Bhashyatrik Bhavtrik

SR No.: 006186
Original Sutra Author: N/A
Author: Punyakirtivijay
Publisher: Sanmarg Prakashan
Publication Year: 2013
Total Pages: 198
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 15 MB

Page 186

સ્વાદવાળી છે. તે આહારનું ઉપરોક્ત કાર્ય મુખ્યતયા કરતી નથી. સંપ્રદાયમાન્ય આવી ચીજ અસ્વસ્થતામાં સ્વસ્થતા કરી આપવા દ્વારા જ્ઞાનાદિ વૃદ્ધિકારક બનતી હોવાથી કવલ રૂપ હોવા છતાં કવલાહાર રૂપ ગણી નથી. અણાહારી મનાય છે. પણ કેવળ મુખની રુચિથી જેઓ ત્રિફળા ગોળી વગેરે લે છે, તેઓને એ આહારસંજ્ઞા પોષક બનતી હોવાથી અણાહારી ન ગણાય.
(૧૨) “બહુપડિપુણા પોરિસિ' ના આદેશથી જ ભ્રમનો પ્રસંગ હોય તો આવો પ્રસંગ માત્ર પરિસિ પચ્ચકખાણમાં જ સંભવિત હોવાથી ત્યાં જ આ આગાર ઘટે, સાઢપોરિસી વગેરેમાં આની જરૂર રહેશે નહિ, છતાં આ આગાર તેમાં પણ છે તો એનો શું અર્થ કરવો ?
ઉ. “બહુપડિપુણા પોરિસિ’નું આદેશ વચન એ ઉપલક્ષણ છે. તેથી સાધુનું કે બીજા શિષ્ટ પુરુષના એવા કોઈ વચનબળથી પચ્ચખાણનો કાળ પૂરો થયો જાણી પચ્ચકખાણ પારે તો આ આગારનો કાળ પૂરો થયો જાણી પચ્ચક્ખાણ પારે તો આ આગારનો અમલ થાય. આ જ રીતે દ્રવ્યાદિ અભિગ્રહમાં ધારેલ દ્રવ્યાદિ સંપન્ન થઈ ગયા છે. એવું સાધુ વચન કે શિષ્ટ પુરુષના વચનથી જણાય અને અભિગ્રહપૂર્ણ થવાને અનુરૂપ પ્રવૃત્તિ થાય તે બધી આ આગરનો વિષય જાણવો.
(૧૩) અલ્પલેપવાળી વસ્તુ માટેના લેવાલેવેણ અને ગિહત્યસંસટ્ટણ અને ઉખિત્તવિવેગેણે આયંબિલમાં છે તો પ્રતીત્યપ્રક્ષિત વસ્તુ પણ અલ્પ લેપવાળી હોવાથી પડુચ્ચમખિએણે આગાર આયંબિલમાં કેમ નથી ?
ઉ. આ ત્રણેમાં વસ્તુ અલ્પ અવયવવાળી હોવા છતાં, વસ્તુને લેપ આદિ કરવાની દૃષ્ટિથી તેવી કરવામાં નથી આવી. જ્યારે પ્રતીત્યમ્રક્ષિત તો ખાસ, કોમળ બનાવવા જ જાણીને ઘી-તેલવાળી કરેલ છે. આભોગ-પ્રક્ષેપ હોવાથી આયંબિલમાં ન ખપે. આ આગાર ગૃહસ્થ માટે ખાસ છે. સાધુઓ માટે કુણી રોટલી-પોચા ખાખરા વગેરેના ઉદ્દેશથી મોણવાળું લેવાય તો એ દોષરૂપ છે. પચ્ચકખાણ ભંગરૂપ બને.
ફક્ત નિર્દોષ ગોચરીના લક્ષ્યપૂર્વક અશક્યપરિહાર તરીકે આછા મોણવાળા ખાખરા કે રોટલી આયંબિલમાં તેવો આગાર ન હોવા છતાં અપવાદ તરીકે કહ્યું.
(૧૪) જેમ હિંસા વગેરેના પચ્ચખાણમાં કરવાનો, કરાવવાનો અને અનુમોદવાનો ત્યાગ હોવાથી પચ્ચખાણ કરનાર બીજા પાસે કરાવતો નથી કે કરતા એવા બીજાની અનુમોદના કરતો નથી, તેમ ઉપવાસાદિ કરનારે આહારનો
ભાષ્યત્રિક-ભાવત્રિક ૧૭૫