________________
(૨૧) હિલિત દોષ: હે ગુરુ ! તમને વંદન કરવાથી શું લાભ ! એમ વચનથી હિલના કરતો વંદન કરે તે.
(૨૨) વિપલિકુચિત દોષ થોડી વંદના કરીને વચ્ચે વિકથાદિ કરતો વંદન કરે તે. (૨૩) દષ્ટાદષ્ટ દોષ ઘણા વંદન કરતા હોય ત્યારે ગુરુની નજર ન પડે તે રીતે કોઈકની આડે રહીને વંદન કરે અથવા ગુરુની નજર ન હોય ત્યારે વંદન કર્યા વિના ઉભો રહે કે બેસી રહે અને નજર પડે કે તરત વંદન કરે તે..
(૨૪) શૃંગ દોષ પશુના શૃંગ એટલે શીંગડા મસ્તકના ડાબે અને જમણે પડખે હોય છે. તેમ “અહો કાય કાય” વગેરે પદોના ઉચ્ચાર વખતે લલાટના મધ્ય ભાગે હાથ લગાવવાના બદલે શીંગડાની જેમ ડાબે-જમણે પડખે લગાડી વંદન કરે તે.
(૨૫) કર દોષઃ આ ગુરુને વંદન કરવું તે અરિહંતરૂપી રાજાનો અથવા ગુરુનો કર છે એમ સમજી વંદન કરે તે.
(ર) કરમોચન દોષઃ સંસારનો ત્યાગ કર્યો એટલે ત્યાંના બધા કરથી છૂટ્યા પરંતુ અહીં ભગવાનની આજ્ઞા ગુરુને વંદન કરવાની છે. એ અરિહંતરૂપી રાજાની આજ્ઞારૂપી કરથી છૂટ્યા નથી. એ કર ચૂકવી રહ્યો છું, એમ માની વંદન કરે તે.
(૨૭) આશ્લિષ્ટ-અનાશ્લિષ્ટ : આશ્લિષ્ટ એટલે સ્પર્શ અને અનાશ્લિષ્ટ એટલે અસ્પર્શ. “અહો કાય કાય” ઈત્યાદિ વાંદણામાં હું આવર્ત વખતે હાથ રજોહરણ અથવા ચરવળાને તથા મસ્તકને સ્પર્શવા જોઈએ તે યથાવિધિ સ્પર્શે અને વંદન કરે છે. અહીં ચાર ભાંગા થાય છે તેમાં પ્રથમ ભાંગો શુદ્ધ છે.
બે હાથ રજોહરણને સ્પર્શે અને મસ્તકને સ્પર્શ રજોહરણને સ્પર્શે અને મસ્તકને ન સ્પર્શે રજોહરણને ન સ્પર્શે અને મસ્તકને સ્પર્શે રજોહરણને ન સ્પર્શે અને મસ્તકને ન સ્પર્શે. (૨૮) જૂન દોષ : વંદન સૂત્રના અક્ષર કે પદ ધૂન કરી અથવા ર૫ આવશ્યકમાંથી કાંઈ પણ ન્યૂન કરી વંદના કરે તે.
(૨૯) ઉત્તરચૂડદોષ: વંદન કર્યા પછી છે. મોટા અવાજે “મથએણ વંદામિ' એ ચૂલિકારૂપ અધિક કહેવું તે.
(૩૦) મૂક દોષ મૂંગા મનુષ્યની જેમ વંદન સૂત્રના અક્ષરો, પદ કે આવર્તનો પ્રગટ ઉચ્ચાર કરે નહિ પરંતુ મોઢે ગણગણીને કે મનમાં કરે છે.
૮૮ ભાષ્યત્રિક-ભાવત્રિક