________________
નવમું અંગ : નાભિ
નાભિમાં રહેલ આઠ રૂચકપ્રદેશ કર્મરહિત છે તેમ દરેક આત્મપપ્રદેશ કર્મરહિત બને તે માટે નાભિની પૂજા કરવાની છે. ભગવાન સર્વકર્મનો ક્ષય કરી મોક્ષે ગયા માટે નાભિએ પૂજા કરવાની છે.
રત્નત્રયી ગુણ ઊજળી, સકલ સુગુણ વિશ્રામ
નાભિકમળની પૂજના, કરતાં અવિચલ ધામ. (૯) દરેક આત્મામાં હંમેશાં નાભિના સ્થાનના આઠ રૂચક પ્રદેશો અવિચલ (સ્થિર) હોય છે અને સર્વ કર્મરહિત શુદ્ધ હોય છે. તેથી જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર સ્વરૂપ રત્નત્રયી પણ તે સ્થળે શુદ્ધ હોય છે અને સકલ ગુણોનું આશ્રયસ્થાન છે. એવા નાભિકમળની પૂજા કરી મારો આત્મા સકલ ગુણનું સ્થાન બની અવિચલ ધામ રૂમ મોક્ષ પામે.
આ રીતે દુહાના અર્થના ચિંતવન પૂર્વક નવ અંગે પૂજા કરી અંતે પ્રભુ સામે બે હાથ જોડી નીચેનો દુહો બોલવો.
ઉપદેશક નવતત્ત્વનો, તેણે નવઅંગ જિણંદ,
પૂજો બહુવિધ રાગશું, કહે શુભવીર મુહિંદ. (૧૦) હે પ્રભુ ! આપે નવતત્ત્વનો ઉપદેશ આપ્યો તેથી આપશ્રીની નવ અંગે પૂજા કરી. આવી રીતે ઘણા પ્રકારના રાગથી હંમેશ તારી પૂજા કરું એમ શ્રી શુભવીર મુનીન્દ્ર કહે છે એવી રીતે હું પણ આવી યાચના કરું છું.
આ રીતે મનમાં ચિંતનપૂર્વક બિલકુલ મૌન રહી પરમાત્માની પૂજા કરે. નોંધ : નવ અંગે પૂજાના દુહા ન આવડતા હોય તો નવકાર મંત્રના નવપદ એક - એક અંગે ચિંતન કરીને પણ પૂજા કરી શકાય.
૩. પુષ્પપૂજા પુષ્પ શુદ્ધ, તદ્દન ખીલેલાં તેમજ સુવાસિત જોઈએ. પુષ્પની પાંદડીઓ છૂટી ન કરવી જોઈએ, તેને છેદવા કે વીંધવા નહીં તેની કળી પણ ન તોડવી જોઈએ. હાથથી પડી ગયેલ, પગે લાગેલ, જમીન ઉપર પડેલ તથા આપણે ઉપભોગ કરેલ પુષ્પ પૂજામાં વાપરવાથી મહાન આશાતના થાય છે. પુષ્પને ધોવાની કોઈ જરૂર નથી. એ સ્વયં શુદ્ધ છે. ઉત્તમ ધાતુના થાળમાં અથવા પુષ્પની ચંગેરીમાં ઉત્તમ જાતિના અખંડ અને નિર્દોષ સુગંધી પુષ્પો લઈને શ્રાવક પ્રભુની પૂજા કરે. આત્માને પુષ્પ જેવો કોમળ બનાવવા પુષ્પપૂજા કરવી.
ભાષ્યત્રિક-ભાવત્રિક ૫૧