Page Text
________________
જે બે ઉચ્ચારવિધિમાં ઉગ્ગએ સૂરે પાઠ આવે છે, તે પચ્ચકખાણ સૂર્યોદય પહેલાં જ ધારવાથી શુદ્ધ થાય છે અને જેમાં સૂરે ઉગ્ગએ પાઠ આવે છે તે પચ્ચકખાણો સૂર્યોદય પછી પણ ધારી શકાય છે. જો કે બંને પાઠનો અર્થ “સૂર્યોદયથી માંડીને” છે તો પણ ક્રિયાવિધિનો તફાવત છે.
ભણ ગુરુ સીસો પણ, પચ્ચકખામિનિ એવ વોસિરાઇI ઉવઓગિત્ય પમાણે, ન પમાણે વૈજણછલણા પડી પઢમે ઠાણે તેરસ, બીએ સિન્નિ ઇ સિગાઇ (ય) તઇયંમિા. પાણસ ચઉલ્યમિ, દેસવગાસાઇ પંચમએ IIકા બીજી રીતે ગુરુ-શિષ્યના વચનરૂપે ૪ પ્રકારનો ઉચ્ચાર વિધિ થાય છે.
ગુરુ જ્યારે “પચ્ચક્ખાઈ” કહે ત્યારે શિષ્ય “પચ્ચકખામિ” કહે અને ગુરુ જ્યારે “વોસિરઈ” કહે ત્યારે શિષ્ય “વોસિરામિ” કહે. એ પ્રમાણે ૪ ઉચ્ચારવિધિ છે. અહીં અક્ષરની ખલના પ્રમાણ નથી. એટલે કે શિષ્ય ચઉવિહાર ઉપવાસ પચ્ચખાણ માગે અને પાઠ બોલવામાં તિવિહાર બોલાઈ જાય અથવા તિવિહાર ઉપવાસનું પચ્ચખાણ આપવામાં ચઉવિહાર બોલાઈ જાય. એકાશનને બદલે બિયાસણ અથવા બિયાસણને બદલે એકાશનનો પાઠ ભૂલથી બોલાઈ જવાય તો જે પચ્ચકખાણ ધાર્યું હોય તે જ પ્રમાણ ગણાય.
એકાશનાદિ પચ્ચકખાણમાં આવતાં પાંચ પ્રકારનાં ઉચ્ચાર સ્થાન અને તેના ૨૧ ભેદ થાય છે.
પહેલા ઉચ્ચારસ્થાનમાં ૧૩ ભેદ, બીજા ઉચ્ચારસ્થાનમાં ૩ ભેદ, ત્રીજા ઉચ્ચારસ્થાનમાં ૩ ભેદ, ચોથા ઉચ્ચારસ્થાનમાં પાણસનો ૧ ભેદ અને દેશાવગાસિક વગેરેનો ૧ ભેદ એમ કુલ-૨૧ ભેદ અથવા ૨૧ ઉચ્ચારસ્થાન છે.
એકાશનાદિ જે આહારવાળા પચ્ચખાણો છે, તેમાં અંતર્ગતપણે જે જુદા જુદા પ્રકારનાં પાંચ પચ્ચખાણ ઉચ્ચરાવવામાં આવે છે, તે પાંચ સ્થાન કહેવાય છે. તે પાંચ પચ્ચકખાણના જુદા જુદા પાઠ તે પાંચ પ્રકારના ઉચ્ચારસ્થાન કહેવાય છે. જેમ એકાશન પચ્ચકખાણમાં “નમુક્કારસહિએ પોરિસી” આદિ પાંચમાંથી એક અદ્ધા પચ્ચકખાણ અને મુસિહિએ આદિ આઠમાંથી એક સંકેત પચ્ચકખાણ એ બે મળી પહેલું ઉચ્ચારસ્થાન. ત્યારબાદ વિગઈનું પચ્ચકખાણ તે બીજું ઉચ્ચારસ્થાન. તેમાં તુ વિગઈમાંથી એક પણ વિગઈનો ત્યાગ ન કર્યો હોય તો પણ જ મહાવિગઈનો ત્યાગ હોવાથી તે અવશ્ય ઉચ્ચરાવાય છે. એકાશનનો પાઠ
૧૧૪ ભાષ્યત્રિક-ભાવત્રિક
| SR No. | 006186 |
| Book Title | Bhashyatrik Bhavtrik |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Punyakirtivijay |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |