Page Text
________________
પચ્ચક્ખાણનું પરમ આદરપૂર્વક રક્ષણ કરવું તે તેનું પાલન છે. કોઈપણ સાંસારિક સ્વાર્થ કે લાભને ખાતર કાળ પૂર્ણ થયા પહેલાં પાળવું નહિ એટલે ભોજન ન કરવું. કારણ કે સંસારના વ્યવહારમાં પણ પ્રતિજ્ઞા લઈ બીજા લાભ ગુમાવીને લીધેલી પ્રતિજ્ઞાનું પાલન કરે છે તે વ્યવહારકુશળ કહેવાય છે અને લાભ પણ થાય છે તો મોક્ષમાર્ગ જેવા મહાન લાભ માટે કરેલી પ્રતિજ્ઞા તુચ્છ લાભોની ખાતર કેવી રીતે ભંગાય ?
પચ્ચક્ખાણના અર્થ વગેરેના જાણકા૨-અજાણકાર સંબંધી ચતુર્થંગી નીચે પ્રમાણે છે.
(૧) પચ્ચક્ખાણ કરનાર જાણકાર, કરાવનાર જાણકા૨
(૨) પચ્ચક્ખાણ કરનાર જાણકાર, કરાવનાર અજાણ (૩) પચ્ચક્ખાણ કરનાર અજાણ, કરાવનાર જાણકાર (૪) પચ્ચક્ખાણ કરનાર અજાણ કરાવનાર અજાણ
આ ચાર ભાંગામાં પહેલા ત્રણ શુદ્ધ છે. કારણ કે આગાર અને કાળના સ્વરૂપને બંનેને જાણે તે ૫૨મ શુદ્ધ છે. પરંતુ ગુરુ કદાચ અલ્પ ક્ષયોપશમવાળા અથવા વયમાં નાના હોય અને પચ્ચક્ખાણનું સ્વરૂપાદિ ન જાણતા હોય તો પણ શ્રદ્ધાળુ શ્રાવકે અથવા શિષ્ય ગુરુના બહુમાન માટે ગુરુ સાક્ષીએ જ પચ્ચક્ખાણ કરવું. એ શાસ્ત્રવિધિ સાચવવા અજાણ ગુરુ પાસે પચ્ચક્ખાણ કરે તો પણ તે જાણકાર હોવાથી યથાર્થ પાલન કરી શકે છે. માટે બીજો ભાંગો પણ શુદ્ધ છે. ત્રીજા ભાંગામાં ગુરુ જાણકાર હોય, એટલે પચ્ચક્ખાણનું સ્વરૂપ સમજાવીને પચ્ચક્ખાણ આપે એટલે પચ્ચક્ખાણનું યથાર્થ પાલન થાય છે. માટે ત્રીજો ભાંગો પણ શુદ્ધ છે. જ્યારે ચોથા ભાંગામાં બંને અજાણ હોવાથી તે સ્પષ્ટ અશુદ્ધ જ છે.
ફાસિય પાલિય સોહિય તીરિય કિટ્ટિય આરાહિય છ સુદ્ધ I પચ્ચક્ખાણ ફાસિય, વિહિણોચિયકાલિ જું પત્તું ૪૪
પાલિય પુણપુણ સરિયું, સોહિય ગુરુદત્તસેસભોયણઓ । તીરિય સમહિય કાલા, કિટ્ટિય ભોયણસમયસરણા I॥૪॥ ઇય પડિયરિય આરા-હિયં તુ અહવા છ સુદ્ધિ સદ્દહણા 1 જાણણ વિણયડણુભાસણ, અણુપાલણ ભાવસુદ્ધિત્તિ I૪૬ા
ભાષ્યત્રિક–ભાવત્રિક ૧૪૯
| SR No. | 006186 |
| Book Title | Bhashyatrik Bhavtrik |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Punyakirtivijay |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |