Page Text
________________
ભાવજિન કહેવાય. સમવસરણમાં બેસીને દેશના-ઉપદેશ આપે તે ભાવજિન એવું જણાવેલું છે તે તીર્થંકરની પુણ્યાઈનો મહિમા દર્શાવવા માટે છે. સમવસરણ ન હોય ત્યારે ઘણીવાર આઠ પ્રતિહાર્યયુક્ત સિંહાસન ઉપર બેસીને જ દેશના આપે તો પણ તે ભાવજિન કહેવાય. ત્યાર બાદ નિર્વાણ પામી સિદ્ધિપદ પામે ત્યારે તે જિનેશ્વર દ્રવ્યજિન કહેવાય. આ પ્રમાણે ભાવજિનની ઉભયપાર્શ્વવર્તી બંને અવસ્થાઓ દ્રવ્ય જિન કહેવાય છે. ૧૬. ચાર થોય : પ્રથમ થોય અધિકૃત એટલે મુખ્ય એક જિનેશ્વરની, બીજી થોય સર્વ જિનેશ્વરની, ત્રીજી થોય જ્ઞાનની અને ચોથી થાય વૈયાવચ્ચ કરનારા દેવોના ઉપયોગને માટે સ્મરણાર્થે છે.
ચાર થયના જોડાથી અથવા આઠ થોયના બે જોડાથી જે ચૈત્યવંદન થાય છે તેમાં અરિહંત ચેઇઆણંના ૧ નવકારના કાયોત્સર્ગને અંતે જે ૧ થોય કહેવાય છે તે પહેલી થોય અધિકૃત એક જિનેશ્વરની હોય છે. દેરાસરમાં મૂળનાયકની અથવા અન્ય સ્થાને ચોવીશમાંથી કોઈપણ એક જિનેશ્વરની હોય છે, અથવા પંચતીર્થીની વંદનામાં અધિકૃત ૫ મુખ્ય જિનેશ્વરોની હોય છે. જેમ કે “કલ્યાણ કંદમાં આદિનાથશાંતિનાથ-પાર્શ્વનાથ-નેમનાથ-મહાવીરસ્વામી એમ ૫ જિનેશ્વરની છે. જ્યારે સંસારદાવા.'માં શ્રી મહાવીર પ્રભુની સ્તુતિ છે. “સવલોએ અરિહંત ચેઈ0ના ૧ નવકાર કાયોત્સર્ગને અંતે કહેવાતી બીજી કોયમાં સર્વ જિનેશ્વરોની સ્તુતિ હોય છે. ત્યાર બાદ શ્રુતસ્તવના ૧ નવકારના કાયોત્સર્ગને અંતે કહેવાતી ત્રીજી થોયમાં શ્રુતજ્ઞાનની સ્તુતિ હોય છે અને ત્યાર બાદ “વૈયાવચ્ચગરાણના ૧ નવકારના અંતે સમ્યગ્દષ્ટિ શાસનદેવને પોતાના વેયાવચ્ચાદિ કાર્યમાં ઉપયોગ આપવા એટલે સાવધાન કરવા માટે ચોથી થાય છે. આ પ્રમાણે જેવો અધિકાર તેને અનુસરતી થાય હોય છે. આ ચાર થોયો સ્વસ્વ અધિકારના અંતે હોવાથી ચૂલિકાસ્તુતિ કહેવાય છે. ચાર થોયમાંની પહેલી ૩ થોય વંદનાસ્તુતિ અને ચોથી થોય અનુશાસન રૂ૫ - શાસનદેવના સ્મરણ રૂપ હોવાથી અનુશાસ્તિસ્તુતિ કહેવાય છે. આ બે ભેદ વડે ૪ થોયનો એક જોડો ગણાય છે. ૧૭. ચૈત્યવંદન કરવાના ૮ નિમિત્ત :
(૧) પાપ ખપાવવાને માટે “ઇરિયાવહિયંનો કાયોત્સર્ગ કરવો તે પ્રથમ નિમિત્ત. (૨) થી (૭) – “વંદણવત્તિયાએ આદિ ૬ પદમાં કહ્યા પ્રમાણે પ્રભુનું વંદન
ભાષ્યત્રિકભાવત્રિક ૨૩
| SR No. | 006186 |
| Book Title | Bhashyatrik Bhavtrik |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Punyakirtivijay |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |