Page Text
________________
વળી આ અને બીજા પણ આગારોના સંબંધમાં એટલું ધ્યાનમાં રાખવું કે ભૂલથી અથવા બીજા કોઈ પ્રકારથી ત્યાગ કરેલી ચીજ ખાઈ લેવામાં અગર મુખમાં નાખવામાં આવે તો સ્મરણમાં આવતાં તરત જ ખાવાનું બંધ કરી મુખમાં ચાવતાં ચાવતાં પણ શેષ રહી ગયેલી ચીજ બહાર કાઢી નાખી મુખશુદ્ધિ કરી લેવી, પરંતુ ગળે ઉતારવી નહિ અને ફરીથી તેવી ભૂલ ન થાય તેમ પરિણામ પણ નિઃશંકમલિન ન થાય એટલા માટે તેવી ભૂલોનું ગુરુમુખે યથાયોગ્ય પ્રાયશ્ચિત્ત લેવું એ શુદ્ધ વ્યવહાર છે.
તથા “સત્ય” (એટલે વર્જીને)એ શબ્દ જેમ “અનાભોગ” શબ્દ સાથે જોડવામાં આવ્યો છે, તેમ આગળ કહેવાતા સહસાકાર વગેરે બીજા આગારો સાથે પણ સંબંધવાળો છે, જેથી અન્ય સદસ-રેvi-કન્નતિ મહત્તરારેvi-અસ્થિ સત્રસમરિવત્તિયાગારેof ઈત્યાદિ રીતે સર્વે આગારમાં “અત્રત્ય” શબ્દ અનુસરે છે, પરંતુ ઉચ્ચારમાં વારંવાર ન બોલવાના કારણથી એ શબ્દને પહેલા (“અન્નત્થ” પદનું) અનુસરણ-સંબંધ તે દરેક પેટા પચ્ચકખાણના પ્રારંભમાં અનુસરતા “ઉગ્ગએ સૂરે વા સૂરે ઉગ્ગએ”ના પાઠવતું અને પર્વતમાં અનુસરતા “પચ્ચખાઈ વા વોસિરઈ”ના (પાઠવતુ) *આવે છે એમ જાણવું.
૨ સહસાગારેણં :- સદસા એટલે એકદમ અકસ્માતુ કોઈ કાર્ય થઈ જાય કે જે કાર્ય પોતે જાણી જોઈને ન કર્યું હોય, તેવાં સહસા કાર્યનો અકસ્માતુ કાર્યનો જે આગાર–છૂટ તે સદારાવાર કહેવાય, જેમ કે - ઉપવાસનું પચ્ચકખાણ કર્યું હોય, અને છાશ વલોવતાં છાશનો છાંટો ઊડીને પોતાની મેળે મુખમાં પડી જાય તો તે સહસાકાર કહેવાય, માટે એવા સહસાકારથી પણ પચ્ચકખાણનો ભંગ ન ગણાય, તે કારણથી સદસા આગાર રાખવામાં આવે છે.
૩ પચ્છકાલેણે - મેઘ વડે અથવા આકાશમાં મહાવાયુથી ચઢેલી ધૂળ વડે અથવા પર્વત વગેરેની આડથી સૂર્ય ઢંકાઈ જવાથી દિવસ કેટલો ચઢ્યો છે ? તેની સ્પષ્ટ ખબર પડે નહિ અને તેથી અનુમાનથી પોરિસી વગેરે પચ્ચખાણનો કાળ પૂર્ણ થયો જાણી તે પચ્ચખાણ પારવામાં આવે, પરંતુ વાસ્તવિક રીતે પચ્ચકખાણનો કાળ પૂર્ણ ન થયો હોય તો તેવા પ્રસંગે કરેલા પચ્ચકખાણનો ભંગ ન થાય તે માટે પછાત્રવાળ (મેઘ વગેરેથી ઢંકાયેલા) કાળ વડે ભૂલથી અપૂર્ણ કાળે પચ્ચખાણ પારી લેવાય તો પણ પચ્ચકખાણ ભંગ ન થાય એવો આગાર રાખવામાં આવે છે પરંતુ અહીં પચ્ચખાણનો કાળ હજી પૂર્ણ નથી થયો એમ જાણવામાં આવે
*જુઓ ગાથા-૯મીનો ભાવાર્થ.
ભાષ્યત્રિક-ભાવત્રિક ૧૨૭
| SR No. | 006186 |
| Book Title | Bhashyatrik Bhavtrik |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Punyakirtivijay |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |