAcAra, nIti, nyAya, satya ane sadAcAra pALanAra mANasAIvALA puruSonI temaja tevA sadAcAra nItimArganI nitya prazaMsA karavI te mArgAnusArIpaNuM-nIti ane dharmanA mArgane anusaravApaNuM che. arthAta je mANasa duSTAcAra choDI sadavartanapUrvaka nIti, nyAya, satya, tathA sadAcAra pramukha sadaguNonI ane sadaguNadhAraka mahApunI prazaMsA kare te mArgAnusArI gaNAya. ziTAcAra prazaMsAnuM spaSTIkaraNa ziSTa eTale sAdhu purUnI zlAghA-prazaMsA karanAra, paraMtu potAnI prazaMsA pote nahi karanAra temaja bIjA pAsethI paNa sAMbhaLavA na IcchanAra; koInI paNa niMdA nahi karanAra ane potAnI niMdA sAMbhaLI gusse ke kheda nahi karanAra; ApattinA prasaMge dInapaNuM na karanAra ane saMpattinA samaye paNa garva choDI namratA rAkhanAra; salAha levA AvanArane yogya sAcI salAha ApanAra; koInI sAthe paNa virodha-kajIyo-kaleza nahi karanAra; yogya aMgIkAra karela kAryane pAra pahoMcADanAra; dezAcAra ke kuLAcAra pramANe vartI sadAcAra pALanAra; nIti-nyAya ane satyatAthI dhana pedA karanAra ane temaja dravyane sanmAge sadupayoga karanAra, jJAna ane kriyApUrvaka dharmanuM AcaraNa karanAra uttama nItidharma ke paropakAranA kAryo karavAno Agraha rAkhanAra; duSTa kAryo tarapha pravRtti nahi karanAra; dharmane bAdha na Ave tevI rIte laukika vyavahAranAM karyo karanAra pramAdane choDI, svArtharahita paNe garIbone madada karanAra; karelA upakArano badalo vALavAnuM na bhUlI janAra; nitya paropakAra karanAra ane svArthane tyAga karI sarvanuM bhaluM IcchanAra puruSa ziSTa puruSa gaNAya * * Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bela bIjo athavA potAthI adhika guNavAna puruSane uttama gaNI tenA guNa pitAmAM pragaTa karavA jema jema guNavAna thatA javAze tema tema adhika adhika guNavAna oLakhAtA jaze ane chevaTa sarva guNasaMpanna mahApuruSanA AzayathI sarva guNe potAmAM pragaTaze. A pramANe krame krame adhika adhika guNI puruSanA samAgamathI sarvaguNasaMpanna thaI zakAya che. ziSTa puruSonI prazaMsA karavAthI temane sArAM kAryo karavAno bamaNo utsAha vadhe che. athavA ziSTa puruSanI prazaMsA sAMbhaLI bIjA sAmAnya manuSyone paNa tevA thavAnI [paropakAranAM kAryo karavAnI] bhAvanA thAya che. ApaNe tevA ziSTa paropakArI puruSonA upakArano badalo na vALI zakIe to paNa temanI prazaMsA karavAthI kRtajJatA dAkhavI gaNAya. tathA tethI ApaNuM mana ullasita thavAnI sAthe tevA puruSono utsAha vadhe. temaja guNavAna upara prIti rAkhanAra, guNenuM anudana karanAra ane sarva sthaLe guNa jenAra manuSya avazya guNavAna bane che. jevI draSTi tevI sRSTi. vyApAranI draSTivALe vyApArI, kavitvanI draSTivALa kavi, bhAganI draSTivALo bhegI ane yoganI draSTivALa yogI bane che. temaja sarva sthaLe guNanI draSTi rAkhanAra mANasa guNI bane che. pote jenI prazaMsA karato hoya tenA jevI zakita pote paNa dharAvI zake che. Aja sadaguNa pragaTa thake vItarAga mArgamAM praveza karAvI vItarAga paNa banAve che. mATe uttama puruSonI ane temanA AcAra vicAranI prazaMsA karavAnI Teva rAkhavI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * * * * * - - - - 28 bila triIe - - - - - - - bela trIjo samAna phaLa zILa vALA anya getrInI sAthe lagana karavuM rava gotrI sAthe sagapaNa karavuM nahi." * * * sarvathA brahmacarya pALavuM e zreSTha che. anAdi kALathI kAma vikAra vaDe taraboLa jIvAtmAo ekadama vRttione na rokI zake eTale gRhasthAzramamAM rahI maryAdita brahmacarya pALavA parastrIne tyAga karI svastrImAM ke svapatimAM saMtoSa rAkhavA lagna saMbaMdhathI joDAya che. lagna saMbaMdhathI joDAyalA strIpurUSe thoDe thoDe vikArone jItI nirvikArI banavAnuM che, paNa laMpaTa vizeSa vikArI banavAnuM nathI. e lagna samAna kuLa, zIla, vaya, vidyA ane yogyatA joI paragotramAM karavAnuM nItikAra kahe che. A saMbaMdhamAM jaina siddhAMta mAsikanA taMtrI zeTha nagInadAsa giradharalAlane abhiprAya nIce pramANe che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - ela trIjo - - * * 1 - - - 1 - 1 - - ja getra jovAnuM kAraNa zuM ? jeo saMpUrNa saMyamI thaI zakatA nathI temane mATe lagna anivArya che che. to temaNe lagna to karavuM joIe athavA temane lagna to karavuM ja che ane lagnanuM svabhAvika phaLa saMtAna che te lagna evI jAtanuM thavuM joIe ke tethI sArAmAM sAruM saMtAna utpanna thAya. be judA judA gotrIya strIpuruSa joDAya eTale be gotranAM sadaguNe bhegA thaI ekaThA thaI bALakmAM utare. tethI bALaka mAbApa karatAM caDhiAnuM thAya. eTale uttarottara praja uttama banatI jAya. AvA hetuthI be judAjudA gotrIyanuM joDANa thavuM joIe evuM baMdhana pAMcamAM ArAmAM naMkhAyuM. kAraNa ke mANasanI buddhizakita eTalI badhI halakI thaI gaI, thatI jAya che ke teo sArAsAranI parIkSA karavAne azakata che. tethI AvA niyama-baMdhana na hoya to prajA ekadama halakI banatI jAya. AgaLa ghaNuMkharUM AvuM baMdhana nahotuM kAraNa tenI jarUra nAhatI kAraNa ke mANase budhdhizALI-prakhara budhdhivALA hatA. mANasanA guNadoSa pArakhavAmAM ekkA hatA. eTale sagotrI hoya to paNa sArA sadaguNI, ucca manobhilASI ane majabUta manavALAM cIpuruSonAMja joDANa thatAM. tethI temanI praja nirbaLa thatI nahi paNa zakitavAna ja nIpajatI, nIvaDatI. - 3rd jAya. kAzatha5, vAtsAyana, gautama, kAtyAyana, vAsiSTha vigere aneka netre zAsaprasiddha che. kazyapa, gautama, vasiSTha vigere aneka maharSio pUrva kALamAM thayA che. temanA vaMzajo te te netra vALA gaNAya che. eka ja gotra vALA paraspara kuTuMbI bhAIo kahevAya. eTale bhAI bhAInI kanyA ke bahenane paraNe e kavirUddha gaNAya. mATe karmabhUmimAM Arya prajA mATe svarotriya sAthe sagapaNa-lagnasaMbaMdha karavAnuM varSa che nIti viddha che. temaja hAlanA meDikala Dekara paNa pUravAra karI Ape che ke "ekaja gotramAM joDAyA lagnasaMbaMdhathI utpanna thatAM putra putrI zarIre azakata ane nirmaLa mAluma paDe che.' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bola trIjo asitalavArapramukha zastro vaDe zUrAtanathI sva-paranuM rakSaNa karavA rupa karma], aSI [zAhI dvArA lakhANanuM kArya che mukhya jemAM evA vividha vyApAse rupa rma ane kRSi [khetIvADI-eDa karavA 5 karma] e traNa prakAranA karma udyoga karI potAnI AjIvikA calAvanAra karmabhUminA manuSya kahevAya e traNa prakAranA bhairahita, devAdhiSThita kalpavRkSo jemanI IcchAo mAtra pUrNa kare che tevA manuSyo te yaugalika-mugaliyA [joDale janma lenAra] akarmabhUminA gaNAya che. yaugalika manuSyaNI potAnI jIMdagImAM ekaja joDaluM bALaka bAbikA 5 prasave. 49-64 ke 70 divasa bALaka bALakane uchere-pratipAlana kare. ekane chIMkane ekane bagAsuM Ave ane yugalanAM mAtA pitA eka sAthe Amukhya pUrNa karI svargamAM devapaNe utpanna thAya. pAchaLa rahela je bALaka bAlikA bhAI-bahena te pati-patnI bane. eTale tyAM kAkA-kAkI, dAdA-dAdI, patra-pautrI, mAmA-mAmI, nAnA-nAnI phoI-pha A mAsI mAsA ane sAsu-sasarA vigere koI paNa jAtanA saMbaMdho utpanna thatA nathI. jayAM rAja ke prajAno saMbaMdha nathI. jyAM koI jAtanA parva saMbaMdhI mahotsavo thatA nathI. te yugalo konA vaMzajo che? tenuM nirmANa nathI. jemanAmAM verajhera nathI. saraLa ane bhadrika svabhAvI hoI jemanAmAM kaLA-kuzaLatA ke kaI prakAranA gRhavyavahAra nathI. khAvA, pIvA ke paheravA ke rahevAnI IcchA thAya ke te te sAdhane kalpavRkSa-deve pUrAM pADe che. AvI sthitimAM je jugalapAse janmela bhAI ane bahena hoya te pati ane patnI bane che. eTale tyAM lagna saMbaMdha joDavAmAM vaMza ke avaTaMka jovAnI temane jarUra rahetI nathI. karmabhUmipaNuM pravaryA pachI ja cAra varNanI sthApanA thaI. bahAcarSa pALe ane zAstronuM adhyayana[bhaNavuM] adhyApana (bhANAvavuM] kare te brAhmaNa zastra dhAraNa kare ane nirAdhAra-nirbaLanuM rakSaNa kare te kSatrIya, vividha jAtanA vyApAra kare te vaNika vaizya tathA khetI kare ke uparokata traNe varNanI sevA kare te zUdra. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla trIjA pUrva kALamAM AvI rIte kartavya anusAra varNa gaNAtA. paraMtu kALakrame te varyAM te te zAtirupe gaNAvA lAgyA. te eka eka zAtimAMthI prasaMga-kAraNavazAta aneka phAMTA nIkaLyA. AjakAla jagatamAM aneka zAtiyo gaNAya che. sau khetapeAtAnI zarmatamAMja beTI vyavahAra-lagnasaMbaMdha kare che. dhaMdhA rojagAra uparathI paNa mANasA-kuTaMbA oLakhAya che. jemake mahetA, desAI, bhaNazALI, phAphIyA, saMghavI, vhorA, paTela, gAMdhI vigere. paraMtu temAM badhA bhAIo ekaja vaMzanA che evuM prAya: hotuM nathI, avaTaMke eka paNa vaMza judA hoya che. je kuTuMba potAnA pUrve thayelA samartha vaDavAnA nAmathI oLakhAya{ jema ke kAnANI, velANI, bhArANI, hemANI, pAlANI, mAlANI vigere] te ekaja avaTavALA bhAyAto gaNAya che. avaTa ka eTale oLakhANa-te te nAma vALA ke te te saMzAthI prasiddhi pAmela samartha pUrvaja ke Adi purUSathI oLakhAvuM te avaTaMka ke gotra-vaMza kahI zakAya. AvA gotra cAra varNanI zAtiomAM hoya che ane potapotAnA catravaMzamAM Arya manuSyo lagna saMbaMdha joDatA nathI. gAtra ke vaMza tapAsI anya gotravALA sAthe lagna saMbaMdha joDavA e viveka che ane viveka che tyAM mANasAI che. temaja anya dharmavALAo sAthe, ucca kuLavALAe nIca kaLavALA sAthe, sadAcArIe durAcArI sAthe, garIbe dhanavAna sAthe, meTI umaranAe nAnI umaravALA sAthe, guNIe avaguNI sAthe, vidvAne mUrkha sAthe sI purUSa paraspara lagnasaMbaMdha zeDavAthI ghaNI vakhate gharamAM kayA-kaleza-kusaMpa vadhe che. ane ghara gadheDe caDe che. lokomAM apakIrti ane karmabaMdhana thAya che. nizcitapaNe dharmakaraNI ke paropakAra vigerenA zubha kAryo banI zake te mATe anya gotra, samAna kuLa, zIla, sadaguNa, vaya ane samAna dharmavALA sAthe lagnasaMbaMdha joDavAnA viveka rAkhavA ke jethI saMpa-suleha ane zAMtimaya jIvana pasAra thAya. e mANasAInA [mArgAnusArInA] trIje guru gaNAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 bola cAze . . - . bola cotha - pApane Dara rAkhave pApabhIrU thaI vargo mArge satya je pApathI Dare te pApabhIra kahevAya. aMtaramAM malInatA rAkhI je kArya karavuM te pApa. jIvane prANi mAtrane mAravAM ke jAnathI mArI nAMkhavA te pApa. jUThuM bolavuM te pApa. aNadIdhI koI paNa vastu-cIja aNahakkanI dhaNIyAtI ke binadhaNIyAtI rajA vagara levI te pApa. maithuna sevavuM ke kAma ceSTA-kuceSTA karavI te pApa. parastrI ke vezyAgamana karavuM te pApa. AsakitapUrvaka liobhathI] dhanAdika padArthone saMgraha karavo te pA5. krodha karavo, mAna [ahaMkAra-garva-abhimAna] karavuM, mAyA ki5TadagalabAjImbetarapiMDI] karavI ane lobha e cAra kaSAyo sevavA te pApa. IrSyA ke niMdApira peThe pArakA avaguNa gAvA 05] karavI te pApa. kajIyA-kaleza, jhera-vera karavAM te pApa. rAgadveSa ane rati arati karavAM te pApa. keI upara kUDuM kalaMka-ALa caDAvavuM, cADIgUgalI karavI te pApa. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , , , ela cAze 33 - - koInI AjIvikA teDavI te pApa ochuM ApavuM, vadhAre levuM te pApa. hada uparAMta vyAja levuM te pApa. keInI thApaNa oLavavI-pacAvI pADavI te pApa. vizvAsaghAta karavo te pApa. cA, bIDI, bhAMga, dArU, mAMsa vigere nakAmAM vyasane sevavAM te pApa. zikAra karavo te pApa. pApanAM kAmomAM uttejana ApavuM ke tevAM kAmonI prazaMsA karavI te pApa. hAMsI mazkarI karavI ke koIne khIjavavuM te pApa. gALa-bhAMDavI apazabda bolavA te pApa. garIbonI AMtaraDI dubhavavI ke temane banatI madada na karavI te pApa. maratAM ke du:khathI rIbAtAM koI paNa prANI-jIvane dayA lAvI bacAvavAM nahi ke du:khathI na mUkAvavAM te pApa. bakarA pADA ke vAcharaDA pramukha prANione dUdha pUruM ke tana na ApavuMsvArthavaza temanAM tarapha bedarakArI rAkhI temanAM nIsAsA levA te pApa. nATakasInemA jevAM, ramatagamata karavI ke mojazokha karavA te pApa. jugAra ramavo te pApa. Ama pApanI vyAkhyA samajI te te pApathI vegaLA rahevA koziSa karavI. pAparma karanAra niMdAne pAtra bane che. sukhI thavAnI IcchAvALA manuSya bIja prANIne du:kha na ApavuM. du:kha ApavAthI duHkha ane sukha ApavAthI sukha maLaze. pitAnuM bhaluM IcchanAre bIjanuM bhaluM karavuM. Apane I gALa Ape te na game to ApaNe bIjane gALa ApIe te tene kema game? ApaNane ke mAre to te na game to ApaNe bIjAne mArIe te tene kema game? bIjanI AjIvikSa toDanAre prathama potAnI koI Akavi toDe to potAne kevuM lAge? teno vicAra karavo joIe. arthAta ApaNane je bAbata na game tevuM vartana ApaNe bIja tarapha na karavuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * che ke'' bola ceAthe - ' . ' T = ra - - - - - - karazo tevuM pAmazo" "vAvazo tevuM laNazo A bhavamAM karelAM pApanAM phaLa A bhavamAM paNa jogavavAM paDe che. keTalAMka pApa para bhavamAMja phaLe che, jyAre keTalAMka pApanAM phaLa A bhava, para bhava ane bhavobhava paNa bhegavavAM paDe che. mATe pApathI DarIne cAle-varte te sukhI thAya che. malIna vAsanAthI, svArthavRttithI, pUrvakarmanI preraNAthI, koI sattAdhArI vyakitanI preraNAthI ke dabANathI, mamatva bhAvathI, ajJAnatAthI ke azubha karmanA pahelA baMdhane laI AtmA pApakarma karavA prerAya che. pApa-karma karatI vakhate virala vivekI AtmAone bhAna hoya che. bebhAnapaNAthI bAMdhelA pApa-karma udayamAM Ave che ane jayAre du:kha ke ApattithI gherAya che tyAre rADo pADe che, muMjhAya che ane te du:khathI chUTavA AkAza pAtALa eka kare che. te pachI IrAdApUrvaka, jANI joIne karelAM kukarmonAM kaDavAM-mAThAM phaLa bhogavavAM paDe temAM zI navAI? evuM jANI dareka AtmAe pApanAM pariNAma vicArI pApakarma bAMdhavAthI pAchA haTavuM. potAne ane parane du:khakArI evA vyasane sevavAmAM ane pApakarma bAMdhavAmAM zUrA na thavuM, paraMtu pUrvanAM pApakarmo toDavAmAM zUravIra thavuM. dayA, satya, pavitratA, sahanazIlatA, namratA, paropakAra ane saraLatA vigere guNo [ pApabhIrU thaI] pragaTAvavAmAM prayatna karavo. na chaTake kuTuMbAdi nirvAhanA kAraNe koI pApa karavuM paDe to paNa te pApane pApa samajI DarIne vartanAra ane nIti temaja dayAmaya jIvana gALanAra manuSya pApabhIra gaNAya che. e pramANe pApabhIrU banI nIti ane dayAmaya, satya ane saMtoSamaya IityAdika sadaguNamaya zuddha mArge cAlavuM-vartavuM te mArgAnusArI ke mANasAIne cothe guNa gaNAya. 1 satya bAlavALAM ane satya rIte vartavAthI pramANIkatA Ave che. ane asatya bolavAthI kUDIyApaNAnI chApa paDe che. koI paga mUDIyAne vizvAsa na kare. mATe kIrti ane sukhanuM kAraNa evuM satya prANa jatAM paNa mANase na choDavuM joIe. satyanI kaSTamaya kasoTImAMthI pasAra thanAra rAja harizcaMdranI peThe sukhI thAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ela cAMca 35. bela pAMcamA dezanA prasiddha AcAranuM pAlana karavuM "prasiddha dezAcAra pramANe vartavuM. potAnA dezamAM A pramANe cAlato ane uttama janone dhana khAnapana ne pozAka vigerene AcAra-rIta-rivAja hoya te prasiddha dezayAra kahevAya. e dezacAratA kuNAcAra[kuLanI nIti tathA dharma sahita je Azcara te pramANe vartavuM te mArgAnusArI guNa che. yuropiyana-IMgreja, musalamAna, verA pArasI mAravADI paMjAbI kaNabI ane mirI vigere loko potAnA deza, zAti ke kuLane anusarI zako bhAge khAnapAna, pAka vire rItarivAja rAkhe che. jyAre hAla keTalAka hoNe kacchI, kAThiyAvADI gujarAtI vigere temAM paNa khAsa karI kahevAtA jeno paradeNa vA, kaMIka pazcimanI keLavaNI levAI ane anya jAtinA lokone Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 bela pAMca viSa paricaya che ane potAno dezAcAra ke kulAcAra choDI mANasAIne guNa khoI beThA. anya dezanA khAnapAna, pathAka ane paradezI cIjo cA, sigAreTa, davAo, khAMDAkara vigerenA vaparAzathI dezabhraSTa, dehabhraSTa, zAtibhraSTa, cittabhraSTa ane kuLa temaja dharma bhraSTa paNa thayA. pUrvakALamAM emanAja vaDilo dezamAM ja rahI udyama karatA ane zAMti anubhavatA. sAdu khAtAM, DuM paheratAM khUba aMgamahenata karatA ane kaMIne kaMI udyamamAM racyApacyA rahetA-navarA na besatA. tethI temane roga ochA ptA teomAM kayAkaleza ochA hatA. teo dayA, dAna, nAlagamaryAdA saMpa, sAdAI ane paragajupaNuM vigere mANasAInA ucA gu dharAvatA ane deva, gurUnI sAcI bhakitapUrvaka sAcA dharmaniSTa hatA. e badhuM pratApa dezAcAra ke kulAcArano che. vartamAnakALe paNa gAMdhIjI jevA mahApurUSo yuropa vigerenI musApharImAM ke yuropiyana vigere lokonI mulAkAtamAM paNa potAno dezAcAra ke ziSTAcAra pote choDatA na hatA, temaja bIjAone dezAcAra pramANe sAdAIthI vartavAne upadeza ApatA. pite AnaMda anubhavatA ane bIjAone sukhI banAvatA. tyAre Aja kAla lokoe dezAcAra ne kuLAcAra choDaya. paradeza kheDaze. bhAgya anusAra be paisA meLavyA. kharca-vyavahAro vadhAryA. moTA bhA banavA, dekhAdekhI, nAka vadhAravA, khoTe raste, binajarUrI, dhAmadhUma karI khUba paiso vAparatA thayA. paraMtu lajaja-maryAdAsaMpa, sAdAI, viveka, vinaya-namratA, guptadAna dayA ane paropakAra vigere mANasAIne lagatA guNo gumAvyA Aje vyasano vadhyAM. zarIranI TApaTIpa vadhI. vilAsitA ane japAnIjha bhapake vaLe. roga vadhyA. huMsAtuMsI abhimAna, tochaDAI, karAkaTa, verajhera, kUDakapaTa ane hAyavoya vigere durgaNo vadhyA jenA pariNAme laDAI ane tene laIne moMghavArI ane moMghavArIne laIne bhUkhamaro vako dharma, nIti ke nyAya vigere sukhanA bhAgene dezavaTo apAze. A baMdhe Apa dezacAra ane kulAcAra choDavAno che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bela pAMca 37 je dezAcAra ke kulAcAra bina, pAna, pozAka, kanyA vi5, bAlagna, vRddha lagna ane sevAkUTavAnA rivAjo vigere potAne ke parane ati karatAAni karatA hoya tene jarUra tyAga karavo. paraMtu jenAthI potAne ke parane koI jAtanuM nukazAna na hoya paNa pariNAme phAyado hoya tevA dezacAra ke kulAcArane mAna ApavuM e viveka gaNAya che. samaya vicArI samajI ne vartavuM. dezacAra ke kuLAcAra pramANe vartavAthI lokalAgaNI meLavI dhArelAM karyo pAra pADI zakAya che. mATe sukhI thavuM hoya to dezAcAra ane kuNAcAra pramANe vartavAnI jarUra che. dezAcAra tathA kuLAcAra pramANe vartavuM e mANasAInA pAMcamo guNa che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chela cho ! bola cho keinA avavAda bAlavA nahi. temAM khAsa karIne rAjAnI niMdA te naja karavI. "keinA avarNavAda na bolavA sukha jo' je vastu jevI hoya tenuM yathArtha--vyAjabI varNana karavuM te agara guNa kahI dekhADavA te varNavAda ane vastumAM ke koI paNa prANImAM rahelA guNa yaMkI daIne chatA ke achatA avaguNa bIjA pAse pragaTa karavA te avarNavAda keniMdya kahevAya. mANasAIvALo mANasa koInI paNa niMdA na kare. pArakI viMdhra karavAthI potAne ane sAMbhaLanArane nukazAnaja thAya che. pitA karatAM bIjo koI vadhAre sukhI hoya, dhanavAna hoya, guNavAna hoya vilana hoya ane tenI loko vizeSa prazaMsA karatA hoya te joI ke sAMbhaLIne haiyAmAM baLatarA thAya, tenA tarapha aNagamo thAya te adekhAI yA IrSyA kahevAya. e IrSyA jayAre haiyAmAM na samAya tyAre tene ubharo dUidhanA ubhAnI peThe] vana rupe bahAra nIkaLe tenuM nAma avarNavAda ke niMdya kahevAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chela cho : Prit e niMdAne mIThA (lavaNa)nI upamA Apela che. mIThuM je ThAmamAM vadhAre vakhata rahe te hAmane khAI jAya che. tema niMdA paNa je manuSyanA hRdayamAM peThI tenA puNyano khajAno jaldI khUTI paDe che ane puruSa khalAsa thayAM eTale du:khanAM vAdaLa te niMdA karanArane gherI vaLe che. AMkhamAM AMsu reDavAne vakhata Ave che ane pAyamAla thaI jAya che. zAstramAM kahyA mujaba sAdhupaNuM yathArtha pALanAra sAdhu paNa jo pArakI niMdA karavA mAMDe che to te sAdhupaNAthI bhraSTa thAya che. to pachI bIjo koNa bacI zake? mATe bIjAnA doSa nirakhavA karatAM potAnA doSe tapAsavA. avaguNagrAhI na thatAM zrIkRSNa jema kutarAnI batrIzI vakhANI [guNa lIdho] tema guNagrahI banavuM. niMdA karanAra mANasane vizvAsa koI paNa kare nahi. jenI niMdA karI hoya te mANasa je sAMbhaLe to kajI kare ane verajhera vadhe. sAdhu-saMtanI niMdA karatAM cIkaNAM karma baMdhAya. temaja rAja vigere sattAdhArInI niMdA karatAM daMDa vigere zikSA bhegavavI paDe. lokamAM apakIrti thAya. karela tapa-5 vigere dharmakaraNI niSphaLa jAya. avaguNa grahaNa karanAra avaguNI bane che ane guNa grahaNa karanAra sadaguNI bane che. pArakI niMdA karanAra pote paNa niMdApAtra bane che ane parabhavamAM nIca kuLamAM janma levo paDe che. potAnI prazaMsA, pArakI niMdA, guNI puruSonI IrSA ane saMbaMdha vinA jema tema lavAro karavAthI manuSya pote potAnA pApe heTho paDe che. durjana, akuli (havA kULavALA) ane ochI buddhivALAne ja pArakI niMdA karavI game che. jayAre sajajana mANase jene doSa hoya tene khullA zabdomAM kharU kahI Ape che, paNa puMka pAchaLa bIja pAse tenuM vAMkuM bolatA nathI. potAnA avaguNa zodhe che ane bIjamAMthI avaguNa choDI guNa grahaNa kare che, ke jethI pote sadaguNI banI AtmasAdhanA karI zake che. mATe sukhanI IcchA karanAra mANase koInI niMdA na karavI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 bela chaThuM koImAM paNa doSa-avaguNa dekhAya te hitecchu thaI ekAMtamAM besADI tenA avaguNa TALavA tene sabhyatAthI samajAvavAne udyama karavo. kadAca na samaje te dayA rAkhavI, "prabhu ene sadabuddhi Ape evI bhAvanA bhAvavI. paraMtu parajjTha pAchaLa niMdA na karavI. darekamAMthI guNa grahaNa karava-guNagrAhI banavuM, e mArgAnusArIne chaThTho guNa jANavo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bola sAtame 1. bAla sAtame ati gupta tathA ati pragaTa nahi tevA ane javA AvavA mATenAM aneka kAra na hoya tevA gharamAM rahevuM ati gupta ati dvAranuM sthAnaka jevuM. mANasa mAtrane rahevA mATe makAnanI jarUra paDe che. sahu potapotAnA gaja pramANe jhuMpaDAM ke baMgalA bAMdhI-baMdhAvIne temAM raheThANa kare che. paraMtu te mAne kevAM ane keve sthaLe hAvAM joIe? te jANavAnI dareka manuSyane ja che. sthAnaka eTale rahevAnuM sthAna-dhara. je ghara tadana ekAMtamAM koI zerI ke varaM pramukhamAM, khUNe khacake bahuja uMDANamAM hoya, jyAM havA ane prakAzano abhAva hoya ke jethI roganI utpatti thAya ane jenI najIkamAM bIjAM ghara noya tevA gharamAM rahevuM nahi. tevA gharamAM rahetAM sAdhu saMta ke koI paNa yAcakane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ra - bola sAtame dAna devAno prasaMga ocho Ave. temaja lUMTaphATa ke Aga-vAya-pralAya vigere bhayanA prasaMge koI sAMbhaLanAra ke madadagAra na maLavAthI janamAla bacAvavA muzkela thaI paDe tevA gharamAM rahevuM nahi. vaLI ghaNAM bArI bAraNAM vALA, cAre bAju tadana khullA ke jAhera rastA upara rahelA makAnamAM paNa vasavATa karavo na joIe kAraNa ke tevA gharamAM rahetAM rastA upara ghaNA mANasonI Avaja thatI hovAthI gharamAM beThela sIonI lAja-maryAdA na sacavAya. strIonI vRtti capaLa bane. ghaNAM bAraNAM hovAthI cora, luccA, laphaMgA vigere kharAba mANasane gharamAM pesavuM sulabha thAya ane ghara AgaLa ghaNI garabaDa thatI hoI sthira citte koI kAma thaI zakatuM nathI. vaLI vizeSamAM rahevAnuM makAna kotarakAma vagaranuM sAduM ane potAnA kuTuMbanuM sukhethI poSaNa thaI zake teTaluM tevuM hovuM e lAbhadAyaka che. sAduM ane pUratuM hoya to te makAna hamezAM vaparAtuM hovAthI sAphasupha thaI zake athavA rahI zake. banAvatI vakhate paisA ane vakhatane paNa bacAva thAya. kotarakAma vALuM ke ati vizALa hoya to te makAna sAphasUpha na thavAthI raja-jaLAM vigere kacaro jAme ane aneka jaMtuo ghara karI rahe che. jayAre sApha karavAne vakhata Ave tyAre aneka jaMtuonA ghara bhAMge ane jIvonI hiMsA thavA pAme. vaLI je bhUmi azuddha hoya-hADakAM, maDadAM jayAM daTAyelAM hoya ke maLamUtra jyAM paDatAM hoya tevI jamIna upara paNa ghara banAvavA na joIe. temaja gharamAM ke AMgaNAmAM pezAba, seDA, lIMTa, baLakhA ke pANI vigere nAMkhI kIcaDa karI gaMdakI karavI nahi. ghara dareka rIte svaccha rahevAthI jIvajaMtuono upadrava thavA na pAme, hiMsA na thAya ane romAdika pIDA thavA na pAme, temaja cittavRtti zAMta ane sthira rahevA pAme. vaLI dhana ane jIMdagI sahIsalAmata rahe, anAcArathI bacI javAya ane dharmamAM akhaMDa pravRtti sevI zakAya. ItyAdika aneka phAyadA thAya. mATe ghara saMbaMdha upara batAvela bAbatone viveka rAkhanAra mANasa mArgAnusArI gaNAya che. e mANasAIne sAta bela ko. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla sAtamA sArA paDozavALA sthAnamAM rahevu * zubha paDozamAM vasatAM thAe sukha ne.' 43 ve nimitta vAsI che. eka popaTanAM be baccAM. eka bhIlAnA sahavAsamAM rahyuM ane bIjuM tApasAnA AzramamAM rahyuM. bhIlAnA paricayamAM rahenArane kusaMskAro paDayA. AvatA jatA mANasAne joI 'mAro, pakaDo, lUMTo, vigere zabdo bole.. jayAre tApasAnA sahavAsamAM rahenAra vedasUtra kaThastha karyA, sArA saMskAro meLavyA ane AvatA jatA jAne 'AvA, padhAro, besA' vagere bAlavAnuM zikSaNa ane sukha meLavyuM. eja pramANe mANasa luccA, lak gA, jugArI, cera vigerenI sAbata kare to tevI kuTeva paDe. temaja nItimAna, sadAcArI evA sAdhusaMtano saMga kare to sadabuddhi Ave ane uMcA saMskAra paDe. mATe AjubAjumAM vasatA pADozI pramANika, nItivALA, sadAcArI, namra, vivekI ane dharmaniSTa hoya teve ThekANe rahevAthI vicAra, uccAra ane AcAra sArA rahe yA sArA thavA pAme, tathA sukhI jIvana vItAvI zakAya. dhanA, zAlibhadra ane yavanA zeThanA jIvo pUrva bhave sArA paDozamAM rahetA, jevI supAtre dAna devAnA avasara Avyo ane bhAgyazALI banyA. zubha paDoza eTale zubha vAtAvaraNa. vAtAvaraNa aneka AtanuM hoya che. gharanuM vAtAvaraNa gharamAM vasatAM mANasA-mAtA, pitA, sI, bhAI, bhAI vigere kuTuMbIjanonAM jevA svabhAva ne vartana hoya tenI asara sArI ke narasI sAthe rahenArane thAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khela sAtamA eja rIte paDozanuM vAtAvaraNa jANavuM. jamInanuM vAtAvaraNa je sthaLe yuddha thayuM hoya, hADakAM ke maDadAM daTAyAM hoya athavA maDadAM bALavAmAM AvelAM hoya tevI jamInanA sparza thatAM mAThI asara thAya che. 44 dA. ta.--mAtA pitAne tIrtha karAvI pAchA vaLatAM pitRvatsala-vinIta 'zravaNa kaThiyAre' amuka eka pradezamAM AvatAM kAvaDa nIce utArIne mAvitrAne kahyuM ke 'upADavAnI majurI Apo to AgaLa laI jAuM.' mAvitrA samajyA ke AvA pitRbhakata putra AvI mAMgaNI kadi Na na kare, paraMtu A jamInaja azuddha che, tenI asara putrane thaI eTaleja Ama bAle che. ema dhArI 'ahIMthI AgaLa cAla eTale tane mArI ApazuM" ema sAMbhaLI kAvaDa upADI e bhUmikA oLaMgI AgaLa cAlyo. zuddha bhUmimAM praveza karatAMja zravaNanA vicAro badalyA. aho! meM avinIte mAvitrA pAse majUrI mAMgI! dhikkAra che mane!" Ama kheda karI mAvitrAnA pagamAM paDI avinaya khamAvyo. emaja gAma, deza ane duniyAnuM vAtAvaraNa gAmamAM vasatA mleccha hiMsaka pravRttithIja AjIvikA-karanArA-vAghera macchImAra vigerenI mAThI asara tathA sadAcArI-pramANika, nItivALAnI sArI asara thavA pAme che. deza ke duniyAmAM cAlatAM yuddha, duSkALa ke rogacALA vigerenI cAlatI hADamArInI asara citArupe thavA pAme che. A rIte azubha paDoza ke vAtAvaraNathI citta asthira thAya, ciMtA upaje ane Atmika ahita thAya che. mATe azubha paDoza ke vAtAvaraNa TALI zakAya agara tenAthI dUra rahI zakAya tema hoya to tene TALI [dUra jaI] zubha paDoza ke zubha vAtAvaraNamAM vasavuM-vasavA banatI koziSa karavI e AtmAne sukhakArI che. vivekIjanoe A bAbatanuM puratuM lakSya rAkhavuM joIe. svaparane guNakArI mANasAInA A sAtamo guNa mArgAnusArI mANase avazya ArAdhavA ughamavAna thavuM joIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ela AThamA bela AThame hamezAM sArA AcaraNavALA sAthe saMbaMdha rAkho. sArA jananI sobatamAM vasavuM sadA." zabha paDoza ke zubha vAtAvaraNamAM rahevA chatAM je naThAra mANasanI ebata hoya to tenI mAThI asara thavA pAme che. cAra, jugArI, pararIlaMpaTa vyabhicArI hisaka, asatyavAdI, kapaTI, dArUDIyA hamezAM momkhamAM rAcatA ane nidaka vigere duSTa mANasanI sobata karavAthI dharmI lAgI ke sajajana sadaguNI puruSane paNa ghaNe bhAge tene cepa lAgI jAya che. satsaMgati sArA mANasanI sobata karavAthI sArI budhdhi Ave che. jaDatA dUra thAya che. kuzaLatA Ave che. jIMdagI sukhamaya bane che. yazakIrti phelAya che. dura dura thAya che. ane mokSamArga prApta thAya che. AvA aneka lAbha satsaMgatithI zaya che. jemAM mahAtmAnA caraNasparzathI pavitra thayela dhULa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : ", " vs ' bela A c - - - - - huM jevI sAmAnya gaNAtI vastune paNa rAja-mahArAjAo mastake caDAve che, temaja ? sAmAnya manuSya satsamAgamanA prabhAvathI ucca dazAne prApta kare che. sabhyanI vANI, temanAM banAvela pustakonuM vAMcana, temanA guNonI prazaMsA vigerethI paNa sArI asara thavA pAme che to pachI temanAM darzana ane che nitya samAgama karatAM mahAna lAbha thAya temAM zI navAI che? sArI narasI sobatanI asara pazuo ane vanaspatine paNa thAya che. caMdana vRkSane paDakhe ugelA libaDAnA ADamAM caMdananI sugaMdha Ave che ane caMdananA bhAve vecAya che. jayAre libaDAnA vRkSane siceluM mIThuM pANI paNa kaDavAza dhAraNa kare che. nadIonuM pANI dariyAmAM bhaLavAthI khAruM thaI jAya che. vigere "sabata tevI asara.' mATe yaza-kIti, sukha-samRddhi ane sadagatinI IcchAvALA mANase hamezAM saMta-sAdhu, sadAcArI, sadaguNI ke paropakArI dharmAtmA punIja sabata karavI. e mArgAnusArI-mANasAIno AThamo guNa jANavo. * * * * * * * * Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 bAla navame " -1.' 5 bela navamo mAtA-pitAnI sevAbhakita karavI vinaye mAtA pitAnI karavI seva je." vinayavize namratA rAkhavI e mahAna guNa che. jenuM hRdaya AMTIghuMTI vagaranuM saraLa ane sIdhuM hoya tenAmAM namratA hoya. viveka sArAsAranI samajaNapUrvakanI je namratA teja sAco vinaya gaNAya. namra thavuM-namavuM te vinaya, paraMtu namavA namavAmAM phera che. name name meM phera hai, bahota name nAdAna; dagalabAja dUnA name, cittA era kamAna. sAmA mANasane chetaravA, lUMTavA ke mAravA mATe cAra, cittA ane dhanuSyakAmaThuM vagere khUba namIne potAnuM kArya sAdhe che. eTale evI rIte bIjAne chetaravA, lUMTavA potAno svArtha sAdhavA ke ThAra karavA namra thavuM, lAvA TAvA karavA ke mIThuM mIThuM bolavuM e to avaguNapoSaka AtmAne adhogatimAM laI janAra avinaya che. jyAre ni:svArthatA, saraLatA ane vivekapUrvaka namavuM eja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 bela navamo AtmAne unnata banAvanAra vinaya nAmano uttama guNa che. evo vinaya tyAgI ke gRhastha darekamAM ekasarakho hovo joIe. vinaya e dharmanuM mULa che, temaja pudagaLa saMbaMdhI AtmA saMbaMdhI sukhane utpana karanAra che. sudeva ane sadagurUne namavuM te dhArmika vinaya ane mAtA pitA vigere vaDilone namavuM temanI sevA-bhakita karavI e vyavahArika vinaya che. jJAna ane kiyA e jema mokSane mArga che tema vyavahAra-nIti ane dharma e paNa mokSane mArga che. dharma hoya tyAM nIti to hoyaja, paraMtu nIti hoya tyAM dharma hoya yA na paNa hoya. dharmane utpanna karanAra nIti che eTale vyavahArika vinaya mAtA-pitA vigerene to prathama hovo ja joIe. mAtA pitA vigere vaDilonAM sevA-bhakita vinaya karanAra deva-gurUnI paNa sevA-bhakita karI zake che. prathama upakArI evAM mAtA-pitAnA jeNe sevA-bhakita vinaya na ryA hoya te devagurUnI paNa sevA-bhakitano lAbha laI zakatA nathI. mAtApitAnI sevA karavAnI manuSya mAtranI pharaja che. kAraNa ke teo tIrthasvarUpa ane upakArI che. teo potAnAM bALako mATe garbhamAM hoya tyArathI mAMDIne aneka saMkaTo sahana karI chevaTa sudhI temanuM rakSaNa karavAnI pUratI kALajI rAkhe che. bALakonAM zarIra, mana ane hRdaya keLavavA mATe tana, mana ane dhanane paNa bhoga Ape che. temaja uMcca saMskAra reDI uMcca jIvana banAvavAmAM mAvitrano pUrato phALo che. mAtA vAtsalyabhAve bALakanA hRdayamAM je ucca jIvanarasAyaNa-zikSaNa reDI zake che, te hajAra zikSako paNa nathI reDI zakatA jeTalI keLavaNI mAtAnI godamAM be varSamAM maLe che teTalI keLavaNI AkhI jIMdagImAM koI paNa prakAre maLavI muzkela che. eka uttama mAtA se zikSakonI barAbara che. madAlasAmAtAe papratAnA pUtrane pAlaNAmAM jhulAvatAM tattvajJAnI banAvela. satI sItAe lava-kuzane keLavyA nepolIyana jeve vIra paNa mAtAnI uttama zikSA prasAdIthIja ucca zakita meLavI zako. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ela navamA se prabhu mahAvIra mAtA trizalAjInI kukSimAM hatA tyAre mhArA hAlAcAlavAthI mAtAjIne du:kha thatuM haze' ema dhArI kAyAne saMkocI sthira rahyA. mhAro garbha gaLI gayA yA koI harI gayA evI AzaMkAthI mAtAjI kalpAMtarUdana karavA lAgyAM. pAtA upara mAtAjInA athAga meha che' AvuM dhArI prabhUe kAyA calAvI ke mAtAjI khuzI thayAM. A vakhate garbhamAM rahyAM thakI prabhUjIe abhigraha lIdhA ke 'mAtA pitA-jIvatAM mhAre dIkSA na levI.'vIra prabhue peAte jAte AvA pitRbhakata banI jagatanA lokone peAtAnA ja dAkhalAthI mAvitrAne vinaya karavAnA pATha zIkhavyo. mAvitrA svage sIdhAvyA pachI dIkSA levA taiyAra thayelA mahAvIre viMDala baMdhu naMdIvaI nanA AgrahathI temane zAMti pamADavA temanuM vacana mAnya rAkhI be varSa dIA meDI lIdhI. zravaNa kaThiyAre apaMga mAtA-pitAne kAvaDamAM besADI 67 tIrtho karAvyAM. rAmacaMdrajIe oramAna mAtAnA vacananI khAtara ane pitA dazarathanI muMjhavaNa TALavA vanavAsa svIkAryo. mahamada payagambara nAnI vayamAM vRddha mAtAnI dilojAna sevA bajAvI mAtAnA AzirvAda meLavI vaDApIra-mhoTA pIra prabhU thayA. AvA to aneka mahApuruSo thayA ke jemaNe mAtA-pitA vigere viDalAnA vinaya-sevA bhakita karI peAtAnuM nAma amara karyuM che. AvuM samajI mAvitrenI AzA pALavI. savAramAM uThI temane page lAgavuM. temane jamADIne jamavuM. temanI dareka IcchAo pUrNa karavI. paradeza jatI vakhate temane page lAgI AzivAda leze. mAvitre kaMI kahe te temanA upara krodha na karavo. kaDavAM vacana na kahevAM. temanA sAmA na thayuM. temanuM koI paNa ayogya kArya jeI vinaya ane vivekapUrvaka temane samajAvavAM. ApaNI bAlya avasthAmAM ApaNAM maLamUtra sUga lAvyA vagara dhoyA che. potAnAM baccAMne rogAdithI pIDAtAM jeI bhUkha, tarasa, uSagarA veThI temane ArAma karavA banatA upAyo kare che. bahu kaSTo veThI dileAAna sevA bAve che. ApaNe paradeza hoIe tyAre ApaNI AbAdI Icche che. temanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khela navame vRddha avasthA ke bimArInA prasaMge khAna pAna, auSadhAdi upacAra vigere sAravArapUrvaka yathAzakita banatI sevA bajAvavI joIe. 50 A rIte temanA athAga upakAranA badalA sarva prakAranAM sukha ApatAM ke potAnA zarIranI cAmaDI vaDe mojaDI banAvI paherAvavA chatAM vaLatA nathI; paraMtu temane dharmanA mArge caDAvIe ke dharma kArya karatAM temane sahAyatA ApI sadagatigAmI banAvIe toja kaIka aMze temanA RNamAMthI mukata thaI zakIe. dharmathI bhraSTa thayelA gurUono tyAga karavo paNa AcArathI bhraSTa thayela mAtAnA kayAre paNa tyAga na karavA; kemake garbha dhAraNa ane poSaNa karavA vaDe gurU karatAM paNa koIka apekSAe mAtA adhika upakArI che. pAMca varSa pachInI avasthAe bALakone aneka sadaguNA, suvighA ane kaLA prApta karAvanAra prAya: pitA che. mATe mAtApitA baMneno putra jIMdagI paryaMtanA traNI che. tethI temanI jIvanayAtrA sukhamaya pasAra thAya e khAsa lakSamAM rAkhavuM joIe. evuM jANI mAtA pitAdi vaDilA ane devagurUnI sevA [vinaya ] karanAra mANasa mANasAIvALA gaNAya che. e mArgAnusArInA navamA guNa samajavo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mola dazame bela dazame upapvavALA sthAnane tyAga karavo bhayavALA sthAnakamAM kadi vasavuM nahi." sthAnaka eTale ghara athavA jaMgala jyAM thoDo ke ghaNo vakhata rahevuM hoya tevI jagyA tevo pradeza ke tevuM sthaLa. jayAM sApa, vIchI, vAgha, cittA, cara, caraka, svarAjya ke parAjaya, plega, marakI, kolerA pramukha cepI roga lavaI, laMpaTa purUSo vigerene avAranavAra bhaya-upadrava rahyA kare tevI jagyA ke tevA pradezamAM rahevAthI azAMti cittanI asthiratA thavA pAme. cittanI asthiratA thavAthI keI paNa kAryamAM citta coTe nahi. becittA manathI eTale bedhyAnapaNe karAyeluM kArya bagaDavA pAme che. dhareluM koI paNa kArya siddha na thavAthI ArtadhyAna citA upaje, lohI chevara ane karmabaMdhana thAya mATe bhayavAnuM ThekANuM choDI nirbhaya sthAne jimAM purUSone avAranavAra samAgama thAya tyAM] rahevA mATe banatI koziSa karavI ke jethI AtmAne zAMti prApta thAya ane dharmakiyA vigere nivirba thaI zake-dharma, artha ne kama-sata kAryo karavAnI sulabhatA thAya. A pramANe bhagavALA nakyAM kadi na vasavuM e mANasAInA mArgAnusArIne daza guNa batA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla agIArameT bAla agIArame nidita kAryomAM pravRtti na karavI nidita kAryanI tajavI mAThI Tava je." je kArya loka virUddha hoya ke jenAthI loko nide, rAjA daDe ane A loko tathA paralokamAM du:kha prApta thAya tevAM kArya na karavAM. dArU pIva, mAMsa khAvuM, zikAra karavo-jIvonI vagara aparAdhe ghAta karavI, corI karavI, parastrI ke vezyA sAthe gamana karavuM maiithuna sevavuM] ane jugAra ramata karavI, anyAyapUrvaka hiMsAmaya vyApAra karavA, pariNAme aniSTa phaLa ApanArUM haDahaDatuM jUThuM bolavuM dANacorI vigere rAjayavirUddha kArya karavAM, bALalagna ke vRddha lagna karavAM, vizvAsaghAta karavo temaja pArakI niMdA karavI; vigere kAryo-akAryo mANasAIvALo mANasa na kare. temaja je je deza, ati ke kuLadharmanI apekSAe je kAryo vidita gaNatAM hoya te te deza, jAti ke kuLa-dharma vALAe te te kAna karavAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla agIArame 53 * * * * * * dArU madirA ke tADI vigere mAdaka pINAM niraMtara pIvAthI budhdhi maMda-bhraSTa thAya che. mAdaka padArthanA kephTI mANasa bebhAna banI jAya che. kapaDAM paheravAnI zuddhi rahetI nathI. bolavAnuM bhAna rahetuM nathI. elaphela jema Ave tema bakyA kare che. laDavaDIyAM khAI jayAM tyAM paDI jAya che. khIsAmAM rahevuM paisA badamAsa mANasa laI le che. Ama paisAnI nukazAnI thAya che. zarIranA behAla thAya che. dArUDIyA tarIkenI kharAba chApa paDe che. A bhavamAM apakIti ane duHkha thAya tathA parabhavamAM durgatinAM duHkha bhogavavAM paDe. * mAMsa bhakSaNa karavAthI vRttio tAmasI bane che. kuratA-nirdayatA vadhe che. krodha vadhe che. kajIyAkaleza vadhe che. je jIvanuM mANasa mAMsa khAya te jI sAthe vaira baMdhana thAya che. viSayavAsanA vadhe che. Ama anIti-anAcAra vadhatAM bane bhava bagaDe che. nirdoSa jIvono zikAra-vadha karavAthI vairanI paraMparA vadhe che. nArakI tiryaMca-pazu pakSI vigere durgatimAM ghaNA kALa sudhI rahIne vividha du:kha sahana | karavAM paDe che. corI, dArI ane jugArakarma karavAthI cora, laMpaTa ane jugArI tarIke loko oLakhe che. rAja daDe che. sakhata majUrI sAthe jela vigerenI zikSA bhogavavI paDe che. dhana ane tananI hAni thAya che. duniyAmAM apakIti thAya, A raudradhyAna thAya-maravAno prasaMga Ave, karma baMdhAya ane durgatimAM javuM paDe. ItyAdika mAThAM kAmonAM mAThAM pariNAma-phaLa jANI tevAM nidita kAryonI mAThI Teva tajavI. e mANasAIne 11 me guNa paNa. - - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bela bAe - ------------- bAla bArame AvakanA pramANamAM kharca kara Avakane anusare kharca karavo ghaTe.' jeTalI dhananI Avaka-pedAza hoya tenA pramANamAM kharca rAkhavo ghaTe. duniyAmAM moTA thavA mATe nAka vadhAravA mATe, dekhAdekhI, dabANathI ke koIe caDAvavAthI karaja karIne mRtyubhojana karavAthI, lagnAdi prasaMge jamaNa karavAthI, vAsaNanI lahANI ke gajA uparAMta dAna devAthI ane nATaka-sInemA pramukha mojazokhamAM dhana vAparavAthI pAchaLa sIdAvuM paDe. temaja chatI zakitae kaMjusAIne laI supAtra, karUNA ke ucita-vyAbI dAnapuNya paramArthanA kAryo na karavAM e paNa ayogya che. [nidAne pAtra che) sthiti nabaLI hoya to dAna karanAranI anumodanA prazaMsA karavI agara dAna karavA mATe dalAlI karavI-upadeza Apavo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mela mAroA 15 hamezAM potAnI pAse ghaNuM dravya hoya ke ghaNI pedAza hoya to tenA cAra bhAga karavA-pADavA. jamIna, vyApAra, gharakharcI ane dAna puNya mATe jamInamAM DATI rAkheluM dhana jarUrI prasaMge upayogamAM AvI zake. athavA kSetra, vADI ke makAnamAM rokeluM dhana paNa avasare lAbhadAyaka-madadagAra thAya che. e be rIte rokeluM dravya bagaDatuM nathI ke cArAdika vaDe nAza pAmatuM nathI. vyApAramAM rokAyaluM dhana mUDI pramANe nItipUrvaka vyApAra karatAM bhAgya anusAra vadhatuM rahe. jyAre udAratAthI, A loka ke para lAkanI lAlasA vagara, yogya sthaLe, yathAzakita karAyaluM dAna A bhava ane para bhavamAM apAra lAbhadAyaka nIvaDe che. A pramANe Avaka anusAra yathAzakita dAnAdika zubhakAryomAM dhanano sadupayoga karavo, paraMtu khATA kharacAmAM karaja karI dhanano durUpayoga na karavA e nItimArgAnusArInA bArame bAla kahyo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 khAla teramA lakSmI (dhana)nA anusAre veSa dhAraNa karavA * svacchatApUrvaka dharavA sAde veSa jo bAla terame 'gaMdakI tyAM maMdagI' zarIra, kapaDAM ane ghara vigere gaMdAM rAkhavAM e roga ane hiMsAnuM kAraNa che; temaja jonAra mANasane dugaMchA ke nidA karavAnuM nimitta maLe che. mATe zarIra, kapaDAM ane ghara vigere hamezAM svaccha rAkhavAM. zarIrasvacchatA nhAvAthI thAya che. nhAvuM e gRhasthAnA AcAra che. tadana snAna na karavAthI dharmanI helaNA thAya. tema ghaNuM pANI reDavAthI hiMsA, gaMdakI ane roganI utpatti thAya. mATe snAna vigeremAM gaLelA ane jarUriyAta pUratA pANInA upayoga karI svacchatA jALavavI e vivekI mANasanuM kAma che. nahAvuM e dharma nathI, paraMtu svacchatA jALavavAthI gaMdakI ane rogAdi na thatAM pariNAme dayA paLe che. citta nirmaLa rahe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla tera pa7 dareka vastu svaccha banAvatAM temaja upaga ane saMbhALapUrvaka zakhatAM aMgane kasarata maLe che. kasaratathI jarAcina teja bane che. jara sateja hovAthI khAdheluM pacI jAya che. khAdheluM pAcana thavAthI jUdA jUdA rasa-dhAnurupe zarIramAM pragame che; jethI zarIramAM baLa, kAMti ne rUrtinI vRddhi thAya che ane agharuM kAma paNa IcchA anusAra pAra pADI zakAya che. mATe jIvadayA ane ArogyatAnuM kAraNa evI svacchatA rAkhavI e viveka che. "khIsA khAlI ne bhabhakA bhArI'. keTalAka mANasone evo svabhAva hoya che ke mAthe karaja hoya nazIbanA baLIyA hovAthI kamANI-Avaka na hoya ane bIjA pAsethI paisA upADI gujarAna calAvavAnuM hoya chatAM apa-Tu-DeTa banI phensI jApAnIjha vastrone bhabhako karI, mAthe veselAIna ke pomeDa pramukha sugaMdhI tela nAMkhI, ADI sidhavALI bAbarI oLIne, kAnamAM attaranA bumAM rAkhI, keca kaTa athavA mUche vaLa caDAvI, koTa-pATaluna-kITa paherI, sugaMdhI dravya chAMTava rUmAla, achaDAvALuM ghaDiyALa ane InDIpena khIsAmAM rAkhIne ke ghaDIALa kAMDe bAMdhI, moDhAmAM pAna bIDuM ane sigAreTa nAkhI kiMga-bUTa camaco-kolara nekaTAI-kapha vigere dhAraNa karI, darpaNamAM jevuM, AMgaLImAM vaTI, hAthamAM chatrI ke baMkaDo dharIne AMkhe sonerI komanA camata caDavI, uMcI najara rAkhI, chAtI kADhIne cAlavuM; ADI TopI ke kiMmatI sApha mAthA upara paherI nATaka sInemA jevAM ke lAja-hoTelomAM cA-pANI nAstA karavA javuM ane dhaba dhaba karatA pRthvI upara paga mUkI cAlavuM A udabhara vela paherI pharanArAnI duniyAmAM apakIrti thAya che. evA mANasono koI vizvAsa na kare. taze tevA mANaso uddhata, vyabhicArI, divAvIyA, nAlAyaka, mUrkha, zera ane zaMkApAtra gaNAya che. evAM pheksI sIpuravAthI sArUpa na bane, koInI sevA na banI zake ane temane A bhava ke para bhava bagaDe AvuM samajI iita sAmAna hoya ke zrImaMtAI hoya chatAM pramANikatApUrvaka-khAna-pAna, poSAka ane bolavA vigeremAM sAdhaI rAkhavI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 khAla terA jJAti, sthiti, vaya, deza ke hodo ane sAdIgamInA prasaMgo vigereno vicAra karI veSa dhAraNa karanAra vivekI gaNAya che. zrImaMtAI hAvA chatAM garIba ke bhIkhArInI mAphaka melAM ke phATelAM-tUTelAM kapaDAM pahere to lokomAM ka MjUsa tarIke niMdAya. tema bahuja udabhaTa veSa [upara batAvyA mujaba ] rAkhe to paNa nidAne pAtra thAya. mATe bannethI jAdo trIje sAdAInA mArga badhAne rUcikara ane prazaMsA pAtra che. jADAM TakAu ane sAdAM temaja svadezamAM banelAM vastro paheravAthI zarIranI maryAdA barAbara jaLavAya ane kharca ghaTavA sAthe sAdAI kahI zakAya. rAjA, amaladAra ke mAstaro vigere hAdAdhArI mANasA potAnA mobhA pramANe veSa na rAkhe to tenI chApa na paDe. peDhatAnA dezanA veSa cheDI bIjA dezonuM anukaraNa to niMdApAtra bane. sAdAI tyAM namratA-laghutA Ave che. 'laghutA [ namratA ] seM prabhutA [ mhoTAI] mile, prabhutAse prabhu dUra; tAre [ graha nakSatra tArA pramukha ] saba tyAre rahe, grahe zazI ora sUra. 1: caMdra sUrya mhoTA che eTale temane grahaNa lAgu paDe che. tArA-graha-na tra hAnA che to temane grahaNa thatuM nathI. mATe svacchatA ane sAdAI rAkhavI e mArgAnusArIne terame bAla kahyo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ela cAdamA khela cAdamA budhdhinA ATha guNA meLavavA * ATha guNe budhdhinA uramAM dhAravA SS' 1 zuzrUSA, 2 zravaNa, 3 prazna, 4 grahaNa, 5 IhA, 6 apAhA, 7 dhAraNA ane anuSThAna e buddhinA ATha guNNA nadI sUtramAM batAvyA che. e guNA hradayamAM dhAravA joIe. 1 zuzruSA--[sAMbhaLavAnI IcchA.] pAMca IndriyavALA prANI mAtrane sAMbhaLavAne kAna maLela che, ethI pazu, pakSI, deva ane manuSyo vigere sAMbhaLI zake che; ane sAMbhaLavAnI IcchA paNa badhAne thAya che; paraMtu zuM sAMbhaLavuM? zA mATe sAMbhaLavuM? ane sAMbhaLavAnuM pariNAma zuM? e bAbatano viveka to viralAoneja hoya che. zubhrUpa eTale sAMbhaLavAnI IcchA. gALA--apazabdo, kajIyAkalezanA zabdo, kutUhaLa-hAMsI-mazkarInA zabdo, rUdananA zabdo, gAnatAna vigere saMgItanA zabdo ane vivAha pramukha maMgaLika gaNAtA prasaMgomAM gavAtAM gItanA zabdo sAMbhaLavAnI IcchA ke sAMbhaLavAmAM rati-Asakita hovI e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 khela cAdame to karmabaMdhananuM kAraNa hAvAthI zurUSA na kahevAya. manuSya bhava kevA che?, tenI kiMmata zI che?, A bhava kema maLyo che? ane zA mATe maLyo che?, A bhavamAM rahIne zuM karavAnuM che? ane te saphaLa kema thAya ? vigere bAbatonA nirNaya batAvanArAM-zAsra siddhAMto, satyapurUSonA upadeza ke sajajana purUSonI suzikSA-sArI zikhAmaNa sAMbhaLavAnI IcchA, emAMja rUci ane Asakita hovI eja sAcI zurUSA kahevAya. e buddhinA pahelA guNa che. 2. dharmazrAvaNa-[ sAMbhaLavuM.] zabdonuM kAnamAM athaDAvuM te. pUrvakata apazabdo-gALA vigerenuM sAMbhaLavuM e rAgadve SanuM kAraNa hovAthI kharU zrAvaNa na kahevAya. paraMtu jenAthI AtmAnI avaLAI ane nabaLAI TaLe, durguNA dUra thAya, satyamArga samajAya ane jethI Icchita Atmika sukha maLe, evA dharmanuM svarupa sAMbhaLavuM ke dharmanA bodha sAMbhaLavAnA yoga hoya to dararoja sAMbhaLavA. dharmanA bAdha sAMbhaLavAthI saMsAranI upAdhithI kaTALelA magajane ArAma maLe che. vastusvarupa jANI zakAya che. jANavAyAgya vastune jANyA pachI tajavAyogya [ viSaya kaSAyAdi] tajavAnI bhAvanA thAya ane AdaravAyogaya [zAna, dhyAna, tapa, tyAga, samatA, saMtASa vigere] AdaravAnI bhAvanA thAya AdarI zakAya. mATe dharmanuM nitya zravaNa avazya karavuM joIe. saMsAra vyavahAranA saMbaMdha sarpa ane nALIyA jevA che. nALIyA jayAM nAravela hoya tyAM vase che. tAravela suMghavAthI jhera utarI jAya che. sarpa sAthe nALIyAne laDavAnA prasaMga Ave ane sApa tene Da Mkha mAre, tene jhera caDe ke tarataja nALIo nAravela suMghe eTale jhera utarI jAya, pAchA laDe. chevaTa nAravelanI madadathI sApane mAravA mATe nALIyA samartha thAya che. ema karatAM tevIja rIte saMsAravyavahAramAM rahelA manuSyarupa nALIyAne saMsAra vyavahAranA prapaMcapa sarpanuM kAma, krodha, mada meha, azAnAdirupa jhera caDe www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bela cadama che. te sadagurUnA upadeza-zravaNa rUpa nAravela suMghavAthI krodhAdipa jhera utare che. saMsAra vyavahAranA prapaMcamAM rahenArane kAmakrodhAdipa jhera vAraMvAra caDayA kare che. jayAre niraMtara-hamezAM dharmopadeza sAMbhaLavAthI ane aMtaramAM utAravAthI kAmakrodhAdirupa me krame ghaTavA mAMDe che ane aMte jIvAtmA nirviSa banI kima leparahita banI] nirbhaya bane che. mATe dharmanuM zravaNa karavuM ja joIe. AvuM sAMbhaLavuM eja sAcuM zravaNa kahevAya. e buddhino trIjo guNa che. 3. prazna pUchavuM] sAMbhaLyA pachI zaMkAo utpanna thAya. te utpanna thayela zaMkAono khulAzo meLavavA sabhyatA, vinaya ane vivekapUrvaka jIrAsAbuddhithI zAstranA jANakAra gurU Adine pUchavuM ane mananI zaMkAonuM samAdhAna karavuM. jemake prazna-gurUdeva! Apa kaho cho ke dharma karavAthI sukha maLe, paraMtu hAla to ethI ulaTuM dekhAya che. arthAta dharma karanArA du:khI dekhAya che ane adharmapApa karanArA pApI loko ja kare che, tenuM kAraNa zuM? uttara-bhAI! pApI lokoe gayA bhavamAM azAna tapa 5 kaSTa vigere karI puNaya upArjana karela che tethI A bhavamAM tenAM mIThAM phaLarupa sukha bhogave che ane hAla je hiMsA vigere pApa karI rahyA che tenuM kaDavuM phaLa AvatA janmamAM du:kharupe bhagavaze. karmane kAyado acaLa che. tIrthaMkara vigere mahAna purUSone paNa temaNe karelAM zubhAzubha karmanAM phaLa cAkhavAM paDe che. vaLI je dhama loko du:khI dekhAya che tenuM kAraNa eka to e ke pUrva bhavamAM dharma karavAmAM khAmI rAkhI che, arthAta dharmanA niyamo laI barAbara pALyA nahi hoya. duSaNa lagADayAM haze ane A janmamAM paNa dharma karatAM viSaya kaSAyo seve che; mamatva, IrSA, nidA visthA, vera-jhera ane jhagaDAo kare che. temaja gatAnuM-gatika gADarIyA pravAhanI mAphaka samajyA vagaranI dharma kriyAo kare che. eTale tenuM phaLa sukhapa kyAMthI maLe? je pUrva bhavanI khAmIo na hoya ane A bhavamAM saraLatAthI, pApabhIrU thaI, zAnIoe batAvela dhArmika kriyAo yathArtha samajaNa sahita, ekAMta karma nirjaca mATeja vidhipUrvaka karavAmAM Ave Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bela come IT to jarUra Icchita sukha maLI zake. A pramANe zaMkAonuM pUchIne samAdhAna karavuM te buddhine trIjo guNa che. 4. grahaNa--koIpaNa mANasa kaMIpaNa sArI vastu Apato hoya te prema pUrvaka laI levI te grahaNa. upadeza ke koIpaNa hitecchu mANase hitakara zikhAmaNa ke sadupadeza Apela hoya te tathA pUchelA praznanA khulAsA karyA hoya tene potAnA magajamAM laI levA, magajamAM sthAna ApavuM ke te zabdo saMgrahI rAkhavA te grahaNa. jo dhyAnapUrvaka sAMbhaLI te zabdo magajamAM lIdhA na hoya to te saMbaMdhe kathI zaMkA ke prazna pUchavAnuM kazuM sUjhe ja nahi ane upayoga vagaranuM sAMbhaLavuM e paNa nakAmuMja che. ethI kazo lAbha thato nathI. mATe upayogapUrvaka sAMbhaLI te bAbatane magajamAMthI javA na devI,saMgrahI rAkhavI te grahaNa nAmane buddhine cotho guNa che. 5. IhA vicAraNA-jema paiso pedA karanAra mANasa vicAre ke "A pisa nItino che ke anItine?, hakkane che ke aNahakkane?, kevI rIte pedA karyo che?, kema sAcavavo?, vyAju rAkhavo ke jamInamAM DATI rAkhavo? ane teno kyAM kayAM ne kevI rIte upayoga karavo?" vigere vigere. tevI ja rIte je dharma tathA nItino bodha dhyAnapUrvaka zaMkArahita sAMbhaLI magajamAM saMgrahyoyAda rAkhyo hoya teno potAnI buddhithI vicAra karavo ke "A bodhano sAra zo che? Avo bodha e upakArI upadezako ApaNA bhalA mATe vagara svArthe paropakAra buddhithI saMbhaLAve che mATe e bodha uttama che. AtmAnuM bhaluM karanAra che. pUrve aneka jIvo Avo bodha sAMbhaLI te pramANe vartana karIne taryA che, vartamAnakALe tare che ane bhaviSyamAM paNa aneka bhavyAtmAo taraze. mATe mAre paNa e bodha pramANe vartavuM joIe." ItyAdika vicAraNA karavI e buddhino pAMcamo guNa che. 6 avAya-apAta ke apahA-jenuM pAta5tana na thAya. sthiranizcala rahe ke je bAbatamAM uha uhApoha-tarkavitarka na thAya-zaMkArahita ni:zaMka rahe te. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla caudame 63 arthAta je nIti, dAnAdika dharma, samyakatva, mokSa ke AtmA vigere viSayano sAMbhaLavAnI IcchA pUrvaka bodha sAMbhaLyo hoya, zaMkA-rahita magajamAM saMgrahyo hoya ane te vize vicAra paNa karyo hoya, te bodha AtmAmAM evo to uttarenizcaLa bane ke te zraddhAthI-dharmathI koI devAdika paNa calAyamAna na karI zake. koI khoTo upadeza ApI bharamAvI-vicAro karavI na zake. e zraddhAmAM, dharmamAM ke zAstramAM zaMkA, kAMkSA vIgere thavA na pAme ane prANa jatAM paNa e bodha [zAna dharma ke zraddhA hRdayamAMthI ukhaDe nahi jAya nahi e rIte nizcaLa bane te avAyaapAta ke apeha nAmano buddhino chaThTho guNa che. 7 dhAraNA-je sAMbhaLyuM, grahaNa karyuM, vicAryuM ane nizcana karyuM evuM te jJAna vigere jIMdagInA cheDA sudhI dharI rAkhavuM-javA na devuM-bhUlavuM nahi. te dhArANA. amuka zabdo, amuka jatane dharma ke nItinA upadeza ke amuka zikhAmaNa, amuka upadeza ke amuka hitecchu mANase, amuka vakhate ane amuka ThekANe kahela Apela che; ema jIMdagI paryata bhUlAya nahi, te saMbaMdhamAM koI game tyAre pUche to paNa tene javAba vagara vilaMbeni:zaMkapaNe ApI devAya. cAlu samayamAM thatA avadhAna prayogo e A dhAraNAzakitano prabhAva che. A pramANe jIMdagI paryata je dhAraNAzakita-smaraNazakita ne buddhine sAtamo guNa che. 8 anuSyana nakaravuM ke karAvavuM] sAMbhaLelI, vicArelI, nizcaLa karelI ane dhArI rAkhelI bAbata vartanamAM mUkavI te anuSThAna. jema ke "dharmAtmA tyAgI ke gRhastha Indriya ane mana upara vijaya meLavavA ane aMtaraMga che zatruo kAma krodhAdikane jItavA ItyAdika prabhunAM amUlya vacana sAMbhaLI vicArI, biAhya zatruonA e kAraNabhUta che ema nizcaya karI kAma, phodha, mada, lobha, rAga, draSa pAMca Indriyo ane manane jItavA udyama karavA udAra cittavALA banI, ucca bhAvanA-ucca pariNAma rAkhI, yaza-kIrti vigerenI valasA vagara, yathAzakita, tapatyA pUrvaka, samajaNa ane vidhi sahita ucita Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bela cIda dhArmika kriyAo hamezAM pote karavI ane bIjAone te pramANe karavAnI preraNA karavI-upadeza Apavo. e buddhine anuSThAna nAmano AThamo guNa jANavo upara kahyA pramANe buddhinA ATha guNone anusaravArupa mArgAnusArImANasAInA 35 bela niyamomAMne A paMdaramo guNa niyama ke bola che. uDe vicAra karatAM 34 bolone AdhAra A ekaja bola buddhinA ATha guNo hRdayamAM pragaTAvavA rupa upara rahelo che. A guNa e mAnavInA hRdayamAM pragaTayo-vikAsane pAmyo na hoya te te maMda buddhivALo gaNAya.ane jayAM sudhI buddhi maMda hoya, vicArazakita na hoya ke sArAsAranA bhAnAru5 viveka na hoya tyAM sudhI bIjA 34 guNa paNa kayAMthI AvI zake? mATe buddhinA ATha guNone khIlavavAnI-sateja karavAnI dareka mANase koziSa [zAstrIya abhyAsa, zAstrAvaNa ane satsamAgama dvArA avazya karavI joIe. kAraNa ke e buddhinA guNo sahita mArganusArInA 35 guNanI prApti thAya to ja mANasamAM sAcI mANasAI AvI zake. mANasAI vagarano mANasa e te manuSyanA rupamAM janAvara karatAM ye utarato gaNAya. mANasAI vagarano mANasa gRhasthAzrama vigere AzramomAM zuM samaje? ane te zI rIte e Azramo vahana karI zake? mANasAI vagaranA mANasamAM samakita, zrAvakapaNuM ke sAdhupaNuM paNa zI rIte AvI zake? ane chevaTamAM karmamukita paNa zI rIte thAya?, naja thAya. mATe karmamukita ane Icchita sukhanI prAnmi arthe mANase mANasAI prAtpa karavI joIe. mANasAInI prApti 35 guNo-niyamothI thAya che ane 35 niyamone AdhAra buddhinA ATha guNa upara che. eTale buddhinA ATha guNe pUrNa khaMta ane prayAsathI vikasAvavAnI mANasamAtranI prathama pharaja che. ane emAMja sarva kAryanI siddhi che. e ATha guNo buddhinA uramAM dhAravA 5 mArganusArIne caudamo guNa kahyo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bola paMdara bAla paMdarame niraMtara dharmazravaNa karavuM (A bAlane buddhinA ATha guNemAMthI bIjA guNamAM samAveza thai jAya che.) 5 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 khela sALamA meAla sALamA ajINu hoya tyAM sudhI bheAjana karavuM nahi. ajIraNe nava bhojana karavuM vizeSa ne ' bhUkha vagara, haratAM pharatAM, je Ave te, jayAre ne tyAre, zarIra prakRtti tapAsyA sivAya DhoranI mAphaka caryA karavAthI [aniyamita khAvAthI]; bhAjana svAdiSTa ane mana gamatuM maLyuM hoya, sarakhesarakhA pAMtamAM besIne hoDAhIDa karIne, bhANAmAM vadhAre AveluM eThuM na mUkavAnA kAraNe ke potAnI prakRtine pratikULa evuM bhAjana agara bhale anukULa hoya chatAM bhUkha thakI adhika khavAI javAthI, jaTharAgni upara adhika bAjo thavAthI, jaTharAgni maMda paDI jatAM khAdheluM pAcana na thavAthI ajIrNa-apa thAya che. ajIrNa thatAM zarIramAM vAyu bharAvAthI peTamAM bhAra jaNAya, besAya nahi, AmaNa dUmaNa thAya, paDI rahevAnuM mana thAya, kaMI kAma karavuM ukale game nahi; Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eAla sALame tAva AvI jAya, jhADA ke ulaTI thAya, jhADAmAM-vAsaramAM temaja oDakAramAM kharAba gaMdha Ave ane peTamAM du:khAvo vigere harakata thAya. sarva rogonuM mULa ajIrNa che. maLa prakopa e sarva rogono khAsa hetu che ane maLa prakopana hetu ajIrNa che. ajIrNa, bAdI ke baMdhakoza thayA vagara tAva na Ave. 67 AvA ajIrNanA samaye potAnA vaidya peteja banavuM joIe. arthAta savAramAM khullI havAmAM ekAda mAIla pharavAthI, parasevo vaLe tyAM sudhI kasarata karavAthI, garamAgarama pANI pIvAthI, lAMbA kheMcIne zvAsAgvAsa levAthI ane anAja na levAthI-upavAsa karavAthI ajIrNa jaldI maTI javA pAme che. mana upara kAbu rAkhavA. gharanA mANasA khAvAnA Agraha kare chata jyAM sudhI apacA na maTe, koTho sApha na thAya ane kakaDIne bhUkha na lAge tyAM sudhI anAja mAtra ane bhAre ke vAyukaratA cIja moDhAmAM na nAkhavI. apace thavA chatAM khAvAno moha na chUTatAM kaMI paNa khavAya che to ajIraNa vadhe chevadhAre vakhata cAle che. agnimAM jema Indhana paDayA kare tyAM sudhI sateja rahe che tema apacAmAM khAdhA karavAthI vadhAre josa kare che maTato nathI. baLataNa na nAkhatAM jema agni dhIme dhIme olavAI jAya che tema khArAka baMdha thatAM apacA--ajIraNa paNa tarata maTI jAya che. mATe jayAre jayAre apacA thaye jaNAya ke navuM bhAjana levAnuM-khAvAnuM DAhyo vivekI mANasa baMdha kare che. ethI potAne ke bIjAne upAdhi-ciMtA-pIDA vigere bhAgavavI na paDe ane dravya tathA bhAve lAbha thAya. e mArgAnusArI-mANasAInA sALame guNa--niyama samajavo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bela sattara bela sattarame niyamita vakhate pathyApathyano vicAra karI bhojana karavuM "sAtvika rUci anusAre anna ArogavuM." khAvAno hetu bhUkha maTADavAno che. deha TakAvavA-jIvavA mATe khAvAnuM che, paraMtu khAvA mATe jIvavAnuM nathI." jayAM jIvavA-deha TakAvavA mATe ja khAvAnuM lakSya hoya tyAM koI paNa jAtanA svAda karavAnI bhAvanA naja hovI joIe. 'jayAM agra svAda tyAM jhAjhA roga" ati khArAM, khATAM, tIkhAM, tamatamatAM garamA-garama bhajana karavAthI tAmasi vRtti-prakRti svibhAva thavAnI sAthe pratikSaNe mAnasika prakRti uzkerAI jAya che ane mahAna hAnI thavA pAme che. svAda karavAnI draSTi-bhAvanAvALo mANasa bhUkha sAme nathI te paNa savAda sAme jue che. svAdiSTa padArtho TesathI khAya che. game tyAMthI meLavIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAla sattara ke banAvIne paNa khAya che. mana gamatI vastu maLe eTale khAIne rAjI thAya che. manane ANagamatI vastu maLe to glAnI upaje che. banAvanArane gALe varasAve bhANuM pachADe ane mArakuTa zuddha karI chUTe che. AvA prakAranI amUka vastu to dararoja amUka vakhata jarUra joIe. enA vagara na cAle. ISTa vastu na maLe tyAM sudhI citta te vastumAMja paDyuM hoya. enA vagara aMga DhIlAM thaI jAya. kaMI kAma na sUjhe. mAthuM du:khe. evA baMdhAraNane vyasana kahevAya che. je vastu zarIrane puSTa banAvavAne badale nukazAna kare ane jenA vagara naja cAle te vyasana kahI zakAya. cA, bIDI, sopArI, pAnapaTTI ke bajara phakavI vigere aneka prakAranAM vyasano che. jethI dravya paisAnI hAnI ane bhAve zarIranI hAnI tathA temAM Asakitta hovAthI karmabaMdhana vigere nukazAnI thAya che. vyasanI mANasa paisA, zarIra ke karmabaMdhananI darakAra nathI karate. nIraja thaIne AsakitapUrvaka vyasane sevyAja kare che. pariNAme zarIramAM bhayaMkara vyAdhi vigere upAdhi jagatAM pote ane sAthenAo pAyamAla thaI jAya che. zarIramAM jaDatA AvI jaya che. jIvana akarUM thaI paDe che ane davAo levI paDe che. manavRtti bagaDI jAya che. svabhAva cIDIyo thaI jAya che ane vyavahArika ke dhArmika karyomAM vidana paDe che. dhAmika niyamo sAthe vaidika niyamone atyaMta gADha saMbaMdha che. mATe nIti zAstramAM kahyuM che ke zarIra e prathama dharmanuM sAdhana che. mATe sAduM bhajana sArI rIte cAvI cAvIne ekarasa banAvI gaLA heThe utare to zarIrane guNakArI thAya. bhajana karatAM kodha, ciMtA, bhaya athavA duSTa vicAro aMta:karaNamAM utpanna thavAthI pauSTika khorAka levA chatAM zarIra ane manane zAMti ke putra karatA thatuM nathI, paraMtu jhera rupe pragame che. (avaguNakartA thAya che.) khUba cAvavAthI ke mahenatanuM kAma karavAthI lAgela thAka utArI visAmo laIne pANI pIvAthI ke bhUjana karavAthI zarIramAM avakiyA thatI nathI. paraMta visAmo lIdhA vagara tarata khAvA-pIvAthI ghaNe bhAge nukazAna thAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - - - - - 70 bela sattaro zAstramAM anAjane oSadhi kahela che. anAjane auSadha tarIke sudhA vedanIya bhUkha zAMta karavA nimitte niyamita svAda karyA vagara khAnArane ghaNe bhAge rogAdi upadrava thavA na pAme. vivekI, vicakSaNa mANasa kakaDIne bhUkha lAge tyAre ja potAnA ghare ke pArake ghare anukaLa ane niyamita sAtvika sAdo khorAka dUdha, ghI, ghauM, cokhA, maga, pAkAM phaLa, meva vigere khAya. bhUkha lAgavA mATe zarIrane vyAyAma-kasarata agara mahenatavALuM kAma ApavAnI jarUra che. aMgamahenata karavAthI jaTharAgni sateja thAya che, khUba bhUkha lAge che ane lukhe ke TADha sviAda vagarano khorAka khAtAM mITho lAge che, temaja tarata pAcana paNa thaI jAya che. khAdheluM anAja barAbara pacI jAya ane pAchI TANA upara barAbara bhUkhalAge toja khAdhuM kahevAya ane evo khorAka zarIrane guNa kare-puSTa-baLavAna banAve che. zarIramAM rogAdikanI upAdhi thavA pAmatI nathI. pratikULa bhajana levAthI puMDarIka kuMDarIkanI peThe vikiyA thavA pAme che. AvuM samajI vivekI mANase mahenata karI bhUkhanA pramANamAM sAttvika-prakRtine anukULa, sAduM ane niyamita bhojana levuM joIe. e mANasAIne 17mo guNa thayo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla aDhAra bela aDhArame - - - - paraspara virodha na Ave tema dharma, artha ane kAma e traNa vargone sAdhavA abAdhita traNa vargo sAdhavA pUrNa che." dharma, artha ne kama e traNa vargo ekabIjAne bAdha na Ave tevI rIte dareka gRhastha pUrNa rIte sAdhavAnA che. dharma eTale durgatimAM paDatA jIvane dharI rAkhe-durgatimAM javA na Ape te dharma. dharma vizALa ane sarvatra vyApaka che. dharmamAM bhedabhAva na hoya gaccha matanA bhedathI dharma kaluSita bane che. samabhAva hoya tyAM dharma hoya nizcayathI dharma eka rupe che; paraMtu vyavahArathI e dharmanA dAna, ziyaLa ta5 bhAva temaja hasta dharma tathA sAdhu dharma-tyAga dharma vigere aneka prakAra che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7ra bAla aDhAramo --- ---- -- -- - - - -- - - - - - - -- - - --- - --- - --- - - -- --- udAra dilathI, dayALa paNe, dharma-jJAti vigereno bhedabhAva vagara jene je je vastunI anna, pANI, kapaDAM, jagyA ane auSadha vigerenI] jarUriyAta hoya tene te te vastu yathAzakita koIpaNa jAtanI lAlasA-phaLanI IcchA vagara ApavI te dAna dharma jANavo. vRAiyo vaza rahe te sarvathA brahmacarya pALavuM. parastrI ke parapurUSa sAthe viSaya na sevavo. potAnI strI ke potAnA pati sAthe paNa maryAdita rahevuM. zvAna vRttiati viSayavAsanA na rAkhavI, viSayanA bhikhArI thaIne atizaya viSaya na sevavo. agara vRtti pavitra rAkhavI e ziyaLa dharma jANavo. akrAMtiyA thaI ati khAna-pAna na karavuM. rAta divasa khA-khA na karavuM. be ke traNa vakhata jamavA sivAya moDhAmAM koI cIja khAsa kAraNa sivAya va nAMkhavI. cogAnI mAphaka carcA-khAdhA na karavuM. arthAta khAna-pAna vigeremAM niyamita rahevuM. dhana dhAnyAdika koI paNa vastumAM Asakita-ati IcchA tuNA rAkhI jarUriyAta uparAMta ati saMgraha karavAnI bhAvanA rAkhavI nahi. saMtoSavRtti rAkhavI. brahmacarya pALavuM. krodha, mAna, mAyA ne lobhAdika kaSAyo ochA karavA-kAbumAM rAkhavA ane sahanazIlatApUrvaka ekAsana-ekaTANuM, upavAsAdika vividha prakAranI tapazcaryA karavI. vinaya vaizyAvRtya-sevAbhakita, karelAM pApanuM pazcAtApapUrvaka prAyazcita tathA mana-vacana ne kAyAnI sthiratAsastumAM ekAgratA ItyAdika vividha prakArano tapa dharma jANavo. koInuM bUruM na IcchavuM. dareka prANInuM bhaluM IcchavuM. sArI bhAvanA bhAvavI. sArA vicAro karavA. Atmika hita citavavuM. te cotho bhAva dharma. tenA aneka prakAra che. temAM prathama cAra bhAvanA-maitrI, pramoda, karUNA ane mAdhyastha. 1. sarva jIvone potAnA AtmA sarakhA jaNavA te maitrIbhAvanA. 2. sadaguNI mANasa joIne AnaMda pAmavo te pramoda bhAvanA. 3. du:khI-nirAdhAra jIvone joIne dayA lAvavI te karUNA bhAvanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla aDhAramo 73 4 ane avaguNI mANasane hitecchu thaI samajavo, na samaje to tenI niMdA na karavI paNa dayA lAvIne prabhu ene sadabuddhi Ape evuM IcchavuM te mAdhyastha bhAvanA. e cAra bhAvanA bhAvavI. have bAra bhAvanAnuM svarupa A pramANe che. 1. A mArUM zarIra, dhana, dhAnya vigere vaibhava tathA mArA kuTuMbaparivAra e sarva vinAzI che. huM pote [mAro AtmA] avinAzI chuM. mATe vinAzInA mohamAM zA mATe huM muMjhAI rahuM? ema citavavuM te anitya bhAvanA. 2. maraNa samaye mAro kuTuMba parivAra, dhana, dhAnya, ke vaibhava mane bacAvavA samartha nahi thAya, temaja sathavAre karAvaze nahi. mATe azaraNa evA mane arihaMta, siddha, sAdhu ane kevaLi parupyA dharmanuM ja zaraNuM hatuM ema citavavuM te azaraNa bhAvanA. 3. meM saMsArasamUdramAM bhamatAM ghaNA bhava-janma karyA che. have huM te bhramaNamAMthI kayAre chUTIza? ema citavavuM te saMsAra bhAvanA. 4. A mahAro AtmA ekalo ekalo Avyo che, ekalo para bhavamAM Le ane karelAM sArAM-narasAM karmanA phaLa ekalo ja bhogavaze. ema ciMtavavuM te ekatva bhAvanA jANavI. 5. huM koIne nathI ane mAro koI nathI, ema citavavuM te anyatva bhAvanA. 6. zarIra apavitra che, maLa-mUtranI khANa che, roga jarAnuM nivAsasthAna che ane huM tethI nyAro chuM. ema citavavuM te azuci bhAvanA jANavI. 7. mithyAtva sitya vastu svarupa na samajavAthI sAcAne kheTuM ane beTAne sAcuM mAnavuM te), avRta kiI jatanAM vatananayama na hoya te, pramAda, kaSAya[phodha, mAna, mAyA ne lAbha apa ane azubha yoga mina, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khela aDhAra vacana ne kAyArupa] e pAMca pramAda te (pApane AvavAnAM garanALAM rupa Ava che. ema citavavuM te Asava bhAvanA kahI. buno 8. samakita [satya vastu svarupa yathArtha samajAya eTale sAcAne sAcuM ane khATAne khATuM jANavuM te], vrata niyama, apramAda, akaSAya ane zubhayoga e pAMca AvatAM karmane rokanArA kamADa rupa saMvara che. ema citavavuM te saMvara bhAvanA gaNAya. 9. sahanazIlatA ane samajaNapUrvaka, koI jAtanI lAlasA vagara, vavidha prakAranI tapazcaryA karavAthI karmanI nirjarA thAya che ema citavavuM te narjara bhAvanA jANavI. 10. huM hAla amuka gharamAM rahuM chuM eTale kuvAnA deDakAnI mAphaka ahIMpadamAM rahyo che. paraMtu cauda rAjaloka AgaLa huM ane mhArUM hAlanuM raheThANa kaI bisAtamAM che? paga pasArI keDa upara hAtha rAkhI ubhelA manuSyanA AkAra AvI rahelA cauda rAjalAkamAM nIce bhavanapati vANavyaMtara ane sAta naraka che. trIchA asaMkhya dvIpa samUdro AvI rahyA che. uMce jayotiSacakra, bAra devaloka, nava gre veyaka, pAMca anuttara vimAna ane te upara anaMta sukhanuM pavitra dhAma evI siddhagatirupa siddha zilA che. ema citavavuM te lAkabhAvanA jANavI. 11. bhavabhramaNa karatAM karatAM jIvane samyaga jJAnamaya bodhi-samakitanI prApti thavI e ghaNI durlabha che; ane jenA vagara moThAnI prApti nathI. mATe AtmAmAM tenA mATenI yogyatA meLavavAnI jarUra che. ema citavavuM te bAdhi bhAvanA. 12. dharmanA upadezaka tathA zuddha zAstranA bAdhaka evA gurUnI prApti ane dayAmaya zuddha evA dharmanuM sAMbhaLavuM[zuddhadeva, gurU ane dharmane oLakhavAmeLavavA durlabha che. dharmanuM satya svarupa samajavA mATe satpurUSo-dharmopadezako dvArA dharmanuM zrAvaNa karavuM joIe. pakSapAta rahita, sArvanika ane Atmika sadaguNo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bola aDhAra 75 pragaTAvanAra evo upadeza ApanAra upadezaka game te veSa ke saMpradAyavALe hoya chatAM guNagrAhI banI tene dharmopadeza sAMbhaLavAthI AtmAne lAbha thAya che. sAvadhAnapaNe eka citte sAMbhaLavAthI deva gurU, dharmanI oLakhANa sAthe sAcuM jJAna prApta thAya che. ema ciMtavavuM te dharmabhAvanA. e bAra bhAvanA bhAvavI. traNa manoratha ciMtavavA. jema ke (1) AraMbha-parigraha ochA karuM, supAtre dAna dauM, sarvadharmIonI sevA-bhakita karUM ane lIlAM vrata niyamomAM aticArAdika doSa na lagADuM. (2) AraMbha-parigraha sarvathA choDI zuddha aNagAra-tyAgI sAdhu thAuM. ane (3) AyuSyanA aMte zarIra azakata thatAM anazana saMthAro anna, pANI pramukha cAra prakAranA AhAra sarvathA jIvuM tyAM sudhI tajIne aDhAra prakAranA pApa utpanna thavAnAM kAraNo dUra karIne; gharabAra, kuTuMba parivAra, sthAvara jaMgama milkata ane zarIrano moha choDI; sarva jIvone-karelA vairabhAva choDI-khamAvIne; ane chevaTa AyuSya Take tyAM sudhI prabhunuM smaraNa karatAM karatAM samAdhibhAve deha chaTe tevI dazA che te karuM. evo avasara kyAre Ave?. e traNa manoratha citavavA. vaLI kyAre huM viSaya kaSAyone jItuM? temaja evo avasara kyAre Ave? ke samabhAvamaya dharmanI ArAdhanA karI, ucca pariNAmanI dhArA vadhatAM sarva karmabaMdhano toDI huM prabhusvarupa banuM? ItyAdika bhAvanAo bhAvavI e cothe bhAva dharma jANavo. be prakArano dharma. gRhastha dharma ane tyAgadharma. 1. sarvathA tyAgI sAdhu banavAnI zakita vikAsa pAmI na hoya te upara batAvela ghana ziyaLa ta5 ane ucca bhAvanA rupa dharma svIkAra. svArtha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *- - - - - - 76 bAla aDhAra sAthe paramArtha, svahita sAthe para hita, chatI zakitae bane teTalo tyAga ane ucca pariNAmanI ArAdhanA karavI. dayA, satya, zuddha dAnata, pavitra vRtti, saMtoSa, udAratA, sahanazIlatA, guNagrAhIpaNuM, vinaya-namratA, ane saraLatA Adi guNo keLavavA. jIvana nItimaya ane pramANika banAvavuM. satsamAgama, thAzravaNa, prabhusmaraNa, samajaNapUrvaka svadharmAnuSThAna ane abheda bhAve sarva prANiyonI sevA karavI. e zreSTha gRhastha dharma che. 2. viSaya vikArAdika sarva vAsanAo chUTe ane AtmasAdhanAnI tIvra laganI lAge tyAre kaMcana, kAminI, gharabAra ane kuTuMba-parivArane sarvathA tyAga karI, sadagurUne zaraNe jaI, zAstrAbhyAsa karI, zAna gabhita vairAgyapUrvaka sAdhu veSa svIkArI, tapa japa sahita AtmasAdhanAmAM macyA rahevuM ane ajJAnaabUjha jIvone sadabodha ApI saddharmanA mArge caDAvavA te tyAga dharma-munidharma che. e pramANe dharmanuM svarupa pANI, zraddhApUrvaka, yathAzakita, dharmanuM AcaraNa karavuM e mAnavInI pahelI pharaja che. e artha ane kAmane AdhArabhUta evo traNa varga mAMhelo dharma nAmano pahelo varga varNavI batAvyo. artha eTale dhana-paiso. gRhasthAzramamAM rahelA mANasane dhana vagara cAlatuM nathI. dhana hoya te kuTuMbanuM poSaNa tathA vyAvahArika dhArmika kAryodAna-puNya vigere karI zakAya. gRhasthAzramI nirdhana hoya to uparokata koI paNa kArya karI zakato nathI. Adhi, vyAdhi ne upAdhimAM jIvana vyatIta thaI jaya ane karmabaMdhana karI durgatimAM cAlyo jAya. mATe mArgAnusArInA pahelA bolamAM kahyA pramANe nyAya-nIti ane satya pUrvaka dhana meLavavuM e mANasAI che. evuM dhana e surI mAyA gaNAya che. AvI mAyAvALAnI buddhi nirmaLa rahe che. dharmanAM kAryomAM dhana vAparavAnI rUci thAya che. jyAre anItianyAya ne kaDakapaTathI meLavela dhana e AsurI mAyA kahevAya che. evI mAyAvALAnI buddhibhraSTa thAya che. dharmakAryomAM dhana vAparavAnI rUci na thAya. tenA dhanane durUpayoga thAya. vezyA, vakIla, jugAra, nATaka-sInemA ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bola aDhAra 77 mojazokhamAM vaparAya gora, agni, jaLapralaya, cI maraNa ane rogAdi kAraNe nAza pAme nIti-nyAya ne satya rIte vyApArAdi karavA, te paNa aniyamita nahi dhana meLavavA mATe ati tRNA na rAkhavI. ati jhaMkhanA rAkhI aniyamitapaNe sirya ugyA pahelAM dhaMdhAmAM joDAvuM ane rAtanA daza-bAra vAgyA sudhI ugarA karI dhaMdhAnI dhamAla kya karavAthI kaMI adhika dhana maLI jatuM nathI niyamita rIte AiTha klAka uparAMta nahi vyApArAdi karatAM bhAgya anusAra jarUriyAta pUratuM meLavI zakAya tema che. "hunnara karo hAra paNa bhAgya bina mile na koDI bhAgyamAM lAbha lakhyo na hoya to game te athAga udyoga karavAmAM Ave to paNa niSphaLa che. ati lobha te pApanuM mULa che. ati lobhane laI dhana meLavavA mATe mANasa hiMsA kare, kuDa kaSTa kare, corI kare, pArakI gulAmI kare, peTamAM pUruM khAya nahi, TADha-taDakA sahana kare ane kuTuMba-parivAranA viyoga sahana karI dezaparadezamAM rakhaDe. Ama aniyamitapaNe hada uparAMta kaSTa bhagave. zarIranI pAyamAlI thAya. AkhA kuTuMbanA poSaNa mATe dhana meLavavA anahada karmano saMcaya kare. AkhuM kuTuMba khAya ane karelAM pApakarmonuM phaLa ekalo bhagave. rogAdika pIDA thAya tyAre khAnAra kuTuMba joyA kare. ujAgarA kare, sevA kare, auSadha-upacAra kare ane meha-svArthane laI kadAca AMkhamAMthI AMsu paNa reDe chatAM pIDAmAMthI bhAga paDAvavA koI samartha thatuM nathI. mATe para bhavanI bIka rAkhI, karmano kAyado acaLa zreNI, kuTuMbanA peSaNa mATe ati lobhI banI paisA meLavavA arthe anIti-anyAya ke kUDakapaTa karI udha vecI ujAgarA na levo e artha nAmano bIjo varga kaho. kAma eTale pAMca IndrionI pti-Indrione saMtoSavI te. mukhyatve khAvuM, pIvuM ne sUvuM; paNa bhAgamAM paheravuM, oDhavuM, nahAvuM, dhAvuM, suMghavuM, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bela aDhAra AjavuM, caLavuM, cepaDavuM, sAMbhaLavuM, evuM ane viSaya abrahmacarya sevavo vigere kAma zabdamAM samAI jAya che. ghaNA vilAsI jIvana gALanAra lokone samaya Indriyone poSavAmAM ja jAya che. "pa phATe ne mAM phATe eTale pathArImAMthI vahelA ke moDA uThe tyArathI mAMDIne moDI rAte sUe tyAM sudhI khAvApIvAmAM [cA, bIDI sIgAreTa, sepArI, pAnapaTTI, nAstApANI, phaLame, be traNa ke cAra vakhata bhojana vigeremAM moDhe cAlyA ja kare. be ke traNa vakhata khAdhA sivAya-khAvAnA vakhata uparAMta koI cIja moDhAmAM na nAkhavI, evuM niyamitapaNuM jayAM na hoya tyAM roga, paisAnI barabAdI, samayano durUpayoga ane karmabaMdhana sivAya bIjo kazo lAbha na ja thAya. AvI rIte jIvavuM e jIvana pazutulya gaNAya. tyAM mANasAI na hoI zake. khAvuM-pIvuM vigere pravRtti be kalAka uparAMta na thAya ane sUvAnuM cha kalAka uparAMta na thAya e mANasAIne guNa che. dhana meLavavAnI dhakhanAvALA ane khAvuM, pIvuM ne sUvuM vigere pravRttimAMja rAcelA mANaso dharmakaraNI karI zake nahi. dharmakAryamAM citta coMTe nahi. dharmakArya e traNemAM dharma, arthane kAmamAM prathama darajaje che. dharmathIja artha dhana ane kAma-sukhanAM sAdhano maLI zake che. ekAMta kAma bhAgavilAsamAMja rAcI rahevAthI tana, mana, dhana, yaza, kIrti, dharma ane puNyanI khuvArI thAya che. chevaTa karmabaMdhana ane durgati maLe che. ekAMte dhana meLavavAnI dhakhanAmAMja rAcI rahevAthI tana, mana, yaza, puNya, dharma, nIti ane AcAravicAra vigerethI bhraSTa thavAya che. chevaTa karmabaMdhana ne durgati sAme thAya che. jenA upara kuTuMbano bojo hoya tevo mANasa upadeza sAMbhaLI, AvezamAM AvI, du:khagarbhita vairAgyathI ekAMta [TuMbanA bharaNapoSaNa vigerenI darakAra karyA sivAya Akho divasa tapa-tyAga zAna-dhyAna vigere dharmAnuSThAnadharma kiyAja karavA maMDI jAya che te paNa mUrNa avivekI gaNAya che. ekAMta, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla aDhAra 79 hi vagarasamaye lobha-nRNA, vilAsitA ke Avezane laI koI paNa kAryamAM dhirmamAM, dhanamAM ke kAma bhegAdikamAM macyA rahevuM-AgaLa pAchaLano vicAra na karo e narI mUrkhatA che. tyAM mANasAInI to vAta ja zI? rAtrinA be pahora [pahelo ane chelle pahoraane divasanA madhyAnha samayanA be klAka e ATha kalAka dharmakiyA-zAnadhyAna, tapa, japa, tyAga vigeremAM gALavA. divasanA ATha kalAka uparAMta vizeSa samaya dhana klAvAmAMvyApArAdi kAryamAM na gALavo ane khAvuM-pIvuM ne sUvuM vigere zarIra saMbaMdhI pravRttimAM paNa ATha kalAWI vadhAre vakhata gumAve nahi. A pramANe vartavAthI traNa vargo samAna rIte sAdhI zakAya. traNe vargo dhirma, artha ne kama)ne samAna rIte eibIjane paraspara bAdha na Ave tevI rIte sAdhanAra mANasaja kharo mANasAIvALo mANasa kahevAya. Avo mANasa ja kharo gRhasthAzramI banI zake che. AvI rIte traNa varganI yathArtha sAdhanA na karanAra mANasanI jIMdagI pazunI peThe niSphaLa che. te sAce gRhasthAzramI nathI banI zakato. sAcA gRhasthAzramI thayA vagara dharmanI ArAdhanA ane svarga ke mokSanI prAlpi paNa kyAMthI karI zake? mATe traNe vargone abAdhita paNe saMpUrNa sAdhavA mATe khaMtIlA thavuM e nItimAnusArIne aDharamo bola kahyo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 meAla ogaNIzame mAla AgaNIzamA atithi, dIna purUSAnA cAgyatA pramANe satkAra karavA 2 * guNijananI bhakti karavI rUDI pare dayA, satya, saMtAya, sahanazIlatA, vinayanamratA, saraLatA, udAratA, paropakAra ane samabhAva vigere sadaguNA sahita evA tyAgI ke gRhasthanI abheda bhAve kharA jIgarathI sevAbhakita karavI. anna, pANI, varu, pAtra, auSadha, bheSaja, pATa-pATalA pramukha Asana vigere ApavArupa sanmAna OM karavuM. 'Avo, padhAro' kahevuM, uThIne ubhA thavuM ane hAtha joDI praNAma namaskAra karavArupa AdarasatkAra karo. ApattimAM tana, mana ne dhanathI sahAyatA karavI. e pramANe guNijananI bhalI rIte bhakita karavAthI tevA sadaguNo AtmAmAM pragaTe che. e nIti mArgAnusArInA ogaNIzame guNa kahyo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla vIzA bela vIza keIpaNa vAtamAM kadAgraha kara nahiM asatyAgrahane tyaja karI cUrNa je " ghaNe bhAge potAnI vAta tadana khoTI hovA chatAM sAcI karAvavAno manuSyano svabhAva hoya che. vAMdarAnI mUThI agara leha vaNikanI peThe potAnI talI vAta maraNanA cheDA sudhI pakaDI rAkhe che. pramANika, taTastha, hitecchu ane nisvArthI purUSa samajAve chatAM ane pote potAnI vAta khoTI hovAnuM jANavA chatAM paNa vadhelI haTha choDe nahi te asakadAgrahI ke durAgrahI kahevAya. mArUM te sArU" e durAgraha che. ane sAruM te mArU" e satyAgraha kahevAya. vivekadraSTi vinAno Agraha te durAgraha che ane niHsvArthI vRttithI, sarvasva bhoge janasamAjanA hitakara karyomAM Agraha te satyAgraha che. kadAcaDI mANasa koI sAthe saMpa rAkhI zake nahi. guNAtIpaNuM tenAthI dura rahe. teno koI vizvAsa na kare. bIjanI te nidA kare ane bIja enI niMdA kare. potAnI niMdA sAMbhaLI kajIyA-phleza-kaMkAsa kare. verajhera thatAM kusaMpa vadhe ane kusaMpa vadhatAM vamI ane sukha rIsAI jAya. paraMpacae aneka du:kha ane avaguNe vadhavAthI Arta ane raudra dhyAnapUrvaka marIne durgatimAM . AvuM samaja sukha ane dharmanA Icchaka mANase kadAgraha. cheDI saraLatApUrvaka satyAgrahI-guragrahI banavuM. e nIti mArgAnusArIno 20mo guNa jANavo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana - - - - - - - - *, * * bela ekavIza. bola ekavIsamo guNa janene pakSapAta kara "pakSapAta saujanya taNo karavA ane pakSapAta eTale koI paNa vastu, vyakita ke samudAya tarapha dilanuM kheMcANa thAya che. jIva mAtra be prakAranA svabhAvavALA hoya che. saMtasajajana sadaguNI ane zaTha-durjana-durguNI. eka sadaguNagrAhI ane bIjA durguNagrAhI hoya che. sukhanA Icchake AtmAne hitakArI, AtmAnI unnati karanAra evA dayA, satya, vinaya, viveka, saMtoSa, sahanazIlatA, saraLatA ane paropakAra vigere sajajanatAmaya sadaguNo ane tevA guNeyukata sajajana sadaguNI purUSanA pakSamAM rahevuM joIe. paraMtu durguNo ke durjana mANasa taraphaaMtarathI kheMcAvuM nahi. temaja tenI nidA ke teno tiraskAra paNa na karavo paNa taTastha rahevuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla ekavIsamo game tevA sattAdhArI, baLavAna chatAM anItinA mArge janAra purUSanI reDamA dabAI tene pakSa na karavo. guNavAnanA pakSamAM potAnuM sarvasva arpaNa karI tana, mana, dhanathI tenI pUratI sevA svikAravI teno pakSa prArate pAra na choDavo. rAvaNanA pakSane choDanAra ane rAmacaMdrajIno pakSa svikAranAra bibhISaNanI peThe yazasvI, nyAyI ane sukhI thavA sadagu ke sadaguNInA 5mamAM rahevuM. sadaguNI purUSo pANInI TAMkI samAna che. sadaguNa e pANI rupe che. guNa grahaNa karavA 5 naLa che. naLa dvArA TAMkImAMthI pANI kheMcI mANase potAnuM kArya pIvAnuM, nahAvA dhovA vigerenI saphaLa kare che. tema sadaguNI purUSomAMthI guNagrahI banI sadaguNo levAthI ane tenI prazaMsA karavAthI pote temaja bIjA sadaguNI bane che. game teTalA guNo levA chatAM TiAMkImAMthI pANI kheMcatAM pANI ghaTatuM jAya che ane TAMkI khAlI pANathaI jAya che. paraMtu sadaguNI purUSamAMthI guNa ghaTatA nathI paNa vadhe che. eka divAmAMthI aneka pragaTAvIe chatAM mULa dIvAnuM teja jarA paNa ghaTatuM nathI. tema sadaguNI purUSamAMthI game teTalA guNo laIechatAM tenA guNemAM jarA paNa ghaTADo thato nathI. mATe saujana sajajanatA ke sadaguNo ane sadaguNI purUSanA pakSamAM rahevuM e mANasAIne 21 mo guNa jANavo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bola bAvIzame bela bAvIzame deza tathA kALa virUdhdha AcArane tyAga karavo niSiddha deze navi karavo vihAra je." niSedha karAyela agara agya e dezamulaka, paragaNuM, pradeza sthaLa sthAna ke kALa vigere. je deza nirdaya, kapaTI, cera, vyabhicArI laMpaTa, phodhI ane jAnArI vigere adhama anArya lokothI vaselo hoya jayAM zAkaroe javAnI manAI karela hoya ane jayAM jatAM vRttio ane deha chASTa thavAno vakhata Ave tevA deza, pragaNA ke pradeza sthaLamAM potAnI caDatI ane zAMtinA Icchaka mANase javuM na joIe. kAraNa ke "sabata tenI asara e kahevata anusAra tIkSaNa buddhizALI, viveka catura ane tattanA sArA evA mahApurUSone paNa anArya lokonA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAla bAvIzamAM sahavAsathI mAThI asara thavA pAme che. kALI cA pANI vase te vAna nave paNa sAna Ave.'zirIrano varNa bhale zALAmAMthI na thAya paNa aneka buddhimAM jarUra phekSAra paDI Azuddha pudagalenA paparicayathI zravaNa kaThiyArAnI peThe sahanazIlatA-rAmA magajanuM samatolapaNe ravAne thaI jaya che to pachI durguNI mANasanA paricayathI buddhi bagaDe e navAI jevuM nathI. vAnivAsa, jugAranA akhADA, dArUpIThAM caDA-macchImAra ane kasAIbAnAnAM mukAmo vigere azuddha sthAnamAM javAnuM ke vasavAnuM zArakAroe nidhyuM che. hAva-bhAva cALacena karanArI vezyAnI senata karanAramAM madiradArUpAna, corI, asatya, parastrIgamana, jugAra vigere aneka durtha pese che ane lokomAM niMdAne pAtra ane avizvAsanuM sthAna bane che. jugArIonA akhADe AvajAva karavAthI jugAra ramavAnI IcchA thAya che ane vadhatI jAya che. hAryo jugArI bamaNuM rame jugAra ramatAM hazo kuTuMbo pAyamAla thaI gayAM che ane thAya che. khAvAne anAja, paheravAne kapaDAM tathA rahevAne ja rahe nahi. bhIkha mAMgavAno vakhata Ave che temaja ApaghAta karavA paNa taiyAra thAya che. dArUpIThamAM AvatA jatA mANasane temAM AvanAra mAThA AcAravALA mANasanI sobatathI dArU pIvAnI Teva paDe che. agara lokone vhemanuM kAraNa to jarUra bane che. dehabhraSTa, buddhibhraSTa, nItibhraSTa ane dharmabhraSTa thavAne vakhata Ave che. caMDALapADo agara kasAIkhAnA tarapha vAraMvAra Avajava karanAra mANasanuM hadaya dhIme dhIme nippara banatuM jAya che. dayA ke komaLatA cAlI jAya che. AvAM durguNanAM sthAnakomAM rahevAthI ke vizeSa paricaya thavAthI mANasa nAlAyaka-kupAtra banI jAya che. mATe ja zAsakAroe tevAM sthAnene tajavAnI pharamAvyuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAla bAvIzamA * agya ane ati rAtrinA samaye vagara kAraNe jayAM tyAM bhaTakavuM nahi. rAtre bhaTakavAthI loko tene cAra, laMpaTa ke hiMsaka tarIke gaNe che. aNadhArI Aphata AvI paDe che. mATe ayogya kALe rAtre rakhaDavuM nahi. temaja rAtri samaye bhojana karavuM nahi, snAna karavuM nahi, dAna devuM nahi, ajANyA sthaLe javuM nahi, saMdhyA samaye sUvuM nahi ane divase maithuna sevavuM nahi. vigere ayogya kALe na karavAnAM kAryo nukazAnakAraka jANI zAstrakAroe te karavAnI manAI karI che. temaja rAjae, saze ke nAte manAI karela hoya tevA dezamAM sthaLa ke makAnamAM javAthI ke tenuM kArya karavAthI rAja, saMgha ke nAtane te tivA sthaLe janAra ke tevuM kArya karanAra gunhegAra gaNAya che ane zikSA pAme che. rAjA tene dezapAra kare, jemAM nAMkhe daMDa le ke gharabAra luMTI le. saMgha ke nAtavALA tene saMgha ke nAtaSkAra kare agara amUka daMDa le. AvuM samajI zAca rAja, saMgha ane nAtapramukhe niSedha karela dezapradeza-sthAna agara tevA kAryathI dUra rahenAra mANasa mANasAIvALo gaNAya che. te mANasa jyAmAM sukhI thAya ane prazaMsApAtra bane. e nItimArgAnusArIne 22 mo guNa kahyo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = == = = = zAla vevIzA d, , , '' ja ' . * * - - bela vIza - kAyanA prAraMbhamAM potAnA baLAbaLane vicAra kare - - * kAryAraMbha svazakti anusAre karo" I paNa kAryanI zarUAta karavA pahelAM potAnI zakita, saMyoge, sAdhana ane samayano vicAra karavo joIe. potAthI baLIyA sAthe bAtha na bhIDavI. garjanA karatA meghanI sAme panAra siAhanI peThe pAyamAla thavAno samaya Ave che. pitAnI zakita vigereno vicAra karyA vagara vyApAra, hunnara, udyoga, kaLA, vidyA vigere vyavahArika kAryo ke navama, tapa-tyAga vigere dharma saMbaMdhI kAryo karanAra mANasanuM kArya siddha thatuM nathI. kheda karavAno ane lokomAM hAMsIpAtra thavAno vakhata Ave. che prAya: kutUhalapriya hoya che. * Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 bela trevIzA potAnA svArtha sAdhavA ane paranA ghara bhAMgavAnI rucivALA loko je mANasa sAdhAraNa nabaLI zakita ke sthitivALo hoya tenI pAsethI paNa zaramAvIne, khoTo Teko ApIne, vakhANa karIne ke dabANa karIne gajA uparAMta kAma karAve pariNAme lokonI AvI preraNAthI kAma karanAra mANasa 'gaja pramANe mAna karatAM gajA uparAMta kAma karyA pachI ke kAma karatAM ApattimAM AvI paDe, tana mana ke dhanathI khuvAra thAya ane lAja javAno vakhata Ave tyAre preraNA karanAra udhe raste doranAra mANasonI madada mAMge eTale te loko taLAvanI pALe jaI besI jAya, gaNakAre nahi, game te bahAnuM kADhI chUTI jAya. | mATe tevA lokone bharose na rahevuM. zarIrabaLa, manobaLa, AtmabaLa, ane dhanabaLA vigere potAnI zakita, saMyoga, sAdhana ane samaya vicArIne je mANasa mRgAvatI rANInI peThe DahApaNathI kAma kare tene pAchaLathI pazcAtApa karavo na paDe. temaja pAramArthika kAryo karavAnI potAnI zArIrika, mAnasika, AdhyAtmika ke Arthika zakita hoya to te gopavavI nahi. sAdhana ane saMyogo vigere anukULa hovA chatAM paNa DAhyA, paropakArI mANasanI salAha laIne paropakAranAM kAmo karavAmAM pAchI pAnI na kare te mANasa mANasAIvALA gaNAya. e mArgAnusArIne 23 mo bola kahyo. 1 caMDapradyotana rAjAe kauzAMbI nagarIne gherI lIdhI. zatAnIka rAjA mRtyu pAmelA. laMpaTa evA rAMDapradyotanA sakaMjAmAM sapaDAyelAM mRgAvatI rANIe DahApaNathI potAnI zakita vicArI kAma lIdhuM ke jethI potAnuM ziyaLa bacAvyuM, putrane rAjaya maLyuM ane rAjA rAMDapradyotana mahAvIra, prabhuno upadeza sAMbhaLI, mRgAvatI rANIne potAnI dharmanI bahena gaNIne cAlyo gayo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ela cAvIsamA bela cAvIsamA gata ane jJAnathI mAya purUSonI sevA karavI - azrutyAna karavuM jJAnInuM udAra je. ae abhyutthAna karavuM eTale uThIne ubhA thavuM. zAnI purUSa padhAratA breIne uThI ubhA thavuM, 'padhAro padhAro' kahIne AdarasatkAra ApavA. besavA mATe Asana,khAvA-pIvA yogya vastu ApI ane kSemakuzaLa ke sukhazAMti pUchavApUrvaka sanmAna ApavuM. potAnA sthAnathI, cAritrathI ke nItithI patita thayelAne Teko ApI-samajavI ThekANe lAvavA ke saMkaTanA samaye je rIte bane te rIte pakSapAtarahita sahAyatA karavI, vigere AdarasatkAra karavA. Indriyo ane manane jItanAra vruddha ke yuvAna vratadhArI tyAgIzAnI-sAdhu-saMta purUSo ke jeo gRhasthonA AzrayathI potAnuM saMyamI jIvana zAMtithI pasAra karI zake che; anna, jaLa, vajra, sthAna ane auSadha vigere mATe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ela cAvIsamA jemane gRhasthAnA Azaro levA paDe che; yAcIne jIvavAnA jemanA AcAra che; jeo AtmasAdhana pote kare ane anya jIvAne AtmasAdhanAnA mArga batAve che; evA 'upakArI saMtone upayogamAM AvatI jarUra joItI vastu pUrI pADavI e gRhasthAnI pharaja che. temane dareka jAtanI madada karavAthI teo saMyamamAM sthira rahI vizeSa paropakAra karI zake che. vivekI mANase abheda bhAve zAnI vratadhArI sAdhusaMtanA dareka rIte, vinayapUrvaka, aMtaranA ullAsathI AdarasatkAra, bahumAna ane sevAbhakita karI lAbha le che. 90 azubha karmanA udaye evA jJAnI purUSo paNa patana pAme che. pAtAnA mArgathI bhraSTa thaI jAya che. tevA samaye vivekI ane udAra dilanA temaja karmanA svarupane jANanAra gRhasthA temanA tiraskAra ke niMdA nathI karatA, paraMtu mAvitratulya hitecchu thaI temane namratA ane sabhyatApUrvaka samajAvIne ThekANe lAve che. azubha karmanI prabaLatAthI kadAca naja samaje to 'prabhu emane sadabuddhi ApA' evI sadabhAvanA bhAvavI e vivekI sadagRhasthAnI pharaja che. temaja vyAdhi-rogAdi-upAdhi vigere kaTanA samaye temane auSadha-upacArAdi sahAyatA dvArA banatI sevAbhakita karavAmAM sadagRhasthA cUkatA nathI. jema saMto mATe temaja zAna sadagRhastho mATe paNatemane yogya temanI sevAbhakita akhaMDa bajAvavI-AdarasatkAra karavA. tenA peTA bhAgamAM mAtra abhyAgata-atithi-aNadhAryA calAvIne ghera Ave ke kayAMya paNa samAgamamAM Ave tenA dareka rIte banatA AdarasatkAra karavAnI gRhasthAnI pharaja che. deza, jJAti ke dharmanA bheda rAkhyA vagara, badalAnI AzA rAkhyA sivAya,peAtAnI saMpatti anusAra, mAtra atithionA vacanathI, Asana ApavAthI, anna-pANI-vajI-auSadha vigerethI ane chevaTa namratA batAvavAthI paNa satkAra karavA cUkavuM na joIe. e mArgAnusArI mANasAIne 24mA bAla jANavA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - gAla paccIzame - - 1 bela paccIsamo - - - piSaNa karavAe janenuM poSaNa karavuM parijananuM poSaNa karavuM preme karI ? *pa pa = pitAne Azare rahelAM mAtA, pitA, cI, putravigere kuTaMbI ane uparAMta khAsa karIne nokara-cAkara tathA pazu, pakSI vigerenI khAna, pA, sthAna, vasa ane auSadhapramukha vastu vaDe pUrNa prema ane dayA pUrvaka sArasaMbhALa karavI e uparI kAryavAhakanI pharaja che. jema ApaNAmAM jIva che tema dareka manuSya pazu, pakSI vigeremAM paNa teja jIva che. ApaNe bhUkha, tRSA lAge te khAIe, pIe chIe. TADha, taDakA ke rogAdi upadravathI zarIranuM rakSaNa karIe chIe. ApaNane sukha game che, du:kha nathI gamatuM; tevIja rIte sarva jIvo mATe paNa ema ja samajavuM. arthAta prathama AzritonI hAjato pUrNa karI pachI potAnA zarIranI sAra-saMbhALa levI. Azritone rakhaDatA-du:khI sthitimAM mUkI dIkSA lenArane tenA niHsAsA paDe che. je parijana-poSaNa karavA lAyaka Azrita jana abhANa-akSAnI hoya tene bhaNAvI sAruM zikSaNa ApIne keLavavA potAnuM gujarAna pote sukhethI calAvI zake tevA udyogamAM caDAvI devo. vyasanamAM phasAyalAne game te rIte, samajAvI ThekANe lAvavo koI paNa nirAdhAra hoya tene Azaro Apavo du:khIne divAso Apa Ama jenuM je rIte poSaNa karavuM ghaTe tene te rIte pAvIne tenI unnati karavI e uparI-poSakanI pharaja che. paNa parijana vargane patAM te ALasu-harAmakhAu banI avaLe raste caDI na jAya tenI pUratI tapAsa-kALajI rAkhavI. A rIte parijananuM paNa potAnI pharaja samajIne karavuM, paraMtu huM ja badhAne nabhAvI zakuM che evI baDAIna karavI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA bAla chaThavI bola chavIzame dIrvAdazI thavuM vizALa daraSTie pUrvApara vicAra je." pazu karatAM manuSya uMce che. pazumAM vicArazakita ochI hoya che. jyAre manuSyane buddhi vizeSa maLI che. buddhithI sArAsArano vicAra karI zake che. vicAra vagarano mANasa maMda buddhivALA hAI pazunUlya gaNAya che. lAMbI najara pahoMcADI, AgaLapAchaLane vicAra karI, sArAsAra samajI, kartavya) jei kALe je kArya karavAyogya hoya te karI akartavyapiriNAme hAnI karanAra kAryane choDI, nIti ane dharmane dhakko na lAge tevI rIte dravya, kSetra, kALa ne bhAvane vicAra karI vartanAra mANasa vivekI gaNAya che. tenAmAM mANasAI hoya che tethI tenAmAM sadagUNenI vRddhi thAya che. tenI thaza: kIrti phelAya che. te paMcamAM pUchAya che ne lokamAM pUjAya che. temaja pitAne ane parano uddhAra karI zake che. tevo mANasa dIrghadraSTivALo gaNAya che. enAthI ulaTI rIte vartanAra TuMka buddhi vALo ane apayazIo gaNAya che. zarIra baLa, manobaLa AtmabaLa, samaya ane saMyoge vigerene AgaLa-pAchaLane vicAra karyA vagara utAvaLe kArya karanAra pAcho paDe che. Aga lAgyA pachI ka khedAnce vaLe? "kaNabI katIsare DAhyo thAya e nyAye "Ama karyuM hota to ThIka thAta" ema vicAravAthI ke pachI kaLAvatInA kara chedAvanAra zaMkharAjAnI peThe pAchaLathI pazcAtApa karavAthI zuM vaLe? mATe prathamathI dIrghadraSTi rAkhI pANI pahelAM pALa bAMdhanAra, pariNAma vicArI kArya karanAra mANasa yaza kIrti, sukha ane saMpatti meLavI zake ane te mANasAIvALo gaNAya che. - - - * * Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | bAla satyAvIza bola satyAvIza kRtyAkRtyanA taphAvatanA vizeSa prakAre jJAtA thavuM "rava para phatyAphatyanA aMtara jANavo." A eTale potAnuM AtmA saMbaMdhI ane para eTale pArakuM-pudagaLa saMbaMdhI kuna eTale karavA ema ane akRta eTale na karavA yogya arthAta AtmAnuM kartavya ane akartavya zuM che? tathA pudagaLanuM kArya ane akArya zuM che? tene vicAra karI aMtara-bheda jANavuM joIe. zAna-Amika zAnaAtmAnI oLakhANa karavA 05 darzanaAtmAnI ke paramAtmAnI pratItirUddha zraddhA vizvAsa thavA 25 ane cAritra-AtmAmAM rahela ahiMsA, satya pavitratAmAmA, nirbhaya, vizvama ke samabhAva Adi sadaguramAM akhaMDa upaga 05; e paNa zAna, darzana cAritrarupa mahAna guNone vikasAvavA te svakartavya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bola satyAvIza ke - , , ' , ' A 1 , 1 - 1 - - - - - tathA zabdAdi paMca viSaya, krodhAdi kaSAya, hiMsA, asatya, corI, che naSNA, vaira virodha vigere durgaNo vadhAravA te AtmAnuM akartavya cheakArya che. uparokata viSaya kaSAyAdi durgaNa sevanArane durgatimAM dhakelavo e AtmAthI para evA pudagaLanuM kRtya-kartavya che. tathA upara kahelA viSayAdika durguNa sevanArane mokSa mArga 5 zAna darzana cAritrAdi guNa prakaTAvavAmAM sahAyaka thavuM e pudagaLanuM kRtya-kartavya nathI-akRtya-akartavya che. e rIte AtmAnA kartavya ane akartavya vacce, pudagaLanA kartavya ne akartavya vacce, AtmAnA kartavya ane pudagaLanA kartavya vacce, AtmA saMbaMdhI akartavya ane pudagaLa saMbaMdhI akartavya vacce AtmA saMbaMdhI kartavya ane pudagaLa saMbaMdhI akartavya vacce tathA AtmA saMbaMdhI akartavya ane pudagaLa saMbaMdhI kartavya vacce zo aMtara-bheda che? te jANIne AtmAne hitakara hoya tene svIkAra ane ahitakarane tyAga karanAra vizeSajJa kahevAya che. athavA vizeSaza=sArA narasAne aMtara-taphAvata jANanAra. sAruM ke naThAruM, sajIva ke nirjIva hitakArI ke ahitakArI, yogya ke ayogya, sadaguNa ke durguNa, kartavya ke akartavya ItyAdika aneka bAbato A duniyAmAM rahelI che. tenA paraspara guNa ke avaguNane ochA ke adhika pramANamAM yUlibhadrajInI peThe jANanAra vizeSajJa kahevAya che. svAbhAvika rIte manuSyane sAruM game che, eTale sArA tarapha jenuM valaNa thAya che ane aNagamatuM naThAruM hoya tenA tarapha jenuM valaNa thatuM nathI. tenA durgaNa nAza pAme che ane guNonI vRddhi thAya che. ochA ke adhika guNa ke doSavALI sArI ke naThArI eka eka saratIya vastu vacce rahelA taphAvatanI zodha karavAnI Teva manuSya rAkhavI joIe. dAkhalA tarIke gAyanuM dUdha, bheMsanuM dUdha, bakarInuM dUdha, gadheDInuM dUdha, uMTaDInuM dUdha, gharanuM dUdha AkaDAnuM dUdha vaDanuM dUdha ane manuSya strInuM dUdha A badhAM jema zvetavarNa ekaja dUdhanA nAme oLakhAvA chatAM badhAMnA guNa, Sa, svAda vigeremAM ghaNo ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAla satyAvIzo tadbhavata che; tema manuSya manuSa vacce AcAravirAra ane svabhAva vigerenA , tAvatano vicAra-zodha karanAra vizeSaNa gaNAya che. rAja rAjamAM, pradhAna pradhAnamAM zeTha zeThamAM, nokara nokaramAM, pitA ! pitAmAM, putra putramAM mAtA mAtAmAM, bhAI bhAImAM, bahena bahenamAM sI ! cImAM A badhAM manuSya jAti (sI ) hovA chatAM temanAmAM guNa deza sarakhA hotA nathI. temaja siMha, vAgha, hAthI, ghoDA, baLada, gAya bheMsa vigere tamAma pazu pazu vacce ane sajAtIya pazu vacce guNadoSa ane svabhAva vacce mahAna aMtara hoya che. e ja pramANe bIja jaMtuo, pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati ItyAdikamAM paNa paraspara guNadoSa saMbaMdhI moTuM aMtara raheluM che. vizeSajJa manuSyaja AsarvamAM guNadoSanI parIkSA karI zake che parasparanA taphAvatane bArIka dIda-daSTithI zodhI kADhe che. te taphAvata samajayA pachIja ganI vRddhi ane doSano tyAga karavAmAM samartha thavAya che. uttama, sadaguNI ke kiMmatI jaDa ke caitanya padArtho parIkSakonA hAthe DatAM tenuM mahatva ke mita aMkAya-che yogyatA pAme che ane azAnInA hAthe caDe to tenI kiMmata traNa koDI nIce thavA nathI pAmatI-ayogyatA pAme che. vastumAtramAM guNa hoya che, paraMtu te vizeSaNa guNadoSa zodhaka manuSya sivAya koI joI-zodhI zakato nathI. philihAdaka khAInA durgadhI pANIne sugaMdhI, sarasa banAvI jitazatru rAjane pratibodha pamADanAra subuddhi pradhAna jevA zodhaka gurU gurUmAM deva devamAM ane dharma dharmamAM paNa keTalo mahAna aMtara hoya che, tenI vizeSatAne jAranAra, sudeva, sugurU ane sarbhane svIkAranAra tathA kacara, kudeva ane kudharmane choDanAra vizeSaNa kahevAya che. e mArgAnujArIne pAIno 27 mo guNa jANavo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bela aThayAvIzame bela aThayAvIzamAM karelA guNane (upakArane) jANu kRtajJa thavuM bhUlavo nahi anya janano kRta upakAra jo." kharA kaTokaTInA prasaMge ApaNane koIe sahAyatA karI haya du:khanA samaye tana, mana ne dhanathI himata ApI hoya-daridratAnA samaye dhananI, romAdika kAraNe auSadha-upacAranI, bhUkha vakhate bhejananI tRSA vakhate jaLanI, TADha vakhate jagyA ane kapaDAMnI, ajJAna TALavA jJAnanI, zAnanAM sAdhananI unmArge jatAM upadezahita zikhAmaNanI, koI zikArI pazu ke nirdaya manuSya thakI AvelA prAMta kaTa samaye abhayadAna-rakSaNanI mArga bhUlelAne mArga dekhADavAnI, mahAna aparAdha samaye kSamA-mAphInI, baLAtkAra samaye ziyaLa ramaNanI ane dagati jatAM sadgati pamADavAnI ItyAdika kaMI paNa madada koIe karI hoya te teno upakAra jIvanaparyata na bhUlavo e kRtANApaNuM gaNAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bola aThayAvIzame thoDo paNa upakAra karanArane upakArI gaNavo joIe ane tenuM bahumAna karavuM joIe, e unnatino uttama upAya che. upara batAvela prasaMgomAMthI koI paNa prasaMgathI upakArI pAse gherAyelo jaNAya ke tarata te prasaMgamAMthI, pratikULa saMyogamAMthI upekArIne tana, mana ne dhananA bhoge mukata karI potA upara rahelo upakArano bojo utAre. evA koIpaNa upakAra vALavAne prasaMga na Ave to chevaTa evo avasara kyAre Ave ke upakArI AtmAe karelA upakAranuM Na vALa?" evI bhAvanA to jarUra bhAvavI ja joIe. karelA upakArane jANavA rupa ke na jANavA 5 bhaMgI dAlAMga sUtranA cothe TANe batAvI che. jema ke 1. guNaupara guNa karanAra, 2. guNa upara avaguNa karanAra, 3. avaguNa upara guNa karanAra ane 4. avaguNa upara avaguNa karanAra ema cAra prakAranA mANaso duniyAmAM hoya che. temAM karelA mahAna upakArano badalo upakArarupe vALanAra uttama, | upakArI upara apakAra karanAra adhamamAM adhama, avaguNa karanAra upara guNa karanAra uttamamAM uttama ane avaguNa karanAra upara badalo vALavA sAme avaguNa karanAra adhama koTino gaNAya che. adhamAdhama mANaso vizeSa pramANamAM hoya che. adhama mANaso paNa ghaNA hoya che. uttama mANasa thoDA ja hoya che ane uttarouttama to be cAra bhAgye ja maLI zake. karelA guNane bhUlI janAra ke guNa upara avaguNa karanAra mANasa kutarA karatAM paNa halako-utarate che. kaTako roTalo ApanAra dharInI dilojAnathI aneka rIte sevA bajAvanAra kutare tevA mANasathI hajara darajaje zreSTha che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bela aThayAvIza siha jevA kUra prANio paNa upakArIne upakAra saMbhArI badalo vALavAguNa karavA cUkatA nathI. pRthvIne parvata ane samUdronA boja karatAM paNa karelA upakArane bhUlI janAra tathA upakAra upara apakAra karanAra manuSyono bahuja bhAra jaNAya che; paraMtu upakArIne badalo upakAra ke sevA karIne vALanAra agara apakAra upara upakAra karanAra purUSono bhAra bilakula jaNAtuM nathI. are! avyakata caitanyavALAM jhADo paNa patthara pheMkanAra-avaguNa karanAraduHkha ApanAra mANasane phaLa ApavA ru5 guNa kare che. jayAre manuSya jevo ucca avatAra pAmIne avaguNa karanAra upara agara kaMI paNa avaguNa na karanAra du:khI nirAdhAra upara guNa karavo te dUra rahyo paNa dharmane-Atma-kalyANano mArga batAvI guNa karanAra gurU AdikanA upakArano badalo temanI AzA uThAvI ke sevAbhakita karIne na vALI zake to enA jevo bIjo adhama koNa? agara bALapaNathI pANI pAnAra ke ucheranAra manuSyane aDa paNa nArI yeLa vigere TADha, taDakA, chedana, bhedana bhAra vigere sahana karI upakAra karanArane amRta samAna pANI ane phaLa vigere ApI zAMti upajave cheguNa kare che karelA upakArano badalo vALe che. eka adhamAdhama mANasa so vAra upakAra karanArane ekAda vakhata phakata aparAdha thaI jAya to paNa badhA guNo bhUlI jaIne aparAdhanI zikSA kare che, jayAre uttamottama purUSa seMkaDo aparAdha karanArane ekAda vakhatanA upakArathI badhA aparAdhanI mAphI Ape che. upakAra karanAra ke bIjAe karelo upakAra na bhUlanArane abhyadaya thAya che ane apakAra karanArane ke koIe karelA upakArane oLavanArane tenuM mAThuM phaLa paNa avazya maLe che. vyavahAramAM paNa upakArIne upakAra na ja bhUlavo joIe; te pachI dharma pamADanAra dharmagurU pramukhane upakAra to naja bhUlI zakAya. e nItimArgAnusArI-mANasAIne 28 mo guNa batAvyo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ala AgaNatrIzame mela egaNatrIzamA lAkAnI prIti meLavavI jana vallabha thAvAnA sadaguNa Adare' 9 mANasAIvALo mANasa saune vallabha-vhAlA-priya bane che. badhA loko tene cahAya che. lokapriya thanAramAM kevA sadaguNo hovA jeIe? saraLa svabhAvI hoya [ A eka guNa aneka guNIne utpanna karanAra che.] satya bolanAra hoya. dayALa hoya. koI jIvane du:kha thAya tevuM vacana na bele ane tevuM vartana na rAkhe. mANasaIvALA mANasa para strI ke para purUSa tarapha kharAba najara na kare. dAnata zuddha hoya-harAmanI vRtti na rAkhe. dAnezvarI-udAra dilanA hoya. paragaga-paropakArI hoya. vinayavAna hoya. sahanazIla hoya. meDhAmAMthI apazabda-gAla gaMdha na nIkaLe, para Mtu hitakara ane priyavacana rupa ata jhare. koIne chetare nahi ane saMtApa, samabhAva tamanA premapUrvaka samAgama kare binasvAthe, namrabhAve paropakAra karanAra je ke yazakIti ane lokapriya thavAnI IcchA na rAkhe chatAM hAlanI sugaMdhanI peThe tenI suvAsa yaza kIti zvetAnI meLe phelAya che ane sarva sthaLe priya thavA pAme che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 bela ogaNatrIza pUrvakALamAM bhAmAzAha, jagaDuzAha, zivAjI, mahArANA pratApa, lokamAnya tilaka, dAdA navarojajI, gAMdhIjI vigere karmayogI purUSo janasamAjanuM hita karI lokapriya thayA ane vartamAnakALe paMDita javAharalAla naherU ane vallabhabhAI paTela vigere lokahita mATe tanatoDa mahenata karI lakama meLavI rahyA che. ethI ulaTA durguNa- vasvabhAva, asatya vacana, nirdayatA, kaThoratA, azuddha dAnata, laMpaTapaNuM, lobha-kaMjusAI, avinaya, krodha, ahaMkAra, kapaTa IrSyA, ane nidA vigere dharAvanAra lokomAM apriya thAya che. pote duniyAmAM niMdApAtra bane che temaja potAnA jAti, kuLa, kuTuMba, gurU ane dharma vigerene niMdAve che. vinaya-namratA guNathI mANasa sarvane priya thAya che. gurUAdika guNI purUSone vinaya karavo. eTale namaskAra karavA, bahArathI AvatA joI uThIne ubhA thavuM, sAmA javuM, Ave-padhAro kahI satkAra karavo, besavA Asana ApavuM, joItI vastu lAvI ApavI, temaNe batAveluM kArya karI ApavuM, temanI pAse sabhyatAthI besavuM-bolavuM, madhura vacana bolavuM, darekane be nAme bolAvavA, kayAM padhAryA hatA? kayAM padhArazo? kema, mArA jevuM kaMI kAmakAja che." hoya te kRpA karIne pharamAvo. ItyAdi vinaya kahevAya che. vinayathI guNanI vRddhi thAya che. lokonI lAgaNI vadhe che ane dhAreluM kArya nirvine pAra pahoMce che. lakSmInI vRddhi ane sukhanA sAdhanonI sulabhatA thAya che. eTaluM dhyAna rAkhavuM joIe ke khoTuM bolIne pitAne svArtha sAdhavA mATe koInI khATI khuzAmata karavI nahi kAraNa ke emAM saraLatA na hovAthI potAne svArtha na sadhAya eTale vinaya-namratA cAlyAM jAya che ane lokomAM apriya thavAne samaya Ave che. mATe AvA sadaguNone dharanAra mANasa sahune vahAlo lAge che. e mArgAnusArIne 29 mo guNa jANavo. * Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla trIza 101 bola trIzame lajjAvAna thavuM lajajata bano mativaMta susaMta je lAje kapaDAM paherIe, lAje je dAna; lAja vikhUNA mAnavI, tenA lAMbA lAMbA kAna. lajaja hoya tyAM maryAdA mAjhA hoya, mAjhA hoya tyAM nIti hoya ane nIti hoya to ja dharmanI prApti thAya che. dharma vagara karmanI mukita mema nathI. mATe mokSanI IcchAvALA manuSyane lajavAnI jarUra che. lajaja maryAdA ane nItivALo mANasa susaMta-susAdhu bhale tyAgInaya chatAM sAro pramArika lAyakAtavALe ane visvAsapAtra bane che. vajayavAna manuSya pAchu jatAM paNa aMgIkAra karatAM sAruM kAryono tAga na kare. lajajALa mANasa cAle tyAM sudhI kharAba kAmamAM pravRtti kare nahi. karmanI prabaLatAne laI kadAca tevA kAmamAM pravRtti karavAnI IcchA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 bola trIza thAya to tene manamAM ja dabAvI de. koI anivArya kAraNathI kharAba kAmamAM pravRtti kare paNa khace chatAM tevI nirlajajatA vALI behada kharAba pravRtti to na ja kare. saMkecAtA mane tevI pravRtti karIne tatkALaja tenAthI pAcho haTe. 'tamArA jevA sAca mANasa AvuM kAma kare te zuM vyAjabI gaNAya? ATalI Takora te lajAvAna mANasane maraNathI paNa adhika thaI paDe. zarIranI maryAdA jALavavA mANasa kapaDAM pahere che. te kapaDAM jADAM hoya to aMga DhaMgAya-maryAdA jaLavAya, paraMtu te aMga dekhAya tevAM jhINAM dekhAvamAM bhabhakAvALAM hoya te maryAdA jaLavAya nahi. maryAdA jALavavAno hetu na jaLavAya to e kapaDAM paheravAM mAtra zobhA mATeja che ema kahI zakAya. tyAM lajAne sthAna nathI. kulInatya na hoya tyAM lajaja na hoya. lajajA na hoya tyAM ziyaLa paNa kayAM sacavAya?. nirlajaja manuSya pazu karatAM paNa halako che. kAraNake pazuone te mULathI azAna dazA che. kartavya akartavya saMbaMdhI vicArazakita hotI ja nathI. jayAre manuSyane vicAra zakita sArAsArane viveka che chatAM nirlaja pravRtti kare te tenI duniyAmAM AbarU rahetI nathI. akAryamAM pravRttivALo hovAthI A bhava ane Avato bhava sukharUpa nIvaDato nathI. mATe aneka sadaguNa prAptinI khANa samAna lajaja guNane he bhavyAtmAo! dhAraNa karo. lajA guNa purUSa ane strIono amUlya alaMkAra-zaNagAra che. lajA hoya tyAM kulInatA hoya ane kulInatA hoya tyAM dayA paNa Ave che. ane dayALa mANasa dAna karI zake che. lajajA hoya to ziyaLa pALI zakAya. lajA hoya te vacana vicArIne bolAya, kajIo-kaleza na thAya, apazabadagALa gaMdha na bolAya paraMtu kArya pUratuM ja bolAya. durgaNAmAM sapaDAI adha:sthitie pahoMcela mANasa paNa lajapathI pAcho sudharI zake che. mATe lajA-maryAdAthI bolavuM, cAlavuM ane kAmakAja karavuM. lajA vagarano durgaNI mANasa koIpaNa upAya sudharI zakato nathI. ujaja na hoya te manuSya pazu carakha gaNAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mela trAzayA matiryaMta buddhizALI mANase lajajA karyAM ane kevI rIte karavI? ke na karavI? tene vicAra karavA joIe. khAvAnI zarama karatAM bhUkhyA rahevuM paDe. jhADo-pezAba dUra karavAnivAraNa karavAnI zaramathI zarIramAM roga utpanna thAya. pUjya varganA vinaya karavAnI zaramathI temanA avizvAsI thavAya. tema thatAM vyavahAramAM dhanAdika saMbaMdhI lAbha maLatA aTake ane pUjaya purUSonI draSTie abhimAnI, avivekI ke uddhata gaNAvAno samaya Ave. 103 dharmagurU pAse javAnI zaramathI ApaNA AtmAnA bhalA mATe hiteApadeza ke dharmopadeza sAMbhaLavAnA prasaMga na Ave ane tethI ApaNA AtmAne kalyANa mArga sadAne mATe baMdha thaI jAya. rogane chUpAvavAthI te roga uDAM mULa ghAle ane chevaTa roga asAdhya thaI jatAM prANa cheDavAnA prasaMga Ave. yogyapUjya gurUAdika pAse peAtAnAM pApa chUpAvavAthI ApaNA dugumAM vadhAro thAya ane sadaguNA ghaTavA pAme. sAcI salAha na maLe. pApa nivAraNa prAyazritAdika upAyo teo taraphathI maLavA na pAme. mATe yogya kAmamAM zaramalajja rAkhavAnI jarUra nathI. deva gurUnA darzana karavAmAM lAja na karAya. dharmakriyA karavAmAM lagna na thavI joIe. sevA-bhakita vaiyAvacca karavAmAM ne paropakAra karavAmAM, deza sevA karavAmAM, zrImAna chatAM paropakAra mATe yAcavAmAM, sAcuM kahevAmAM, meTI uMmare vidyAbhyAsa karavAmAM zarama karavI na paravaDe. 'marU paNa mAguM nahi, apane tanake kAja, paramAratha ke kAraNe, mAMgata nA've lAja, potAnuM ke pArakuM bhaluM thAya tevAM kAryomAM lajjAne dUra rAkhavI. paraMtu jethI potAnA ke bIjAnA AtmAne ahita-nukazAna thAya, rAjA daDe ke loko bhUMDe tevAM kAryo-cArI, vyabhicAra, jugAra, hiMsA, IrSyA, niMdA ane kajIyA kaleza-ka kAza vigeremAM avazya lajamAna thavuM jeIe. e nIti mArgAnusArI-mANasAInA 30 bAla kahyo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 bola ekatrIzame bela ekatrIza dayALu thavuM 'dayAvaMta thai Arya kArya karavAM sadA. jyAM dayA, satya, zuddha dAnata, lajajA-maryAdA, namratA, saMtoSa, saraLatA, samatA, nIti, paropakAra vigere saguNo hoya tyAM AryapaNuM hoya ane e guNo jayAM na hoya tyAM anAryapANuM kahI zakAya. AryatA e ahiMsA ane anAryatA e hiMsA che. vagara kAraNe pazu ke manuSyone gADha prahAro karavA, pazu ke manuSyane majabUta ane TUMkA baMdhane bAMdhavAM. dveSa ke ISyathI annapANI na ApavAM. koIne doSabuddhithI ra vigere sAdhanathI ThAra mArI nAkhavuM, lagnAdi prasaMge zokhanI khAtara baLado, uMTa, ghoDA vigere pazuone doDAvavAM, kanyA vikraya karavo ke karAvavo, asatya AcaraNa karavuM, khATI sAkSI bharavI, adhika levuM, ochuM ApavuM, temaja khATA lekha lakhavA, harAvyA karatAM bamaNAM ke traNagaNAM dAma copaDe caDAvavAM, bheLaseLa karI eka batAvI bIjo mAla Apa, TAnuM sAcuM ane sAcAnuM khoTuM karavuM, saDelAM dhAnanA vyApAra karavA, corI karavI, parastrI ke parapurUSa sAthe gamana karavuM, kuceSTAo karavI, gALa ApavI, kayAkaleza kusaMpakaravA ke vadhAravA, temaja- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bela ekatrIzo 105 hasI-mazkarIo karavI, koInI AjIvikA toDavI, ISyapUrvaka kenI paNa pArakI niMdA karavI, zikAra karava, koInA upara baLAtkAra karava-Ijajata pADavI, jugAra ramata karavI, dArU-madirA-mAMsa vigere abhakSyanuM bhakSaNa karavuM ane jarUrIyAta karatAM adhika lobha karavo, zekha ke moTAInA kAraNe AraMbha samAraMbhanAM-pApanAM para jIvone pIDavAnAM kAryo ke dhaMdhA karavA ItyAdika anArya kAryo mANasAIvALo mANasa kadi paNa na kare. kAraNa kenirdaya, lobhI ke ekAMta adharmI mANasanAM e kAma che. kaSTamAM AvI paDelAM ke maratAM prANIone dayA lAvI je rIte bacAvAya te rIte bacAvavAM. dIna-du:khI-nirAdhArane Azaro Apavo. bhUkhyAne anna, tarasyAne pANI, TADha karatAne vastra, rogIne auSadha, rakhaDatAne rahevA sthAna jagyA ane nirdhanane dhana vigerenI sahAyatA karavI. abhaNa strI-puruSa nAnAMmATIne vidyA-jJAna prApta thavAnAM sAdhano karI ApavAM. dareka prakAranAM vyasanothI pote bacavuM ane bIjAne bacAvavAM. unmArge caDelmane sanmArge caLavavA. bALaka-bALakone sArA saMskAra reDavA. arthAta je kAryothI potAnA AtmAne puNya-hita vigere lAbha thAya ane aneka AtmAone zAMti tathA jJAna-prApti thAya ane temanI caDatI temaja vaLI sadagati thAya tevAM kAryo e Arya kAryo kahevAya. dayA ane sadabuddhipUrvaka tevAM Arya kAryo karavAM. pitAnA kSaNika sukha mATe bIjI tarapha nirdayatA na vAparavI kAraNa ke badhA jIvone ApaNI mAphaka sukhanIja IcchA hoya che. ApaNe koIne madada karI hoya to ApaNane paNa saMkaTanA samaye madada ApanAra maLI jAya. bIjanuM du:kha TALavAnI zakita na hoya te harakata nahi, paraMtu koIne du:kha to na ja ApavuM, e dayALu Arya mANasanuM kartavya che. dayALa manuSyane nirogI zarIra ane dIrdhAyukha maLe che. ane dharmane lAyaka banI zake che. mATe dayA dilamAM rAkhIne Arma-uttama paropakAranAM kAryo hAM karavAM e nItimArgAnasArIne 31 mo guNa jANavo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - : 106 bAla batrIza bela batrIzame zAMta svabhAvavALA thavu kaumya prakRti rAkhavI hadaye anaMta je saumya eTale zAMta ane suMdara, prakRti eTale svabhAva eTale mANase hamezAM svabhAva atyaMta AnaMdI ane zAMta rAkhavo joIe. sahaja vAtamAM cIDAI na javuM joIe. gaMbhIratA rAkhavI joIe. svabhAva zAMta hoya to AkRti paNa zAMtaAnaMdI hoI zake. jenA hRdayamAM karatA, draSa, IrSyA ke krodhAdi kaSAyo bharelA hoya tene hero sarpa, sihanI peThe (zAMta sahanazIlatA ke samatAyukata na hovAthI) bhayaMkara heya. Aiita gun yati arthAta kayA mANasamAM kevA guNo che? te tenI AkRti-ro kahI Ape che. je mANasa saraLa, dayALa, namra, guNagrAhI ane samabhAvI hoya tene cahero paNa hAthInI peThe zAMta, ane AnaMdI hoya che. evI zAMta AkRtivALo manuSya ke pazu anya manuSya ke pazu zuddhane paNa AkarthI kheMcI zake che, vizvAsa upajAvI zake ane zAMti pamADI zake che. koIe kaMI paNa kAraNe Thapako Apyo ke kaThIna zabdo kahyA hoya te avasare tenA uparaphodha karavo nahi paNa vicAra karavo ke A je kaMI kahe che temAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ela batrIza 107 mAruM potAnuM hita samAyeluM che. mArA deza batAvI mane sudhAravA Icche che. pharIthI do na sevAya tenA mATe cetavaNI Ape che. athavA potAnI bhUla na heya ne sAmo mANasa Thapako ApatA hoya to vicAravuM ke emAM ene doSa nathI. mahArAM pUrvanAM karelAM azubha karmonuM pariNAma che, ema dhArI potAnA svabhAva zAMta rAkhavo. krodhI, IrSALu ke abhimAnI na thavuM. koI vakhate koInA hAthe kaMI nukazAna thAya-hAthamAMnI vastu paDI jatAM DhoLAI jAya ke tUTI jAya tyAre ekadama krodhI banI sAmAne mAravAthI, gALe ApavAthI, kajIyo karavAthI ke dhamAla karavAthI thayuM na thayuM thatuM nathI. TuTI gayelI vastu sAjI thatI nathI. DhoLAI gayelI vastu pAchI hAthamAM AvatI nathI. bagaDelI bAjI pAchI sudharatI nathI. mATe bagADa karanArane hasate here sAvacetI ApavI ke "bhAI harakata nahi, thayuM te thayuM. pharIthI Ama bagADa ke nukazAna na thAya tema sAcavI rAkhavI. AvA mIThA zabda, hasate here kahevAthI sAmAne vaDavA, gALo devA ke mAravA karatAM paNa vadhAre uMDI ane majabUta asara thAya che ane pharIthI te sAvaceta rahe che. kahevA kahevAmAM keTalo phera che? kaThora zaSya kahevAthI sAmAne atyaMta du:kha thAya che. chatAM tenuM pariNAma sAruM AvatuM nathI. jayAre mIThA zabdonI asara sArI thAya che. zAMta svabhAvavALo hAthI moTA parivAra sahita AnaMdathI rahI zake che. jyAre kura svabhAvavALA siMha ke sarpa ekalAja rahe che ane teo koIne 1 bhale du:kha na Ape chatAM temano koI vizvAsa karatuM nathI. vRkSanA mULamAM ke polANamAM agni saLagato hoya te te vRka-jhADa nava5llava mAMthI bane? tema jenA hRdayamAM jodha5 agni saLagato hoya tenA caherA upara zItaLatA-zAMti kayAMthI hoya? aMdara zItaLatA hoya teja bahAra paNa caherA upara zAMti heya. zAMta prakRti e kAMI upara uparano DhoMga ke dekhAva nathI hota. kAraNake tevo dekhAva lAMbo vakhata TakI zakatA nathI. mATe potAne ane parane atyaMta lAbhadAya*zAMtikAraka eve zAMta ane AnaMdI svabhAva rAkhavo e mANasAI che. e nItidharmAnusArIne 32 mo guNa kaho. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bola tetrIza. bola tetrIza parepakAra karavAmAM ta5ra rahevuM para upakAramAM satvara aMtara joDavuM. potAnAM strI, putra, mAtA, pitA, bhAI, bahena vigere kuTaMbI ke sagAsaMbadhInI sevA karavAnI te darekanI pharaja hoya che. temAM paraspara svArtha paNa heya che. ApaNe tenI sevA sAra-saMbhALa karIe to te ApaNI paNa sevA kare. eTale e paropakAra na kahevAya. paraMtu jemAM potAne koI jAtano svArtha na hoya tevA para bIja jIvonI dayA lAvIne sevA karavI ke tene sahAyatA karavI ane dareka rIte temanAM du:kha TALavAM te paropakAra kahevAya. svArthavRtti vALo mANasa paropakAra karavAne asamartha hoya che. kadAca paropakAra karavAnI bhAvanA thAya chatAM svArtha-parAyaNa hevAthI tevI bhAvanA ghaNe bhAge osarI jAya che. jayAre keTalAkane to mojazokhamAM paDelA hovAthI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ela tetrIsa 109 parAyAM du:kha jANavAnI ke paropakAra karavAnI darakAra paNa hotI nathI. jenI rageragamAM prANI mAtra tarapha dayA, prema, maitrI ane samabhAvanA pUra vahetAM hoya; satya, saMyama, saMtoSa, kSamA, gaMbhIratA, saraLatA, natA ane udAratA vigere sadaguNa jenA AtmAne ujajavaLa banAvatA hoya tevo mANasa popakAra karI zake che. paropakAra karanAra mANasa divasa ke rAta juve nahi. bhUkha, tRSA, TADha, tApa vigere agavaDo veThe che. zarIranA kaSTone ke dhananA kSayane ceto nathI. svajJAti ke 5ra zAti, svadeza ke paradeza, svadharma ke anya dharma temaja svakuTuMba ke para kuTaMba vigerene bheda paropakAra karanAra na juve. paropakArI mANasa pratyakSa dekhAtA du:khI ke kaTamAM AvI paDelA koI paNa prANIne patAthI aparicita hoI, agara AbarUdAra ke khAnadAna kuTuMba-kuLa ke nAtano hoI, madada na mAMge chatAM bhUta-bhaviSyane vicAra na karatAM vartamAna sthitino anubhava karI du:khamAMthI ke kaSTamAMthI bacAvavA tana, mana, vacana ne dhanathI banato prayAsa kare che. paropakArI mANasa dabamAM-araza kaTekaTInA prasaMgamAM AvI paDelA ke nirAdhAra jIvane koI jatanA badalAnI AzA vagara hiMmata ApI dareka rIte sahAyatA kare che. daridrIne dhana, rogIne davA, bhUkhyAne bhajana, tarasyAne pANI, nagna-vastra vagaranA ke TADhe karatAne kapaDuM, ratAne AzrayasthAnajagyA, azAnI ke abhaNane zAna ke vidyA pratpinAM sAdhano, koI zikArI pazu ke nirdaya manuSya thakI prAMta kaTamAM AvI paDelA jIvane abhayadAna, bhUlA paDelAne mArgadarzana, unmA-bisana ke durguNanA mArge caDelAne upadezahitazikhAmaNa ApIne sumArge sadaguranA mArge caDAvavAnI sahAyatA ApavI. keI abaLA-rI upara baLAtkAra karanAra vakI zIvAramaNa 5 dAna ApavuM. durgati jatane sadagati apAvavI ane mahAna aparAdhIne paNa kSamA-mAphI ApavI. ItyAdika upakAra upakArI mArusa kare che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAla tetrAza ka . pAra karavAno artha e nathI ke jenA upara upakAra karavAmAM Ave te mANasa ALasa ke nirUghamI banI bAhu bAMdhIne besI rahe ane upakArInI madada para ja nabhyA kare. 1 lUlA-laMgaDA, AMdhaLA, azakata ke nirAdhAra [bhale akhaMDa, aMgavALA hoya tevA koI paNa prANIne tenI jarUriyAta pUratI madada karI tene jeinAthI je je banI zake tevA hunnara-udyogamAM joDI daI potAnuM gujarAna pote calAvI ! zake tevA svAzrayI banAvavA. jeo kaI rIte kaMI paNa udyama karI potAnuM gujarAna calAvI na ja zake tevA azakatane hamezAM madada karavI e paropakArI mANasanI pharaja che. - - - - - - - - - - je mANasa dhananA abhAve dhananI madada nathI karI zakatA teoe mana, vacana ane kAyAthI sevA bajAvavI sahAyatA karavI. paropakAra karanAranI anumodanA karavI. "mArI pAse dhana hoya te huM paNa dhanathI paropakAranAM kAma karUM" evuM manathI ciMtavavuM. vacanathI dhanavAnane paropakAra karavAnI preraNA karavI. paropakAranI mahattA samajAvavI. nirAdhAra jIvone tene tyAM laI javA ane kAyAthI pote jAte du:khI jIvanI sevA zuzraSA karavI. dhanADhaya strIoe garIba strIonI dareka rIte sevA bajAvavI. du:khI nirAdhAra hoya, rogathI pIDAtI hoya ke suvAvaDanuM kaSTa bhogavatI hoya to temane yogya sahAyatA karavI, sAra saMbhALa karavI. ana, dhana, vastra vigerenI madada pote karavI ke bIjA pAse karAvavI. Ama zrImaMta strIone pote te sevA karatI joI tenI asara bIjI strIo upara paNa paDe. bIjI strIo paNa sevAparopakAranA kAmamAM joDAya. vidhavA strIoe banI zake teTalo vakhata paropakAra karavAmAM ja gAba joIe ke jethI potAnuM jIvana zAMtithI pasAra thAya ane paropakArano lAbha levAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAla tetrIza 111 mAma paropakArI manuSya dezanA manuSyano dharmanA ane ati potAnA mATe paNa upakAra-uddhAra karI zake che. parane zarIraramANa saMbaMdhI je madada karavI te dravya upakAra ane parane mAmAnuM bhAna karAvI AtmasAdhanAnA mArge caDAvavAnasthira karavA te bhAva upakAra. ema be prakAre popakAra banI zake che. kSetramAM dhAnanA pAkanuM rakSaNa karavAmAM purUSanA AkAra jevA ubhA karelA oLA, anAja-dhAnyanuM rakSaNa karavAmAM rAkha ane mANasanuM zatru thakI ramaNa karavAmAM moTAmAM lIdheluM taNakhaluM-taraNuM madadagAra thAya che. jayAre uttama manuSya janma pAmyA chatAM paranuM rakSaNa nahi karanAra manuSya oLA rAba ane taNakhalA karatAM paNa halakI koTIne gaNAya paropakAra nahi karanAra manuSya pRthvIne bhArabhUta gAya. svArthI manuSya to japtamAM saMkhyAbaMdha hoya che, paraMtu para upakAra karanAra uttama purUSa te viralA ja hoya che. papakAra karanAra purUSa caMdra, sUrya, vRkSa ane vRSTinI peThe koInA rokyA rokAtA nathI. mATe A pramANe je potAnAM se kama choDIne paNa vagara vilaMbe utsAhathI para upakAra kare che te mANasa mANasAIvALe gaNAya che. e nItimArganusArInA tetrIsamo guNa samajavo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 912 bola cotrIza bola cetrIza kAma kaidha Adi cha AMtara zatruone jItavA "aMtaraMga che zatru karavA dUra che." zatru be prakAranA che. bAhya ane atyaMtara. bAhya zatru traNa prakAranA che. jAti vairI, pUrva bhava vairI ane A bhava vairI. ati vairI uMdarane bilADI, sApa ne noLIyA, siha ne bakarA vigere. pUrva janmamAM koI jIve koI jIvane mArela hoya agara tenI sAthe koI paNa kAraNe virodha karela hoya jethI paraspara eka bIjA sAthe AMTIghUMTI rahI javAthI bIja bhavamAM te vairabhAva udayamAM AvatAM, ekabIjAne maLavAno prasaMga Ave tyAre eka bIjAnI AMkho eka bIjAne jotAM laDhe ke krodha utpana thAya te pUrva varI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ela ceAtrIzameza 113 A bhavanA bairI khAna-pAna, ThAma-vAsaNa, kapaDAMlattAM, kAmakAja, kSetra-vADI, dhana-dhAnya, strI-putrAdi kuTuMba tathA hA-nA vigere kAraNe pAtAne aNagamatuM thayuM ke gussA caDI jAya, abhimAnanA cakra caDe ane gALA varasAve ke mAraphADa kare; eTale duzmanAvaTa ubhI thAya. dhIre dhIre mana phATayAM ke vaira vadhatuM jAya. ekabIjAnA paDachAyA kApe. duniyAdArInA vividha prasaMgAmAM vighna ubhAM kare. kajIyA-kaleza-kusaMpa jagADe. paisA ane zarIrane hAnI pahoMcADe. Ijajata ghaTADavAnA upAya zeAdhe ane khUnA-marakI jevI laDAIyo lage. A badho prabhAva A bhavamAM utpanna karelA bAhya zatruonA che. koI sAthe bAhya zatrutA karavI e sajajanatA nathI. jema bane tema sarva prANiyo sAthe eka cittavALA banI nirmaLa hRdayathI maitrI, mitratA rAkhavI e sajajana purUSanuM lakSaNa che. jema jema mitratA vadhe che tema tema deza, jAti ke dharmanA udaya thAya che. bAhya zatrutAnA abhAve A saMsAra svargarupa bane. abhyatara zatrue. A rIte jAti vaiTI, pUrvabhava vairI ane A bhatra vaiTI e tratru prakAranA bAhya [zarIrathI bahAranA] zatruno eka eka jIvane aneka hoya che. e badhe prabhAva aAMtara zatruonA che. atyaMtara-zarIra ke AtmAmAM rahelA meTA duzmana cha che. krodha, mAna, mAyA, lebha, rAga ane dveSa. vyavahAra ane paramArtha e baMne mArgamAM jIjJezane nukazAna karanAra A cha prakAranI mananI vRttio-pariNatione zatru tarIke gaNavAmAM AvI che. e cha zatruo aMtaranI vicAradraSTithI yA zAnadRSTithI oLakhI zakAya che. A cha zatruo jagatanA chadmastha prANImAtranI pAchaLa paDelA che. e aMtaranA zatruoja bahAranA zatruone utpanna kare che. bahAranA zatruone manuSyo oLakhe che, tenI sAthe laDe che, vairanI para parA vadhAre che ane nikAcita-cikaNAM karma bAMdhIne aneka prakAranAM du:khanuM sthAna evI durgati 8 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meAla cAtrIzameA meLave che. paraMtu aMtaranA zatruone oLakhanAra viralAja hoya che. oLakhavA chatAM te duzmanane vaza nahi thanAra-temane jItanAra to koI AtmArthI jIva bhAgyeja maLI zake. jayAM sudhI aMtaranA duzmanAne manuSya dabAvatAvaza karatA nathI tyAM sudhI mANasAI AvI zakatI nathI. mANasAI vagaranA mANasanI kiMmata zI? 114 lAbha e sarva pApAnA bApa che. lAbha hoya tyAM svArthIpaNu adhika hAya. svArthamAM aMdha banelA AtmA potAnA svArtha sAdhatAM hiMsA, asatya, cArI, kajIyA-kaleza ke mAraphADa karatAM DaratA nathI. bIjAne chetare che. mAyA-kapaTa kare che. bIjAnI AjIvikAo toDe che. AtAnA svArthane ADe AvanAra upara krodha kare che. abhimAnanA AvezamAM AvI na karavAnuM kare che. gamatI vastumAM [strI-putra-tana-dhana vigeremAM] rAgAMdha [kAmarAga, moharAga ke draSTirAga vigeremAM chatI AMkhe AMdhaLA banI jAya che. jene laIne viveka vagaranA banI aneka anartha-pApanA kAma kare che ane aNagamatI vastu upara IrSyAdveSa utpanna thAya che. rAga-dveSa e karmanA bIja che. rAga-dveSa thakI cAra kaSAyA-krodha, mAna, mAyA ne lAbha utpanna thAya che. athavA aMtaraMga cha zatruo bIjI rIte A pramANe che. kAma, krodha, lAbha, mAna, mada ane harSa. koma kAma eTale vikArI vRtti. parastrInA sarvathA tyAga karavA. potAnI strI sAthe paNa jema rogI mANasane auSadha khAvAnI jarUra paDe che tema tusnAna pachI phkata cittanI AturatA TALavA uparAMta viSaya sevavA nahi. bhAvanA to sarvathA brahmacarya pALavAnIja rAkhavI. zvAnavRtti [niraMtara dararoja viSaya sevavAnI vRtti] na rAkhavI. eka rAtrimAM ghaNI vakhata o saMga karavo e uttama purUSAnuM lakSaNa nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bola cotrIza 115 nitya viSaya sevavAthI potAnuM tathA cInuM zarIra nirbaLa banatuM jAya, bhA, bhagaMdara, pAMDa vigere rogo lAgu paDe che. potAne ane kuTuMbIone pti ane upAdhio jAge che. jIvana akAruM thaI paDe che. divase viSaya sevavA e sRSTi yA nIti viruddha che. ati Asakita rAkhavAthI strInA viraha samaye parastrI sevavAnI bhAvanA thaI jAya. parastrIne samAgama karatAM duniyAmAM ladhutA thAya. paracIlaMpaTa banelA rAvaNa, padyottara vigere Aja lagI vagevAya koI vizvAsa kare nahi. rAja jANe to daMDa kare ane AvatA bhavamAM narakanAM du:kho bhegavavAM paDe. mATe jema bane tema kAmavAsanA-viSaya sevavAnI IcchAne kAbUmAM rAkhavI-rokavI. ati viSayavAsanA vaDe vivekAdi guNono nAza thAya che. kAmarupa agni hRdayamAM prajavalita thatAMja moTAI, paMDitAI, kulInatA, DahApaNa ane vivekAdi guNo baLI jAya che. nAza pAme che. AMdhaLe mANasa sAme rahelI vastu joI zakatA nathI. jayAre kAmAMdha mANasa tethI paNa vadhAre AMdhaLo che. khATI vastune sAcI mAnIne seve che. laMpaTa banelAM aneka strI-pura pUrva kALe du:khI thayAM che. vartamAna kALe thAya che ane bhaviSyamAM du:khI thaze. kedha potAnuM dhAryuM na thAya, 'hA'nI 'nA' thAya, koI kaMI vastu khAI nAMkhe, khAI jAya, bagADI nAkhe, phoDI teDI nAkhe ke aNagamatuM kaMI paNa mya to gusso karavo te phodha. e koine sahanazIlatA vaDe dUra karavo. koI kAcA banI jAya to krodha karavAthI kaMI sudharatuM nathI. phodha paMca avagana kare, tajepItara anna; karmabaMdha leAhI baLe cUke sana vacana.' AvAM aneka ana kodha karanArane thAya che. koi vinAne nANa kare che. mitrAI toDAve che. saMtApa kare che. asatya bolAve che. kleza karAve Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bela cetrIza che. kIrtino nAza kare che. asadagati Ape che ane puNyarupa pUMjIne khalA karI nAMkhe che. doDa pUrvanuM kareluM tapa eka kSaNavAranA karelA krodhathI niSphaLa bane che. khAdheluM haLAhaLa jhera ekaja vakhata maraNa nipajAve che, paNa koI rUpI jhera A janmamAM verajhera karAvI ahita karavAnI sAthe anaMta janma-maraNa karAve che. vaidakanA niyama pramANe krodhanA AvezathI lehI tapI jAya che. jethI lohImAM vikAra thavA pAme ane tAva vigere roga pragaTa thAya che. sarvane pratyakSa anubhava hoya che ke jayAre krodhanA Aveza Ave che tyAre AkhuM zarIra dhrujI uThe che. hero lAlacoLa banI jAya che ane hRdayamAM ekadama AghAta thAya che. e vakhate belavA cAlavA ke vicAravAnuM kazuM bhAna rahetuM nathI. koI vakhate lohI magajamAM caDI javAthI prANAMta kaSTa-hArTa phela thavAno vakhata AvI jAya che. mATe kadAca anIti ke akArya karanAra vyakitane sanmArge caDAvavA-tenA hitanI khAtara krodha karavAnI jarUra paDe to paNa te krodha pitAnA AtmAmAM uDI asara thavA na pAme tevA kRtrima karavo ke jethI potAne ke sAmAne nukazAna na thAya kiMtu lAbha thAya. svArthamAM rAcelA gRhastha, sattAdhArI, rAjamahArAjA ke khuda tyAgIo zuddhAM potAnuM kArya sAdhavA sAmA mANasane krodha thavAnAM kAraNo ubhA kare che. te vakhate khAsa kSamA rAkhavAnI jarUra che mATe sukhanA Icchaka purave krodha TALI zamA, sahanazIlatA, samatA ane samabhAva dhAraNa karavo joIe. mAna mAna-abhimAna rAkhanAra mANasa abhimAnI gaNAya che. mAna dazA vALA mANasa bAvaLanA ThuMThA je akkaDa hoya che. tenAmAM vinaya-namratA, saraLatA, komaLatA vigere guNono abhAva hoya che. abhimAnI mANasa game tevuM lokavirUddha kArya karatAM Darato nathI. "mane koNa kahenAra ke pUchanAra che? evo ahaMkAra rAkhe che. hitecchu manuSyanAM hitakara vacanane gaNakArato nathI. "mArUM te sArU mAne che, paraMtu sArUM te mAruM na mAnavAthI durAgrahI hoya che. *. - - - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bela cetrIza 117 abhimAnI mANasa game te rIte prapaMca karIne potAnuM vacana manAvavA prayatna kare che. lAlacathI bIjane potAne vaza karI potAne kakko kharo kare che. pitAnA manamAM zAstra saMbaMdhI koI paNa zaMkA hoya to paNa mAnabhaMganA bhayathI koIne pUchI zakato nathI. gurU ke vaDilone vinaya karI zakato nathI. temaNe karelA upakArane bhUlI jAya che. duniyAmAM vagovAya-niMdAya che. vinaya na hovAthI vidyA ke jJAna prApta karI zakato nathI. te pachI tyAga-tapa vigere zuddha yathArtha dharmakriyAnuM AcaraNa to karI ja kayAMthI zake. mATe vizeSa samyagazAna meLavI AvA mAnane Atmahitecchae tajIne vinayanatAvALA banavuM joIe. mada mAna ane mada keTalIka rIte samAna che, chatAM vastu svarupe baMne jUdAM che. amuka amuka bAbatenI sarvamAnya utkRSTatA prApta thatAM je thAya te mada ane potAnI tathA amuka aMze bIjanI draSTie koI paNa bAbatamAM pitAmAM zreSThatA mAnavI te mAna. dAkhalA tarIke ati, kuLa, baLa, 5, tapa, lAbha, prajJA-buddhi yA zAstra ane ThakurAI moTAI-zrImaMtAI vigere bAbato utkRSTa maLatAM mANasa mehanA chAkane laIne phalAI jAya te mada kahevAya che. jyAre koI mANasanA mukhathI potAnI prazaMsA sAMbhaLavAthI potAmAM manathI mAnI lIdhelA DahApaNane laI,nirbhayatA, vAcAlatA ane uddhatAIne laI rAjayasattAvALI dareka vyakitane paNa javAba devAnI hiMmata hovAthI temaja guNa hoya ke na hoya chatAM koIe caDAvavAthI, vigere kAraNothI phalAvuM-chAtI kADhIne cAlavuM, potAnuM dIThuM karavuM, gurU vaDilAdikane paNa na gaNakAravuM-temanuM apamAna karavuM te abhimAna gaNAya che. abhimAnI mANasa game tevAM bUrAM kAmo kare chatAM potAnI AbarU sAcavavAnI ke potAne bacAva karavAnI muAnA cheDA sudhI paNa koziSa kare che. mAna ane mada baMne jayAre potAnA svarupamAM hoya tyAre tyAM vinaya ke maryAdAne abhAva hoya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 bela cetrIzame che - - - - - - - - - - - - - - potAnI jAti brAhyANa vigereno-mada karanArane bIjA janmamAM nIca jAti caMDALa vigere prApta thAya che. mULa ucca-kULane mada karanArane nIca gotrakuba sAMpaDe che. baLa zarIra saMbaMdhIne mada karanAra nirbaLa bane che. kapano mada karanAra 5, saubhAgya, sundaratA vagarane thAya che. tapazcaryAne mada karanAranuM ta5 niSphaLa jAya che ane bIjA bhavamAM tapa karavAnI zakita maLatI nathI lAbha athavA dhana biMdA jayAM hAtha nAMkhe tyAM phAvI jAya. koI dAva niSphaLa naja jAya. avaLA pAsA nAkhuM to paNa savaLA ja paDe vigerene mada karanArane koI vakhate evo dhakko lAge che ke AgaLanuM kamAveluM ane gharamAM raheluM badhuM dravya mULamAMthI cAlyuM jAya che, nirdhana banI jAya che. pachI zaramathI mAthuM uMcuM karIne pharavuM bhAre paDe che. prajJA-buddhi ke vidyAno mada karanAra pitAthI adhika vidvAna mANasane mAna AdarasatkAra ApI zakato nathI, paraMtu tenuM avamAna-anAdara kare che. pote vizeSa jJAna meLavI zakato nathI. garviSTha hovAthI zaMkA paDavA chatAM te bIjane pUchI zakato nathI. ema dhIme dhIme potAnI vidyA ke zAna oI bese che ane AvatA bhavamAM nirakSara-azAnI-buddhi vagarane ThoTha bane che. ThakurAI, moTAI, zrImaMtAI ke sattAno mada karanAra anItinA mArge caDI A bhava ke para bhavamAM daridrI, dIna-du:khI ke nirAdhAra bane che. AvuM samajI kaI vastuno mada-garva karo?, zA mATe mada karavo? mada kone TakI rahyo che?, rAvaNa jevA zakitamAna rAjAo mada karavAthI maraNane zaraNa thayA to alpa zakitavALA pAmara jIveno garva kyAM sudhI TakavAno che teno vicAra karI vivekI mANase ATha prakAranA madathI dUra rahevuM joIe. leza jarUrIyAta uparAMta saMgraha karavAnI vRtti te lAbha. dAna devA-vAgya manuSyone dAna na ApavuM ane vagara kAraNe dhanane saMcaya karavA taiyAra thavuM te lobha kahevAya che. potAnI pAse potAnI jIMdagInI jarUriyAtathI jANa - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla cAtrIzamA adhika saMpatti hovA chata jarUriyAtavALA jIvone dayAnI lAgaNIthI, parAmANasa kaI pakAranI bhAvanAthI ke puNya nimitte yogya jIvone je nathI te lAbhI gaNAya che. paNa ApatA 119 IcchAo konI pUrI thaI che? dhananA poTalA bAMdhI parabhavamAM sAthe koNa laI gayela che?, maratA mANasane bacAvavAne te dhana koIne upayogI thayuM che? vigere vicAra lAbhI mANasane AvatA nathI. dravyanA vyaya thavAnA bhayathI mitrAthI dUra rahe che. lAbhI mANasa dharma kAryamAM bhAga lene nathI. jJAti sevA ke deza sevAnA kAryathI paNa dUraja nAze che. lAbhI mANasanI cittavRtti hamezAM dhana ke Icchita vastu meLavavAnI ane meLavelAnuM rakSaNa karavAnI phikaramAM pharyA kare che. tene koI patra prakAre saMtoSa vaLato nathI. kahyuM che ke je darzAvIza paccAza bhaye, zata hoya hAra to lAkha magegI, koDI araba kharaba mile hi, dharApati honekI cAha jagegI. svarga mRtyu pAtAlakA rAjaya, karo kRSNA ati Aga lagegI, suMdara eka saMtoSa bina, zaTha! terI te bhUkha kyu na bhagegI. IcchA anaMtI che, teTalI sAmagrI eka jIvane maLI zakatI nathI. bhane thobha hoya ja nahi. 'lobhe lakSaNa jAya' e kahevata pramANe peTamAM pUrUM khAya nahi. halakuM, bagaDeluM ke sastuM laIne khAya. kapaDAM sArAM pahere nahi. phATelAM tUTelAM ke aneka thIgaDAM vALAM pahere. koIne caNu paNa rakhADe nahi. devuM ne maravuM sarakhuM samaje. dhana mATe TADha, taDakA, bhUkha, tarasa, kaSTa, pArakI gulAmI ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAla cAtrIzame kuTuMbInA viyAga vigere sahana kare. chatAM tapa tyAga vigere dharmAnuSThAna karavAnI bhAvanA na thAya. 120 ati lAbha e pApanuM mULa che. lAbhane vaza thaI na karavAnAM kAmahiMsA, jATa-kUDa kapaTa, corI, jugAra, vyabhicAra vigere kare che. A lokamAM nidAne pAtra bane che ane parabhavamAM paNa durgatinAM du:kha bhogavavAM paDe che. mATe paudagalika sukhanAM sAdhanomAM saMtoSa dhAraNa karavAnI jarUra che. paraMtu svaparane hitakArI kAryomAM vizeSa abhilASA rAkhavI e asaMtASa yA lAbha na kahI zakAya. jema bane tema thoDA sAdhanathI jIvananirvAha karavA tarapha kALajI rAkhavI e sahu koInI pharaja che. paraMtu nirUdyamI banI pArakA vaibhava upara tAgaDadhinnA karavA e saMtoSavRtti na gaNAya. mATe nItipUrvaka, koInI AjavikAne dhakko na lAge te rIte udyama karatAM pUrva karmanA [puNyanA] yoge je maLe temAM saMtoSa rAkhavo. ghaNI hAya vAya ke jha MkhanA karavAthI kaMI adhika maLI jatuM nathI. evuM samajI saMtoSa dhAraNa karavo. saMtoSathIja lAbha jItAya che. haSa tsu koIpaNa paudagalika sukhanA lAbhAdi prasaMge azAnI mANaso atyaMta harSa dhAraNa kare che. koI paNa mANasa bUrI hAlatamAM AvI paDayo hAya tathA peAtAnA duzmana du:khI thayo ke maraNa pAmyo jue yA sAMbhaLe athavA vagara kAraNe bIjAne du:kha upajavI, jugAra ramI, zikAra karI ke vezyAgamana vigere vyasane sevIne rAjI thavuM, malakAvuM te paNa harSa gaNAya che. malIna vAsanAnAM saMskAravALA ane raudra pariNAmavALA nirdaya vAja bIjAne du:khI karIne harSa pAme che. e raudra dhyAnanuM pariNAma che. korTIo mANasa jema mAkhIothI kaMTALIne sUryanA asta thavAnI rAha juve che, tema nIMca manuSyo potAnA svalpa vArthanI khAtara mahAna purUSone paNa vipattiAmAM gherAyalA jovAne Icche che. manuSyonA kartavyo uparathI uttama madhyama ane adhamapaNAnA nirNaya karI zakAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla cAtrIzamA anyane sukhI karavA mATe svArthano bhAga ApanArA uttama purUSo kahevAya che. potAnA svArthane hAnI na pahoMce tevI rIte bIjAne madada karavA taiyAra rahenArA madhyama purUSo gaNAya che ane potAnA svArthanI khAtara eka pAInA lAbhanI khAtara parane nukazAna karanArA adhama koTInA lekhAya che. jayAre potAnuM kaMI paNa nukazAna na karanAra, paraMtu upakAra karanAranA vagara kAraNe apakAra karI nukazAna karI rAjI thanAra mANasa kaI koTInA gaNavA? tenA mATe evI koI upamA ApavA lAyaka vastu nathI. tevA mANasane adhamamAM adhama rAkSasa jevA gaNI zakAya. 121 uttama manuSyo bIjAne sukhI dekhIne ke sukhI karIne harSa pAme che. anyane du:kha Ape to nahija, paraMtu du:khI dekhane du:khI thAya che ane tene sukhI karavAnI kozISa kare che, sarva jIvA upara dayA rAkhe che, sarvanuM bhaluM Icche che ane potAnI bhUlano pazcAtApa karI pharI tevI bhUla karatAM aTake che. AvA manuSyo ghaNI sahelAIthI uttama guNA meLavI zake che. mATe paudagalika vastunA lAbhathI ane koIne du:khI karI ke du:khI dekhIne harSa na pAmavA, paraMtu bIjAne sukhI dekhI ke sukhI karIne ane Atmika sukhanA lAbhathIja harSa pAmavA-rAjI thatuM. paudagalika sukhanAM sAdhano maLatAM atyaMta harSa pAmavAthI-khuza thavAthI garvanA pagathIe caDI javAya che. A saMsAramAM sarva vastu kSaNika che. zarIra Aje sukhI dekhAya che ane kAle aneka vyAdhiothI vIMTAI jatAM vAra nahi lAge. lakSmI caMcaLa che. Aje je gharamAM lakSmI lIlA kare che te gharamAM bIjeja divase bhUta-pretanA vAsA thAya che. mATe A asthira padArtho pUrvakRta puNyanA yoge prApta thayA hoya to tenA dharmanA mArge sadupayoga karI levA eja potAnuM che. paraMtu tenI prAptithI harSaghelA thaI-phe lAI jaIne karmabaMdhana karatAM aTakavuM. e aMtaraMga cha zatruonuM svarUpa batAvyuM. athavA kAma, krodha, mada, lAbha, harSa ne zoka e paNa cha zatruo kahevAya che. temAM pAMcanuM varNana upara pramANe kSaNavuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 ela AtrIzame zAka zAka eTale kheda, glAni, arati ke ciMtA. koI vastu jenA upara atizaya meAha hAya te] dhana, dhAma, ThAma, vasra vigere khAvAI jAya; bhAMgI TuTI jAya; koI upADI jAya; koI vhAlA sagA saMAMdhInuM maraNa ke paradezagamana thAya; potAnA ke saMbaMdhInA zarIre rogAdika vyAdhi thAya; ke koI duzmana kanaDagata karatA hAya tyAre ciMtA, zAka, glAni, kheda, ati ke ArttadhyAna thAya che ane e rIte jIva karmabaMdhana kare che. paraMtu vivekI mANase tevA prasaMge vicAra karavA ke ciMtA karavAthI dhAryuM kaMI paNa kAma thatuM nathI. ciMtA karavAthI bhAMgI gayelI, jatI rahelI ke bagaDI gayelI vastu pAchI AvatI nathI ke sudharatI nathI. maraNa pAmela ke paradeza gayela saMbaMdhInA viyAga ciMtA karavAthI TaLatA nathI. ciMtA karavAthI rogAdika vyAdhi maTato nathI ane ciMtA karavAthI duzmana cAlyA jatA nathI. e badhA mATe banatI kozISa karavA chatAM jo dhAryuM naja thAya to ciMtA na karatAM saMtoSa dhAraNa karavA kAraNa ke bhAvI bhAva TALavAne koI paNa samartha nathI. uparokata-varNavelA aMtaraMga cha zatruo AtmAne avaLe raste dorI, karmabaMdhana karAvI durgatimAM dhakele che. Aja bhavamAM du:khakartA evA bAhya zatruo to koI vakhate zatru maTIne mitra paNa banI jAya che, temane jItavA sahelA che, paraMtu aMtaranA zatruo kAma, krodhAdika temanA karatAM ghaNAja baLavAna che ane janmojanma sAthe rahI vividha du:khasaMtApa upajAve che. e zatruone jItavAthI maitrIbhAvanA vizvaprema pragaTe che ane sarva prANio sAthe mitratA vadhAravI e manuSya jIvananI sArthakatA che. e maitrIbhAvanAthI jagatamAM koI bAhya duzmana rahevA na pAme, temaja hiMsaka prANio paNa mitratAne bhaje che-zAMta thaI jAya che. mATe mokSa sukha Icchaka Atmika sukha Icchaka mANase bAhya zatruo upanna karanAra e aMtaraMga cha zatruone dUra karavA satata prayatnazIla banavuM joIe. e nIti mArgonu sArInA 34 me guNa kahyo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bela pAMtrIza 123 bela pAMtrIsamo indriyone vaza rAkhavI vijya meLo Indriya upara sadA." Indro upara vijaya meLavanAra mANasAIvALe gAya pAMca Indri sAthe mana paNa vaza karavuM joIe. manane vaza kare te pAMca Indriyone vaza karI zake. zopriya pAMca IndrimAM prathama monTendriya-kAna kAna mATe che ane tenA zuM karavAnuM che? mana sAMbhaLavA mATe che. duniyAmAM sAMbhaLavAnuM paNa jANuM che. nathI gALe saMbhaLAya, potAnI ke pArakAnI nidya saMbhaLAya kayo saMbhaLAya vikalAo ane gappA pUra saMbhaLAya temaja vyAkhyAna saMbhaLAva, sArI zikhAmaNa saMbhaLAya ane prabhu, gurU tapa cAra-uttama puranA guNagAna paNa saMbhaLAya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 bela pAMtrIza ke zuM sAMbhaLavuM ane kevuM sAMbhaLavuM, je sAMbhaLavAthI dilane saMtoSa thAya, AtmAmAM rahelA avaguNo jaNAya, sanmArge caDAya, karma baMdhana na thAya ane rAgadveSa ghaTe tevuM sAMbhaLavuM. kadAca AtmAne azAMti thAya tevuM sAMbhaLavAne prasaMga Ave to kAna baMdha karI devA agara tyAMthI cAlyA javuM, paraMtu tevA zabdo lakSyamAM na rAkhavA. rAga dveSane dabAvI, bolanAranI azAnatA jaNI samabhAva rAkhavo. rAgaraMga sAMbhaLavAnA rasIyA na thavuM kAraNa ke tethI mRgalAnI peThe pAyamAlI thAya che. ma -- kalAka cakSurindriya cakSurindriya-AMkha, AMkhathI joI zakAya che. sAdhupurUSonAM darzana karI zakAya che. jIvadayA pALI zakAya che. sArAM nIti ke dharmanA pustakonAM abhyAsa tathA vAMcana karI AtmAne sanmArge caDAvI zakAya che ane AMkha varA AtmAnI mukita paNa thAya che. bIjI rIte e Akhe durgatinuM kAraNa paNa bane che. nATaka ceTaka jevAthI, strIone viSaya buddhie nirakhavAthI, guhegArane apAtI phAMsI zULI vigere jovAthI, kura mANaso vaDe karAtI paMcendriya jIvonI ghAta jevAthI, kajIyA-yuddha vigere jovAthI ane manuSya ke pazuothI sevAtI viSaya-krIDA jovAthI AtmA unmArge dorAya che. karmabaMdhana thAya che. vaira virodha vadhe che. citta cagaDoLe caDe che ane chevaTa durgatine vare che. AMkha e zAnI che. mANasane joIne tenAM sArAM-narasAM lakSaNe bhaNI zake che. zatru-mitrane oLakhI zake che. pUrvabhavanA saMbaMdhIne je A bhavamAM tadana aparicita hoya tene jotAM atyaMta prema jAge che ane pUrvabhavanA duzamanane jatAM tenA upara krodha Ave che, temaja tene jovuM paNa gamatuM nathI. Ama evAthI sadaguNa ane durguNa baMne vadhe che. mATe DAhyA mANase sadaguNa vadhe tevI rIte AMkhano sadupayoga karavo, paNa pataMgIyAnI peThe durUpayoga na karavo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | bAla pAMtrIza dhrANendriya prANendriya nAka. duniyAmAM sugaMdhI ane durgadhI evA be jAtanA padArtha che. sugaMdhI padArtho cittane game che. jayAre durgadhI padArtho taraphe ANagamo digaM] upaje che. sugaMdha jANavAnuM ke durgadha bhaNavAnuM kAma nAkanuM che. sugaMdha ke durgadha e pudagalonuM pariNAma svibhAva che. sugaMdhI padArtha dugaMdhI bane che ane durgadhI e sugaMdhI banI zake che. sugaMdhI