Page Text
________________
પાંચમા ઉદાહરણમાં બે-બે જણની વંદનામાં એકનું દ્રવ્યવંદન અને બીજાનું ભાવવંદન છે.
[3] પાંચ અયોગ્યઃ પાંચ પ્રકારના સાધુ અવંદનીય છે એટલે વંદન કરવા માટે અયોગ્ય છે. (૧) પાર્શ્વસ્થ (૨) અવસગ્ન (૩) કુશીલ (૪) સંસક્ત (૫) યથાછંદ તે અનુક્રમે ૨-૨-૩-૨ અને અનેક પ્રકારના છે.
(૧) પાર્થસ્થ જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રની પાસે રહે પણ એને સેવે નહિ તે પાર્શ્વસ્થ અથવા કર્મબંધનના હેતુ જે મિથ્યાત્વ વગેરે પાશામાં વર્તે તે પાશ0. તે બે પ્રકારે છે.
{૧} સર્વ પાર્થસ્થઃ સમ્યગ્દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્ર એ સર્વથી રહિત ફક્ત વેષધારી હોય તે.
{૨} દેશ પાર્થસ્થ: શય્યાતરપિંડ, રાજપિંડ, નિત્યપિંડ- તથા અગ્રપિંડને વિના કારણે ભોગવે, કુલનિશ્રાએ વિચરે, સ્થાપનાકુલમાં પ્રવેશ કરે. સંખડીજમણવાર જોતો ફરે અને ગૃહસ્થની સ્તવના કરે તે દેશ પાર્શ્વસ્થ.
(૨) અવસત્ર સાધુની સામાચારી પાલન કરવામાં જે શિથિલ હોય તે અવસન્ન કહેવાય. તે બે પ્રકારે છે –
{૧} સર્વ અવસન્ન : તબધ્ધકાળમાં પીઠ ફલકને વાપરતો હોય, સ્થાપના રાખેલું વાપરતો હોય અને પ્રાભૃતિકા ભોજી હોય તે સર્વ અવસત્ર કહેવાય. હશય્યાતર પિંડઃ જેના મકાનમાં રહ્યા હોય તેના ઘરેથી લીધેલો આહાર તે શય્યાતર પિંડ. રાજપિંડ : રાજા અને રાજાના અમુક મુખ્ય અધિકારીઓના ઘરનો આહાર તે રાજપિંડ. નિત્યપિંડ એક ઘેરથી પ્રથમ કરી રાખેલી નિમંત્રણા પ્રમાણે નિત્ય આહાર લે તે નિત્યપિંડ.
અગ્રપિંડ ભાત વગેરેનો પ્રથમનો અગ્ર (ઉપરનો ભાગ ગ્રહણ કરે એટલે (ગૃહસ્થ પોતાને માટે આહાર કાઢ્યા પહેલાં જ ગ્રહણ કરે) તે અગ્રપિંડ.
કુલનિશ્રા આટલાં મારાં જ (ભાવિત કરેલાં) કુળ (સમુદાય વિશેષ) જાણી ત્યાં જ આહાર માટે વિચરે તે કુલનિશ્રા.
સ્થાપનાકુલઃ ગુરુ આદિની વિશેષ ભક્તિ કરનારાં કુળ (સમુદાય) તે સ્થાપનાકુલ.
સંથારા માટે પાટ વગેરે ના મલે તો વર્ષાઋતુમાં વાંસ વગેરેના ઘણા કકડાઓને દોરીઓથી બાંધી સંથારો કરવો પડે, પરંતુ તેની પુનઃ બંધ છોડીને પડિલેહણા કરવી જોઈએ. તે કરે નહિ, તે ઋતુબદ્ધ પીઠફલક દોષ, અથવા વારંવાર શયન માટે સંથારો કરે અથવા સંથારો પાથર્યો રાખે અથવા ચોમાસા વિના પાટ-પાટલાદિ વાપરે તે પણ ઋતુવાદ્ધ પીવ૮ દોષ જાણવો.
સાધુને માટે આહાર રાખી મૂકવો તે સ્થાપના.
પ્રાભૃતિકાભો તે પોતાના ઈષ્ટએવા પૂજ્ય મુનિને જે ઈષ્ટ આહાર હોય તે બહુમાનપૂર્વક વહોરાવવો તે પ્રકૃતિ. તેનું ભોજન કરે.
ભાષ્યત્રિક-ભાવત્રિક ૭૩
| SR No. | 006186 |
| Book Title | Bhashyatrik Bhavtrik |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Punyakirtivijay |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |