________________
ઉચ્ચરાવાય તે ત્રીજું ઉચ્ચારસ્થાન, પાણસનો પાઠ ઉચ્ચરાવાય તે ચોથું ઉચ્ચારસ્થાન તથા સવારે અને સાંજે દેશાવગાસિકનું પચ્ચક્ખાણ અથવા સાંજે દિવસચરિમં કે પાણહારનું પચ્ચખાણ ઉચ્ચરાવાય તે પાંચમું ઉચ્ચારસ્થાન છે. આ રીતે એકાશન પચ્ચક્ખાણમાં પાંચ પેટા પચ્ચક્ખાણ આવે છે, તે પાંચ ઉચ્ચારસ્થાન કહેવાય છે.
જે ૨૧ પચ્ચક્ખાણો છે તેના ઉચ્ચારપાઠ જુદા નથી, પરંતુ તે ૨૧ પચ્ચક્ખાણ ઉચ્ચરાવવામાં જે મુખ્ય પાંચ જ પાઠ છે તે પાંચ ઉચ્ચારસ્થાન ગણાય છે. નમુ પોરિસી સડ્યા પુરિ-મવઢ અંગુઠ્ઠમાઇ અડ તેર । નિવિવિગÙ-બિલતિય તિય, દુઇગાસણ એગઠાણાઈ Iloll
પ્રથમ ઉચ્ચારસ્થાનના ૧૩ ભેદ નીચે મુજબ છે. (૧) નવકારશી* (૨) પોરિસી (૩) સાઢપોરિસી (૪) પુરિમટ્ટુ (૫) અવગ્ન (૭) થી (૧૩) અંગુઠ્ઠસહિઅં આદિ ૮.
બીજા ઉચ્ચારસ્થાનમાં નીવિ, વિગઈ અને આયંબિલ એ ૩ ઉચ્ચારભેદ છે. ત્રીજા ઉચ્ચાર સ્થાનમાં એકાસણું, બિયાસણું અને એકલઠાણું એ ૩ ઉચ્ચારભેદ છે.
ચોથા અને પાંચમા ઉચ્ચારસ્થાનમાં પાણસ અને દેશાવગાસિકનો એકેક ઉચ્ચારભેદ છે.
એકાશનમાં ૫ ઉચ્ચારસ્થાન છે. ૧લું સંકેત સહિત અદ્ધા પચ્ચક્ખાણનું, બીજું વિગઈનું, ત્રીજું એકાશનનું, ચોથું પાણસનું, પાંચમું દેશાવગાસિકનું અથવા દિવસચરિમંનું...
બિયાસણમાં ૫ ઉચ્ચારસ્થાન એકાશનની જેમ ફક્ત ત્રીજા એકાશનને બદલે બિયાસણનું.
એકઠાણામાં ૫ ઉચ્ચારસ્થાન, એકાશનની જેમ ફક્ત ચોથા એકાશનને બદલે એકલઠાણાનું.
આયંબિલમાં ૫ ઉચ્ચારસ્થાન, એકાશનની જેમ ફક્ત બીજા વિગઈના બદલે આયંબિલના પચ્ચક્ખાણનું.
નીવિમાં ૫ ઉચ્ચારસ્થાન, એકાશનની જેમ ફક્ત બીજા વિગઈના બદલે
અહીં એકાશનાદિ પચ્ચક્ખાણમાં નવકારશીનું ઉચ્ચારસ્થાન બતાવેલ છે.
*
ભાષ્યત્રિક-ભાવત્રિક ૧૧૫