ane sarasa bhojana paNa gaLA heThe utaryuM eTale khAtAM mAkhI AvI jAya ane vamana thatAM khAdheluM pAchuM nIkaLe eTale te durgadhI ane na jovAlAyaka banI jaya che. phalihedaka khAInuM pANI durgadhI ane na pIvA yogya hatuM chatAM subuddhi pradhAne tene sugaMdhI ane sarasa pIvA yogya miSTa banAveluM hatuM. Ama sugaMdhI ane durgadhI evA pudagaLanuM svarupa pANI vahyA mANase sugaMdhI ke durgadhI padArtha upara rAga ke dveSa na karavo. zrIkRSaNe jema gaMdhAtA kutarAnA maDadAne joI durgAchA na karatAM ulaTo tenI batrIzIne vakhANavA rupa guNa lIdhA tema ApaNe paNa grAhI thavuM joIe. sugaMdhamAM Asakata thanAranI dazA bhamarA ane sarpanI peThe bUrI thAya che. bIjo artha laIe to sugaMdha eTale suvAsa yAne ya: kIrti ane durgadha eTale kuvAsa yAne apakIrti thAya. jema duniyAmAM suvAsa-caza: kIrti thAya tevI rIte vartavuM e vivekI purUno svabhAva che ane kuvAsanA-apakIti thAya tevI rIte vartavuM e avivekI mUrkha mANasanuM lakSaNa che. mATe suvAsa ane kuvAsanuM svarupa samajIne je zreya lAge te mArge cAlavuM. rasendriya rasendriya-jIbha. jIbhanAM be kAma che, svAda levA ane vacana bolavuM. pAMca IndriyamAM jIbhane lekhama ghaNuM che, temaja lekhamadArI paNa ghaNI ja che. batrIsa dAMtanI khullI coma-heThaLa rahIne be kAma saMbhALavAnI kALajI - - - - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 126 bela pAMtrIzame . rAkhavI paDe che. khAvAmAM saMbhALa na rAkhe to AkhA zarIrane rogAdika pIDAnuM karaNa bane. bolavAmAM viveka na rahe to mAra khavarAve kajIyA, kaleza, kusaMpa, vaira virodha ane karma-baMdhana karAve. e jIbhane khAvA pIvA ane bolavAmAM vaza na karavAthI-na rAkhavAthI maraNane zaraNa paNa karAve rasanA svAdamAM rasiyA thanArAM mAchalAMnI juo kevI dazA thAya che evuM samajI bolavAmAM hitakara, namra ane vicArapUrvaka kArya pUratAM ja vacano kahADavAthI jIbha upara kAbu meLavAya che ane khAvAmAM "khAvA mATe jIvavuM nathI paNa jIvavA mATe khAvAnuM che ema samajI sAdo bhUkha karatAM ocho ane niyamita khorAka levAthI dravya ane bhAve lAbha thAya che. rasagRddhipaNuM vadhatuM nathI ane karmabaMdhana paNa na thAya. AvuM svarupa samajI DAhyA mANase jIbha upara khAvA ane bolavAmAM kAbu rAkhave. be ke traNa vakhata jamavA uparAMta vaccamAM kaMI paNa khAvAnI Teva na rAkhavI. kAcuM koruM, haratAM pharatAM je Ave te khAvuM e te janAvaranI rIta che. khAvAyogya ane pAcana thAya tevuM jarUriyAta pUratuM niyamita khAvAthI pAcana barAbara thAya ane rogAdi upAdhi na thAya. davAonA kharcA na karavA paDe ane zAMti rahe. koI paNa vakhate moDhAmAMthI darda vacana-gALagaMdha na kahADavAM. ane sahune priyapaNuM upaje tevuM bolavuM. asatya bolavAnI mazkarImAM paNa Teva na rAkhavI. "huM Ama karIza, tema karIza, amuka sthaLe jaIza" vigere nizcayakArI bhASA paNa na bolavI. zuM karavuM ke zuM thayuM? e chaghastha na jANI zake. trikALa zAnI athavA vacanasiddhi purUSanuM ja vacana paLI zake. mATe jIbha upara bolavA tathA khAvApIvAmAM bahuja sAvadhAnatA rAkhavI. spazendriya sparzevi -zarIra. sparzendriya eTale upara batAvela cAra Indri sivAya zarIrano bhAga hAtha, paga, peTa, chAtI, mAthuM vigere zarIra samajavuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhrola pAMtrAza 127 zarIrathI TADhA unhAna, lUkhA ke cIkaNAne, bhAre ke haLavAno ane kharabacaDA ke suMvALA sparzane anubhava thAya che. hAtha, paga ane mAthuM e sArAnarasA kAmamAM madadagAra bane che. jema ke hAthathI dAna devAya, dayA pALI zakAya, jIvane bacAvI zakAya, sArA kAmamAM koIne madada ApI zakAya, koInI sevAbhakita karI zakAya ane baMne hAtha joDI mastake caDAvI sAdhupurUSone tathA vaDIla vigere pUjaya purUSone sadabhAve vaMdana-namana karI zakAya che. temaja hAthathI hisA thAya, koIne marAya ane dareka vastu upADavA-mUkavAmAM madada maLe. pagathI pagalAM bharI sArAM yA narasAM kAryo karAya che. corI, hiMsA, vyabhicAra ane evAM bIja bUrAM kAmomAM paNa madada kare che. temaja gurU AdikanAM darzana karavAmAM jIvanI dayA pALavAmAM, jIvone bacAvavAmAM ane tevA bIjA paropakArAdi satkAryo karavAmAM paNa paganI svAyatA joIe. . mAthuM potAnA vairIne joIne karI jaya, dhana vigerenA madathI akkaDa banI jAya temaja gurU ane vaDila pramukhane joIne name che. Ama zarIranAM dareka aMgo koIne koI zubhAzubha kAryamAM pravRtta rahyAM hoya che. e dareka aMgAne kaye mArge pravartAvavA? te samajI jane samajIne jema bane tema zubha kAryomAM pravartAvavAM zarIrathI dareka javAnI gurU, vaDila nAnAM heTAM, strIo temaja pura, potAnAM ke pArakAM manuSya ke pazu pakSI vigerenI abheda bhAve yogya sevA bajAvavI e manuSyamAtranI pharaja che. "kare sevA to maLe mevA" athavA "prAzinI sevA eja mahAvIranI sevA" dareka rIte jene jevI jarUriyAta hoya tene tenI sthApanA karavI e zarIranI zobhA che. anukULa sparzanA cara ane pratikULa sparzanA yoge dveSa na karatAM zArIrika kaSTa paDatAM samabhAva sakhI sahana karavuM ke jethI pUrve bAMdhelA vairAdika nimittanAM karmo nAza pAme ane maLe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bela pAMtrIzame - - - - noIdriya naIndriya-mana. pAMce Indriyone nAyaka mana che. mana Indriyone je raste dore te raste dorAya che mana eTale sArAnarasA viSayo ke kAmo tarapha Indriyone preraNA karanAra vRtti. mana e karma baMdha ane karma mukitano hetu che. e mana jItAya teja mokSamArge pragati karI zakAya paNa manane jItavuM bahu muzkela che. mana e pavanavegI che. dhvaja, vAMdaruM, hAthIne kAna ane azvanI gati karatAM paNa mana vizeSa capaLa che. vajA, pavana baMdha thAya eTale sthira thaI jAya. hAthI, vAMdarU ke ghoDe bebhAna bane to ja tenA saMbaMdhI kriyA aTake. tema manane Atmika hita sAdhaka kriyA-sAdhana vaDeja vaza-sthira karI zakAya. jyAre mANaso naphA ke nukazAnanuM vArSika saravaiyuM kahADatA hoya, nANAM gaNatA hoya, koI manapasaMda pustakanuM vAcana karatA hoya kepriya vastunuM nirIkSaNa karatA hoya te prasaMge cAlatI kriyAmAMja mANasanuM mana tallIna banI jaya che. maraNanA bhayathI telathI TaboTaba bharelA vATakAmAMja draSTi sthira karI caurAzI caTAmAM aneka prakAranI racanAonI vaccethI pasAra thanAra pradhAnanuM mana matra vATakAmAM ja sthira rahyuM. kAraNa ke je citta calAyamAna thAya, draSTi ane tenuM eka paNa TIpuM jo nIce paDe to baMne bAju be ugADI talavAra taiyAra hatI, eTale ke utarI javAne bhaya hato. AvA prasaMge paNa mana sthira thaI jAya che. chatAM ethI A mAne kazo lAbha nathI. mana kema chatAya ? 1. je AtmA cAra gati-durgatinAM janma jarAne maraNAdika du:khathI Dare; anAdi kALathI AtmAnI sAthe rahevA du:khadAyaka karmonA saMgathI kaMTALe; tathA paudagalika sukhe e kSaNika, Atmika guganA ghAtaka ane pariNAme jhera samAna du:khakartA che ema samajAya toja AvatAM karmone aTakAvanAra saMyama, vrata-paccakakhANAdika tyAga vRtti5 saMvara bhAvamAM potAnI cittavRttine zekI zake. - - - - - - - - - - - - - - - " - - - - -6 + + Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla pAMtrIza 2. vaLI jene potAnAM lIdhelAM vrata niyama bhAMgavAnuM khaMDita thavAne bhaya hoya; prabhu ane gurunI AjJA pALavAnI jene dhagaza hoya ane je hamezAM potAnI Teka pALavAmAM sAvadhAna hoya te ja potAnuM mana bajAmAM rAkhI zake. 3. sAmAyika vigere karAtI kriyAo zA mATe ane zI rIte karavAnI che?, e karavAno hetu zo che?, belAtA pAThonA artho zA che?, eno je vicAra kare te potAnuM mana kabaje rAkhI zake. 4. cAlato ane saMbhaLAto upadezakono upadeza chidra-traveNI na thatAM sAra vahI je potAnA AtmA upara ja utAre che te manane vaza karI zake. 5 lAkaDA vigerenI mALA bAjoTha ke patharaNA upara goLAkAre sthApI tenA upara draSTi rAkhI navakAra 108 gaNe te manane sthira karI zake. 6. je anupUrvI copaDImAMthI agara moDhathI ninya gaNe te citta sthira karI zake. je deva, gurU ke potAne rUcikara, upakArI priya hoya tenuM niraMtara uThatAM, besatAM, hAlatAM cAlatAM nAma smaraNa raTaNa kare tenuM mana sthira thAya 7. je potAnI Indriyone sanmArge dorave tenuM mana vaza thAya. potAnA kAnane sadupadeza sAMbhaLavAmAM, uttama purUnA guNagAma sAMbhaLavAmAM ane AtmikahitazikSA sAMbhaLavA vigeremAM roke. AMkhane gurUAdika satyarUponAM darzana karavAmAM, AtmAne hitakara saguNavaddhaka ane prabhunI vANIthI bharapUra evAM gAyo-pustako vAMcavAmAM, bhaNavAmAM ane jIvadayA pALavAmAM roke. 8. nAsikAthI sArAnarasya gaMdhamAM rAgadveSa na AvatAM pudagaLanA parirAmano vicAra karI samabhAve vicare. jIbhane khAvA-pIvA ane belavAmAM pariNAmane vicAra karI khAvA-pIvA ane bolavAne rasiyA na thatAM jIbhane kAbumAM rAkhe. sparzendriya zarIrane gamatA aNagamatA sparza vakhate chedana bhedana tADanA, vadha baMdhana dAha, pudagalane pudagaLa kare, tuM te amara agAha re jIvaNa sAhasa A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' - - - - - 130 bola pAMtrIza ! : - * * ** * * - - - A bhAvanA bhAve azuddha bAraka, poSAka ane pINAthI zarIrane na pANatAM jIvadayA, sevAbhakita vigere zubha kAryomAM pravartAve te potAnuM mana vaza karI zake. 9. krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga ane dveSane saMsAra bhramaNanA hetu jANI, kSamA, vinaya, saraLatA, saMtoSa ane samabhAvathI haThAve. pArakI niMdA e puNyanA khajAnAne lUMTanAra che jANIne tyaje ane je sadA potAnA AtmAne uccathe laI janmane zAstrAbhyAsa, svAdhyAya, zAstrArtha vigerenuM ciMtana karavAdika pravRttimAM vicare te mana vaza karI zake 10. vairajhera mUkI, kajIyA-kaleza, kusaMpa vigere dUra karI, je darekanI sAthe prema bhAvathI, namratAthI, vivekathI ane baMdhubhAvathI jIvana gujAre teja pitAnA manane vaza karI zake che. 11. jo ke sarvathA to terame guNaThANe pahoMcelA kevaLIoja manane jItI zake che, chatAM paNa e sthitie na pahoMcAya tyAM sudhI te kevaLa jJAna ane kevaLa dazanavALI sthitine pahecI vaLavA mATe uparokata sAdhane grahaNa karI eTale aMze te pramANe vartI manane sAdhI zakAze teTaluM paNa kAmanuM che. eka bhavamAM ekAda vara paNa je mananI sthiratA thAya, Atmika lInatA ke apUrva AnaMda udabhavaze te paNa anaMta saMsAra kapAI jaze. ucca mAge thoDuM thoDuM paNa niraMtara cAlatAM dhArele sthaLe pahoMcI zakAze. dareka dhArmika ke vyAvahArika kriyAomAM pravRtti karatAM nizAna cUkavuM na joIe. huM koNa chuM? kyAMthI Avyo chuM? ahiMja zA mATe utpanna thayo? Aja jAti, veNa ke saMyogo zA mATe maLyA? kaI sthiti-dazAmAM hAla rahuM chuM? ane te zA mATe mArI pharaja zI che? mAro mitra ke zatru koNa che ane te zA kAraNathI?. A vigere bAbatono vicAra karavo e paNa mana sthira karavAnuM sAdhana che. jenuM mana vaza na haya-asthira hoya te Indriyone vaza na rAkhI zake. IndranA prabaLa vikArane vaza thaI mahA anartha thAya tevI rIte IndriyonA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bola pAMtrIza 131 * * * - - viSayamAM pravRtti na karavI, te Indriyavijya gRhastha mATe kahevAya che. svacchedapaNe Indriyone pravartAvA na devI, vikArone nirodha karavo. amuka maryAdAmAM IndriyonA vikArone lAvI mUkavA te Indriya nirodha che. nahi rokavAmAM AvelI eka eka Indriya paNa mahAna anarthanA mATe thAya che. Indriyone Adhina thavAthI rAvaNanI mAphaka kuLano ghAta thAya che. adhikArathI patita thavAya che. ane prANane paNa nAza thAya che. Indriyone sarvathA naja pravartAvavI eTale AMkho baMdha rAkhavI, kAnamAM pUmaDAM bharAvI devAM, moTuM baMdha rAkhavuM, nAkanAM chidro baMdha karI devAM ane zarIrathI hAlavuM cAlavuM baMdha rAkhavuM tenuM nAma Indriya vijaya kahevAya nahi. ema banavuM ja azakya che. Indriyo pAse AvelA viSayonA padArthone Indriyo vIdhA anubhavyA vinA rahevAnIja nathI. AMkho khullI haze te padArtho dakhaNeja. kAnathI zabdo saMbhaLAzeja. nAWI suMghANeja jIbhathI bolAze ke svAda levAzeja ane zarIra dvArA zubhAzubha sparza anubhavAzeja. ItyAdika viSayone saMbaMdha thazeja. paraMtu te te viSayo maLyAthI temAM koI anukULa viSaya maLatAM khuzI thavuM ane pratikULa viSaya maLatAM nArAja thavuM ItyAdika rAgadveSano tyAga karavo eTaluM ja manuSyanA hAthamAM che ane tene ja Indriyo jaya karyo kahevAya Indriyono jaya karanAra manuSya sarvakArya siddha karI zake che ane Indrijene jya nahi karanAra Indriyone AdhIna thayelo manuSya koIpaNa dhArelAM uttama kAryo siddha karI zakato nathI kAraNa ke te potAnI zakitano badho vyaya IndrivenA viSayamAM ja kare che tethI bIjA kAryo siddha karavAnuM tenuM baLa nAza pAmeluM hoya che. evuM koI paNa viSaya Indriyona bAkI nahi hoya ke A jIve ane vAra te bhagavya na hoya. A jIMdagImAM ja tevA viSayo aneka vakhata bhagavyA chatAM tenA te viSaya tarapha vAraMvAra mana lavAyA vinA rahetuM nathI, zAMti vaLatI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - ma na , bela pAMtrIza nathI, IcchAo ghaTatI nathI, agnimAM jema jema lAkaDAM vadhAre nAMkhIe tema tema agni vadhAre pradIpta thaze. agni bUjhAvavAne te rasto nathI. ani te lAkaDAM ochAM nAkhavAthI ke nAkhelAM lAkaDAM kADhI nAkhavAthI ja zAMta thAya che. tema Indriyono vijaya viSayone poSaNa ApavAthI thato nathI, paraMtu viSayone maryAdAmAM-hadamAM lAvI mUkavAthI, viSayonI IcchA ochI karavAthI ja tene vijya thaI zake che. suMdaratA dhAraNa karanArA zubha viSayo koI nimitta yoge asuMdaratAvALA azubha banI jAya che ane azubhatA dhAraNa karanArA viSayo nimitta yoge suMdara ke zubha banI zake che. te konA upara rAga karavo ane konA upara dveSa karavo?. tatvathI vicAra karIe to padArthomAM zubhAzubhapaNuM nathI, paNa ApaNA manamAM ja zubhAzubha-sArUMnarasuM vigere rahyuM che. kemake ekane ekaja viSaya koI kAraNathI ApaNane sAro lAgato hato te ne teja viSaya kALAMtare ke rupAMtara thatAM kAraNavazAta ghaNoja apriya thaI paDe che ane jenA upara ApaNane aNagamo hatA, jenI ApaNe IcchA paNa karatA na hatA, te ja viSaya koI prasaMge eTalo badhe priya thaI paDe che ke tene tyAga karavo paNa gamato nathI. padArtho to potAnA svabhAva pramANe potAnuM svarupa batAvIne ubhA raheze. temAM rAgadveSa karavo ke na karavo te ApaNA potAnA ja hAthamAM che. manane sudhAravAnI ke samajAvavAnI jarUra che. padArtho kAMI potAne svabhAva badalAvIne sudharI zakavAnA nathI ke ApaNe tene sudhArI zakavAnA nathI. Indriyone kabumAM na rAkhavI teja Apattine-du:khane mArga che ane tene jaya karavo te saMpattino mArga che. Indriyone ya karavo te svarga che ane Indriyone AdhIna thavuM te naraka che. arthAta Indriyone jya karanArane svarga jevAM zAMti dAyaka sukha maLe che. ane Indriyono gulAma-AdhIna thanArane naraka jevAM azAMti upajAvavAra du:kha maLe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mola pAMtrIza 133 zarIra e ratha samAna che. Indriyo e ghoDA samAna che. mana e sArathI samAna che. AtmA deha rUpI rathamAM rahenAra-musApharI karanAra mAlIka sarakho che. Indriyo spI ghoDAone kAbumAM rAkhavAthI A deha rUpI ratha dhArela sthaLe pahoMcADI zake che. nahitara tophAnI ghaDAo unmArge ghasaDI jaI rathane nAza kare che. gRhastha dharmane lAyaka thavA mATe IndriyonA prabaLa viSayone maryAdita karavA-nayamamAM rAkhavA. Indriyone AdhIna-gulAma banela manuSya dharmanA adhikArI nathI. A pramANe pAMca Indriyo ane manane vaza na thatAM tene kabaje karavA mATe prayAsa karavo e jIMdagIne saphaLa karavAno upAya che. vAMcI sAMbhaLI ke vicAra karIne eka bAbatane paNa paDatI mUkavAthI kazo lAbha thato nathI. paraMtu je AtmAne lAbhakaratA jaNAya te bAbatane hamezAM vAMcavAthI, sAMbhaLavAthI, vicAravAthI ane vicArIne amalamAM-vartanamAM mUkavAthI ja lAbhadAyaka thAya che. Indriyo ane manane vaza karanAra mANasa mANasAIvALe gavAya che. e nItimArgAnuyIne 35 me ane chello bela varNavI batAvyo. A pramANe pAMtrIza bela 5 nItimaya jIvana gALanAra-jIvanane dhAraNa karanAra manuSya samyagadarzana simakita] pUrvaka gRhastha dharmanA ke sAba dharmanA te dhAraNa karavAne yogya bane che. - - - - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 kahANI karavA jevAM jaina siddhAMta graMthamALAnA uttama pustako taiyAra che 1. dhamamaya jIvana zA mATe ane kema gALavuM ? | kiMmata rU. 1-4-0. 2. prAta:smaraNa ane svAdhyAya bhAga 1 le. judA judA lekhakanA cuMTI kSaDhelA 108 suMdara lekho, kAvyo stotre pratyAkhyAnanA pATha gujarAtI-bhAvArtha sAthe, guNasthAnanI vigata vigereno saMgraha be raMgamAM chApela che. 3. prAta:smaraNa ane svAdhyAya bhAga 2 je. ATha saMskRta stotro, tenA gujarAtI padyAnuvAdo tathA bhAvArtha sAthe tathA uttarAdhyayana ane daza vaikAlika sUtranA nava adhyayananA gujarAtI anuvAda. cAra raMgamAM chApela che. 4. jene sU-tihAsa ane samIkSA. pAchaLanA pAnAmAM Apela vigata pramANe naM. 2, 3 ane 4 e dareka pustakanI kiMmata rU. 3-8-0 che paNa jaina sidadhAMta mAsikanA navA grAhakane 2, 2-0-0 mAM ApavAmAM Ave che. - chapAya che che. jene sidhAMta bela saMgraha bhAga 1 le, 6, sAmAyika sUtra, bhAga 1-2-3. naM. 5 tathA 6 nA pustakonI darekanI kiMmata rU. 3-8-0 che. paraMtu sane 1951 nA jaina sidhAMta mAsikanA grAhakane bheTa ApavAmAM Avaze. jaina siddhAMta sabhA zAMti sadana, 259 lemiMgaTana reDa, muMbaI naM. 7. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1.' ha5 - 15 : A jaina sU - ItihAsa ane samIkSA - - bhAga 1 -19 prakaraNa hAlanAM sUtre kALacaka, kALanI gaNatrI, kALanuM mApa. jaina dharmanI prAcInatA sUtronI utpattithI pustArUDha thayA sudhIne ItihAsa sUtronuM vargIkaraNa sUtro koNe racyA, sUtra ke AgAma, mAnyatA bhedanuM kAraNa vigere 19 viSayo upara ItihAsa, samIkSA, mAhitI ApelI che. bhAga 2 - janetae kareluM beTAM bhASAMtare tapa revatI ghana samAyanA bhAga 3 jo, naMdI sUtra pramANe sUtronA nAmo, judA judA varga pramANe nAme. alaga alaga saMpradAyanI mAnyatA pramANenI vargavAra TIpe. sUtronAM pada vigerenI hakIkata, sUtra ane tenA adhyayanamAMnA viSayanI vigata. chuTaka kiMmata rU. 30-0 jena sidhata mAsikanA navA grAhakone phakata rU. 2-0mAM ApavAmAM Ave che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka. 2 7 136 1 : . - : - - zuddha jaina saMskRtine pracAra karatuM ane sarva jaina saMpradAyonI ekatA mATenuM eka mAtra mAsika patra jaina sidhdhAMta dara mahinAnI pahelI tArIkhe bahAra paDe che. dara mahine 112 pAnAnuM vAMcana uparAMta traNa vizeSAMko ApavAmAM Ave che. jIvanamAM upayogI thaI paDe tevA vyavahArika, sAmAjika, dhArmika lekha, kAvya, vArtAo, saMvAdo, draSTAMte vigere dara mahine ApavAmAM Ave che. uparAMta khAsa vArtA aMko ApavAmAM Ave che. dareka AtmAthI jaina baMdhue jaina siddhAMta mAsika dara mahine vAMcavuM joIe bheTa jaina siddhAMta mAsikanA cAlu prahakone ucA kAgaLamAM be raMgamAM chApelA, pAkA puMThanA, jekeTa sAthenA rU.7-90nI kiMmatanA be pustako bheTa maLe che. vArSika lavAjama phakata rU. 5-00no manI orDara moklI Ajeja grAhaka thaI jAo. jena sidhAMta sabhA zAMti sadana, 259, lemiMTana roDamuMbaI - 7 - - - - - - - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svargastha AcArya zrI masi'hajI svAmI smAraka zAstra mALAnI atyAra sudhImAM pragaTa thayelA maNakAonI yAdI 1 zrI sAmAyika sUtra mULa, arthe ane vivecana sahita. | 2 jainA samAcAra gadhAvalI. khaMDa 5-6 4 sumana saMcaya. zAsana samrATa aA.bha. zrI vijaya nemisUrizvarajI ma.sA. nAM ziSyaratnA pa.pU.A.bha. zrI padyasUri graMthAlaya dAdA sAheba, bhAvanagara jIvanavRttAMta. 18 &titvakI subIyamALA bhAga 2 ja, 18 25kamAlA caritra saMskRta 29 rAMpakamALAno rAsa. 21 enazcimuni caritra, saMskRta. 23 harikezcimuni che ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI thazo, alchbllo Re% 23 garlaeNlI saMgraha bhAga 1 le. 24 sana-kumAra cakravarti nA rAsa. 25 gahelI saMgahu bhAga 2 jI. 26 zrI zAvakavRta da5 Na.. 1 bolle 27 bhuvanasuMdaronA rAsa ) 28 tiloka suMdarIno che ! > jaina rAsa mALA bhAga 1 lo. 29 puraMdara kumAranA che te 30 su patranupanI . | 31 sadabodha mA mULa, saMskRta chAyA ane arva sahita. 32 zrI jaina saMvAda ratna mALA, 33 sulasA satIne rAsa. ) 34 kunakasenA che 99 rata rAsamALA bhAga 2 je. 35 dhanavatI che che 36 tara gavatI . che 37 amaradatta kastUrI satIne rAsa. ). 38 lalitAMga kumArano ? jaina rAsa mALA bhAga 3 jo. 39 jinendrastavanA. 40 jaina rAsa mALA bhAga 4 thI. lili bhaMga kumAra, satyaghoSa, ane kimaLa kevaLIno rAsa.] 41 jaina rAsa mALA bhAga 5 mA. [15 vIcaMdra guNasAgaranA 2 sa.] 42 zrI jaina stuti sajajhAya mALA. 43 gahelI saMgraha bhAga 3 je. 44 amUha" Adarza mumukSu kartavya. 45 nItimArgAnusArInA 35 bola, 46 vidya llatA satInA rAsa. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com