Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAkhyAtrika-nAjika caityavaMdanA bhASya, guruvaMdanA bANA paccakakhANa bANa AdhArita bhAva zuruvaMdanA bhAva guruvaMdanA 15 16 17 15 16. 12 19 12 18 12 20. 11 19. 11. 21 10 20 10 22 21 23. 22 24 ? che che 24 hAra = 2004 uttaradvAra vAva paccakakhANa 22 hAra = 492 uttaradvAra 9 vAra = 90 uttaradvAra saMpAdaka pU.munirAjazrIpuNacakIrtivijaya ma. sA.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ // TIMToImaMDana-zrImuharIpArzvanAthAya namaH II // namAmi nityaM gururAmacaMdram // bhAmika-bhAtrika caityavaMdanabhASya-guruvaMdanabhASya-paccakkhANabhASya AdhArita divyakRpA : dIkSAyugapravartaka pUjyapAda AcArya deveza zrImad vijaya rAmacaMdra sUrIzvarajI mahArAjA samatAnidhi pU.munirAjazrI darzanabhUSaNavi.ma.sA. : saMpAdaka : suvizAla gacchAdhipati pU. AcArya deveza zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI ma. sA. nA ziSyaratna samatAnidhi pU.munirAjazrI darzanabhUSaNa vi. ma. sA. nA ziSyaratna pravacana prabhAvaka pU. munirAjazrI divyakIrti vi. ma. sA. nA ziSyaratna pU.munirAjazrI puNyakIrti vijaya mahArAja sAheba phla : prAptisthAna : sanmArga prakAzana zve. mU. tapa. jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001. phona-pheksa : 5352072 Email : sanmargp @icenet.net
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASyamika-bhAvatrika nakala : 3000 prathamAvRtti : saMvata-2073 mUlya H rUpiyA 30/ A pustakamAM AMzika lAbha lenAra zrIyuta dIpacaMdachaganalAla parivAra samatAnidhi pU. munirAjazrI darzanabhUSaNa vi.ma.sA.nA ziSya praziSyaratno amArA kuLadIpako pravacana prabhAvaka pU.munirAja zrI divyakIrti vi.ma.sA. tathA tapasvI pU. munirAjazrI puNyakIrti vi.ma.sAnA saMyamajIvananA 25 varSanI pUrNAhUti tathA zrI jenazAsananA goravavaMtA garimA saMpanna zrI gaNipada upara ArUDha thaI rahyA che te nimitte * kusumabena bAbulAla nAgaAEAkSa zAha poSaNavALA eka sagRhaththa Fac ka * mudraNa vyavasthA : sanmArga prakAzana zve. mU. tapa. jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001. phona-pheksa : 1352072 Email : sanmargp @icenet.net 2
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ / TIMTAImaMDana-zrImuharIpArzvanAthAya namaH || jJAnayAkhyAM mokSa che. paramAtmAnuM zAsana syAdvAdamaya che. AtmAnA zuddhikaraNa mATe jeTalI jJAnanI jarUra che eTalI ja kriyAnI jarUra che ane kriyAnI jema jarUra che tema eTalI ja jJAnanI paNa jarUra che. A vAtane barAbara samajI levAmAM Ave to ApaNuM eka eka nAnuM paNa anuSThAna AtmAne lAbhadAyI bane che. AjanA jamAnAmAM keTalAka phakta jJAnane AgaLa kare che to keTalAka phakta kriyAne AgaLa kare che paNa A baMne rathanA be paiDA jevA che. baMne paiDA cAle to ja ratha AgaLa gati karI zake che. eTale baMnenuM mahatva che. jema eka AMdhaLo ane eka laMgaDo baMne jaMgalamAM AvI gayA hoya ane cAre bAju Aga lAgI hoya eka ja dizA evI che ke tyAMthI bhAgI javAmAM Ave to bacI zakAya. laMgaDo joI zake ke kaI dizAmAM bhAgI jaIe to bacI javAya paNa doDavA mATe paga nathI. AMdhaLA pAse paga che eTale doDI zake che paNa kaI dizAmAM bhAgI jauM to bacI javAya e jANato nathI ane game te dizAmAM bhAge to AgamAM bhaDathuM thaI jAya. A baMne svataMtra rIte bacavA mATe azaktimAna che. bacavAnA upAya eka che ke AMdhaLo vyakti laMgaDAne khabhA para besADI te je dizA batAve te pramANe cAlI jAya to baMne bacI zake. laMgaDo jJAnazakti sahita che paNa kriyAzakti rahita che ane AMdhaLo kriyAzakti sahita che paNa jJAnazakti rahita che eTale baMne bhegA thAya to icchita sthAne pahoMcI zake. evI rIte jJAna ane kriyA baMne bhegA maLI mokSa ApavA samartha che. jaina kuLamAM janmela AtmA traNa lokanA nAtha devAdhidevanA darzana-pUjAnI kriyAmAM joDAya che paNa te darzana-pUjA zA mATe ane kevI rIte karavAnA te jJAnathI rahita hoya to te kriyA tene joIe tevo lAbha karanArI banatI nathI mATe pUjAdi kriyAmAM 12 kalAkano samaya ApavA chatAM kevI vidhithI pUjA ke caityavaMdana karavuM joIe eno khyAla na hoya to suMdara bhAva paNa Avato nathI mATe darzana - aSTaprakArI pUjA - navaraMgapUjA - caityavaMdana vagere vidhi kevI rIte karavI tenuM mArgadarzana bhavyajIvone maLe te mATe 24dvAra ane 2074 uttaradvAra batAvyA che. jainakuLamAM janmela vyaktine paMca mahAvratadhArI, nigraMtha evA sadguru janmathI maLela che. emano vinaya karavA mATe vaMdanavidhi che. "guru vinA jJAna nathI" e uktithI paNa jJAna mATe vinaya Avazyaka che. jJAna samyagU bane mATe suguru pAse bhaNavuM jarUrI che. eTale vaMdanIka-avaMdanIka sAdhunA bheda batAvI kevI rIte kyAre
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaMdana karavuM? kyAre na karavuM vagere mAhiti paNa 22 dvAra ane 492 uttaradvAra dvArA guruvaMdana bhASyamAM maLaze. gara pAsethI je jJAna maLyuM tenuM phaLa virati che ane e virati paccakakhANane AdhArita che. virati e dharma che eTale dharma paccakakhANane AdhArita che e paccakhANa keTalA prakAranA che? kevI rIte levA ? vigaI kone kahevAya ? nIviyAtA kevI rIte thAya ? AgAranA artha zuM ? paccakakhANa zuddha kyAre thAya ? vagere 9 dvAra ane 90 uttaradvAra dvArA paccakhkhANa bhASyamAM maLaze. A pramANe traNa bhASya deva-guru-dharma svarUpa tattvatrayInI ArAdhanA kevI rIte karavI tenuM sUcaka che. tattvatrayI e ArAdhanAno sAra che. A tattvatrayInI sAdhanA karI tene AtmasAt karI Atmatattvane zuddha karI muktine najIka banAvo e ja sadAnI zubhAbhilASA... muni puNyakIrti vi. caitra suda-10 kalikuMDa
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSa yAnuM */ma bhAva caityavaMdanA vigata caitya vaMdanAnA 24 dvAra-2074 uttaradvAra dazatrika pAMca abhigama-be dizA-traNa avagraha-traNa vaMdana kama 1 2 3 4 pratipAta namaskAra 5 Ga 7 8 9 10 11 12 13 14 derAsaranI 10 moTI AzAtanA 15 caityavaMdana bhASya mULa gAthA ane artha 16 pUjA vidhi - pradakSiNAnA duhA 18 19 caityavaMdana sUtranA varNa-pada-saMpadA pAMca daMDakanA nAma 12 adhikAra cAra vaMdanIya-cAra smaraNIya cAra prakAranA jina-cAra thoya caityavaMdana karavAnA 8 nimitta 12 hetu kAyotsarganA 16 AgAra-19 doSa kAyotsarganA kALanuM pramANa stavana sAta vAra caityavaMdana 17 aSTa prakArI pUjAnA duhA tathA artha nava aMganA pUjAnA duhA tathA artha caityavaMdana vidhi savAranA paccakkhANo bhAva guruvaMdanA 20 guruvaMdananA prakAra icchakAra suharAI tathA abyuTTio sUtra artha sahita 21 guruvaMdana 22 dvA2 492 uttaradvAra 22 guruvaMdananA pAMca nAma - pAMca udAharaNa pRSTha 1 1-5 6-6 8 8-16 17 17-20 21 22-23 23-24 24-26 27 28 28-29 30-44 44-46 47-55 57-71 62-63 64-66 67-68 69-72
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 pAMca avaMdanIka pAMca vaMdanIka 24 cAra pAse vaMdanA na karAvavI cAre vaMdanA karavI 25 vaMdananA 5 niSedha sthAna ane 4 aniSedha sthAna 26 vaMdana karavAnA 8 kAraNo 27 vaMdananA 25 Avazyaka vAMdaNA sUtra-artha sahita 28 muhapattinI 25 paDilehaNA 29 zarIranI 25 paDilehaNA 30 vaMdananA 32 doSa 31 vaMdana karavAthI cha guNa 3ra gurunI sthApanA 33 be prakArano avagraha 34 guruvaMdana sUtranA akSara ane pada 35 vaMdana karanAra ane gurunA 6 sthAna ane vacana 36 gurunI 33 AzAtanA 37 guruvaMdananI be vidhi 38 guruvaMdana bhASya mULa gAthA artha bhAva paccakkhANa 39 paccakakhANanA nava dvAra-90 uttara dvAra 40 daza paccakakhANa 41 4 prakAranI uccAra vidhi 42 cAra prakArano AhAra 43 22 AgAra 44 daza vigaI 45 trIza nIviyAtAM 46 be bhAMgA 47 cha prakAranI zuddhi 48 phaLa 49 paccakakhANa bhASya mULagAthI artha 50 praznottarI 51 ApaNe karI zakIe tevA niyamo 73-74 75 75-76 76 76-81 81-83 84-85 85-89 89 89-90 90 90-91 91-92 93-90 91-98 99-106 107 107-112 112-118 119-122 123-136 133-137 137-146 141-149 157-151 152-157 158-171 172-180 180-181.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainA zAsanaziratA tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ | parama zAsanaprabhAvaka, vyAkhyAnavAcaspati AcAryadevA. zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratnA - parama pUjya munirAja zrI darzanabhUSaNavijayajI ma.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / TITomAnDana-zrImunnIpArzvanAthAya namaH / / / / zrImatikhavavAna-prema-rAmacandra-varzanamUSaLavinavasadgurubhyo namaH / / bhAva caityavaMdanA vaMdana karavA yogya sarvajJa bhagavaMtAdi sarvene vaMdana karIne ghaNI vRtti, (TIkA) bhASya ane cUrNi rUpa zrutajJAnane anusAre caityavaMdanAdi suvicArane kahIza. bhAva caityavaMdana karavA mATe pU.A. devendrasUrIzvarajI mahArAjAe 'caityavaMdana bhASya' sUtramAM 24 dvAro batAvyA che ane tenA uttarabheda 2074 batAvyAM che te samajIne kriyA karavAmAM Ave to caityavaMdana bhAva caityavaMdana bane che. te dvAro nIce mujaba che. (1) daza trika [30] (2) pAMca abhigama [5] (3) be dizA [2] (4) traNa avagraha [3] (5) traNa vaMdana [3] (6) praNipAta [1] (7) namaskAra [1] (8) varNa [1947] (9) pada [181] (10) saMpadA [7] (11) daMDaka [5] (12) adhikAra [12] (13) vaMdana karavA yogya [4] (14) smaraNa karavA yogya [1] (15) cAra jina [4] (17) thoya [4] (17) nimitta [8] (18) hetu [12] (19) AgAra [16] (20) kAyotsarga doSa [19](21) kAyotsarga pramANa [1] (22) stavana [1] (23) sAta vAra [7] (24) AzAtanA [10] 30+5+2+3+3+1+1+1647+181+97+5+12+4+1+4+4+8+12 +17+19+1+1+7+10=2074 (1) daza trika [1] nisIhitrika : traNa nisIhi [30] (1) prathama nisIhi jinAlayanA agradvAra eTale mukhyadvAramAM praveza karatI vakhate bolAya che. te ghara, dukAnAdi saMsAranA vyApArano mana-vacana-kAyAthI bhASyatrika-bhAvatrika 1
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAga sUcave che. ahIM jinAlayanI vyavasthA ane vahIvaTa saMbaMdhI vAta karavAnI chUTa rahe che. (2) bIjI nisahi gabhArAmAM praveza karatAM bolavAnI che. jemAM jinAlaya saMbaMdhI vyApArano paNa tyAga thAya che. have pote ane bhagavAna be ekalA che ema ciMtavI paramAtmAnI aMgapUjA dvArA paramAtmAnA guNomAM otaprota banavAnuM che. e paramAtmAnA guNomAM otaprota thavA mATe pAnA naM. 47 uparanA aSTaprakArI pUjAnA duhA ane artha ciMtavI prabhu pUjA karavI. (3) trIjI nisAhi dravyapUjA pUrNa karyA bAda eTale dhUpa-dIpa-akSatAdi, cAmara, darpaNAdi pUjA karyA bAda caityavaMdana karatA pahelAM trIjI nisahi bolI dravyapUjAno tyAga karavAno che. [2] pradakSiNAtrika: bhagavAnanA gabhArAnI cAre bAju bhamatImAM athavA bhagavAnanI cAre bAju 3 vAra pradakSiNAvarta (bhagavAnanI jamaNI bAjuethI zarU karI bhagavAna haMmezAM jamaNA hAthe rahe te rIte pharavuM) te jJAna-darzana-cAritranI prAptinI sUcaka che. te pradakSiNAnA duhA tathA tenA arthanuM ciMtana pAnA naM. 45-46 upara jovuM. [3] praNAmatrika : 1. aMjali sahita praNAma 2. avanata praNAma 3. paMcAMga praNAma. 1. jinAlayamAM mukhya dvAre praveza karI nizIhi bolI jyAM paramAtmAnA biMbanA darzana thAya tyAM aMjali joDI "namo jiNANa" kahI praNAma karavA. 2. pradakSiNA karI keDa sudhI namI paramAtmAne praNAma karavA te ardhavanata praNAma kahevAya che. te pachI stuti kahevI. 3. caityavaMdana karatAM pahelAM khamAsamaNa devA te paMcAMga praNAma che. [4] pUjAsika ? 1. aMgapUjA : jala-caMdana-puSpapUjA-je paramAtmAnA aMga upara thAya che. 2. agrapUjA dhUpa dIpa akSata naivedya phaLa je paramAtmAnI AgaLa karavAmAM Ave che. 3. bhAvapUjA: prabhunI AgaLa caityavaMdana karavuM te. 2 bhASatribhAvatrika
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5] avasthAtrika: 1. piMDastha avasthA - bhagavAnanI chadmastha avasthA ciMtavavI. enA traNa bheda che. (1) janma avasthA : prabhupratimAnuM je parikara hoya che te parikaramAM prabhunA mastaka upara hAthI upara beThelA ane hAthamAM kaLazo laIne devo prabhune abhiSeka karatA hoya che, tenuM dhyAna karI janma avasthA bhAvavI. kAraNa ke janma vakhate devo tathA 64 indro meru parvata upara prabhune laI jaI moTA kaLazomAM aneka tIrthanAM jaLa bharI prabhuno janmAbhiSeka kare che. (2) rAjya avasthA : pASANanA parikaramAM kotarelA mAlAdhArI devonuM dhyAna karI rAjya avasthA bhAvavI. prabhu nIrAgapaNe rAjya pada grahaNa kare che. puSpamALAe rAjabhUSaNa che. puSpamALA zabdathI AbharaNo e paNa rAjabhUSaNa che. (3) zramaNa avasthA: pratimAjInuM mastaka ane mukha eTale dADhI mUchano bhAga kezarahita hoya che tenuM dhyAna karI zramaNa avasthA bhAvavI. prabhu jyAre dIkSA grahaNa kare tyAre paMcamuSTi loca kare che. 2. padastha avasthA : pASANanA pratimA upara 1. kaLazadhArI devanI be bAjue kotarelAM pAMdaDAno AkAra te azokavRkSa. 2. mAlAne dhAraNa karanAra deva vaDe puSpanI vRSTi thAya che te puSpavRSTi 3. vINA ane vAMsaLI vagADatA devonA divyadhvani 4. pratimAjInA mastaka pAchaLanA bhAgamAM raheluM tejanI rAzi sUcavatuM bhAmaMDala. 5. traNa chatra upara bherI vagADatA devo ke devaduMdubhi. be cAmara vIMjatA be deva te cAmara 7. siMhanA AkAravALuM besavAnuM Asana te siMhAsana. 8. traNa chatra (mastaka upara moTuM tenAthI upara enAthI nAnuM tenI upara sauthI nAnuM) e ATha prAtihAryane dhyAnamAM laI paramAtmAnI padastha avasthA eTale kevalI avasthA bhAvavI. 3. rUpAtIta avasthA : be jamaNI jaMghAomAM DAbo paga sthApavo ane be DAbI jaMghAomAM jamaNo paga sthApavo te paryakAsana. prabhu paryakAsane athavA kAussagna mudrAmAM mokSe jAya che eTale tevA baMne AkAravALI prabhunI pratimA hoya che tenuM dhyAna karI rUpAtIta avasthA eTale siddhatva avasthA bhAvavI. phi dizA nirIkSaNa viratitrikaH traNa dizAmAM jovAno tyAga. te be rIte che. bhASyatrika-bhAvatrika 3
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. prabhunI sanmukha dRSTi rAkhavI. upara, nIce ane ADI e traNa dizAmAM jovAno tyAga karavo. 2. jamaNI tathA DAbI bAju ane pAchaLa ema traNa dizAmAM jovAno tyAga. [7] padabhUmipramArjanagikaH je bhUmi upara besIne tema ja ubhA rahIne caityavaMdana karavAnuM hoya tyAM koIpaNa trasa jIvanI hiMsA na thAya te mATe vastrAdithI traNavAra pramArjana (sApha karI) karI jIvarahita karavI. gRhastha khesathI, pauSadhavALA caravaLAthI ane sAdhu bhagavaMto rajoharaNathI pramArjana kare. [8] varNatrika: 1.varNAlaMbana caityavaMdana sUtranA akSaro atispaSTa, zuddha, svara tathA vyaMjananA bheda sahita samajAya tema, zabdo chUTA chUTA samajAya tathA saMpadAo samajI zakAya tevI rIte ucita dhvanipUrvaka eTale bahu moTA svare tema ja bahu maMda svare nahi te rIte bolavA. te varNa AlaMbana athavA sUtra AlaMbana. 2. artha AlaMbana : sUtro bolatI vakhate tenA artha potAnA jJAnane anusAra vicAravA te artha AlaMbana. 3. pratimAdi AlaMbana : sUtronA arthamAM AvatA bhAvAdi arihaMtanuM smaraNa karavuM tema ja je pratimA AgaLa caityavaMdana karIe temanuM paNa AlaMbana levuM eTale te smRti bahAra na thavA joIe e pramANe bhAva arihaMta ane sthApanA arihaMtamAM upayoga rAkhavo te pratimAdi AlaMbana che. [9] mudrAjhikaH 1. yogamudrA : be hatheLIone kamaLanA DoLAnA AkAre bhegI meLavI DAbA hAthanI AMgaLIo jamaNA hAthanI AMgaLIomAM evI rIte aMtarita karavI eTale ke bharAvavI ke jethI DAbo ane jamaNo aMguTho sAmasAme rahe ane DAbA hAthanI tarjanI AMgaLI jamaNA hAthanI tarjanI ane madhyamA AMgaLInI vacce rahe eTale ke jamaNA hAthanI tarjanI AMgaLI upara rahe pachI DAbA hAthanI tarjanI, pachI jamaNA hAthanI madhyamA pachI DAbA hAthanI madhyamA AMgaLI rahe te rIte kramasara goThavavI. tathA baMne hAthanA kAMDAthI koNI sudhInA bhegA karI koNIne peTa upara sthApana karavI te. hatheLIono racelo kozAkAra namAvelA mastakathI kaMIka dUra rAkhavo. A mudrA 4 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ ubhA rahetAM tema ja beThA paNa karavAnI hoya che. yoga eTale be hAthano saMyoga athavA yoga eTale samAdhi, tenI mukhyatAvALI yogamudrA vipnavizeSane dUra karanArI che. 2. jinamudrAH je mudrAmAM be pagano AgaLano bhAga cAra aMgula aMtaravALo rahe ane pAchalo bhAga tethI ochA aMtaravALo rahe te jinamudrA. kAussagna vageremAM ubhA rahetI vakhate paga evI rIte rAkhavA ke jethI aMgulIo taraphanA AgaLanA be bhAga vacce cAra AMgaLanuM aMtara rahe ane pAchaLano bhAga eTale be eDIo paraspara cAra AMgaLathI ochI rahe. kAussagna karatAM jinezvaranI je mudrA te jinamudrA athavA jina eTale vinone jItanArI mudrA te jinamudrA. 3. muktAzuktimudrA : muktA eTale motI ane zukti eTale utpatti sthAna = motInA utpatti sthAna, chIpa jevI mudrA te muktAzakti mudrA. je mudrAmAM baMne hAtha sama-sarakhA ane garbhita eTale madhyamAM unnata rAkhyA hoya tevA baMne hAtha kapALe lagADyA hoya te muktAzuktimudrA. A mudrAmAM baMne hatheLIne sama eTale AMgaLIone paraspara aMtarita karyA vinA rAkhavAnA hoya che. tevI rIte samasthitimAM rahelI hatheLIne garbhita karavI eTale hatheLI aMdarathI polANavALI rahe tevI rIte kAcabAnI pIThanI jema madhyabhAgamAM unnata rAkhavI, paraMtu cipakAvelI na rAkhavI. evI sthitivALI be hatheLIne karI tene kapALe lagADavI te muktAzuktimudrA. traNa mudrAo viSe yogamudrA ane muktAzuktimudrA e be hAthanI mudrA che ane jinamudrA te paganI mudrA che. khamAsamaNa ane stavanapATha yogamudrA vaDe bolAya che. tathA arihaMta ceIANaM, tasya uttarI, annattha0 tathA daMDaka sUtra - 1. namutthaNa (zakrastava) 2. arihaMta ceIANe. caiityastava) 3. logassa nAmastava) 4. puSparavaradI zritastava) 5. siddhANaM buddhANa siddhastava iriyAvahiyaM, thoya-joDA e sarve hAthanI yogamudrA ane paganI jinamudrA yukta kahevA. jyAre praNidhAna sUtra jAvaMti ceIAI, jAvaMta ke vi sAhU ane jaya vIyarAya sUtro muktAzakti mudrA vaDe kahevAya che. [10] praNidhAnasika traNe lokamAM rahelA caityone namaskAra rUpa caityavaMdana svarUpa "jAvaMti ceIAI' aDhI dvIpamAM rahela sAdhuone namaskAra rUpa munivaMdana svarUpa "jAvaMta ke vi sAhU' ane bhava vairAgya Adi 9 vastunI prArthanAsvarUpa "jaya viyarAya" sUtra e traNa sUtrane praNidhAnasUtra kahevAya che te praNidhAnatrika. bhASyatrika-bhAvatrika 5
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ athavA mana-vacana-kAyAnI ekAgratA e praNidhAnatrika che. 2. abhigama paMcaka: 1. sacitta dravyano tyAga potAnA suMghavAnA phUla athavA paherelI phUlanI mALA Adi, sacitta dravyano tyAga karI derAsaramAM praveza karavo. 2. acittano atyAga: AbhUSaNa, vastra ane nANA Adi sahita prabhunA darzana karavA javuM. 3. mananI ekAgratA derAsaranI dareka vidhimAM mananI ekAgratA rAkhavI. 4. uttarAsaMga: baMne cheDe dazAvALa ane sAMdhA vagaranuM akhaMDa uttarAsaMga (esa) rAkhavuM. 5 aMjalipUrvaka praNAma ? prabhunA darzana thatAM ja "namo jiNANa" kahI aMjalipUrvaka mastake praNAma karavo. A pAMca abhigama prabhu pAse jatAM sAcavavA athavA darzana karavA AvanAra rAjA vagere hoya to talavAra-chatramojaDI-mukuTa ane cAmara e pAMca rAjacihno choDIne derAsaramAM praveza karavo. devAdhideva AgaLa potAnuM rAjApaNuM batAvavuM te atyaMta avinaya che. prabhu pAse sevaka bhAva darzAvavAno che. 3. be dizA : puruSoe jinezvaranI jamaNI bAju rahI ane strIo jinezvaranI DAbI bAju rahI darzana vaMdana kare, eTale ke puruSo potAnI DAbI bAju ane baheno potAnI jamaNI bAju ubhA rahI paramAtmAnA darzana-vaMdanAdi kare. 4. traNa avagraha : avagraha traNa prakAranA che. (1) jaghanya (2) madhyama (3) utkRSTa - avagraha eTale jagA - aMtara, paramAtmAnA darzana caityavaMdana karatI vakhate 1. potAnI khAvAnI pIvAnI ane suMghavAnI cIjo acitta hoya to paNa prabhunI dRSTi na paDe te rIte derAsaranI bahAra tyAga karI praveza karavo jo dRSTi paDI hoya to te cIjo upayogamAM laI zakAya nahi evI prAcIna AcaraNA - prabhuno vinaya sAcavavA rUpa che. 2. A vidhi aMgapUjA tathA utkRSTa caityavaMdana karanAra mATe che, chatAM bIjA puruSe paNa pAghaDI ane khesa sahita prabhu pAse javuM nahitara avinaya gaNAya. pUjA vakhate puruSe 2 vastra ane strIe jaghanyathI 3 vastra rAkhavA. 3. strIoe aMjali joDI mastaka namAvavuM paNa aMjali saha hAtha uMcA karI mastake lagAvavA nahi. tema ja strIo vastrAvRtta aMgavALI ja hoya eTale 4thA ane pamA abhigamano yathAyogya niSedha jANavo. 7 bhASyatri-bhAvatrika
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramAtmA ane ApaNA vacce ochAmAM ochuM 9 hAthanuM aMtara rahevuM joIe te jadhanya avagraha ane 60 hAthanuM aMtara 2he te utkRSTa avagraha che. 10 hAthathI mAMDIne 59 hAtha sudhInuM aMtara 2he te madhyama avagraha jANavo. daherAsara ghaNuM nAnuM hoya to 9 hAthathI paNa ochuM aMtara 2he te kAraNathI bIjA AcAryoe 12 prakAranA avagraha paNa jaNAvyA che te A pramANe 0aa-1-2-3-9-10-15-17-30-40-5060 hAtha. prabhune potAnA ucchvAsAdi na lAge te pramANe vartavuM. 5. traNa vaMdana : caityavaMdanA traNa prakAranI che. (1) jaghanya (2) madhyama (3) utkRSTa [1] jaghanya : eka namaskAra vaDe jaghanya caityavaMdanA thAya. e jaghanya caityavaMdanA pAMca prakAre thAya che. (1) aMjalibaddha praNAma vaDe (2) 'namo jiNAMNa' eka pada rUpa namaskAra vaDe (3) eka zloka vaDe (4) 108 sudhInA ghaNA zloko vaDe (5) eka namunthuNaM svarUpa namaskAra vaDe. [2] madhyama : madhyama caityavaMdana daMDaka ane stuti rUpa yugala vaDe thAya che A caityavaMdanA traNa prakAre thAya che. (1) daMDaka eTale arihaMta ceIANaM ane stuti eTale annatya kahI 1 navakArano kAussagga pAryA pachI kahevAtI eka thoya te daMDaka ane stuti. (2) yugala zabda baMne sAthe joDavAthI bIjo artha thAya che. eTale be daMDaka ane be stuti... zakrastava ane caityastava e be daMDaka tathA aghruva stuti tathA dhruvastuti te caityasaMbaMdhi prathama thoya te azruvastuti ane 'logassa' ityAdi 24 prabhunA nAmanI uccAravALI stuti te dhruva stuti e pramANe be daMDaka ane be stuti vaDe madhyama caityavaMdana. (3) daMDa-thuI-jualA no trIjo artha daMDa eTale namutyurNa-caityastava (arihaMtaceIANaM) nAmastava-logassa-zrutastava-pukta2va2ddI-siddhastava e pAMca daMDaka tathA cAra thoyano eka joDo te stutiyugala. A pramANe je caityavaMdanamAM pAMca daMDaka ane cAra thoyano joDo hoya te madhyama caityavaMdana jANavuM. [3] utkRSTa caityavaMdana : pAMca daMDaka ane stuticatuSka vaDe eTale siddhAMtanI paribhASA pramANe 4 stuti, paraMtu rUDha gaNatrI pramANe 8 thoya vaDe tema ja stavana-jAvaMti ceIAiM-jAvaMta ke vi sAhU ane jaya vIyarAya vaDe utkRSTa caityavaMdana thAya che. anya AcAryonA mate eka zakrastava - namunthuNaM vaDe jaghanya caityavaMdana, be tathA bhASyatrika-bhAvatrika 6
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ traNa zastava - namutthaNe vaDe madhyama caityavaMdana, cAra athavA pAMca zakrastava - namutthaNa vaDe utkRSTa caityavaMdana thAya che. 6. praNipAta : praNipAta eTale kAyika namaskAra ane te pAMca aMga vaDe namaskAra karavo te paMcAMga praNipAta kahevAya che. 2. DhIMcaNa - 2 hAtha ane mastaka e pAMca aMgane bhUmi upara lagADavA rUpa icchAmi khamAsamaNo' sUtrathI batAvela che. 7. namaskAra : ati moTA arthavALA 1-2-3 yAvat 108 sudhInA vAcika namaskAra te prabhunA guNonI prazaMsA rUpa gaMbhIra ane prazasta-zreSTha arthavALA zlokathI stuti karavI te. 8. varNa : caityavaMdanamAM AvatA sUtronA varNo nIce mujaba che. (1) navakAra - 98 (2) khamAsamaNa 28 (3) iriyAvahiyA - 199 (4) zastava - 297 (5) arihaMta ceIANa - 229 (Da) logassa - 200 puSparavaradI - 216 (8) siddhANaM buddhANaM 198 (9) jAvaMti. - jAvaMta. jayavIyarAya e traNa praNidhAna sUtra = 152 ema kula 68+28 + 199 + 297 + 229 + 260 + 213 + 198 + 152 = 1647 akSara ahIM navakAra eTale "namo arihaMtANaMthI "paDhamaM havaI maMgala' sudhI khamAsamaNa eTale "IcchAmi khamAsamaNothI "maFeNa vaMdAmi' sudhI IriyAvahi eTale 'icchAmi paDikkamiuMthI "ThAmi kAussagga sudhI (annatya nahi) namuskurNa - zakkastava eTale "namutthaNa" thI "sarve tiviheNa vaMdAmi sudhI. caityastava - arihaMta ceIANa eTale "arihaMta ceI0 thI annatya sisieNe yAvat "appANe vosirAmi' sudhI. nAmastava - logassa eTale "logassa ujjo agarethI siddha siddhi mama disaMtu tathA "savaloe rUpa cAra akSara sudhI. (arihaMta ceIANe sivAya) zrutastava - pukharavaradI eTale puSparavaradIvaThuM' thI dhamuttara vaDhaMu' tathA "suasa bhagavao rUpa 7 akSara sudhI. (karemi kAussagga sivAya) 8 bhASyatribhAvatrika
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhastava - siddhANaM buddhANaM eTale 'siddhANaM buddhANaM pAragayANa thI "siddhA siddhi mama disaMtu" tathA "veyAvaccagarANa saMtigarANa sammadidi samAhigarANa" rUpa 15 akSara sudhI. (karemi kAussagga sivAya) praNidhAnasUtra - jAvaMti-jAvaMta ane jaya viyarAyamAM AbhavamakheDA sudhI be gAthA. A pramANe 9 sUtronA varNa 1947 thAya che. 9. pada : kula 181 pada nIce pramANe che. (1) navakAranA - 9 pada (2) iriyAvahinA 32 pada (3) zakastavanA 33 pada (4) caityastavanA 43 pada (5) nAmastavanA 28 pada (6) zrutastavanA 19 pada ane (1) siddhastavanA 20 pada ema kula 181 pada che. ahIM vizeSatA e che ke varSonI gaNatrI jyAM sudhI karI che tyAM sudhI padonI gaNatrI karI nathI. keTalA sUtromAM bhinna rIte gaNatrI karI che. jema ke navakAramAM saMpUrNa, iriyAvahImAM "ThAmi kAussagga' sudhI jyAre namutthaNamAM "jiabhayANa' sudhI (je A aIe. nahi), caityastavamAM saMpUrNa ananda sudhI. jyAre logassamAM "mama disaMtu' sudhI (savaloe nahi) pukharavaradImAM dhamuttara vaDhau' sudhI (suassa bhagavao nahi) tathA siddhANaM buddhANaMmAM "mama disaMta" sudhI (veyAvaccagarANe nahi) A padanI gaNatrI prAya: saMpadAne anusarIne karelI che. 10. saMpadA : kula 97 saMpadA nIce pramANe che. (1) navakAranI 8 saMpadA (2) iriyAvahinI 8 saMpadA (3) namutthaNanI 9 saMpadA (4) arihaMta ceIANaMnI 8 saMpadA (5) logassanI 28 saMpadA (9) puSparavaradInI 16 saMpadA ane (7) siddhANaM buddhANaMnI 20 saMpadA thaI kula 97 saMpadAo che. saMpadA eTale vizrAmasthAna - sUtra bolatI vakhate aTakavAnuM sthAna - tenI gaNatrI paNa padane anusAre che. jenA pada gaNyA nathI tenI saMpadA paNa gaNI nathI. jethI icchAmi khamAtu' je a aIA siddhA' ane "savaloe" "suasse bhagavao" vayAvaccagarANa" ityAdinI saMpadAo paNa ahi gaNI nathI. navakAranA cUlikA zlokane choDIne jyAM jyAM cAra caraNavALI ekeka gAthA hoya tyAM sarvasthAne 1 caraNanuM 1 pada ane 1 saMpadA gaNavI. bhASyatrika-bhAvatrika ha
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ have dareka sUtramAM akSara akSara guru 68 7 28 3 199 24 32 8 (150+49) (14+10) - (136+39) | (26+3) |(7+1) 9 8 sUtra 1.5 navakAra 2.] khamAsamaNa 3. iriyAvahi tassa uttarI 4. namrutyuzaM 5. arihaMta ceIANaM + ananya 9.| jAvaMti jAvaMta 297 229 6. logassa 256 -216 7. pukhkharavaraddI 8. siddhANaM buddhANaM 198 1 (89+140) 16+13 27 35 (176+22) 38 - 79 pada - saMpadAnuM koSTaka jaNAve che. } 33 29 10 bhASyatrika bhAvatrika 34 25 m 15201 laghu 61 25 175 8 264 200 229 182 151 32 37 71 pada 9 (73+127) | (15+28) (3+5) 28 16 20 pada 2 2 3. gamaNAgamaNe 1 4. pANakkamaNe bIakkamaNe hariakkamaNe 4 osA-unDiMga-paNaga-dagamaTTImakkaDA saMtANA saMkamaNe 33 43 28 16 20 4 4 jaya vIya2Aya AbhavamakhaMDAsudhI = navakAramAM pada 9 che ane saMpadA 8 che eTale 7 saMpadAo 7 pada pramANe jANavI ane 8mI saMpadA 2 padanI 17 akSaravALI eTale ke 'maMgalANaM ca sanvesiM, paDhamaM havaI maMgalaM'nI 1 saMpadA jANavI. saMpadA 8 n 4 4 // khamAsamaNanA 28 akSara che te sUtranI pada ane saMpadAnI gaNatrI karI nathI. // iriyAvahi sUtramAM 199 akSara, 32 pada ane 8 saMpadA che to temAM kayA kayA padanI bhegI eka saMpadA gaNI che te batAve che. 'iriyAvahiyaM'nI saMpadAo : saMpadAnAM prathamAdi pada 1. IcchAmi paDikkamira 2. IriyAvahiyAe virAhaNAe n saMpadA saMpadAnuM nAma 1 1 1 1 abhyupagama saMpadA nimitta saMpadA oghahetu saMpadA vizeSahetu saMpadA.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 je me jIvA virAhiyA 6 | egiMdiyA beiMdiyA, teiMdiyA cauriMdiyA paMciMdiyApa 7 | abhihayA vattiyA lesiyA saMghAIyA' saMghaTTiyApa pariyAviyA kilAmiyA uddaviyA ThANAo ThANaM saMkAmiyA jIviyAo 8 vavaroviyA. tassa micchAmi dukkaDaM11 tassa utta2I ka2NeNaM` pAyacchittakaraNeNaM visohIkaraNeNaM visallIkaraNeNaM pAvANuM kammANa nigdhAyaNaThThAe ThAmi kAussagga 1 5 1 1 11 | 1 saMgraha saMpadA jIva saMpadA virAdhanA saMpadA 6 1 pratikramaNa saMpadA AmAM prathamanI 5 saMpadA e iriyAvahi sUtranI mukhya saMpadA kahevAya che ane pachInI jIvasaMpadA, virAdhanA saMpadA ane pratikramaNa saMpadA e cUlikA saMpadA kahevAya che. 1. prathama je abhyupagama = svIkAra saMpadA che temAM AlocanA = pratikramaNa rUpa prAyazcittanuM aMgIkAra karavApaNuM hovAthI be padanI abhyupagama saMpadA che. 2. AlocanA kayA nimittanI eTale kayA pApa kAryanI karavAnI che ? te pApakArya jemAM darzAvAya te bIjI nimitta saMpadA che. 3. pApakAryano hetu eTale pApakAryanuM kAraNa oghathI darzAveluM che eTale 1 padanI oghahetusaMpadA 4. kayuM kayuM pApakArya thayuM che ? te pApakAryanA vizeSa hetu darzAvela che mATe 4 padanI vizeSahetu saMpadA 5. kayA jIvonI virAdhanA thaI ? te jIvabhedanI virAdhanAno saMgraha "jIvA" pada vaDe karelo che te 1 padanI saMgraha saMpadA. 6. indriyanA bhedathI jIvanA bheda pAMca jaNAvela che. tenI virAdhanA thatI hoya che eTale te jIvanA bheda svarUpa 5 padanI chaThThI jIvasaMpadA. 7. virAdhanA kevI kevI rIte thaI zake che tene darzAvatA 11 padonI sAtamI virAdhanA saMpadA. bhASyatrika-bhAvatrika 11
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. pratikramaNa rUpa prAyazcitta svIkAreluM hovAthI 6 pada vaDe pratikramaNa saMpadA. zakrastava eTale namutyuNaM sUtranA 297 akSa2 33 56 ane 9 saMpadA che. temAM kayA kayA padanI bhegI eka saMpadA thAya che tathA te saMpadAnA nAma jaNAve che. kula 2-3-4-5-5-5-2-4-3 padonI eka eka saMpadA che. zakrastavanI saMpadAo krama saMpadAnA prathamAdi pada 1. namrutyurNa arihaMtANaM' bhagavaMtANaM 2. AigarANaM' tityayarANaM sayaMsaMbuddhANaM 3. purisattamANaM', purisasIhANa, purisavara puMDarIANaM' purisavaragaMdhahasthINuM' 4. | loguttamANaM', loganAhANa, logahiyANuM, logapaIvANuM, logapajjoagarANa 5. abhayadayANaM', cakhkhudayANuM, magadayANuM, saraNadayANaM, bohidayANaM 6. dhammadayANaM', dhammadesayANuM, dhammanAyagANuM dhammasArahINaM', dhammavaracAudaMtacakkavaTTINuM 7. appaDihayavaranANa desaNadharANaM' viaTTachaumANaM 8. jiNANuM jAvayANuM, tinnArUM tArayANaM buddhANaM bohayANuM, muttANaM moagANaM 9. savvabhrUNa' savvadarisiNuM siva-mayala-marua-mAMtamakkSaya-mavvAbAha-mapuNarAvitti siddhigaI nAmadheyaM ThANuM saMpattANuM namo jiNANuM jiabhayArNa | pada 2 3 4 5 5 5 ra 4 saMpadAnuM nAma stotavya saMpadA oghahetu saMpadA vizeSahetu saMpadA sAmAnyopayoga saMpadA tadvetu saMpadA vizeSopayoga saMpadA svarUpa saMpadA - nijasamaphala saMpadA 3 mokSa saMpadA namunthuNaM sUtranA 33 padomAM 9 saMpadA kevI rIte samAyela che te saMpadAnA nAmathI jANI zakAya che tenI samaja nIce pramANe - 1. stotavya eTale stavanA karavA yogya stuti karavA yogya eka arihaMta paramAtmA ja che. jethI temane namaskAra karyo che. tethI e be padanI prathama stotavya saMpadA che. 2. arihaMta bhagavaMtane ja namaskAra zA mATe karavo tenA traNa sAmAnya hetuo traNa padamAM jaNAvyA che eTale e traNa padanI bIjI sAmAnya hetu saMpadA che. 3. arihaMta paramAtmA ja stuti karavA yogya che te kayA hetuthI ? te vizeSa hetuo 4 pada vaDe jaNAvyA che te 4 padavALI trIjI vizeSahetu saMpadA che. 12 bhAtrika-bhAvatrika
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. pahelI saMpadA je stotavya saMpadAnA sAmAnya upayoga svarUpa eTale prabhu sAmAnyapaNe sarva lokane parArtha ane paramArtha karavA vaDe upakArI hovAthI lokottama Adi pAMca padamAM parArthapaNArUpa upayoga karAyelo hovAthI e 5 padanI samAjopayoga saMpadA che. 5 taddha, saMpadA eTale sAmAnya upayogamAM hetubhUta saMpadA. sarva lokano paramArtha karavAnuM kAraNabhUta pAMca padanI saMpadA te taddha, saMpadA che. 6. pahelI stotavya saMpadAno ja vizeSa upayoga - prayojana rUpa artha pAMca padomAM varNavelo che te pAMca padonI vizeSa upayoga saMpadA che. 7. arihaMta bhagavaMtanuM svarUpa kevuM che ? ke jethI te stuti rUpa namaskAra karavA yogya bane che te sarvajJapaNAnuM svarUpa jemAM batAvela che te 2 padavALI svarUpa saMpadA che. 8. arihaMta paramAtmAnuM potAnuM jevuM svarUpa che tevuM svarUpa anya jIvone paNa Ape che tene darzAvatI 4 padavALI nijasamalada = potAnA samAna phaLa ApavAvALI saMpadA che. 9. prabhunI mokSa avasthA darzAvatI 3 padavALI mokSa saMpadA che. jemAM mokSanuM svarUpa batAveluM che. caityastavanA 229 akSara, 43 pada ane 8 saMpadA che. temAM kayA kayA padanI bhegI saMpadA che te jaNAve che. kula 2-6-7-9-3-6-4-6 padonI eka saMpadA che. caityastavatI saMpadAo saMpadAnA prathamAdi pada saMpadAnuM nAma | 1. arihaMta ceIANa karemi kAusagga | 2 | abhyapagama saMpadA 2. vaMdaNavattiyAe pUaNavattiyAe, sakkAravattiyAe sammANavattiyAe borilAbhavattiyAe nivasaggavattiyAe nimitta saMpadA 3.saddhAe mehAe dhiIe dhAraNAe | aNupehAe"vaDhamANIeThAmi kAussagga || hetusaMpadA 4. atratya sisieNaM,nisasieNa,khAsieNe chIeNe jaMbhAIeNe uDueNavAyanisaggakhaMthI bhamalIe-pittamucchAe ekavacanAtta AgAra saMpadA pa bhASyatrika-bhAvatrika 13
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ O | 5 5. suhamehi aMgasaMcAlehi sahumeDiMkhelasaMcAlehira suhumehiiiTTasaMcAlehiMga bahuvacanAnsa AgArasaMpadA 6. evabhAI ehi AgArehiM abhaggo AgaMtuka AgAra saMpadA avirAhio hukkavme kAusaggo 7. jAva'arihaMtANaM bhagavaMtANe nimukkAreNaMnapAremi utsarSAvadhisaMpadA 8. tAva kAryaThANeNaM moNe jhANeNaM aprANavosirAmi svarUpa saMpadA ahIM arihaMta ceIANuM sUtra annattha sahita gaNAya che. eTale arihaMta ceIANaMnI 3 saMpadA ane annatyanI 5 saMpadA kula 8 saMpadA che. 1. eka caityamAM rahelI pratimAonI ArAdhanA karavA mATe kAyotsarga karavAnuM aMgIkAra kareluM hovAthI 2 padanI abhyapagama saMpadA. 2.kAyotsarga karavAnuM nimitta eTale prayojana jemAM jaNAveluM che tevA ka pada che. tethI te ka padanI nimitta saMpadA che. 3. zraddhAdi vinA karelo kAussagna iSTanI siddhivALo thato nathI. te kAraNathI kAusaggano hetu jaNAvatI 7 padavALI hetusaMpadA che. 4. karelo kAyotsarga paNa AgAra eTale ke chUTa vinA nirdoSa thaI zakato nathI. tethI te chUTane jaNAvanArA 9 pado ekavacana vALA che tethI 9 padavALI ekavacana AgArasaMpadA che. 5. nirdoSa kAyotsarga karavA mATe chUTane jaNAvanArA 3 pado bahuvacanavALA che tethI 3 padavALI bahuvacana AcAra saMpadA che. 7. annattha sUtramAM kahelA AgArothI paNa keTalAka evA prasaMgo banI jAya ane kAyotsargano bhaMga thAya tevuM na thAya eTalA mATe annattha sUtramAM jeno nirdeza nathI karyo tevA bIjA cAra AgAra che te ka padavALI AgaMtuka AgAra saMpadA che. 7. kAyAno utsarga keTalA samaya mATe karavAno che eTale ke kAyotsargamAM keTalI vAra rahevuM teno avadhi 4 padamAM batAvela che. 8 kAyotsarganuM svarUpa zuM? eTale kAyotsarga kevI rIte karavo tenuM svarUpa jemAM batAvyuM che tevA padanI kAyotsargasvarUpa saMpadA che. 14 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmastava eTale logassa sUtranA akSara 260 saMpadA 28 ane pada paNa 28 che, zrutastava eTale puSparavaradI sUtranA akSara 216 saMpadA 19 ane pada paNa 19 che. siddhastava eTale siddhANaM buddhANaM sUtranA akSara 198 saMpadA 20 ane pada paNa 20 che. A traNe sUtramAM logassanI 7 gAthA, pukharavaradInI 4 gAthA ane siddhANaM buddhANaMnI 5 gAthA che. dareka gAthAnuM ekeka caraNa (pAda-cotho bhAga) te ekeka pada te ekeka saMpadA rUpa gaNavAthI A pramANe thAya che. A traNe sUtromAM vaMdaNavattiyAeannatya Adi sUtroccAra thAya che tenA akSara pharI gaNavA nahi. logassamAM "savaloe. pukharavaradImAM "suasse bhagavao." siddhANaM buddhANaMmAM veyAvaccagarANuM eTalA akSaro gaNavAthI uparanA 270-219 ane 198 akSara thAya che. paraMtu tenI saMpadA ke padamAM gaNatrI karI nathI. traNa praNidhAnasUtro eTale ke jAvaMti ceIAi. jAvaMta ke vi sAhU, ane jaya viyarAya, A traNa praNidhAna sUtronA anukrame 35, 38 ane 79 akSara maLI 15ra akSara che. have dareka sUtranA guru akSara jaNAve che jethI bAkInA laghu akSara jANavA je nIce pramANe che. che. 1. navakAramAM "paNAsaNone sthAne "paNAsaNono mata hovAthI 7ne badale 9 guru akSara thAya che. 2. iriyAvahimAM "ThANAo ThANa'ne badale 'ThANAo dvANa'no mata hovAthI 24ne badale 25 guru akSara thAya che. 3. namutthaNamAM "viaTTa chaumANane badale "viacchaumANano mata hovAthI 33ne badale 34 guru akSara thAya che. 4. caityastavamAM "kAussagga' zabda 3 vAra Ave che temAM "'ne sthAne "sa" no mata hovAthI 3 guru ochA thavAthI 29ne badale 27 guru akSara thAya che. 5. logassa sUtramAM cauvisaMpine sthAne cauvvIsano mata hovAthI 28ne badale 29 guru akSara thAya che. 6. pukharavaradI sUtramAM devaM nAga'nA sthAne devannAgano mata hovAthI 34ne badale 35 guru akSara thAya che. A pramANe 6 sUtramAM matAMtara jANavo. bhASyatrika-bhAvatrika 15
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ kula 2. 3 33 6. 28 | | | sUtra laghu navakAra 61 58 khamAsamaNa 25 28 iriyAvahi 24 175 199 4. | zakastava 264 297 5. caitya stava 2 9 200 229 nAmastava 232 260 zrutastava 34 182 216 | 8. siddhastava 31 167. 198 praNidhAna 12 140 152 A sivAya caityavaMdanamAM caityavaMdana - stavana ane thoya paNa Ave che paraMtu te niyata na hovAthI tenA akSaronI gaNatrI thaI zake nahi. sUtranA AdAna nAma sUtranA gauNanAma |pada saMpadA | guruakSara laghuakSara sarvaakSara | navakAra - paMcamaMgaLa grutaskaMdha |9 | 8 | 7 | icchAmi khamAsamaNo praNipAta sUtra 25 28 vA chobhasUtra iriyAvahiyaM pratikramaNa zrutaskaMdha | 3ra | 8 | 24 | 175 199 (tassa uttarI sahita) namutthaNe zastava vA praNipAta daMDaka 33 | 9 |33 |234 297 arihaMta ceiyANuM cityastava vA (annatya sahita) kAyotsarga daMDaka 43 | 8 | 29 2OO | 229 logassa nAmastava 28 28 | 28 23ra | 260 puSparavaradI zrutastava 16 | 16 | 34 182 | 216 siddhANaM buddhANaM siddhastava 20 20 | 31 167 198 jAvaMti ceiyAi caiityavaMdana sUtra | 32 35 jAvaMta kevisAhU 38 jayaviyarAya prArthanAsUtra | pahelI bIjI gAthA | 31 '68 12 T0 1. anuyoga dvAra sUtramAM jaNAvyuM che ke sUtranA Adi padavALuM nAma te AdAnanAma ane guNavAcaka nAma te gauNanAma ahIM navakAra e AdAna nAma nathI paraMtu anAdi nAma saMbhave che. 13 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11. pAMca daMDakanA nAma : (1) zakrastava (2) caityastava (3) nAmastava (4) zrutastava (5) siddhastava. 12. adhikAra : A pAMca daMDakamAM anukrame 2-1-2-2-5 adhikAra thaI kula 12 adhikAra thAya che. ane te 12 adhikAranA zarUAtanA pada jaNAve che. jea aIAra. 1 zakrastava 2 | caityastava 30 nAmastava 4| zrutastava 5 siddhastava - 2 adhikAra 1 adhikAra 2 adhikAra 2 adhikAra 5 adhikAra namunthuNaM'... arihaMta ceIANaM.3 logassa04 savvaloe arihaMta tamatimirapaDalavidvaM.7 pukhkharavaraddI siddhANaM buddhANaM - jo devANa vi devo ujjitasela.cattAriaDha11.. vaiyAvaccagarANaM12. - - - - - 1. tIrthaMkara padavI pahelAM paNa cyavana kalyANaka prasaMge saudharma devalokano zakra nAmano iMdra namunthuNaM sUtra vaDe prabhunI stuti kare che. mATe namrutyugaMnuM zakrastava e gauNanAma che ane namrutyuNaM e AdAnanAma che. 2. caityasaMbaMdhI stuti ane kAussagga batAvanAra hovAthI arihaMta ceiANaMnuM gauNanAma caityastava che ane arihaMta ceIANaM AdAnanAma che. 3. vartamAna avasarpiNInA trIjA ane cothA ArAnI vacce thayelA 24 bhagavaMtanA nAmanI stavanA hovAthI logassanuM nAmastava evuM gauNanAma che ane logassa e AdAnanAma che. 4 zrutanI eTale siddhAMtanI stutirUpa hovAthI puSpra2va2ddInuM zrutastava e gauNanAma che ane pukhkharava2ddI e AdAnanAma che. 5. siddha bhagavaMtanI stuti hovAthI siddhANaM buddhANaMnuM gauNanAma siddha stava che ane siddhANaM buddhANaM e AdAnanAma che. A pAMca sUtra caityavaMdanamAM mukhya hovAthI ane daMDanI jema saraLa hovAthI daMDaka kahevAya che. bIjA sUtronI apekSAe dIrgha hovAthI paNa daMDaka kahevAya che. bhASyanI avasUrImAM jaNAvyuM che ke 'kahelI mudrAo vaDe askhalita uccArAtA hovAthI, temaja daMDanI jema sarala hovAthI tene daMDaka kahevAya che e pAMca daMDakamAM 12 adhikA2 nIce mujaba che. bhASyatrika-bhAvatrika 17
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama adhikAra : namunthuNaM sUtramAM namunthuNaMthI jiabhayArNa sudhInA pAThamAM bhAvajinane eTale tIrthaMkara nAmakarmanA vipAkodayavALA kevaLajJAnI tIrthaMkaro ke jeo dezanAdi vaDe bhavikajanano uddhAra karatA ane vihAra vaDe pRthvItalane pAvana karatA hoya che te avasthAne lakSamAM rAkhI vaMdanA karI che. bIjo adhikAra : bIjA adhikAramAM je a aiA siddhA sUtrathI dravyajinane vaMdanA karI che. pUrvanA trIjA bhave nikAcita tIrthaMkara nAmakarma bAMdhIne tenA pradezodayamAM vartatA evA je tIrthaMkaro hajI kevaLajJAna pAmyA nathI paraMtu jeo bhaviSyamAM pAmaze te dravyajina, tema ja bhAvatIrthaMkarapaNuM prApta karIne jeo siddhi padane prApta karyuM che te siddhAvasthAvALA paNa dravyajina kahevAya che, e pramANe bhAvajinanI ubhaya pArzvavartI avasthA rUpa baMne prakAranA dravya jinane vaMdanA karI che. trIjo adhikAra : arihaMta ceiANaM thI ThAmi kAussagga sudhInA saMpUrNa sUtramAM je caityamAM caityavaMdanA karavAnI che te caityamAM rahelA sarva sthApanA jinane eTale sarva pratimAone vaMdanA karI che. cotho adhikAra : logassa sUtramAM vartamAna avasarpiNImAM thayelA 24 jinezvaronI nAmathI stavanA hovAthI nAma jinezvaranI vaMdanAno adhikAra che. pAMcamo adhikAra : savvaloe sUtrathI urdhvaloka, adholoka ane tirAloka rUpa traNe bhuvananA sthApanA jinezvarane vaMdanA karI che. chaThTho adhikAra : pukhkharavaraddI sUtramAM aDhI dvIpane viSe rahelI 5 mahAvideha saMbaMdhI 160 vijayamAMnI 20 vijayamAM ekeka jinezvara vartamAna samaye potAnI pavitra dezanAthI tyAMnA bhavya prANIo upara upakAra kare che te viharamAna jinane vaMdanA karela che. sAtamo adhikAra : 'tamatimira'thI AkhA sUtramAM tathA suasa bhagavaothI yAvat trIjI thoya sudhI zrutajJAnane vaMdanA karela che. AThamo adhikAra : siddhANaM buddhANaM sUtramAM sarva siddha bhagavaMtonI stuti che. navamo adhikAra : jo devANa vi devo' tathA 'ikko vi namukkAro' gAthAthI vartamAna tIrthanA adhipati zrIvI jinezvaranI stuti che. dazamo adhikAra : ujjita sela sihare padavALI siddhANaM buddhANaMnI 4thI gAthAmAM 18 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI giranAra parvata upara thayelA dIkSAdi traNa kalyANakavALA zrInemanAtha prabhunI stavanA rUpa adhikAra che. agyAramo adhikAra : cattAri aTTha dasa doya' padavALI pAMcamI gAthAmAM aSTApadAdi tIrthonI tathA bhinna bhinna saMkhyAvALA jinezvaronI stuti che. A pramANe siddhANaM buddhANaMmAM 8-9-10-11 cAra adhikAra che jemAM pahelA be adhikAranI 3 gAthA zrI gaNadharakRta che te prAcIna kALamAM caityavaMdananA paryante kahevAtI 3 stutirUpe e ja stutio hatI. tyAra pachInI be adhikAranI be gAthA zrI gItArthoe caityavaMdananA saMbaMdhamAM saMyukta karI che. bAramo adhikAra H vaiyAvaccagarANaMthI prAraMbhIne saMpUrNa annatya ane te uparAMta 1 navakAranA kAussagganA aMte kahevAtI thoya sudhIno pATha samyagdaSTi devane smaraNa karavA ane teno kAussagga karavA saMbaMdhI che. 1. ahiM 11mA adhikAramAM bhinna bhinna saMkhyAo jinezvarone tIrthAdi AzrayI karelI vaMdanA saMkSepamAM A pramANe - (4+8+10+2=24) e pramANe 24 tIrthaMkaranI pratimA bharatacakrIe aSTApada parvata upara bharAvI che te aSTApada tIrthanA 24 bhagavaMtane vaMdanA thaI. e gAthAmAM mukhya vaMdanA aSTapadatIrthanI gaNAya che. tathA 4x8=32 ane 1042=20 jethI 32 ane 20 maLIne 52 caityayukta zrI naMdIzvaratIrtha ne vaMdanA thaI. tathA catta eTale tyAga karyo che. ari=aMtaraMga zatru (kaSAya) jeNe evA 8+10+2=20 tIrthaMkaro zrIsammetazikharagiri upara nirvANa pAmelA hovAthI zrIsammetazikhara ne vaMdanA thaI, athavA utkRSTathI samakALe janma pAmatA 20 tIrthaMkarane vaMdanA thaI. athavA vartamAnakALamAM vicaratA 20 viharamAnane vaMdanA thaI. tathA eja 20 ne 4 vaDe bhAgatAM 5 Ave tene aTThadasa eTale 18mAM umeratAM zrI zaMtrujayagiri upara samavasarelA 23 tIrthaMkarane eTale zrI zatruMjayagirine vaMdanA thaI. tathA 8410=80X2= 160 tIrthaMkara utkRSTathI mahAvidehamAM vicaratA hoya che temane vaMdanA thaI. tathA 8+10=1844= 72 tIrthaMkara traNa kALanI traNacovIsInA bharata ane airAvata e 2 kSetramAM jUdA jUdA thAya te sarvane vaMdanA thaI. tathA 4+8=12410=120X2= 24 tIrthaMkara bharatAdi 10 kSetranI 10 covIsInA thAya temane vaMdanA thaI. tathA 8 nA varga 64mAM 10no varga 100 meLavatAM 164 thAya temAM 4 ane 2 meLavatAM 170 tIrthaMkara tIrthaMkara aDhI dvIpamAM utkRSTathI vicare te sarvane vaMdanA thaI. tathA cattAri eTale anuttara traiveyaka kalpa ane jyotiSI e 4 devalokamAM, aTTha eTale 8 vyantaranikAyamAM, dasa eTale 10 bhavanapatimAM ane doya eTale adholokavartI tathA tiryaJlokavavartI e be prakAranA manuSyalokamAM zAzvata ane azAzvata banne prakAranI pratimAone eTale traNe lokanI sarva pratimAone vaMdanA thaI. (A gAthAnI vRtti) hajI bIjo paNa vizeSa artha A gAthAnI vRttimAM kahyo che tyAMthI jANavo. bhASyatrika bhAvatrika 19
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ caityavaMdananA 12 adhikArano yaMtra. adhikAra | kyAMthI kyAM sudhI? | kone vaMdanA kayADakamAM prathamapada 1lo adhikAra nimutthaNathIjIabhayANa bhAvajinane namutthaNamAM namutthaNa rajo adhikAra nimutthaNanI chellIgAthA | drajinane namutthaNamAM ja a aiyA ujo adhikAra arihaMtaca0thI1lIthIyasudhI sthApanAjinane cityastavamAM arihaMta ce. 4tho adhikAra logassa saMpUrNa nAmajinane nAmastavamAM logassa pimo adhikAra savvaloe arihaMtacethI | traNe bhuvananA nAmastavamAM savaloe rajIthomasudhI sthApanAjinane 6ThTho adhikAra |pakharavaradInI 1lIgAthA 20viharamAna zrutastavamAM puSparavaradI jinane 9mo adhikAra pukharavaradInI rajIgAthAthI | zrutajJAnane zrutastavamAM tamatimira 3jIthoyasudhI 8mo adhikAra |siddhANaMnI 1lIgAthA sarvasiddhane siddhastavamAM siddhANaM 9mo adhikAra siddhANaMnI2-3-gAthA | zrI mahAvIra prabhune siddhastavamAM jo devANavi 10mo adhikAra|siddhANaMnI4thIgAthA zrIgiranAratIrthane siddhastavamAM urjitasela 11mo adhikAra siddhANaMnIpamIgAthA zrIaSTApadAdi |siddhastavamAM cattAri aThTha. tIrthone 1ramo adhikAraviyAvaccagarA, zAsanadevanuM |siddhastavamAM viyAvacca. thI4thIthIyasudhI smaraNa ahIM 9 adhikAra lalita vistarA graMthanI TIkAnA AdhAre che. ane bIjo eTale je a aIA siddhA. dazamo eTale urjitaselasihare gAthA ane agiyAramo eTale cattAri aThTha dasa doya gAthA ema kula traNa adhikAra zrutaparaMparAthI eTale gItArtha pUrvAcAryanA saMpradAyathI kahevAya che. athavA zrata eTale sUtra ane sUtranI paraMparA eTale sUtranI niyukti, bhAga, cUrNi, TIkA Adi paMcAMgInI paraMparAthI kahevAya che. jema sUtramAM caityavaMdana pukharavaradI sudhI kaheluM che. niryuktimAM puSparavaradI uparAMta siddhANaM buddhANaMnI 1 gAthA kahelI che. cUrNimAM siddhANaM buddhANaMnI e pachInI 2 gAthA je zrImahAvIrasvAmInI stuti rUpe che te paNa jaNAvelI che. bAkInI 2 gAthAo svarUpa dazamo ane agiyAramo adhikAra yathecchAe kahevA yogya che. Avazyaka cUrNimAM ujjitaselasihare Adi traNa adhikAra yathecchAe 20 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaNavAnA kahyA te 3 adhikAra pUrvAcAryakRta niryukti ane cUrNimAM kahela hovAthI zrutaparaMparAvALA eTale zrutamaya ja jANavA, paraMtu zrutabAhya nahi. kAraNa ke AvazyakacUrNinuM vacana te zrutabAhya na gaNAya. bIjo adhikAra dravyajinano te 'je a aIA siddhA' sUtrathI jaNAvela che te adhikAra arthathI zrutastava eTale pukhkha2va2ddInI zarUAtamAM kahelo che te ja adhikAra pUrvAcAryoe tyAMthI kheMcIne namrutyuNanA cheDe dravya arihaMtanI vaMdanAne avasare kahyo che ane tyAMthI kheMcIne namrutyuAMnA aMte mUkavAnuM prayojana e che ke namrutyuNamAM bhAva arihaMtane vaMdanA karI pachI pazcAnupUrvI kramathI dravya arihaMtanI vaMdanA Ave eTale dravya arihaMtanI vaMdanA namunthuNaMnA cheDe sthApanA karI che. prazna : 9 adhikAra sUtrokta hovAthI pramANa che. bAkInA 3 adhikAra pUrvAcAryoe kahelA hovAthI te pUrvAcAryonI AcaraNA sUtrAnusArI kema gaNAya ? javAba : je AcaraNA azaTha gItArthe AcarelI hoya, niravadya (niSpApa) hoya tevI AcaraNAno madhyastha gItArtho niSedha karatA nathI. paraMtu evI AcaraNA te prabhunI ja AjJA che ema zAstramAM kaheluM hovAthI AcAryo tevI AcaraNAne sanmAne che - Adare che. 13. cAra vaMdanIya : caityavaMdanAmAM vaMdanA kone kone thAya che ? te A dvAra sUcana kare che. caityavaMdanAmAM jinezvara muni - zrutajJAna ane siddha paramAtmA e cAra vaMdana karavA yogya che. caityavaMdanAmAM mukhyatve jo ke arihaMtanI pratimAne vaMdanA che. to paNa prasaMgathI zrutastavamAM zrutajJAnane, siddhANaM mAM siddha 52mAtmAne ane praNidhAnasUtra 'jAvaMta ke vi sAhU'mAM munine paNa vaMdanA karI che. tethI caityavaMdanAmAM vaMdana karavA yogya sarvene vaMdanA karI che. 14. smaraNIya : zAsananA adhiSThAyaka samyagdaSTi deva smaraNa karavA yogya che. zAsanadeva avirata samyagdaSTi cothA guNasthAne hovAthI dezavirati ane sarvaviratine je pAMcamA ke chaThThA athavA sAtamA guNaThANe rahelAne vaMdana karavA yogya na hoya te kAraNathI temanuM smaraNa mAtra karAya che. zAsanapremI devo zAsanamAM thatA upadravone dUra kare che, karyA che ane karaze mATe caityavaMdanAthI je iSTanI siddhi prApta karavI che, temAM naDatA vighnone dUra karavA tema ja zAsananuM prabhAvika kArya karAvavAnA hetuthI temanuM smaraNa karAya bhASyatrika bhAvatrika 21
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. AvuM koI kArya na hoya to paNa pratikramaNAdi kriyAmAM cothI thoyapUrvaka devanuM smaraNa virativaMta paNa kare che te nirarthaka nathI. pratikramaNAdi prasaMge dararoja karAtA kAussaggathI zAsanapremI devono pratidina satkAra thAya che. te ucita che. tema ja deva kadAca svasmaraNa na jANe to paNa teyAvaccagarANa sUtrathI paNa mancAkSaranI jema vijJopazAnti kahelI che. ahIM muni vinA 3 vaMdanIya ane 1 smaraNIya e 4 te 12 adhikAranI aMtargata thAya che. 4thA adhikAramAM nAmajinane 3-5 adhikAramAM sthApanA jInane, rajAmAM dravyajinane ane 1-6-9-10-11 e pAMca adhikAramAM bhAvajinane vaMdanA karI che. 7mAmAM zrutajJAnane ane 8mAmAM siddhane vaMdanA karI che ane 12mA adhikAramAM samyagdaSTi devonuM smaraNa che. ema 1-2-3-4-5-69-10-11 e 9 adhikAramAM jinane vaMdanA, 7mAM zrutajJAnane ane 8mA mAM siddhone ane 12mAmAM samyagdaSTi devonuM smaraNa che. ahiM munivaMdana 12 adhikAramAM nathI. 15. cAra prakAranA jina : (1) nAmajina (2) sthApanA dina (3) dravya jina (4) bhAva jina. nAmajina - koI sajIva athavA nirjIva vastunuM "jina" evuM nAma pADIe te nAmajina. RSabhadeva ityAdi tIrthaMkaranuM je nAma te nAmajina. sthApanAkina : jinendra bhagavaMtanI pratimA athavA pagalAM vagere te sthApanA jina. dravya jina : jinezvarano jIva te dravya jina. jinezvarano kevaLajJAna pAmyA pahelAMno tathA siddhigati pAmelo jIva te drajina. kAraNa ke bhAvanuM kAraNa te dravya kahevAya. tIrthaMkaranA bhavathI trIjA pUrvabhavamAM jyArathI jina nAmakarmano vipAkodaya zarU na thAya tyAM sudhInI avasthAmAM bhAvikALe tIrthaMkarapadanI prApti cokkasa thavAnI hovAthI dravyajina *kahevAya. bhAvajina : jyArathI tIrthaMkara nAmakarmano vipAkodaya zarU thAya eTale kevaLajJAna pAme tyArathI nirvANa na pAme tyAM sudhI tIrthakara nAmakarmanA udaya vaDe vartamAnakALamAM pahelI narakamAM zreNika rAjAno jIva tathA trIjI narakamAM rahelo kRSNano jIva AvatI covIzImAM 1lA ane 12mA (matAMtare 13mA) tIrthakara thavAnA che. mATe te baMne vartamAnakALamAM drajina che. e pramANe 22 tIrthakara mATe yathAyogya jANavuM. 22 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvajina kahevAya. samavasaraNamAM besIne dezanA-upadeza Ape te bhAvajina evuM jaNAveluM che te tIrthaMkaranI puNyAIno mahimA darzAvavA mATe che. samavasaraNa na hoya tyAre ghaNIvAra ATha pratihAryayukta siMhAsana upara besIne ja dezanA Ape to paNa te bhAvajina kahevAya. tyAra bAda nirvANa pAmI siddhipada pAme tyAre te jinezvara dravyajina kahevAya. A pramANe bhAvajinanI ubhayapArzvavartI baMne avasthAo dravya jina kahevAya che. 16. cAra thoya : prathama thoya adhikRta eTale mukhya eka jinezvaranI, bIjI thoya sarva jinezvaranI, trIjI thoya jJAnanI ane cothI thAya vaiyAvacca karanArA devonA upayogane mATe smaraNArthe che. cAra thayanA joDAthI athavA ATha thoyanA be joDAthI je caityavaMdana thAya che temAM arihaMta ceiANaMnA 1 navakAranA kAyotsargane aMte je 1 thoya kahevAya che te pahelI thoya adhikRta eka jinezvaranI hoya che. derAsaramAM mULanAyakanI athavA anya sthAne covIzamAMthI koIpaNa eka jinezvaranI hoya che, athavA paMcatIrthInI vaMdanAmAM adhikRta 5 mukhya jinezvaronI hoya che. jema ke "kalyANa kaMdamAM AdinAthazAMtinAtha-pArzvanAtha-nemanAtha-mahAvIrasvAmI ema 5 jinezvaranI che. jyAre saMsAradAvA.'mAM zrI mahAvIra prabhunI stuti che. "savaloe arihaMta ceI0nA 1 navakAra kAyotsargane aMte kahevAtI bIjI koyamAM sarva jinezvaronI stuti hoya che. tyAra bAda zrutastavanA 1 navakAranA kAyotsargane aMte kahevAtI trIjI thoyamAM zrutajJAnanI stuti hoya che ane tyAra bAda "vaiyAvaccagarANanA 1 navakAranA aMte samyagdaSTi zAsanadevane potAnA veyAvaccAdi kAryamAM upayoga ApavA eTale sAvadhAna karavA mATe cothI thAya che. A pramANe jevo adhikAra tene anusaratI thAya hoya che. A cAra thoyo svasva adhikAranA aMte hovAthI cUlikAstuti kahevAya che. cAra thoyamAMnI pahelI 3 thoya vaMdanAstuti ane cothI thoya anuzAsana rU5 - zAsanadevanA smaraNa rUpa hovAthI anuzAstistuti kahevAya che. A be bheda vaDe 4 thoyano eka joDo gaNAya che. 17. caityavaMdana karavAnA 8 nimitta : (1) pApa khapAvavAne mATe "iriyAvahiyaMno kAyotsarga karavo te prathama nimitta. (2) thI (7) - "vaMdaNavattiyAe Adi 6 padamAM kahyA pramANe prabhunuM vaMdana bhASyatrikabhAvatrika 23
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ pajA-satkAra-sanmAnathI thatA lAbha' tathA samyaktva lAbha' ane nirupasargapaNuM prApta thavuM e 6 nimittane mATe kAyotsarga karavo. (8) samyagdaSTi zAsanadevanuM smaraNa karavAne mATe thato chello kAyotsarga te AThamuM nimitta. A prakAre caityavaMdanA karavAnA 8 nimitta che ane te karavAthI 8 prakAranA phaLa prApta thAya che. (18) 12 hetu : tassa uttarIkaraNa vagere 4 hetu, zraddhA vagere 5 hetu ane vaiyAvacca ka2vApaNuM vagere 3 hetu sahita caityavaMdanA karavAnI che. 'iriyAvahiyaM'nA kAyotsargathI pApanA kSayarUpa kArya-phaLa thAya che 'iriyAvahiyaM'mAM prAyazcittanA daza prakAramAMthI AlocanA prAyazcitta ane pratikramaNa prAyazcitta karyA che. te prAyazcittathI uttarakaraNa eTale kAyotsarga karavo te paNa pApa khapAvavAno hetu che. eTale ke aticAra dUra karavAno hetu che. have kAyotsarganI siddhimAM prAyazcitta eTale pazcAttApa karavo te hetu che prAyazcittanI zuddhimAM AtmAnA zuddha pariNAmarUpa vizuddhi te hetu che ane te pariNAma mAyAzalya niyANazalya ane mithyAtvazalya rUpa traNa zalyathI rahita hoya to zuddha che, eTale niHzalpakaraNa te hetu che. A pramANe 'iriyAvahi' saMbaMdhI aticAronI zuddhimAM kAyotsarga-prAyazcitta-Atmazuddhi-niHzalyatA e 4 hetu che. 3 arihaMta ceIANaM sUtra dvArA je vaMdana vagere kArya karAya che tenI siddhimAM zraddhA-meghA (viziSTa buddhi) dhRti (dhairya) dhAraNA' (arihaMtanA guNanI avismRti) ane anuprekSA' (guNanuM ciMtana) e 5 hetu che. A 5 hetupUrvaka karelo kAyotsarga vaMdanAdi 6 phaLane Ape che. mATe e 5 hetu gaNAya e pAMca hetumAM pUrva hetu paNa pAchaLanA hetu mATe kAraNabhUta che. caityavaMdanAmAM samyagdaSTi zAsanadevanuM smaraNa 3 hetuthI karela che. zAsanadeva athavA devI saMghanI vaiyAvacca kare, saMghamAM zAMti kare ane samyagdaSTi jIvone samAdhi kare A traNa hetuthI temanuM smaraNa karavAmAM Ave che. Ama caityavaMdananA 12 hetu che. 19. 16 AgAra : kAyotsarganA 12 AgAra athavA sola AgAra kahevAya che. AgAra eTale chUTa. kAyotsargamAM rAkhelA 12 AgArathI eTale chUTathI kAyotsargano bhaMga na thAya. jo AgAra rAkhyA vinA kAyotsarga kare to kudaratI rIte thatI 12 kriyAothI kAyotsargano bhaMga thAya kAraNa ke kAyAno 24 bhASyatrika bhAvatrika
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ utsarga eTale tyAga karyA pachI koI kriyA karavAnI hotI nathI chatAM kudaratI je 12 kriyAo thAya che tenI chUTa rAkhavAmAM Ave che. ane te AgAra eka sthAne ubhA rahevAne AzrayI che. kAyAno tyAga karavA chatAM nIcenI kudaratI kriyAonA 12 AgAra che. (1) uMco zvAsa levo. (2) nIco zvAsa mUkavo. (3) khAMsI khAvI (4) chIMka khAvI (5) bagAsuM khAvuM. (6) oDakAra thavo (urdhvavAyu thavo) (7) vAchUTa thavI. (adhovAyu thavo) (8) bhamarI khAvI (cakkara AvavA) (9) vamana thavuM - pittathI mUrchA AvavI (10) sUkSma kAyakaMpa thavo (11) sUkSma zleSma saMcAra thavo (12) sUkSma dRSTisaMcAra thavo. kAyotsarganA niyata sthAnathI bIje sthAne javA chatAM paNa kAyotsarga akhaMDa gaNAya tevA 4 mukhya AgAra nIce pramANe che. (1) agaNi : vIjaLI dIpaka vagere agnino prakAza zarIra upara paDavAthI agninA jIvono zarIranA sparzathI nAza thAya che. te jIvone bacAvavA vastra oDhavuM paDe athavA khasIne aprakAza sthAne javuM paDe tethI tema ja agnino upadrava thAya ane bIje sthAne javuM paDe to kAyotsargano bhaMga na thAya. (2) piida niMdaNa : sthApanAcAryajI ane potAnI vacce uMdara vagere paMcendriya jIvo ADA utaratA hoya to te ADanuM nivAraNa karavA anyasthAne jatAM kAyotsargano bhaMga na thAya. (3) bohIkhobhAI : bodhika eTale cora, tenAthI kSobha Adi thAya to anyasthAne javAmAM kAyotsargano bhaMga nathI. ahIM Adi padathI rAjA vagerethI kSobha eTale saMbhrama-bhaya-upadrava thAya to khasIne anyasthAne javAmAM kAyotsargano bhaMga nathI. (4) Dakko : potAne athavA 52ne eTale sAdhu vagerene sarpa vageree DaMza dIdho hoya eTale sarpa karaDyo hoya tenA upacAra mATe kAyotsarga pUrNa thayA vinA pAre to kAyotsargano bhaMga na thAya. 20. kAyotsarganA 19 doSa : kAyotsarga karatI vakhate 19 doSano tyAga karavo joIe. temAM sAdhvIone laMbuttara doSa, stanadoSa ane saMyatidoSa e 3 doSa na hovAthI 16 doSa hoya che tathA zrAvikAne vadhu doSa sahita 4 doSa na hoya tethI temane 15 doSa hoya che. 19 doSanuM svarUpa nIce pramANe che. bhASyatri bhAvatrika 25
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) ghoTaka doSa : ghoDAnI jema eka paga vAMko athavA uco rAkhe. (2) latA doSa : pavanathI hAlatI velaDInI jema zarIra dhuNAve te. (3) khaMbhAdidoSa - thAMbhalA vagereno Teko laI kAyotsarga kare te. (4) mAladoSa : mALane mastaka lagADI ubho rahe che. (5) uddhIdoSa : gADAnI uddhInI jema paganA be aMguThA ane be eDI eTale pAnI meLavIne ubho rahe che. (9) nigaDadoSa : beDImAM jakaDelA kedInI mAphaka be paga pahoLA karIne athavA be paga saMkocIne ubhI rahe te pramANe ubho rahe che. (7) zabarIdoSa : zabarI eTale nagna bhIlaDI jema gupta avayava AgaLa be hAtha rAkhIne ubhI rahe te pramANe ubho rahe che. (8) khalina doSa : khalina eTale ghoDAnI lagAmanI jema oghA athavA caravaLAnA dAMDI pAchaLa rAkhI dazIne "AgaLa kare te. (9) vadhUdoSa : vahunI jema mastaka nIcuM rAkhe che. (10) laMbuttaradoSa : dhotiyuM athavA colapaTTo nAbhithI 4 AMgaLa nIce ane DhIMcaNathI 4 AMgaLa upara rAkhavAne badale vizeSa lAMbo rAkhe che. (11) stanadoSa : DAMsa macchara vagerenA upadravanA bhayathI athavA ajJAnathI strInI jema hRdaya DhAMkI rAkhe eTale chAtI upara vastra rAkhe che. (12) saMyati doSa : sAdhvInI mAphaka sarva zarIra DhAMkI rAkhe te. (13) bhramitAMguli doSa : navakAranI saMkhyA athavA AlAvAnI saMkhyA gaNavA AMgaLI halAve athavA netranA bhavAM halAve te. (14) vAyasa doSa : vAyasa eTale kAgaDAnI jema AMkhanA DoLA Amatema halAve te. (15) kapittha doSa : paherelA vastrane malina thavAnA bhaya vagere kAraNathI saMkocI rAkhe che. koThuM (kaviTha) jema goLAkAra hoya tema kAchoTIvALA bhAgamAM paherelA dhotIyAmAM pATalIvALA bhAgane nAkhI goLa piMDo karI be jaMghA vacce dabAve te. (16) ziraDakaMpa : zarIramAM bhUtanA pravezanI mAphaka mastaka dhuNAve te. 26 bhASyatribhAvatrika
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) mUkadoSa : mUMgAnI jema kAyotsargamAM huM huM kare te. (18) vANI doSa : vAruNI eTale madirA, te pAke tyAre temAM thatA zabdanI jema buDabuMDa kare te. (19) vAnara doSa : vAnaranI jema Amatema joto hoTha halAvyA kare che. 19 doSamAMthI ladhuttara doSa, stana doSa ane saMyati doSa sAdhvIjIne na hoya kAraNa ke temanuM zarIra vastrathI DhaMkAyeluM ja rahevuM joIe, paraMtu pratikramaNAdi kriyA vakhate mastaka ughADuM rAkhavuM joIe. vadhUdoSa sahita 4 doSa zrAvikAne na hoya kAraNa ke strIe mastaka sahita sarva aMga DhAkeluM rAkhavuM tema ja dRSTi nIce rAkhavI te strInuM bhUSaNa che. 21. kAyotsarganA kALanuM pramANa : caityavaMdanamAM iriyAvahiyaM nA kAyotsarganuM pramANa 25 zvAsocchavAsanA kALa jeTaluM che. logassamAM caMdetu nimmalayarA sudhI gAthA + 1 caraNa sudhI 25 caraNa-pAda jeTalo kALa che. 1 gAthA = 4 caraNa thAya che. ahIM zvAsocchavAsa eTale nAka dvArA je zvAsocchavAsa levAya che, te ahIM gaNavAno nathI. kAraNa ke "pAya sa 3sIsI' e vacanathI ucchavAsanuM pramANa 1 pAkanA uccAra jeTaluM gaNAya che. arihaMta ceIANaMnA 3 kAyotsarga ane vaiyAvaccagarANano 1 kAyotsarga e ja kAyotsarga 1-1 navakAranA che tyAM eka navakAranI 8 saMpadA che te 1-1 saMpadA eka eka pAdatulya = ekeka zvAsocchavAsa pramANanI gaNAya che mATe te cAra kAyotsarga 8-8 zvAsocchavAsa pramANa jANavA. 22. stavana : jAvaMti ceIAI ane jAvaMta ke vi sAhU pachI je stavana bolavAmAM Ave che te megha jevA gaMbhIra tema ja madhura *dhvanipUrvaka kahevuM. te paNa mahAna arthavALuM eTale bhakti, jJAna ane vairAgya utpanna kare tevuM, thoDA akSaramAMthI ghaNo artha nIkaLe evuM hovuM joIe. A ja stavana bolavuM evuM niyama nathI. judA judA AcAryoe tathA munivaroe banAvelA kahevAya che eTale niyatapaNuM na hovAthI caityavaMdana bhASyAdi sUtromAM sAthe gaNatrImAM gaNya nathI. * caityavaMdana athavA stavana manamAM ja kahevuM athavA anya na sAMbhaLe evo vidhi nathI. paraMtu ghaNA moTA svare na bolatAM madhuratAthI madhyama svare bole to sva ane parane ghaNo alhAda upaje jethI ubhayane nirjarA thAya. bhASyatri-bhAvatrika 27
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23. sAta vAra caityavaMdana : kyAre karavAnA hoya che te batAve che. sAta vAra caityavaMdana munione ane zrAvakane munione (1) savAranA pratikramaNamAM vizAla locananuM* (2) daherAsaramAM prabhunA darzana karatI vakhate (3) gocarI pahelAM paccakkhANa pAratI vakhate (4) sAMjanA pratikramaNamAM cAra thoya pUrve ja caityavaMdana karAya che te vakhate (5) sAMjanA pratikramaNamAM namostu vardhamAnAyanuM (6) saMthAro karatA pahelA sUtI vakhate caukkasAyanuM (7) savAre jAgIne kusumiNa dusumiNano kAyotsarga karyA pachI jagaciMtAmaNinuM... A pramANe divasarAtamAM thaI 7 caityavaMdana karavA. AThama Adi parvatithiomAM sarva derAsaramAM darzana karavA te vakhate sAtathI adhika paNa caityavaMdana karavA kahyuM che. A sAta caityavaMdano judI judI vidhithI thAya che. have pratikramaNa karatA zrAvakane sAdhunI jema 7 vAra caityavaMdana karavuM athavA 5 vA2 caityavaMdana karavuM. temAM be vAra pratikramaNa karanArane 7 caityavaMdana - savAranA pratikramaNamAM jagaciMtAmaNi tathA vizAlalocana ema be + traNa saMdhyA caityavaMdana + sAMjanA pratikramaNanuM 1 + sUtI vakhate muni pAse saMthArA porisi sAMbhaLyAnuM 1 ema sAta vAra caityavaMdana thAya che. eka vAra pratikramaNa karanArane traNa saMdhyAnA caityavaMdana 3 + saMthArA porisI sAMbhaLatAM 1 + 1 pratikramaNanuM ema 5 vAra caityavaMdana thAya che. = jaghanyathI traNa saMdhyAnI pUjAnA samayanA traNa caityavaMdana avazya thavA joIe. pauSadharahita zrAvaka porisi pote bhaNAve nahi paraMtu muni bhagavaMta pAse sAMbhaLe. 24. daza AzAtanA : ahIM A Aya eTale lAbha (jJAnAdikano) tenI zAtanA = khaMDanA.... eTale ke jemAM jJAnAdikanA lAbhanuM khaMDana thAya te AzAtanA te avinayavALA AcAraNathI thAya tevA avinayI AcaraNanuM nAma AzAtanA che. te jaghanyathI moTI daza AzAtanAo che. madhyamathI 42 AzAtanA che ane utkRSTathI 84 AzAtanA che. ahIM daza batAve che. zrI jinezvaranA daherAsaranI jagatImAM-koTamAM pravezatAM (1) mukhavAsa khAvo (2) pANI pIvuM (3) bhojana karavuM (4) pagarakhAM paheravAM, bUTa-caMpala slIpara vagere * vartamAnamAM savAranA pratikramaNamAM je paheluM jagaciMtAmaNInuM caityavaMdana thAya che te jAgIne ka2vAnuM sAtamuM caityavaMdana che tene pratikramaNa sAthe joDeluM che. sAMjanA pratikramaNamAM je paheluM caityavaMdana thAya che te divasacarima paccakkhANa saMbaMdhI cothuM caityavaMdana che tene sAMjanA pratikramaNa sAthe joDeluM che. 28 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) maithuna sevavuM (6) zayana karavuM - sUI javuM (7) thuMkavuM athavA kAna-nAkano mela kADhavo (8) mUtra-pezAba karavo-laghunIti karavI (9) jhADe javuM vaDInIti karavI (10) jugAra ramavuM A daza AzAtanAono avazya tyAga karavo. A pramANe 24 dvAramAM 2074 caityavaMdana sthAna pUrNa thAya che. have utkRSTa caityavaMdananI vidhi jaNAve che. sau prathama iriyAvahiyaM karI eTale khamAsamaNa daI Adeza pUrvaka iri0 tassa uttarI, annattha0 kahI 1 logassano kAyotsarga pArI pragaTa logassa kahevo. tyAra bAda eka khamAsamaNa daI caityavaMdanano Adeza mAgI jaghanyathI 3 gAthAvALu ane utkRSTathI 108 ke tethI adhika gAthAnuM dezI-saMskRta-prAkRtAdi bhASAnuM caityavaMdana kahI jaMkiMcitrakahevuM. tyAra bAda namutyuI0 (1, 2jo adhikAra) kahevuM. pachI arihaMta ceI0 annattha0 kahI 1 navakArano kAyotsarga karI adhikRta jinanI thoya kahevI (3jo adhikAra) tyAra bAda logassa0 (4tho adhikAra) kahI savaloe arihaMta ceiANaM. annatya kahI eka navakArano kAyotsarga karI pArIne sarvajina saMbaMdhI thoya kahevI (pano adhikAra) tyAra bAda pukharavaradI) suasse bhagavao, annattha0 kahI 1 navakArano kAyotsarga karI pArIne siddhAMtanI vaMdanA saMbaMdhI trIjI thoya kahevI (9,7mo adhikAra) tyAra bAda siddhANaM buddhANaM (8-9-10-11mo adhikAra) kahI veyAvaccagarANuM kahI vaMdaNavattiyAe kahyA vagara sIdhuM annatya kahI 1 navakArano kAyotsarga karI pArIne zAsanadevInA smaraNa saMbaMdhI cothI thoya kahevI (12mo adhikAra) tyAra bAda namutyurNa-jAvaMti-khamA-jAvaMta-kahI namoDaItuM hI jaghanyathI pAMca gAthAvALuM stavana kahevuM. tyAra bAda jaya vIyarAya kahevA. A pramANe cAra thAyavALuM devavaMdana jaghanyotkRSTa caityavaMdana jANavuM ane pracalita 8 thAyavALuM devavaMdana utkRSTotkRSTa jANavuM. A pramANe sarva upAdhi eTale sarva dharmaciMtana vaDe vizuddha rIte je manuSya jinezvaradevane pratidina vaMdanA kare te manuSya devendronA samUha vaDe pUjita evA mokSapadane jaldIthI pAme che. ApaNe paNa A vidhine hRdayastha banAvI jinAlayamAM zuddhavidhinuM pAlana karI caityavaMdana karIne zIdhra mokSapadane pAmIe e ja ekanI eka zubhAbhilASA.... * jaMkiMci0 sUtra bhASyAdimAM kahyuM nathI, paNa vRddha saMpradAyathI bolAya che. bhASyatrika-bhAvatrika 29
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ caityavaMdana bhASya-sArtha vaMdittu vaMdaNijyuM savvu ciivaMdaNAi-saviyA / bahu vitti-bhAsa-caNI, suyANusAreNa vucchAmi // 1 // vaMdana karavA yogya sarvajJa bhagavaMtone vaMdana karIne caityavaMdanAdinA uttama vicArane ghaNI vRtti, bhASya ane cUrNivALA zrutajJAnane anusAre kahIza. // 1 // dahatiga-ahigamapaNagaM, dudisi-tihugRha-tihA u vaMdaNayA / paNivAya-namukkArA, vannA sola-saya-sIyAlA / / iMgasIIsayaM tu payA, saganauI saMyapAu paNadaMDA | bAra ahigAra cau vaMdaNijja, saraNijja cauha jiNA // 3 // cauro thaI nimittaTTa, bAra heU a sola AgArA | guNavIsa dosa ussagga-mANa zuAM ca sagavelA // 4 // dasa AsAyaNa-cAo, sabve ciIvaMdaNAI ThANAI / cauvIsa duvArehiM, dusahassA huMti causayarA pA artha : daza trika+, pAMca abhigama, be dizA, traNa avagrahaTM, traNa vaMdana, praNipAta, namaskAra, 1647 varNa, 181 56, 97 saMpadA, 5 daMDaka1, 12 adhikA216, 4 vaMdanIya13, zaraNa karavA yogya4, 4 jina-1, 4 thoya 16 8 nimitta7, 12 hetu8, 16 AgAra9, 19 doSa, kAyotsarganuM pramANa 1, stavana22, 7vAra caityavaMdana, 10 AzAtanA tyAga24, A pramANe 24 dvA2 vaDe sarve 2074 caityavaMdananA sthAna thAya che. 2-5 // titri nisIhitinni u, pAhiNA tinni ceva ya paNAmA / tivihA pUyA ya tahA, avastha-tiya-bhAvaNuM ceva // 6 // tidisi nirikkhaNa-viraI, payabhUmi-pamajjaNaM ca tikkho / vannAI-tiyaM muddA-tiyaM ca tivi N ca paNihANe gA pahelA dvAramAM je daza trikanI vAta jaNAvI te nAmathI jaNAve che. traNa nisIhi', traNa pradakSiNAra, traNa praNAma+, traNa pUjATM, traNa avasthAnI bhAvanA, traNa dizAmAM jovAno tyAga, traNa vAra paga mUkavAnI bhUminuM pramArjana, 30 bhASyatrikabhAvatrika
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ varNa-artha-AlaMbanatrika, mudrAtrika (jinamudrA, yogamudrA muktazuktimudrA), traNa praNidhAna. // 6-7|| ghara-jiNahara-jiNapUyA, vAvAraccAyao nisIhi-tigaM / agga-ddAre majhe, taIyA ciI-vaMdaNA-samae // 8 // 1 traNa nisIhi kyAre bolAya che te jaNAve che. [1] traNa nisIhimAM gharanA vyApAranA tyAga mATe prathama nisIhi jinAlayanA agradvAre bolAya che. jinAlaya saMbaMdhI vyApAranA tyAga mATe bIjI nisIhi madhyadvAra eTale gabhArAnA dvAra upara bolAya che. ane jinezvaranI dravyapUjAnA tyAga mATe trIjI nisIhi caityavaMdana samaye kahevAya che. 8aa [2] pradakSiNA trika sugama che. aMjalibaddho addho-Nao a paMcaMgao a tipaNAmA / savvastha vA tivAraM, sirAI-namaNe paNAma-tiyuM // [3](1) aMjalibaddha praNAma (2) ardhAvanata praNAma (3) paMcAMga praNipAta ema 3 praNAma che. athavA bhUmi Adi sarva sthAnamAM mastaka namAvatI vakhate mastaka sanmukha rahelI aMjaline dakSiNAvarta jamaNI paddhatie maMDalAkAre traNa vAra bhamAvavI te paNa 3 praNAma kahevAya che. III aMgaggabhAva-bhaiyA, puAhArathuIhiM pUyatiga / paMcavayArA aTTho-vayAra sovayA2A vA II10 [4] puSpa vaDe, naivedya vaDe ane stuti vaDe anukrame aMgapUjA, agrapUjA ane bhAvapUjA ema traNa pUjAnA bheda thAya che. athavA paMcaprakArI pUjA, aSTaprakArI pUjA, ane sarvopacArI pUjAnA bhedathI pUjAnA traNa bheda thAya che. II10 bhAvijja avatthatiyaM, piMDatva payatna rUva-rahiyatta / chauMmartya kevalinaM, siddhatta ceva tasatho // 11 // [5] piMDastha padastha ane rUpAtIta ema traNa avasthA bhAvavI joIe. teno artha e ja che ke prabhunuM chadmasthapaNuM, kevalIpaNuM ane siddhapaNuM vicAravuM. 115 A traNa avasthA kevI rIMte bhAvavI ? te jaNAve che. havaNaccagehiM chauMmartya-vatthapaDihAragehiM kevaliyaM / paliyaMkussaggehi a, jiNassa bhAvijja siddhatta 12 // bhASyatrika-bhAvatrika 31
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ parikaramAM rahelA snAna ane pUjA karanArAo vaDe chadmastha avasthA, 8 prAtihAryo vaDe kevalI avasthA ane paryaMkAsana athavA kAussagganA AkAra vaDe jinezvaranI siddhatva avasthA bhAvavI. 12 // uDDAho tiriANaM, tidisANa nirikkhaNa caIjjahavA | pacchima-dAhiNa-vAmANa, jiNamuhanannatya-didvi-juo / / 13 / [6] jinezvaranA mukha upara sthApela dRSTivALo puruSa urdhvadizA, adhodizA ane tirachIdizAmAM athavA pAchalI ane jamaNI tathA DAbI ema traNa dizAmAM jovAno tyAga kare. // 13 // [7] paga mUkavAnI bhUminuM traNa vAra pramArjana karavuM e sugama che eTale gAthAmAM nathI ApyuM. caityavaMdana karatI vakhate zAnuM AlaMbana levuM ? ane te kaI mudrAmAM ka2vuM te jaNAve che. vannatiyaM vannatthA-laMbaNamAlaMbaNuM tu DimAI / joga-jiNa-muttasuttI, muddAbheeNa muddatiya // 14 // [8] varNa AlaMbana, artha AlaMbana jinapratimAnA AlaMbanapUrvaka caityavaMdana karavuM. [9] e caityavaMdana yogamudrA, jinamudrA, ane muktAzakti mudrA ema traNa mudrA vaDe karavuM. I // 14 // yogamudrAnuM svarUpa adbhutaMtariaMguli-kosAgAheri dohiM hasthehiM / piTTovari kuppara, saMThiehiM taha jogamuddatti // 15 // AMgaLIone ekabIjAne aMtarita karavAthI (eTale be aMguThA sAmasAme joDAyelA rahe ane DAbI pahelI tarjanI AMgaLI jamaNI 1lI ane 2jI eTale tarjanI ane madhyamAnI vacce Ave tema kramasara goThavavuM. kamaLanA DoDAnA AkAre thayelA be hAtha vaDe koNIne peTa upara sthApavAthI yogamudrA thAya. ||11|| jinamudrA svarUpa cattAri aMgulAI, purao UNAI jattha pacchimao / pAyANaM ussaggo, esA puNa hoI jiNamuddA // 16 // be pagano AgaLano bhAga cAra AMgaLa aMtaravALo rahe ane pAchalo bhAga tenAthI kAMIka ochA aMtaravALo 2he te jinamudrA kahevAya. II16 // 32 bhASyatri bhAvatrika
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ muktAzuktimudrA svarUpa murAsurI muddA, jastha samA dovi garbhiA hatyA te puNa nilADadese, laggA anne alagnatti /17 baMne hAtha sarakhA eTale sAmasAmI AMgaLIo Ave te rIte ane garbhita eTale madhyamAM uMcA hoya tevA baMne hAthane kapALa sAthe lagADyA hoya te muktAzakti mudrA kahevAya. keTalAka AcAryo kahe che tevA hAtha kapALe rAkhyA hoya ane kapALane lagADyA na hoya te muktAzakti mudrA kahevAya. ll1ii. kaI mudrA vaDe kyA sUtra kahevAya ? paMcaMga paNivAo, thayapADho hoI jogamuddAe I vaMdaNa jiNamuddAe, paNihANe muttasurIe l/18 namaskAra athavA khamAsamaNa rUpa paMcAMga praNipAta pAMca aMgane namAvavA svarUpa paMcAMgI mudrA vaDe thAya che. stavapATha-namutthaNa Adi yogamudrA vaDe thAya che. arihaMta ceIANaMAdi vaMdanasUtra jinamudrA vaDe ane praNidhAnasUtra muktAzakti mudrA vaDe thAya che. ll18. praNidhAnatrikanuM svarUpa. paNihANatiga ceIa-muNivaMdaNa-patthaNAsarUva vA | maNa-vAya-kAegad, sesa-tiyatno ya payaDutti 19o. [10] caityavaMdanA svarUpa "jAvaMti ceiAi', munivaMdana svarUpa "jAvaMta kevi sAhU' ane prArthanA svarUpa "jaya viyarAya" e traNa praNidhAna sUtro che. athavA mana-vacana-kAyAnI ekAgratA e traNa praNidhAna che. bAkInI trikano artha sugama che. ll19mAM A pramANe daza trikanuM dvAra pUruM thayuM. 2 pAMca abhigama - alpa RddhivALA zrAvaka mATe. saccittadabamujhaNa - maccittamaNujajhaNaM maegad I Iga-sADi uttarAsaMgu aMjalI sirasi jiNa-dike 2oll sacitta dravyano tyAga, acittadravyano atyAga, mananI ekAgratA rAkhavI, baMne cheDe dIvALuM, nahi sAMdhelo akhaMDa khesa rAkhavo, paramAtmAnA darzana thatAM mastaka para aMjali karavI". l/20ll bhASyatrika-bhAvatrika 33
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ moTI RddhivALA zrAvaka (rAjA) mATe pAMca abhigamanuM svarUpa Ia paMcavihAbhigamo, ahavA muaiti rAyacihAI ! kharme chattAvANaha, mau camare A paMcamae . uparanI gAthAmAM batAvelA pAMca abhigama athavA talavAra, chatra, pagarakhA, mukuTa ane cAmara e pAMcano rAjacihno tyAga kare. ra1// 3 be dizA ane 4 traNa avagraha. vaMdaMti jirNa dAhiNa, disiAi purisa vAdisi nArI ! navakara jahanna saDhikara, jidra majhugraho seso raro puruSo paramAtmAnI jamaNI bAju ane baheno DAbI bAju ubhA rahI paramAtmAne vaMdana kare. nava hAthano avagraha (paramAtmAthI keTale dUra rahI darzana caityavaMdana karavuM te) jaghanya che ane 30 hAthano avagraha utkRSTa che. ane madhyeya avagraha 10 thI 59 hAtha che. rirA 5 traNa prakAranI vaMdanA batAve che. namukAreNa jahannA, ciIvaMdaNa majja daMDa thaI-jualA ! paNa daMDa-zuI-cIkkaga, thayapaNihANehi ukkosA ra3/l eka namaskAra vaDe jaghanya caityavaMdana thAya - daMDaka ane stutinA yugala vaDe madhyama caityavaMdanA thAya ane pAMca daMDaka-4 thoya - stavana - traNa praNidhAna sUtro vaDe utkRSTa caityavaMdana thAya che. ll23. bIjA mata vaDe caityavaMdanAnA traNa prakAra batAve che. anne biti IgeNaM, sakka-tvaeNe jahanna-vaMdaNayA ! taduga-tigaNa majajhA, ukkosA cauhiM paMcahi va ArA bIjA AcAryo kahe che eka namutthaNa vaDe jaghanya caityavaMdanA, be ke traNa vaDe madhyama caityavaMdanA ane cAra ke pAMca namutthaNa vaDe utkRSTa caityavaMdanA thAya che. ra4o. | 6 praNipAta ane 7 namaskAra dvAra batAve che. paNivAo paMcaMgo, do jANa karaduguttamaMge ca | sumahattha namukkArA, Iga duga tiga jAva aDhasaya ripo be DhIMcaNa, behAtha ane eka mastaka e pAMca aMgano praNipAta eTale bhUmi upara lagADavA te kAyika namaskAra che. 34 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 zakastava ati moTA arthavAlI 1-2-3 thI yAvat 108 stutio bolavI te vAcika namaskAra che. erapo be gAthAmAM caityavaMdanA sUtra saMbaMdhI 1947 akSaranuM dvAra jaNAve che - aDasaDhi adbhavIsA, navanauyasayaM ca dusaya-saganIyA doguNatIsa dusaTTA, dusola aDanauyasaya duvannasaya raDo Ia navakAra-khamAsamaNa, iriasakkathayAidaDesu paNihANesu a aduruta, vanna solasaya sIyAlA l30ll je sUtro eka vAra gaNAI gayA hoya tenA vargone bIjI vAra na gaNIe to tevI gaNatrI pramANe 1 navakAra | 68 varNa pacaiityastava 229 varNa 2 khamAsamaNa 28 varNa | nAstava 260 varNa 3 iriyAvahiyA 199 varNa zrutastava 219 varNa (tassa uttarI sahita) siddhastava 198 varNa 297 varNa traNa praNidhAna sUtra 15ra varNa 592 =1947 akSara //ra6,27I 9 181 padanuM dvAra : nava battIsa tittIsA, ticatta aDavIsa sola vIsa payA. maMgala IriyA-sakkaWyAIsu egasIisayaM 28 navakAra | - 9 pada | 5 nAmastava - 28 pada | 2 | iriyAvahiyA - 32 pada | 6 zrutastava - 16 pada 3zakastava | - 33 pada 7 siddhastava - 20 pada 4 caiityastava | - 43 pada) |[annatya sahita]]. 117 pada + 64 = 181 pada ra8il. 10 97 saMpadAnuM dvAra : aTTa navadR ya aTTavIsa, solasa ke vIsa vIsAmA ! kamaso maMgala-IriyA, sakkaWyAIsu saganauI rahyA + 1055 bhASyatrika-bhAvatrika 35
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 navakAra - 8 saMpadA | panAmastava - 28 saMpadA 2 iriyAvahiyA- 8 saMpadA | zrutastava |- 16 saMpadA 3 zastava - 9 saMpadA |siddhastava - 20 saMpadA cityastava - 8 saMpadA 33 + 64 = 97 + saMpadA //rA dareka sUtronA varNa-pada-saMpadA bhegI jaNAve che. vaNaksaddei nava paya, navakAre aTTa saMpayA tatya T saga saMpaya paya tullA, satarabbara amI dupayA 3oll navakAranA 68 varNa 9 pada 8 saMpadA che. jemAM 7 saMpadA pada pramANe jANavI. ane AThamI saMpadA maMgalANaM ca savvasi paDhamaM havaI maMgala e 17 akSaranI be padavALI AThamI saMpadA jANavI. 30mAM pazivAya akabarAI, aThThAvIsa tahAM ya IriyAe navanaa-makharasayuM, dutIsa paya saMpayA aTTa ll31] praNipAta eTale khamAsamaNa sUtranA akSara 28 che. tathA iriyAvahiyA sUtranA - 199 akSara - 32 pada - 8 saMpadA che. iriyAvihiyaM sUtranI 8 saMpadAmAM pratyekanI pada saMkhyA tathA saMpadAnuM Adi zarUAtanuM pada tathA saMpadAnuM nAma jaNAve che. ga daga Iga cau Iga paNa, IgAra chaga Iriya-saMpayAIpayA IcchA Iri gama pANA, je me egiri abhi tassa 32. abhuvagamo nimitta, ohe-arahela-saMgave paMca jIva-virohaNa-paDikkamaNabheya titri cUlAe li33ll prathama saMpadA be padanI icchAmi paDikamiuM - abhyapagama sAMdA bIjI saMpadA be padanI iriyAvahiyAe virANAe - nimittasaMpadya trIjI saMpadA eka padanI gamaNAgamaNe - oghahetu saMpadA cothI saMpadA cAra padanI pANakkamaNe saMtANAsaMkamaNe| - itarahetusaMpadA pAMcamI saMpadAeika padanI je me jIvA virAhiyA. |- saMgraha saMpadA chaThThI saMpadA pAMca padanI eciMdiyA paMcidiyA - jIva saMpadA 7mI saMpadA agyAra padanI/abhiyA micchAmi dukkaDa |- virAdhanA saMpadA 8mI saMpadA cha padanI tasauttarI kAussagga - paDikramaNasaMpaull32,33ll 32 37 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ namutthaNa sUtranI 9 saMpadAmAM pratyeka saMpadAnI pada saMkhyA tathA saMpadAnuM zarUAtanuM pada tathA saMpadAnuM nAma jaNAve che. du-ti-cau paNa paNa paNa du, cautipasakkalcayasaMpAIpayA / namu-AIga puriso lAgu abhaya dhammaprajisavaM 34 thoavva saMpayA oha, IyaraheU-vaoga taheU . savisesuvaoga sarUvaheluM niyama-phalaya mukhe rUpA prathama saMpadA |be padanI namutthaNe....bhagavaMtANe stotavya saMpadA bIjI saMpadA | traNa padanI AIgarANa-saMyaMsaMbuddhANaM | oghahetu saMpadA trIjI saMpadA | cAra padanI purisuttamArNa - gaMdhahandIrNa | vizeSahetu saMpadA cothI saMpadA | pAMca padanI lAguttamAzaM -logapajjaagarANa upayoga saMpadA pAMcamI saMpadA pAMca padanI abhayadayANa - bohidayANI | taddhatu saMpadA chaThThI saMpadA | pAMca padanI dhammadayANuM.. cakkavaTTINuM - savizeSopayoga saMpadA sAtamI saMpadA be padanI appaDiya...chaumANe svarUpa saMpadA AThamI saMpadA cAra padanI jiNANuMmoagANuM nijasamaphalada saMpadA navamI saMpadA | traNa padanI savalUNuM.... jiabhayANa mokSa saMpadA 34,35 33 pada caityastavanI varNa - saMpadA - pada kahevAya che. do saganauA vannA, navasAya paya tittIsa sakkarthIe ! ceIthayaDha-saMpatya, citta-paya vanna-dusayaguNatIsA ll3DA namutthaNe sUtranA 297 varNa - 9 saMpadA ane 33 pada che. caityastavanA 229 varNa - 8 saMpadA ane 43 pada che. ll36l caityastavanI pratyeka saMpadAmAM padanI saMkhyA, saMpadAnuM zarUAtanuM pada ane saMpadAnuM nAma jaNAve che. du cha saga nava tiyacha aiu-chappaya ciIsapayA payA paDhamA | arihaM vaMdaNa saddhA, anna suhuma eva jA tAva 37. abhuvagamo nimitta, heu IgabahuvayaMtaAgArA ! AgaMtuga AgArA, ussagmAvati sarUvaTTa li38 bhASatribhAvatrika 37
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama saMpadA be padanI arihaMta.... kAussagga abhyapagama saMpadA bIjI saMpadA cha padanI vaMdaNavattiyAe niruvasaggavattiyAe nimitta saMpadA trIjI saMpadA sAta padanI saddhAe kAussagga | hetu saMpadA | cothI saMpadA |nava padanI annattha. mucchAe | ekavacanAtta Agara saMpadA pAMcamI saMpadA traNa padanI sahamehi aMga. saMcAlehi bahuvacanAtta AgAra saMpadA chaThThI saMpadA cha padanI |evAI....kAusaggo AgaMtuka AgAra saMpadA sAtamI saMpadA|cAra padanI) jAva arihaMtANaM.. na pAremi. | utsarnAvadhisaMpadA AThamI saMpadA cha padanI tAva kArya... vosirAmi svarUpasaMpadA.37,38 43 pada nAmastava zrutastava, siddhastava e 3 sUtranI saMpadA pada akSara jaNAve che. nAmathayAIsu saMpaya, payasama aDavINa sola vIsa kamA ! aduruta-vanna dosaDha dusayasola-nauasaya 39 nAmastavanA varNa 270 saMpadA 28 pada 28 che. zrutastavanA varNa 213 saMpadA 16 pada 16 che. siddhastavanA varNa 198 saMpadA 20 pada 20 che. 30mI praNidhAna sUtranA akSara tema ja caityavaMdanAnA dareka sUtranA guru akSara jaNAve che jethI saMkhyAnA mULa akSaramAMthI te bAda karatAM laghu akSara paNa prApta thAya che. paNihANi duvannasarya, kameNa sagati cauvIsa tittIsA guNatIsa aDhavIsA, cautI-sigatIsa bAra guru vannA lldoll praNidhAnasUtra jAvaMtio - jAvaMta) - jaya vIyarAya sUtramAM anukrame 35-3879 maLI 15ra akSara thAya che. tathA navakAramAM - 7, khamAsamaNamAM - 3 iriyAvahiyAmAM 24 zastavamAM 33, caityastavamAM 29, nAmastavamAM 28, zrutastavamAM 34 ane siddhastavamAM 31 ane praNidhAnasUtramAM anukrame 3-1-8= 12 guru akSara che. Ivolii eTale navakAramAM 61, khamAsamaNamAM 25, iriyAvahiyAmAM 175, namutthaNamAM 264, caityastavamAM 200, logassamAM 232 zrutastavamAM 182 siddhastavamAM 117 ane prANidhAnasUtramAM anukrame 32-3771=140 laghu akSara che. 38 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 have pAMca daMDaka ane 12 12 adhikAra e hAranuM svarUpa: paNadaMDA sakkandhaya, ceIa nAma sua siddhathaya ItyA do Iga do do paMca ya, ahigArA bArasa kameNa 41] zakastava, caityastava, nAmastava, zrutastava, ane siddhastava e pAMca daMDaka che ane emAM anukrame 2-1-2-2-5 adhikAra che eTale kula 12 adhikAra che. 41|| 12 adhikAranA zarUAtanA pada jaNAve che. namu je arihaM loga, savya pukha tama siddha jo devA uji cattA A, vaccaga ahigAra paDhamapayA 4rA namuskurNa-je A aIA siddhA-arihaMta ceiANaMDa-logarsa ujjo agare-savvaloe pukharavaradI-tamatimirapAla0siddhANaM buddhANaM - jo devANa vi devo-urjita sela sihare cAra aThTha011 - vaiyAvaccagarANe A adhikAranA prathama pada . jarA, kSA adhikAramAM konI stavanA che tenuM svarUpa paDhama-higAre vaMde, bhAvajiNe bIyae u dabaeNjize . IgaceIya-ThavaNa jiNe, taIya caulyumi nAmajiNe 43 prathama adhikAra namutthaNamAM bhAvajinano adhikAra je A aiA sUtramAM dravyajinane namaskAra thAya che. trIjA adhikAra arihaMta ceIANe dvArA eka caityamAM rahelA sthApanA jinane vaMdanA thAya che. ane cothA adhikAra logassa sUtramAM nAma jinane vaMdanA thAya che. 43ll. tihANa-ThavaNa jiNe puNa, paMcamae viharamANa-jiNa chaThe ! sattae suyanANe, aThThamae saba-siddhathaI 44 tisthAtiva-varakuI, navame dasame ya ujjayaMta thaI / aDhAvayAI Igadisi, sudidisura-samaraNA carime 4pa pAMcamA adhikAra sabyuloe sUtramAM traNa lokamAM rahelA sthApanA jinane vaMdanA karI che. chaThThA adhikAramAM pukharavaradIva sUtranI pahelI gAthAthI viharamAna jinane vaMdanA karI che. sAtamA adhikAramAM tamatimira0 sUtrathI zrutajJAnane vaMdanA karI che. AThamA adhikAramAM siddhANaM sUtrathI sarva siddhonI stuti karI che. bhASyatri-bhAvatrika 39
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamA adhikAramAM jo devANa vi devo sUtrathI tIrthanA adhipati zrI mahAvIra svAmIne vaMdanA karI che. dazamA adhikAramAM 'ujjita sela sUtrathI giranAra tIrthane vaMdanA karI che. agiyAramAM adhikAramAM 'cattAra a.' sUtrathI aSTApadAdi tIrthane vaMdanA karI che. ane bAramA chellA adhikAramAM samyagdaSTi devatAnuM smaraNa karela che. 44,45aa nava ahigArA Iha laliavittharAvittimAIaNusArA / tinni surya-paraMparayA, bIo dasamo IgArasamo / / 46 // ahIM bIjo - dazamo ane agiyAramo e traNa adhikAra zrutanI paraMparAthI che ane bAkInA nava adhikAro lalita vistarA nAmanI vRtti AdinA anusAre che. II46 // Avasaya-cuNIe, jeM bhaNiya sesayA jahicchAe | teNaM ujjitAI vi, ahigArA suyamayA ceva // 4 // je kAraNathI Avazyaka cUrNimAM zeSa adhikAra vaMdana karanAranI icchAne anusAre ema kahyuM che. tethI ujjitaselasihare vagere 3 adhikAra paNa zrutamaya eTale zrutanI paraMparAvALA jANavA. // 4 // bIo suyatthayAI, atthao vannio tahiM ceva / sakkatthayaMte paDhio, dAriha-vasari payaDattho / / 48 / / 'je A aIA siddhA' e gAthA rUpa bIjo adhikAra Avazyaka cUrNimAM arthathI zrutastavanA prAraMbhamAM kahelo che. te ja adhikArane pUrvAcAryoe dravya arihaMtanI vaMdanAnA avasare zakrastavane aMte kahelo che. [48] asaDhAInnaNavajja, gIaltha-avAriaMtimajhatthA / AyaraNA vi hu Atti vayaNao subahu mati // 4 // je AcaraNA azaTha gItArthe AcarelI hoya ane te nivadya hoya tevI AcaraNAne madhyastha gItArtho aTakAvatA nathI. paraMtu tevI AcaraNA prabhunI AjJA ja che ema zAstramAM kaheluM hovAthI te AcaraNAne ghaNI rIte sanmAna Ape che. 49 // 13 caityavaMdanAmAM kone kone vaMdanA thAya che ? te vaMdanIya tathA 14 smaraNa karavA yogya ane 15 cAra prakAranA jinanuM anukrame dvAra jaNAve che. 40 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ cau vaMdasijaja jiNa muNi, suya siddhA Iha surAI saraNijajA ! cauha jiNA nAmaThavaNadavyabhAvaNi-bheeNe paoll jina-muni-zruta ane siddha e cArane caityavaMdanAmAM vaMdanA thAya che. zAsananA adhiSThAyaka samyagdaSTi deva smaraNa karavA yogya che. cAra prakAranA jina nAmajina-sthApanAdina-dravya jina ane bhAvijana hoya che. tenuM svarUpa kahevAya che. paoll nAmajiNA jiNanAmA, ThavaNajiNA puNa jidipaDimAo dabaijiNA jiNajIvA, bhAvajiNA samavasaraNatthA panI RSabhadeva Adi tIrthaMkaranuM nAma te nAmajina ane jinendra bhagavaMtanI pratimA pagalAM vagere te sthApanA jina tathA jInezvaranA jIva te dravyajina ane samavasaraNamAM beThelA te bhAvajina kahevAya che. palA 16 4 thoyanuM dvAra - ahiya-jiNa-paDhamathuI, bIyA savvANa taIe nANassa | veyAvaccagarANa, uvaogatye cautthathaI parI prathama thoya adhikRta jina athavA mULa nAyakanI, bIjI thAya sarva jinanI trIjI thoya jJAnanI ane cothI thAya vaiyAvacca karanArA devonA upayogane mATe smaraNArthe che. parI 17 caityavaMdana karavAnA 8 nimitta jaNAve che. pAvakhavaNatya IriAI, vaMdaNavariAI cha nimittA . pavayaNa-sura-saraNatya, usso Isa nimittaDha paphall pApa khapAvavA mATe iriyAvahiyA, vaMdana, pUjA, satkAra, sanmAna, samyaktano lAbha ane nirupasarganA cha nimitta tathA pravacanasura eTale samyagdaSTi zAsanane smaraNa karavA mATe ema ATha nimitta kAussagnanA che. paNa 18caityavaMdananA 12 hetu cau tassa uttarIkaraNa - pamuhasaddhAIA ya paNa heU . veyAvagarannAI titri Ia u bArasagaM pa4o. tasya uttarIkaraNa Adi 4 hetu - pApanI vizeSa zuddhi mATe prAyazcitta karavA mATe bhASyatri-bhAvatrika 41
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariNAma rUpa vizuddhi mATe, mAyA-niyANa-mithyAtva zalyathI ni:zalya karaNa karavA mATe, tathA zraddhA-medhA-zruti-dhAraNA ane anuprekSA pUrvaka ema 5 hetu tathA vaiyAvacca karanAra saMghamAM zAMti karanAra ane samyagdaSTi jIvone samAdhi karanAra e 3 hetu ema 12 hetu che. //pa4o. 19 kAussagnanA 16 AgAranuM svarUpa annaWyAI bArasa, AgArA evAmAIyA cauro ! agaNI-pabiMdi hiMdaNa-bohi-khobhAI Dakko ya papA annatya sisiepsa vagere 12 AgAra (1) uMco zvAsa levo (2) nIco zvAsa mUkavo (3) khAMsI AvavI (4) chIMka khAvI (5) bagAsuM khAvuM (6) oDakAra Avavo (7) adhovAyu thavo (8) cakarI-cakkara AvavA (9) ulaTI thavI (10) sUkSma aMgano saMcAra thavo (11) sUkSma zleSmano saMcAra thavo (12) sUkSma dRSTino saMcAra thavo e 12 tathA (1) agni (2) paMcendriyanI ADa (3) cora-rAjA vagerethI upadrava ane sarpano deza thAya e sivAya kAyAno tyAga ema 16 AgAra che. 20| kAussagnanA 19 doSa ghoDaga-laya-khaMbhAI, mAla-ddhI niala sabari khaliNa vahU | laMbutara thaNa saMjaI, bhamuhaMguli vAyasa kaviThTho pikA sirakaMpa mUA vAruNi, pehatti caIja dosa ussage che liMbura thaNa saMjaI, na dosa samaNINa savahu saDhINe pichI (1) ghoTaka (2) latA (3) khaMbhAdi(4) mAla (5) uddhI (9) nigaDa (7) zabarI (8) khalina (9) vadhU (10) laMbunnara (11) stana (12) saMyati (13) AMgaLI halAvavI (14) kAgaDAnI jema (15) koThAnA phaLanI jema (13) mAthAne halAvavuM (17) mUMgAnI jema (18) dArUnI jema (19) prekSAdoSa - vAnaranI jema e 19 doSa kAyotsargamAM tyAga karavA. sAdhvIone baMdhuttara doSa, stanadoSa ane saMyati doSa sivAyanA 16 doSa ane zrAvikAne vadhUdoSa sahita (sivAya) 15 doSa hoya che. paka,57thI 21 kAyotsarganA kALanuM pramANa ane 22 stavananA svarUpanuM dvAra. Iri ussagrupamANe, paNavIsussAsa aTTa sesesa gaMbhIra-mahura-saddha, mahattha-jutta havaI thutta paDhA 42 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ iriyAvahiyaMnA kAyotsarganuM pramANa 25 zvAsocchavAsa che. ane 1-1 navakAranA kAyotsarganuM pramANa 8 zvAsocchavAsa che. stavana gaMbhIra ane madhura dhvanipUrvaka kahevuM te paNa mahAna arthavALuM hoya che. saMpaTa ra3 munine roja sAta caityavaMdana karavAnA hoya te kayA kayA vakhate karavA te saMbaMdhI dvAra. paDikamaNe ceIya jimaNa, carimapaDikamaNa suaNa paDibohe ! ciIvaMdaNa Ie jaINo, satta u velA ahorane palA savAranA pratikramaNanuM vizAlalocananuM, derAsaramAM darzana karatI vakhate, gocarI mATe paccakhANa pAravAnuM, divasacarimaM paccakhkhANa vakhatanuM, sAMjanA pratikramaNamAM namoDastu vardhamAnAyanuM, saMthArA porisi bhaNAvatAM caukkasAyanuM ane savAre jAgyA pachI "jagaciMtAmaNi'nuM e pramANe yatine eka divasamAM sAta vAra caityavaMdana karavAnA hoya che. pahelA zrAvake keTalA caityavaMdana kyAre karavA te jaNAve che. paDikamao gihiNovi hu, sagavelA paMcavela IrissA pUAsu tiijhAsu a, hoI ti-velA jahaNa kaoll be TAIma pratikramaNa karatA gRhasthane sAdhunI jema sAta vAra athavA eka TAIma pratikramaNa karatA gRhasthane pAMca vAra caityavaMdana thAya che. pratikramaNa nahi karanAra gRhasthane pratidina traNa kALanI pUjAomAM jaghanyathI 3 vAra caityavaMdanA karavI. 24 10 AzAtanAnuM dvAra jaNAve che - taMbola-pANa-bhoyaNa, vANaha-mehunna-suaNa-niphTavaNuM | mutu-cAra jUe, vaje jiNanAha-jagaIe kalA mukhavAsa khAvo, pANI pIvuM, bhojana karavuM, pagarakhAM paheravAM, maithuna sevavuM, zayana karavuM, ghUMkavuM athavA nAkano mela kADhavo, pezAba karavo, (laghunIti karavI) jhADe javuM (vaDInIti karavI) ane jugAra ramavo ema daza AzAtanA daherAsaranI jagatImAM-koTamAM praveza karatAM tyAga karavI. |1 utkRSTa caityavaMdanAno vidhi jaNAve che. IrinamukAra namutthaNa, arihaMta thaI loga sava thaI pukha. thaI siddhA A thaI, namutyu jAvaMti thaya jayavI karA bhASyatrika-bhAvatrika 43
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ - IriyAvahiyaM, namaskAra eTale caityavaMdana, namunthuNaM, arihaMta ceIANaM, stuti logassa - savvaloe - stuti - pukhkharavaraddI - stuti - siddhANaM veyAvaccagarANuM - stuti - numutyurNa - jAvaMti.... jAvaMta stavana-jaya vIyarAya0 e kramathI jaghanyotkRSTa caityavaMdanA thAya che. upasaMhAra karI garbhita rIte potAnuM nAma sUcavavA dvArA aMtima maMgaLa kare che. salvovAhivisuddha, evaM jo vaMdae sayA deve / deviMdaviMdamahiaM, paramapayaM pAvaI lahuM so IIGa3 sarva upAdhi eTale sarva dharmaciMtana vaDe vizuddha rIte je vyakti devane haMmezAM vaMdana kare che, te devendronA samUha vaDe pUjAelA evA mokSapadane zIghra pAme che. 44 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjA vidhi caityavaMdana bhASyane anusAra zrAvake trikALa pUjA karavI joIe. temAM savAre pratikramaNa karyA pachI te zuddha vastra paherI paramAtmAnI vAsakSepa pUjA karI dhUpa-dIpAdi pUjA karI caityavaMdana kare tevI ja rIte sAMje saMdhyAkALe dhUpa-dIpAdi vaDe pUjA karI caityavaMdana kare.atre madhyAhna kALanI pUjAnI vidhi vistArathI samajI vidhipUrvaka karavAmAM Ave to AtmAnuM kalyANa karanArI bane che. te vidhi pU.A.bha.zrI devendrasUrIzvarajI mahArAjAe caityavaMdana bhASyamAM batAvelI che. 24 dvAramAM 2074 caityavaMdananA sthAna batAvela che tenuM saMkalana karIne derAsaramAM praveza kevI rIte karavo ? tathA kaI kaI vakhate zAnuM ciMtana karavuM ? teno khyAla rAkhI manane bIje jatuM aTakAvI paramAtmAnI pUjAmAM manane ekAgra banAvI suMdara bhAvapUrvaka paramAtmAnI pUjA karIne jIva karmanI nirjarA sAdhavA dvArA sarvathA karmathI mukta thaI zAzvata sukhane pAmanAro bane che. sau prathama vidhi mujaba snAnAdi kriyA karI uttama sAmagrI laI RddhimaMta zrAvaka zaNagArothI alaMkRta thaI pAMca abhigama sAcavI jinAlaye jAya. jinAlayanA agradvAra upara jaI prathama nisAhi kahI saMsAra saMbaMdhI sAvadya pravRttino mana-vacanakAyAthI tyAga karI praveza kare ane jyAM prabhunA mukhanA darzana thAya tyA aMjalibaddha praNAma kare. tyAra pachI paramAtmAne traNa pradakSiNA Ape. te traNa pradakSiNAnA duhA ane artha nIce pramANe che. pradakSiNAnA duhA prathama pradakSiNA vakhate kAla anAdi anaMtathI, bhavabhramaNano nahi pAra, te bhramaNa nivAravA pradakSiNA dauM sAra (1) bhamatImAM bhamatAM thakAM, "bhava bhAvaTha" dUra palAya, pradakSiNA te kAraNe bhavikajana citta lAya (2) bIjI pradakSiNA vakhate kevalibhASita vacanamAM saduhaNA sukhakAra, janmamaraNAdika dUra TaLe sIje jo darisaNa sAra (3) 1. juo dvAra bIjuM 2. juo dvArA prathama nisAhitrika 3.juo dvAra paheluM trIjI praNAmatrika 4. juo dvAra paheluM bIjI pradakSiNAtrika. bhASyatrika-bhAvatrika 45
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna vaDuM saMsAramAM, jJAna parama sukha heta, jJAna vinA jaga jIvaDo, na lahe tattvasaMketa (4) trIjI pradakSiNA vakhate caya te saMcaya karmano, rikta kare vaLI jeha, cAritra bhADuM niryuktie, te vaMdo guNageha (5) darisaNa jJAna caritra e, ratnatraya niradhAra, traNa pradakSiNA te kAraNe, bhavaduHkhabhaMjana hAra (6) bhAva : anAdi kALathI mArA bhavabhramaNano pAra na Avyo tethI bhramaNa nivAravA ApanI pradakSiNA ApuM chuM je bhavabhramaNane dUra karanAra che. 1,2 kevalI bhagavaMte prarUpela vacanamAM zraddhA rAkhavI te sukha ApanAra che. jo te AvI jAya to te sukha karanAra che ane jJAna jagatamAM paNa mahAna che te vinA jIva tattvane pAmI zakato nathI. 3-4. cAritra - ca=caya, citra-rikta. bhegAM karelAM karmo khAlI kare te cAritra evuM niryuktimAM jaNAvela che. te cAritrane vaMdana karuM chuM, A pramANe ratnatraya svarUpa darzana jJAna cAritra e bhavadu:kha haraNa karanAra che. te mATe pradakSiNA ApuM chuM. 5 6. traNa pradakSiNA pUrNa karI paramAtmAnI jamaNI tarapha ApaNI DAbI bAju ubhA rahI ane baheno paramAtmAnI DAbI tarapha ApaNI jamaNI bAju ubhA rahI ardhAvanata praNAma kare. paramAtmAnA darzana ke caityavaMdana karatI vakhate traNe dizAmAM jovAno tyAga karavo phakta prabhu sanmukha dRSTi rAkhavI. paramAtmAnA darzana ke caityavaMdana karatI vakhate paramAtmAthI jaghanyathI 9 hAtha ane utkRSTathI 60 hAtha dUra rahevuM madhyamathI 10 hAthathI 59 hAtha dUra rahevuM jethI AzAtanA na thAya. derAsara nAnuM hoya to judA judA 12 prakAranA avagraha 60 hAthathI ll hAtha sudhInA avagraha dvAramAM batAvela che.ane tyAra pachI ekathI mAMDIne yAvatu 108 stutio anukULatA pramANe bolI ane arthanuM ciMtana kare. stutimAM bhagavAnanA guNonuM tema ja potAnA doSonuM varNana hoya che tene ciMtavavuM. ahIM paramAtmAnI jamaNI tarapha tathA bahenoe DAbI tarapha ubhA rahevAnuM jaNAvyuM che. prabhunI sanmukha ubho rahe to pAchaLanA vyaktione darzanamAM aMtarAya na thAya. ahIM AvI paNa vicAraNA karI zakAya ke paramAtmA sphaTika jevA nirmala che ane mArA AtmAmAM 1. juo dvArA trIjuM 2. juo tAra-prathama trIjI praNAmatrika 3. juo dvArA prathama dizAnirikSaNaviratitrika 4. juo dvAra cothuM 5. juo tAra sAtamuM. 49 bhASyatri-bhAvatrika
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlimA lAgelI che. paramAtmAnI sanmukha ubho rahuM to mArI kAlimAno paDachAyo bhagavAna upara na paDe te mATe bAju upara UbhA rahI darzana karavAnuM jaNAvyuM haze. AvI vicAraNApUrvaka paramAtmAnI nirmalatAnuM ciMtana karavuM. tyAra bAda pUjAnI sAmagrI kesara puSpa Adi taiyAra karI tene dhUpathI dhUpI gabhArAmAM pUjA mATe praveza karatI vakhate bIjI nisIhi' bolavI. ahIM derAsara saMbaMdhI koI kArya aMge vAta karavAnI chUTa hatI teno paNa have niSedha thAya che phakta paramAtmAnI pUjAmAM layalIna banavAnuM che tyAM jalapUjAthI mAMDI phalapUjA sudhInA aSTa prakArI pUjAnA duhA temAM caMdanapUjAnI aMdara paramAtmAnI nava aMganI pUjAnA duhAnA artha ciMtavI eka eka aMganI tema ja aSTaprakArI pUjAnA artha ciMtavI pUjA karavI. aSTaprakArI pUjAnA duhA 1 jalapUjA : ApaNA AtmA para lAgelA karmamelane dhovA mATe jaLapUjA karavI. jalapUjA jugate karo, mela anAdi vinAza jalapUjA phala muja hojo, mAMgu ema prabhu pAsa jJAna-kaLaza bharI hAthamAM samatA rasa bharapUra zrIjinane navarAvatAM karma thAye cakacUra [1] artha : jalapUjA evI yuktipUrvaka karuM ke jethI AtmA upara lAgelo anAdi kALano mela dUra thAya evI mArI jalapUjA thAo ema paramAtmA pAse mAgaNI karuM chuM. paramAtmAnI jalapUjA karatAM piMDastha avasthA bhAvavI meruzikhara navarAve, ho surapati meruzikhara navarAve; janmakALa jinavarajIko jANI, paMcarUpa karI Ave ho. su.1 ratna pramukha aDajAtinA kaLazA, auSadhi cUraNa milAve; kSIrasamudra tIrthodaka ANI, snAtra karI guNa gAve. ho. su. 2 eNI pare jina pratimAko navaNa karI, bodhibIja mAnuM bhAve; anukrame guNaratnAkara pharasI, jina uttama pada pAve ho. su. 3 2. caMdanapUjA : AtmAne caMdana jevo zItaLa banAvavA mATe caMdanapUjA karavI. prakSAla-pUjA karyA pachI paramAtmAne mulAyama malamalanA traNa aMgalUchaNA karavA. pANI rahI na jAya 1. juo dvAra prathama-prathamatrika 2. juo dvAra prathama-avasthAtrika. bhASyatrika-bhAvatrika 47
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenI kALajI rAkhavI. AjubAju nIce paDela pANI pATalUchaNAthI sApha karavuM. tene hAtha lagAvyA pachI hAtha zuddha karI duhA manamAM bhAvI caMdananI vilepana pUjA temaja nava aMge pUjA karavI. tema ja paramAtmAne suMdara aMgaracanA karavI. te samaye pratihAryathI zobhatA evA paramAtmAnI padastha bhAvanA bhAvavI. zItaLa guNa jemAM rahyo, zItaLa prabhu mukha raMga, AtmA zItaLa karavA bhaNI, pUjo arihA aMga. [2] artha : caMdanano zItaLatAno guNa che, prabhunA mukhano raMga paNa zItaLatA upajAve che. AtmA kAmakrodhAdi tApathI tapI rahyo che. tethI he prabhu caMdananI zItaLatA tathA ApanA mukhanI aMganI zItaLatAthI mAro AtmA paNa kAmakrodhAdinA tApathI zItaLatA anubhave te mATe pUjA karuM chuM. caMdanamAM kesa2-kastUrI vagere uttama dravyo meLavI paramAtmAnI nava aMge pUjA karavI. nava aMge pUjAtA duhA prathama aMga : jamaNA ane DAbA pagano aMgUTho-bhagavAnano vinaya karavA page pUjA karavAnI che. jaLa bharI saMpuTa patramAM, yugalika nara pUruMta, RSabha caraNa aMgUThaDe, dAyaka bhavajala aMta.... (1) artha : yugalikanaroe saMpuTa patramAM jaLane bharI lAvIne RSabha rAjAnA mAtra caraNane ja jalaprakSAlanathI pUjI saMtoSa mAnI (kAraNa ke indra mahArAjAe pahelA RSabha rAjAno rAjyAbhiSeka karI lIdhelo hato. pote saMpUrNa abhiSekano Agraha rAkhe to zobhA bagaDe) A rIte vinaya pradarzita karyo. tema huM paNa saMsAra samudrano aMta ApanAra evA prabhunA caraNanA aMgUThe pUjA karI vinaya pradarzita karI saMsA2no aMta pAmuM. bIju aMga : jamaNA tathA DAbA pagano DhIMcaNa-bhagavAne A DhIMcaNa dvArA vihArakAyotsargAdi karyA mane paNa evI zakti maLe te mATe DhIMcaNe pUjA karavAnI che. jAnu baLe kAussagga rahyA, vicaryA dezavideza khaDA khaDA kevala lahyuM, pUjo jAnu nareza.... (2) artha : : jAnu eTale DhIMcaNa - je DhIMcaNanA baLe prabhu kAussagga dhyAne UbhA rahyA. Arya ane anArya dezamAM vicaryA ane yAvat dIkSAthI mAMDI jyAM sudhI cAra 1. juo dvAra prathama-avasthAtrika. 48 bhAtrika bhAvatrika
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghAtakarmono kSaya karI kevaLajJAna prApta na thAya tyAM sudhI je kAussagga dhyAnamAM UbhA rahyA te DhIMcaNanA pratApe ! te prabhunA DhIMcaNanI huM pUjA karuM chuM. trIjuM aMgaH jamaNA tathA DAbA hAthanAM kAMDA. bhagavAne dAna karyuM huM paNa tevuM dAna karI zakuM te mATe hAthe pUjA karavAnI che. lokAntika vacane karI, varasyA varasI dAna, karakAMDe prabhu pUjanA, pUjo bhavi bahumAna (3) artha paramAtmAne dIkSA grahaNa karavAne eka varSa bAkI rahe tyAre devo potAno AcAra hovAthI gRhasthAvAsamAM rahela prabhune vinaMtI kare che ke bhagavAna ! jagatanA jIvone hita karanAra tIrtha pravartAvo. tyArathI paramAtmA eka varSa sudhI je varasIdAna Ape che te A hAthanA kAMDAnA pratApe ! tethI huM karakAMDanI (hAthanA kAMDAnI) pUjA karI huM paNa varasIdAna ApI zakuM evI bhAvanA karavI. cothuM aMga : jamaNo tathA DAbo khabho, bhagavAne anaMta baLa dvArA abhimAnano nAza karyo mArA paNa abhimAnano nAza thAya e mATe khabhe pUjA karavAnI che. mAna gayuM doya aMzathI, dekhI vIrya anaMta, bhujAbaLe bhavajala taryA, pUjo baMdha mahaMta... (4) artha : aMza eTale khabho, khabho e mAnano sUcaka che. paramAtmAnuM anaMta vIrya dekhIne mAnarUpI kaSAya cAlI gayo. ane je bhujAnA baLe bhavarUpI samudra tarI gayA tethI prabhunA khaMdha - khabhAne huM pUchuM chuM. jethI mAruM mAna paNa cAlI jAya ane evI zakti pragaTe ke saMsArarUpI sAgara tarI jAuM. pAMcamuM aMga : zirazikhA . bhagavAna mokSe gayA tenuM sUcaka A mastakanI zikhA che mATe mane paNa tevo mokSa maLe mATe mastake pUjA karavAnI che. siddhazilA guNa UjaLI, lokAMte bhagavaMta vasIyA teNe kAraNa bhavi, zirazikhA pUrjata... (5) artha : lokanA aMta bhAge rahelI sphaTika jevI ujjavaLa evI siddhazilA upara bhagavaMta vasIyA che. te kAraNe huM paNa prabhunA zarIranA uparanA aMta bhAge rahela zirazikhAne pUjuM chuM. jethI mAro vAsa paNa lokanA aMta bhAge thAya. bhASyatri-bhAvatrika 49
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ chaThThuM aMga H bhAla - kapAla (lalATa) :: bhagavAna traNa lokanA nAtha hatA mATe lalATe pUjA karavAnI che. tIrthaMkara pada puNyathI, tribhuvanajana sevaMta tribhuvana tilaka samA prabhu, bhAlatilaka jayavaMta... (6) artha : tIrthaMkara nAmakarmanA puNyathI prabhu traNe bhuvana - pAtALaloka, pRthvIloka ane svargaloka vaDe sevAI rahyA che, tathA tilaka jema zarIra upara zobhe tema traNe bhuvanamAM tilakanI jema prabhu Apa zobhI rahyA cho. AvA prabhunA bhAlamAM tilaka jayakArI ho ! ApanA kapALe tilaka karI bhAvanA bhAvuM chuM ke, ApanI AjJA sadaiva mArA mastaka para raho. sAtamuM aMga : kaMTha bhagavAne upadeza A kaMTha vaDe Apela che mATe kaMThe pUjA karavAnI che. sola prahara prabhu dezanA, kaMThe vivara vartuLa, madhura dhvani suranara suNe, teNe gaLe tilaka amUla. (7) artha : he prabhu ! Apa nirvANanA samaye jagatanA bhavya jIvo upara hitane mATe sola prahara sudhI dezanA rUpI vRSTi kaMThamAM rahela vartuLa bhAgathI varasAvI ane je madhura svara devo ane mAnavoe sAMbhaLyo ane hRdayamAM dhanyatA anubhavI evI dezanA kaMTha-gaLAnA pratApe Ape ApI tethI huM paNa ApazrInA gaLe amUlya tilaka karI evI zaktinI mAgaNI karuM chuM. AThamuM aMga : hRdaya - chAtIno madhyabhAga bhagavAnanA hRdaya-kamalanI pUjA karI upazamabhAvanI prApti mAgavAnI che. hRdayakamala upazama baLe, bALyA rAga ne roSa, hima dahe vanakhaMDane, hRdayatilaka saMtoSa.... (8) artha : hRdayarUpI kamalamAM upazamabhAvane pragaTAvI Ape rAga ane dveSane bALIne kevalajJAna pragaTAvyuM. jema hima AkhA vanakhaMDamAM rahelI vanaspatine bALavA mATe samartha bane che tema Ape upazama rUpI hima dvArA rAga ane dveSa rUpI vanakhaMDane bALI nAkhyuM. e upazamabhAva utpanna thavAnuM sthAna hRdaya che. eTale e hRdaye tilaka karI huM paNa upazamabhAva pragaTAvI rAgadveSane bALanAra banuM. 50 bhASyatrika bhAvatrika
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM aMga : nAbhi nAbhimAM rahela ATha rUcakapradeza karmarahita che tema dareka Atmapapradeza karmarahita bane te mATe nAbhinI pUjA karavAnI che. bhagavAna sarvakarmano kSaya karI mokSe gayA mATe nAbhie pUjA karavAnI che. ratnatrayI guNa UjaLI, sakala suguNa vizrAma nAbhikamaLanI pUjanA, karatAM avicala dhAma. (9) dareka AtmAmAM haMmezAM nAbhinA sthAnanA ATha rUcaka pradezo avicala (sthira) hoya che ane sarva karmarahita zuddha hoya che. tethI jJAna, darzana, cAritra svarUpa ratnatrayI paNa te sthaLe zuddha hoya che ane sakala guNonuM AzrayasthAna che. evA nAbhikamaLanI pUjA karI mAro AtmA sakala guNanuM sthAna banI avicala dhAma rUma mokSa pAme. A rIte duhAnA arthanA ciMtavana pUrvaka nava aMge pUjA karI aMte prabhu sAme be hAtha joDI nIceno duho bolavo. upadezaka navatattvano, teNe navaaMga jiNaMda, pUjo bahuvidha rAgazuM, kahe zubhavIra muhiMda. (10) he prabhu ! Ape navatattvano upadeza Apyo tethI ApazrInI nava aMge pUjA karI. AvI rIte ghaNA prakAranA rAgathI haMmeza tArI pUjA karuM ema zrI zubhavIra munIndra kahe che evI rIte huM paNa AvI yAcanA karuM chuM. A rIte manamAM ciMtanapUrvaka bilakula mauna rahI paramAtmAnI pUjA kare. noMdha : nava aMge pUjAnA duhA na AvaDatA hoya to navakAra maMtranA navapada eka - eka aMge ciMtana karIne paNa pUjA karI zakAya. 3. puSpapUjA puSpa zuddha, taddana khIlelAM temaja suvAsita joIe. puSpanI pAMdaDIo chUTI na karavI joIe, tene chedavA ke vIMdhavA nahIM tenI kaLI paNa na toDavI joIe. hAthathI paDI gayela, page lAgela, jamIna upara paDela tathA ApaNe upabhoga karela puSpa pUjAmAM vAparavAthI mahAna AzAtanA thAya che. puSpane dhovAnI koI jarUra nathI. e svayaM zuddha che. uttama dhAtunA thALamAM athavA puSpanI caMgerImAM uttama jAtinA akhaMDa ane nirdoSa sugaMdhI puSpo laIne zrAvaka prabhunI pUjA kare. AtmAne puSpa jevo komaLa banAvavA puSpapUjA karavI. bhASyatrika-bhAvatrika 51
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ surabhi akhaMDa kusuma grahI, pUjo gata saMtApa, sumana jaMtu bhavya ja pare, karIe samakita chApa. [3] artha : jemanA Adhi-vyAdhi-upAdhi, janma-jarA-maraNa-35 saMtApa dUra thaI gayA che; tevA paramAtmAnI sugaMdhI ane akhaMDa kusuma vaDe mananA saMtApane dUra karI huM pUjA karuM chuM. ApanA aMge caDatAM puSpo jema bhavyapaNAnI chApane pAme che. tema mane paNa samyaktanI chApa maLo. A rIte paramAtmAnI aSTaprakArI pUjAmAMthI jala-caMdana-puSpapUjA ema traNa prakAranI aMgapUjAnI vAta thaI. have agrapUjA pAMca prakAranI che. te gaMbhArAnI bahAra karavI joIe. temAM anukrame dhUpa-dIpa-akSata naivedha ane phaLano samAveza thAya che. 4. dhUpapUjA : AtmAnA durguNo kADhI saguNo lAvavA dhUpapUjA karavI. dhUpadAnImAM dazAMga, aSTAMga vi. uttama dhUpa dhakhAvIne prabhu sanmukha dhUpa kare. dhUpa dIpa pUjA puruSo prabhunI jamaNI bAju ane baheno DAbI bAju rahI kare. dhUpadAnI prabhunI DAbI bAju sthApavI ane dIpaka jamaNI bAju sthApana karavo. dhyAna ghaTA pragaTAvIe, vAma nayana jina dhUpa micchara durgadha dUre TaLe, pragaTe Atma svarUpa. [4] artha: A dhUpanI ghaTA je rIte pragaTa thaI rahI che tevI rIte mArA dhyAnanI ghaTA pragaTa thAo. A dhUpa pragaTAvavAthI jema durgadha dUra thAya che ane sugaMdha phelAya che tema ApanI dhUpapUjAthI mArA AMtarika vicAro rUpI mithyAtva durgadha dUra thAo ane dhUpanI ghaTAo jema UMce jaI rahI che tema huM paNa Urdhvagati pAmIne siddhazilAne prApta karI AtmasvarUpane pragaTAvuM te mATe ApanI dhUpapUjA karuM chuM. 5. dIpakapUjA : ajJAnano aMdhakAra dUra karI jJAna dIpaka pragaTAvavA dIpaka-pUjA karavI. dravya dIpa suvivekathI, karatAM du:kha hoya phoka, bhAvapradIpa pragaTa have, bhAsita lokAloka pi]. artha: he paramAtman ! ApanI pAse vivekapUrvaka dravyadIpaka laIne Ubho chuM. dIpaka jema aMdhakArano nAza kare che. tema suviveka rUpI dIpakathI du:khano nAza thAya che ane bhAva dIpaka rUpI kevalajJAna pragaTe che. sarva loka aloka bhAsita thAya che. (dekhAya che.) mArAmAM tevI zakti pragaTa thAya tema he prabhu! mAgaNI karuM chuM. 1,2 juo dvAra prathama-pUjAtrika para bhASyatri-bhAvatrika
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. akSatapUjA : suMdara thALamAM, vINelA uttama jAtinA akhaMDa cokhA bharIne pahelAM prabhu sanmukha Ubho rahe. AgaLa batAvela citramAM sAthiyAmAM karAtA cAra pAMkhaDA e cAra gatinA sUcaka che. upara je traNa DhagalI karAya che te jJAna-darzana-cAritra rU5 ratnatrayInI sUcaka che. ardhacandrAkAra e siddhizilAno sUcaka che. tenI upara sIdhI lAina che e siddhazilA upara vasatA siddha bhagavaMto che. akSayapada meLavavA akSatapUjA karavI. akSata para mAro vAsa siddhazilA ratnatrayInI ArAdhanA jJAna cAritra cAra gatimAMthI chUTavA mATe Tdeva manuSya tiryaMca nArakI zuddha akhaMDa akSata grahI, naMdAvarta vizAla, pUrI prabhu sanmukha raho, TALI sakla jaMjALa. [1] artha: he paramAtman ! ApanI sanmukha zuddha akhaMDa akSatano vizALa naMdAvarta bhASyatrika-bhAvatrika 53
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ AlekhIne rahelo chuM. have evI prArthanA karuM chuM ke, jema A akSata vAvyA chatAM pharI UgatA nathI. tema janma-jarA-maraNa rUpa jaMjALa jJAna, darzana ane cAritra ApavA dvArA Apa TALo ane mAre paNa A saMsAramAM akSatanI jema puna: janma pAmavo nathI ane siddhazilA upara vAsa thAo. sAthiyo karatI vakhate bolavAnA duhA akSatapUjA karatAM thakAM, saphala karuM avatAra, phaLa mAMgu prabhu AgaLe, tAratAra muja tAra. 1 saMsArika phala mAMgIne 2jhaDyo bahu saMsAra aSTakarma nivAravA, mAMgu mokSa phaLa sAra. 2 cihuM gati bhramaNa saMsAramAM, janma-maraNa jaMjALa, paMcama gati viNa jIvane, sukha nahi trikuM kAla. 3 darzana-jJAna-cAritranA, ArAdhanathI sAra, siddhazilAnI upare hojo muja vAsa zrIkAra. 4 7. naivedyapUjA : aNAhArI pada meLavavA mATe naivedya pUjA karavI. aNAhArI pada meM karyA, viggaha gaI ya anaMta, dUra karI te dIjIe, aNAhArI ziva saMta. [7] (jIva eka gatimAMthI bIjI gatimAM jAya tyAre eka-be-traNa samayamAM bIjI gatimAM pahoMce che. A vacceno samaya te vigraha gati kahevAya che."samaya" e eTalo sUkSmakALa che je kevalInI dRSTie paNa avibhAjya aMza che. eka sekanDamAM AvA asaMkhyAta samaya thaI jAya che. ApaNe anAdikALathI A saMsAramAM bhaTakIe chIe eTale eka gatimAMthI bIjI gatimAM paNa anaMta vAra gayA chIe eTale ApaNI vigrahagati anaMtavAra thaI che.) artha : eka gatimAMthI bIjI gatimAM jatAM vaccenI vigrahagatimAM aNAhArI pada meM anaMtavAra prApta karyuM. paraMtu te kAyama na hatuM. mATe tene dUra karIne zivapadamAM muktimAM je zAzvata aNAhArIpaNuM prApta thAya che. evuM aNAhArI pada mane Apo. na karI naivedha pUjanA na dharI gurunI zIkha, leze parabhAve azAtA, ghara ghara mAMgaze bhIkha. A pUjAmAM naivaidya tarIke uttama thALamAM sarva jAtinA naivedya sAkara-patAsAM, 54 bhAtrika bhAvatrika
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThAI tathA potAne tyAM jamavA mATe banAvela tamAma rasoIno thALa (mAkhI vagere paDe tema hoya to kapaDAthI DhAMkIne) cokhAnA sAthiyA para mUkI naivedyapUjA kare. 8. phaLapUjA : siddhazilAnI DhagalI para badAma-sopArI-zrIphaLa-kerI-keLuM Adi uttama pAkAM phaLo mUkI phaLapUjA kare. mokSa rUpI phaLa meLavavA mATe phaLapUjA karavI. indrAdika pUjA bhaNI, phaLa lAve dharI rAga, puruSottama pUjA karI, mAMge ziva phaLa tyAga. [8] artha : indra Adi sura-asuro paramAtmAnI pUjA mATe rAgapUrvaka uttama koTinAM phaLone lAvIne puruSomAM uttama evA paramAtmAnI pUjA karI zivaphaLanuM tyAga eTale dAna mAge che. evI rIte he paramAtmA ! huM paNa A phaLanI pUjA karI zivaphaLanuM dAna mAMguM chuM. phaLapUjA karatAM thakAM, saphaLa karo avatAra, phaLa mAgo prabhu AgaLe, tAra tAramujatAra. A rIte prabhunI aSTa prakArI pUjAnuM vidhAna che. cAmara pUjano duho : be bAju cAmara DhALe, eka AgaLa vaja ulALe, jaI merU dharI usaMge, indra cosaTha maLIyA raMge, prabhu pAsanuM mukhaDuM jovA, bhavobhavanA pAtika khovA darpaNa pUjAno duho : prabhu darzana karavA bhaNI, darpaNa pUjA vizAla, Atma darzanathI jue, darzana hoya tatkAla A rIte aSTaprakArI pUjA karyA pachI cAmara, paMkho, darpaNa vagere pUjA karI paryakAsana vaDe athavA kAyotsarga mudrA vaDe rUpAtIta eTale siddhatva avasthA bhAvavI. trIjI nisIhi bolI bhAvapUjA eTale caityavaMdana karavuM. A trIjI nisIhi e dravyapUjAno niSedha sUcave che. eTale have dravyapUjA na karI zakAya. AthI caityavaMdana karatAM karatAM paramAtmAne prakSAla ke caMdanapUjA karI zakAya nahi. A caityavaMdana jyAM karavAnuM hoya te bhUminuM traNa vAra pramArjana karI tyAM ubhA rahevuM. 1. juo dvArA prathama - avasthAtrika. 2 juo dvArA prathama - nisAhitrika. 3.juo dvArA prathama pUjAtrika 4. juo dvAra prathama padabhUmipramArjanatrika. bhASyatri-bhAvatrika papa
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ caityavaMdana vidhi khamAsamaNa daI, icchAkAreNa saMdisaha bhagavad ! iriyAvahiyaM paDikkamAmi ? (iriyA yoga mudrAmAM karavI.). icche, icchAmi paDikkamiuM ||1|| iriyAvahiyAe virAhaNAe rA. gamaNAgamaNe llall pANakkamaNe bIakkamaNe hariakkamaNe osA-usiMga-paNagadaga-maTTI-makkaDA-saMtANA saMkamaNe jo je me jIvA virAtiyA || eciMdiyA, beiMdiyA, teiMdiyA, cauridiyA, paMciMdiyA IIkA abhiyA, variyA, lesiyA, saMghAiyA, saMghaTTiyA, pariyAviyA kilAmiyA, udaviyA ThANAo ThANe saMkAmiyA jIviyAo vavaroviyA tassa micchAmi dukkaDuM pachI tasya uttarIkaraNeNaM pAyacchittakaraNeNaM visohakAraNeNe visallIkaraNeNaM pAvANa kamANe nizthAyaNaThThAe hAmi kAussagga IITA annatya sisieNe nIsasieNaM, khAsieNaM, chIeNa, jaMbhAieNe uDDaeNe vAyanisagmaNa bhamalIe pittamucchAe sumehi aMgasaMcAlehi suhumehi khelasaMcAlehi suhamehi diSTisaMcAlehi 1oll evabhAIehi AgArehi abhaggo avirAhio hu% me kAussaggo I/11/ jAva arihaMtANaM bhagavaMtANaM namukkAreNaM na pAremi 1rI tAva kArya ThANeNaM moNeNaM jhANeNaM apANe vosirAmi. (ahIM jinamudrAe 1 logassa-caMdesu nimalayarA sudhI na AvaDe to 4 navakArano kAussagna karavo.). logassa ujjo agare, dhammatithayare jirNa, arihaMte kinnainsaM cauvIsa pi kevalI ||1| usabhAmajiAMca vaMde, saMbhavamabhisaMdaNaM ca sumadhuM ca, paumakhAM supAse, jirNa ca caMdappAM vade //rA) suvihiM ca mudata sIala sijjasa vAsupujja ca vimala-mahaMta ca jirNa dharma saMti ca vaMdAmi phA kuMthuM ara ca malli, vaMde musivayaM naminiNaM ca vaMdAmi riTTanemiM pAsa taha vaddhamANaM ca 4 evaM mae abhiLyuA, vihuyarayamalA pachINajaramaraNA, cakavIsapi jiNavarA, tisthayarA me pasIyatuM paNa kitiya vaMdiya mahiyA, je e logassa uttama siddhA, AruSNa borilAbha, samAhivara-muttama dita IkA caMdesu nimmalayarA Aiccenu ahiyaM payAsayarA, sAgaravaragaMbhIrA, siddhA siddhi mama disatuM Ilii 1. juo dvAra prathama-mudrAnTika 2. juo dvAra prathama-mudrAtrika. paka bhASyatrika-bhAvatrika
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachI traNa khamAsamaNa devAM je traNa praNAmanA trIjA praNAma svarUpa paMcAMga praNipAta che ane praNipAta nAmanA chaThThA dvAra svarUpa che. icchAkAreNa saMdisaha bhagavanuM? caityavaMdana karuM ? icche (caityavaMdana, namutthaNa yogamudrAmAM karavA) sakalakuzalavallI, puSparAvartameLo durita-timira-bhAnu, kalpavRkSopamAna: l/1// bhavajalanidhipotaH sarvasaMpattihetu: sa bhavatu satata va:, zreyase zAntinAtha: /// jaya ciMtAmaNI pArzvanAtha, jaya tribhuvana svAmI aSTakam ripu jitane, paMcamI gati pAmI ||1|| prabhu nAme AnaMdakaMda, sukha saMpatti lahIe, prabhu nAme bhavabhavataNA, pAtaka savi dahIe III OM hI varNa joDI karI, japIe pArzvanAma viSa amRta thaI pariName, pAme avicala dhAma all "jaMkiMci" sUtra : jaMkiMci nAmatirthaM sage pAyAli mANase loe, jAi jiNabiMbAi, tAi savAi vaMdAmi "namutthaNa" sUtra :- namutthaNe arihaMtANaM bhagavaMtANa III) AigarANa tisthayarANe saMyaMsaMbuddhANaM ro/ purisaramANe purisa-sIhANa purisavarapuMDarIANaM parivaragaMdha-hathINuM Ilal loguttaramANe loganAhANa logahiyANa logapaivANuM logapajjogarANa II abhayadayANaM cakhudayANaM mammadayANaM zaraNadayANa bodiyANaM pA dhammadayANa dhammadesayANa dhammanAyagANe dhammasArahINa dhammaracAuraMtacakkaTTANe ko appaDihaya-vara-nANa-daMsaNadharANe viyaTTachaumANe IIll jiNANe jAvayANa tijJANa tArayANe buddhANaM boyANa muttANuM moagANuM NiTA savalUrNa savadarisarNa siva-mahela-marua-mahaMta- majhmaya mavAbAha-mapuNarAvitti siddhigai nAmadheya ThANe saMpattANaM namo jiNAvyuM jiabhayArNa hA je a aiA siddhA je a bhavistRti-sAgae kAle saMpaie vaTTamANA sabe tiviheNa vaMdAmi. 1. juo dvArA prathama-praNAmatrika tathA juo dvAra chachuM bhASyatrika-bhAvatrika 57
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAvaMti ceiAi" sUtra:- jAvaMti ceiAi urpha a a a, tirialoe a, savAi tAi vaMde, iha saMto tattha saMtAi 1II ("jAvaMti ceiAi" tathA "jAvaMta ke vi" sUtro muktAzukti mudrAmAM) khamAsamaNa daI "jAvaMta ke vi sAhu" sUtra :- jAvaMta ke vi sAhU, bharaTheravayamahAvidehe a, sabesi sesi paNao, tiviheNa tiraMDaviyANa l/1/ stavana (yoga mudrAmAM) (A stavane kevuM bolavuM te raramA dvAramAM jaNAvyuM che.) tamoDalsiddhAcAryopAdhyAyasarvasAdhubhya; tuM prabhu mAharo huM tAro, kSaNa eka mujane nAre vicAro mahera karI muja vinaMti svIkAro, svAmI sevaka jANI nihALo tuM.. 1 lAkha corAzI bhaTakI prabhujI, Avyo huM tArA zaraNe ho jinajI durgati kApo zivasukha Apo, bhakta sevakane nija pade thApo tuM...ra akSaya khajAno prabhu tAharo bharyo che, Apo kRpALu meM hAtha dharyo che vAmAnaMdana jagavaMdana pyArA, deva anerAmAM tehi ja nyAro tuM.... 3 pala pala samaruM zrI pArzva zaMkhezvara, samaratha tAraNa tuMhi jinezvara prANa thakI tuM adhiko pyAro, dayA karI mujane nehe nihALo tuM... 4 bhaktavatsala tuja biruda suNI, keDa na choDuM prabhu lejo jANI caraNonI sevA nita nita cAhu, ghaDI ghaDI manamAM umAhuM tuM.. 5 jJAna vimala tuja bhakti prabhAve, bhavo bhavanA saMtApa gamAve amIya bharelI tuja mUrati nihALI, pApa aMtaranA dejo pakhAlI tuM..6 "jaya vIyarAya" sUtra (muktAzakti mudrAmAM) jaya viyarAya jaga guru, hola mamaM tuha pabhAvao, bhayad ! bhavanibaeNo, magANusAriA iThThaphalasiddhi III logaviruddhaccAo, gurujaNapUA paraWkaraNa ca, suhagurujogo, tanvayaNa-sevaNA AbhavamakheDA ||rA. 1. juo dvArA prathama-mudrAnTika 2. juo dvAra bAvIzamuM. 58 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ahIM lalATethI hAtha nIce levA) vArijjai jai vi niyANabaMdhaNuM viyarAya tuha samae, taha vi mama huja sevA, bhave bhave tuccha calaNANe phall dukhakhao kamaktao, samAhimaraNaM ca bohilAbho a, saMpanjau maha ee, tuha nAha ! paNAmakaraNeNaM ja sarva maMgala mAMgalya, sarva kalyANakAraNe, pradhAna sarvadharmANAM, jaina jayati zAsanam pA (pachI UbhA thaI jinamudrAmAM) arihaMta ceiANa karemi kAussagga III vaMdaNavattiyAe, pUaNavattiyAe, sakkAravattiyAe, sammANavattiyAe, bokilAbhavattiyAe, niruvasaggavattiyAe |rA saddhAe, mehAe, dhiie, dhAraNAe, aNupehAe, vaDhamANIe hAmi kAusagga Ill.... annattha.... (eka navakArano kAussagga (jinamudrAmAM) karI pArIne namoDatsiddhAcAryopAdhyAya sarvasAdhubhya: kahI nIcenI thoya kahevI. thoya zaMkhezvara pAsajI pUjIe, narabhavano lAho lIjIe, manavAMchita pUraNa surataru, jaya vAmA suta alavesaru. pachI khamAsamaNa daI "avidhi AzAtanA micchAmi dukkaDa" kahevuM. A rIte caityavaMdana pUruM thayA pachI khamAsamaNa daI paccaSmANa karavuM. (paccakmANa mATe juo peja naM 61, 12) paccakmANa karI khamAsamaNa devuM. upasaMhAramAM paramAtmAnI stuti upasaMhAra : utsava raMga vadhAmaNA, prabhu pAsane nAme | kalyANaka utsava kIyo, caDhate pariNAme u 1. zatAyuvarSa jIvIne, akSayasukha svAmI | tuma pada sevA bhaktimAM, navi rAkhu khAmI || u 2. sAcI bhakta sAhibA, rIjho eka veLA zrI zubhavIra hue sadA, manavAMchita meLA | u 3. bhASyatrika-bhAvatrika 59
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avyo zaraNe tamArA jinavara karajo, Aza pUrI hamArI nAvyo bhavapAra mAro, tuma viNa jagamAM, sAra te koNa mArI gAyo jinarAja Aje harakha adhikathI, parama AnaMda kArI, pAyo tuma darza nAse bhavabhayabhramaNA, nAtha sarve hamArI, bhavobhava tume caraNonI sevA, huM to mAMgu chuM devAdhidevA, sAmu juone sevaka jANI, evI udayaratnanI vANI, jina bhakti jiMne bhakti, rjine bhakti rdine dine, sadA meDastu sadA meDastu sadA meDaDu bhave bhave. upasargo: kSaya yAnti, chidyatte vijJavallaya: manaH prasannatAmati, pUjyamAne ji nezvare sarvamaMgalamAMgalya sarva kalyANakAraNam pradhAna sarva dharmANAM, jaina jayati zAsanam A caityavaMdanA sUtramAM cAra prakAranA jInezvarane nAma-sthApanA dravya ane bhAvajinane namaskAra karavAmAM Avela che. ja A caityavaMdanAmAM jinezvara-muni-zrutajJAna ane siddha bhagavaMta e cAra je vaMdana karavA yogya che temane vaMdanA thAya che. caityavaMdanAmAM cothI thoyamAM smaraNa karavA yogya evA zAsananA adhiSThAyaka deva-devIne smaraNa karAya che. caityavaMdanAmAM pAMca daMDakasUtrano samAveza thAya che. caityavaMdanA sUtramAM judA judA sUtronA kula akSaralo 1947 thAya che. caityavaMdanA sUtranA judA judA sUtronA 181 pada thAya che. caityavaMdanA sUtramAM aTakavAnAM sthAnanI 97 saMpadA thAya che. traNa prakAranA je vaMdana batAvyA che temAM pAMca daMDaka sahitanI caityavaMdanA te utkRSTa caityavaMdanA jANavI. 1. juo dvAra paMdaramuM. 2. juo dvArA teramuM. 3. juo dvArA caudamuM. 4. juo dvArA agyAramuM 5. juo dvAra AThamuM. 6. juo dvAra navamuM. 7. juo tAra dasamuM 8. juo dvAra pAMcamuM 10 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ caityavaMdanAmAM cAra thoyamAM pahelI thoya adhikRta jinanI, bIjI hoya sarva jinezvaranI, trIjI thoya zrutajJAnanI ane cothI thoya zAsananA adhiSThAyaka devanA smaraNa mATe che. tenA upayogapUrvaka caityavaMdana karavuM. caityavaMdanAmAM 12 adhikAranA upayoga pUrvaka caityavaMdana karavuM caityavaMdanA 8 nimittanA" upayogapUrvaka karavuM. caityavaMdanA 12 hetuo jANI te te sUtro bolatI vakhate te te hetuono upayoga rAkhavo. caityavaMdanAmAM je je kAyotsarga Ave che, te kAyotsargamAM 10 AgAra jANI te sivAyanI kriyAno tyAga karavo. caityavaMdanAmAM kAyotsarganA 19 doSa jANI teno tyAga karavo caityavaMdanAmAM kAyotsarganuM pramANa jANI kAyotsarga karavo. caityavaMdanA divasamAM keTalI vAra karavI ? tathA A daza AzAtanAo derAsaramAM varjavI. A rIte paramAtmAnI pUjAno upasaMhAra karI bhagavAnane pUMTha na paDe te rIte bahAra nIkaLavuM ane upAzraye guru bhagavaMtane vaMdanArthe javuM. chate hAtha na vAvaryo, saMbala na kiyo sAtha Aya gaI mana cetIyo, pache ghase nija hAtha. 9. juo dvAra soLamuM. 10. juo dvAra bAramuM. 11. juo dvAra sattaramuM. 12. juo dvArA aDhAramuM 13. juo dvAra vIsamuM. 14. juo dvAra vIsamuM 15. juo dvAra ekavIsamuM 19. juo dvArA trevIsamuM. 17. juo dvAra covIsamuM. bhASyatrika-bhAvatrika 61
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAranA paccakkhANo navakArazI uggae sUre, namukkArasahiaM muThThisahiaM paccakkhAi (paccakkhAmi) cauvvihaMpi AhAraM, asaNaM pANaM, khAimaM, sAimaM annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgareNaM, vosirai (vosirAmi) porisi sADTaporisi uggae sUre, namukkArasahiaM, porisiM sADhaporisiM muTThisahiaM, paccakkhAi (paccakkhAmi), cauvvihaMpi AhAraM, asaNaM, pANaM, khAimaM, sAimaM, annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNa, pacchannakAleNaM, disAmoheNa, sAhuvayaNeNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgAreNaM, vosirai (vosirAmi) AyaMbila-tIvi-ekAsaNuM-biyAsaNuM uggae sUre, namukkArasahiaM, porisiM sAaporisiM muTThisahiaM, paccakkhAi (paccakkhAmi), cauvvihaMpi AhAraM, asaNaM, pANaM, khAimaM, sAimaM, annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, pacchannakAleNuM, disAmoheNaM, sAhuvayaNeNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgAreNaM, AyaMbilaM nivvigaiaM vigaio paccakkhAi (paccakkhAmi) annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, levAlevAM, gihatthasaMsaTTeNaM, ukkhittavivegeNaM, paDuccamakkhieNaM, pariDhAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgAreNaM, ekAsaNuM, biyAsaNaM, paccakkhAi, (paccakkhAmi) tivihaMpi AhAraM, asaNaM, khAimaM, sAimaM, annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, sAgAriyAgAreNaM, AuTaNapasAreNaM, guruabduDhANeNaM, pArikAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgAreNaM, pANassa leveNavA, aleveNa vA, accheNa vA, bahuleveNa vA, sasittheNa vA asittheNa vA, vosirai (vosirAmi) (sUcanA : jo biyAsaNAnuM paccakkhANa ka2vuM hoya to biyAsaNuM ane ekAsaNAnuM paccakkhANa karavuM hoya to ekAsaNuM pATha bhaNavo) cavihAra upavAsa sUre uggae abhattadvaM paccakkhAi (paccakkhAmi) cauvvihaMpi AhAraM, asaNaM pANaM, khAimaM, sAimaM, annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, mahattArAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgAreNaM, vosirai (vosirAmi) 72 bhAtrika-bhAvatrika
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ tivihAra upavAsa sUre uggae, abmattadvaM, paccakkhAi (paccakkhAmi) tivihaMpi AhAraM, asaNaM, khAimaM, sAimaM, annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, pAriThThAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgAreNaM, pANahAra, porisiM, sAdgaporisiM, sUre uggae purimudgha, avajra muTThisahiaM paccakkhAi (paccakkhAmi), annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, pacchatrakAleNaM, disAmoheNaM, sAdhuvayaNeNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgAreNaM, pANassa leveNa vA, aleveNa vA, accheNa vA, bahuleveNa vA sasittheNa vA, asittheNa vA, vosirai (vosirAmi) (be upavAsa mATe chaThThabhAM, traNa mATe aThThamabhattuM, cAra mATe dasamabhAM, pAMca mATe bArasabhartta, A rIte pATha bolavo.) (ekathI vadhu upavAsavALAe bIjA divasathI pANahAranuM paccakkhANa levuM pANahAra porisithI vosirAmi sudhIno pATha bolavo.) dezAvagAsika desAvagAsiyaM, uvabhogaM, paribhogaM, paccakkhAi (paccakkhAmi) annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgAreNaM, vosirAi (vosirAmi). A paccakkhANano AgArano artha paccakhANa bhASyanA arthamAM pAnA naM. 126 upara jaNAvela che. bhASyatrika-bhAvatrika 28
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ | TIMToImaMDanazrImuharIpArzvanAthAya namaH | namAmi nitya gururAmacandram | bhAva guruvaMdanA "pati tattva rUti guru" je tattvane jaNAve te guru - deva, guru ane dharmarUpa traNa tattvane devanI gerahAjarImAM vizeSapaNe jaNAve te guru. kalikAlamAM AvA guru bhagavaMtanI prApti thaI javI ane emane vidhipUrvaka vaMdanA karavI e ApaNuM saubhAgya che to te gurutattvane oLakhavAnI tathA vaMdana karavAnI vidhi ApaNe zrI guruvaMdana bhASya dvArA samajIe. gurune vaMdana kevI rIte thAya ? ane zA mATe karavAnuM? A prazna upasthita thAya to ApaNane A vidhi samajavAnI jijJAsA thAya. Aje ghaNA yuvAvargane A vidhinuM jJAna na hovAne kAraNe gurubhagavaMta pAse jatAM saMkoca pAme che. eTale kadAca IcchAkAra sudharAI Adi sUtra na AvaDatuM hoya to "mathaeNa vaMdAmi' kahI namaskAra karavA e paNa eka vaMdana che eTale ahIM sau prathama traNa bheda batAve che. (1) pheTTAvaMdana (2) thobhavaMdana (3) dvAdazAvartavaMdana. (1) pheTTAvaMdana gurune mastaka namAvIne hAtha joDavAthI, aMjali racavAthI athavA pAMca aMgamAM yathAyogya 1-2-3-4 aMga vaDe namaskAra karI 'marthIeNa vaMdAmi' kahevuM te pheTTAvaMdana. (2) thobhavaMdanaH gurune be khamAsamaNa saMpUrNa daI IcchakAra sutarAI vagerethI zAtA pUchI "bhAta pANIno lAbha dejojI' kahI abhuDhio khAmavo te thobhavaMdana che. te nIce pramANe : prathama be khamAsamaNa daI - icchakAra sutarAI ? suhadevasi? icchA karuM chuM (Apa) sukhe rAtri, sukhe divasa, sukhatapa? zarIra nirAbAdha? sukhe tapazcaryAmAM, zarIra saMbaMdhI rogarahitapaNAmAM, sukha saMjamajAtrA nirvaho cho jI ? sukhe saMyamayAtrAmAM pravarte cho jI, 64 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAmI zAtA che jI ? he svAmin ! Apane zAtA che jI? bhAta pANIno lAbha dejo jI III bhAta pANIno lAbha Apajo jI. (he gurujI !) sukhe rAtri, sukhe divasa, sukhe tapazcaryAmAM, zarIra saMbaMdhI rogarahitapaNAmAM, sakhe saMyamayAtrAmAM pravarte cho jI, ema IcchuM chuM. he svAminuM ! Apane zAtA che jI ? bhAta pANIno lAbha dejojI. (padastha eTale gaNi-pravartaka-paMnyAsa-upAdhyAya ke AcArya hoya to khamAsamaNa daI) icchAkAreNa saMdisaha bhagavan! icchApUrvaka AjJA Apo he bhagavan! abhuDhiomi abhiMtara devasi pAmeuM ? upasthita thayo chuM aMdara divasanA aparAdhane khamAvavA mATe, icche, khAmemi devasie, AjJA pramANa che, khAmu chuM divasanA aparAdhane zabdArtha - abhuDhiomi-upasthita thayo chuM, abibhatara-aMdara, devasiedivasanA aparAdhane, khAmeuM-khamAvavAne, khAmemi-khAmuM chuM. artha - he bhagavan! icchApUrvaka AjJA Apo, divasanA aparAdhane khamAvavA mATe upasthita thayo chuM, (guru bhagavaMta AjJA Ape eTale) AjJA pramANa che, divasanA aparAdhane khamAvuM chuM. jaMkiMci apatti, parapattie, bhatte, pANe, je koI aprIti thAya tevuM, vizeSa aprIti thAya tevuM, bhojanane viSe, pANIne viSe, viNae, veyAvacce, AlAve, saMlAve, vinayane viSe, vaiyAvaccane viSe, eka vAra bolavAnA viSe vAraMvAra bolavAnA viSe, uccAsaNe, samAsa, aMtarabhAsAe, uvaribhAsAe, uMce besavAthI, samAna Asane besavAthI, vacce bolavAthI, vadhArIne bolavAthI, zabdArtha - aMkiMci-je koI, apatti-aprIti bhAva, paraMpatti-vizeSa aprIti bhAva, bharU-bhojanane viSe, pANe-pANIne viSe, viNae-vinayane viSe, bhASyatrika-bhAvatrika 35
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ veyAvacce-vaiyAvaccane viSe, AlAve-ekvAra bolavAne viSe, saMlAve-vAraMvAra bolavAne viSe, uccAsaNa-guruthI uMce Asane besavAne viSe, samAsaNa-gurunI barAbara Asane besavAne viSe, aMtarabhAsAe-guru bolatA hoya tenI vacce bolavAmAM, uvaribhAsAe-gurue kahelI vAtane vadhArIne vizeSapaNe kahevAmAM, artha - je kAMI bhojanane viSe, pANIne viSe, vinayane viSe, vaiyAvaccane viSe, ekavAra bolavAthI, vAraMvAra bolavAthI, guruthI uMce Asane besavAthI, gurunI samAna Asane besavAthI, guru bolatA hoya tenI vacce bolavAthI, gurue kahelI vAtane vadhArIne kahevAthI aprIti bhAva ke vizeSa aprIti bhAva upajAvyo hoya, jaMkiMci majha viNayaparihANe, suhamaM vA bAyara vA, je kAMI mArAthI vinayarahitapaNuM nAnuM athavA moTuM karyuM hoya, turbhe jANaha ahaM na jANAmi tassa micchAmi dukkaDaM. tame jANo cho huM jANato nathI te mithyA thAo mAruM duSkata (pApa) zabdArtha - je kiMci-je kAMI, majha-meM, viNayaparihoNuM-vinaya rahitapaNuM karyuM hoya, suhamaM-sUkSma, bAya-bAdara-sthUla, tumbe-tame, jANaha-jANo cho, na jANAmi-jANato nathI. artha- (evI rIte) je kAMI paNa nAnuM ke moTuM mArAthI vinaya rahitapaNuM thayuM hoya je tame jANo cho, huM jANato nathI te mAruM duSkata (aparAdha) mithyA thAo. ahIM bIjA prakAranA guruvaMdanamAM be khamAsamaNa devAnA che ane trIjA prakAranA guruvaMdanamAM be vAMdarA Ave che to je be-be vAra vaMdanA karavAnI jaNAvI che tenuM kAraNa jaNAve che ke - jema dUta rAjAne namaskAra karIne kAryanuM nivedana kare ane tyAra bAda rAjA tene javAnI rajA Ape eTale visarjana karAya tyAre namaskAra karIne jAya che tema ahIM paNa be vAra vaMdana thAya che. guruvaMdana zA mATe karavAnuM ? AcAranuM mULa vinaya che ane te vinaya guNavaMta gurunI bhakti karavAthI thAya che ane te bhakti vidhipUrvaka vaMdana karavAthI thAya che. ane te vaMdananI utkRSTa vidhi dvAdazAvarta vaMdanamAM che. (3) dvAdazAvarta vaMdanaH dvAdazAvarta vaMdana be vAMdaNA - be vaMdana vaDe karAya che. A traNa prakAranA vaMdanamAM - prathama pheTTAvaMdana sakaLa saMghamAM saMghane paraspara karAya che. eTale sAdhu-sAdhue paraspara, sAdhvI-sAdhvIe paraspara, zrAvaka-zrAvake paraspara ane zrAvikA 16 bhASyatrixbhAvatrika
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvikAe 5raspara pheTTAvaMdana ka2vuM athavA zrAvaka temaja zrAvikA, sAdhu vagere cArane ane sAdhvI, sAdhu tathA sAdhvIne ane sAdhu phakta sAdhune ja pheTTAvaMdana kare. bIjuM thobhavaMdana : sAdhu vaDIla sAdhune, sAdhvI vaDIla sAdhvIne tathA laghuparyAyavALA paNa sAdhune, zrAvaka sAdhune tathA zrAvikA sAdhu tathA sAdhvIne paMcAMga vaMdana kare. A vaMdanA sAdhu-sAdhvIne ja thaI zake. zrAvaka game tevo bhAva cAritranI IcchAvALo temaja utkRSTa kriyApAtra hoya to paNa tene A vaMdana na thAya. trIjuM dvAdazAvarta vaMdana : sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA AcAryAdi pAMca padavIvALA sAdhune ja kare ane samAna padavALA sAdhuo vadhAre dIkSAnA paryAyavALA ratnAdhika sAdhune kare. A guruvaMdana bhASyamAM mukhya adhikAra trIjA vaMdanarUpa dvAdazAvarta vaMdananI vidhino che. guruvaMdananA pAMca nAma che. (1) vaMdanakarma (2) citikarma (3) kRtikarma (4) pUjAkarma (5) vinayakarma - A vaMdana kone karavuM ? koNe karavuM ? kyAre karavuM ? keTalIvAra karavuM ?" tathA vaMdanamAM ziSyanA praNAma keTalA ? mastaka keTalI vAra namAvavuM ? keTalA Avazyaka vaDe vizuddha karAya che ? keTalA doSathI rahita karAya che ? tathA vaMdana zA mATe karAya che ? A 9 prakAranA dvAra Avazyaka niryuktimAM batAvyA che tethI ahIM batAvyA che. paraMtu devane vaMdana karavA mATe jema caityavaMdana bhASyamAM 24 dvAra vaDe 2074 bheda batAvyA che. je ApaNe "bhAva caityavaMdanA" vibhAgamAM joyA. tema gurune vaMdana karavA mATe guruvaMdana bhASyamAM 22 dvAra vaDe 492 bheda batAvyA che te A "bhAva guruvaMdanA" vibhAgamAM samajIzuM. jenI aMdara Avazyaka niryuktinA 9 dvArano samAveza thaI jAya che. sau prathama 22 dvAra ane tenA uttara bheda nIce pramANe che. [1] guruvaMdananA pAMca nAma [5] [2] pAMca udAharaNa [5] [3] pAMca ayogya [5] [4] pAMca yogya [5] [5] cAra prakAranA sAdhu pAse vaMdanA na karAvavI [4] [6] cAra prakAranA sAdhu Adi vaMdana kare [4] bhASyatrika-bhAvatrika 67
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] vaMdana na karavA mATe pAMca niSedha sthAno [5] [8] vaMdana karavA mATenA cAra aniSedha sthAna [4] [9] vaMdana karavAnA ATha kAraNo [8] [10] vaMdana karatI vakhate 25 Avazyaka sthAna [25] [11] muhapattinI 25 paDilehaNA [25] [12] za2I2nI 25 paDilehaNA [25] [13] guruvaMdananA 32 doSa [32] [14] guruvaMdana karavAthI cha guNanI prApti [6] [15] gurunI sthApanA [1] [19] be prakArano avagraha (guruthI dUra ubhA rahevAnI kSetramaryAdA) [2] [17] guruvaMdana sUtranA akSa2-226 ane temAM 25 guru akSara (joDAkSa2)[226] [18] guruvaMdana sUtramAM 58 56 [58] [19] guruvaMdanamAM cha sthAna (ziSyanA praznarUpe) [6] [20] cha gurunAM vacana (ziSyanA praznanA uttararUpe) [6] [21] gurunI 33 AzAtanA [33] [22] guruvaMdananI be vidhi [2] A prakAre 5+5+5+5+4+4+5+4+8+25+25+25+32+7+1+2+ 226+58+6+6+33+2+492 A prakAre 22 dvAra vaDe kula-492 bheda thAya che. 1 guruvaMdananA pAMca nAma : (1) vaMdanakarma (2) citikarma (3) kRtikarma (4) vinayakarma (5) pUjAkarma - A pAMca prakAranA nAma sAmAnyathI dravya ane bhAva ema be prakAre che. samyak prakAranA phaLane na ApI zake evI vaMdanAdi kriyA te dravyathI jANavI ane samyak prakAranA phaLane ApI zake evI vaMdanAdi kriyA te bhAvathI jANavI. ghaDAne jema kuMbha-mATaluM vagere judA judA nAma che paraMtu ghaDo vastu eka ja che. tema ahIM A pAMca nAma e paryAyavAcI nAma che - eka ja arthavALA nAma che chatAM zabdanA 68 bhASyatribhAvatrika
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhedathI vyutpattino bheda thavAthI kAMIka judA paNa che te A pramANe ... ! (1) vaMdanakarma prazasta mana-vacana-kAyA vaDe vaMdana-stavanA karAya te vaMdanakarma. mithyAdaSTi jIve kareluM gurune vaMdana temaja upayogarahita samyagdaSTie kareluM gurune vaMdana te dravya vaMdanakarma ane upayogasahita samyagdaSTie kareluM gurune vaMdana te bhAvavaMdana karma che. (2) citikarma : rajoharaNa Adi upadhi sahita kuzala karmanuM citi=saMcayana= grahaNa te citikarma. tApasAdi mithyAdRSTi jIvonI temane prAyogya upakaraNAdi vaDe kuzaLa kriyA temaja samyagdaSTi jIvonI upayogarahita rajoharaNAdi vaDe kuzaLa kriyA te dravya citikarma ane upayogasahita samyagdaSTinI rajoharaNAdi vaDe kriyA te bhAva citikarma. (3) kRtikarma : mokSa mATe namaskArAdi viziSTa kriyA te kRtikarma, nihnavAdi mithyASTionI temaja upayogarahita samyagdaSTinI namaskAra kiyA te dravya kRtikarma ane upayoga sahitanI samyagdaSTinI namaskAra kriyA te bhAva kRtikarma. (4) pUjAkarma : mana-vacana-kAyAno prazasta vyApAra te pUjAkarma. mithyASTionI temaja upayogarahita samyagdaSTionI mana-vacana-kAyA saMbaMdhI kriyA te dravya pUjAkarma ane upayogapUrvaka samyagdaSTionI mana-vacana-kAyA saMbaMdhI prazasta kriyA te bhAva pUjAkarma. (5) vinayakarma jenA vaDe karmano vinAza thAya tevI guru pratyenI anukULa pravRtti te vinayakarma. mithyAdRSTi temaja upayogarahita samyagdaSTino guru pratye je vinaya te dravya vinayakarma ane upayogapUrvaka samyagdaSTie karelo guru pratye je vinaya te bhAva vinayakarma. A pAMca prakAranA nAmamAMthI A bhASyamAM mukhya viSaya trIjuM kRtikarma saMbaMdhI che. 2 pAMca udAharaNa: A pAMca prakAranA nAmavALA je guruvaMdana che te dravyathI ane Avazyakaniryukti | guruvaMdanabhASya 1lA dvArano samAveza 4thA dvAramAM | 8mA dvArano samAveza | 13mA dvAramAM rajA dvArano samAveza pa-DA dvAramAM 9mA dvArano samAveza | 14mA dvAramAM 3jA dvArano samAveza 7-8mA dvAramAM 4thA dvArano samAveza mA dvAramAM 5-6-7mA dvArano samAveza | 10mA dvAramAM bhASyatrika-bhAvatrika 69
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvathI ema be prakAre che. te pratyekanuM eka eka udAharaNa maLI pAMca udAharaNa kahevAya che. (1) dravya ane bhAva vaMdanakarmamAM zItalAcAryanuM udAharaNa. (2) dravya ane bhAva citikarmamAM kSullakAcAryanuM udAharaNa. chA 1- vaMdanakarmamAM zItalAcAryanuM daSTAMta zrIpuranagaranA zItala nAmanA rAjAe zrI dharmaghoSasUri pAse dIkSA grahaNa karI. gurue anukrame AcArya padavI ApI jethI zItalAcArya evA nAmathI prasiddha thayA.e zItala rAjAnI zRMgAramaMjarI nAmanI benane cAra putra hatA, te zRMgAramaMjarI potAnA putrone "tamArA mAmAe saMsAra choDI AtmakalyANano mArga grahaNa karyo che ane saMsAra vastutaH asAra che" ItyAdi upadeza niraMtara ApatI hatI. jethI putroe paNa vairAgya pAmI koI sthavira pAse dIkSA grahaNa karI ane cAre gItArtha thayA; tyAra bAda potAnA mAmA zItalAcAryane vaMdanA karavA mATe guru pAse AjJA laI vihAra karI zItalAcArya je nagaramAM hatA te nagare AvyA, paraMtu saMdhyA samaya thaI javAthI nagara bahAra rahI koI zrAvaka dvArA AcAryazrIne potAnA cAra bhANeja munio vaMdana karavA AvyA che, evA samAcAra pahoMcADyA. ahIM rAtrine avasare dhyAnadazAmAM e cAre munio kevaLajJAna pAmyA. te vAtanI zItalAcAryane khabara paDI nahIM, jethI prabhAta thatAM bhANeja munio AvavAnI rAha jovA chatAM paNa AvyA nahi tyAre zItalAcArya pote ja bhANeja munio pAse AvyA. bhANeja munioe kevalI hovAthI - zItalAcAryano guru tarIke yogya satkAra na karyo. tethI zItalAcArye roSa sahita avinayI ane duSTa ziSyo jANIne pote temane vaMdanA karI, te dravya vaMdanakarma jANavuM. pachI kevalI munioe kahyuM ke, e to dravyavaMdanA thaI. mATe have bhAvavaMdanA karo. zItalAcArye kahyuM, - zI rIte jANyuM? kevalajJAnIe kahyuM, - jJAnathI; zItalAcArye pUchyuM, - kayA jJAnathI? kevalajJAnIe kahyuM- apratipAtI jJAnathI. ema sAMbhaLatAM ja zItalAcAryano krodha zAMta thayo ane potAno aparAdha khamAvI punaH cAre munine vaMdanA karI. tene pariNAme zubhabhAve caDatAM teo paNa tarata kevaLajJAna pAmyA. e zItalAcAryanI bIjI vAranI vaMdanA te bhAva vaMdanakarma jANavuM. (prava. sAro. vRtti) || paheluM dRSTAMta / l2-citikarmamAM kSullakAcAryanuM daSTAMtA zrI guNasuMdarasUri nAmanA AcArya eka kSullakane (laghuvayavALA munine) saMghanI saMmatipUrvaka sUripade sthApI kALadharma pAmyAM. sarve gacchavAsI munio te kSullakAcAryanI AjJAmAM varte che ane kSullakAcArya paNa pote gItArtha pAse zruta abhyAsa kare che. eka vakhate mohanIya karmanA prabala udayathI cAritra choDavAnI IcchAe eka munine sAthe laI te kSullakAcArya deha ciMtAnA bahAnAthI bahAra nIkaLyA. sAthe AvelA muni vRkSo AMtare UbhA rahetAM te na dekhe tevI rIte kSullakAcArya eka sIdhI dizA tarapha cAlyA gayA. AgaLa jatAM eka suMdara vanamAM aneka uttama vRkSo hovA chatAM paNa lokone 70 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) dravyakRtikarmamAM vIrakanuM udAharaNa ane bhAva kRtikarmamAM kRSNa mahArAjAnuM udAharaNa. pIThathI baddha pIThikAvALA=cotarAvALA) evA eka khIjaDAnuM vRkSa pUjatA dekhI vicAryuM ke A vRkSane pUjavAmAM tene pUjya TharAvIne A bAMdhelI pIThikA ja kAraNa che, nahitara bIjAM vRkSone kema pUjatA nathI ? lokone paNa pUchatAM ema ja uttara maLyo ke, amArA pUrvajo ene pUjatA AvyA che, mATe ame A khIjaDAne ja pUjIe chIe. te sAMbhaLI kSullakAcAryane vicAra thayo ke, "A khIjaDA sarakho huM nirguNa chuM, gacchamAM tilaka, bakula Adi uttama vRkSa sarakhA ghaNA rAjakumAra munio che, chatAM paNa gurue temane sUripadana ApatAM mane ApyuM ane A gacchanA munio mane pUche che, tenuM kAraNa zuM? mArAmAM zramaNapaNuM to che nahi, paraMtu A rajoharaNAdi upakaraNa mAtra rUpa mArA citiguNa vaDe (rajoharaNAdi upakaraNa aMge) ane gurue mane AcArya pada Apela hovAthI vaMdana kare che." ema vicArI turta pAchA vaLyA ane upAzraye AvyA. temanI zodha karanArA munioe pUchatAM deha ciMtAe jatAM phUlanI akasmAtu vedanAthI ATalo vilaMba thayAno uttara Apyo. tyAra bAda gaccha svastha thayo ane kSullakAcArya prAyazcitta aMgIkAra karI zuddha thayA. ahIM kSullakAcAryane vrata choDavAnI IcchA vakhate temano rajoharaNAdi upakaraNono citi=saMcaya te dravya citivaMdana ane prAyazcitta vakhate e ja upakaraNono saMcaya te bhAva citivaMdana jANavuM. (Ava. vRtti ane prava. sAro. vRttine anusAra) I bIju daSTAMtA I 3 - kRtikarmamAM kRSNa ane vIrakanuM daSTAMtA dvArikA nagarImAM kRSNa-vAsudevanuM mukha joyA pachI ja bhojana karanAro vIraka nAmano koLI rAjasevaka hato. comAsAmAM kRSNa-vAsudeva rAjavADIe na jatA hovAthI rAjamahelanI bahAra ja nIkaLatA na hatA. tethI darzananA abhAve vIraka zALApati durbaLa thayo. cAturmAsa vItyA bAda sarva rAjAo AvyA ane vIraka paNa darzanArthe Avyo. kRSNa durbaLatAnuM kAraNa pUchatAM dvArapAle cAra mahinA sudhI ApanA darzana vinA khAdhA-pIdhA sivAya besI rahevAnI sarva vigata kahI. te sAMbhaLI virakane aMtaHpuramAM paNa rajA vinA praveza karavAnI AjJA ApI. have kRSNanI je je putrI vivAha yogya thAya tene mAtA kRSNa pAse zaNagAra paherAvI mokale. tyAre tene "rANI thavuM che ke dAsI?" ema kRSNa pUche ane "rANI thavuM che" ema kahenArane kRSNa mahotsavapUrvaka zrI neminAtha pAse dIkSA apAve. eka vakhata mAtAe zIkhavelI eka putrIe dAsI thavuM kahetAM te vIrakane putrI paraNAvI ane potAnI putrI pAse sakhata gharakAma karAvavAnI varakane pharaja pADatAM putrIe akaLAIne aMte rANI thavAnuM kahetAM varakanI anumati laI kRSNa dIkSA apAvI. AmAM kRSNano hetu e ja ke mArI putrI durgatimAM na jAya. eka vakhata zrI neminAtha prabhu raivatakagiri (giranAra) samavasaryA.te vakhate kRSNavAsudeva ane e ja vIraka zALApati prabhune vaMdana karavA gayA. tyAM kRSNa to sarva sAdhuone dvAdazAvarta vaMdana vaDe vaMdana karyuM, bIjA rAjAo kRSNanI sAthe vaMdana karatAM karatAM thAkIne thoDA-ghaNA munione vaMdana karIne beThA ane vIrake to kRSNanI anuvRttie sarva sAdhune vaMdanA karI. kRSNa pariNAme atyaMta thAkI gayA tyAre prabhune kahyuM ke, "he prabhu! 360 saMgrAmamAM paNa mane Avo thAka nathI lAgyo." - - bhASyatrika-bhAvatrika 71
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) dravya vinayakarmamAM eka rAjasevaka ane bhAva vinayakarmamAM bIjA rAjasevakanuM udAharaNa. (5) dravya pUjAkarmamAM pAlakanuM udAharaNa ane bhAva pUjAkarmamAM zAMkhakumAranuM udAharaNa. pahelA ane bIjA udAharaNamAM AcArye karelI eka vakhatanI kriyA te dravyavaMdana che ane bIjI vakhatanI karelI kriyA te bhAvavaMdana che. jyAre trIjA-cothA ane prabhue kahyuM, "he kRSNa!teM kSAyika samyakta ane tIrthaMkara nAmakarma upArjana karyuM che, temaja sAtamI narakanuM bAMdheluM AyuSya toDIne trIjI narakanuM karyuM che. ahIM kRSNanI dvAdazAvarta vaMdanA te bhAva kRtikarma ane kRSNanuM mana sAcavavA mATe vIrake karelI vaMdanA te dravya kRtikarma jANavuM. II trIjudAMtA _NI4- vinayakarmamAM be rAjasevakanuM daSTAMta II najIka rahelA be gAmamAM vasatA be rAjasevakone potapotAnA gAmanI sImA mATe vAdavivAda thatAM tene nyAya karAvavA rAjadarabAramAM jatAM sAdhu mahArAjanAM zukana thayAM. jethI eka jaNa to bhAvapUrvaka "muninA darzanathI mAruM kArya avazya siddha thaze." ema kahI pradakSiNA pUrvaka vaMdanA karIne rAjadarabAramAM gayo ane bIjo pahelAnA anukaraNathI (bhAvarahita) vaMdanA karI rAjadarabAramAM gayo. tyAM nyAya thatAM bhAva vaMdanAvALAnI tarapheNamAM nyAya utaryo ane bIjAno parAjaya thayo. emAM pahelAnuM bhAva vinayakarma ane tenuM anukaraNa mAtra karanAra bIjAne dravya vinayakarma jANavuM. I cothuM daSTAMtA pa-pUjAkarma viSe pAlaka ane zAMbanuM daSTAMtA dvArikA nagarImAM kRSNa-vAsudevanA pAlaka ane zAMbikumAra vagere aneka putro hatA. eka vakhata zrI neminAtha prabhu samavasaryA tyAre vAsudeve kahyuM ke kAle je (putra) prabhune pahelI vaMdanA karaze tene huM mAro azva ApIza. jethI zAMbakumAre to prabhAtamAM zayyA parathI uThIne tyAM rahyA rahyA ja vaMdanA karI ane pAlake to azva meLavavAnI lAlacathI zIdhra savAre uThI atharatna upara besI prabhu pAse jaIne vaMdanA karI.pAlaka kumAra abhavya hato tethI kAyAthI vaMdanA karI paraMtu cittamAM to lobhavRtti ja hatI. kRSNa prabhu pAse jaIne Apane prathama vaMdanA koNe karI? ema pUchatAM prabhue kahyuM ke - pAlakakumAre prathama ahIM AvIne dravyavaMdanA karI ane zAMbakumAre ghare beThA bhAvavaMdanA karI che. jethI kRSNa zAMbakumArane azvaratna Apyo. emAM pAlaka abhavyanuM dravya pUjAkarma ane zAMbakumAranuM bhAva pUjAkarma jANavuM. || pAMcamu daSTAMtA e pAMcamAM vaMdanA viSaya jo ke tulya che, to paNa prathama kahela vyutpatti arthavALI kriyAonI mukhyatA gaNIne te te vaMdanA judA judA nAmavALI jANavI. 7ra bhASyatrika-bhAvatrika
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcamA udAharaNamAM be-be jaNanI vaMdanAmAM ekanuM dravyavaMdana ane bIjAnuM bhAvavaMdana che. [3] pAMca ayogyaH pAMca prakAranA sAdhu avaMdanIya che eTale vaMdana karavA mATe ayogya che. (1) pArzvastha (2) avasagna (3) kuzIla (4) saMsakta (5) yathAchaMda te anukrame 2-2-3-2 ane aneka prakAranA che. (1) pArthastha jJAna-darzana-cAritranI pAse rahe paNa ene seve nahi te pArzvastha athavA karmabaMdhananA hetu je mithyAtva vagere pAzAmAM varte te pAza0. te be prakAre che. {1} sarva pArthasthaH samyagdarzana-jJAna-cAritra e sarvathI rahita phakta veSadhArI hoya te. {2} deza pArthastha: zayyAtarapiMDa, rAjapiMDa, nityapiMDa- tathA agrapiMDane vinA kAraNe bhogave, kulanizrAe vicare, sthApanAkulamAM praveza kare. saMkhaDIjamaNavAra joto phare ane gRhasthanI stavanA kare te deza pArzvastha. (2) avasatra sAdhunI sAmAcArI pAlana karavAmAM je zithila hoya te avasanna kahevAya. te be prakAre che - {1} sarva avasanna : tabadhdhakALamAM pITha phalakane vAparato hoya, sthApanA rAkheluM vAparato hoya ane prAbhRtikA bhojI hoya te sarva avasatra kahevAya. hazayyAtara piMDaH jenA makAnamAM rahyA hoya tenA gharethI lIdhelo AhAra te zayyAtara piMDa. rAjapiMDa : rAjA ane rAjAnA amuka mukhya adhikArIonA gharano AhAra te rAjapiMDa. nityapiMDa eka gherathI prathama karI rAkhelI nimaMtraNA pramANe nitya AhAra le te nityapiMDa. agrapiMDa bhAta vagereno prathamano agra (uparano bhAga grahaNa kare eTale (gRhastha potAne mATe AhAra kADhyA pahelAM ja grahaNa kare) te agrapiMDa. kulanizrA ATalAM mArAM ja (bhAvita karelAM) kuLa (samudAya vizeSa) jANI tyAM ja AhAra mATe vicare te kulanizrA. sthApanAkulaH guru AdinI vizeSa bhakti karanArAM kuLa (samudAya) te sthApanAkula. saMthArA mATe pATa vagere nA male to varSARtumAM vAMsa vagerenA ghaNA kakaDAone dorIothI bAMdhI saMthAro karavo paDe, paraMtu tenI punaH baMdha choDIne paDilehaNA karavI joIe. te kare nahi, te Rtubaddha pIThaphalaka doSa, athavA vAraMvAra zayana mATe saMthAro kare athavA saMthAro pAtharyo rAkhe athavA comAsA vinA pATa-pATalAdi vApare te paNa RtuvAddha pIva8 doSa jANavo. sAdhune mATe AhAra rAkhI mUkavo te sthApanA. prAbhRtikAbho te potAnA ISTaevA pUjya munine je ISTa AhAra hoya te bahumAnapUrvaka vahorAvavo te prakRti. tenuM bhojana kare. bhASyatrika-bhAvatrika 73
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ {} deza avasatra: pratikramaNa, paDilehaNa, svAdhyAya, bhikSAcaryA, dhyAna, upavAsAdi, Agamana*, nirgamana, sthAna, besavuM ane zayana karavuM - e sarva sAdhu sAmAcArI kare nahi athavA kare to hInAdhika kare athavA gurunA vacanathI balAtkAra kare te dezathI avasagna jANavo. (3) kuzIla: kharAba AcAravALo te kuzIla sAdhu kahevAya. te traNa prakAre che. {1} jJAna kuzIla : "kAle viNae bahumANe" gAthAmAM kahelA 8 prakAranA jJAnAcAranI virAdhanA kare te jJAnakuzIla. {2} darzana kuzIla : "nisaMkia niSkrakhiya' gAthAmAM kahelA 8 prakAranA darzanAcAranI virAdhanA kare te darzana kuzIla. {3} cAritra kuzIla: yaMtra-maMtra kare, camatkAra dekhADe, svapnaphaLa kahe, jyotiSa prakAze, jaDIbuTTa kare - kAmaNa vazIkaraNa karI cAritranI virAdhanA kare te cAritra kuzIla. (4) saMsakta guNa ane doSa vaDe saMyukta-mizra hoya te saMsakta. mULaguNa ane uttaraguNamAM ghaNA doSa hoya che. tenA be bheda che. {1} saMkliSTa saMsaktaH prANAtipAtAdi pAMca Azravayukta, rasagAravAdi traNa gAravathI yukta, strI ane gRhayukta hoya ItyAdi doSavALo te saMkliSTa saMsakta kahevAya. {2} asaMkliSTa saMsaktaH pArthasthAdi pAse jAya tyAre tevA guNavALo thAya ane saMvijJa sAdhu pAse jAya tyAre tevA AcAra-vicAra rAkhe te asaMkliSTa saMsakta che. (5) yathAvRMdaH utsutra prarUpaNA kare, potAnI pratikalpanA pramANe artha prarUpe, gRhasthanA kAryamAM pravarte, anya sAdhu ke ziSyanA alpa aparAdhamAM krodha kare, potAnI kalpanA mujaba Agamano artha karI vigaI vagerenA upabhogathI sukhazIla thaI vicare, traNa gAravayukta thAya vagere lakSaNavALo yathAchaMda jANavo, te aneka prakAre che. A pAMca prakAranA sAdhunA dareka bhedo paNa avaMdanIya che. upAzrayamAM praveza karatI vakhate paga-pramArjanAdi vidhi tathA nisAhi kahevAnI vidhi te Agamana sAmAcArI. upAzrayamAMthI nIkaLatI vakhate Avasahi kahevA vagerenI vidhi te nirgamana sAmAcArI. - kAyotsargAdi vakhate ubhA rahevAnI vidhi te sthAna sAmArI. 74 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ pArthasthAdi sAdhuone vaMdana karavAthI kIrti ke karmanirjarA na thatAM kevaLa kAyakleza ane karmabaMdha ja thAya che. 4 pAMca yogya : (1) AcArya (2) upAdhyAya (3) pravartaka (4) sthavira (5) ratnAdhika. A pAMca prakAranA sAdhu vaMdana karavA mATe yogya che. ane karmanI nirjarA mATe A pAMcane vaMdana karavuM. (1) gaNanA nAyaka, sUtra-artha baMnenA jANakAra ane arthanI vAcanA Ape te AcArya. (2) gaNanA nAyaka thavA mATe yogya, sUtra artha baMnenA jANakAra paraMtu sUtranI vAcanA Ape te upAdhyAya. (3) sAdhuone kriyAkAMDamAM pravartAve te pravartaka. (4) sAdhupaNAthI kheda pAmatA tathA patita pariNAmI thatA sAdhuone upadezAdi vaDe mArgamAM sthira kare che athavA vRddha hoya te sthavira. (5) paryAyamAM vaDIla hoya te ratnAdhika kahevAya. jJAnaparyAya, dIkSA paryAya ane vayaparyAya e 3 prakAranA yathAyogya paryAya jANavA. 5 cAranI pAse vaMdanA na karAvavI : dIkSA lIdhela (1) mAtA, (2) pitA, (3) moTA bhAI, temaja (4) umaramAM nAnA hoya chatAM paNa dIkSAparyAyamAM moTA hoya tevA sarva ratnAdhika pAse vaMdanA na karAvavI. upalakSaNathI nAnA (mAtAnA pitA) ane dAdA (pitAnA pitA) pAse vaMdanA na karAvavI. 6 cAre vaMdanA karavI ? uparanA cAra sivAyanA bAkI (1) sAdhu (2) sAdhvI (3) zrAvaka(4) zrAvikAe vaMdanA karavI. (7 vaMdana na karavA mATe pa niSedha sthAno : (1) guru jyAre dharmakAryanI ciMtAmAM vyagra cittavALA hoya (2) sanmukha beThelA na hoya (3) krodha-nidrA vagere pramAdamAM vartatA hoya, (4-5) AhAra ane nihAra karatA hoya temaja karavAnI IcchAvALA hoya tyAre vaMdanA na karavI. '8 vaMdana karavA mATe 4 aniSedha sthAna : (1) guru jyAre prazAMta cittavALA hoya (2) Asana upara beThelA hoya (3) bhASyatri-bhAvatrika 75
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ upazAMta eTale krodhAdithI rahita hoya (4) vaMdana vakhate ziSyane 'chaMdeNa' ItyAdi vacana kahevA mATe upasthita=tatpara hoya tyAre buddhimAna ziSya gurunI AjJA mAgIne vaMdana kare. 9 vaMdana karavAnA 8 kAraNo : . (1) pratikramaNa karavA mATe : vaMdittu pachI je cAra vAra be be vAMdaNA devAya che te. (2) svAdhyAya karavA mATe : guru pAse vAcanA letI vakhate gurune traNa vAra vaMdana karavuM te. (3) kAyotsarga mATe : yogodvahana vakhate AyaMbIla choDI nIvInuM paccakkhANa karavA pahelAM gurune vaMdana karavuM te. (4) aparAdha khamAvavA mATe : guru pratye thayela aparAdha khamAvavA mATe vaMdana karavuM te. (5) prAthUrNaka Ave tyAre : vaDIla sAdhu prApUrNaka (mahemAna) padhAre tyAre vaMdanA karavI. (7) AlocanA mATe : aticAra-anAcAranI AlocanA ane prAyazcitta svIkAravuM hoya tyAre gurune vaMdanA karavI. (7) saMvara (paccakkhANa) mATe : paccakkhANa karavA mATe gurune vaMdana karavuM te. (8) uttamArtha mATe H anazana tathA saMlekhanA svIkAravA mATe. : pratikramaNanAM 4 ane svAdhyAyanAM 3 ema kula 7 vaMdana divasanA pUrvArdha ane uttarArdhanA maLI 14 dhruvavaMdana (nityavaMdana) che ane kAussagga vagere vaMdano kAraNika hovAthI avavaMdana che. 10 dvAdazAvartta vaMdananA 25 Avazyaka : (2) avanata (1) yathAjAta (12) Avarta (4) zIrSa (3) gupti (2) praveza (1) niSkramaNa - e pramANe dvAdazAvartta vaMdanamAM 25 Avazyaka che. 2 avanata : guru mahArAjane potAnI vaMdana karavAnI IcchA pragaTa jaNAvavAne mATe IcchAmi, khamAsamaNo vaMdiuM jAvaNijjAe nisIhiyAe - eTalA pAMca pada kahIne je kiMcit mastaka (sahita zarIra) namAvavuM te avanata * paDhavaNAnuM, paveyaNAnuM ane paThana bAda kALaveLAnuM guruvaMdana te traNa guruvaMdana sAdhu sAmAcArIthI jANavA yogya che. 76 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahevAya. te pahelA vaMdana vakhate paheluM avanata ane bIjIvAranA vaMdana vakhate bIjuM avanata paNa e ja pAMca padanA uccArapUrvaka jANavuM. 1 yathAjAta : ahIM ziSya yathA=jevI rIte, jAta eTale janmyo hato tevA AkAravALA thaIne guruvaMdana karavuM (eTale vAMdaNAno sUtrapATha bolavo te janma sarakhI mudrA) te yathAjAta Avazyaka kahevAya. tyAM janma be prakArano che, eka saMsAramAyA rUpI strInI kukSimAMthI (=saMsAramAMthI) bahAra nIkaLavuM te dIkSAjanma ane bIjo mAtAnI kukSimAMthI bahAra nIkaLavuM te bhavajanma. e baMne janmanuM ahIM prayojana che. te A pramANe - dIkSAjanma vakhate (=dIkSA letI vakhate) jema colapaTTa (kaTivastra), rajoha2Na (ogho) ane muhapatti e traNa upakaraNa ja hatAM tema dvAdazAvartta vaMdana vakhate paNa e traNa ja upakaraNa rAkhavAM ane bhavajanma vakhate jema kapALe lAgelA be hAtha sahita janmyo hato tema guruvaMdana vakhate paNa ziSye kapALe be hAtha lagADI (aMjalI joDI) vaMdana karavuM te banne prakAranA janmanA AkAravALuM ahIM 1 yathAjAta Avazyaka jANavuM. 12 Avarta : (vaMdana sUtranA amuka padoccA2pUrvaka gurunA caraNa para tathA mastake hAtha sthApavA-sparzavavA rUpa je) kAyavyApAra vizeSa te Avarta kahevAya. te 12 Avartta padonA nAmathI A pramANe - 1. aho, 2. kArya, 3. kAya, saMphAsa, 4. khamaNijjo bhe kilAmo appaliMtANaM bahusubheNa bhe divaso vaikyuMto jattA bhe, 5. javaNi, 6. jyaM ca bhe. e pahelAM 6 Avarta *pahelA vaMdana vakhate avagrahamAM praveza karIne karavAnA hoya che ane avagrahamAMthI nIkaLIne punaH bIjA vaMdana vakhate paNa avagrahamAM praveza karIne e ja 6 Avartta bIjI vAra ka2vAnAM hovAthI 12 Avarta gaNAya che. *e 6 AvartamAM pahelA traNa Avatta "aho kAyaM kAya" e pramANe be be akSaranA gaNavA. temAM pahelA akSaranA uccAra vakhate be hathelI UMdhI karI gurunA caraNe lagADavI ane bIjA akSaranA uccAra vakhate be hathelI cattI karI potAnA kapALe lagADavI. evA prakAranI traNa vAra hastaceSTA eja pahelA 3 Avatta gaNAya ane "saMphAsaM"nA uccAra vakhate mastaka gurunA caraNe namAvavuM tathA bIjA paNa traNa Avarta "jattA bhe, javaNi, jyaM ca bheM" e traNa traNa akSaranA gaNavA. temAM pahelA ane trIjA akSaroccAra vakhate upara kahyA pramANe karavuM ane madhya akSaranA uccAra vakhate cattI karelI hathelIone gurucaraNathI potAnA lalATa deza tarapha laI jatAM mArgamAM ja (vacamAM ja) sahaja aTakAvavI, eTale visAmo Apavo. ahIM trIjA AvartamAM "saMphAsaM" pada ane cothA AvartamAM khamaNijjothI vaIkaMto sudhInAM pada kAyavyApArapUrvaka tathA AvartamAM gaNAtAM nathI, to paNa sUtrano askhalita saMbaMdha darzAvavA mATe e pado AvartonI sAthe Avazyaka vRtti AdimAM jema lakhyA che, tema ahIM paNa lakhyA che, paraMtu Avarta to be-be ane traNa-traNa akSaranA ja gaNavA. bhASyatrika-bhAvatrika 66
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 zIrSa : ahIM zIrSa mAtra kahevAthI paNa guru be vAra kiMcit mastaka namAve. te gurunAM be zIrSa ane ziSya be vAra vizeSa zIrSa namAve (be vAra saMphAsaM e pada bolatI vakhate) te ziSyanAM be zIrSavaMdana, e pramANe 4 zIrSavaMdana jANavAM, eTale je vaMdanamAM 4 zIrSanamana hoya te 4 zIrSavaMdana jANavAM. 3 gupti : vaMdana karatI vakhate mananI ekAgratA te 1 managupti, vaMdana sUtranA akSarono zuddha ane askhalita uccAra te 2 vacanagupti ane kAyA vaDe Avarta vagere (samyak prakAre kare paraMtu) virAdhe nahi (=sadoSa na kare) te 3 kAyagupti. 2 praveza : pahelA vaMdana vakhate gurunI anujJA (AzA) laIne avagrahamAM prathama praveza karavo te pahelo praveza ane avagrahamAMthI bahAra nIkaLyA bAda bIjA vaMdana vakhate paNa AjJA mAgIne praveza karavo te bIjo praveza. 1 niSkramaNa : avagrahamAMthI bahAra nIkaLavuM te niSkramaNa Avazyaka kahevAya ane te be vaMdanamAM (athavA be pravezamAM) eka vakhata ja hoya che kAraNa ke pahelI vAranA vAMdaNAmAM avagrahane viSe praveza karIne tyArabAda 6 Avarta karIne AvasiyAe e pada kahI turaMta avagrahamAMthI bahAra nIkaLIne UbhA rahI zeSa sUtrapATha bolavAno hoya che ane bIjIvAranA vAMdaNA vakhate to bIjIvAra praveza karIne bIjIvAranA 6 Avarta karI rahyA bAda paNa avagrahamAM rahIne ja UbhA thaI sarva sUtrapATha bolavAno hoya che, evo vidhimArga che. jethI praveza be vAra, paraMtu nIkaLavAnuM to eka ja vAra hoya che, paraMtu bIjIvAra nIkaLavAnuM hotuM nathI te kAraNathI ja AvarsiyAe e pada paNa bIjIvAra bolavAmAM AvatuM nathI. guruvaMdana karato sAdhu upalakSaNathI sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA 25 AvazyakamAMthI koI eka paNa AvazyakanI virAdhanA kare eTale ke eka paNa Avazyaka hInAdhika ke jema tema kare to te vaMdanathI karmanirjarA rUpI phaLano bhAgI thato nathI. suguru vAMdaNAM sUtra icchAmi khamAsamaNo ! vaMdiuM jAvaNijjAe nisIhiAe ||1|| huM icchuM chuM ke kSamAzramaNa ! vaMdana karavA mATe zakti sahita, pApa vyApArano tyAga karIne. aNujANaha, me miuggahaM nisIhi III AjJA Apo mane mita avagraha (sADA traNa hAtha pramANa kSetra) pApa vyApArano tyAga. 78 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdArtha - aNujANaha-AjJA Apo, me-mane, miuggahaM-mita avagraha (sADA traNa hAtha pramANavALA kSetra)mAM praveza karavAne, nisIhi-guruvaMdana sivAya bIjo vyApAra jeNe niSedhyo. artha- he kSamAzramaNa ! tapasvI mane AjJA Apo ke zakti sahita pApa vyApArano tyAga karavA pUrvaka mita avagrahamAM praveza karIne vaMdana karavA mATe huM icchuM chuM. a-ho, kA-yaM, kA-ya, saMphAsaM-khamaNijjo bhe kilAmo / adhaHkAyarUpa ApanA caraNane zarIra vaDe sparza karatAM kSamA karajo he bhagavaMta ! (tamone) je kAMI kheda (bAdhA) upajyo hoya te, appakilaMtANaM bahusubheNa, bhe divaso vaIkkato ? Illn alpa glAnivALA evA Apane ghaNA samAdhibhAve karI Apano divasa vItyo che ? (ahIM guru tatti kahe eTale te pramANe che.) ja-ttA bhe ? ||4|| ja-va-NijyaM ca bhe ? pA tapa, niyama, saMyama, svAdhyAya rUpa yAtrA avyAbAdhapaNe varte che ke bhagavaMta ? (guru tumbaMpi vaTTae tamane paNa varte che ? ema kahe.) Indriya ane noIndriyathI zarIra pIDA pAmatuM nathI ne ? he bhagavaMta ? (ahIM guru evaM kahe eTale -e pramANe che.) khAmemi khamAsamaNo ! devasiaM vaIkkama, huM khAmuM chuM, (ahIM guru ahamavi khAmemi tumaM-huM paNa tamane khAmuM chuM ema kahe.) he kSamAzramaNa (tapasvI) divasa saMbaMdhI aparAdhane ! zabdArtha - ahokAyaM-adhaHkAyarUpa ApanA pagone, kAyasaMphAsaM-zarIre karIne sparza karavAne AjJA Apo, khamaNijjo-khamajo, bhe-he bhagavaMta ! (tamone) kilAmo-kAMI kheda upajAvyo hoya, appakilaMtAmAM-alpa glAnivALA, bahusubheNa-ghaNA samAdhibhAve karI, divaso-divasa, vaIkaMto-vItyo che ? jattA-tapa, niyama, saMyama, svAdhyAya rUpa yAtrA, javaNijjaca-iMdriya ane noiMdriyathI pIDA nahi pAmatuM zarIra che ? khAmemihuM khAmuM chuM, devasiaM-divasa saMbaMdhI, vaIkkamma-aparAdhane. artha- he bhagavaMta ! ApanA nIcenA zarIra-caraNane zarIra vaDe sparza karatAM je kAMI kheda Apane thayo hoya to kSamA Apazo. alpakhedavALA Apane ghaNA bhASyatrika-bhAvatrika 79
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhibhAvathI (Apano) divasa vityo che ? he karuNAnidhi ! Apane tapa, niyama, saMyama, svAdhyAyarUpa yAtrAmAM he bhagavaMta ! ApanuM iMdriya ane noiMdriyathI pIDA nahI pAmatuM zarIra che. te kSamAzramaNa tapasvI divasa saMbaMdhI mArA dvArA thayelA aparAdhane huM jANuM chuM. AvaAie, paDikkamAmi, khamAsamaNANa, Avazyaka kriyA karatAM lAgelA aticArathI huM pAcho haThuM chuM, kSamAzramaNa saMbaMdhI, devasiAe AsAyaNAe, tittIsannayArAe, divasa saMbaMdhI thayelI AzAtanAo tetrIzamAMthI koIpaNa, jaMkiMci micchAe, maNadukkaDAe, vayadukkaDAe, kAyadukkaDAe, je kAMI mithyAbhAvarUpa mana saMbaMdhI pApa, vacana saMbaMdhI pApa, zarIra saMbaMdhI pApa thayA hoya, kohAe, mANAe, mAyAe, lobhAe, krodharUpa, mAnarUpa, mAyArUpa, lobharU5, AzAtanAe karIne. zabdArtha - AvasleiAe-Avazyaka kriyA sevatAM lAgelA aticArathI, paDikkamAmi-huM nivanuM chuM, khamAsamaNANe-kSamAzramaNa saMbaMdhI, tittIsayarAetetrIza AzAtanAmAMthI, devasiAe AsAyaNAe-divase thayelI AzAtanAe karI, kiMci-je kAMI, micchAe-mithyAbhAvarUpa AzAtanAe karIne, maNadukkaDAe-mana saMbaMdhI pApa te rUpa AzAtanAe karIne, vayadukkaDAe-vacana saMbaMdhI pApa te rU5 AzAtanAe karIne, kAyadukkaDAe-zarIra saMbaMdhI pApa te rUpa AzAtanAe karIne, kohAe-krodharUpa AzAtanAe karIne, mANAemAnarUpa AzAtanAe karIne, mAyAe-mAyArUpa AzAtanAe karIne, lobhAe-lobharU5 AzAtanAe karIne. artha- he kSamAzramaNa tapasvI Avazyaka kriyA Adi karatAM (caraNa sittarI ane karaNa sittarImAM) lAgelA aticArathI ane divasa saMbaMdhI thayelI AzAtanAmAM tetrIza AzAtanAmAMthI je kAMI mArA vaDe mithyAbhAvarUpa AzAtanA thaI hoya tevI manasaMbaMdhI pApa rUpI AzAtanA, vacana saMbaMdhI pAparUpI AzAtanA, kAyAsaMbaMdhI pAparUpI AzAtanA thaI hoya, krodharUpa, mAnarUpa, mAyArUpa ane lobharUpa AzAtanAo karIne. 80 bhASyatri-bhAvatrika
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ salvakAliAe, sabamicchoyArAe, sabUdhammAI-kkamaNAe, AsAyaNAe, sarva kALa saMbaMdhI, sarva mithyA upacAra (phUDa, kapaTa) rU5 AzAtanAe karIne, sarva dharmakaraNIne atikramavA rUpa, AzAtanAe karIne, jo me AIAro kao, tassa khamAsamaNo! je meM aticAra karyA hoya te saMbaMdhI kSamAzramaNa tapasvI ! paDikkamAmi niMdAmi garihAmi apANe vosirAmi II pAcho haThuM chuM AtmasAkSIe niMduM chuM, guru sAkSIe vizeSe karI niMduM , mArA AtmAne pApa thakI vosirAvuM chuM. zabdArtha - savakaliAe-sarvakALa saMbaMdhI, savyamicchoyArAe-sarva mithyA upacAra (kuDa, kapaTa) rU5 AzAtanAe karIne, savadhammAIkkamaNIe-sarvadharma karaNIne atikramavA rUpa AzAtanAe karIne, AsAyaNAe- AzAtanAe karIne, jo-je, aIAro-aticAra, kao-karyo hoya. artha - sarva kALa saMbaMdhI, sarva mithyA upacAra arthAt phUDa ane kapaTarUpa AzAtanA karIne, sarvadharmakaraNIne doSathI karIne karelI AzAtanA je mArA jIve je aticAra karyA hoya tene he kSamAzramaNa tapasvI ! AtmasAkSIe niMduM chuM, gurunI sAkSIe vizeSa niMduM , tenAthI huM pAcho pharuM chuM, pAparU5 mArA AtmAno tyAga karuM chuM. 11 muhapattinI 25 paDilehaNA: (1) dRSTi paDilehaNA () Urdhva paphoDA (9) traNa traNane AMtare akhoDA (9) pramArjanA - ema 25 paDilehaNA muhapattinI che. guruvaMdana karanAra prathama khamAsamaNa daI gurunI AjJA mAgI paganA utkaTika 1. muhapatti zveta vastranI 1 veMta 4 aMgula pramANanI samacorasa joIe ane teno 1 cheDo (cAlu rIti pramANe) baMdhAyelI koravALo joIe, te koravALo bhAga jamaNA hAtha tarapha rahe evI rIte pahelI barAbara ardha bhAganI 1 ghaDI vALIne punaH "bIjI ghaDI upalA bhAgamAM Azare be aMgula pahoLI dRSTi sanmukha pADavI, jethI upara be aMgula keTalA bhAgamAM 4 paDa ane nIce cAra aMgula jeTalA bhAgamAM be paDa thAya. tathA caravaLo dazIo sahita 32 aMgula rAkhavo, jemAM 24 aMgulanI dAMDI ane 8 aMgulanI dazIo hoya. be paga vALI banne ghuMTaNa UMcA rahe tevI rIte UbhA page bhUmithI addhara besavuM te ahIM ukkaDu Asana athavA utkaTikAsana jANavuM ane muhapattipaDilehaNa vakhate be hAthane be paganI vacce rAkhavA. bhASyatrika-bhAvatrika 81
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ AsanathI besIne maunapaNe muhapattinI 25 paDilehaNA be hAthane be paganA AMtarAmAM rAkhI karavI te 25 paDilehaNA nIce mujaba che. 1 daSTi paDilehaNA: muhapattinAM paDa ukheDI dRSTi sanmukha tIrtho vistArIne daSTi sanmukha raheluM paheluM pAsuM dRSTithI barAbara tapAsavuM. temAM jo koI jIvajaMtu mAlUma paDe to tene jayaNApUrvaka yogya sthAne mUkavuM. tyAra bAda muhapattino be hAthe pakaDelo upalo bhAga DAbA hAtha upara (jamaNA hAtha vaDe) nAkhIne bIjuM pAsuM evI rIte badalI nAkhavuM ke prathama DAbA hAthamAM pakaDelo=dAbelo khUNo jamaNA hAthamAM Ave ane bIjuM pAsuM dRSTi sanmukha thaI jAya, tyArabAda te dRSTi sanmukha thayelA bIjA pAsAne paNa pahelA pAsAvat dRSTithI tapAsavuM. e pramANe, muhapattinAM be pAsAM dRSTithI tapAsavAM te dRSTi paDilehaNA jANavI. 'ka. Urdhva paphoDA (xka purima) : bIjA pAsAnI dRSTi paDilehaNA karIne te Urdhva eTale tIrchA vistArelI evI muhapattino prathama DAbA hAtha taraphano bhAga traNa vAra khaMkheravo athavA nacAvavo te pahelA 3 purima* kahevAya; tyArabAda (daSTi paDilehaNAmAM kahyA pramANe) muhapattinuM bIjuM pAsuM badalIne ane dRSTithI tapAsIne jamaNA hAtha taraphano bhAga traNa vAra khaMkheravo athavA nacAvavo te bIjA 3 purima gaNAya, e pramANe karelA 9 purima te ja huM Urdhva paphoDA athavA 6 Urdhva prasphoTaka kahevAya. 9 akakhoDA upara kahyA pramANe purima thaI gayA bAda muhapattino madhyabhAga DAbA hAtha upara nAkhIne ghaDIvALo madhyabhAgano cheDo jamaNA hAthe evI rIte kheMcI levo ke jethI barAbara be paDanI ghaDI vaLI jAya ane (te be paDavALI thayelI muhapatti) dRSTi sanmukha AvI jAya. tyAra bAda turta tenA traNa (athavA be) vadhUTaka karIne jamaNA hAthanI cAra aMgulIonA traNa AMtarAmAM bharAvavA-dAbavA ane tevI rIte utkaTikAsane besavuM te kAyoddha ane muhapattino tIrtho vistAra te vastroddha ema banne prakAranI UrdhvatA ahIM gaNAya. *muhapattine tathya vistArIne je purima eTale pUrvakriyA-prathama kriyA karavAmAM Ave che te pumi kahevAya. * vadhU eTale strI jema lajjA vaDe zIrSanuM vastra mukha AgaLa laTakatuM-laMbAyamAna rAkhe che, tema muhapattinA 3 vaLane cAra aMgulIonA 3 AMtarAmAM bharAvI-dabAvI nIce jhulatA-laMbAyamAna rAkhavA te vadhUTaka kahevAya. zrI pravo sAro. vRttimAM be vadhUTaka paNa karavA kahyA che, paraMtu e pracalita nathI. 82 bhASyatri-bhAvatrika
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ traNa vadhUTaka karelI muhapattine DAbA hAthanI hathelI upara hathelIne na aDe-nasparza tevI rIte, prathama traNa vAra kAMDA sudhI laI javI ane e pramANe traNa vakhata vacce vacce AgaLa kahevAtA paknoDA karavApUrvaka traNa traNavAra aMdara levI te 9 almoDA athavA 9 AkhoTaka athavA 9 AsphoTaka kahevAya. (tamAM grahaNa karavAnuM hovAthI khaMkheravAnuM nathI.) 9 pramArjanA (poDA) : upara kahyA pramANe pahelI vAra kAMDA tarapha caDhatAM traNa almoDA karIne nIce UtaratI vakhate hathelIne muhapatti aDe sparze evI rIte muhapatti vaDe) traNa ghasarakA DAbI hathelIne karavA te pahelI 3 pramArjanA tyArabAda (kAMDA tarapha caDatAM 3 abboDA karI) bIjI vAra UtaratAM 3 pramArjanA ane e ja pramANe (vacce 3 aknoDA karIne) punaH trIjI vakhata 3 pramArjanA karavI te 9 pramArjanA athavA 9 paknoDA athavA 9 prasphoTaka kahevAya. (upara kahelA prasphoTaka te AthI judA jANavA, kAraNa ke vizeSataH e ka Urdhva paphoDA athavA 9 purima kahevAya che, paraMtu prasiddhimAM je 9 paknoDA gaNAya che te to A 9 pramArjanAnuM nAma che. e 9 almoDA ane 9 5khoDA "tigatiga aMtariyA' eTale paraspara traNa traNane AMtare thAya che, te A pramANe - prathama hathelIe caDhatAM 3 almoDA karavA, tyArabAda hathelI uparathI UtaratAM 3 poDA karavA, tyArabAda punaH 3 paknoDA, punaH 3 abboDA, punaH 3 abboDA ane punaH 3palmoDA e anukrame 9 abboDA ane 9 palmoDA paraspara aMtarita gaNAya che athavA "almoDAnA AMtare paknoDA" ema paNa gaNAya che. muhapattinI kramavAra 25 paDilehaNA muhapattinI kramavAra 25 paDilehaNA vakhate kramavAra ciMtavavA yogya bola A pramANe - kaI paDilehaNA vakhate? kayA bola? 1 bola paheluM pAsu tapAsatAM sUtra prava. sAro. vRtti tathA dharmasaMgraha vRttimAM pakjhoDAnA AMtare akhoDA kahyA che. to paNa aoDAnA AMtare paknoDA kahevAmAM paNa virodha nathI. kAraNa ke prAraMbhathI gaNIe to amboDAnA AMtare pakhoDA, ane cheDethI gaNatAM pakjhoDAnA AMtare akhoDA ane sAmudAyika gaNatAM paraspara aMtarita gaNAya. bhASyatrika-bhAvatrika 83
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ (bIjuM pAsu tapAsatAM artha-tattva karI saddauM pahelA 3 purima vakhate samakita mohanIya, mizra mohanIya mithyAtva mohanIya pariharuM (3) bIjA 3 purima vakhate kAmarAga-sneharAga-daSTirAga pariharuM (3) pahelA 3 almoDA karatAM sudeva-suguru-sudharma AdaruM (3) | pahelA 3 paknoDA karatAM kadeva-kuguru-kadharma pariharuM (3) ( bIjA 3 almoDA karatAM jJAna-darzana-cAritra AdaruM (3) bIjA 3 poDA karatAM jJAna-darzana-cAritra virAdhanA pariharuM (3) 'trIjA 3 aoDA karatAM managupti-vacanagupti-kAyagupti AdaruM (3) trIjA 3 poDA karatAM manadaMDa-vacanadaMDa-kAyadaMDa pariharuM (3). 12 zarIranI 25 paDilehaNA : pradakSiNA krame (3) DAbA hAthanI (3) jamaNA hAthanI (3) mastakanI (3) mukhanI ane (3) hRdayanI (4) baMne bAjunA khabhAnI upara tathA nIce pIThanI pramArjanA tathA (3) DAbA paganI ane (3) jamaNA paganI - ema kula zarIranI 25 paDilehaNA karavI. te nIce mujaba - puruSanA zarIranI 25 paDilehaNA jamaNA hAthamAM. vadhUTaka karelI muhapatti vaDe prathama DAbA hAthanA madhya, DAbA ane jamaNA bhAgane anukrame pramArjavo te vAmaNujAnI 3 paDilehaNA jANavI, tyArabAda muhapattine DAbA hAthamAM vadhUTaka karI jamaNA hAthanI (DAbA hAthanI jema) traNa pramArjanA karavI te jamaNI bhujAnI 3 paDilehaNA, tyArabAda vadhUTaka chUTA karI daI be cheDe grahaNa karelI muhapatti vaDe mastakanA madhya, DAbA ane jamaNA bhAgane anukrame pramArjavA te zIrSanI 3 paDilehaNA. tyArabAda e ja krama pramANe mukhanI 3 tathA hRdayanI 3 maLI pAMca aMganI 15 paDilehaNA thaI. tyArabAda muhapattine DAbA hAthamAM laI DAbA khabhA parathI pheravIne vAMsAnopIThano DAbo bhAga (DAbAno upalo bhAga) pramArjavo te pIThanI pahelI paDilehaNA jANavI. tyArabAda muhapattine jamaNA hAthamAM laI khabhA uparathI pheravI pIThano jamaNo bhAga (jamaNA vAMsAno uparano bhAga) pramArjavo te pIThanI bIjI paDilehaNA jANavI. tyArabAda te ja jamaNA hAthamAM rAkhelI muhapattine DAbA hAthanI kakSA (DAbI kAMkha) sthAne pheravIne DAbA vAMsAno nIceno bhAga pramArjavo. te pIThanI athavA cAlu rIti pramANe kAMkhanI trIjI paDilehaNA jANavI. tyArabAda muhapatti DAbA hAthamAM laI jamaNI kakSA (kakha)nA sthAne pheravI jamaNA vAMsAnI nIceno 84 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAga pramArjavo. e pramANe pIThanI vAMsAnI 4 pramArjanA thaI. e 4 paDilehaNAne 2 khabhAnI ane 2 pIThanI paDilehaNA gaNavAno vyavahAra prasiddha che. , tyArabAda caravalA athavA oghA vaDe prathama DAbA pagano madhyabhAga-DAbo bhAgajamaNo bhAga anukrame pramArjavo. tyArabAda e ja rIte jamaNA paganI paNa 3 pramArjanA karavI. e pramANe be paganI 6 pramArjanA thaI, jethI sarva maLI zarIranI 25 paDilehaNA karavI. II strInA zarIranI 15 paDilehaNA II strIonuM hRdaya tathA zIrSa tathA khabhA vastra vaDe sadA AvRta (DhAMkelA) hoya che mATe te traNa aMganI (anukrame 3-3-4=10) paDilehaNA hoya nahi, mATe zeSa (=be hAthanI 3-3, mukhanI 3, ane be paganI 3-3 e) 15 paDilehaNA strIonA zarIranI hoya che. temAM paNa pratikramaNa vakhate sAdhvIjInuM zIrSa khulluM rahevAno vyavahAra hovAthI 3 zIrSa paDilehaNA saha 18 *paDilehaNA sAdhvIjIne hoya che. dvAdazAvarta vaMdananA 2pa Avazyaka temaja upalakSaNathI muhapatti ane zarIranI ra5-25 paDilehaNA mana-vacana-kAyA rUpa traNa karaNa vaDe upayogavALo thaIne saMpUrNa rIte eTale ochI paNa nahi ane vadhAre paNa nahi tema prayatnapUrvaka je jIva kare tema tema adhika adhika nirjarA thAya che ane upayogarahita avivie ochIvattI kare to te muni paNa virAdhaka jANavo. 13 vaMdananA 32 doSa : dvAdazAvarta vaMdanamAM TALavA yogya 3ra doSa nIce pramANe che. (1) anAdataH anAdarapaNe vaMdana karavuM te. (2) stabdha doSa : jAtimada vagerenA abhimAnI banI vaMdana karavuM te. muhapattinA paDilehaNanI bAbatamAM atyAre judI judI ghaNI pravRtti vyavahAramAM dekhAya che. vAmeara bAsIsamuha hiyae e zabdathI pahelA DAbI pachI jamaNI bAjunuM paDilehaNa batAvyuM che. koIka ThekANe pahelA jamaNI pachI DAbI bAjunuM paDilehaNa thAya che. pravRttimAM tevo vyavahAra dekhAya che. prava.sAro. ane dharmasaM.nI vRttimAM to sAdhvIjInI 18 paDilehaNA kahI nathI, phakta strInI 15 paDilehaNA kahI che. paraMtu bhASyanA jJA. vi. sU. kRta bAlAvabodhamAM kahI che. * vAyu AdikathI nahi namatuM aMga dravya tatha ane abhimAnathI nahi namavuM te khAva sva. tenA 4 bhAMgA A pramANe - (1) dravyathI stabdha - bhAvathI astabdha (2) bhAvathI stabdha-dravyathI astabdha. (3) dravyathI stabdha - bhAvathI paNa stabdha ane (4) dravyathI astabdha ane bhAvathI paNa bhASyatrika-bhAvatrika 85
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) praviddha doSa : vaMdanA adhUrI rAkhIne, bhADUtanI jema nAsI jAya te. (4) paripiMDita doSa : ghaNA AcAryone judA judA vaMdana na karatAM eka ja vaMdanathI sarvane vaMdana kare athavA Avarto ane sUtranA akSarone yathAyogya judA na pADatAM bhegA karI vaMdanA kare athavA be kukSi upara be hAtha sthApavAthI bhegA thayelA hAtha-paga pUrvaka vaMdana kare te. : (5) Tolagati doSa H Tola eTale tIDa. enI jema AgaLa pAchaLa kUdakA mArI vaMdana kare te. (6) aMkuza doSa : hAthIne aMkuzathI Icchita sthAne laI javAya athavA besADAya che tema ziSya AcAryAdino hAtha athavA kapaDuM kheMcI yathAsthAne lAvI athavA besADI vaMdanA kare te athavA 2joha2Na ke caravaLAne aMkuzanI jema rAkhI vaMdanA kare te. anya AcAryanA mate aMkuzathI hAthInuM mastaka uMca-nIcuM karAya tema vaMdana karatI vakhate mastakane uMcu-nIcuM karavuM te. (7) kacchapariMgita doSa : kacchapa eTale kAcabo. tenI jema AgaLa ane pAchaLa zarIrane hiMDoLAnI jema halAvyA kare eTale 'tittIsannayarAe' ItyAdi ane besIne 'aho kArya' vagere akSaro bolatI vakhate za2I2ne gurunI sanmukha ane potAnI tarapha ubhA ubhA temaja beThA beThA hiMcakAnI jema halAve te. (8) matsyodhRtta doSa : mAchaluM jema pANImAM uchALo mAratuM jaldI upara Ave ane pharI nIce DUbatI vakhate potAnuM zarIra ulaTAvIne zIghra DUbI jAya che, tema ziSya paNa guruvaMdana karatAM uThatI-besatI vakhate uchALA mAre te athavA DUbatI vakhate mAchaluM jema zarIra ulaTAvI nAkhe che, tema eka gurune vaMdana karI bIjA gurune vaMdana astabdha e cAra bhAMgAmAM cotho bhaMga zuddha che ane zeSa traNa bhaMgamAM bhAvathI stabdha to azuddha ja che tathA dravyathI stabdha te (pahelA bhAMge) zuddha ane (trIje bhAMge azuddha paNa hoya.) prathama praveza Adi sAcavavA yogya sthAno adhUrAM rAkhIne nAsI javuM te asthAne choDavuM gaNAya. * bhADutI gADAvALo koIka vyApArInAM vAsaNo bIjA nagarathI te vyApArIne tyAM lAvyo. vepArIe kahyuM huM vAsaNo utAravAnuM sthAna dekhuM teTalI vAra jarA thobhaje. tyAre bhADutIe kahyuM, bhADuM nagara sudhI lAvavAnuM TharAvyuM che, paraMtu thobhIne tamArA batAvelA sthAne vAsaNo utAravAnuM TharAvyuM nathI, ema kahI asthAne ja te vAsaNo ThAlavI cAlyo gayo tema. * kAcabo potAnI Dokane pIThamAMthI vAraMvAra bahAra kADhe che ane punaH pAcho kheMcI le che, tema kAcabAnuM riMgaNa kahevAya. 87 bhASyatri-bhAvatrika
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ karato tyAM beTho beTho zarIrane pheravI de paraMtu uThIne tyAM na jAya te paNa matsyoddhA kahevAya che. (9) manaHpraduSTa doSa: guru koI guNa vaDe hIna hoya to te hanaguNane manamAM lAvI arUcipUrvaka vaMdanA kare te. (10) vedikAbaddha doSa gurune vaMdana karatI vakhate potAnA be hAtha DhIMcaNa upara sthApIne athavA nIce rAkhIne athavA paDakhe rAkhIne athavA khoLAmAM rAkhIne athavA eka DhIMcaNane be hAtha vacce rAkhIne kare te. (11) bhajatta doSaH A guru mane sArI rIte rAkhe che. mane anusare che athavA vaMdana karIza to mane anusaraze evA bhAvathI vaMdana kare te. (12) bhaya doSa gurune vaMdana nahi karuM to mane saMghathI, kulathI athavA gacchathI bahAra karaze, tevA bhayathI kare te. (13) maitrI doSa guru mArA mitra che athavA mitra thaze ema mAnI vaMdana kare te. (14) gaurava doSaA sAdhu vaMdanAdi sAmAcArImAM ati kuzaLa che evuM dareka jANe tevA garvathI AvarNAdi Avazyaka yathArtha rIte kare te. (15) kAraNa doSa jJAna-darzana-cAritranI prApti sivAya bIjA vastra, pAtra Adino lAbha thaze e kAraNathI vaMdana kare te. (13) stana doSaH stana eTale cora. tenI jema chAno ane utAvaLo vaMdana kare te. mArI laghutA thaze, e kAraNe chAnI rIte vaMdana kare - koI dekhI na jAya eTale utAvaLathI kare te. (17) pratyenIka doSa vaMdanA nahi karavAnA sthAna jaNAvyA te avasare vaMdana kare che. (18) ruSTa doSa guru athavA pote roSamAM eTale krodhamAM hoya te vakhate vaMdana karavuM te. (19) tarjanA doSaH he guru ! kASThanA mahAdevanI jema vaMdana nahi karavAthI gusse thatA nathI ane vaMdana karavAthI prasanna thatA nathI, mATe tamane vaMdana karavA ke na karavA e baMne samAna che, ema bolI vacana dvArA tarjanA karavI athavA AMgaLI vaDe kAyAthI tarjanA karato vaMdana kare te. (20) zaTha doSa vaMdana e vizvAsa pedA karavAnuM sAdhana che. eTale vizvAsa pedA karAvavA vaMdana kare athavA mAMdagInA bahAnAthI vidhipUrvaka vaMdana na kare te. bhASyatri-bhAvatrika 87
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ (21) hilita doSa: he guru ! tamane vaMdana karavAthI zuM lAbha ! ema vacanathI hilanA karato vaMdana kare te. (22) vipalikucita doSa thoDI vaMdanA karIne vacce vikathAdi karato vaMdana kare te. (23) daSTAdaSTa doSa ghaNA vaMdana karatA hoya tyAre gurunI najara na paDe te rIte koIkanI ADe rahIne vaMdana kare athavA gurunI najara na hoya tyAre vaMdana karyA vinA ubho rahe ke besI rahe ane najara paDe ke tarata vaMdana kare te.. (24) zRMga doSa pazunA zRMga eTale zIMgaDA mastakanA DAbe ane jamaNe paDakhe hoya che. tema "aho kAya kAya" vagere padonA uccAra vakhate lalATanA madhya bhAge hAtha lagAvavAnA badale zIMgaDAnI jema DAbe-jamaNe paDakhe lagADI vaMdana kare te. (25) kara doSaH A gurune vaMdana karavuM te arihaMtarUpI rAjAno athavA guruno kara che ema samajI vaMdana kare te. (ra) karamocana doSaH saMsArano tyAga karyo eTale tyAMnA badhA karathI chUTyA paraMtu ahIM bhagavAnanI AjJA gurune vaMdana karavAnI che. e arihaMtarUpI rAjAnI AjJArUpI karathI chUTyA nathI. e kara cUkavI rahyo chuM, ema mAnI vaMdana kare te. (27) AzliSTa-anAzliSTa : AzliSTa eTale sparza ane anAzliSTa eTale asparza. "aho kAya kAya" ItyAdi vAMdaNAmAM huM Avarta vakhate hAtha rajoharaNa athavA caravaLAne tathA mastakane sparzavA joIe te yathAvidhi sparze ane vaMdana kare che. ahIM cAra bhAMgA thAya che temAM prathama bhAMgo zuddha che. be hAtha rajoharaNane sparze ane mastakane sparza rajoharaNane sparze ane mastakane na sparze rajoharaNane na sparze ane mastakane sparze rajoharaNane na sparze ane mastakane na sparze. (28) jUna doSa : vaMdana sUtranA akSara ke pada dhUna karI athavA ra5 AvazyakamAMthI kAMI paNa nyUna karI vaMdanA kare te. (29) uttaracUDadoSa: vaMdana karyA pachI che. moTA avAje "mathaeNa vaMdAmi' e cUlikArUpa adhika kahevuM te. (30) mUka doSa mUMgA manuSyanI jema vaMdana sUtranA akSaro, pada ke Avartano pragaTa uccAra kare nahi paraMtu moDhe gaNagaNIne ke manamAM kare che. 88 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ (31) DhaDhara doSaH ghaNA moTA avAje bolIne vaMdana kare te. (32) cUDalika doSa : cUDalika eTale baLatuM uMbADiyuM. tene pakaDIne jema goLa bhaNAvAya tema rajoharaNane cheDethI pakaDIne goLa bhamAvato vaMdana kare te. (jema atyAre divALImAM chokarAo tArAmaMDaLane bhamAve che tema rajoharaNane bhamAvato vaMdana kare te) athavA hAtha lAMbo karIne huM vaMdana karuM chuM" ema kahI vaMdana kare athavA hAtha lAMbo karI bhamAvato "sarvane vaMdana karuM chuM' ema bolI vaMdana kare te. je vyakti gurune uparanA batrIza doSathI zuddha evA vaMdana kare che te zIgha mokSa pAme che athavA to temAnika devapaNuM pAme che. A pramANe eka guruvaMdana paNa jo bhAvapUrvaka karavAmAM Ave to AtmAnA saghaLA karmano nAza karavA samartha che, eTale ja guruvaMdana zA mATe ane kevI rIte karavuM e jJAna mATeno A prayAsa che. 14 vaMdana karavAthI cha guNa : (1) vinayopacAra : gurune vaMdana karavAthI vinaya guNa utpanna thAya che. (2) mAnAdi bhaMgaH vaMdana karavAthI abhimAna vagereno nAza thAya che. (3) gurupUjAH vaMdana karavAthI gurupUjA-guruno satkAra thAya che. (4) AjJAnuM ArAdhanaH tIrthakaronI AjJAnuM pAlana-ArAdhana thAya che. (5) zratanI ArAdhanA : vaMdana karIne zrutajJAna grahaNa thAya che eTale zratanI ArAdhanA vaMdanathI thAya che. (ka) akriyA-siddhiH vaMdana karavAthI paraMparAe akriyA eTale siddhinI prApti thAya che. 15 guranI sthApanA : sAkSAt gurunA abhAve gurunA guNathI yukta evA sabhUta gurunI sthApanA karavI. e zakya na bane to akSa vagere athavA jJAna-darzana-cAritranA upakaraNonI sthApanA karI tene guru tarIke mAne. gurunI sthApanA akSamAM, koDAmAM, kASThamAM, pustamAM ane citrakarmamAM thAya che. te sthApanA be prakAre che. sadbhAva sthApanA ane asadbhAva sthApanA. akSamAM ane koDAmAM gurunI sthApanA karavI, te asadubhAva sthApanA jANavI. kAraNa ke temAM guru jevo puruSano AkAra nathI. bhASyatrika-bhAvatrika 89
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ kASTha, lekhakarma ane citrakarmamAM guruno AkAra karI zakAya che, te sadbhAva sthApanA che. sadUbhAva ane asadbhAva sthApanA sAmAyika vagere dharmakriyA karatAM sudhI alpakALa mATe sthApavI te Ivara sthApanA ane pratiSThAdika vidhipUrvaka karelI sthApanA te dravya jyAM sudhI rahe tyAM sudhI gururUpe manAya che mATe te yAvatruthika sthApanA kahevAya che.. sAkSAtu guruno viraha hoya tyAre gurunI sthApanA karavI joIe ane te sthApanA guruno Adeza batAvavA mATe che. eTale emanI sthApanAnA AlaMbana dvArA temanA Adezano khyAla Ave. jema sAkSAt jinezvarano viraha hoya tyAre jinezvaranA biMbanI sevA ane AmaMtraNa phaLadAyI bane che tema gurunA virahamAM gurunI pratimAnI sevA ane AmaMtraNa paNa phaLadAyI bane che. 16 be prakArano avagraha : ahIM puruSanI apekSAe puruSa ane strInI apekSAe strI e svapakSa che. puruSanI apekSAe strI ane strInI apekSAe puruSa e parapakSI che. A pramANe svapakSa avagraha ane parapakSa avagraha ema avagraha be prakArano che. avagraha eTale guruthI keTaluM dUra rahevuM tenI maryAdA che. temAM cAre dizAmAM svapakSamAM all hAtha ane parapakSamAM 13 hAthano avagraha che. svapakSa all hAtha avagraha 13 hAtha avagraha guruthI sAdhune guruthI sAdhvIne guruthI zrAvakane guruthI zrAvikAne guruNIthI sAdhvIne guruNIthI sAdhune guruNIthI zrAvikAne guruNIthI zrAvakane A avagrahanI aMdara gurunI athavA guruNInI AjJA lIdhA vinA praveza karavo kalpa nahi. zrAvakane sAdhvIne vaMdana karavA kahyuM nahi. kAraNa ke puruSa pradhAna dharma che. 17-18 guruvaMdana sUtranA akSara ane pada : vaMdana sUtranA sarva akSara 22ka che. jemAM laghu akSara-201 che ane guru akSara eTale joDAkSara 25 che. te cchA, jjA, ga, jjo-u-kaM-ttA-jja-kaM-kka-tti-tra para5kSa 90 bhASyatri-bhAvatrika
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ cchA, *, *, *, va, va, cho, va, mAM, kaka, sTa, *, pyA, pada-19mA dvAramAM vaMdana karavAnA 6 sthAna kahevAze. temAM judA judA 5-312-2-3-4 pada tathA bAkI 29 pada maLI 58 pada thAya che. IcchAmi'-khamAsamaNo-vaMdiuM-jAvaNijjAe-nisahiyAepa (prathama sthAnanAM 5 pada) aNujANaha-mera- miggahaMga (bIjA sthAnanA 3 pada) nisAhi-ahokAyaM-kAya saMphAsa-khamaNijjo-bhe-kilAmo_appakilatANaM-bahasubheNa-bhe-divasopa-vaIkto (trIjA sthAnamAM 12 pada) jattA -bhera (cothA sthAnamAM ra pada) javaNijja-ca-bhera (pAMcamA sthAnamAM 3 pada) khAmemi-khamAsamaNo-devasie-vaIkkama (chaThThA sthAnanA 4 pada) A pramANe 6 sthAnamAM 29 pada thayA. bAkInA 29 pada nIce pramANe - AvasiAe-paDikkamAmi khamAsamaNANadevasiyAe-AsAyaNAe". tirasannakarAe je kiMci micchAe maNadukkaDAe vayadukkaDAe kAyadukkaDAe kohAe"-mANAe mAyAe lobhAev-salvakAliyAe 15. savvamicchovayArAe_sabUdhammAikkamaNAe AsAyaNAe8-jo9 me ai Aropa-ka 2-tassa khamAsamaNopaDikkamAmipa-niMdAmika gariyAmi 7akhANuM-vosirAmila . A pramANe kula 58 pada che. 19 vaMdana karanAranA 6 sthAna : IcchA-anujJA-avyAbAdha-saMyamayAtrA-dehasamAdhi-aparAdha kSamApanA e vaMdana karanAra ziSyanAM 9 sthAna che. (1) IcchAmi : prathama IcchAmi khamAsamaNo vaMdiuM jAvaNijjAe nisIriAe" - e pAMca pada bolavAthI ziSya gurune potAnI vaMdanA karavAnI IcchA-abhilASA darzAvI, mATe IcchA e ziSyanuM paheluM vaMdana sthAna kahevAya. pahelA sthAnamAM jaNAvyuM ke huM vaMdana karavA Avyo chuM, mATe aNujANaha me miummaha he bhagavaMta mane mitAvagrahamAM praveza karavAnI) anujJA Apo (AjJA Apo) e traNa pada vaDe avagrahamAM praveza karavAnI AjJA mAgI te anujJA. e bhASyatrikabhAvatrika 91
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ ziSyanuM bIjuM vaMdanasthAna gaNAya. tyArabAda nisAhithI vAto sudhInAM bAra padabolavA vaDe ziSya gurune vaMdanA karavA pUrvaka avyAbAdhA-sukhazAtA pUchI te avyAbAdha nAmanuM trIjuM vaMdanasthAna jANavuM. tyArabAda "jattA bhe" e pada vaDe bheahe bhagavaMta! ApanI jattA=saMyamayAtrA sukhapUrvaka varte che? ema pUchavuM te yAtrA nAmanuM cothuM vaMdana sthAna jANavuM. tyArabAda vaNijja ca bhe e 3 pada vaDe ziSya gurunI yApanA eTale zarIranI samAdhi (sukharUpatA) pUchI che, mATe yApanA (=dahasamAdhi) e pAMcamuM vaMdana sthAna jANavuM. tyArabAda khAmemi khamAsamaNo devasie vaikkama e cAra pada vaDe ziSya potAnA te divase thayelA aparAdhane (sAmAnyathI) khamAve che. mATe aparAdha kSamApanA e ziSyanuM chaThuM vaMdanAsthAna jANavuM. (tyAra pachInA pAThamAM vizeSa prakAranA aparAdha khamAve che paraMtu te kSamApanA koI paNa sthAnamAM gaNAyelI nathI.) 20 gurunA 6 vacana : chaMdeNa-aNajANAmi-tahatti-tukma pi vaTTae-evaMane "ahamavi khAmemi tuma e gurunA vacana che. (1) chaMdeNa ziSya potAnA pahelA vaMdana sthAnamAM IcchAmi ItyAdi pAMca pado vaDe jyAre gurune vaMdana karavAnI IcchA jaNAve, tyAre vaMdana karAvavuM hoya to guru "chaMdaNa' ema kahe te gurunuM paheluM vacana jANavuM tathA koI kAraNathI vaMdana na karAvavuM hoya to paDiknaha kahe athavA tiviheNa kahe, tyAre ziSya saMkSipta vaMdana karIne eTale khamAsamaNa daIne athavA to phakta "maFeNa vaMdAmi" eTaluM ja kahIne jAya, paraMtu sarvathA vaMdana karyA vinA na jAya e ziSTAcAra che. (2) aNujANAmi tyArabAda bIjA vaMdanAsthAnamAM aNajANaha me miugnahe e 3 pado vaDe ziSya vaMdana karavA mATe jyAre gurunA avagrahamAM praveza karavAnI AjJA mAge tyAre guru aNujANAmi (=AjJA ApuM chuM ke mArA avagrahamAM praveza kara) ema kahe te gurunuM bIjuM vacana jANavuM. (3) tahatti ? tyArabAda trIjA vaMdanAsthAnamAM nisAhithI divaso vaikkato sudhInAM bAra pada vaDe (gurunA caraNane sparza karavAthI thayelI alpa kilAmaNA khamAvIne) Apano Ajano divasa bahu sArI rIte vyatIta thayo ? e pramANe sukhazAtA pUche tyAre guru tahatti kahe te gurunuM trIjuM vacana jANavuM. 92 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) tukma pi vaTTae tyArabAda "jattA bhe" e be pada vaDe "ApanI saMyamayAtrA sukhapUrvaka varte che ?" ema pUche, tyAre guru tukmapi vaTTae kahe te gurunuM cothuM vacana jANavuM. (5) evaM tyArabAda "javaNijja ca bhe" e traNa pada vaDe gurune yApanA (dehanI sukha-samAdhi) pUche, tyAre guru evuM kahe te gurunuM pAMcamuM vacana jANavuM. () ahamavi khAmemi tumaM? tyArabAda khAmemi khamAsamaNo devasi vaikkama e chaThThA vaMdanAsthAnamAM cAra pado vaDe he kSamAzramaNa !mArAthI Apano AjanA divasa saMbaMdhI je aparAdha thayo hoya te khamAvuM chuM, ema kahI khamAve tyAre guru ahamavi khAmemi tuma ema kahe te gurunuM chaThuM vacana jANavuM. e pramANe ziSyanA cha vaMdanAsthAnamAM dareka vakhate guru ekeka uttara ApatAM je cha uttara Ape che, te cha guruvacana jANavA. 21 garanI 33 AzAtanA : 1. purogamana : gurunI AgaLa AgaLa cAlavuM te mArga dekhADavA vagerenA kAraNathI AgaLa cAlavAmAM AzAtanA nathI.). 2. pakSagamana gurunI paDakhe paDakhe najIkamAM cAlavAthI paDakhe cAlavAthI gurunI samAna dekhAvAthI doSa tathA najIka cAlavAthI zvAsa, khAMsI, chIMka vagerethI zleSma uDe, tethI AzAtanA) 3. pRSThagamana gurunI pAchaLa najIkamAM cAlavuM te. ahIM gurunI pAchaLa cAlavuM te barAbara che. paraMtu pAchaLa paNa najIka na cAlavuM, najIka cAle to AzAtanA thAya. 4. purastha gurunI AgaLa ubhA rahevuM te. 5. pakSasthaH gurunI paDakhe najIkamAM ubhA rahevuM te. . pRSThastha gurunI pAchaLa najIkamAM ubhA rahevuM te. 7. puroniSadanaH gurunI AgaLa besavuM te. 8. pakSa niSIdana gurunI paDakhe najIkamAM besavuM te. 9. pRSTha niSadana: gurunI pAchaLa najIkamAM besavuM te. A pramANe cAlavA-ubhA rahevAnI-besavAnI e traNa bAbatamAM AgaLa-paDakhe ane pAchaLa e traNe rIte thaI kula 9 AzAtanA thaI. 10. Acamana : gurunI sAthe uccAra bhUmie-vaDInItie gayela ziSya guru bhASyatrika-bhAvatrika 93
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acamana-paganI zuddhi kare te pahelAM pote kare to tevI ja rIte AhArAdi karatAM gurunI pahelAM ziSya mukhazuddhi kare to. 11. Alocana : bahArathI gurunI sAthe upAzrayamAM praveza karyA pachI gurunI pahelAM IriyAvahI kare to. 12. apratizravaNa : koI jAge che ? koNa uMghe che ? e pramANe rAtre guru pUche tyAre jAgato hoya to paNa sAMbhaLato na hoya ema ziSya javAba na Ape to. 13. pUrvAlApana : upAzrayamAM gRhasthAdika praveza kare tene gurue bolAvyA pahelAM pote bolAve to AzAtanA. pUrva eTale pahelAM AlApana eTale bolAvavuM te. :: 14. pUrvAlocana : gocarI lAvIne prathama bIjA sAdhunI AgaLa Aloce ane tyAra bAda guru AgaLa Aloce. pUrva-pahelAM Alocana eTale IriyAvahI Adi karavI te. 15. pUrvopadarzana : gocarI lAvyA pachI gurune batAvatA pahelAM bIjAM koI sAdhune batAve to. pUrva=pahelAM - upadarzana eTale batAvavI te. 17. pUrvanimaMtraNa : gocarI vAparavA mATe gurune niyaMtraNa karyA pahelAM bIjAne nimaMtraNa kare te. 17. khadAna : lAvelI gocarIne gurunI AjJA vinA pote ja bIjA sAdhuone jema potAne yogya lAge tema madhura snigdhAdi khAdya AhAra vaheMcI Ape to. 18. khaddhAdana : khaddha eTale khAdya madhura AhAra. ana=khAvuM. gurune thoDuM ApIne uttama dravyono banelo AhAra pote vApare to. 19. apratizravaNa : guru bolAve tyAre sAMbhaLyuM na hoya ema karI javAba na Apavo. ahIM 12mI ane 19mI AzAtanA eka sarakhI che paNa bheda eTalo che ke 12mI rAtre nidrA samayanI che ane 19mI divase bolAvavA saMbaMdhI che. 20. khaddha (bhASaNa) : kaThina-karkaza ane moTA avAje gurunI sAme bolavuM te. 21. tatragata (bhASaNa) : guru bolAve tyAre tarata 'matthaeNa vaMdAmi' bolI tarata Asana parathI uThI guru pAse jaI namratAthI je sUcana kare te sAMbhaLavuM joIe. tenA badale ziSya Asana upara beTho beTho javAba Ape to. 22. kiM bhASaNa : guru bolAve tyAre kema ? zuM che ? zuM kaho cho ? vagere kahI sAmo prazna kare to. 94 bhAtrika bhAvatrika
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23. tuM bhASaNaH gurune "bhagavaMta, zrI pUjya, Apa' vagere mAnavAcI zabdo vaDe bolAvavA joIe tene badale tuM, tane, hArA - jevA tiraskArabharyA zabdothI bolAve to. 24. tajAta (bhASaNa)H guru ziSyane kahe ke, "A glAna-mAMdA sAdhunI sevA kema karato nathI ? tuM bahu ALasu thaI gayo che. tyAre ziSya tevI ja jAtanA vacana vaDe temane sAmo pratyuttara Ape ke, "tame pote kema sevA karatA nathI ? tame pote ja bahu ALasu thaI gayA cho" - AvuM vacana te tajjAtabhASaNa kahevAya. 25. nosumana: guru kathA kahetA hoya tyAre ApazrIe sarasa vAta samajAvI. "aho, Ape A vacana uttama kahyuM" vagere prazaMsA vacana na kahe athavA kathAthI potAne sArI asara thaI che evo AzcaryabhAva ke harSabhAva na batAve paNa manamAM IrSyAthI baLato hoya to.... no eTale nahi ane sumana eTale sAruM mana - sAruM mana na rahe te. 29. nosmaraNaH guru dharmakathA kahetA hoya tyAre tamane A artha yAda nathI ane e artha e pramANe na hoya vagere kahe to. 27. kathA chedaH guru koIka kathA kahetA hoya to "e kathA huM tamane pachI sArI rIte samajAvIza" - ema kahIne athavA te kathA punaH samajAvIne cAlatI kathAmAM vyAghAta kare to. 28.pariSada bheda guru dharmakathA kahetA hoya ane sabhA kathAnA rasamAM magna banI gaI hoya, e vakhate ziSya AvIne kahe ke, "have kathA keTalI laMbAvavI che? gocarI AvI gaI che, vAparavAno samaya thaI gayo che athavA porIsInI veLA paNa thaI gaI' - vagere zabdo kahI sabhAno bheda kare athavA evuM kAMIka bole jethI sabhA bhegI na thAya. 29. anutthita kathA guru kathA kahI rahyA bAda hajI sabhA uThI na hoya teTalAmAM potAnI hoMziyArI-caturAI batAvavA gurue kahelI kathAno athavA arthano vistAra kahI batAve to. 30. saMthArapAdaghaTTanaH gurunA saMthArAne potAno paga lagADavo temaja AjJA vinA hAtha lagADavo athavA tema karIne pachI gurune te doSa khamAve nahi to AzAtanA. kAraNa ke gurunI jema gurunA upakaraNa paNa pUjya che mATe ziSyano dharma che ke temanA upakaraNane paga na lagADavo temaja AjJA vinA sparza na karavo. bhASyatrika-bhAvatrika 5
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31. saMthArAvasthAna : gurunA saMthArA upara ubhA rahevuM, besavuM-sUvuM te. upalakSaNathI gurunA koIpaNa upakaraNa vA52vA - Asana upara besavuM, kapaDo paheravo Adi. 32. uccAsanaH guruthI athavA gurunI AgaLa temanA karatAM uMcA Asane besavuM te. 33. samAsana : guruthI athavA gurunI AgaLa samAna-sarakhA Asane bese te. gurunI kRpAne prApta karavA uparanI 33 AzAtanAo varjavI to jJAnAdika ratnatrayInI prApti sugama bane che. gurune paga lagADavo te jaghanya AzAtanA, thUMka lagADavuM te madhyama AzAtanA ane gurunI AjJA na mAnavI, tenAthI viparIta karavuM, AjJA na sAMbhaLavI ke sAme bolavuM te utkRSTa AzAtanA che. gurunI sthApanAne paga lagADavo athavA vAraMvAra Amatema pheravavA te jaghanya AzAtanA, bhUmi para pADI nAkhavA athavA avajJAthI jematema mUkavA te madhyama AzAtanA tathA nAza karavo ke bhAMgI nAkhavA te utkRSTa AzAtanA. 22 guruvaMdananI be vidhi : (1) savAranuM bRhat guruvaMdana (2) sAMjanuM bRhat guruvaMdana. (1) savAranuM bRhat guruvaMdana H savAranuM pratikramaNa karavAnA niyamavALAe koI vakhata pratikramaNanI sAmagrInA abhAve athavA tevI zaktinA abhAve bRhat guruvaMdana avazya karavuM joIe, te bRhat guruvaMdana "laghu pratikramaNa" gaNAya che. tenI vidhi A pramANe che - {1} IriyAvahiyaM : sau prathama IriyAvahiyaM paDikkamI cheDe pragaTa logassa kahevo. {2} kusumiNadusumiNano kAussagga : rAtre rAgathI strIgamanAdika kusvapna AvyA hoya athavA dveSathI AvyA hoya te duHsvapnano doSa TALavA 4 logassano kAussagga karavo. cAritra saMbaMdhI virAdhanA thaI hoya to "sAgaravaragaMbhIrA" sudhI nahitara 'caMdresa nimmalayarA' sudhIno kAussagga karavo. {3} caityavaMdana : pachI jagaciMtAmaNi caityavaMdana karavuM. {4} muhapatti : pachI khamAsamaNapUrvaka Adeza mAgI muhapattinuM paDilehaNa karavuM. {5} vaMdana : pachI be vAra dvAdazAvartta vaMdana karavuM. {7} AlocanA : pachI IcchA saMdi bhagavan rAIe AlouM ? IcchuM Aloemi jo me rAIo aIAro kao" sUtra kahI AlocanA karavI. (Aja 96 bhASyatri-bhAvatrika
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhyatve ladhu pratikramaNa sUtra che.) {7} vaMdana pachI be vAra dvAdazavarta vaMdana karavuM. - {2}khAmaNAH pachI IcchAkAreNa saMdisaha bhagavanuM adbhuDhiomi abhiMtara rAIe khAmeuM? Icche khAmemi rAIe kahI abhuDhio khAmavo. {} vaMdanaH pachI be vAra dvAdazava vaMdana karavuM. {1} saMvaraH pachI guru pAse yathAzakti paccakhANa karavuM. {11} cAra thobhavaMdanaH pachI cAra khamAsamaNapUrvaka 'bhagavAnAM Adi cArane thobhavaMdana karavuM. {12}be svAdhyAya Adeza pachI be khamAsamaNapUrvaka sajhAyanA Adeza mAgI guru pAse svAdhyAya karavo. (2) sAMjanuM bRhat guruvaMdana: {1} IriyAvahiyaM prathama IriyAvahiyaM paDikkamI. cheDe pragaTa logassa kahevo. {} caityavaMdanaH pachI khamAsamaNa daI Adeza mAgI caityavaMdana karavuM. {3} muhapatti pachI khamAsamaNa daI Adeza mAgI muhapatti paDilehaNa karavI. {4} vaMdanaH pachI be vAra dvAdazAva vaMdana karavuM. {5} divasa carima pachI divasa carima paccaSmANa karavuM.. {3} vaMdana : pachI be vAra kAdazAvarta vaMdana karavuM. {7} AlocanA : pachI IcchA, saMdi. bhagavad devasie AlouM ? Iccha, Aloemi jo me devasio aIAro kao kahI AlocanA karavI. (A ja mukhyatve laghu pratikramaNa sUtra che.) {2} vaMdana pachI be vAra dvAdazAva vaMdana karavuM. {}khAmaNA pachI IcchA saMdi. bhagavanuM adbhuDhiomi abhiMtara devasie khAmeuM? Icche, khAmemi devasi kahI abhudio khAmavo. {10} cAra thobhavaMdanaH pachI 4 khamAsamaNapUrvaka 4 thobhavaMdana karavA. {11} devasika prAyazcittano kAussagga : pachI "devasia pAyacchiA visohaNae kAussagna karuM ? Iccha, devasia pAyacchitta visohaNaEUR karemi kAussagga annattha. kahI cAra logassano kAussagna karavo. bhASyatri-bhAvatrika 97
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ {2} be svAdhyAya pachI be khamAsamaNapUrvaka be Adeza mAgI svAdhyAya karavo. A pramANe 22 dhAra vaDe 492 sthAnapUrvakanI vaMdana vidhine karanAra caraNa sittari ane karaNa sittarimAM upayogavALo sAdhu aneka bhavomAM ekaThAM karelA anaMtA karmone khapAve che - dUra kare che. AnuM tAtparya che ke sAdhu potAnI sarva kriyAmAM kuzaLa ane upayogavALo hoya to paNa guruvaMdana vidhipUrvaka na karato hoya to tevo gurunA vinayamAM anAdaravALo sAdhu karmanI nirjarA karI mukti na pAmI zake. chelle graMthakAra pU. AcArya bhagavaMtazrI devendrasUrIzvarajI mahArAjA potAnI laghutA jaNAve che ke maMda buddhivALA evA bhavya jIvone bodha karavA mATe meM A prakaraNa - guruvaMdana bhASya racyuM che paraMtu temAM kAMIpaNa viparIta lakhAyuM hoya athavA kSati hoya to Agraharahita IrSArahita he gItArtha munio !tame zuddha karajo. 98 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ guruvaMdana bhASya * guruvaMdaNamaha tivihaM, te phiTTa chobha bArasAvattA siranAmaNAIsu paTAM, puNaNa khamAsamaNa dugi bIe III grantha saMbaMdha: vaMdananA prakAra have guruvaMdana te traNa prakAre che: (1) pheTTAvaMdana (2) thobhavaMdana (3) dvAdazAva vaMdana. temAM mastaka namAvavA Adi vaDe paheluM pheTTAvaMdana ane be saMpUrNa khamAsamaNa devA vaDe thobhavaMdana thAya che. jaha dUo rAyANa, namiuM karja niveIuM pAT vIsaktio vi caMdiya, gacchaI, emeva ilya durgA zA be vaMdananuM kAraNa? jema dUta rAjAone namaskAra karI, pachI kArya nivedana kare, tyAra bAda visarjana karAyA pachI paNa namaskAra karIne jAya e pramANe be khimAsamaNa devAya] rA AyArasa umUla, viNa so guNavao A paDivattI ! sA ya vihivaMdaNAo, vihI amo bArasAvatte II3II vaMdananI AvazyakatA : AcAranuM mULa to vinaya che, te guNavAnanI bhaktithI thAya che ane te bhakti vidhipUrvaka vaMdanA karavAthI thAya che, ane e vidhi dvAdazAvarta vaMdanamAM che. ll taiyaM tu chaMdaNa-duge, tatva miho AIma savalasaMghe! bIyaM tu daMsaNINa ya, payAphiyANaM ca taIyaM tu llll kayuM vaMdana kone kone karAya? trIjA prakAranuM vaMdana te be vAMdaNAMthI thAya che paheluM pheTTAvaMdana caturvidha saMghamAM paraspara thAya che. bIjuM munibhagavaMtone ane trIjuM padastha mahAtmAone thAya che. jo vaMdaNaciIkiIkamaM pUAkarmA ca viNacakarma cAra kAyaa kaccha va? keNa, vAvi ? kAheva? kaI-buno ? ApaNA vaMdananAM nAmo Avazyaka niryukti sUcita dhAro : vaMdanakarma citikarmaH kRtikarma pUjAkarma ane vinayakarma kone ? athavA koNe ? athavA kyAre ? athavA keTalIvAra ? karavuM te jaNAvAze. /pA. bhASyatrika-bhAvatrika 99
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaIoNaya? kaI-sirA, kaIhi va AvassaehiM parizuddha?I. kaI dosa vipamukke, kiIkamaeN kIsa kIraivA? IkA vajana keTalA namanavALuM? keTalA zIrSa namaskAravALuM ? keTalAM Avazyako vaDe vizuddha ? keTalA doSa vinAnuM ? ane zA mATe ? karAya che. kA paNanAma paNADaharaNA, ajuggapaNa jaggapaNa cauadAyA! caudAya paNanihA, cau aNisehaDhakAraNayA llNA pAMca nAma, pAMca daSTAMta, pAMca prakAranA, vaMdanane ayogya, pAMca prakAranA vaMdana yogya: vaMdana karAvavAne ayogya cAra; cAra yogya: vaMdana karanAranA pAMca niSedho: cAra sthAne niSedha nahi; ATha kAraNo II Avasaya muharNataya, taNupeha paNIsa dosa battIsA1 cha guNa guruThavaNa dugraha, duchavIsampara guru-paNIsA III paccIza Avazyaka, paccIza muhapattinI paDilehaNA, zarIranI paccIza paDilehaNA batrIza-doSa, cha guNa, gurumahArAjanI sthApanA; be avagraha: baso chavvIsa akSara: paccIsa paccIza joDAkSara: ll8. paya aDavanna chaThANA, chaguruvaraNA AsAyaNatittIsaM duvihI kuvIsadArehiM, casiyA bANauI ThANA IIll aDhAvana pada; cha sthAna, gurumahArAjanAM cha vacana; tetrIsa AzAtanA; be vidhi; (A pramANe bAvIza dvAra vaDe) cAraso bANuM (492) sthAna thAya che. lAM. vaMdaNaya ciIkarma, kiIkarma pUakarma viNacakarmA guruvaMdaNapaNanAmA, daLe bhAve duhAharaNA 10 1. guruvaMdananA pAMca nAma: vaMdanakarma citikarmaH kRtikarma: pUjAkarma ane vinayakarma: e guruvaMdanAnA pAMca nAma che. ane te dravyathI ane bhAvathI ema be prakAre dRSTAMta che. ll1all sIyalaya khuDue vIra, kanya sevaLa du pAlae saMbe paMce e dikuMtA, kiIkame dadhvabhAvehiM II11aaaa | 2 dravya ane bhAva vandananA daSTAMto: guruvaMdanamAM-dravyathI ane bhAvathI zItalAcArya, kSullaka sAdhu, virAzAlavI ene kRSNa be rAjasevaka tathA pAlakakumAra ane zAMbakumAra e pAMca udAharaNo che. I/11 100 bhASyatribhAvatrika
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAsattho osanno, kusIla saMsattao ahAchaMdo dugaDugatiduga plegavihA, avaMdaNijajA niNamaryAmi nA | 3. avaMdanIya-5 : be be traNa be ane aneka prakAranA pArzvastha avasagna kuzIla saMsakta ane yathAchaMda anukrame sAdhu zrI jainadarzanamAM vaMdana karavA yogya nathI. //1rI. Ayariya uvajhAe, pavatti there taheva rAyaNie ! kiIkammanijaraDhA, kAyadhvamimesiM paMcamahaM II13 4. vaMdana karavA yogya-5 AcArya upAdhyAya: pravartaka: vira: temaja ratnAdhikaH e pAMcane nirjarA mATe vaMdana karavuM joIe. /17l. mAyapiyajiddabhAyA, omA vi tahevA savarAyaNie ! kiikamma na kArijA, cau samaNAI luNaMti puNo II14nA pa. avaMdanIya-4H dilita mAtA: dikSita pitA: dIkSita moTAbhAI temaja ochA dIkSA paryAyavALA chatAM sarva ratnAdhikA pAse vaMdana karAvavuM nahIM ane bAkInA sAdhu Adi vaMdanA kare. ll14l vikhitta parAhud, apamatte mA kayAI vaMdijA. AhAra nIhAra, kuNamANe kAukAme ya upA 6. vaMdana karavAnA anavasara-5 : vyAkuLa cittavALA; mukha pheravIne beThelA hoya; pramAdamAM hoya; AhAra-nihAra karatA hoya; athavA karavAnI taiyArImAM hoya to kyAre paNa vaMdana karavuM nahi.ll1pa pasaMte AsaNatye a, uvasaMte viphieT. aNunnaviSNu mahAvI, kiIkamaM paujaI vikA 7-8. vaMdana karavAnA avasara-4 : svastha Asana para barAbara beThelA hoya zAMta; barobara abhimukha evA gurunI anujJA meLavIne sujJa evA ziSya vaMdana karavuM. ll1DA paDikamaNe sajhAe, kAussaggADavarAhapAhaNa ! AloyaNasaMvaraNe, uttamaTTe ya vaMdaNaN II1LA bhASyatrika-bhAvatrika 101
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. vaMdana karavAnAM nimitto-8 : pratikramaNa svAdhyAya kAussagga mATe; aparAdha khamAvavA, prAthurNaka Ave tyAre, AlocanA; pratyAkhyAna ane saMlekhanAdi mahAna kAryanA kula ATha nimitte dvAdazAvartta vaMdana karavuM. I // 17 // dovaNaya mahAjAtaM, AvattA bAra causira tiguttuM I dupavesiganikkhamaNaM, paNavIsAvasayakiIkamme // 18 // 10. dvAdazAvarta vaMdananA Avazyako : 25 dvAdazAvarta vaMdanamAM-be avanata eka yathAjAta muddA bAra Avatta cAra zIrSa namana traNa gupti be vAra praveza. ekavAra bahAra nIkaLavuM: e vaMdananA pacIza Avazyaka che. 185 kiIkamAMMpi kusaMto, na hoi kiIkammanijjarAbhAgI 1 paNavIsAmannayara, sAhU ThANuM virAhaMto // 19 // 25. Avazyaka barAbara na sAcavavAthI virAdhanA thAya che. vaMdana karavA chatAM sAdhu e pacIzamAMnA koI eka AvazyaktI paNa virAdhanA kare to vaMdanathI thatI karma nirjarAno bhAgI thato nathI. 19 dir3hipaDileha egA, cha uDDa paploDa tigatigaMtariyA 1 akboDa pamajjaNayA, nava nava muhapatti paNavIsA ||2nA 11. muhapattinI paDilehaNA-25 : eka draSTi paDilehaNA: cha Urdhva prasphoTaka ane traNa traNane AMtare nava akboDA, ane nava pramArjanA e muhapattinI pacIza paDileNA che. 20 pAcAhiNeNa tiya tiya, vAmeyarabAhusIsamuhahiyae 1 aMsuTTAho pike, cau chappaya dehapaNavIsA II21|| 12. zarIranI paDilehaNA-25 : pradakSiNAnA krame DAbo ane jamaNo hAtha; mastaka; mukha ane chAtI e darekanI traNa traNa paDilehaNA, be khabhAnI upara nIce pAchaLa ema cAra ane paganI cha ema zarIranI pacIza paDilehaNA che. II21 // Avassaesu jaha jaha, kuNaI payatta ahINamaIriste / tivihakaraNovautto, taha taha se nijjarA hoI aa2aa 102 bhAtrika bhAvatrika
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidanamAM sAvadhAnatA : traNa traNa karaNamAM upayogavALo AvazyakomAM anyUna ane anadhika prayatna kare tema tene nirjarA thAya che. raro dosa aNATiya thayi, paviddha paripiDi ca TolagaI aMkusa kacchaparimiya, macchavAM maNapaurpha riyA veiyabaddha bhayaMta, bhaya gArava mitta kAraNo tinnA paDiNIya ruDha tajiya, saDha hIliya vipaliuM ciyaya ArakA diThThamadia siMga, karatamoaNa aNiddhaNAliddhA UNe uttaracUliA, mUe saphara cuDaliyaM ca ArapA 13. doSa-32H anAdata-stabdha-praviddha-paripiMDita-Tolagati-aMkuza-kacchapariMgitaH masyoyuttamana:praduSTa, vedikAbaddha bhajatta; bhayagArava, mitra, kAraNa, tena; pratyanika, ruSTa, tarjita, zaTha, hIlita, viparicita, dRSTAdRSTa; zRMga, kara, karamocana, AzliSTa, anAzliSTa, UNa, uttaracUDa, mUka, DhaDhara, ane cuDalika, e batrIza doSo che. ra3-24-2pA battIsadosaparisuddha, kiIkarmo ja paujaI guraNaT. so pAvaI nivvANuM, aciraNa vimANavAsaM vA ravA nirdoSa vaMdanananuM phala : je vyakti gurumahArAjane batrIza doSathI rahita zuddha dvAdazAvarta vaMdana kare te alpakALamAM mokSa athavA vimAnavAsane pAme che. raDA Iha chacca guNA viNaovayAra mANAI bhaMga gurupUAta tisthayarANa ya ANA suya-dhammA-rAhaNAkiriyA pariNA 14. vaMdananAM pariNAmo-guNa : vaMdana karavAthI vinayopacAra, abhimAna vagereno nAza, gurujananI pUjA, zrIjinezvara bhagavaMtanI AjJAnuM ArAdhana, dhRtadharmanuM ArAdhana, ane akriyA ema cha guNa utpanna thAya che. razI guruguNajad tu gurUM, DAvijajA ahava tatva akhAI 1 ahavA nANAIliya, Thavija sai guru-abhAve 28aaaa bhASyatrika-bhAvatrika 103
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. gurunI sthApanA : sAkSAt gurunA abhAve gurumahArAja jevA guNavALA guru sthApavA athavA te ThekANe akSa vagere athavA jJAna darzana, cAritra e traNanA upakaraNa sthApavA. 28 akhe varADae vA, kaTTe putye a cittakarmo A 1 sAvamasaLyAvaM, guruThavaNA IttarAvakahA I // 29 // gurunI sthApanA akSamAM, koDAmAM:,kASThamAM, pustamAM, ane citrakAmamAM karAya che. sthApanA sadbhAva ane asadbhAva, Itvara ane yAvatkathita ema be-be prakAranI che.||29|| guruvirahaMmi ThavaNA, guruvaesovadaMsaNathaM ca / jiNavihaMmi jiNabiMba, sevaNAmaMtaNe saharla ||30ll sthApanAnuM dRSTAMta : zrI jinezvara bhagavaMtanA abhAve jema zrI jinezvara bhagavaMtanI pratimAnI sevA ane AmaMtraNa saphaLa thAya che. tema gurumahArAjanA abhAve gurunA upadezane batAvavA ane mATe sthApanA saphaLa che. 30aa caudisi gurugRho Iha, ahuH terasa kare saparapa I aNaNunnAyassa sayA, na kappae tatya paviseuM 31/ 16. avagraha : ahIM guru mahArAjano avagraha svapakSamAMne parapakSamAM cAreya dizAe anukrame sADA traNa hAtha ane tera hAtha hoya che, temAM AjJA lIdhA vinA praveza karavAnuM hamezAM kalpe nahi. // 31 // paNa tiga bArasa duga tiga, cauro chaThThANa paya IguNatIsaM guNatIsa sesa AvassayAI, savvapaya aDavannA ||32NA 17, 18. vaMdanasUtranAM pado-58 : akSara 226 che te gAthAmAM batAvI dIdhuM che. 5, 3, 12, 2, 3, 4 e pramANe 6 sthAnamAM 29 5da che. temaja zeSa rahelA bIjA paNa AsiAe ItyAdi 29 pada che. jethI sarva pada 58 che. II32 // IcchA ya aNunnavaNA, avyAbAhaM ca jatta javaNA ya| avarAhakhAmaNAvi a, vaMdaNadAyassa chaThThANA // 33 // 104 bhAtrika bhAvatrika
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19. ziSyanA 6 bola : 7 icchA, anujJA, avyAbAdha, saMyamayAtrA, dehasamAdhi ane aparAdha kSamApanA e cha sthAna vaMdana karanAra ziSya sAcavavAnA hoya che. II33/ chaMdeNaNujANAmi, tahatti tumbaMpi vaTTae evaM ahamavi khAmemi tumaM, vayaNAdeM vaMdaNarihasya // 34ll 20. gurunA 6 bola : chaMdeNa aNujANAmi, tahatti, tumbaMpivaTTae, evaM ane ahamavi khAmemi tumaM e 6 vacano vaMdana karavA yogya gurune sAcavavAnA hoya che. II34 purao pakbAsanne, gaMtA ciTThaNa-nisIaNA-yamaNe 1 AloaNapaDisuNaNe, puvvAlavaNe ya Aloe 35NA taha uvadaMsa nimaMtaNa, khaddhAyayaNe tahA apaDisuNaNe I khaddhatti ya tatvagae, kiMtuM tAya nosumaNe // 36 // no sarasi kahaM chittA parisaMbhittA aNuDhiyAI kahe / saMthArapAyaghaTTaNa, ciTThaccasamAsaNe Avi // 37 // 21. AzAtanA-33 AgaLa cAlavuM-paDakhe cAlavuM-pAchaLa najIka cAlavuM-AgaLa UbhA rahevuMpaDakhe ubhA rahevuM-pAchaLa najIka ubhA rahevuM-AgaLa besavuM-paDakhe besavuMpAchaLa najIka besavuM -Acamana (pahelA paga dhovA)10-Alocana (pahelA IriyAvahI karavI)11-apratizravaNa (rAtre bolAve to na sAMbhaLavuM)12-pUrvAlApana (pahelA bolAvavo)-pUrvIlocana (pahelA bIje gocarI AlocavI)14 pUrvopadarzana (pahelA bIje gocarI batAvavI)5-pUrva nimaMtraNa (pahelA bIjAne nimaMtraNa ka2vuM)16-khaddhadAna (gurunI AjJA vinA gocarI bIjAne ApavI)17khaddhAdAna (madhura AhAra pote vAparavo)-apratizravaNa (divase bolAve to na sAMbhaLavuM)19-khaddha (gurune karkaza vacana bolavA)-tatragata (Asana para beThA javAba Ape)-kiM (kema ? zuM che ? evuM kahevuM) tuM (gurune tuM kahIne bolAvavA)23-tajjAta (guru pUche teno sAmo-ulaTo javAba Apavo)-no sumana (guru kAMIpaNa kahe tyAre mana sAruM na rAkhe) nosmaraNa (tamane yAda nathI ema kahevuM)-kathAcheda (kathAmAM bhaMga kare)27pariSadabheda (sabhAno bhaMga kare)8-anutthita kathA (caturAI mATe sabhAne pharIthI bhASyatrika bhAvatrika 105
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathA kahe) saMthArapAda ghaTTana (saMthArAne paga lagAvavo) saMthArAvasthAna (saMthArAmAM ubhA rahevuM)*-uccAsana (uMcA Asane besavuM) ane samAsana (sarakhA Asane besavuM) ema kula 33 AzAtanAo che. IupAsakA37l. IriyA kusumiNaso , ciIcaMdaNa putti vaMdaNA-loyA vaMdaNa khAmaNa vaMdaNa, saMvara cauchobha dusajhAo l38II 22. vidhi-2. savArano saMkSipta guruvaMdana vidhiH iriyA-kusumiNano kAussagna-caityavaMdana-muhapatti-be vAMdaNA-Alocana: be vAMdaNA khAmaNA: be vAMdaNA paccakakhANa: cAra thobhavaMdana: ane be svAdhyAyanA Adeza. 138. IriyA ciIvaMdaNa putti, vaMdaNa carima vaMdaNAloyaT vaMdaNakhAmaNa cauchobha, divasussaggo dusajhAo kalA sAMjano saMkSipta guruvaMdana vidhi dariyA-caityavaMdana-muhapatti-be vAMdaNA divasacarima paccakakhANa-be vAMdaNA AlocanA-be vAMdaNA khAmaNAM-cAra thobhavaMdana-devasiya pAyacchittano kAussagnaane be AdezapUrvaka svAdhyAya. rUA. eya kiIka...vihiM, jujatA caraNakaraNamAuttAT. sAhu khAvaMti karma, aNagabhavasaMciamaraMta jagA upasaMhAra ane phaLa : e pramANe guruvaMdanano vidhi karanArA caraNasittari tathA karaNasittarimAM upayogavALA sAdhumahArAja aneka bhavomAM ekaThAM karelAM ananta karmo khapAve che. R oll apamaIbhavabohatya, bhAsiya vivarIyaM ca jamiha ma . te sohaMtu ziyasthA, aNabhinivesI amacchariNo II41aaaa graMthakAranuM aMtima vacana : A graMthanA kartA pU. A. bha. devendrasUrIzvarajI mahArAja potAnI laghutA batAvavA mATe jaNAve che, ochI buddhivALA bhavya jIvone samaja paDe te mATe meM kahyuM che temAM je kAMI viparIta hoya te kadAgraha vinAnA ane IrSyA vinAnA gItArtha puruSoe sudhArI levuM. l41ii 106 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ |TIMToImaMDana zrImuharIpArzvanAthAya namaH | || namo nama: zrIgururAmacandrasUraye | bhAvapaccakakhANa A bhASyamAM paccakakhANa levAnI vidhi batAvI che ane tenA mULa dvAra nava che. dasa paccakhANa cauvihi, AhAra duvIsagAra aduttA dasavigai tIsa vigaI-gaya duhabhaMgA chasuddhi phala IIII gAthA-1 :- (1) 10 paccakhANa (2) 4 prakAranI vidhi (bolavAnI vidhi) (3) 4 prakArano AhAra (4) bIjI vAra nahi gaNelA 22 AgAra (5) 10 vigaI () 30 nIviyAtAM (7) 2 prakAranA bhAMgA (8) 6 prakAranI zuddhi ane (9) phaLa be prakAranA (Abhava ane parabhava saMbaMdhI). kula uttarabheda : 10+4+4+2+10+30+2+3+2+90 aNAgaya-mArkata, koDIsahiyaM niyaMti aNagAra | sAgAra niravabhesa, parimANakarDa sake addhA lirA navakArasahiya porisI, purima-gAsaNa-gaThANe yaT AyaMbila abhatahe, carime A abhignahe vigaI IIII [(1) daza paccakakhANa : [1] anAgata paccakakhANa :- anAgata=nahi Avelo eTale bhaviSyakALa. te bhaviSyakALanuM paccakhANa koI kAraNasara vaheluM karI levuM te anAgata paccakakhANa. jema ke paryuSaNamAM aThThama karavAno hoya paNa te samaye gurunI, gacchanI, rogI muninI, navI dIkSAvALA ziSya evA zaikSanI ke tapasvI vagerenI vaiyAvacca karavAnI hovAthI te vakhate aThThama na thaI zake to te pahelAM ja karI levo te anAgata paccakakhANa, te mukhyatve munine hoya che. [2] atikrAnta paccakakhANa :- atikrAnta eTale pasAra thayelo kALa - bhASyatrika-bhAvatrika 107
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUtakALa. paryuSaNAdimAM aThThama vagere tapa karavAno hato, paNa te vakhate uparanI jema koInI vaiyAvacca vagerenA kAraNathI paryuSaNa pasAra thayA pachI te tapa karavo te atikrAnta paccakakhANa mukhyatve munine hoya che. [3] koTisahita paccakakhANa :- koTi eTale cheDA - je paccakakhANamAM be tapanA be cheDA maLatA hoya te be tapanA joDANavALuM paccakhANa te koTisahita paccakakhANa. te be prakAre che. (1) samakoTivALuM, (2) viSamakoTivALuM. (1) samakoTivALuM - upavAsa pUrNa thaye upavAsa karavo eTale ke chaThTha karavo. pahelA upavAsano aMtabhAga ane bIjA upavAsano Adino bhAga, te baMne koTine-cheDAne joDavA te samakoTi. tevI rIte AyaMbila pUrNa thaye AyaMbila karavuM vagere. (2) viSamakoTivALuM - upavAsa pUrNa thaye ekAsaNAdi karavuM. temAM upavAsano aMtabhAga ane ekAsaNAdinA zarUAtanA bhAgarUpa be cheDAne joDavA te viSamakoTi. [4] niyatrita paccakakhANa :- niyatrita eTale nizcayapUrvaka. sAjo ke mAMdo houM ke moTuM vina Ave to paNa amuka samaye amuka tapa mAre karavo, tevA nizcayapUrvakanuM paccakakhANa te niyatrita. A paccakakhANa jinakalpI ane cauda pUrvadhara munionA kALamAM prathama saMghayaNavALA sthavira munione paNa hatuM. paraMtu jinakalpAdinA viccheda sAthe A paccakkhANa viccheda pAmela che. AyuSya, saMghayaNa ane bhAvino nizcaya karavAno abhAva hovAthI te atyAre vartamAnakALamAM thaI zake nahi. [5] anAgAra paccakakhANa :- AgaLa je AgAra batAvavAmAM Avaze, temAMthI anAbhoga AgAra ane sahasA AgAra, e be AgAra choDIne bIjA AgArarahita paccakhANa karavuM te. pahelA saMghayaNavALA prANAMta kaSTa ane bhikSAno sarvathA abhAva thAya evA prasaMge kare che. atyAre prathama saMghayaNano abhAva hovAthI te paccakakhANa karavAmAM AvatuM nathI. | [u] sAgAra paccakakhANa :- AgaLa kahevAtA AgArapUrvaka paccakakhANa karavuM te. [9] niravazeSa paccakhANa:- cAra prakAranA AhArano sarvathA tyAga karavo te. A paccakakhANa vizeSathI aMta samaye saMlekhanA samaye karAya che. 108 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8] parimANa kRta paccakkhANa :- tti-kavala=(koLiyo)ghara ane dravyanuM pramANa karavuM te. datti - hAtha athavA vAsaNa vageremAMthI jeTaluM anna eka dhArAe pAtramAM paDe teTaluM anna eka datti kahevAya. temAM 1-2-3 Adi dattinuM pramANa karavuM. kavala - mukhamAM sukhethI pravezI zake ane mukha vikRta na thAya tevA 32 koLiyA puruSano ane 28 koLiyA strIno AhAra gaNIne amuka kavalathI vadhAre nahi khAvAnuM pramANa karavuM te. ghara - ATalA gharamAMthI ja bhikSA levI, ethI vadhu nahi, evuM pramANa karavuM te. dravya - khIra, bhAta, magAdi dravya maLe to ja AhAra levo evuM pramANa karavuM te. - [9] saketa athavA saMketa paccakkhANa :- keta eTale ghara, saketa eTale gharasahita je hoya tevA gRhasthonuM paccakkhANa te saketa paccakkhANa athavA muninI apekSAe keta eTale cihna, te cihna sahita te saketa paccakkhANa. enuM saMketa e pramANe bIjuM paNa nAma che. ATha prakAranA cihnanA bhedathI te zrAvaka ane sAdhune ATha prakAranuM paccakkhANa che. jema ke - koI zrAvaka porisI Adi paccakkhANa kare tyAre paccakkhANa pUrNa thayA pachI paNa bhojana na kare tyAM sudhI paccakkhANa vinA na rahevAnA AzayathI aMguTho vagere ATha prakAranA cihna. (1) aMguSTha sahita - (aMguDhasahiyaM) jyAM sudhI muThThImAM aMguTho vALIne chUTo na karuM tyAM sudhI paccakkhANa che, ema dhArI aMguTho chUTo kare tyAre ja khAvAnI cIja mukhamAM nakhAya, evo saMketa. - (2) muSThi sahita (mukrisahiyaM) - e pramANe muThThI vALIne chUTI na kare tyAM sudhI. (3) granthi sahita (gaMThisahiyaM) - vastranI athavA dorAnI gAMTha vALIne chUTI na kare tyAM sudhI. (4) ghara sahita (gharasahiyaM) - gharamAM praveza na kare tyAM sudhI. (5) sveda sahita - parasevAnuM biMdu na sUkAya tyAM sudhI. (6) ucchavAsa sahita (ucchavAsasahiyaM)- amuka zvAsocchvAsa na thAya tyAM sudhI. (7) stibuka sahita - pANI vagerenA pAtramAM lAgelA jaLanA biMdu na sUkAya tyAM sudhI. bhASyatri-bhAvatrika 109
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) dIpaka sahita (dIvasahiya) - dIpaka na olavAya tyAM sudhI. e pramANe karelo koIpaNa prakArano saMketa pUrNa thayA pahelAM mukhamAM koI cIja paDI jAya to prAyazcitta guru pAse levuM. A saMketa paccakhANo traNa navakAra gaNIne pAravAM. tyArabAda bhojana karI pharI saMketa paccakhANa karI zakAya che. e pramANe vAraMvAra paccakakhANa karavAthI bhojana sivAyano kALa viratipaNAmAM gaNAya. dararoja ekAsaNuM karanArane A paccakhANathI eka mAsamAM lagabhaga 29 upavAsa jeTalo ane biyAsaNuM karanArane lagabhaga 28 upavAsa jeTalo lAbha maLe che. chUTo zrAvaka paNa A paccakakhANa vAraMvAra kare to ene viratino sAro lAbha maLe che. [10] addhA paccakakhANa :- addhA eTale kALa, te muhUrta, prahara, be prahara, divasa, pakSa, mAsa ItyAdi. te muhUrta Adi kALanI maryAdAvALuM je navakArazIporisI-sADhaporisI-purimaDha-avaDha-ekAsaNuM-upavAsa vagere addhA paccakakhANa kahevAya. tenA kula-10 prakAra che athavA prathama dvAramAM je daza paccakakhANa batAvyA, te bIjI rIte batAvAya che. (1) navakAra sahiyaM - namaskAra sahita paccakakhANa : sUryodayathI mAMDIne *1 muhU=48 minITa sudhInuM ane pUrNa thaye traNa navakAra gaNIne pAravAnuM, ema muhUrta ane navakAra e be vidhivALuM paccakakhANa. e navakArazInuM paccakhANa sUryodaya pahelAM karavuM - dhAravuM joIe, anyathA azuddha gaNAya. (2) porisI paccakakhANa - savAramAM puruSanI chAyA, jyAre potAnA deha jeTalI thAya tyAre porisI eTale prahara gaNAya che. eTale sUryodayathI mAMDIne 1 prahara sudhInuM paccakhANa te poriTI. A paccakakhANa sUryodaya pahelAM dhAravuM joIe tathA doDha praharanuM paccakhANa sADhaporisI, te AnI aMtargata gaNAya che. * namaskAra sahitamAM sahita zabda muhUrtanA ja vizeSaNavALo che mATe ane addhA paccakakhANa 1 muhUrtathI ochuM hoya nahi. mATe navakArasIno 1 muhUrta kALa avazya gaNavo joIe. navakArazI to 3 navakAra gaNIne game te vakhate pArI zakAya ane kALanI maryAdA vinA sUryodaya pahelAM tema ja tarata ja 3 navakAra gaNIne pArI zakAya evuM paccakakhANa te navakArazI. AvI mAnyatA bhUlabharelI che. sUryodaya pachI be ghaDI thayA pahelAM 3 navakAra gaNIne pAre to navakArazIno bhaMga thAya. temaja be ghaDI thayA pachI paNa 3 navakAra gaNyA vinA pAre to navakArazI nahi pArelI gaNAya che. 110 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) purimAI (purimaDha) paccakakhANa :- purima=pahelA ardha aDadhuM - divasanA pahelA aDadhA bhAganuM paccakhANa te purimaTha. divasanA 4 praharamAMthI sUryodayathI pahelA be prahara sudhInuM paccakhANa apAI (avaDha) apa=pAchalA ardha-aDadhuM, divasanA pAchalA aDadhA bhAganuM eTale sUryodayathI 3 praharanuM paccakakhANa te avaDha. e paNa purimaDhamAM aMtargata gaNAya. A paccakakhANa savAramAM navakArazI, porisI dhAryA vinA paNa karI zakAya. (4) ekAzana :- eka ekavAra, azana=bhojana. eTale jemAM divasamAM ekavAra bhojana karavuM te athavA eka eka ja, nizcala Asana=beThaka. e pramANe nizcala beThakathI bhojana karavuM. jemAM uThIne punaH na besI zakAya temaja beThA beThA paNa khasI na zakAya, tevI rIte bhojana karavuM te ekAzana. AmAM beThaka keDathI nIceno bhAga nizcala hoya che, paraMtu zeSa hAtha-paga vagere avayavonuM halanacalana thaI zake. ahIM bhojana karIne uDyA bAda tivihAra ke cauvihAra karavo. ekAzana-ekalaThANuM-AyaMbila-nIvi e anAgatAdi daza prakAramAMthI AThamA prakAranA parimANakRta paccakhANo che, paraMtu porisI Adi addhA paccakkhANa sahita karAya che. eTale te addhA paccakhANa gaNyA che. (5) ekasthAna (ekalaThANuM) :- eka nizcala, sthAna=Asana. nizcala Asana. jemAM jamaNo hAtha ane mukha, e be aMga sivAyanuM bAkInuM koIpaNa aMga hAla-cAle nahi, te ekalaThANuM. ekAsaNAmAM sarva avayavo halAvavAnI chUTa che, tevI AmAM nathI. vaLI ahIM bhojana karyA pachI uThatI vakhate cauvihAra karavAno hoya che. () AyaMbila (AcAmAsla) - AcAma=osAmaNa ane azla=khATo rasa. e benA tyAgavALu te acAmAmsa athavA AcArmsa. te bhAta-kaThoLa ane sAthavAnA AhArathI mULa 3 prakAranuM che. tema ja dravyathI, guNathI ane rasathI te jaghanya, madhyama ane utkRSTa ema traNa prakAranuM che. AyaMbilanA bhojananI sAmAcArI paraMparAthI jANavA yogya che. sAmAnyathI mukhyatve vigaI ane khaTAzano tyAga hoya che. tema ja nIviyAtAno paNa tyAga hoya che. phakta rasa-kasa vinAno AhAra levAno hoya che. (7) abhaktArtha :- a nathI, bhakta=bhojananuM, artha=prayojana, jemAM bhojananuM prayojana nathI, te abhaktArtha upavAsa. AjanA sUryodayathI AvatI bhASyatrika-bhAvatrika 111
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlanA sUryodaya sudhI cAre AhAra athavA pANI sivAya traNa AhArano tyAga hoya che. tivihAravALAne paNa phakta divase ukALeluM pANI kalpe che. rAtre te pANIno paNa tyAga hoya che. A upavAsamAM eka divasamAM karAtA be vAra bhojanano tyAga hoya che, paraMtu jo e ja upavAsanA AgalA divase ekAzana ane pachI pAraNAnA divase paNa ekAzana karIe to cAra vAra bhojanano tyAga thato hovAthI tene cothabhakta-caturthabhakta kahevAya che. (8) rima paccakkhANa :- carimachelluM. tyAM divasanA chellA bhAganuM=rAtrinuM je paccakkhANa divasacarima tathA AyuSyanA chellA bhAganuM eTale maraNa vakhatanuM paccakkhANa - jIve tyAM sudhInuM te bhavacarima. A pramANe divasacarima ane bhavacarima bhedathI te be prakAranuM che. divasacarima paccakkhANa sUryAstathI 48 minITa pahelAM gRhasthone duvihAra-tivihAra-cauvihAravALuM ane munine cauvihAravALuM ja hoya che. chUTA zrAvaka-sAdhune divasacarimaM ane ekAzanAdivALAne pANahAra divasacarimaM paccakkhANa ka2vAnuM hoya che. kAraNa ke, ekAzanAdivALAne bhojana karyA pachI pANIno ja AhA2 ka2vAno hato, te have baMdha karavAno che, eTale te pANahAra kare. prazna :- ekAzananuM paccakkhANa to bIjA sUryodaya sudhInuM hoya che, to ekAzanavALAne pANahAra divasa carimaM zA mATe karavAnuM ? uttara H- ekAzana paccakkhANa ATha AgAravALuM che te AgaLa jaNAvAze ane pANahAra divasacarimaM cAra AgAravALuM che, eTale cAra AgArano saMkSepa karavA e paccakkhANa che. (9) abhigraha paccakkhANa :- amuka kArya thAya tyAre ja amuka bhojana karavuM, evA prakArano abhigraha dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI, ema mukhyatve cAra prakAre che. dravya abhigraha :- amuka dravya=AhAra Ape to ja levo athavA amuka dravya= kaDachI-camacA vaDe Ape to ja AhAra levo te. kSetra abhigraha :- amuka gAmamAMthI, amuka gharomAMthI athavA amuka gAu dUrathI AhAra lAvavAno nirNaya te. kAla abhigraha :- bhikSAkALa pahelAM, bhikSAkALa vakhate, bhikSAkALa pachI AhAra lAvavAno abhigraha te. 112 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva abhigraha :- gAto gAto, rUdana karato, beTho beTho athavA ubho ubho puruSa athavA strI vahorAve to ja AhAra levo te. - jema bhagavAna mahAvIrasvAmIe dravyathI aDada, kSetrathI sUpaDAnA eka khUNAmAM rahela, kALathI bhikSAcaro bhikSA laI pAchA phare pachI ane bhAvathI raDatI, rAjaputrI dAsabhAvane pAmelI vagere abhigraha grahaNa karyo, te abhigraha paccakakhANa. anAgatAdi 10 prakAranA paccakakhANamAMnuM 8muM parimANakRta paccakhANa tathA navakArazI Adi addhA paccakakhANa vinAnuM phakta 9muM saMketa paccakakhANa A abhigraha paccakkhANamAM gaNAya che. (10) vigaI paccakakhANa :- vigaI=vikRti=vikAra. vikAravALA eTale IndriyonA viSayone prabaLa karanArA dUdha-dahIM-ghI-tela-goLa-pakavAnna che. temAMthI 1-2 yAvat chae vigaIno tyAga karavo. vigaInAM 30 nIviyAtAno yathAsaMbhava tyAga karavo. te nIvi paccakakhANa ane mAMsa-madha-madirA-mAkhaNa e 4 abhakSya vigaI athavA mahAvigaIno sarvathA tyAga hovo ja joIe. te vigaInA paccakakhANamAM aMtargata gaNAya che. uggae sUre A namo, porisI paccakakha uggae sUre ! sUre uggae purima, abhatta paccakhAi tti III (2) 4 prakAranI uccAravidhi : (1) navakArazI (2) porisI-sADhaporisI (3) pariddhi-avaDha (4) upavAsa. A 4 prakAranA paccakhANa mATe 4 uccAravidhi jaNAvI che. uggae sUre namukkArasahie paccakhAI e navakArazI mATe uccAravidhi che. porisiM sAparisi paccakhAI uggae sUre e porisI ane sADhaporisI paccakhANa mATe uccAravidhi jANavo. sUre uggae purimaThuM avaTuM paccakhAI e purimaTha ane avaDha mATe uccAravidhi jANavo. sUre uggae abhAa paccakhAI e upavAsa mATe uccAravidhi jANavo. eka ahorAtramAM jeTalA addhA paccakhANa sUryodayathI mAMDIne thaI zake tenI uccAravidhi batAvI. bhASyatrika-bhAvatrika 113
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ je be uccAravidhimAM uggae sUre pATha Ave che, te paccakakhANa sUryodaya pahelAM ja dhAravAthI zuddha thAya che ane jemAM sUre uggae pATha Ave che te paccakakhANo sUryodaya pachI paNa dhArI zakAya che. jo ke baMne pAThano artha "sUryodayathI mAMDIne" che to paNa kriyAvidhino taphAvata che. bhaNa guru sIso paNa, paccakakhAmini eva vosirAiI uvaogitya pamANe, na pamANe vaijaNachalaNA paDI paDhame ThANe terasa, bIe sinni i sigAi (ya) taiyaMmiA. pANasa caulyami, desavagAsAi paMcamae IIkA bIjI rIte guru-ziSyanA vacanarUpe 4 prakArano uccAra vidhi thAya che. guru jyAre "paccakkhAI" kahe tyAre ziSya "paccakakhAmi" kahe ane guru jyAre "vosiraI" kahe tyAre ziSya "vosirAmi" kahe. e pramANe 4 uccAravidhi che. ahIM akSaranI khalanA pramANa nathI. eTale ke ziSya cauvihAra upavAsa paccakhANa mAge ane pATha bolavAmAM tivihAra bolAI jAya athavA tivihAra upavAsanuM paccakhANa ApavAmAM cauvihAra bolAI jAya. ekAzanane badale biyAsaNa athavA biyAsaNane badale ekAzanano pATha bhUlathI bolAI javAya to je paccakakhANa dhAryuM hoya te ja pramANa gaNAya. ekAzanAdi paccakakhANamAM AvatAM pAMca prakAranAM uccAra sthAna ane tenA 21 bheda thAya che. pahelA uccArasthAnamAM 13 bheda, bIjA uccArasthAnamAM 3 bheda, trIjA uccArasthAnamAM 3 bheda, cothA uccArasthAnamAM pANasano 1 bheda ane dezAvagAsika vagereno 1 bheda ema kula-21 bheda athavA 21 uccArasthAna che. ekAzanAdi je AhAravALA paccakhANo che, temAM aMtargatapaNe je judA judA prakAranAM pAMca paccakhANa uccarAvavAmAM Ave che, te pAMca sthAna kahevAya che. te pAMca paccakakhANanA judA judA pATha te pAMca prakAranA uccArasthAna kahevAya che. jema ekAzana paccakakhANamAM "namukkArasahie porisI" Adi pAMcamAMthI eka addhA paccakakhANa ane musihie Adi AThamAMthI eka saMketa paccakakhANa e be maLI paheluM uccArasthAna. tyArabAda vigaInuM paccakakhANa te bIjuM uccArasthAna. temAM tu vigaImAMthI eka paNa vigaIno tyAga na karyo hoya to paNa ja mahAvigaIno tyAga hovAthI te avazya uccarAvAya che. ekAzanano pATha 114 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ uccarAvAya te trIjuM uccArasthAna, pANasano pATha uccarAvAya te cothuM uccArasthAna tathA savAre ane sAMje dezAvagAsikanuM paccakkhANa athavA sAMje divasacarimaM ke pANahAranuM paccakhANa uccarAvAya te pAMcamuM uccArasthAna che. A rIte ekAzana paccakkhANamAM pAMca peTA paccakkhANa Ave che, te pAMca uccArasthAna kahevAya che. je 21 paccakkhANo che tenA uccArapATha judA nathI, paraMtu te 21 paccakkhANa uccarAvavAmAM je mukhya pAMca ja pATha che te pAMca uccArasthAna gaNAya che. namu porisI saDyA puri-mavaDha aMguThThamAi aDa tera / nivivigaU-bilatiya tiya, duigAsaNa egaThANAI Iloll prathama uccArasthAnanA 13 bheda nIce mujaba che. (1) navakArazI* (2) porisI (3) sADhaporisI (4) purimaTTu (5) avagna (7) thI (13) aMguThThasahiaM Adi 8. bIjA uccArasthAnamAM nIvi, vigaI ane AyaMbila e 3 uccArabheda che. trIjA uccAra sthAnamAM ekAsaNuM, biyAsaNuM ane ekalaThANuM e 3 uccArabheda che. cothA ane pAMcamA uccArasthAnamAM pANasa ane dezAvagAsikano ekeka uccArabheda che. ekAzanamAM 5 uccArasthAna che. 1luM saMketa sahita addhA paccakkhANanuM, bIjuM vigaInuM, trIjuM ekAzananuM, cothuM pANasanuM, pAMcamuM dezAvagAsikanuM athavA divasacarimaMnuM... biyAsaNamAM 5 uccArasthAna ekAzananI jema phakta trIjA ekAzanane badale biyAsaNanuM. ekaThANAmAM 5 uccArasthAna, ekAzananI jema phakta cothA ekAzanane badale ekalaThANAnuM. AyaMbilamAM 5 uccArasthAna, ekAzananI jema phakta bIjA vigaInA badale AyaMbilanA paccakkhANanuM. nIvimAM 5 uccArasthAna, ekAzananI jema phakta bIjA vigaInA badale ahIM ekAzanAdi paccakkhANamAM navakArazInuM uccArasthAna batAvela che. * bhASyatrika-bhAvatrika 115
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ nIvinA paccakakhANanuM. paTamaMmi cautthAI, terasa bIyaMmi taiya pANasaT. desavagAsaM turie, carime hasaMbhava neya III tivihAra upavAsamAM 5 uccArasthAna che. pahelA uccArasthAnamAM caturtha bhaktathI cotrIza bhakta sudhInuM paccakakhANa, bIjA uccArasthAnamAM namukkArasahiya* Adi 13 paccakkhANa, trIjA uccArasthAnamAM pANasanuM paccakhANa, cothA uccArasthAnamAM dezAvagAsikanuM paccakhANa ane pAMcamA uccArasthAnamAM sAMje yathAsaMbhava pANahAranuM eTale cauvihAranuM paccakakhANa hoya che athavA te vakhate AyuSya alpa che, ema jANI le to AyuSya sudhI cAre AhAranA tyAga svarUpa bhavacarimaM paccakhAI cauvihaMpi AhAra" e paccakhANa hoya che. cauvihAra upavAsa hoya tyAre tenuM paccakakhANa upavAsano uccAra ane dezAvagAsikano uccAra ema be uccArasthAnavALuM hoya che. be ekAzana yukta 1 upavAsa karanArane sUre uggae cautthabhattaabbataOM no uccAra hoya che ane be ekAzana rahita eka upavAsa (gaI rAtre cauvihAra na karyo hoya to paNa) sUre uggae abhattaDhaMno uccAra hoya che. chaThTha vagere paccakakhANamAM caturtha bhaktanI jema AgaLa-pAchaLa ekAzanano niyama nathI. pahelA bhagavAnanA zAsanamAM eka sAthe 12 mAsanA upavAsanuM, bAvIza tIrthaMkaranA zAsanamAM 8 mAsanA upavAsanuM ane chellA tIrthaMkaranA zAsanamAM pahelA eka sAthe 6 mAsanuM paccakakhANa apAtuM hatuM. paraMtu hAla saMghayaNa baLa vagerenI hAninA kAraNe 13 upavAsathI vadhAre paccakakhANa na ApI zakAya. taha majhapaccakhANesu na pihu sUggayAi vosirai/ karaNavihi huM na bhannai, jahAvasIAi biyachaMde InlA vizeSa uparanA vigaI, ekAsaNa, biyAsana vagere madhyanA paccakakhANamAM sUre uggae ItyAdi ane vosiraI e pada judA judA na kahevA. jema dvAdazAvarta viMdanamAM bIjI vAranA vAMdaNAmAM AvasiAe pada pUrvAcAryonI paraMparAthI bolAtuM nathI, tema vigaI-ekAzanAdinA paccakakhANamAM zarUAtamAM sUre uggae ke uggae sUre ane aMte vosiraI e be pATha saMbaMdhavALA hovA chatAM bolavA nahi e karaNavidhi=paraMparA che. *ahIM upavAsanA paccakakhANamAM navakArazInuM uccArasthAna batAvela che. 117 bhASyatrixbhAvatrika
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ taha tiviha paccakhANe, bhannati ca pANagarasa AgArA duvihAhAre azcitta-bhoiNo taha ya phAsujale II10nI * tivihAra upavAsa tathA ekAzana vageremAM pANasano AgAra uccarAvAya che tathA ekAzana duvihAravALuM hoya to temAM acittabhojIne pANassano AgAra uccarAvAya tathA vrata vinAno chUTo zrAvaka paNa uSNa-acitta jaLa pIvAnA niyamavALo hoya tene pANasano AgAra uccarAvI zakAya. ATalA sthAnomAM pANasano AgAra uccarAvAya. A pramANe sacitta bhojana ane sacitta jaLavALAne pANInA AgAra na hoya. sacitta bhojana paNa jaLa acitta hoya to pANInA AgAra hoya. acitta bhojana ane jaLa sacitta hoya to pANInA AgAra na hoya ane acitta bhojana ane acitta jaLamAM pANIno AgAra hoya che. paraMtu vizeSatA e che ke jo zrAvake tivihAra ekAzana karyuM hoya to sacitta AhAra-pANIno tyAga karavo ane pANassanA AgAra uccaravA. paraMtu duvihArI ekAzanAdimAM sacittano tyAga na karyo hoya to pANassanA AgAra na uccaravA. acitta jaLa vAparanArane pANassanA AgAra uccaravA paNa e acitta jaLa kayA kayA vratamAM koNe pIvuM te saMbaMdhI jaNAve che ke - isucciya khavayaMbila-niviAisu phAsuyaM ciya jalaM tA saTTA vi piyaMti tahA, paccakhaMti ya tihAhAra II11aaaa acitta bhojana ane acitta jaLa pIvAno niyama hovAthI ja zrAvako paNa upavAsa, AyaMbila ane nIvi temaja ekAzana vageremAM paNa acitta bhojI zrAvako acitta jaLa pIe ane vizeSathI tivihAranuM paccakakhANa kare. sacitta bhojIne paNa upavAsa, AyaMbila ane nIvi, e traNa paccakhANa to tivihAra ane cauvihAra ja hoya ane tethI e traNa vratamAM pANI acitta ja pIvuM joIe ane ekAzanAdimAM yathAsaMbhava duvihAra, tivihAra ane cauvihAra ema traNe prakAre hoya che. tyAM duvihAramAM acittano niyama nathI. cauhAhAra tu namo, raniMpi muNINa sesa tiha cauhA! nisi porisipurimegA-saNAi saDhANa duticauhA II1NA munine navakArazInuM paccakhANa tathA rAtrinuM divasacarima paccakakhANa cauvihAravALuM ja hoya ane bAkInA porisI Adi paccakakhANa tivihAra, bhASyatrika-bhAvatrika 117
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauvihAra ema be prakAre hoya che. glAna-mAMdagI AdinA gADha kAraNe munine kvacit duvihAra paNa hoya tathA zrAvakane rAtrinuM divasacarimanuM paccakhANa ane porisI purimaDha tathA ekAzana vagere paccakakhANo duvihAra, tivihAra, cauvihAra ema traNa prakAranAM hoya che. paraMtu zrAvakane paNa navakArazInuM paccakhANa, cauvihAra ja hoya che. kAraNa ke navakArazI te gaI rAtrinA cauvihAra paccakakhANanuM tAraNa kAMIka adhika karavA rUpa paNa kahyuM che. A pramANe - navakArazI - munine tathA zrAvakane cauvihAra porisI, sADhaporisI - munine tivihAra cauvihAra (gADha kAraNe ja duvihAra) purimaDha, avaDha - zrAvakane duvihAra, tivihAra, cavihAra ekAzana - munine tivihAra cauvihAra (gADha kAraNe ja duvihAra) ekalaThANuM - zrAvakane duvihAra, tivihAra, cauvihAra (paraMtu ekalaThANuM jamyA pachI cauvihAra ja) AyaMbila, nIvi, - munine tathA zrAvakane tivihAra, cavihAra upavAsa bhavacarima - (apavAde nIvi, duvihAra paNa thAya paNa te vyavahAramArga nathI) saMketa paccakakhANa - munine tivihAra, cauvihAra, zrAvakane duvihAra, | tivihAra, cavihAra rAtri paccakhANa - munine cauvihAra (divasa carima) - zrAvakane duvihAra, tivihAra, cauvihAra paraMtu ekAzanAdi vizeSa vratomAM cauvihAra ekAzanAdi vratomAM yathAsaMbhava jyAM jyAM duvihAra kahyo che, te munine ja koI gADha kAraNe ja hoya paraMtu zrAvakoe paNa kAraNe ja duvihAra karavo. vizeSataH tivihAra ke cauvihAra ja karavo joIe. ekAzanamAM bhojana karavA sivAyanA samayamAM pANI ane svAdimanI chUTa hoya te duvihAra ekAzana vagere kahevAya ane bhojana sivAyanA samayamAM phakta pANI pIvAnI chUTa te tivihAra ekAzanAdi kahevAya. A pramANe cAra prakAranI vidhinA dvAranuM vistArathI varNana pUrNa thayuM.. 118 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ khuhapasama khamegAgI, AhAri va ei dei vA sAyA. khuhio va khivai kucche, je paMkuvame tamAhArI II13 asaNe mugo-aNa-satu maMDa-patha-khaja-rabba-kaMdAI | pANe kaMjiya-java-kacara-kakkaDodarA surAi jala II14 khAimi bharosa phalA-i sAme suMThi jIra ajamAI ! mahu gula taMbolAI, aNahAre moa liMbAi II1pamAM (3) cAra prakArano AhAra : AhAraH- (1) je ekaluM hovA chatAM paNa bhUkha zAMta karavA samartha hoya athavA (2) AhAramAM AvatuM hoya athavA (3) AhAramAM svAda ApatuM hoya athavA (4) bhUkhyo manuSya je kAdava jevA nirasa dravyane peTamAM nAkhe te cAra lakSaNavALo AhAra kahevAya. je padArtha ekalo eTale bIjAmAM mizra thayA vagara bhUkha zamAvavA mATe samartha hoya te AhAra kahevAya. e prathama lakSaNavALo AhAra cAra prakArano che. (1) azana (2) pAna (3) khAdima (4) svAdima. kUra eTale rAMdhelA bhAta vagere azana, chAzanI Acha tathA pANI vagere pAna, phaLa, zeraDI vagere khAdima ane sUMTha, mukhavAsa vagere svAdima. e AhAranuM prathama lakSaNa. bhUkha zamAvavA mATe samartha na hoya evo eklo AhAra azanAdikamAM mizrA thaIne tenA guNamAM ke rasamAM vizeSatA karato hoya te bIjuM lakSaNa. azanAdikanA svAdamAM vadhAro karato hoya tevo padArtha AhAra sAthe mizra hoya ke na hoya to paNa te AhAra kahevAya te trIjuM lakSaNa. bIjA ane trIjA lakSaNanA bhegA udAharaNamAM azanamAM mIThuM-hiMga-jIru vagere pANImAM kapUra vagere. phaLAdi khAdimamAM mIThuM, marI vagere ane mukhavAsAdi svAdimamAM kAtho vagere. ahIM mIThuM-hiMga-jIrU-kapUra-marI-kAthI bhUkha zamAvavA mATe samartha nathI, paNa AhAramAM upakArI hovAthI AhAra gaNAya che. bhUkhyo mANasa bhUkha zamAvavA mATe kAdava jevuM nirasa, mATI vagere paNa khAya te AhAranuM cothuM lakSaNa che. bhASyatrika-bhAvatrika 119
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ auSadhamAM keTalAka AhAra ane keTalAka anAhAra paNa hoya che, te vizeSa graMthothI jANavuM. zana : azana zabdano vyutpatti artha be rIte thAya che. Azu=zIghra bhUkhane upazamAve te azana ane azyate mukhyate - jenuM bhojana karAya te azana. jo ke phaLAdika sarva AhArI padArthanuM bhojana karAya che, chatAM bhAta vagere amuka padArtho ja rUDhithI azana gaNAya che. azanamAM maga vagere sarva kaThoLa, bhAta vagere sarva dhAnya, sAthu eTale loTajuvAra-maga vagere zekIne banAvelo loTa vagere, mAMDA eTale pUDA, roTalA, roTalI vagere, dUdha, dahIM, ghI vagere, khAjA vagere sarva pakavAnna modaka vagere, rAba vagere sarva jAtinI gheMsa, kaMda vagere vanaspatinA kaMdamULa, phaLAdikanAM raMdhAyelA zAka vagere. AnI azanamAM gaNatarI thAya che. pAna :- prANone upakAra kare te pAna athavA pId=pIvAya te pAna. kAMjInuM pANI eTale chAzanI Acha, javanuM pANI, keranuM pANI ane cIbhaDA vagere phaLonI aMdara raheluM pANI tathA madirA vagere pANI e sarve pANI, pAna AhAramAM gaNAya che. tivihAra paccakkhANavALAne e pANI kalpe nahi. paraMtu nadI, kUvA, taLAva vagerenAM pANI ke je bIjA pANIthI mizra na thayA hoya tevAM ja zuddha pANI tivihAramAM kalpe. khAdima :vAghate je khavAya te khAdima athavA gha=AkAza eTale mukhanI jagA. temAM mAtisamAya te khAdima. je vastuone khAvAthI bhUkhanI pUrNa zAMti na thAya to paNa kAMIka saMtoSa thAya tevI vastuo khAdimamAM gaNAya. zekelAM dhAnya, mamarA, pauMA, zekelA caNA, dALiyA, zekelA maga vagere tathA khajUra, khAreka, nALiyera tathA badAma, drAkSa, kAju vagere mevA, kerI, cIbhaDAM, sapharajana, cIku vagere phaLo, zeraDI vagere tathA koThavaDI, AmaLA gaMThI-AMbAgoLI, koThIpatra, liMbuI patra vagere khAdima jANavA te duvihAra paccakkhANamAM na kalpe. svAdima Hsv jeno AsvAda karAya te svAdima tathA goLa-sAkara vagere dravyone ane rasa vagere guNone temaja rAgadveSa rahita AsvAdana karavAthI saMyamInA saMyamaguNone je svAyate svAda pamADe te svAdima athavA jenuM 120 bhASyatrika bhAvatrika -
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ AsvAdana karatAM te vastuo potAnA mAdhuryAdi guNone sAti - nAza pamADe te svAdima. sUMTha-haraDe-pI52-marI-jIru-ajamo-jAyaphaLa-kAtho-jeThImadha-kesara elacI-laviMga-sopArI-mukhavAsa vagere vihAramAM kalpe. jIru svAdima ane khAdimamAM paNa gaNAya. ema be mata che tathA ajamAne paNa keTalAka AcAryo khAdima kahe che. madha-goLa-khAMDa-sAkara paNa svAdimamAM gaNAya, paNa tRpti karanAra hovAthI duvihAramAM kalpe nahi. anAhArI vastuo :- AhAranuM svarUpa jaNAvyA pachI aNAhArI cIjo ke je AhAra svarUpa nathI, te nIce mujaba che. lImaDAnA aMga (patra-chAla-kASTha-phaLa-phUla vagere) gomUtra vagere mUtra-gaLo-kaDukariyAtu-ativiSa-cIDa-rAkha-upaleTa-triphalA ItyAdi. do navakAri cha porisi, saga purima igAsaNe aTTha I sattegaThANi aMbili; aTka paNa cautthi chappANe // 16 // cau carime caubhignahi, paNa pAvaraNe navaTTha nivnIe 1 AgArukmittavivega-muttu davavigai niyamiTTha ||17ll anna saha du namukkAre, anna saha paccha disa ya sAhu savva I porisi cha saporisi, purima satta samahattarA // 18 // anna sahassAgAri a, AuMTaNa guru a pAri maha savva I ega-biyAsaNi aTTha u, saga igaThANe auMTa viNA // 19 // anna saha levA giha, ukhitta paDucca pAri maha savva I vigaI nirvAiMgae nava, paDuccaviNu aMbile aTTha | // 20 // anna saha pAri maha savva paMcakhama (va) Ne cha pANilevAI / cau carimaMguThThAI-bhiggahi anna saha maha savva // 21 // porisi-saDha-avaDyuM, dubhatta-nivvigai porisAi samA / aMguThTha-muSThi-gaMThI-sacitta davAi bhiggahiyaM // 23 // vistaraNamaNAbhogo; sahasAgAro sayaM muhapaveso I pacchannakAla mehAI, disivivAsu disimoho // 24 // bhAtrika-bhAvatrika 121
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAhuvayaNa ugvADA-porisi taNusunthayA samAhitti saMghAikajja mahattara, gihatthabandAi sAgArI // 25 // AuMTaNa-maMgANuM, gurupAhuNasAhu guru abhuThThANuM | pariThAvaNa vihigahie, jaINa pAvaraNi kaDipaTTo // 26 // kharaDiya lUhiya DovA-i leva saMsaSTha Ducca maMDAI / ukbitta piMDa vigaI-Na makspiyaM aMgulIhiM maNA ||27nA levArDa AyAmAi iyara sovIra-macchamusiNajalaM dhoyaNa bahula sasittha, usseima iyara sinthaviNA I // 28 // 4) 22 AgAra : (1) annatthaNAbhogeNaM (12) pAriDhAvaNiyAgAreNaM (2) sahasAgAreNaM (13) sAgAriyAgAreNaM (3) mahattarAgAreNaM (14) AuTaNapasAreNaM (4) savvasamAhivattiyAgAreNaM (15) guruabduThThANAM (5) pacchannakAleNuM (16) colapaTTAgAreNaM (6) disAmoheNaM (17) leveNa vA (7) sAhavayaNeNaM (18) aleveNa vA (8) levAleveNuM (19) accheNa vA (9) gihatthasaMsaTTeA (20) bahuleveNa vA (10) ukkhittavivegeNaM (21) sasittheNa vA (11) paDuccamakkhieNaM (22) asittheNa vA A 22 AgAramAMthI kayA paccakkhANamAM keTalA AgAra hoya che te jaNAve che - (1) navakArazImAM 2 AgAra (2) porisImAM 6 AgAra (3) sADhaporisImAM 6 AgAra (4) purimaDhamAM 7 AgAra (5) avagnamAM 7 AgAra (6) ekAsaNamAM 8 AgAra (7) biyAsaNamAM 8 AgAra (8) ekalaThANAmAM 7 AgAra (9) vigaImAM 9 AgAra (10) nIvimAM 9 athavA 8 AgAra che - jo - 122 bhASyatri-bhAvatrika
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ piMDavigaI ane dravavigaI baMnenuM paccakakhANa hoya to huM AgAra ane ekalA dravavigaInA paccakakhANamAM ukhittavivegeNe AgAra choDIne 8 AgAra hoya che. jenuM svarUpa AgaLa samajAvAze. (11) AyaMbilamAM 8 AgAra (12) caturthabhakta (upavAsa)mAM pa AgAra (13) pANassanA paccakhANamAM 6 AgAra (14) divasacarima ane bhavacarima e paccakhANamAM 4 AgAra (15) abhigraha paccakakhANamAM 4 AgAra - abhigraha zabdathI 8 prakAranA saMketa paccakakhANa temaja dravya-kSetra-kALa-bhAva e cAra prakAranA abhigrahamAM 4 AgAra jANavA. (16) prAvaraNa eTale vastranA paccakakhANamAM pa AgAra hoya che. have kayA paccakakhANamAM kayA kayA AgAra hoya che te jaNAve che. (1) navakArazInA paccakhANamAM annatthaNAbhogeNaM ane sahasAgAreNaM be AgAra hoya che. (2) porisI ane (3) sADhaporisImAM annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, pacchannakAlaNa, disAmohe, sAhuvayaNeNaM ane savvasamAhivattiyAgAreNe ema huM AgAra hoya che. (4) purimaDha ane (5) avaDha paccakakhANamAM annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM, pacchannakAleNaM, disAmoheNuM, sAhavayaNeNaM mahattarAgAreNaM, savvasamAvittiyAgAreNe e 7 AgAra hoya che. ahIM navakArazI paccakhANa alpakALanuM eTale sUryodayathI be ghaDInuM hovAthI azakya parihAravALA be ja AgAra che ane porisI Adi vizeSa kALa pramANavALA hovAthI AgAra vadhAre che. (6)-(7) ekAsaNAmAM tathA biyAsaNAmAM annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNa sAgAriyAgAreNaM, AuTaNapasAreNaM, guruabhuTTANeNaM, pAridrAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNaM ane savvasamAhivattiyAgAreNaMe 8 AgAra hoya che. (8) ekalaThANAmAM AuTaNapasAraNa vinA 7 AgAra hoya che. "AuTaNapasAreNaM" AgAra hAtha-pagane saMkocavA ane prasAravAnI chUTa mATe che. jyAre ekalaThANAmAM hAthapagane lAMbA-TUMkA karavAnI chUTa hotI nathI, mATe e AgAra na hoya. (9)-(10) vigaI ane nIlimAM annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, levAleveNaM, gihatyasaMsaTTaNa, uSmittavivegeNaM, pahuccamakikhaeNaM, pAridrAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNaM", savvasamAvittiyAgAreNaM e 9 bhASyatribhAvatrika 123
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgAra hoya che. tyAM piMDavigaI ane dravavigaI e baMne saMbaMdhI nIlimAM 9 AgAra ane kevaLa dravyavigaI saMbaMdhI nIlimAM "uSmittavivege AgAra choDIne 8 AgAra hoya che. jema nIlimAM 9 ane 8 AgAra batAvyA tema chUTI vigaInA paccakakhANamAM kevaLa piMDavigaInuM paccakhANa kare to 9 AgAra ane kevaLa dravavigaInuM paccakkhANa kare to "uSmittavivegeNaM" choDIne 8 AgAra jANavA. (11) AyaMbilamAM uparanA 9 AgAramAMthI "pahuccamakhieNa' vinA 8 AgAra jANavA. AyaMbilamAM ghI vagere snigdha cIkAzavALuM dravya kahyuM nahi ane paguccamakhieNe AgAra ghI vagerethI kiMcit masaLelI roTalI vagerenA AhAranI chUTavALo che mATe AyaMbilamAM e AgAra na hoya. (12) upavAsamAM annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, pAridrAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNaM ane savvasamAvivattiyAgAreNe e pa AgAra hoya che. (13) pANInA paccakakhANamAM leveNa vA, aleveNa vA, accheNa vA, bahuleveNa vA, sasitthaNa vA ane asitthaNa vA e cha AgAra che. (14) divasacarima tathA bhavacarimaM paccakakhANamAM annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAvittiyAgAreNa e 4 AgAra che. vizeSatA e che ke bhavacarimaM paccakhANa koI samartha mahAtmA mahattarAgAreNaM ane savvasamAvittiyAgAreNaM be AgAranuM mAre bhaviSyamAM prayojana nathI, to te be AgAravALuM paNa hoya. (15) aMgukasahiye Adi abhigraha paccakakhANo annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, mahattarAgAreNa savvasamAvittiyAgAreNaM e 4 AgAravALA hoya che. (17) prAvaraNa paccakakhANa jitendriya munio je colapaTTa paNa nahi paheravAno abhigraha vizeSa kare che temAM annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, colapaTTAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgAreNe ema pa AgAra hoya che. 124 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 1 bh bh | | zz zzzz AgAra yaMtra krama | paccakhANa ] keTalA AgAra kayA AgAra | navakArazI anna saha0 2 | porisI anna saha0 pacchanna disAva sAhu, savva | sADhaporisI pUrvavat 6 | parimajha | 7 pUrvavat mahattarAgAreNaM | avaTuM pUrvavatu usmahattarAgAreNuM ekAsaNa anna saha0 sAgAri0 AuTa | guruva pAriDhA mahao savya biyAsaNa ekalaThANuM AuTa vinA ekAzananI jema 9 | vigaI anna, saha0 levA gihatya, uSmitta, paDucca0 pAridrA, maha0 saba0 10 | nIvi vigaInI jema paraMtu dravavigaI saMbaMdhI ummitta vinA 11 | AyaMbila paDuccA vinA vigaInI jema upavAsa anna sa0 pAriDhA mahatva savva 13 | pANahAra leve alave acche. bahule sasitye asilya. divasacarima bhavacarima dezAvagAsika anna saha maha0 sava 15 | abhigraha 17 | prAvaraNa (vastra) | 5 anna saha colapaTTAgA maha0 savyao 14 bhASyatribhAvatrika 125
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ uparanA koThA mujaba porisI, sADhaporisI e benA, purimaThTha ane avagna e benA, ekAsaNA ane biyAsaNA e benA, nIvi ane vigaI e benA aMguDhasahiyaM, mukrisahiyaM Adi 8 saMketa paccakkhANa ane abhigraha dezAvagAsika e benA AgAranI saMkhyA ane nAma paNa sarakhA-sarakhA che. navakArazI paccakkhANamAM anna0 sahao mahattarA0 savvasamA0 A cAra AgAra bolAya che ane navakArazImAM be AgAra jaNAvyA che to tyAM zuM samajavuM ? uttara :- navakArazInA anna0 ane saha0 e be ja AgAra che. mukrisahiyaM paccakkhANa emAM bheguM che. navakArazI ahvA paccakkhANa che ane mukrisahiyaM saMketa paccakkhANa che ane saMketa paccakkhANanA 4 AgAra hoya che. eTale navakArazInA AgaLanA be ja AgAra che, pAchaLanA be muTThisahiaMnA kAraNe bhegA thayelA che. tevI ja rIte porisI ane sADhaporisI paccakkhANamAM muTThisahiaM paccakkhANa hovAthI mahattarAgAreNaM AgAra Ave che. ahIM je doSa ApaNe TALavAno prayatna karIe topaNa TALI zakAya tevA na hoya te akasmAt eTale kudaratI rIte thatA hoya te azakya parihAravALA kahevAya. annatthaNAbhogeNaM ane sahasAgAreNaM AgAra e azakya parihAravALA che, te be AgAra rAkhyA vinA chUTako nathI. tethI nirAgAra-AgAra rahita paccakkhANamAM paNa e be AgAra to hoya ja. have AgAronA artha jaNAve che. 1 annatthaNAbhogeNaM :- sarva AgAromAM pahelo AgAra "annatthaNAbhogeNaM" che, temAM "annattha" ane "anAbhoga" e be zabda che. tyAM annatya eTale anyatra (-sivAya athavA varjIne) evo artha che ane anAmoLa zabdano artha to visarI javuM e pramANe gAthAmAM ja kahyo che. tethI je paccakkhANa karyuM che te paccakkhANa matidoSathI athavA bhrAntithI kadAca bhUlI javAya ane tethI tyAga karelI cIja bhUlathI khAI levAya, agara mukhamAM nAkhI devAya to te anamoLa kahevAya, mATe evo anAbhoga (annattha>=) varjIne ja huM A paccakkhANa karuM chuM, ema paccakkhANa letI vakhate te chUTa prathamathI ja jaNAvavA mATe paccakkhANanA AlAvAmAM annatyamoneAM AgAra uccaravo paDe che, jethI visarI jatAM kadAca tevI bhUla thAya to paNa karelA paccakkhANano bhaMga (=pratijJA bhaMga) gaNAya nahi (athavA thAya nahi). 126 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI A ane bIjA paNa AgAronA saMbaMdhamAM eTaluM dhyAnamAM rAkhavuM ke bhUlathI athavA bIjA koI prakArathI tyAga karelI cIja khAI levAmAM agara mukhamAM nAkhavAmAM Ave to smaraNamAM AvatAM tarata ja khAvAnuM baMdha karI mukhamAM cAvatAM cAvatAM paNa zeSa rahI gayelI cIja bahAra kADhI nAkhI mukhazuddhi karI levI, paraMtu gaLe utAravI nahi ane pharIthI tevI bhUla na thAya tema pariNAma paNa niHzaMkamalina na thAya eTalA mATe tevI bhUlonuM gurumukhe yathAyogya prAyazcitta levuM e zuddha vyavahAra che. tathA "satya" (eTale varjIne)e zabda jema "anAbhoga" zabda sAthe joDavAmAM Avyo che, tema AgaLa kahevAtA sahasAkAra vagere bIjA AgAro sAthe paNa saMbaMdhavALo che, jethI anya sadasa-revi-kannati mahattarArevi-asthi satrasamarivattiyAgAreof ItyAdi rIte sarve AgAramAM "atratya" zabda anusare che, paraMtu uccAramAM vAraMvAra na bolavAnA kAraNathI e zabdane pahelA ("annattha" padanuM) anusaraNa-saMbaMdha te dareka peTA paccakakhANanA prAraMbhamAM anusaratA "uggae sUre vA sUre uggae"nA pAThavatuM ane parvatamAM anusaratA "paccakhAI vA vosiraI"nA (pAThavatu) *Ave che ema jANavuM. 2 sahasAgAreNaM :- sadasA eTale ekadama akasmAtu koI kArya thaI jAya ke je kArya pote jANI joIne na karyuM hoya, tevAM sahasA kAryano akasmAtu kAryano je AgAra-chUTa te sadArAvAra kahevAya, jema ke - upavAsanuM paccakakhANa karyuM hoya, ane chAza valovatAM chAzano chAMTo UDIne potAnI meLe mukhamAM paDI jAya to te sahasAkAra kahevAya, mATe evA sahasAkArathI paNa paccakakhANano bhaMga na gaNAya, te kAraNathI sadasA AgAra rAkhavAmAM Ave che. 3 pacchakAleNe - megha vaDe athavA AkAzamAM mahAvAyuthI caDhelI dhULa vaDe athavA parvata vagerenI ADathI sUrya DhaMkAI javAthI divasa keTalo caDhyo che ? tenI spaSTa khabara paDe nahi ane tethI anumAnathI porisI vagere paccakhANano kALa pUrNa thayo jANI te paccakhANa pAravAmAM Ave, paraMtu vAstavika rIte paccakakhANano kALa pUrNa na thayo hoya to tevA prasaMge karelA paccakakhANano bhaMga na thAya te mATe pachAtravALa (megha vagerethI DhaMkAyelA) kALa vaDe bhUlathI apUrNa kALe paccakhANa pArI levAya to paNa paccakakhANa bhaMga na thAya evo AgAra rAkhavAmAM Ave che paraMtu ahIM paccakhANano kALa hajI pUrNa nathI thayo ema jANavAmAM Ave *juo gAthA-9mIno bhAvArtha. bhASyatrika-bhAvatrika 127
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ to turata ja jamatAM jamatAM aTakI javuM ane besI rahevuM. pachI jyAre paccakkhANano kALa pUrNa thAya tyAre zeSa bhojana jamavuM ane jo kALa pUrNa nathI thayo ema jANyA chatAM paNa jamavAnuM cAlu ja rAkhe to paccakkhANano bhaMga thayo jANavo. 4 disAmoTheNaM :- pUrva dizAne pazcima dizA jANe (ane pazcimane pUrva dizA jANe), evo dizAmoha thatAM paccakkhANano kALa pUrNa na thavA chatAM paNa pUrNa thayo jANI paccakkhANa pAre to paNa karelA paccakkhANano (po sArdha po purimaava0 e cAreno ane e cAra sahita thatAM bIjAM ekAzanAdi paccakkhANano paNa) bhaMga na thAya na gaNAya, te kAraNathI visAmotteLe e AgAra kahyo che. ahIM digmUDha thavuM =dizAmoha thavo te matidoSathI thAya che, paraMtu jANI joIne thato nathI mATe e chUTa rAkhavI paDe che. - 5 sAhuvayaNeNaM :- sUryodayathI 6 ghaDI vItyA bAda pahelI sUtraporisI pUrNa thAya che, te vakhate porisIno kALa pAdonaporisI athavA sUtraporisI (poNI porisI) jeTalo thayelo hoya che, te pAdonaporisI athavA sUtraporisI thatAM muni mahArAja "ugvADA porisI" athavA "bahu paDipunnA porisI" kahIne muhapatti paDilehaNA kare, evI sAmAcArI (=munino vidhimArga) che, te "ugyADA porisI" zabdathI porisInA paccakkhANavALo (porisI pUrNa thayAnI) bhrAnti utpanna thatAM "porisI pUrNa thaI" ema jANI, poNI porisI vakhate ja eTale porisI pUrNa thayA pahelAM ja paccakrRkhANa pAre to paNa porisInA paccakkhANano 1-2. evI digmUDhatA vakhate vAstavika rIte sUrya pUrvamAM ja hoya che, paraMtu tene pazcima jANavAthI 'sUrya pUrva dizA choDIne pazcima dizAmAM eTale sudhI khasI Avyo tethI madhyAhnakALa paNa vItI javAthI porisI vagereno kALa to kyAranoe thaI gayo" evo abhiprAya utpanna thAya che. tethI pUrvane pazcima jANavAno eka ja prakAra kahevA chatAM paNa pazcimane pUrva jANavAno prakAra to arthApattithI ja prApta thAya che, jethI e bIjo prakAra spaSTa na kahe to paNa grahaNa karavAmAM virodha nathI, paraMtu e be sivAyanA zeSa prakAronuM grahaNa ka2vAnuM ahIM kAraNa nathI.' 3 pahelI 6 ghaDI sudhImAM sUtra bhaNI zakAya che. mATe pahelI sUtraporisI, ane bIjI 6 ghaDI sudhImAM artha bhaNAya mATe bIjI arthoriI te kAraNathI ja muni mahArAja prathama (pAdona) porisImAM arthAt sUtraporisImAM paheluM sUtranuM vyAkhyAna vAMcI sUtraporisI pUrNa thaye muhapatti paDilehI punaH arthanuM eTale caritra vagerenuM bIjuM vyAkhyAna vAMce che, e be vyAkhyAnanI vacce sAdhu-sAdhvI ane pauSadhavratI zrAvako paNa je muhapatti paDilehe che te sUtra porisI pUrNa thayAnI ane te vakhate zrAvikAo vizeSa svAdhyAya arthe gaDhulI gAya che. 128 bhAtrika bhAvatrika
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaMga na thAya, te kAraNathI divayAnevi (eTale "ughADA porisI" evuM sAdhunuM vacana sAMbhaLavA vaDe) e AgAra rAkhavAmAM Ave che, paraMtu pAchaLathI mAlUma paDe to teno viveka prathama kahyA pramANe sAcavavo. 6 mahattarAgAreNa - paccakakhANathI thatI nirjarAnI apekSAe jemAM madAra=ghaNI moTI nirjarA thatI hoya tevuM saMghanuM athavA caityanuM athavA glAna muni AdinuM koI moTuM kArya AvI paDyuM hoya ane te mahAna kArya bIjA puruSathI thaI zake tevuM na hoya to tevA prasaMge poriTI Adi paccakhANano kALa pUrNa thayA pahelAM paNa pote te paccakkhANa pArIne jAya to paccakakhANano bhaMga na gaNAya te kAraNathI madattara revi e AgAra rAkhavAmAM Ave che. 7 savvasamAhivattiyAgAreNaM :- tIvra zULa vagerenI vedanAthI atyaMta pIDA pAmatAM pratyAkhyAnavALA puruSane te ati pIDAthI kadAca ArtadhyAna ane raudradhyAna thavAno paNa saMbhava che ane tevA durgAnathI te jIva durgatimAM jAya che, jethI tevuM durbAna thatuM aTakAvavA mATe auSadhAdi levAnA kAraNe poriTI Adi paccakkhANano kALa pUrNa thayA pahelAM paNa te vedanAthI vyAkuLa thayelo jIva jo porisI Adi paccakhANa pAre to paNa paccakakhANano bhaMga na gaNAya. te mATe satrasamAvittiyAmAre AgAra rAkhavAmAM Ave che. (ahIM durgAnanA saM=sarvathA abhAva vaDe sadi=samAdhi eTale zarIranI svasthatA thavI te pratyaya-heta-kAraNavALA mAre=AgAra vaDe paccakkhANa bhaMga na gaNAya e zabdArtha che.) athavA tevI pIDA pAmatA sAdhu vagere dharmI AtmAonuM auSadhAdi karavA janAra vaidya vagere paNa jo apUrNa kALa porisI AdipaccakakhANa pAreto te vaidyAdikane paNa paccakhANa bhaMga na gaNAya. e pramANe A AgAra sAdhu Adikane mATe ane vaighAdikane mATe paNa che. (Iti dharma saM. vRtti, prava0 sAro vRtti Adi). sAgAriyAgAreNaM :- ekAzanAdikamAM sAgArI AgAra Ave che, tyAM sArI eTale (muninI apekSAe) koIpaNa gRhastha ane (zrAvakanI apekSAe) jenI dRSTithI anna pace nahi evo manuSya. ahIM tAtparya e che ke - muni koI paNa * porisInA paccakakhANano kALa sUryodayathI judA judA aniyata pramANavALo che ane sUtraporisIno (=pAdona porisIno) kALa to haMmezAM sUryodayathI 9 ghaDIno niyata hoya che, mATe "ugvADA porisI" e vacana porisInA paccakhANavALAne bhrAnti utpanna kare che ane tethI apUrNa kALa paccakhANa pAravAnuM bane che. bhASyatrika-bhAvatrika 129
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhasthanA dekhatAM bhojana na kare evI sAdhu sAmAcArI che, tethI ekAzana karatI vakhate koI gRhastha AvI paDe ane jo te vadhAre samaya ubho nahi rahe tema jaNAya to munie kSaNavAra bhojana karatAM aTakavuM ane vadhAre samaya ubho raheze ema jaNAya to bhojana karatAM karatAM vacamAM paNa UThIne bIje sthAne jaI bhojana kare to ekAzanano bhaMga na gaNAya. te kAraNathI sAriAreAM e AgAra rAkhavAmAM Ave che. tevI ja rIte jenI dRSTi paDavAthI bhojana na pacI zake ane avaguNa kare tevI dRSTivALo manuSya AvI paDatAM gRhastha paNa ekAzana (bhojana) karato vacamAM UThIne anya sthAne jaI bhojana kare. e pramANe munine tathA zrAvakane aMge je sAgArika AgAra kahyo te sAgArikanA upalakSaNathI (kevaLa sAgArika ja nahi paraMtu) bandi (bhATa cAraNa Adi) - sarpa - agnibhaya-jaLanI rela tathA gharanuM paDavuM ItyAdi aneka AgAra (A sAgAri AgAramAM) antargata jANavA. 9 AuTaNapasAreNaM :- ekAzanamAM hAtha, paga vagere avayavone sthira rAkhI ghaNI vAra besI na zakAya to hAtha, paga vagerene "AuTaNa" AkuMcana karatAM eTale saMkocatAM, temaja "pasAreNaM" eTale pasAratAM-lAMbA karatAM ekAzanano bhaMga na gaNAya, te kAraNathI ADaMTaLapasArenuM AgAra rAkhavAmAM Ave che. 10 guruabduThThANeNaM :- ekAzana karatI vakhate guru mahArAja padhAre athavA to koI vaDIla prApUrNaka sAdhu padhAre to temano vinaya sAcavavA mATe ekadama UThIne UbhA thavuM joIe, mATe te samaye "abduDhDhANeNaM" eTale UbhA thatAM paNa ekAzanano bhaMga na gaNAya te kAraNathI gurusanmuklRALeAM AgAra rAkhavAmAM Ave che, A AgAra vinayadharmanuM keTaluM prAdhAnya darzAve che ! 11 pAriTThAvaNiyAgAreNa :- vidhi vaDe grahaNa karela eTale vidhipUrvaka vahorI 1 teno hetu vistAra sahita zrI haribhadrasUri kRta aSTakajImAMthI (AhAra aSTaka nAmanA aSTakamAMthI) jANavA yogya che. 2 tevI dRSTi sivAyano koI anya gRhastha bhojana vakhate Ave to tene jamavAnI yathAyogya nimaMtraNA kare ane niyaMtraNA svIkAre to tene vivekapUrvaka jamADe. tema ja bahAra mAgaNa vagere AvyA hoya temane yathAzakti Ape, nirAza na kare. kAraNa ke, gRhasthane dAnadharma mukhya che eTale temane bhojana vakhate khullA dvAra rAkhavAnuM kahyuM. koI AvIne mAgaze evA bhayathI dvAra baMdha na karavuM, nahitara kRpaNatA ane ekalapeTApaNuM gaNAya. 3 A AgAra UbhA thavA mAtrano che, paNa cAlIne sanmukha javA mATeno nathI. 130 bhAtrika-bhAvatrika
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAveluM hoya ane anya munioe vidhipUrvaka vAparatAM te bhojana kiMcit vadhyuM hoya to te pAriDhAvaNIya eTale paraThavavA yogya (=sarvathA tyajavA yogya) gaNAya che; paraMtu te vadhelA bhojanane paraThavatAM aneka doSa jANIne guru mahArAja upavAsa tathA ekAzanAdi paccakakhANavALA munine ekAzanAdi karI lIdhA bAda paNa vAparavAnI AjJA kare to te munine pharIthI AhAra vAparatAM paNa upavAsa tathA ekAzanAdi paccakhANano bhaMga na gaNAya, te kAraNathI pariphALavAre AgAra rAkhavAmAM Ave che. A AgAra (AhAra)mAM paccakakhANavALA munie gurunI pavitra AjJA ja ArAdhavAnI che, paraMtu AhAra upara kiMcitmAtra paNa lolupatA rAkhavAnI nathI, temaja "gurumahArAjanI AjJAthI ATalo paNa AhAra vAparavAnuM banyuM to ThIka thayuM, nahitara Aje ekAzanAdi paccakakhANa mane bahu bhArI-AkaruM thAta" ItyAdi rIte paNa AhAranI anumodanA karavAnI nathI. A AgAra munine ja hoya che tathA ahIM eTaluM vizeSa che ke - upavAsa ekAzana vagere jo cauvihArathI karela hoya ane paraThavavA yogya AhAramAM paNa anna ane pANI e banne cIja vadhI hoya to te be cIja grahaNa karavI kahyuM, kAraNa ke pANI na vadhyuM hoya ane kevaLa AhAra ja vadhyo hoya to cauvihAra paccakakhANamAM mukhazuddhi kevI rIte thAya ? mATe AhAra sAthe pANI paNa vadheluM hovuM joIe ane je munie upavAsa vA ekAzana vagere tivihArathI karela hoya tene to pANI pIvAnI prathamathI ja chUTa hovAthI pANI na vadhyuM hoya ane kevaLa AhAra ja vadhyo hoya to ekalo AhAra grahaNa karavo paNa kahyuM, kAraNa ke te vadhelo AhAra vAparIne (tivihArathI chUTA rahelA) pANI vaDe te mukhazuddhi karI zake che. tathA A AgAra ekAzana=ekalaThANuM-AyaMbila-nIvi-upavAsa-chaThTha ane aThThama sudhInA paccakhANamAM hoya, te uparAMta dezabhaktAdi (cAra upavAsa Adi). paccakakhANamAM na hoya tathA A AgAranA saMbaMdhamAM bIjo paNa vizeSa vidhi che, te siddhAMtathI jANavA yogya che. 4 ahIM vidhigrahita ane vidhimukta vidhigrahita ane avidhimukta e 4 bhAMgAmAMthI pahelA bhAMgAvALo avidhigrahita ane vidhimukta AhAra A AgAramAM kahyuM, zeSa traNa avidhigrahita ane avidhimukta bhAMgono AhAra na kalpe. 1 zrAvakane ekAzanAdi paccakkhANamAM A AgAra uccarAvAya che. te pacca0 no AlApaka (AlAvo-pATha) khaMDita na karavA mATe ja, paraMtu e AgAra zrAvakane paNa hoya evA kAraNathI nahi. (-dharma saM. vRtti.) bhASyatrixbhAvatrika 131
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 colapaTTAgAreNaM :- vastra na paheravA chatAM paNa avikArI rahenArA evA jitendriya mahAmunio amuka amuka prasaMge (kaTivastra vagere) vastranuM paNa abhigraha paccakakhANa kare che, tevA vastranA tyAgI-abhigrahadhArI muni vastrarahita thaI beThA hoya ane tevA prasaMge jo koI gRhastha Ave to UThIne tarata colapaTTa paherI le to te jitendriya munine vastranA abhigraha paccakhANano bhaMga na gaNAya, te kAraNathI ropAre AgAra rAkhavAmAM Ave che. A AgAra paNa munine ja hoya, paraMtu zrAvakane nahi. ahIM cola eTale puruSa cihna, tene DhAMkanAruM paTTa=vastra te colapaTTa kahevAya e zabdArtha che. vaLI, prAvaraNanA paccakakhANamAM anna-saha-cola0-mahao savae pAMca AgAra pUrve 17mI gAthAmAM kahyA che, tethI saMbhave che ke e abhigraha ekAzanAdika vinA judo paNa laI zakAya che ane te paccakakhANamAM "papuraWdiramAM pazcaraNAmi" mannatthAmAne ItyAdi AlApaka uccaravAmAM Ave che. 13 levAleveNa - AyaMbila tathA nIlimAM na kalpe evI vigaI vaDe rovArU= DoyA-kaDachI vagere. udaya kharaDAyelI hoya te , ane tene sUci luchI nAkhyAthI aA gaNAya che, to paNa kiMcit aMza rahI javAthI (arthAt sarvathA alepa nahi thavAthI) lepAlepa gaNAya che, mATe tevA lepAlepavALI kaDachI vagerethI athavA lepAlepa bhojanamAMthI AhAra grahaNa karI vAparatAM pacca0 no (AyaMbila tathA nIvino) bhaMga thayo na gaNAya, te kAraNathI vAvevi AgAra rAkhavAmAM Ave che. 14 gihatyasaMsaTTaNa - Ducca=zAka tathA karaMbo vagerene vadhAravAdikathI tathA (maMDAI_) roTalA-roTalI vagerene levAmAM lepavALI hatheLI ghasIne gRhastha prathamathI ja AyaMbilAdikamAM na kalpe evI vigaI vaDe potAnA mATe (saMsRSTa=) mizra karela hoya eTale kiMcit lepavALI karela hoya, tethI bhojanamAM paNa teno kiMcit aMza Ave, to tevA vigaInA alpa sparzavALA bhojanathI paNa AyaMbila 1 prazna :- e AgAra vartamAna samaye apAtA paccakhANanA AlAvAmAM kema bolavAmAM Avato nathI? uttara :- vartamAnakALamAM vastranA paccakhANano abhAva che mATe ane prAcInakALamAM paNa koIka munine aMge ja e AgAra uccarAvAto hovAthI paccakhANanA AlAvAmAM haMmeza mATe saMbaMdhavALo na hoya, ema saMbhave che. vaLI sAdhvI haMmezAM vastradhArI ja hoya mATe sAdhvIne paNa e AgAra nathI. 132 bhASyatri-bhAvatrika
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakkhANano bhaMga na gaNAya. te kAraNathI tthisaMsaTTeLa AgAra munine mATe rAkhavAmAM Ave che, vaLI te akalpanIya vigaIno rasa jo spaSTa anubhavamAM na Ave to e AgAramAM gaNAya, paraMtu jo anubhavamAM Ave tevo adhika rasa hoya to paccakkhANano bhaMga gaNAya tathA zrAvakane to evA alpamizra bhojanathI paNa AyaMbilano bhaMga gaNAya, kAraNa ke zrAvake to bhojana sAmagrI potAnA uddezathI potAnA hAthe banAvavAnI che ane munine to potAnA mATe nahi banAveluM evuM nirdoSa bhojana zrAvaka pAsethI bhikSAvRttithI levAnuM che, mATe munine ja e AgAra rAkhavAnI jarUra che, paNa zrAvakane nahi, (chatAM zrAvakane paccakkhANa ApatAM e AgAra bolavAmAM Ave che te paccakkhANano AlApaka khaMDita na thavAnA kAraNathI), e AgArano artha AyaMbilane aMge kahyo ane vigaI tathA nIvinA paccakkhANane aMge je vizeSa - judo artha che, te AgaLa kahevAtI 36mI gAthAnA arthathI jANavo. 15 ukkhittavivegeNaM :- roTalI vagere upara prathama mUkI rAkhelI goLa vagere piMDavigaIne (ukkhitta=) upADI laI (vivega-vivikta-) alaga karI dIdhI hoya to paNa te piMDavigaIno kiMcit aMza rahI jAya che. mATe tevI (piMDavigaInA kiMcit sparza-lepavALI) roTalI vagere vAparatAM AyaMbilAdi paccakkhANano bhaMga na thAya te kAraNathI vivRttavizenuM AgAra rAkhavAmAM Ave che. A AgAra munine mATe che, zrAvaka mATe nathI. sarvathA upADI na zakAya tevI piMDavigaIne upADI levAthI rahelA adhikamizratAvALA bhojana vaDe to paccakkhANano bhaMga ja thAya. 16 paDuccamaoieNaM :- roTalI vagerene kumaLI-suMvALI banAvavA nIvimAM na kalpe evI ghI vagere vigaIno hAtha daI masaLavAmAM Ave to tevI alpalepavALI roTalI vagerenA bhojanathI nIvinA paccakkhANano bhaMga na thAya te kAraNathI. pahudyavizrvapna AgAra rAkhavAmAM Ave che. (ane paDucca=pratItya eTale (sarvathA rUkSa-lUkhAnI) apekSAe malkhiya prakSita eTale kiMcit snehavALuM ka2vuM evo zabdArtha che.) A AgAra kevaLa nIvinA paccakkhANamAM ja munine mATe kahevAmAM Ave che tathA vigaInI sUkSma paNa dhAra reDIne jo roTalI vagere masaLI 2 - A graMthamAM A AgAra bhojana banatI vakhate bhojananI aMdara gRhasthe potAne mATe jANI joIne prathamathI ja karelI mizratAno che ane bIjA graMthomAM to bhojananA pAtramAM prathamathI lepAyelI (paNa lUchyA vinAnI) vigaIthI thayelI mizratAno kahyo che. bhASyatrika-bhAvatrika 133
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya to tevA bhojanathI nIvinA paccakkhANano bhaMga thAya che. 17 leveNavA :- tivihAranA paccakkhANamAM (azana-pAna-khAdima-svAdima e 4 prakAranA AhAramAMthI) kevaLa pANIno eka ja AhAra ka2e che ane zeSa traNa AhArano tyAga thAya che, jethI kadAca zuddha pANI na maLe ane osAmaNanuM pANI athavA khajuranuM, AmalInuM ke drAkSa vagerenuM ItyAdi lepakRtU pANI maLe, ke jemAM tyAga karela azana athavA khAdima vA svAdima padArthanAM rajakaNo mizra thayela hoya to kAraNasara tevuM lepakRtu pANI pIvAthI paNa paccakkhANano (tivihAra upavAsAdikano) bhaMga na gaNAya, te kAraNathI veLa vA AgAra rAkhavAmAM Ave che. e drAkSAdikanAM pANI bhAjanamAM rAkhavAthI bhAjanane lepavALuM-cIkaNuM kare che mATe e pANIone zAstramAM "lepakRt" (=lepa-cIkAza karanArAM) kahyAM che. 18 aleveNavA :- zuddha pANInA abhAve kadAca kAraNasara sovIra-kAMjI (chAzanI Acha) ItyAdi alepakRtu pANI maLe to tevuM pANI (kAMjI vagere) pIvAthI tivihAra upavAsAdi paccakkhANano bhaMga na thAya te kAraNathI aaLa vA AgA2 rAkhavAmAM Ave che. kAMjI vagerenuM pANI je bhAjanamAM rahyuM hoya te bhAjanane alepa rAkhe che, eTale te bhAjana cIkAzavALuM thatuM nathI mATe kAMjI vagerene alepakRtu pANI kahyuM che. (ahIM alepa eTale alpa lepa evo artha saMbhave che.) - 19 accheNavA :- accha=nirmaLa jaLa eTale uSNa jaLa ke je traNa *ukALA vaDe ja ukALeluM hoya to sarvathA acitta thAya che, te pANI pIvAthI tivihAra 1 - rAMdhelA anAjanuM dANA vinAnuM ane DahoLuM nahi evuM nItaryuM pANI. 2 - gRhasthe khajUranA gaLapaNamAM kareluM nItaryuM pANI, tevI ja rIte drAkSAdikanA pANI paNa nItaryA hoya te levA saMbhave, paraMtu DahoLA hoya to khajUrAdino (tyAga karela padArthono) cAvavA jevo bhAga AvI javAthI pacca bhaMga thAya. ahIM khajUrAdikanuM pANI banAvI kapaDAthI gALeluM hoya to te nItaryA pANI tarIke kalle e saMbhave che. 3 - bhAjanamAM rAkhavAthI bhAjanano lepa-cIkAzavALuM kare che mATe, drAkSAdikanA jaLane zAstramAM lepakRtu jaLa tarIke kahela che. 4 - vA zabdanI sArthakatA cha AgAranA paryanta kahevAze. * kAcuM pANI prAyaH ghaNuM sacitta ane thoDu acitta evuM mizra hoya che. eka vAra ukALo AveluM pANI tethI ghaNuM acitta be ukALA AveluM pANI, tethI paNa ati ghaNuM acitta (ane alpa sacitta) evuM mizra hoya che, ane traNa ukALA AveluM pANI ja sarvathA acitta thAya che mATe vratadhArIoe traNa ukALA AveluM pANI pIvuM, jevuM tevuM ukALeluM pANI vratamAM dUSaNavALuM che. 134 bhASyatri-bhAvatrika
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ upavAsAdikano bhaMga na thAya te kAraNathI che vA AgAra kahevAmAM Ave che. (tivihAramAM banatAM sudhI A ja pANI pIvAnuM hoya che ane zeSa pAMca AgAravALA pANI to apavAdathI kAraNasara pIvAnAM hoya che. temAM paNa gRhasthane to vizeSataH uSNajaLa pIvuM joIe, mATe zeSa pAMca AgAra prAyaH gRhastha mATe nahi, paraMtu vizeSataH munine mATe jANavA.) vaLI phaLAdikanAM dhovaNa athavA phaLAdikanAM nirmaLa acitta jaLa paNa A AgAramAM gaNAya che. 20 bahuleveNavA :- talanuM dhovANa athavA taMdulanuM dhovaNa vagere gaDulajaLa athavA bahulajaLa kahevAya che, tevuM bahulajaLa pIvAthI paNa paccakakhANano bhaMga na thAya te kAraNathI du vA AgAra rAkhavAmAM Ave che. 21 sasitthaNavA :- sitha eTale dhAnyano dANo te (satra) sahita je jaLa te sasitya jaLa kahevAya, jethI osAmaNa vagere pANImAM raMdhAyelo dANo rahI gayo hoya athavA raMdhAyelA dANAno narama bhAga rahI gayo hoya to tevuM osAmaNa vagere pANI pIvAthI paccakakhANano bhaMga na gaNAya, temaja talanuM dhovaNa, taMdulanuM dhovaNa vageremAM talano nahIM raMdhAyelo kAco dANo rahI gayo hoya to tevuM pANI pIvAthI paccakakhANa bhaMga na thAya. te kAraNathI sasintha vA AgAra rAkhavAmAM Ave che tathA gALAmAM kahela usvedimanuM tAtparya A pramANe - piSTajaLa ane piSTa dhovaNa e banne prakAranuM uttedima jaLa te sasilva jaLa kahevAya, tyAM madirAdi banAvavA mATe loTa palALyo hoya tevuM (loTa kohyA pahelAMnuM) jaLa te piSTa jaLa ane loTathI kharaDAyela hAthathI bhAjana vagere dhoyAM hoya te piSTa dhovaNa kahevAya, e banne prakAranA pANImAM rajakaNo Ave che. mATe tenuM pANI pIvAthI paccakakhANa bhaMga na gaNAya te kAraNathI sinthaLa vA AgAra rAkhavAmAM Ave che. rara asitthaNavA :- upara kahelA sasilya jaLane jo gALavAmAM Ave to dANo tathA loTanA rajakaNo (sthULa rajakaNo) na AvavAthI e ja asitva jaLa kahevAya, tevuM jaLa pIvAthI paNa paccakakhANa bhaMga na gaNAya te kAraNathI sinthA vI AgAra rAkhavAmAM Ave che. (ahIM paNa asitya eTale sarvathA sitthano abhAva nahIM, paraMtu alpasintha evo artha saMbhave che.) 1 - sarjakunamutimapi nirma e avacUta vagerenA pAThamAM ukALelA jaLa sivAyanuM bIjuM paNa nirmaLa kahyuM che ane jJALa vi0 sUtra kRta bALAvabodhamAM phaLAdikanAM dhovaNa kahyAM che mATe ahIM phaLanuM jaLa paNa "accheNa vA' mAM kahyuM che. bhASyatrika-bhAvatrika 135
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM dareka AgAramAM vA zabda Ave che, te cha AgAromAM pratipakSI be be AgAronI samAnatA darzAvavA mATe che, te A pramANe - jema aleveNa vA AgArathI eTale lepa rahita jaLathI paccakkhANa bhaMga thato nathI. tema leveNa vA eTale lepavALA jaLathI paNa paccakakhANa bhaMga thato nathI. e pramANe jema (accheNa vA=) nirmaLa jaLathI paccakakhANa bhaMga thato nathI, tema bahuleveNa vA=) bahula jaLa vaDe paNa paccakakhANa bhaMga thato nathI tathA jema (asitthaNa vA=) asittha jaLa vaDe paccakakhANa bhaMga thato nathI tema (sasitthaNa vAga) sasilva jaLa vaDe paNa paccakakhANa bhaMga thato nathI, e pramANe ahIM vA zabdathI be be pratipakSI AgAronI avizeSatA darzAvI che. paNa cau cau cau du duviha, cha bhakha duddhAi vigai igavIsA ti duti cauhi abhakhA, cau mahumAI vigaibAra rilA khIra ghaya dahiya tilla, gula pakkanna cha bhakta vigaIo ! go-mahisi-uri-aya-elagANa paNa kuddha aha cauro l30II ghaya dahiyA usTiviNA, tila sarisava ayasi laDha tilla caU davaguDa piMDaguDA do, pakkanna tilla ghacataliyaM 31 (5) daza vigaI :vigaIomAM kula bheda-10 che. cha bhakSya vigaI ane 4 abhakSya vigaI (mahAvigaI) dUdha-dahIM-ghI-goLa-telapakavAnna e ubhaThya vigaI che. mAMsa-madirA-madha-mAkhaNa e abhakSya vigaI che. bIjI rIte vigaInA traNa bheda che. (1) dravavigaI (2) piMDadravavigaI (mizra vigaI) (3) piMDa vigaI. dUdha-madha-madirA ane tela e dravavigaI che. ghI-goLa-dahIM ane mAMsa e piMDadravavigaI che. mAkhaNa ane pakavAnna e be piMDavigaI che. drava eTale relo cAle tevI ati narama vigaI te dravavigaI. piMDadravavigaI eTale agni Adi sAmagrI vaDe je vigaI pravAhI rUpa thAya ane evI sAmagrInA abhAve pharIthI piMDarUpa kaThina paNa thatI hoya eTale ke jAmI jAya, TharI jAya, te piMDadravavigaI. 136 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ piDavigaI eTale jenA aMzo paraspara bAjhIne joDAIne rahIne jaththArUpapiMDIbhUta thayelA hoya tevI kaThinatAvALI vigaI te piMDavigaI che. - cha bhakSya vigaInA 21 bheda ane cAra abhakSya vigaInA 12 bheda maLI kula33 bheda thAya che. dUdhanA 5 bheda - gAya-bheMsanuM-UMTaDInuM-bakarInuM-gheTInuM dahIMnA 4 bheda - gAyanuM-bheMsanuM-bakarInuM-gheTInuM ghInA 4 bheda - gAyanuM-bheMsanuM-bakarInuM-gheTInuM telanA 4 bheda - sarasava, atasI, kusuMbha, tala goLanA 2 bheda - dravaguDa, piMDaguDa pakavAnnanA 2 bheda - telamAM ane ghImAM taLeluM cha bhakSya vigaImAM dUdhanA viSayamAM gAyanuM, bheMsanuM, UMTaDInuM, bakarInuM ane gheTInuM dUdha e vigaI che, eTale vikRti karanAra che. eTale viSayavRtti utpanna karanAra che. strI vagerenA dUdha vigaI tarIke nathI. dahIM ane ghInA viSayamAM UMTaDInA dUdhanuM dahIM ane ghI banatuM nathI. tethI tenA cAra bheda che. telanA viSayamAM sarasava, atasI, kusuMbha ane tala sivAyanA eraMDiyu, DoLiyuM, siMgatela, koparelanuM-kapAsiyAnuM tela vigaI nathI to paNa te tela lepakRta gaNavAM joIe. jethI AyaMbilAdikamAM paNa teno tyAga thAya che. tema ja vigaI rahita telonA lepathI levAleveNa AgAra rAkhavo joIe. A che bhakSya vigaIo vikAra karavAnA svabhAvavALI che te vikRti svabhAva je rIte dUra thaI avikRti svabhAvavALI bane che, te nIviyA (nirvikRtika) bane che. te saMbaMdhI have jaNAve che. kula-30 nIviyAtAM che. [(6) trIza nIviyAtAM : duddha-mahu-maja-tie, cauro davavigaI caura piMDadavA ghaya-gula-dahiya-pisiya, makhaNa-pakkanna do piMDA IcarA payasADi-khIra-peyA-valahi-dukkaTi duddhavigaigayA ! damba bahu apasaMdula, tathyannabilasahiyaduddha virA bhASyatrika-bhAvatrika 137
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ nibhaMjaNa-vIsaMdaNa-pakkosahitariya-kiriTa pakkaghayaM . dahie karaMba-sihariNi-salavaNadahi dhola-dholavaDA 33 tilakI nibhaMjaNa, pakatila paklasahitariya tillamalI 1 sakkara gulavANaya, pAya khaMDa addhakaTi ikhuraso li34ll pUriya tavapUA bI-apUe tanneha turiyANAI ! gulahANI jalalasi, A paMcamo pukiyapUo IIupAya duddha dahI cariMgula, davagula ghaya tila ega bhagvari! piMDaguDamaSmaNArNa, adAmalayaM ca saMsaa II391 dabahayA vigaI vigai-gaya puNo teNa te haya dadhvI uddharie tattemi ya, ukkiraThadaa imaM canne II3chA tilasarkAli varasolA-i rAyaNaMbAi dakakhavANAI ! DolI tillAI iya, sarasuttamadavya levakaDA l38ll vigadagayA saMsaThA, uttamadA ya nizvigairSAmiAM kAraNa jAye mud, kakhaMti na bhunuM je vui lal vigai vigaIbhIo, vigaigayuM je che bhuMjae sAhU! vigaI vigaisAvA, vigaI vigaI balA ne I4nA kutiya-macchiya-bhAmara, mahuM tihA ka7 piThamaja duhA jala-thala-khagamaMsa tihA, ghayavya makhaNa cau abhakhkhA 41 dUdhanA-5, dahIMnA-5, ghInA-5, goLanAM-5, telanA-pa ane pakavAnnanA-pa nIviyAtAM. dUdhanA - payazATI, khIra, peyA, avalehikA, dugdhATI. dahIMnA - karaMba, zIkhaMDa, salavaNa, ghola, gholavaDA ghInA - nirbhajana ghI, vispaMdana ghI, pakvauSadhi tarita, kiTTI, pakvavRta goLanA - sAkara, gulavANI, pAko goLa, khAMDa, ardha ukALelo zeraDIno rasa telanA - tilakuTTI, nirbhajana, pakvatela, pakvauSadhirahita, telanI mAlI, pakvAnnanA - dvitIya pUDalo, caturtha ghANAdi, goLadhANI, jaLalApasI, potuM dIdhelo pUDalo 138 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) payazATI :- drAkSa sahita rAMdheluM dUdha te payaHzATI (bAsuMdI). (2) khIra :- ghaNA cokhA vagere sahita rAMdheluM dUdha te khIra. rAMdhelA bhAta ane koIka ThekANe cokhA nAkhIne paNa khIra banAvAya che. dUdhapAka jeTalI jADI nahi, paraMtu thoDI jADI banAvAya che. (3) peyA:- thoDA cokhA sahita rAMdheluM dUdha te peyA hAlamAM je dUdhapAka kahevAya che te peyA che. koIka graMthamAM dUdhanI kAMjI tarIke oLakhAve che, jemAM cokhA thoDA AvavAthI eka zera dUdhamAM lagabhaga 1 tolo jeTalA AvavAthI dUdhapAka ukALIne jADo banAvavAmAM Ave che. (4) avalehikA - cokhAnA loTa sahita rAMdheluM dUdha te avalehikA. (5) dugvATI :- kAMjI Adi khATA padArtha sAthe rAMdheluM dUdha te duggATI kahevAya che. keTalAka AcAryo dugvATIne badale "bahalikA" kahe che. je prAyaH taratanI viyAyelI bheMsa vagerenA dUdhanI bane che, tene "baLI" kahevAya che. A pAMca dUdhanA nIviyAtAM joga athavA upadhAna saMbaMdhI nIvinA paccakhANamAM kahyuM, bIjI nIdhimAM nahi. dahIMnA pAMca nIviyAtAM. (1) karaMba:- dahIMmAM bhAta meLavyo hoya te bhAtavALuM dahIM te kaba. (2) zIkhaMDa - dahIMnuM pANI kADhI nAkhavAthI rahelA mAvAmAM athavA pANIvALA dahIMmAM paNa khAMDa nAkhI vastrathI chANeluM ghasIne gALeluM dahIM te zIkhaMDa. (3) salavaNa - mIThuM nAkhIne maMthana kareluM dahIM te salavaNa. (4) ghola :- vastrathI gALeluM dahIM te ghola. (5) gholavaDA :- te gholamAM vaDAM nAkhyAM hoya te gholavaDAM athavA ghola nAkhIne banAvelAM vaDAM te gholavaDAM. ghInAM pAMca nIviyAtAM. (1) nirbhajana ghI - pakavAnna taLAI rahyA bAda kaDhAImAMnuM vadheluM, baLeluM ghI te nirbhajana. 7 hAlamAM bAsuMdI drAkSarahita phakta dUdha ukALIne banAvavAmAM Ave che. dUdhapAkamAM cokhA vagere meLavIne banAvAya che. 37mI gAthAnA bhAvArtha pramANe anya yoga dravyonA saMyoga vinA vikRti dravyo nirvikRtika thatAM nathI. hAlamAM bAsuMdIne nIviyAtuM gaNavAno vyavahAra che. bhASyatrika-bhAvatrika 139
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) vispaMdana :- dahIMnI tara ane loTa e be meLavIne banAvela kulera te vispaMdana athavA ardha baLela ghImAM cokhA nAkhIne banAvela bhojana vizeSa te vispaMdana. (3) pakvoSadhitarita - auSadhi nAkhIne ukALelA ghInI uparanI tarI te pakvauSadhitarita. (4) kiTTI - ghI ukaLatAM ghI upara je ghIno mela tarI Ave che te melanuM nAma kiTTI. (5) parvata :- AmaLAM vagere auSadhi nAkhIne pakAveluM ukALeluM ghI te pakvavRta. goLanA pAMca naviyAtAM. (1) sAkara :- je gAMgaLA-kAMkarA jevI hoya te. (2) gulavANI - goLanuM pANI je pUDA vagere sAthe khavAya che te. (3) pAko goLa:- ukALIne karelo pAko goLa ke je khAjA vagere upara lepa karavAmAM Ave che te goLanI cAsaNI. (4) khAMDa:- sarva prakAranI khAMDa. (5) aDadho ukaLela zeraDIno rasa - goLa zeraDInA rasamAMthI bane che. eTale ukALavAnuM zarU karyA pachI te aDadho ukaLelo zeraDIno rasa nirvikAraka bane che. saMpUrNa ukaLyA pachI goLa banI jAya che. mATe aDadho ukaLelo zeraDIno rasa nIviyAto che. ahIM prazna thAya ke aDadho ukaLelo zeraDIno rasa avigaI thAya to saMpUrNa ukaLela rasa to saheje avigaI thAya. paNa evuM nathI. zeraDInA rasathI banelo goLa e zeraDInA rasathI dravyAntara utpanna thayuM. mATe goLamAM goLane anusaratuM vigaIpaNuM utpanna thayuM. temAM dravyAntarotpatti e ja hetu saMbhave. zeraDIno rasa vigaI nathI - aDadho ukaLelo rasa, nIviyAtuM ane goLa vigaI che ema samajavuM. telanA pAMca nIviyAtA : telanA ane ghInA 4 nIviyAtAM sarakhA nAmavALA ane sarakhA arthavALA che. * siddhAMtamAM ardha baLela ghImAM taMdUla nAMkhIne banAveluM bhojana vizeSa te vispaMdana ema kahyuM che. 140 bhASyatribhAvatrika
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ talamAM tilakuTTI ane ghImAM vispaMdana ghI e be judA paDe che. - (1) tilakudI :- tala tathA kaThina goLa e bene bhegA karI khAMDaNImAM khAMDI ekarasa banAve te tilakudI athavA tilavaTI. e sivAya prathama talane khAMDIne tyArabAda uparathI kAco goLa nAkhavAmAM Ave che. te talanI sArI kahevAya che tathA AkhA talamAM kAco goLa bheLavAya che. te talasAMkaLI e baMne nIvinA paccakakhANamAM na kalpe. kAraNa ke e baMnemAM kAco goLa Ave che, paraMtu goLano pAyo karI, eTale goLano ukALI pAko goLa karI tala meLavAya che. te pAkA goLanI talasAMkaLI nItimAM kalpanIya che. (2) nirbhajana - pakavAnna taLyA bAda kaDhAImAM vadheluM baLeluM tela te nirbhajana tela. (3) pakvatela - auSadhi nAkhI pakAveluM tela te pakvatela. (4) pakvoSadhitarita tela - auSadhio nAkhIne pakAvAtA telamAM upara je tarI vaLe che te pakvauSadhitarita tela. (5) malI athavA kiTTI - ukaLelA talanI kiTTI-mela te telanI malI. pakavAnna (kaDAha)nAM pAMca nIviyAtAM : kaDhAI athavA tavImAM taLIne thaI zake tevA bhojanane pakavAnna tarIke gaNavuM. lokaprasiddha khAjA, sUtarapheNI, ghebara ItyAdi pakavAnna gaNAya che teTalA ja pakavAnna ema nahi gaNavuM. jethI bhajIyAM, pUrI, taLelA pApaDa ItyAdi kaTAha= kaDhAImAM ghI vagerenI aMdara taLIne banatA hovAthI kaTAha vigaI kahevAya. e pramANe ghI ke telamAM taLelI be prakAranI cIja kaTAha vigaI svarUpa che. (1) dvitIya pUDalo - tavI pUrAya tevA pahelA pUDalAthI bIjo pUDalo :kaDhAImAM saMpUrNa samaya evo eka ja moTo pUDalo pahelo pUDalo taLIne bIjo, trIjo Adi pUDalo athavA pUrIo vagere taLe to pahelo pUDalo vigaI, bIjo, trIjo Adi nIviyAtAM gaNAya. emAM vacce bIjuM ghI umeryuM na hoya to, jo vacce ghI umere to punaH pahelo moTo pUDalo taLavo joIe. (2) tasnehacaturthIdivANa - je ghI prathama pUreluM che te ja ghImAM nAnI pUrIonA traNa ghANa taLI lIdhA pachI cotho, pAMcamo ItyAdi jeTalA ghANa taLAya te nIviyAtA. vacce bIjuM ghI umereluM na joIe. bhASyatrixbhAvatrika 141
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) goLadhANI :- je juvAra, makAI vagere zekIne dhANI banAvAya che, te dhANIne kAcA goLa sAthe meLavI hoya to te nIviyAtuM nahi paNa goLano pAyo karIne pANI meLavI hoya to te goLadhANI nIviyAtuM gaNAya. goLadhANInA lADu banAvAya che. (4) jalalApasI - pakavAna taLIne kADhyA bAda vadheluM ghI paNa kADhI laIne tavImAM je cIkAza vaLagI rahI hoya te cIkAza TALavA mATe ghauno kAMkarIyALo loTa-bharaDo zekI goLanuM pANI reDI je chUTo dANAdAra zIro athavA kaMsAra banAvAya che te jalalApasI. upalakSaNathI korI kaDhAImAM banAvAto zIro ane kaMsAra nIviyAtA jANavA. paraMtu cUlA uparathI utaryA pachI ghI umeravAmAM Ave to nIviyAtuM na gaNAya. (5) potakRta pUDalo potuM dIdhela pUDalo - tavImAMnuM baneluM ghI kADhI lIdhA bAda kharaDelI tavImAM gaLyA pUDA athavA khATA pUDA ghI athavA telanuM potuM daIne karavAmAM Ave to te potuM dIdhela pUDalA potakRta pUDalA kahevAya athavA korI tavImAM banAvAtA gaLyA athavA khATA pUDA, thepalA, paroThA vagere nIviyAtuM gaNI zakAya. paraMtu cUlA parathI utaryA pachI ghI ke telano chAMTo umeravo nahi. prazna :- pakavAnnanA chellA traNa nIviyAtAmAM taLavAnI kriyA thatI nathI to tene kaTAha vigaImAM nIviyAtAM kema kahevAya ? arthAt pakavAnna eTale taLelI cIja, e artha chellA traNa nIviyAtAmAM kema ghaTato nathI ? uttara :- ahIM pakavAnna eTale "ghI athavA tela vagere snehadravyamAM pakva thayelI eTale taLAyelI athavA zekAyelI vastu" e artha ghaTita che ane kaTAha eTale phakta kaDhAI ekalI nahi, paraMtu tavI, loDhI, tapelI ItyAdi vAsaNo paNa jANavAM. ghI athavA telAdi snigdha dravyomAM avagAhavA vaDe - boLAIne je pakva thAya che te avagAhima e pAMca nIviyAtAvALI pakavAnna vigaInuM ja nAma che. guDadhANI, jalalApasI ane potakRta pUDalo e chellA traNa nIviyAtAM DUbADUba ghItelamAM taLAtAM nathI to paNa pote cUsI zake eTalA ghI-telamAM taLAya athavA zekAya to paNa pakavAnnanA nIviyAtAmAM gaNAya. pakavAnnano je kALa 15, 20 ane 30 divasa kahevAya che, tyAM paNa taLelI ane zekelI cIjone paNa pakavAnna tarIke gaNI kALa kahelo che. pUDalAne potuM dIdheluM hovA chatAM te zekelA nathI kahevAtA paNa taLelA kahevAya che. eTale DUbADUba ghI 142 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaDe taLeluM evo vyavahAra che ema avagAhana jeTalA alpa ghI vaDe taLeluM athavA zekeluM ema baMne kahevAnI pravRtti che. eTale chellA traNa nIviyAtAM pakavAnAM gaNAya che. A vigaInI sAthe gihatyasaMsaTTe AgArathI pUrve AyaMbilamAM kalpa evAM dravya kahyAM che ane have e ja AgArathI nIlimAM tathA vigaInA paccakkhANamAM kalpa evA gRhastha saMskRSTa dravyo batAve che. gRhastha potAne mATe bhAta vagerene dUdha ane dahIMthI mizra karyo hoya eTale bhAtamAM dUdha ke dahIM bhAtane DUbADIne 4 aMgula UMcu caDyuM hoya evuM taraboLa karI dIdhuM hoya to te dUdha athavA dahIM saMskRSTa dravya kahevAya te munine nIvi tathA vigaInA paccakakhANamAM kahyuM, paNa cAra aMgulathI vadhu caDyuM hoya to te vigaImAM gaNAya. evI rIte dravagoLa (DhIlo goLa), ghI ane tela, bhAta upara 1 aMgula UMca cahyuM hoya to te goLa, ghI, tela, saMskRSTa dravya kahevAya. tathA kaThina goLa cUramA vageremAM mizra hoya ane kaThina mAkhaNa bhAta vageremAM mizra hoya te sarvathA ekarasa na thayA hoya to paNa pIlu athavA zINa vRkSanA mahora jevAM jhINA kaNiyA thaI gayA hoya to paNa goLa ane mAkhaNa saMskRSTa dravya kahevAya. eTale nIviyAtAM gaNAya, paNa enAthI moTA kaNiyA hoya to nIvi ke vigaInA paccakakhANamAM na kalpa. ema dUdha-dahIM-ghI-goLa-tela-kaDA ane mAkhaNa e 7 vigaI saMskRSTa dravya gaNAya ane gihatyasaMsaNuM AgAramAM AvI zake, paraMtu mAkhaNa abhakSya hovAthI vAparavuM kalpa nahi. taMdula-cokhA Adi dravyo vaDe haNAyelI evI dUdha vagere vigaI te vikRtigatanirvikRtika svabhAvavALI-nIviyAnuM kahevAya che. te kAraNathI AvI rIte haNAyeluM dUdha vagere dravya kahevAya che, vigaI kahevAtI nathI. kaDhAI vageremAMthI sukhaDI Adi kADhI lIdhA pachI vadheluM - uddhareluM ghI tene cUlA uparathI utAryA pachI ThaMDu thayA bAda temAM kaNikAdi meLavIe tyAre te kaNikkAnuM baneluM dravya nIviyAtuM thAya. tene keTalAka AcAryo utkRSTa dravya kahe che. jema saMsRSTa dravya, utkRSTa dravya nIlimAM kahyuM tema sarasottama dravyo paNa kAraNe navimAM kalpanIya batAvyA che, te nIce mujaba che. tala tathA goLano pAyo karI banAvelI talasAMkaLI, (kAcA goLa sAthe tala bhASyatri-bhAvatrika 143
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ bheLavIne karAya te nahi) tathA cheda pADI doro parovI hAraDA rUpe karela koparA, khAreka, ziMgoDAM vagere varasolA kahevAya. tema ja sAkaranAM dravyo sAkariyA-caNA sAkariyA, kAju vagere akhoDa, badAma vagere sarva jAtinA mevA tathA acitta karelAM khAMDathI mizra rAyaNa ane kerI vagere phaLo, drAkSanuM pANI, nALiyeranuM pANI tema ja kAkaDI vagerenI aMdara raheluM acitta thayeluM pANI tathA DoLInuM eTale mahuDAnA bIjanuM tela te DoLiyuM. tema ja bIjAM eraMDIyuM, kasuMbhiyuM vagere sarasottama eTale uttama dravyamAM gaNAya che ane te lepakata che. A pramANe pUrvenA 30 nIviyAtAM tathA saMsaSTa dravyo tathA sarasottama-uttama dravyo e traNa prakAranAM dravyo vigaI rahita che to paNa navinA paccakakhANamAM kAraNa utpanna thayuM hoya to te kAraNa choDIne zeSa navimAM kahyuM nahi. tathA prakAranA prabaLa kAraNa vinA e dravyo nItimAM kahyuM nahi. je kAraNathI nizItha bhASyamAM kahyuM che ke - muni yogavahana kare tyAre vizeSa sAmarthya na hoya athavA dIrdhakALa navinI tapazcaryA cAlatI hoya athavA yAvajIva vigaIno tyAga hoya, bahu tapasvI hoya athavA nIvinA tapa sAthe glAna muni, guru tathA bIjA sAdhunI vaiyAvacca karanAra hoya ane sarvathA narasa dravyothI azakti prApta thatAM vaiyAvaccamAM vyAghAta thato hoya tyAre tevA munione gurunI AjJAthI nIlimAM traNe prakAranA dravya kahyuM. bAkI jillAnA lobhathI nIviyAtAM hovA chatAM kahyuM nahi. jo ke te dravyo vikRti rahita kahyAM che chatAM sarvathA vikRti rahita nathI ane susvAda rahita to nathI ja ane tapazcaryA to svAdiSTa AhAranA tyAgathI ja sArthaka gaNAya. dUdha ane dahIM Adi vigaIo jyAM sudhI anya dravyo vaDe haNAI na hoya tyAM sudhI te sAkSAt vikRti karavAnA svabhAvavALI che ane e vigaIo anya dravyo vaDe haNAI hoya to tenAthI banelAM dUdhapAka, zIkhaMDa vagere nIviyAtAM jo ke vigaInA tyAgavALAne kahyuM che. chatAM e utkRSTa dravyone khAnArane manovikAra utpanna kare che. eTale vigaInA tyAgavALA tapasvIne utkRSTa nirjarA thatI nathI. AthI durgatithI bhaya pAmelo je sAdhu vigaIne ane nIviyAtane tathA saMskRSTa dravya ane uttama dravyane vApare che, te sAdhune vigaI tema nIviyAtA Adi traNa prakAranI vastuo IndriyanA vikArane utpanna karavAnA svabhAvavALI hovAthI te baLAtkAra durgatimAM laI jAya che. A pramANe bhakSya vigaI ane tenA 21 bhedonuM svarUpa 144 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAthe nIviyAtAnuM svarUpa batAvI abhakSya vigaInuM svarUpa ane tenA 12 bhedanuM varNana : madhanA madirAnA 2 bheda mAMsanA 0 0 40 mAkhaNanA ja 12 (1) madha:- kutiyAM athavA kuMtAM te jaMgalamAM utpanna thanArA zudra jaMtuo che. tenuM madha, mAkhIonuM madha ane bhamarIonuM madha - ema kula traNa prakAre che. (2) madirA :- kASThanI madirA ane loTanI madirA kASTha eTale vanaspatinA avayava skaMdha-puSpa tathA phaLa vagere. te avayavone atyaMta kahovarAvIne je unmAdaka Asava-sattva kheMcavAmAM Ave te madirA. zeraDI vagerenI madirA te skaMdhanI, mahuDA vagerenI madirA te puSpanI ane drAkSa vagerenI madirA te phaLanI. e rIte bIjA aMgonI paNa kASTha madirA jANavI. juvAra vagerenA loTane kahovarAvIne je mAdaka sattva kheMcavAmAM Ave te piSTa madirA. (3) mAMsa :- jalacara prANIonuM mAchalA, kAcabA vagerenuM mAMsa sthalacara prANIonuM - manuSya, gAya, bheMsa vagerenuM mAMsa khecara pakSIonuM - cakalI vagerenuM mAMsa - ema traNa prakAranuM mAMsa che athavA lohI-carabI-cAmaDu ema traNa prakAranuM mAMsa che. (4) mAkhaNa:- ghInI jema UMTaDInA mAkhaNa vinA cAra prakAranuM che. UMTaDInA dUdhamAMthI dahIM na bane, tethI mAkhaNa paNa na bane e sivAya gAya, bheMsa, bakarI ane gheTInuM mAkhaNa ema cAra prakAranuM mAkhaNa che. te chAzathI juduM paDeluM hoya to abhakSya thAya che. AmAsu ya pakkAsu ya, vipaJcamANAsu maMsapesIsu / sayayaM ciya uvavAo, bhaNio ya nigoyajIvANaM / / kAcA mAMsamAM, pAkA mAMsamAM tema ja agni upara raMdhAtA mAMsamAM - e traNe bhASyatrika-bhAvatrika 145
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ avasthAmAM nizcaya nigoda jIvono, anaMta bAdara sAdhAraNa vanaspati jIvono upapAta-utpatti pratisamaya kahela che. anaMta nigoda jIvonI utpatti thAya to saheje beIndriyAdi jIvo trasa jIvo hoya ja. vaLI mAMsamAM bIjA abhakSyonI mAphaka antarmuhUrta pachI jIvotpatti thAya che evuM nathI. paraMtu jIvathI juduM paDyA bAda tarata ja jIvotpatti thAya che. majje mahummi maMsaMmi, navaNIyammi cautthae / uppajJjaMti aNaMtA, tavvannA tattha jaMtuNo / / madirAmAM, madyamAM, mAMsamAM ane cothA mAkhaNamAM madirA vagere varNanA jevA varNavALA anaMta (aneka) jIvo utpanna thAya che. eTale cAra mahAvigaIo abhakSya che. mAMsamAM anaMta nigoda jIvonI ane asaMkhya trasa jIvonI utpatti ane bAkInA traNamAM eTale madirA, magha ane mAkhaNamAM asaMkhya trasa jIvonI utpatti jANavI. maNa-vayaNa-kAya-maNavaya-maNataNu-vayataNu-tijogi saga satta / kara kAraNu mai dutijui, tikAlisIyAla bhaMgasayaM I // 42 // evaM ca uttakAle, sayaM ca maNa vaya tamUrti pAlaNiyuM I jANaga jANagapAsatti bhaMgacauge tisu aNunnA ll43ll (7) be bhAMgA : ahIM bhAMgA eTale prakAra. paccakkhANa be prakAre levAya che. yoganA bhAMgAthI ane karaNanA bhAMgAthI. te vistArathI samajAve che ke yoga traNa prakAre che. manavacana-kAyA ane karaNa traNa prakAre che. karavuM-karAvavuM-anumodavuM. ahIM yoganA eka saMyogI bhAMgA traNa, be saMyogI bhAMgA traNa ane traNa saMyogI bhAMgo 1 thaze, ema kula sAta bhAMgA thaze. jema ke - 1. ahIM anaMta zabdano artha aneka karavAno che. jethI mAMsamAM anaMta nigoda jIvonI tathA asaMkhya trasa jIvonI utpatti thAya che ane bAkInA madirA, madha ane mAkhaNamAM asaMkhya trasajIvonI utpatti thAya che athavA A gAthA phakta trasajIvonI utpattine aMge gaNI zakAya. eTale anaMta=aneka=asaMkhya trasajIvonI utpatti thAya che. TUMkamAM mAMsamAM anaMta nigoda jIvo tathA asaMkhya trasajIvo jyAre bAkInA traNamAM asaMkhya trasajIvo utpanna thAya che. 146 bhASyatri-bhAvatrika
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ manathI, vacanathI, kAyAthI - eka saMyogI bhAMgA traNa. mana-vacanathI, vacana-kAyAthI, kAyA-manathI - be saMyogI bhAMgA traNa mana-vacana-kAyAthI - eka saMyogI bhAMgo eka eka evI ja rIte karaNanA eka saMyogI bhAMgA traNa, be saMyogI bhAMgA traNa ane traNa saMyogI bhAMgo eka thaze. jema ke - karavuM, karAvavuM, anumodavuM - traNa karavuM-karAvavuM, karAvavuM-anumodavuM, anumodavuM-karavuM traNa karavuM karAvavuM anumodavuM - 7 bhAMgA A pramANe yoganA sAta bhAMgAne karaNanA sAta bhAMge guNatAM sAta saptakanA 49 bhAMgA thAya. tene traNa kALa sAthe guNatAM 147 bhAMgA thAya. jethI eka ja paccakhANa lenAra 49 vyakti athavA 147 vyakti hoya to darekane judI judI rIte paccakakhANa ApI zakAya. phakta karuM nahi, e pramANe karaNanA eka saMyogI bhAMgA sAthe sAta yoganA bhAMgA joDavA. (1) manathI karuM nahi (2) vacanathI karuM nahi (3) kAyAthI karuM nahi manathI karAvuM nahi manathI anumoduM (4) mana-vacanathI karuM nahi Adi 7 bhAMgA nahi Adi 7 (5) vacana-kAyAthI karuM nahi bhAMgA (9) kAyA-manathI karuM nahi (7) mana-vacana-kAyAthI karuM nahi tevI ja rIte karAvuM nahi ane anumoduM nahi, ema 7-7 bhAMgA sAthe kula-21 bhAMgA thayA. have bIjA 21 bhAMgAmAM karaNanA bhAMgA je eka saMyogI ja hatA, te have be saMyogI karavA ane yoganA sAta bhAMgA te ja rAkhavA. bhASyatrika-bhAvatrika 147
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) manathI karuM nahi, karAvuM nahi tevI rIte manathI tevI rIte manathI (2) vacanathI karuM nahi, karAvuM nahi karAvuM nahi karuM nahi, anumoduM (3) kAyAthI karuM nahi, karAvuM nahi anumoduM nahi nahi Adi (4) mana-vacanathI karuM nahi, karAvuM nahi Adi 7 bhAMgA 7 bhAMgA (5) vacana-kAyAthI karuM nahi, karAvuM nahi () kAyA-manathI karuM nahi, karAvuM nahi (7) mana-vacana-kAyAthI karuM nahi, karAvuM nahi A pramANe karaNanA dvisaMyogI bhAMgA sAthe yoganA 7 bhAMgA guNatAM bIjA 21 bheda thayA - kula-42 bhAMgA thayA. have karaNanA trisaMyogI bhAMgA sAthe yoganA sAta bhAMgA karatAM 7 bheda thaze. (1) manathI karuM nahi, karAvuM nahi, anumoduM nahi (2) vacanathI karuM nahi, karAvuM nahi, anumoduM nahi (3) kAyAthI karuM nahi, karAvuM nahi, anumoduM nahi (4) mana-vacanathI karuM nahi, karAvuM nahi, anumoduM nahi (5) vacana-kAyAthI karuM nahi, karAvuM nahi, anumoduM nahi () kAyA-manathI karuM nahi, karAvuM nahi, anumoduM nahi (7) mana-vacana-kAyAthI karuM nahi, karAvuM nahi, anumoduM nahi A pramANe kula-49 bhAMgA thAya. paccakhANanA 49 bhAMgAne traNa kALe guNI kula-147 bhAMgA batAvyA. temAM paccakakhANa to bhaviSyakALa mATe hoya che. eTale ke bhaviSyamAM anucita AcaraNanA tyAgavALuM hoya ke bhUtakALamAM thaI gayuM che, tenuM paccakhANa kevI rIte zakya bane ? teno khulAso karatAM jaNAve che. bhUtakALanuM paccakakhANa eTale ke bhUtakALamAM je anucita AcaraNa thayuM hoya tenI niMdA ane gaha karuM chuM ane vartamAnakALamAM anucita AcAra sevI rahyo chuM, ene aTakAvuM chuM ane bhaviSyakALamAM nahi karuM, e pramANe niyama kare che. eTale paccakhANa A pramANe traNe kALanA viSayavALuM hoya che. porisI Adi paccakakhANonA je je kALa kahyA che, teTalA kALa sudhI te 148 bhASyatrikabhAvatrika
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakkhANanuM parama AdarapUrvaka rakSaNa karavuM te tenuM pAlana che. koIpaNa sAMsArika svArtha ke lAbhane khAtara kALa pUrNa thayA pahelAM pALavuM nahi eTale bhojana na karavuM. kAraNa ke saMsAranA vyavahAramAM paNa pratijJA laI bIjA lAbha gumAvIne lIdhelI pratijJAnuM pAlana kare che te vyavahArakuzaLa kahevAya che ane lAbha paNa thAya che to mokSamArga jevA mahAna lAbha mATe karelI pratijJA tuccha lAbhonI khAtara kevI rIte bhaMgAya ? paccakkhANanA artha vagerenA jANakA2-ajANakAra saMbaMdhI caturthaMgI nIce pramANe che. (1) paccakkhANa karanAra jANakAra, karAvanAra jANakA2 (2) paccakkhANa karanAra jANakAra, karAvanAra ajANa (3) paccakkhANa karanAra ajANa, karAvanAra jANakAra (4) paccakkhANa karanAra ajANa karAvanAra ajANa A cAra bhAMgAmAM pahelA traNa zuddha che. kAraNa ke AgAra ane kALanA svarUpane baMnene jANe te 52ma zuddha che. paraMtu guru kadAca alpa kSayopazamavALA athavA vayamAM nAnA hoya ane paccakkhANanuM svarUpAdi na jANatA hoya to paNa zraddhALu zrAvake athavA ziSya gurunA bahumAna mATe guru sAkSIe ja paccakkhANa karavuM. e zAstravidhi sAcavavA ajANa guru pAse paccakkhANa kare to paNa te jANakAra hovAthI yathArtha pAlana karI zake che. mATe bIjo bhAMgo paNa zuddha che. trIjA bhAMgAmAM guru jANakAra hoya, eTale paccakkhANanuM svarUpa samajAvIne paccakkhANa Ape eTale paccakkhANanuM yathArtha pAlana thAya che. mATe trIjo bhAMgo paNa zuddha che. jyAre cothA bhAMgAmAM baMne ajANa hovAthI te spaSTa azuddha ja che. phAsiya pAliya sohiya tIriya kiTTiya ArAhiya cha suddha I paccakkhANa phAsiya, vihiNociyakAli juM pattuM 44 pAliya puNapuNa sariyuM, sohiya gurudattasesabhoyaNao / tIriya samahiya kAlA, kiTTiya bhoyaNasamayasaraNA I // 4 // iya paDiyariya ArA-hiyaM tu ahavA cha suddhi saddahaNA 1 jANaNa viNayaDaNubhAsaNa, aNupAlaNa bhAvasuddhitti I46aa bhASyatrika-bhAvatrika 149
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) cha prakAranI zuddhi kareluM paccakkhANa cha prakAre vizeSa zuddha thAya che. (1) sparzita (2) pAlita (3) zodhita (4) tIrita (5) kIrtita ane (6) ArAdhita. : (1) sparzita :- paccakkhANanA svarUpane samajanAra sAdhu athavA zrAvaka sUryodaya pahelAM pote ekalo athavA caitya samakSa athavA sthApanAcArya ke guru samakSa paccakkhANa uccarIne paccakkhANano kALa pUrNa thAya e pahelAM gurune vaMdana karI guru pAse rAga-dveSa rahita ane niyANA rahita paccakkhANa kare. te vakhate gurunI sAthe pote paNa ati maMda svare paccakkhANanA AlApakanA akSaro bole te rIte lIdheluM paccakkhANa sparzita kahevAya. (2) pAlita :- karelA paccakkhANane vAraMvAra saMbhAryuM hoya to te pAlita kahevAya. (3) zodhita :- gurune ApatAM je zeSa vadhyuM hoya te bhojana karavAthI paccakkhANa zodhita kahevAya athavA zobhita kahevAya. (4) tIrita H- paccakkhANano je kALa kahyo hoya te kALathI paNa adhika kALa karavAthI - moDuM paccakkhANa pAravAthI te paccakkhANa taratuM rAkhyuM, eTale tIrita kahevAya. (5) kIrtita :- bhojana karavA besatI vakhate "mAre amuka paccakkhANa hatuM te pUrNa thayuM, mATe have huM bhojana karIza" ema uccAra karavAthI, eTale bhojana samaye pharIthI saMbhAravAthI te paccakkhANa kIrtita karyuM kahevAya. (6) ArAdhita :- uparanI pAMca rItie AcareluM - ArAdheluM paccakkhANa te ArAdhita kahevAya che. athavA cha prakAranI zuddhi bIjI rIte. (1) zraddhAzuddhi (2) jJAnazuddhi (3) vinayazuddhi (4) anubhASaNazuddhi (5) anupAlanazuddhi (6) bhAvazuddhi. (1) zraddhAzuddhi :- siddhAMtamAM sAdhu saMbaMdhI athavA zrAvaka saMbaMdhI pratyAkhyAna je rIte je avasthAmAM ane je kALamAM karavAnuM kahyuM che te rIte te avasthAmAM 1. ahIM "rIti" te munine paMcamahAvratarUpa mULaguNa paccakkhANa ane piMDavizuddhi Adi uttaraguNa paccakkhANa ane zrAvakane pAMca aNuvratarUpa mULaguNa pratyAkhyAna ane diziparimANa Adi uttaraguNa pratyAkhyAna ane te sarvano uccAravidhi jANavo. 150 bhAtrika bhAvatrika
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane te kALe ja te paccakakhANa karavuM yogya che, evI je zraddhA rAkhavI te. (2) jJAnazuddhi :- amuka paccakhANa amuka avasthAmAM amuka kALe amuka rIte karavuM yogya che ane amuka rIte karavuM ayogya che, evA prakAranuM je jJAna te. (3) vinayazuddhi :- gurune vaMdana karavA pUrvaka je paccakhANa karavuM te. (4) anubhASaNazuddhi :- guru paccakakhANa uccarAve te vakhate maMda svare pote paNa paccakhANano AlApaka guru sAthe bolavo-uccaravo te. (athavA guru paccakakhAI kahe tyAre paccakakhAmi ane vosiraI kahe tyAre vosirAmi kahevuM che.) (5) anupAlanazuddhi :- viSama saMkaTa (prApta thatAM paNa paccakhANa bhAMgavuM nahi, paraMtu samyak prakAre) pAlana karavuM te. (ka) bhAvazuddhi :- A lokamAM cakravartI AdinA sukhanI IcchA tathA paralokamAM IndrAdikanA sukhanI abhilASA rahita (GeTale niyANA rahita) temaja bIjA koI paNa prakAranA rAgadveSa rahita thaI paccakakhANa pUrNa karavuM te. 2. "avasthAmAM te sAdhune aMge jinakalpa-sthavirakalpa-parihArakalpa-yathAlaMdakalpa-bAra pratibhAdhArI IityAdi tema ja glAnAdi avasthA ane zrAvakane aMge 11 pratimAdhara, pratimArahita,niyatavratI (amuka vakhate amuka paccakkhANa karavAnI nitya pratijJAvALA) ane aniyatavratI (chUTA) ItyAdi. 3. "a" te sukALa-duSkALa-varSAkALa-zeSakALa ItyAdi athavA namukkArasahiyaMno grahaNakALa sUryodaya pahelAM ane pUrNa kALa sUryodayathI 1 muhUrta bAda ItyAdi rIte paNa pratyeka paccakakhANano yathAsaMbhava kALa jANavo. 4. gurune potAnA tarapha rAgI banAvavA mATe, lokone potAnA bhaktibhAvavALA banAvavA mATe, koI priya vastuno viraha thatAM tene punaH prApta karavA mATe (bAdhA-AkhaDInA svarUpamAM e pratyAkhyAna lokaprasiddha che.) camatkArI zaktio utpanna karavA mATe ane A bhava-parabhavanuM sukha meLavavA mATe je tapazcaryA karavI te sarva rAhita pratyAkhyAna kahevAya tathA A vastu bhAvatI nathI athavA gamatI nathI, teno tyAga karavo athavA virodhIne saMtApa upajAvavAne tejalezyAdi labdhi prApta karavA mATe ItyAdi kAraNathI dezahita pratyAkhyAna kahevAya. athavA cAlu tapazcaryAmAM te tapazcaryA pratye AkarI lAgavAthI) krodha-kheda karavo athavA bIjA koI pratye krodha karavo, athavA guru AdikathI rIsAIne AhArAdikano tyAga karavo tathA te tapa saMbaMdhI (huM Avo mahAna tapasvI chuM evuM) abhimAna dharavuM athavA bIjA padArthonA lAbhathI paNa abhimAnI thavuM, te devadita pratyAkhyAna ane cAlu tapazcaryAmAM zrI mallinAtha prabhunA pUrva bhavanA jIvanI jema) tetapa saMbaMdhI mAyA-prapaMca karavo athavA bIjA koI prakArano mAyA-prapaMca karavo tathA (tapasaMbaMdhI lobha karavA yogya hovAthI tapa sivAya anya) dhana-dhAnyAdi saMbaMdhI lobha karavo te rAhita pratyAkhyAna kahevAya. mATe tevA tevA sarva prakAranA rAga-dveSa rahita thaI pratyAkhyAna karavuM. bhASyatrika-bhAvatrika 151
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakhANasa phala, ihaparaloe ya hoi duvihaM tuI ihaloe dhamilAI, dAmannagamAi paraloe II4nA paccakakhANamiNe se-viNa bhAveNa jiNavarudiThaM! pattA asaMta jIvA, sAsayasukha aNAbAe I48mAM (9) phaLa : A rIte kareluM paccakakhANa be prakAre phaLa Ape che. (1) Ihaloka phaLa, (2) paraloka phaLa. jemAM A lokamAM zuM phaLa maLyuM, tenA upara dhammilakumAra vagerenuM daSTAMta che ane paralokamAM zuM phaLa maLyuM, tenA upara dAmannaka vagerenuM daSTAMta che. dhamilakumAranuM daSTAMta (A lokanA phaLa saMbaMdhI) jabUdIpanA dakSiNa bharata kSetramAM kuzArta nAmanA nagaramAM surendradatta nAmanA zreSThine subhadrA nAmanI strI hatI. tene saMtati na hovAthI banne jaNa ati ciMtAgrasta rahe che, paraMtu dharmanA prasAdathI putra prApti thaze, ema jANI atyaMta dharmArAdhanamAM kALa vyatIta kare che; keTaleka kALe putrano janma thayo, tenuM mi) evuM nAma sthApyuM. te anukrame moTo thatAM aneka kaLAomAM nipuNa thayo. sAthe dharmazAstra paNa zIkhyo ane dharmakriyAmAM atyaMta prItivALo thayo. mAtA-pitAe e ja nagaranA dhanavasa zeThanI yazomati nAmanI kanyA paraNAvI ke je eka ja jaine guru pAse bhaNatAM dhammila pratye anurAgavALI thaI hatI. banne jaNa potAno saMsAra-vyavahAra sukhapUrvaka calAve che, paraMtu thoDe kALe dhamilakumAra dharmavRttimAM ane adhyAtmarasamAM bahu rasika thavAthI saMsAravyavahArathI virakta jevo thayo, navapariNIta strIne paNa mAyAjALa sarakhI gaNavA lAgyo. yazomatie potAnA patinI vimukhatA ane potAnA duHkhanI vAta sakhIone kahI ane sakhIo pAsethI ghamilanI mAtAe paNa te vAta jANI zeThane kahI. zeThane paNa ciMtA thaI ke putra vyavahAramArga jANato nathI ane lokamAM paNa te mUrkha gaNAya che. tyArabAda tenA upAya mATe zeThanI ghaNI manA chatAM zeThANIe saMsArakazaLa thavA mATe dhammilane jagArIone soMpyo. temAMthI anukrame vezyAgAmI thayo. mAtA vezyAne tyAM dararoja dhamilanA maMgAvyA pramANe dhana mokale che. aMte ghaNe kALe mAtAe putrane teDavA mokalyo. chatAM ghera na Avyo. mAtA-pitA putranA viyogamAM ne viyogamAM ja maraNa pAmyAM ane yazomatine mAthe sarva gharabhAra AvI paDyo. potAnA pati dhana maMgAve te pramANe mokalatAM yazomati paNa sarvathA nirdhana thavAthI piyara cAlI gaI. 1para bhASyatrika-bhAvatrika
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ have dhanaprApti baMdha thavAthI vasaMtatilakA putrIno ati prema chatAM vasaMtasenA vezyAe (akkAe) dhamilanI durdazA karI gharamAMthI kADhI mUkyo. tene bhamatAM bhamatAM zrI agaDadatta mahAmuni maLyA. temaNe potAnuM savistara caritra kahIne te dvArA upadeza Apyo. tethI pratibodha pAmyA chatAM dhamilakumAre guru mahArAjane kahyuM ke - he guru mahArAja ! mane hajI saMsArasukhanI IcchA rahelI che, te pUrNa thAya evo upAya batAvo, pachI Apa kahezo tema karIza. gurue kahyuM - muni sAMsArika sukhano upAya batAve nahi, paNa AmAM pariNAme Azrava te saMvararUpa thanAra che mATe upAya batAvuM chuM ke - tamAre cha mAsa paryanta AyaMbilano cauvihAra tapa karavo, paNa dravyathI muniveSa aMgIkAra karavo, doSa rahita gocarI karavI, munipaNuM jALavavuM ane navakAra maMtranA nava lAkha jApa uparAMta SoDazAkSarI maMtra huM batAvuM chuM, teno paNa jApa karavo. A pramANe cha mAsa sudhI karavAthI tamArI IcchA pUrNa thaze. (ahIM zrI agaDadatta munie dhamilakumArane ghaNo vizeSa vidhi vagere batAvyo che te dhamilakumAranA caritrathI tathA rAsa vagerethI jANavo.) dhampilakumAre guru mahArAjanA kahevA pramANe yathArtha rIte cha mAsa paryanta tapa, japa vagere karI muniveSa tajI dIdho. tyArabAda devanI prasannatAthI temaja pUrvabhavamAM bAMdhelA azubha karmanA kSayathI rAjya, strI, putrAdikanA vaibhavarUpa aneka prakAranAM sAMsArika sukha pAmyA. prAnta dharmaruci nAmanA guru maLyA. temaNe upadeza Apyo ane pUrvabhava kahyo. tethI vairAgya pAmI rAjya putrane soMpI pote strIo sahita cAritra aMgIkAra karyuM ane dIrghakALa paryata cAritranuM pAlana karI aMte mAsanuM anazana karI dhamila muni ane be sAdhvI kALa karI bAramA azruta nAmanA devalokamAM utpanna thayA. tyAMthI mahAvidehamAM utpanna thaI cAritra laI kevaLajJAna pAmI mokSapada pAmaze. e pramANe dharmilakumAre paccakakhANanA (tapanA) prabhAvathI A bhava saMbaMdhI sukha meLavyuM ane prAnta mokSapada pAmyA. - dAmannakanuM daSTAMta (paralokanA phaLa saMbaMdhI) rAjapura nagaramAM rahetA sunaMda nAmanA kulaputre potAnA mitra jinadAsa zrAvakanA upadezathI sAdhu pAse mAMsanuM paccakakhANa karyuM. dezamAM duSkALa paDavAthI sarva loka mAMsAhArI thayA. sunaMdanuM kuTuMba sudhAthI pIDAya che, chatAM sunaMda matsya mAravA jato nathI. eka vAra sALo Agraha karIne sunaMdane sarovara para laI gayo bhASyatrika-bhAvatrika 153
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane jALa ApI maccha pakaDavA kahyuM to paNa jALamAM je maccha Ave tene choDI mUke, ema traNa divasa sudhI karyuM. anne sunaMda anazana karI maraNa pAmI mAMsa paccakakhANanA prabhAve rAjagRhanagaramAM dAmannaka nAmano zreSThiputra thayo. tyAM ATha varSano thatAM sarva kuTuMba marakInA rogathI maraNa pAmyuM, tyAre sunaMda e ja nagaramAM sAgaradatta nAmanA zeThane tyAM rahyo. tyAM bhikSArthe AvelA sAdhuomAM moTA sAdhue sAmudrika zAstranA jJAnathI "A dAmannaka, zeThanA gharano mAlika thaze." ema bIjA sAdhune kahyuM, te zreSTie sAMbhaLavAthI tene caMDAlo pAse mArI nAkhavA mokalyo, paraMtu caMDAloe nAnI AMgaLI chedI tene nasADI mUkyo; te nAsIne e ja zeThanA gokulavALA gAmamAM gayo. tyAM gokulanA rakSaka svAmIe tene putrapaNe rAkhyo. keTaleka varSe tyAM AvelA sAgara zeThe tene oLakhI pharIthI mArI nakhAvavA kAgaLamAM viSa Apajo" ema lakhI te lekha sAthe potAne ghera mokalyo, paraMtu thAka lAgavAthI te ja nagaranI bahAra devamaMdiramAM te sUto che; teTalAmAM tyAM AvelI te ja zeThanI viSA nAmanI kanyAe te dAmannaka para moha pAmavAthI pAse rahelA patramAM "viSa"ne badale "viSA" sudhAryuM, jethI ghera jatAM tene zeThanA kuTuMbIoe zeThanI viSA kanyA paraNAvI. zeThe ghera AvatAM anartha thayo jANI punaH mArI nakhAvavAno upAya racyo, paraMtu vidhinA yoge tene badale zeThano putra ja haNAyo. eTale sAdhunuM vacana asatya nahi thAya ema mAnI zeThe tene gharano mAlika karyo. anukrame rAjAe paNa nagarazeThanI padavI ApI. te nagaramAM guru padhAryA jANI vaMdanA karavA gayo. tyAM dharmadezanA sAMbhaLI pUrvabhavanuM mAMsanuM paccakhANa smaraNamAM AvyuM, tethI samyakatva pAmI dharmArAdhana karI devalokamAM gayo. tyAMthI mahAvidehamAM utpanna thaI mokSapada pAmaze. A pramANe paccakakhANano sarva vidhi anaMtajJAnI zrI jinezvaroe ja kahyo che ane tenuM sarvottama phaLa mokSasukha prApta thavuM e ja che. A paccakkhANa vidhi AcarIne bhUtakALamAM anaMta jIvo mokSasukha pAmyA che. vartamAnakALamAM aneka jIvo mokSasukha pAme che ane bhaviSyamAM anaMta jIvo mokSasukha pAmaze. paccakakhANa dharma AdaravAno ane te saMbaMdhI laukika kupravacano tyAga karavAno upadeza vaLI ahIM vizeSa samajavA yogya e che ke - prabhue prarUpelo pratyAkhyAna dharma pAlana karavo e ja manuSyabhava ane jaina dharma pAmyAnuM sarvotkRSTa phaLa che, te 154 bhASyatribhAvatrika
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAlana karavAthI ja Atmadharma saMpUrNa pragaTa thaI paramAnaMdanI (mokSanI) prApti thAya che. chatAM te prabhu prarUpita pratyAkhyAna dharmane pAlana karavA jevI zakti (vIryAntarAya karmanI prabalatA vaDe) na hovAthI athavA tevo bhAva paNa (apratyAkhyAnAdi kaSAya mohanIya karmanI prabaLatA vaDe) na thavAthI jo te grahaNa na karI zakIe, to paNa pratyAkhyAna dharma mokSanuM 52ma aMga che ane kevaLa bhAvathI (avyakta) athavA to dravya sahita bhAvathI (vyakta) paNa pratyAkhyAna dharma jyAM sudhI prApta nahi thAya tyAM sudhI AtmAnI mukti paNa nahi ja thAya, evI samyak zraddhA to avazya rAkhavI. pratyAkhyAna dharma saMbaMdhI laukika kupravacano vaLI pratyAkhyAna dharmanI sanmukha thayelA dhamma jIvoe pratyAkhyAna dharmathI ane tenI bhAvanAthI paNa patita karanArAM je laukika kupravacano che, te jANI-samajIne teno tyAga karavo yogya che, te kupravacano A pramANe - 1 mananI dhAraNA mAtrathI dhArI levuM te paccakkhANa ja che, hAtha joDIne uccAravAthI zuM vizeSa che ? - e kupravacana. . 2 - marUdevA mAtAe* kyAM paccakkhANa karyuM hatuM ? chatAM bhAvanA mAtrathI mokSe gayA mATe bhAvanA uttama che - e kupravacana. 3 bharata cakravartI cha khaMDanuM rAjya bhogavatAM paNa vrata niyama vinA bhAvanA mAtrathI kevalajJAna pAmyA - e kupravacana. - 4 - zreNika rAjAe navakArazI jevuM paccakkhANa na karavA chatAM paNa prabhu uparanA prema mAtrathI tIrthaMkara gotra bAMdhyuM. mATe paccakkhANathI zuM vizeSa che ? - e kupravacana. 1 A kupravacanomAM keTalAMka vacano zAstrokta paNa che, paraMtu zAstramAM to te vacano jIvone dharma sanmukha ka2vAnI apekSAe kahyAM che, chatAM e ja vacano pratyAkhyAna dharmane halako pADavA mATe bolAtAM hovAthI kupravacano kahevAya. * marUdevA mAtA, bharata cakrI ane zreNika rAjA ItyAdi jIvo jo ke vyakta (lokadRSTimAM Ave evo) pratyAkhyAna dharma pAmyA nathI, to paNa zAstradRSTie to vrata-niyamAdi avyakta paNa pratyAkhyAna dharmathI ja mokSa ItyAdi bhAva pAmyA che, to paNa pAMca IndriyonA viSayamAM parAdhIna banelA ane tethI ja viSayo tyAjya che evI mAnyatArUpa zraddhAmArgamAM nahi Avela jIvo ja evAM pravacano pragaTa karI pratyAkhyAna dharmane halako pADe che, potAnI viSayAdhInatAno bacAva kare che ane bhakSyAbhakSya jevA vivekamAM na AvyA chatAM paNa AtmadharmIpaNuM darzAvavA prayatna kare che. bhASyatrikabhAvatrika 155
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 - dAna, zIla, tapa ane bhAvanA. A cAra dharmamAM paNa bhAva dharmapradhAna kahyo che, paraMtu dAnAdika nahi - e kupravacana. 6 - vrata-niyama paccakkhANa e to kriyA dharma che ane kriyA to jJAnanI dAsI che, mATe jJAnAdika rUpa bhAvanA uttama che, paNa vrata-niyamAdi kriyA uttama nathI - e kupravacana. 7 - vaLI paccakkhANa laIne pALI na zakAya to vratabhaMga karavAthI mahAdoSa prApta thAya che, te karatAM bhAvanA mAtrathI paccakkhANa lIdhA vinA ja vrata-niyama pALavA te uttama che - e kupravacana. 8 - paccakkhANa laIne paNa mana kAbUmAM rahetuM nathI, nitya niyama pramANe mana to AhAra-vihAramAM bhamatuM ja rahe che, tyAre paccakkhANa lIdhuM kAmanuM zuM ? - e kupravacana. 9 - koI jIva aNabhAvatI athavA alabhya (prAyaH na maLI zake evI) vastunuM paccakkhANa kare tyAre tenI hAMsI kare ke - emAM teM zuM choDyuM ? nA maLI nArI tyAre bAvo brahmacArI - e kupravacana. - 10 - loka samakSa ubhA thaI hAtha joDI ThAThamAThathI pratyAkhyAna uccaravuM e to meM paccakkhANa karyuM evo lokadekhAva-ADaMbara che, mATe jema guptadAna ghaNA phaLavALuM che, tema mana mAtranI dhAraNAthI dhAreluM ane pALeluM paccakkhANa ghaNA phaLavALuM che - e kupravacana. ItyAdi bIjAM paNa aneka kupravacano che, to paNa e 10 mukhya jANI kahyAM che. e kupravacano pratyAkhyAna dharmanAM vighAtaka ane dharmathI patita karanArAM hovAthI pratyAkhyAna dharmamAM ujamALa thayelA jIvoe AdaravAM nahi, bolavAM nahi tema sAMbhaLavA paNa nahi. 156 bhAtrika bhAvatrika
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakakhANa bhASya gAthArtha bhASyatrika-bhAvatrika 157
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakakhANa bhASya dasa paccakhANa cauvihi, AhAra vIsagAra aduttA! dasavigai tIsa vigaI-ga duhabhaMgA myuddhi phela nA aNAge camaindrata koDI-sahiya 'niyaMti "aNagAra | sAgAra nira vasesa, parimANakarDa sake "addhA navakArasahi, porisa, purimaDe gAsaNagaThANe cA AyaMbila abhaTTa, carime A abhignahe vigaI Ilal uggae sUre A namo, porisI paccakakha uggae sUre | sUre uggae purima, abhatakuM paccakhAi tti IIII bhaNai guru sIso puNa, paccakakhAmi tti eva vosiraiI uvaogitya pamANe, na pamANaM vaMjaNacchalaNA pA. paTame ThANe terasa, bIe sinni u sigAi tathaMmi pANaksa caulcamI, devagAsAi paMcamae kazA namu porisi saTTA, purimava aMgurUmAi aDa terA nivi vigadaMbila tiya, tiya du agAsaNa egaThANAi IINI - 158 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvArtha daza paccakkhANa, cAra prakArano vidhi AhAra, pharIthI nahi uccarAyelA bAvIza AgAra, daza vigaI, trIza nIviyAtA, be prakAranA bhAMgA, cha vizuddhi ane phaLa. // 1 // (A nava dvAranA 90 prakAra thAya che) 1. daza paccakkhANa anAgata, atikrAnta, koTi sahita, niyaMtrita, anAgAra, sAgAra, niravazeSa, parimANa kRta, sAMketika ane addhA. // 2 // daza kALa paccakkhANa navakArasahita, porisI, purimaa, ekAzana, ekalaThANuM, AyaMbila, upavAsa, carima, abhigraha ane vigaI. II3II cAra prakArano uccAravidhi navakAra sahitanA paccakkhANamAM "uggae sUre", porisInA paccakkhANamAM "uggae sUre", purimaTTu ane upavAsamAM "sUre uggae", purimaa ane upavAsamAM "sUre uggae", "paccakkhAI" ema guru kahe, tyAre paNa ziSya "paccakkhAmi" ema kahe, e pramANe vosi2I vakhate ziSya vosirAmi kahe. ahIM upayoga pramANa che, akSaranI bhUla pramANa nathI gaNAtI. II4-5 // uccAra-bhedo pahelA sthAnamAM tera, bIjAmAM traNa ane trIjAmAM traNa, cothAmAM pANassanA ane pAMcamAmAM dezAvakAzika vagereno (uccAra thAya che.) IGI sthAnomAM uccAra pado navakArasI, porisI-sAr3haporisI, purimadgha, avagna ane aMguDha sahiyaM Adi ATha maLIne te2, nIvi, vigaI ane AyaMbila, e traNa, biAsaNa, ekAsaNa ane ekalaThANuM e traNa. IIII bhASyatrika-bhAvatrika 159
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDhamaMmi cautpAI, terasa bIyaMmi taiya pANasaT desavagAsaM turie, carime jaha-saMbhavaM neya pATA taha majha-paccakakhANesu, na pihu sUruggayAi vosiraiI. karaNavihi che na bhannai, jahA-DaDavasIAi biya-de galA taha tivi paccakhANe, bhannati ya pANagasa AgArAmAM duvihA-haDahAre azcitta-bhoiNo taha ya phAsu-jale II1nA isucciya khavaraMbila-niviAisu phAsuyaM ciya jala tu! saTTA vi picaMti tahA, paccakhaMti ya tihA-DaDahAra ll11aaaa cauhADaDahAraM tu namo rasiMpi mukhINa sesa tiha cauhApa nisi porisi purimegA-haDasaNAi saDhANa du-ti-cIhA II1ranA khuha-parAma-khamegAgI, AhAri va ei dei vA sAyaT khuhio va khivai kuhe, je paMkuvame tamAhAro ll13 asaNe muggoaNa-sag-maMDa-para-kha-rabba-kaMdAI ! pANe kaMjiya-java-kayara-kakkaDodaga-surAi-jale II14 khAimi bhaktosa phalA-DaDai, sAme suMThi-jIra-ajamAI ! mahu-gula-taMbolAI, aNahAre moa-niMbAI 1pa 130 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelA uccArasthAnamAM cotha bhaktAdi, bIjAmAM tera, trIjAmAM pANasma, cothAmAM dezAvagAsika ane carima-chellAmAM pAMcamAmAM) yathAsaMbhava jANavuM. ll bIjA vAMdaNAmAM jema "AvassiAe pada pharIthI kahevAtuM nathI, tema vacalA paccakakhANomAM "sUre uggae" vagere ane "vosiraI" judA judA kahevA nahi; kema ke, evo) kriyAvidhi che. ICI. tathA tivihAranA paccakakhANamAM, acittabhojInA duvihAramAM temaja prAsuka jaLanA paccakhANamAM, pANassanA (cha) AgAra kahevAya che. /10nA eTalA mATe ja, upavAsa, AyaMbila ane nIvi, vageremAM zrAvako paNa prAsuka jaLa ja pIe che ane tivihAranuM paccakhANa kare che. ||11|| navakArasI ane muni mahArAjanAM rAtrinAM paNa paccakhANo cauvihAramAM ja hoya, bAkInAM paccakakhANo tivihAra athavA cauvihAravALAM hoya ane rAtrinAM paccakhANo, porisI vagere purimaDha vagere ane ekAzana vagere paccakakhANo, zrAvakone duvihAra, tivihAra athavA cauvihAra hoya. ll12ll 3. cAra prakArano AhAra ekalo padArtha sudhA zamAvavAmAM samartha hoya athavA AhAra sAthe bhaLelo hoya; athavA svAda Apato hoya athavA kAdava sarakho hovA chatAM paNa bhUkhyo thayelo mANasa peTamAM je utArI jAya, te AhAra gaNAya. I13. azanamAM:- maga, odana, sAthavo, mAMDA, dUdha, khAjA vagere. khAdya, rAba ane kaMda vagere ane pAnamAM - kAMjInuM, javanuM, kerAMnuM, kAkaDInuM pANI tathA madirA vagerenuM pANI che. ll14 khAdimamAM - bhUjelA dhAnya ane phaLa vagere, svAdimamAM - sUMTha, jIru, ajamo vagere tathA madha, goLa, pAna-sopArI vagere ane aNAhArImAM mUtra ane lImaDo vagere che. 1po. bhASyatri-bhAvatrika 191
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ do navakAri cha porisi, saga purima bagAsa aThA sattegANi aMbili, aTha paNa caurthIi cha pANe II11aaaa cau carime caubhigrahi, paNa pAvaraNe navaTha nivvIe ! AgAmittavivega, muLu dava-vigai-niyamiTha ll1ii anna saha du namukAre, anna saha paccha disa ya sAhu savvA porisI cha saDha-porisisa purima satta samahattarA II18II anna sahasAgAriA, AuTaNa guru A pAri maha sabaT. ega-biyAsaNi aha , saga igaThANe auMTa viNA II1lI anna saha levA giha, ukipatta pahucca pAri maha savA vigaI nizvigae nava, paDucca-viSNu aMbile aTha l20mAM anna saha pAri maha savya, paMca khama(va)Ne cha pANi levAII cau carimaMguThAI-habhigrahi anna saha maha saba ravA duddha-mahu-ma-tille, cauro dava-vigai caura piDa-davAmAM ghaya-gula-dahiyaM pisiya, makhaNa-pakkanna do piMDA pArA porisi-sa-avaDha, du-bhatta-nivigai porisAi samA aMgu-muThi-gaMThI-sacitta-dabAiDabhigrahiya rasA 132 bhASyatri-bhAvatrika
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. bAvIza AgAra navakArasImAM be, porisImAM cha, purimaDhamAM sAta, ekAzanamAM ATha, ekalaThANamAM sAta, AyaMbilamAM ATha, upavAsamAM pAMca ane pANasamAM cha AgAra che. / 16 / / carimamAM cAra, abhigrahamAM cAra, prAvaraNamAM pAMca ane nIvimAM nava athavA ATha AgAra che. tyAM dravavigaInA tyAgamAM "ukkhittavivegeNaM" AgAra choDIne bAkInA ATha che. II17nA navakArasImAM annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, e be, porisImAM ne sArdhaporisImAM anna saha pacchanna disAmo sAhuva savvasamA cha ane purimaDhamAM mahattarA sahita sAta AgAro che. 18 / / ekAzana ane biAsaNamAM annatya sahasA sAgAriA AuTaNa guru abdu. pArikA mahattarA ane savvasamAhi e ATha ane ekalaThANAmAM AuMTaNapasAreNaM vinA sAta AgAra che. 19 // vigaI ane nIvimAM annatthaNA sahasA levAleve gihatthasaM ukkhittavive pahucca pAriTThA mahattarA savvasamAhi e nava ane AyaMbilamAM paDuccamakkhieNe vinA ATha AgAra che. II20nA upavAsamAM annatthaNA sahasA pAriTTA mahattarA savvasamAhi e pAMca. pANasamAM leveNa vA Adi cha tathA carimamAM, aMguDhasahiyaM vageremAM ane abhigrahamAM annatthaNA sahasA mahattarA savvasamAhi e cAra AgAra che. 21 dUdha, madha, madirA ne tela, e cAra drava-vigaI, ghI, goLa, dahIM ne mAMsa, e cAra piMDadrava vigaI tathA mAkhaNa ane pakavAnna, e be piMDa vigaI che. 22 porisI ane sADhaporisImAM, purimaa ane avajramAM, ekAsaNA ane beAsaNAmAM, nIvi ane vigaInA paccakkhANamAM tathA aMguDha-muki-gaMThisahita, sacitta dravyAdika ane abhigrahamAM paNa nAmathI ane saMkhyAthI sarakhA AgAra hoya che. 23 bhASyatrika-bhAvatrika 163
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ visaraNamaNAbhogo, sahasAgAro sayaM muha-paveso ! pacchanna-kAla mehAI, disivivarajAsu disi moho rajA sAhu-vacaNa-"ugvADA-porisi taNu-sutvayA samAhitti ! saMghA-DaDai-kaja mahattara, gihatya-badAi sAgArI garapA AuTaNamaMgANuM guru-pAluNa-sAhuguru-abhuThANuM ! pariThAvaNa vihigahie, jaINa pAvaraNi kaDi-paDho rakA kharaDiya lUhiya DovAi, leva saMsaTha Ducca maMDAiI utti piMDavigaINa, makhiyaM aMgulIhiM maNA ll2nA levAa AyAmAi, iyara sovIramacchamusiNa-jalA dhoyaNa bahula sasilya, uraseima iyara sityaviNA 28 paNa cau cAu cau du duviha, cha bhakta duddhAi vigai igavIsA ti duti cauviha abhakakhA, cau mahumAi vigai bAra para khIra ghaya dahiya tilla, gula pakkanna cha bhasma-vigaIo go-mahisi-uri-aya-elagANa paNa duddha aha cauro ll30II ghaya dahiyA u-iviNA-tila sarisava ayasi laDha tilla cA dava-guDa-piMDa-guDA do, pakkanna tilla-ghaya-taliyaM Il31aaaa 164 bhASyatri-bhAvatrika
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ anAbhoga= bhUlI javuM, sahasAgAra= acAnaka moDhAmAM AvI paDavuM, pracchannakAla= vAdaLA vagerethI, digboha= dizA bhUlI javI. ra4ll. sAdhu vacana= "ugvADA porisI" zabdo, samAdhi= zarIranI svasthatA, mahattara= saMghAdikanuM kAma, sAgArika= gRhastha, bandI vagere. 1rapA AkuMcana (prasAraNa)= zarIranAM aMgonuM, guru abhutthAna= guru, prAthurNika sAdhu nimitte UbhA thavuM, munione-pariThAvaNa= paraThavavA yogyane vidhipUrvaka grahaNa karavAnuM ane prAvaraNa= colapaTTo levAno hoya. rA. lepAlepa, kharaDAyA pachI lUchI nAkhelI kaDachI vagere AzrayI, saMsRSTa= zAka ane mAMDA vagerene sparza thayo hoya, uslipta= kaThaNa vigaI mUkIne upADI lIdhI hoya, prakSita= AMgaLI vagerethI saheja copaDela hoya. rA. osAmaNa vagere lepakRt, apakRtu= kAMjI vagere accha= uSNa jaLa, bahula= dhovaNa, sasiphatha= utsadita-dANA, ATA vagere sahita. asiphatha= dANA, ATA vagere rahita. 28 5. daza vigaIo dUdha vagere cha bhakSya vigaIo :- pAMca, cAra, cAra, cAra, be ane be prakAre, ema ekavIsa thAya che. madha vagere cAra abhakSya vigaIo traNa, be, traNa ane cAra prakAre ema bAra thAya che. merI 10. vigaIo ane tenA 33 peTA bhedo dUdha, ghI, dahIM, tela, goLa ane pakavAnna, bhakSya vigaIo che. gAya, bheMsa, UMTaDI, bakarI ane gheTInuM ema pAMca prakAre dUdha, have cAra prakAre. ||30. ghI tathA dahIM - te UMTaDI vinA. tala, sarasava, aLasI ane kasuMbI. tela, DhIlo goLa ane kaThaNa goLa, ema be prakAre goLa ane telamAM ane ghImAM taLela pakavAnna. 30-31// bhASyatrika-bhAvatrika 105
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ paya-sADi-khIra-perA-Davalahi-duddha iduddha-vigai-gayA ! daM-bahu-apa-taMdula-tacunnabila-sahiya duddha ll3razA nibhaMjaNa-vIsaMdaNa-pakkosahi-tariya-ki-ipakka-ghaN I dahie karaMba-sihariNi-sa-lavaNa-dahi-dhola-ghola-vaDA 33 tilakuTI-nibabhaMjaNa-pakkatila-paksahitariya-tilla-malI ! sakkara-gula-vANaya-pAya-khaMDa-addha-kaTi-immu-raso ll34nA pUriya-tavapUA bIa-pUe tanneha-turiya-ghANAI ! gula-hANI jala-lapasi, A paMcamo putti-kayapUo IIupA duddha dahI cariMgula, dava-gula ghaya-tilla ega bhagvariMga piMDa-guDa-makhaNANe, adA-DaDamalayaM ca saMsaa IIkA davya-hayA vigaI vigai-gaya puNo teNa te hayaM dabaeNT. uddharie tattemi ya, ukiTha-davyaM maM canne II3LA 16 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. trIza nIviyAtAM dUdhanAM nIviyAtAM drAkSa, ghaNA ane thoDA cokhA, cokhAno ATo ane khATA padArtha, sahita dUdha, te payasADI, khIra, peyA, avalehikA (caTAya tevI), rAba, dugvATI, dUdha vigaI saMbaMdhI che. 3rA. ghInA ane dahIMnA pAMca pAMca nIviyAtAM dAjhIyuM, dahIMnI tara ane ATo pakAveluM ghI, auSadhio nAkhIne ukALelA ghInI tarI, kITTI ane kAMI nAkhIne ukALela ghI. dahIMnA - karaMbo, zIkhaMDa, mIThAvALuM dahIM, kapaDe chaNeluM dahIM ane te (chaNeluM) vaDAvALuM dahIM. ll33ll. tela ane goLanAM pAMca pAMca nIviyAtAM tilavaTI, bALeluM tela, auSadhi nAkhI ukALeluM tela, pakavelI auSadhinI taranuM tela ane telanI malI. tathA sAkara, gaLamANuM, pAyo karelo goLa, khAMDa ane ardha ukALela zelaDIno rasa (e pAMca goLanAM nIviyAta che.) Il34o. paphavAnnanAM pAMca nIviyAtAM AkhI tavImAM samAya tevaDA eka pUDalA pachIno bIjo pUDalo, te ja snehamAMno cotho vagere ghANa, goLadhANI, jaLalApasI ane pAMcamo - potuM daI taLelo pUDalo. 3pa. saMskRSTa dravya khAvAnI vastu upara dUdha ane dahIM, cAra AMgaLa, DhIlo goLa, ghI ane tela. eka-eka AMgaLa hoya, kaThaNa goLa ane mAkhaNanA pIlunA mhora jevaDA kakaDA hoya, to saMskRSTa (kahevAya). l3vA nIviyAtAnuM lakSaNa ane matAntare bIjuM nAma dravyathI haNAyelI vigaI ane te kAraNathI te vaDe haNAyeluM dravya, taLatAM vadheluM ghI vagere. temAM nAMkheluM te dravya paNa, nIviyAtuM che. bIjA AcArya bhagavaMto ene utkRSTa dravya (kahe che.) Il3zA bhASyatri+bhAvatrika 197
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ tila-sakyuli vara-solAi, rAyaNaMbAi dakha-vANAI ! DolI tilAI Iya, sarasuttama-davya leva-kaDA Il38. vigai-gayA saMsaThA, uttamadavA ya vivigaiyaMmi kAraNa-jAya mud, kakhaMti na bhunuM je vud In3lA vigaI vigaI-bhIo, vigai-garca jo iM muMjae sAhu vigaI vigai-sahAvA, vigaI vigaI balA ne II4nA kuttiya-macchiya-bhAmara-mahuM tihA ka7-piTha-maja duhA! jala-thala-paga-maMsa tihA, ghayavya makakhaNa cau abhaA javA maNa-varaNa-kAya-maNavaya-maNataNa-vayataNu-tijogI saga sattA kara-kAraNumai du-ti-jui, tikAli sIyAla-bhaMga-sarca I4rA eyaM ca utta-kAle, sayaM ca maNa-vAya-taNUhiM pAlaNIyA jaNaga-jANaga-pAsatta, bhaMgacauge tisu aNunnA I43 phAsiya-pAliya-sohiya-tIrivakiTiya-ArAhiya cha suddhA paccaMANe phAsiyavihiNociyakAli je pad II44 pAliyaM puNapuNa sariyuM, sohiya guru-datta-sesa-bhoyaNao . tiriya samahiya-kAlAkiya bhoyaNa-samaya-saraNA ApA isa paDiyariyaM ArAhiye, tu ahavA cha suddhi saduhaNA | jANaNa viNayaDaNabhAsaNa-azupAlaNa bhAvasRddhi-tti IkA 168 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarasottama dravya talasAMkaLI, va2solAM vagere, rAyaNa ane kerI vagere tathA drAkSanuM pANI vagere, DoLIyuM ane tela vagere. e sarasa-uttama dravya ane lepakRta kahevAya che. 38 // nIviyAtAM : saMsRSTa ane uttama dravyonI kalpyAkalpatA nIvimAM-nIviyAtAM, saMsRSTa dravyo ane uttama dravyo, koI khAsa kAraNa hoya te sivAya khAvA na kalpe; kema ke kahyuM che ke - 5395 vigaI ane nIviyAtAM khAvAthI nukasAna durgatithI bhaya pAmelA je munirAja vigaI ane nIviyAtAM khAya, tethI vikArI svabhAvavALI vigaIo vikArarUpa hovAthI baLAtkAre durgatimAM laI jAya che. I40 cAra abhakSya mahAvigaIo kuMtA, mAkhI ane bhamarInuM madha traNa prakAre, kASTha ane loTanI madirA - be prakAre, jaLacara, sthalacara ane khecaranuM mAMsa - traNa prakAre tathA ghInI jema mAkhaNa cAra prakAre che, e abhakSya che. 41 - 7. be prakAre paccakkhANanA bhAMgA mana, vacana, kAyA. mana-vacana, mana-kAyA, vacana-kAyA ane trisaMyoge, karavuM, karAvavuM, anumodavuM, babbenA ane traNeyanA yoge, sAtIyA sAta ane traNa kALa. ekaso suDatAlIza bhAMgA. I42 // e paccakkhANa zAstramAM kahelA kALa pramANe ane pote mana-vacana-kAyAthI pALavuM tathA jANa ane ajANa, pAsethI - ema cArabhAMgAmAM traNa bhAMgAnI AjJA che.||43|| 8. paccakakhANanI cha zuddhio sparzita, pAlita, zodhita, tIrita, kIrtita ane ArAdhita, e cha zuddhi che ane vidhipUrvaka je paccakkhANa yogya vakhate lIdhuM hoya te sparzita. I // 44 // vAraMvAra saMbhAryuM hoya - te pAlita, guru mahArAjane vahorAvyA pachI vadhelAnuM bhojana, te zodhita, kaMIka adhika kALa thavA devo te tIrita ane bhojana vakhate saMbhAravuM, te kIrtita. 45 // e pramANe barAbara jALaveluM, te ArAdhita, athavA paccakkhANa (tarapha) zraddhA, jANapaNuM, vinaya, anubhASaNa, anupAlana ane bhAvazuddhi, e prakAre cha zuddhio 9.118911 bhASyatrika bhAvatrika 179
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakkhANasa phalaM, iha para-loe ya hoi duvihaM tu I iha-loe dharmilAi, dAmannagamAi para-loe Il47nA paccakkhANamiNe seviUNa, bhAveNa jiNa-varuddis I pattA aNaMta-jIvA sAsaya-sukSma aNAbArha ||48tA 170 bhASyatri-bhAvatrika
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. be prakAranuM phaLa A lokamAM ane paralokamAM ema be prakAre paccakkhANanuM phaLa che. temAM - A lokamAM dhammilakumAra ane paralokamAM dAmannaka vagere. II47 zrI jinezvara bhagavaMtoe upadezela A paccakkhANane bhAvapUrvaka AdarIne anaMta jIvo bAdhA rahita zAzvat sukha pAmyA che. 485 bhASyatrika bhAvatrika 171
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ praznottarI (1) paccakakhANa keTalA prakAranA che ? ahIM je 9 dvAra batAvyA te kayA paccakakhANanA che ? paccakakhANa samyaktva guNapaccakakhANa mULaguNa paccakhANa uttaraguNa paccakhANa dezamULaguNa sarvamULaguNa dezauttaraguNa sarvauttaraguNa aNuvrata mahAvrato 3 guNavrata anAgatAdi 4 zikSAvrata 10 paccakakhANa saMkhanA A pramANe sarva uttaraguNa paccakakhANanA atre 9 dvAro che. (2) koI paccakakhANa na hoya ane navuM zarU kare to tenI be koTi na maLe to te paccakakhANa karyuM kahevAya ? u. koI paccakakhANa na hoya ane navuM zarU kare to te akoTi paccakkhANa kahevAya. koTi sahita paccakakhANamAM samakoTi ane viSamakoTi batAvela che te ArAdhaka AtmA paccakakhANa vagara raheto nathI, enI apekSAe che. tethI A akoTi paccakakhANa sAkSAt grahaNa karyuM nathI, paNa upalakSaNathI jANavuM. (3) jemAM anAbhoga ane sahasAkAra A be ja AgAra hoya te anAgAra paccakhANa jANavuM. to mukrisahie vagaranA navakArazI paccakkhANamAM be ja AgAra che to te anAgAra kahevAya ? u. e paccakakhANane anAgAra gaNavAmAM nathI AvyuM. kAraNa ke te alpakALanuM che ane te sAmAcArI mujaba mukrisahie sahita karAya che. tethI cAra AgAravALuM che. (4) pANasanA paccakakhANamAM annatthaNAbhogeNe sahasAgAreNe kema nahi ? 172 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ u. sAmAnyathI uttaraguNa paccakakhANamAM A be AgAra hoya ja che. pANassamAM je pANI nathI khapatA tene pANI tarIke na gaNatAM AhArarUpa gaNyA che. tethI anAbhogathI ke sahasAtkArathI tenuM sevana thaI jAya topaNa enI chUTa addhA paccakakhANa ane vaccenA sthAnanA AgArathI gaNI lIdhI hovAthI paccakkhANa bhaMga thato nathI. (5) paccakkhANa bhUlI javAthI vismRtinA kAraNa ke mukhamAM khAvAnI buddhithI nAkhe to anAbhoga AgAra che te pramANe navakArazI Adi nakkI karyuM hovA chatAM rojanI TevathI vizeSa upayoga vagara AyaMbilanA sAmAnya upayogathI karela paccakhANa vyaMjana chalanA gaNAya ke anAbhoga gaNAya ? u. anAbhogathI thayela sAruM kArya jALavI rAkhavuM te uttamatA che. chatAM tevI zakti na hoya to anAbhoganA sthAne gaNavAmAM bAdha jaNAto nathI. chatAM lenAra ane ApanAranI vyaMjana chalanA samajavI. (ka) upavAsamAM prathama addhA paccakhANa kema nahi ? kramabheda zA mATe ? u. divasabhara mATe koIpaNa AhArano jemAM saMpUrNa tyAga hoya tenuM paccakakhANa pahelAM Ave ane amuka kALa mATe tyAga hoya te paccakakhANa pachI Ave evo krama che. ekAsaNA vageremAM cAre AhAramAMthI eka paNa AhArano AkhA divasa mATe tyAga nathI. tethI prathama paccakakhANa temAM nathI, tethI bIjuM addhA paccakhANa prathama Ave che. cauvihAra upavAsamAM cAre AhArano saMpUrNa tyAga hovAthI tenuM paccakhANa paheluM Ave ane addhA paccakhANa hotuM nathI. tivihAra upavAsamAM 3 AhArano saMpUrNa tyAga hovAthI tenuM paccakakhANa pahelAM karyA pachI amuka kALa mATenA pANInA tyAga rUpa addhA paccakhANa bIju Ave che. tema ja vigaI ane sthAna paccakakhANa hotA nathI. te pachI pANassa ane dezAvagAsika kramazaH ja che eTale kramabheda nathI. (7) sAdhune poriTI duvihAra kema nahi ? u. sAdhune khAdima, svAdima sAmAnyataH levAnuM nathI. tethI duvihAranuM paccakakhANa gaNyuM nathI. (8) bIjA badhAM paccakakhANamAM "paccakakhAmi' pada Ave che to pANassanAM paccakhANamAM kema nahi ? bhASyatribhAvatrika 173
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ u. (1) pANassanuM juduM sthAna hovAthI "pANe paccakkhAmi" e adhyAhArathI samajavuM. (2) ahIM pANIno tyAga karuM chuM. evo artha na karatAM vyAkhyAnathI sacitta pANIno tyAga karuM chuM, evo artha karavo. (3) jemAM bIjA dANA vagere na hoya te pANI lokavyavahAramAM zuddha pANI gaNAtuM nathI. tethI leveNa vA" ItyAdi AgAra mUkavA paDyAM. (4) jemAM dANA ke lepa vagere hoya te pANI AMzika AhAra rUpa hovA chatAM pANInuM prAdhAnya hovAthI pANInA AgAra tarIke lIdhAM che. (5) annatthaNAbhogeNa vagere ja AgAro ahIM paNa adhyAhArathI samajavA. (9) pUrvakALamAM ekAsaNuM-besaNuM ekalaThANavALA paNa sacitta pANI pItAM hatAM. teone pANassanA AgAra kharAM ke nahi ? u.3DhI arthamAM acitta pANI mATenA A AgAra che. tethI teone hoya nahIM. paNa pAThanI akhaMDitatA jaLavAI rahe, e mATe athavA teone paNa pANImAM A aMzano AhAra hoya to paNa te pANI kalpe e mATe jANavA. tivihAra ekAsaNAmAM pANInA tyAganuM paccakakhANa na hovA chatAM pANImAM AvatA A aMzanA AhAranI chUTa azakyaparihAra rUpe apavAda tarIke, pANInI pradhAnatAthI batAvAI che. (10) kAussagga sUtramAM "annatthaNAbhoga' vagere 3 ke 4 AgAra kema nathI ? u. (1) tyAM bIjI vivekSAthI AgAro batAvAyA che. (2) je paccakhANanA pravRttikALa daramyAna aneka judI judI pravRttio hoya temAM anAbhogane AMzika sthAna che. kAyotsargamAM to mukhyatayA e ja eka pravRtti hovAthI upayoga ja mukhyarUpe che. tethI sAmAnyathI anAbhoga na cAle, na batAvAya. chatAM arthathI 4 AgAro ahIM paNa gauNarUpe adhyAhArathI jANavAM. vikasendriya jIvahiMsA vagere rUpa IryAsamiti bhaMga vageremAM paNa anAbhoga sahasAtkAra dvitIya padathI levAyA che. (11) aNAhArI vastu paNa mukhamAM naMkhAtI hovAthI kavalAhAra rUpa che to teno 4 AhAramAM samAveza kema nathI ? tenuM paccakhANa kema nathI ? u. cAre prakAranA AhAranuM kArya - sudhAnAza - tRpti, tRSAnAza, mukha svAdiSTa karavuM ke svAdayukta-rucikAraka cIja khAvAnI saMjJA poSavI. je cIjo tRptikAraka nathI, tRSAkAraka nathI, AhArasaMjJApoSaka nathI, aniSTa 174 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdavALI che. te AhAranuM uparokta kArya mukhyatayA karatI nathI. saMpradAyamAnya AvI cIja asvasthatAmAM svasthatA karI ApavA dvArA jJAnAdi vRddhikAraka banatI hovAthI kavala rUpa hovA chatAM kavalAhAra rUpa gaNI nathI. aNAhArI manAya che. paNa kevaLa mukhanI rucithI jeo triphaLA goLI vagere le che, teone e AhArasaMjJA poSaka banatI hovAthI aNAhArI na gaNAya. (12) "bahupaDipuNA porisi' nA AdezathI ja bhramano prasaMga hoya to Avo prasaMga mAtra parisi paccakakhANamAM ja saMbhavita hovAthI tyAM ja A AgAra ghaTe, sADhaporisI vageremAM AnI jarUra raheze nahi, chatAM A AgAra temAM paNa che to eno zuM artha karavo ? u. "bahupaDipuNA porisi'nuM Adeza vacana e upalakSaNa che. tethI sAdhunuM ke bIjA ziSTa puruSanA evA koI vacanabaLathI paccakhANano kALa pUro thayo jANI paccakakhANa pAre to A AgArano kALa pUro thayo jANI paccakkhANa pAre to A AgArano amala thAya. A ja rIte dravyAdi abhigrahamAM dhArela dravyAdi saMpanna thaI gayA che. evuM sAdhu vacana ke ziSTa puruSanA vacanathI jaNAya ane abhigrahapUrNa thavAne anurUpa pravRtti thAya te badhI A Agarano viSaya jANavo. (13) alpalepavALI vastu mATenA levAleveNa ane gihatyasaMsaTTaNa ane ukhittavivegeNe AyaMbilamAM che to pratItyaprakSita vastu paNa alpa lepavALI hovAthI paDuccamakhieNe AgAra AyaMbilamAM kema nathI ? u. A traNemAM vastu alpa avayavavALI hovA chatAM, vastune lepa Adi karavAnI dRSTithI tevI karavAmAM nathI AvI. jyAre pratItyamrakSita to khAsa, komaLa banAvavA ja jANIne ghI-telavALI karela che. Abhoga-prakSepa hovAthI AyaMbilamAM na khape. A AgAra gRhastha mATe khAsa che. sAdhuo mATe kuNI roTalI-pocA khAkharA vagerenA uddezathI moNavALuM levAya to e doSarUpa che. paccakakhANa bhaMgarUpa bane. phakta nirdoSa gocarInA lakSyapUrvaka azakyaparihAra tarIke AchA moNavALA khAkharA ke roTalI AyaMbilamAM tevo AgAra na hovA chatAM apavAda tarIke kahyuM. (14) jema hiMsA vagerenA paccakhANamAM karavAno, karAvavAno ane anumodavAno tyAga hovAthI paccakhANa karanAra bIjA pAse karAvato nathI ke karatA evA bIjAnI anumodanA karato nathI, tema upavAsAdi karanAre AhArano bhASyatrika-bhAvatrika 175
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAga karyo hovAthI bIjA mATe gocarI lAvIne ke sAdharmika bhakti vagere dvArA bIjAne AhAra zI rIte karAvI zake ? arthAt karAvaNa-anumatinuM paccakakhANa ahIM kema nathI ? u. koIpaNa paccakakhANanuM sAdhya samyajJAna-darzana-cAritra che. e jenAthI poSAtA hoya teno tyAga karavAno na hoya. bIjAne jJAnAdi vRddhi mATe AhArAdi jarUrI hoya to te karAvavA Avazyaka hovAthI tenuM to paccakakhANa karavuM e sAvadya che. jema jAte AhArAdi tyAga karavo yogya che, tema zaktisaMpanna hoya evA bIjAne preraNA karavI paNa yogya che. paraMtu jeo asamartha che, teone AhArAdinA saMpAdana dvArA jJAnAdi vRddhi karavI te paNa ArAdhanA che. tethI A AhAra paccakakhANamAM - uttaraguNa paccakhANamAM karAvaNa-anumatino niSedha hoto nathI. mAtra mULaguNa paccakakhANa ane samyakatvamAM karAvaNa-anumatino niSedha hoya che. (15) kayA paccakhANamAM cauviDaMpi AhAra, tiviDaMpi AhAre bolavuM ane kayA paccakhANamAM na bolavuM ? u. * pANasanA paccakakhANano mAtra pANI ja viSaya hovAthI cauvilaMpi tiviDaMpi na bolavuM. * vigaI paccakhANamAM vigaI tarIke azana-pAna be ja Ave che. te upalakSaNathI jANavuM. tethI temAM paNa e be pada hotAM nathI. pANahAranA be paccakakhANa (savAra-sAMjanA) mAtra pANI viSayaka hovAthI temAM paNa na bolavAM. abhigraha paccakakhANa AhAra sivAyanA paNa hoya che. tethI emAM dhAraNAmAM AvI jAya, tethI judo pATha nahi. navakArazI-ekAsaNuM-besaNuM-upavAsa AdimAM e be pada Ave che. saMketa paccakakhANamAM to je vastuno "saMketa sudhI tyAga hoya teno te saMketa pUrNAhuti sudhI tyAga thaI ja jato hovAthI AhArAdi mATe judA padonI jarUra rahetI nathI. hAlamAM mukTisahiyaMno rivAja cAre AhAranA tyAga mATe che. paNa pUrve 176 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaMThasI vagere game te dhArela cIja mATe thatA hatA. jema ke kapardIyakSane pUrvabhavanA dArUnA tyAga mATe gaMThasI paccakhANa karAvela. rezamanI gAMTha na khUlavAthI marIne yakSa thayA. AnA parathI jaNAya che ke mukrisahiyaM vagere saMketa paccakakhANomAM paNa tivihaMpi cauvilaMpino pATha hovo na joIe. tethI jyAM bolAya che tyAM e pAchaLathI prakSepa thayA rUpa jANavo. pAyacaMda gacchanI vidhimAM A prakSepa che. tyAMthI koIe ApaNe tyAM utAro karyo jaNAya che. (19) paccakakhANa ane praNidhAnamAM zuM taphAvata ? manomana nizcaya karI levA rUpa praNidhAnathI kema na cAle ? paccakakhANa levuM jarUrI kema ? u. praNidhAna kevaLa bhAvarUpa che, paccakakhANa dravya-bhAva ubhayarUpa che. vyavahAramAM dravyane bhAvanuM kAraka, rakSaka, poSaka mAneluM che. tethI badhA vyavahAra dharmo prAyaH pAMcanI sAkSIe karavAnA hoya che. arihaMta, siddha, sAdhu, deva ane AtmasAkSI. potAno bhAva upayoga hovo te AtmasAkSI. jinamUrti ke sthApanAjI samakSa vrata paccakhANa karavA te arihaMta sAkSI. siddhonI sAkSI ApaNe bhAvathI vicAravAnI che. te A rIte - siddhonuM jJAna sarvavyApta hovAthI ApaNI paccakakhANa karavAnI kriyAne paNa teo jue che, jANe che. dUra rahelAM paNa samakitI devonI upayogathI najIkamAM saMbhAvanA dhArI sAkSAt sAkSI mAnavAnI che. e rIte sAdhunI samakSamAM vrata paccakakhANa karavAthI sAdhu sAkSI. ahIM upalakSaNathI guruo, vaDIlo ane chevaTe ApaNane vratabhaMga thavAmAMthI aTakAve tevA vyaktio-sAdharmikonI sAkSI avazya karavI joIe. tethI loca jevI kriyA pachI "tuphA parve saMsada sAduLa pave"i e Adeza mAMgavAno hoya che. mATe dareka prakAranA paccakhANa ane dharmakriyA avazya sAdhu-sAdharmikanI sAkSIe karavA te vyavahArazuddhi dharma che. tethI mAtra praNidhAna cAle nahi. sAkSIpUrvaka karAyeluM paccakakhANa akhaMDita rIte paLAya che, kSayopazama vadhe che, bIjAno Teko maLe che; bIjAone karavA preraNA maLe che, sAmAnya ApattimAM paNa makkamatAthI paLAya che. pariNAma maMda thayA hoya to paNa lokalAje makkama thavAya. Ama paccakhANa bhAvane daDha banAvavA ane vyavahAra dharmanA pAlana mATe "paccakkhANa" karavuM bhASyatrixbhAvatrika 177
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka che. (17) pANasanA 6 AgAra che, te pANI acitta che to pANInA AgAra zI rIte ? pANImAM je cIkAza, dAMNA athavA anAjano aMza Ave che te AhAra baMdha hoya, vigaI baMdha hoya ke niyama hoya tenA AgAramAM Ave ne ? u. badhA eTale ke ahvA, vigaI ane AhAranA aMte pANasanuM paccakkhANa Ave - tethI pANImAM te te aMza che. tethI pANInI pradhAnatAthI pANInA AgAramAM te lIdhA che, paraMtu aMte che eTale pUrvanA traNe paccakkhANamAM AgAra rUpe samajavA. temAM addhAnA AgAra rUpe - jyAre navakArazI ke porisI covihAra karI uparanuM kALa paccakkhANa "porisI" "sADhaporisI" tivihAra kare tyAre tyAM sudhI traNa AhAra tyAga che. tethI te pANImAM aMza rUpe AvavAthI paccakkhANa bhaMga na thAya te mATe AgAra che. e rIte vigaI tyAga hoya ane teno aMza Ave to vigaI paccakkhANano bhaMga na thAya te mATe AgAra che ane ekAsaNA ke besaNAnA paccakkhANamAM te Asana sivAyanA samayamAM pANI pIvAmAM pANI bhegAM te aMzo AvavAthI te vakhate azana-svAdima ke khAdimano tyAga hovAthI paccakkhANano bhaMga na thAya te mATe paNa A AgAra che. upavAsanA paccakkhANamAM addhA paccakkhANathI traNa AhArano tyAga hovAthI A aMzo Ave tyAre te paccakUkhANano bhaMga na thAya te mATe tenA AgAra samajavA. Ama hovA chatAM ahvA - vigaI ke sthApanAnA te te paccakkhANo bhegA A AgAro na batAvatAM pANInI pradhAnatA hovAthI pANInA AgAra rUpe batAvyA che ane aMte batAvyA che. tethI pUrvenA traNe ya paccakkhANonA A AgA2o samajavA joIe. (18) AyaMbila-ekAsaNuM-nIvi karyA pachI kayuM paccakkhANa kare ? u. uparanA traNe paccakkhANa karyA pachI divasacarimaM tivihAra paccakkhANa karavuM eTale traNa AhAranA tyAgavALuM paccakkhANa karavuM. sAthe pANI khullu rahe che. tene tyAga karavA muTThisahiaMnuM paccakkhANa karavuM. eTale muThThIvALI traNa navakAra gaNIe, pachI pANI khulluM thAya. e sivAya badho AhAra baMdha rahe to viratino lAbha maLe. (19) AyaMbilAdimAM porisI paccakkhANe pANI vAparavuM hoya ane purimuThTha AyaMbila ka2vuM hoya to kayuM paccakkhANa karavuM ? 178 bhASyatrika-bhAvatrika
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ u. uggae sUre namukkArasahiaM porisiM muTThisahiaM paccakkhAI cavihaMpi AAra asaNaM pANaM khAImaM sAImaM sUre uggae purimuDhuM muTThisahiaM paccakhAI tivihaMpi AhAraM asaNaM khAIma sAImaM annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM pacchannakAleNuM disAmoheNaM... Adi. (20) u52nuM paccakkhANa pA2vAnuM kevI rIte ? u. 1 navakAra gaNI uggae sUre namukkArasahiaM porisiM muDhihiaM paccakkhANa karyuM. cavihAra ane sUre uggae purimuDhuM mukrisahiaM AyaMbilaekAsaNuM paccakkhANa karyuM. tivihAra paccakkhANa phAsisTaM pAliaM sohiaM tIriaM, kiTTiaM, ArAhiaM, jaM ca na ArAhiaM tassa micchAmi dukkaDam. A rIte na phAve to baMne samaya traNa traNa navakAra gaNI pArI zakAya. jema atyAre phakta ekAsaNAnuM paccakkhANa hoya to paNa phakta traNa navakAra gaNIne pAre che te rIte. (21) sAMje tivihAranuM paccakkhANa ka2vuM paDe ane pANI ekathI vadhAre vAra na vAparavuM hoya to kayuM paccakkhANa karavuM ? u. tivihAranuM paccakkhANa karyA pachI ekathI vadhAre vAra pANI na vAparavA mATe dhAraNA abhigrahaM paccakkhANa karI zakAya. tevI ja rIte rAtre 10 vAgyA pachI nahIM vAparavuM, evuM dhAraNA paccakkhANa karI zakAya ane e paNa jyAM sudhI na vApare tyAM sudhI cAre AhAranA tyAga rUpa virati karavA mATe muTThisahiaMnuM paccakkhANa paNa karI zakAya. (22) rAtribhojana karyuM hoya te navakArazI karI zake ? u. prathama rAtribhojana karavuM te ucita nathI. chatAM kAraNasara karavuM paDe to savAre navakA2zI paccakkhANa ka2vAmAM bAdha nathI. rAtre chelluM jamyA pachI dhAraNA abhigraha paccakkhANa karI levuM ke savAre navakArazI na Ave tyAM sudhI cAre AhArano tyAga e rIte dhAraNA karavI. (23) vizeSa paccakkhANo kayA karI zakAya ? u. A sivAya aviratino doSa na lAge te mATe muTThisahiaM ane dhAraNA abhigrahaM paccakkhANa ka2vuM joIe. muTThisahiaM - savAre navakArazI karyA pachI 11 vAge jamavAnuM hoya che tyAM bhAtrika bhAvatrika 179
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudhI AhAra na levAno hoya to paNa paccakkhANa karavAmAM na Ave to te AhAra tyAgano lAbha maLato nathI. tethI muThThI vALI traNa navakAra na gaNuM tyAM sudhI cAre AhArano tyAga, e pramANe muTThisahiaM paccakkhANa kare to AkhA divasamAM khAvA-pIvAnA kalAka 2 thI vadhAre na thAya. mahinAnA 60 kalAka ane 60 kalAkanA 2 divasa to 27 / / divasa upavAsano eTale cAra AhAranA tyAga rUpa viratino lAbha maLe. mATe mukrisahiaM paccakkhANa dareke karavuM joIe. nAnA chokarAthI mAMDIne moTI uMmaranA jIvananA chellA zvAsa sudhI A paccakkhANa karI zake, paNa gharamAM A samaja ApanAra jJAnI hoya to kAma thAya. tema ja dhAraNA abhigraha paccakkhANamAM judI judI dhAraNA karI zakAya. 14 niyama dhArIne dezAvagAsika paccakkhANa kare, e pahele naMbare, paNa e zakya na bane tyAM sudhI divasamAM 30 dravyathI vadhu nahIM vAparuM. gharamAM kadAca 30 dravyo banatA paNa na hoya chatAM "viNa khAdhe viNa bhogave phogaTa karama baMdhAya" e nyAye ApaNe niyama na karIe to na khAvA chatAM aviratinuM pApa lAge che. jema gharamAM IlekTrikanuM Connection karAvyA pachI lAITa cAlu na karIe ke bahAra gayA pachI phona eka mahinA sudhI na vAparIe to paNa Minimum Charge lAge che. te rIte ahIM ApaNuM dareka cIja sAthe Connection hovAthI aviratinuM pApa lAge che mATe niyama karavo joIe. tevI rIte bIjA niyama paNa karI zakAya. dA. ta. 100 ki.mI.nI bahAra jaIza nahi. muMbaI, amadAvAda, surata jevA zahe2mAM paNa roja 25-50 ki.mI. thI bahAra javAnuM hotuM nathI, to eTalI dizAne saMkSepI levI ane te mujaba dhAraNA abhigrahaM paccakkhANa karI zakAya. rAtribhojana karavuM paDatuM hoya te paNa rAtre 8-9 vAgyA pachI cAre AhAra tyAga ane sAMje tivihAra paccakkhANa karavAvALA paNa amuka samaya pachI pANI paNa tyAga ane pANInuM pramANa 1 glAsa - 2 glAsathI vadhAre nahi, e pramANe dhA2NA abhigrahaM paccakkhANa karI viratino lAbha avazya meLavavo joIe. judI judI rIte dhAraNA karI zakAya tevA niyamo : (1) 30 dravyathI vadhu vAparIza nahi. (2) 100 ki.mI. thI vadhu bahAra jaIza nahi. (3) Aje ekavArathI vadhu snAna nahi karuM. 180 bhASyatrika bhAvatrika
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) Aje pIvAnuM tathA vAparavAnuM pANI 10 DolathI vadhAre nahi vAparuM. (5) Aje eka lukhI roTalI vAparIza. (6) vastra 25 thI vadhAre nahi vAparuM. (7) Aje phaLano tyAga. (8) Aje lIlotarI tyAga. (9) Aje 5 vAhanathI vadhu upayoga karIza nahi. (liphTa paNa vAhanamAM gaNavI.) bhASyatrika-bhAvatrika 181
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ pustako mATe AjIvana sabhya phI mAtra rU. 5000/ satyaol pradAna jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-1 Ph. : 2535 2072, Fax : 2539 2789, E-mail : sanmargp@icenet.net sArA eriyAmAM mAtra eka kveara phuTa jagyA maLe eTalI ja rakamamAM jIvanabhara mATe jIvanane adhyAtmanA ujAsathI bharatA aDhaLaka pustako meLavo ! janmArza prakAzana dvArA prakAzita thatAM pustako jena AcAra, vicAra ane tattvajJAnane khUba ja saraLa bhASAmAM, subodha zailImAM, AkarSaka rUparaMgamAM prastuta kare che. | dasa varSanA gALAmAM baso jeTalAM pustako prakAzita thayAM che. eka eka pustake kekanAM jIvana palaTyAM che. navI daSTi ApI che. mUrajhAyelI dharmacetanAne pharIthI jIvatI | ane jAgatI karavAmAM amUlya phALo Apyo che. prativarSa lagabhaga 800 thI 1000 pAnAM jeTaluM zAstrAnusArI mArgastha sAhitya | gherabeThAM prApta thaze. * | mAtra lAbha ja lAbha A yojanAmAM hoI Aje jarU. 5000/- bharI sabhA pradAna - pustaka yojanAnA AjIvana sabhya bano. | sabhya banatAMnI sAthe 4 tamArI psNhgiin| 3.1000/-iysto bheTa apAze. pU. A. zrI vijaya rAmacaMdrasUri smRti saMskRta-prAkRta graMthamALA ja 1. jIvanasAphalyadarzanam (zrIvijayarAmacandrasUri) prata (aprApya) 2. darzanazuddhiprakaraNam (bRhavRtti saha) prata (aprApya) 3. dharmopadezakAvyam saTIka (zrIlakSmIvallabhagaNi) prata (aprApya) 4. navasmaraNa-gautamasvAmI rAsa (moTA TAipa) prata (aprApya) 5. indriyaparAjayazataka saTIka (zrIguNavinayagaNi) prata (aprApya) 6. dIpotsavakalpa (zrIhemacandrasUri) prata 50-00 7. zrIzrIpAlacaritram (zrIjJAnavimalasUri) prata 65-00 8. zrIzrIpAlacaritram (zrIsatyarAjagaNi) prata 100-00 9. yogaviMzikA-prakaraNam saTIka (bhASAMtara) pustaka 25-00 10. hitopadezaH saTIka (zrI prabhAnaMdasUri) prata 300-00 11. uttarAdhyayanasUtra saTIka prata (paM. zrI bhAva vi.) prata 300-00 12. SaDdarzanasamuccaya (guja. bhAvAnuvAda) bhAga-1 pustaka 130-00 13. SaDdarzanasamuccaya (guja. bhAvAnuvAda) bhAga-2 pustaka 155-00 14. hitopadezaH (mUla-vRtti-kathA-tulA-TippaNIsamanvitaH) pustaka 175-00 15. hitopadezaH (kathArahita-vRttisamanvitaH) pustaka 75-00 16. yogaviMzikAprakaraNam (TIkA-TIppaNa-anuvAda-tAtparya-pariziSTa-sametam) 90-00 17. AcArapradIpaH (zrIratnazekharasUri.) 100-00 18. prAkRta-saMskRta zabdakoza 40-00 19. nemidUtakAvyam - (saMskRta - hindI - guja.) 50-00 20. upadezasaptatiH (bhASAMtara sAthe) (mAya) 21. oghaniryukti parAga (mAdhya) 22. piMDaniyukti parAga (aprApya) 23. zramaNa upayogI sUtra-sArtha 40-00
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ rU/ pU. A. zrI vijaya rAmacaMdrasUri smRti graMthamALA ja naM. nAma kiMmata 1 thI smRti graMthamALA (21-22 pustakonA cAra seTa) (aprApya) 108 smRti graMthamALA (21-22 pustakono pAMcamo seTa) 125/109 bhagavAne bhAkhyA bhAvinA lekha (aprApya) 1 10 samyagdarzana (aprApya) 111 thI 125 AcArAMga sUtranAM (dhUtAdhyayana)-vyAkhyAno (bhAga 1-15)2000/131 jainazAsananI milakata (aprApya) 132 AtmAnI traNa avasthAo (aprApya) 133 sanAtana satyano sAkSAtkAra 40/134 vaMdittA sUtranuM vivaraNa 50/135 rAmAyaNano rasAsvAda (aprApya) 136 AryasaMskRtino Adarza (aprApya) 137 viMzati-vizikA Sol138 thI 140 saMgha svarUpa darzana bhAga 1thI 3 (seTa) 250/141 dhobIDA tuM dhoje mananuM dhotIyuM 10/1. ninazAsana ke prati mArA 3ttarayitva (dilI graMthamAtA) ja anya prakAzano 1. sanmArgadarzana bhAga-1 (aprApya) 2. sanmArgadarzana bhAga-2 (aprApya) 3. vaiovayapraveza (aprApya) 4. mRtyunI maMgaLapaLe - samAdhinI sAdhanA (trIjI AvRtti). 50/5. arihaMtanA atizayo (aprApya) 6. ahaMnnamaskArAvalI 20/7. vizvavijJAna prAcIna ane navIna (aprApya) 8. dravyasaptatikA 100/9. preraka parivartana (bIjI AvRtti). 50/10. bhAvapratikramaNanuM tALuM kholo (chaThThI AvRtti). 10/11. vairAgyazataka-IndriyaparAjayazataka 70/12. zrAddhavidhi prakaraNa (gujarAtI bhASAMtara). 125/13. sUtrasaMvedanA bhAga-1 (aprApya) 14. sUtrasaMvedanA bhAga-2 (aprApya) 15. sUtrasaMvedanA bhAga-4 16. zrAvakadharma-dharmasaMgraha sAroddhAra bhAga-1 u0/17. zramaNadharma-dharmasaMgraha sAroddhAra bhAga-2 50/18. agamya jIvasRSTi (aprApya) 19. mAMdagImAM mananI mAvajata (cothI AvRtti) 15/20. zrata mahApUjA 10/
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAma 40/ - pravacanaprabhAvaka graMthamALA - (pravacanakAra : pU. A. zrI vijaya kIrtiyaza sU. ma. sA.) kiMmata 1. pravacananuM pratibiMba 50/2. navapada upAsanA (bIjI AvRtti) 30/3. navapadanA upAsako (zrIpALa-mayaNA) (bIjI AvRtti) 40/4. sAdhanA jIvananA caDAva utAra (aprApya) 5. prArthanA sUtranA mAdhyame paramAtmAne prArthanA (bIjI A.) 30/6. jinAjJA paramamaMtra (bIjI AvRtti) 30/- . 7. mArga : duHkhamukti ane sukhaprAptino (aprApya) AtmA ja saMsAra, AtmA ja mokSa (aprApya) 9. jinAjJA jIvanamaMtra (aprApya) 10. ahiMsAno paramArtha 25/11. dharmamAM bhAvavizuddhinI anivAryatA 20/12. tapasyA karatAM karatAM ho DaMkA jora bajAyA ho... 25/13. sAdhanA ane sAdhaka 20/14. AtmadhyAnanA avasare (aprApya) 15. samakitano saMga muktino raMga 15/1. aMjana zalAkAnA rahasyo 20/13. jainasaMghanA mobhIone mArgadarzana (bIjI AvRtti) 50/17. jhANe : (manane jANo ! manane jIto !) (HB) 18. Agama jANo ! (sUyagaDAMga sUtranAM vyAkhyAno bhA. 1) 19. Atama jAgo ! (sUyagaDAMga sUtranAM vyAkhyAno bhA. 2) 20. baMdhana jANo ! baMdhana toDo ! (sUyagaDAMga sUtranAM vyAkhyAno bhA.3) 90/21. zrI AdinAtha caritra (sacitra) 21/1 sanmArga praznottara bhAga-1 22. sanmArga praznottara bhAga-2 * pravacanaprabhAvaka hindI graMthamAlA * 1. jinAjJA paramamaMtra 25/2. prArthanAsUtra ke mAdhyama se paramAtmA ko prArthanA 25/3. jaina saMgha ke agraNioM ko mArgadarzana 50/4. AtmadhyAna ke avasara para / 20/5. navapada ke upAsaka - zrIpAla - mayaNA 10/6. samakita kA saMga mukti kA raMga 60/* English Books * 1. Jainism A Glimpse 20/2. Atma The Self 25
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ - I ka sArA ja , , , pAlika 346Hla baddhamAna te ja che. sAcA-khoTAnI parIkSA merI prakAzana pArivArika samAcAra manmArgeNeva gantavyaM, nonmArgaga kadA'pi hi / sanmArgAjAyate sidi-sanmArgAvavarddhanam / / sanmArga prakAzana : jana aArAdhanA bhavana TrasTa, pALIyAnI poLa, dara paMdara divase zalIpha roDa, amadAvAda-i0001. tena:035 2072 gujarAtI ane hindI bhASAmAM E-mail : sanmargp@icenet.net : 2539 2789 jainatva jagRta karatuM pArika janmA prakAzana pArivArika jamAcAra pAkSika patra gujarAtI-hiMdI alaga alaga AvRttirUpe dara paMdara divase ghare AvI sUtelA AtamarAmane DhaMDhoLI anaMta sukhanA svAmI banavAno kimIyo batAvatuM sanmA pAkSika jana-janamAM jANItuM ane mANItuM banI cUkyuM che. vyAkhyAnavAcaspati pU. A. zrI vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA sacoTa pravacanozo temaja pravacanaprabhAvaka pU. A. zrI vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjanAM pravacanothI A pAkSikanAM pRSTho alaMkRta banelAM che. te uparAMta jainazAsananuM tattvajJAna, svAdhyAyano sathavAro, cUMTelA zAstra zloko, saraLa bhASAmAM navatattva ane darzana-pUjAnI vistRta samaja, pUjya puruSono paricaya ane muMjhavatA praznonA zAstrIya samAdhAno A pAkSikanI virala vizeSatA che. janmArganA anekAneka vizeSAMko caturvidha zrIsaMgha khUba ja AtmIyatAthI saMgharI rAkhe che; kema ke te aMko te te viSayanA prAmANika saMdarbho banI rahe che. varSe 300thI vadhu pAnAM A4 sAIjhanA ujaLA bhAre kAgaLa para bahuraMgIoNphaseTa prinTIMgamAM chapAtuM sanmA bAhyAbhyatara AkarSaka rUparaMga dharAve che. mAtra 1000/- rUpiyA ekaja vAra bharI AjIvanaparyata ghera beThAM meLavo. je bhASAnI AvRtti joIe te lakhI jaNAvazo. sabhA prakArata jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-1 Ph. : 2535 2072, Fax : 2539 2789, E-mail : sanmargp@icenet.net mATe 1000/- rU. mAM jiMdagIno adhyAtma vImo utarAvo.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ruly 2 prakAzana clreole [TG (079) 25352072 Tine by Kurt Designs :09227504555