Page Text
________________
લાવેલું હોય અને અન્ય મુનિઓએ વિધિપૂર્વક વાપરતાં તે ભોજન કિંચિત્ વધ્યું હોય તો તે પારિઢાવણીય એટલે પરઠવવા યોગ્ય (=સર્વથા ત્યજવા યોગ્ય) ગણાય છે; પરંતુ તે વધેલા ભોજનને પરઠવતાં અનેક દોષ જાણીને ગુરુ મહારાજ ઉપવાસ તથા એકાશનાદિ પચ્ચકખાણવાળા મુનિને એકાશનાદિ કરી લીધા બાદ પણ વાપરવાની આજ્ઞા કરે તો તે મુનિને ફરીથી આહાર વાપરતાં પણ ઉપવાસ તથા એકાશનાદિ પચ્ચખાણનો ભંગ ન ગણાય, તે કારણથી પરિફાળવારે આગાર રાખવામાં આવે છે. આ આગાર (આહાર)માં પચ્ચકખાણવાળા મુનિએ ગુરુની પવિત્ર આજ્ઞા જ આરાધવાની છે, પરંતુ આહાર ઉપર કિંચિત્માત્ર પણ લોલુપતા રાખવાની નથી, તેમજ “ગુરુમહારાજની આજ્ઞાથી આટલો પણ આહાર વાપરવાનું બન્યું તો ઠીક થયું, નહિતર આજે એકાશનાદિ પચ્ચકખાણ મને બહુ ભારી-આકરું થાત” ઈત્યાદિ રીતે પણ આહારની અનુમોદના કરવાની નથી. આ આગાર મુનિને જ હોય છે તથા અહીં એટલું વિશેષ છે કે – ઉપવાસ એકાશન વગેરે જો ચઉવિહારથી કરેલ હોય અને પરઠવવા યોગ્ય આહારમાં પણ અન્ન અને પાણી એ બન્ને ચીજ વધી હોય તો તે બે ચીજ ગ્રહણ કરવી કહ્યું, કારણ કે પાણી ન વધ્યું હોય અને કેવળ આહાર જ વધ્યો હોય તો ચઉવિહાર પચ્ચકખાણમાં મુખશુદ્ધિ કેવી રીતે થાય ? માટે આહાર સાથે પાણી પણ વધેલું હોવું જોઈએ અને જે મુનિએ ઉપવાસ વા એકાશન વગેરે તિવિહારથી કરેલ હોય તેને તો પાણી પીવાની પ્રથમથી જ છૂટ હોવાથી પાણી ન વધ્યું હોય અને કેવળ આહાર જ વધ્યો હોય તો એકલો આહાર ગ્રહણ કરવો પણ કહ્યું, કારણ કે તે વધેલો આહાર વાપરીને (તિવિહારથી છૂટા રહેલા) પાણી વડે તે મુખશુદ્ધિ કરી શકે છે.
તથા આ આગાર એકાશન=એકલઠાણું-આયંબિલ-નીવિ-ઉપવાસ-છઠ્ઠ અને અઠ્ઠમ સુધીના પચ્ચખાણમાં હોય, તે ઉપરાંત દેશભક્તાદિ (ચાર ઉપવાસ આદિ). પચ્ચકખાણમાં ન હોય તથા આ આગારના સંબંધમાં બીજો પણ વિશેષ વિધિ છે, તે સિદ્ધાંતથી જાણવા યોગ્ય છે.
૪ અહીં વિધિગ્રહિત અને વિધિમુક્ત
વિધિગ્રહિત અને અવિધિમુક્ત એ ૪ ભાંગામાંથી પહેલા ભાંગાવાળો અવિધિગ્રહિત અને વિધિમુક્ત
આહાર આ આગારમાં કહ્યું, શેષ ત્રણ અવિધિગ્રહિત અને અવિધિમુક્ત ભાંગોનો આહાર ન કલ્પે. ૧ શ્રાવકને એકાશનાદિ પચ્ચક્ખાણમાં આ આગાર ઉચ્ચરાવાય છે. તે પચ્ચ૦ નો આલાપક (આલાવો-પાઠ) ખંડિત ન કરવા માટે જ, પરંતુ એ આગાર શ્રાવકને પણ હોય એવા કારણથી નહિ. (-ધર્મ સં. વૃત્તિ.)
ભાષ્યત્રિ×ભાવત્રિક ૧૩૧
| SR No. | 006186 |
| Book Title | Bhashyatrik Bhavtrik |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Punyakirtivijay |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |