Page Text
________________
૪ શીર્ષ : અહીં શીર્ષ માત્ર કહેવાથી પણ ગુરુ બે વાર કિંચિત્ મસ્તક નમાવે. તે ગુરુનાં બે શીર્ષ અને શિષ્ય બે વાર વિશેષ શીર્ષ નમાવે (બે વાર સંફાસં એ પદ બોલતી વખતે) તે શિષ્યનાં બે શીર્ષવંદન, એ પ્રમાણે ૪ શીર્ષવંદન જાણવાં, એટલે જે વંદનમાં ૪ શીર્ષનમન હોય તે ૪ શીર્ષવંદન જાણવાં.
૩ ગુપ્તિ : વંદન કરતી વખતે મનની એકાગ્રતા તે ૧ મનગુપ્તિ, વંદન સૂત્રના અક્ષરોનો શુદ્ધ અને અસ્ખલિત ઉચ્ચાર તે ૨ વચનગુપ્તિ અને કાયા વડે આવર્ત વગેરે (સમ્યક્ પ્રકારે કરે પરંતુ) વિરાધે નહિ (=સદોષ ન કરે) તે ૩ કાયગુપ્તિ.
૨ પ્રવેશ : પહેલા વંદન વખતે ગુરુની અનુજ્ઞા (આશા) લઈને અવગ્રહમાં પ્રથમ પ્રવેશ કરવો તે પહેલો પ્રવેશ અને અવગ્રહમાંથી બહાર નીકળ્યા બાદ બીજા વંદન વખતે પણ આજ્ઞા માગીને પ્રવેશ કરવો તે બીજો પ્રવેશ.
૧ નિષ્ક્રમણ : અવગ્રહમાંથી બહાર નીકળવું તે નિષ્ક્રમણ આવશ્યક કહેવાય અને તે બે વંદનમાં (અથવા બે પ્રવેશમાં) એક વખત જ હોય છે કારણ કે પહેલી વારના વાંદણામાં અવગ્રહને વિષે પ્રવેશ કરીને ત્યારબાદ ૬ આવર્ત કરીને આવસિયાએ એ પદ કહી તુરંત અવગ્રહમાંથી બહાર નીકળીને ઊભા રહી શેષ સૂત્રપાઠ બોલવાનો હોય છે અને બીજીવારના વાંદણા વખતે તો બીજીવાર પ્રવેશ કરીને બીજીવારના ૬ આવર્ત કરી રહ્યા બાદ પણ અવગ્રહમાં રહીને જ ઊભા થઈ સર્વ સૂત્રપાઠ બોલવાનો હોય છે, એવો વિધિમાર્ગ છે. જેથી પ્રવેશ બે વાર, પરંતુ નીકળવાનું તો એક જ વાર હોય છે, પરંતુ બીજીવાર નીકળવાનું હોતું નથી તે કારણથી જ આવર્સિયાએ એ પદ પણ બીજીવાર બોલવામાં આવતું નથી.
ગુરુવંદન કરતો સાધુ ઉપલક્ષણથી સાધ્વી, શ્રાવક અને શ્રાવિકા ૨૫ આવશ્યકમાંથી કોઈ એક પણ આવશ્યકની વિરાધના કરે એટલે કે એક પણ આવશ્યક હીનાધિક કે જેમ તેમ કરે તો તે વંદનથી કર્મનિર્જરા રૂપી ફળનો ભાગી થતો નથી.
સુગુરુ વાંદણાં સૂત્ર
ઇચ્છામિ ખમાસમણો ! વંદિઉં જાવણિજ્જાએ નિસીહિઆએ ||૧|| હું ઇચ્છું છું કે ક્ષમાશ્રમણ ! વંદન કરવા માટે શક્તિ સહિત, પાપ વ્યાપારનો ત્યાગ કરીને.
અણુજાણહ, મે મિઉગ્ગહં નિસીહિ III
આજ્ઞા આપો મને મિત અવગ્રહ (સાડા ત્રણ હાથ પ્રમાણ ક્ષેત્ર) પાપ વ્યાપારનો ત્યાગ.
૭૮ ભાષ્યત્રિક–ભાવત્રિક
| SR No. | 006186 |
| Book Title | Bhashyatrik Bhavtrik |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Punyakirtivijay |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |