Page Text
________________
ભંગ ન થાય, તે કારણથી દિવયાનેvi (એટલે “ઉઘાડા પોરિસી” એવું સાધુનું વચન સાંભળવા વડે) એ આગાર રાખવામાં આવે છે, પરંતુ પાછળથી માલૂમ પડે તો તેનો વિવેક પ્રથમ કહ્યા પ્રમાણે સાચવવો.
૬ મહત્તરાગારેણ - પચ્ચકખાણથી થતી નિર્જરાની અપેક્ષાએ જેમાં મદાર=ઘણી મોટી નિર્જરા થતી હોય તેવું સંઘનું અથવા ચૈત્યનું અથવા ગ્લાન મુનિ આદિનું કોઈ મોટું કાર્ય આવી પડ્યું હોય અને તે મહાન કાર્ય બીજા પુરુષથી થઈ શકે તેવું ન હોય તો તેવા પ્રસંગે પોરિટી આદિ પચ્ચખાણનો કાળ પૂર્ણ થયા પહેલાં પણ પોતે તે પચ્ચક્ખાણ પારીને જાય તો પચ્ચકખાણનો ભંગ ન ગણાય તે કારણથી મદત્તર રેvi એ આગાર રાખવામાં આવે છે.
૭ સવ્વસમાહિવત્તિયાગારેણં :- તીવ્ર શૂળ વગેરેની વેદનાથી અત્યંત પીડા પામતાં પ્રત્યાખ્યાનવાળા પુરુષને તે અતિ પીડાથી કદાચ આર્તધ્યાન અને રૌદ્રધ્યાન થવાનો પણ સંભવ છે અને તેવા દુર્ગાનથી તે જીવ દુર્ગતિમાં જાય છે, જેથી તેવું દુર્બાન થતું અટકાવવા માટે ઔષધાદિ લેવાના કારણે પોરિટી આદિ પચ્ચક્ખાણનો કાળ પૂર્ણ થયા પહેલાં પણ તે વેદનાથી વ્યાકુળ થયેલો જીવ જો પોરિસી આદિ પચ્ચખાણ પારે તો પણ પચ્ચકખાણનો ભંગ ન ગણાય. તે માટે સત્રસમાવિત્તિયામારે આગાર રાખવામાં આવે છે. (અહીં દુર્ગાનના સં=સર્વથા અભાવ વડે સદિ=સમાધિ એટલે શરીરની સ્વસ્થતા થવી તે પ્રત્યય-હેત-કારણવાળા મારે=આગાર વડે પચ્ચક્ખાણ ભંગ ન ગણાય એ શબ્દાર્થ છે.)
અથવા તેવી પીડા પામતા સાધુ વગેરે ધર્મી આત્માઓનું ઔષધાદિ કરવા જનાર વૈદ્ય વગેરે પણ જો અપૂર્ણ કાળ પોરિસી આદિપચ્ચકખાણ પારેતો તે વૈદ્યાદિકને પણ પચ્ચખાણ ભંગ ન ગણાય. એ પ્રમાણે આ આગાર સાધુ આદિકને માટે અને વૈઘાદિકને માટે પણ છે. (ઈતિ ધર્મ સં. વૃત્તિ, પ્રવ૦ સારો વૃત્તિ આદિ).
સાગારિયાગારેણં :- એકાશનાદિકમાં સાગારી આગાર આવે છે, ત્યાં સારી એટલે (મુનિની અપેક્ષાએ) કોઈપણ ગૃહસ્થ અને (શ્રાવકની અપેક્ષાએ) જેની દૃષ્ટિથી અન્ન પચે નહિ એવો મનુષ્ય. અહીં તાત્પર્ય એ છે કે - મુનિ કોઈ પણ
* પોરિસીના પચ્ચકખાણનો કાળ સૂર્યોદયથી જુદા જુદા અનિયત પ્રમાણવાળો છે અને
સૂત્રપોરિસીનો (=પાદોન પોરિસીનો) કાળ તો હંમેશાં સૂર્યોદયથી ૯ ઘડીનો નિયત હોય છે, માટે “ઉગ્વાડા પોરિસી” એ વચન પોરિસીના પચ્ચખાણવાળાને ભ્રાન્તિ ઉત્પન્ન કરે છે અને તેથી અપૂર્ણ કાળ પચ્ચખાણ પારવાનું બને છે.
ભાષ્યત્રિક-ભાવત્રિક ૧૨૯
| SR No. | 006186 |
| Book Title | Bhashyatrik Bhavtrik |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Punyakirtivijay |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |