Page Text
________________
ઉપવાસાદિકનો ભંગ ન થાય તે કારણથી છે વા આગાર કહેવામાં આવે છે. (તિવિહારમાં બનતાં સુધી આ જ પાણી પીવાનું હોય છે અને શેષ પાંચ આગારવાળા પાણી તો અપવાદથી કારણસર પીવાનાં હોય છે. તેમાં પણ ગૃહસ્થને તો વિશેષતઃ ઉષ્ણજળ પીવું જોઈએ, માટે શેષ પાંચ આગાર પ્રાયઃ ગૃહસ્થ માટે નહિ, પરંતુ વિશેષતઃ મુનિને માટે જાણવા.) વળી ફળાદિકનાં ધોવણ અથવા ફળાદિકનાં નિર્મળ અચિત્ત જળ પણ આ આગારમાં ગણાય છે.
૨૦ બહુલેવેણવા :- તલનું ધોવાણ અથવા તંદુલનું ધોવણ વગેરે ગડુલજળ અથવા બહુલજળ કહેવાય છે, તેવું બહુલજળ પીવાથી પણ પચ્ચકખાણનો ભંગ ન થાય તે કારણથી દુ વા આગાર રાખવામાં આવે છે.
૨૧ સસિત્થણવા :- સિથ એટલે ધાન્યનો દાણો તે (સત્ર) સહિત જે જળ તે સસિત્ય જળ કહેવાય, જેથી ઓસામણ વગેરે પાણીમાં રંધાયેલો દાણો રહી ગયો હોય અથવા રંધાયેલા દાણાનો નરમ ભાગ રહી ગયો હોય તો તેવું ઓસામણ વગેરે પાણી પીવાથી પચ્ચકખાણનો ભંગ ન ગણાય, તેમજ તલનું ધોવણ, તંદુલનું ધોવણ વગેરેમાં તલનો નહીં રંધાયેલો કાચો દાણો રહી ગયો હોય તો તેવું પાણી પીવાથી પચ્ચકખાણ ભંગ ન થાય. તે કારણથી સસિન્થ વા આગાર રાખવામાં આવે છે તથા ગાળામાં કહેલ ઉસ્વેદિમનું તાત્પર્ય આ પ્રમાણે – પિષ્ટજળ અને પિષ્ટ ધોવણ એ બન્ને પ્રકારનું ઉત્તેદિમ જળ તે સસિલ્વ જળ કહેવાય, ત્યાં મદિરાદિ બનાવવા માટે લોટ પલાળ્યો હોય તેવું (લોટ કોહ્યા પહેલાંનું) જળ તે પિષ્ટ જળ અને લોટથી ખરડાયેલ હાથથી ભાજન વગેરે ધોયાં હોય તે પિષ્ટ ધોવણ કહેવાય, એ બન્ને પ્રકારના પાણીમાં રજકણો આવે છે. માટે તેનું પાણી પીવાથી પચ્ચકખાણ ભંગ ન ગણાય તે કારણથી સિન્થળ વા આગાર રાખવામાં આવે છે.
રર અસિત્થણવા :- ઉપર કહેલા સસિલ્ય જળને જો ગાળવામાં આવે તો દાણો તથા લોટના રજકણો (સ્થૂળ રજકણો) ન આવવાથી એ જ અસિત્વ જળ કહેવાય, તેવું જળ પીવાથી પણ પચ્ચકખાણ ભંગ ન ગણાય તે કારણથી સિન્થા વી આગાર રાખવામાં આવે છે. (અહીં પણ અસિત્ય એટલે સર્વથા સિત્થનો અભાવ નહીં, પરંતુ અલ્પસિન્થ એવો અર્થ સંભવે છે.)
૧ - સર્જકુનમુતિમપિ નિર્મ એ અવચૂત વગેરેના પાઠમાં ઉકાળેલા જળ સિવાયનું બીજું પણ નિર્મળ કહ્યું છે અને જ્ઞાળ વિ૦ સૂત્ર કૃત બાળાવબોધમાં ફળાદિકનાં ધોવણ કહ્યાં છે માટે અહીં ફળનું જળ પણ “અચ્છેણ વા' માં કહ્યું છે.
ભાષ્યત્રિક-ભાવત્રિક ૧૩૫
| SR No. | 006186 |
| Book Title | Bhashyatrik Bhavtrik |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Punyakirtivijay |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |