________________
શ્રાવિકાએ ૫રસ્પર ફેટ્ટાવંદન ક૨વું અથવા શ્રાવક તેમજ શ્રાવિકા, સાધુ વગેરે ચારને અને સાધ્વી, સાધુ તથા સાધ્વીને અને સાધુ ફક્ત સાધુને જ ફેટ્ટાવંદન કરે.
બીજું થોભવંદન : સાધુ વડીલ સાધુને, સાધ્વી વડીલ સાધ્વીને તથા લઘુપર્યાયવાળા પણ સાધુને, શ્રાવક સાધુને તથા શ્રાવિકા સાધુ તથા સાધ્વીને પંચાંગ વંદન કરે. આ વંદના સાધુ-સાધ્વીને જ થઈ શકે. શ્રાવક ગમે તેવો ભાવ ચારિત્રની ઈચ્છાવાળો તેમજ ઉત્કૃષ્ટ ક્રિયાપાત્ર હોય તો પણ તેને આ વંદન ન થાય.
ત્રીજું દ્વાદશાવર્ત વંદન : સાધુ-સાધ્વી-શ્રાવક-શ્રાવિકા આચાર્યાદિ પાંચ પદવીવાળા સાધુને જ કરે અને સમાન પદવાળા સાધુઓ વધારે દીક્ષાના પર્યાયવાળા રત્નાધિક સાધુને કરે.
આ ગુરુવંદન ભાષ્યમાં મુખ્ય અધિકાર ત્રીજા વંદનરૂપ દ્વાદશાવર્ત વંદનની વિધિનો છે.
ગુરુવંદનના પાંચ નામ છે. (૧) વંદનકર્મ (૨) ચિતિકર્મ (૩) કૃતિકર્મ (૪) પૂજાકર્મ (૫) વિનયકર્મ - આ વંદન કોને કરવું ? કોણે કરવું ? ક્યારે કરવું ? કેટલીવાર કરવું ?” તથા વંદનમાં શિષ્યના પ્રણામ કેટલા ? મસ્તક કેટલી વાર નમાવવું ? કેટલા આવશ્યક વડે વિશુદ્ધ કરાય છે ? કેટલા દોષથી રહિત કરાય છે ? તથા વંદન શા માટે કરાય છે ? આ ૯ પ્રકારના દ્વાર આવશ્યક નિર્યુક્તિમાં બતાવ્યા છે તેથી અહીં બતાવ્યા છે. પરંતુ દેવને વંદન કરવા માટે જેમ ચૈત્યવંદન ભાષ્યમાં ૨૪ દ્વાર વડે ૨૦૭૪ ભેદ બતાવ્યા છે. જે આપણે “ભાવ ચૈત્યવંદના” વિભાગમાં જોયા. તેમ ગુરુને વંદન કરવા માટે ગુરુવંદન ભાષ્યમાં ૨૨ દ્વાર વડે ૪૯૨ ભેદ બતાવ્યા છે તે આ “ભાવ ગુરુવંદના” વિભાગમાં સમજીશું. જેની અંદર આવશ્યક નિર્યુક્તિના ૯ દ્વારનો સમાવેશ થઈ જાય છે. સૌ પ્રથમ ૨૨ દ્વાર અને તેના ઉત્તર ભેદ નીચે પ્રમાણે છે.
[૧] ગુરુવંદનના પાંચ નામ [૫]
[૨] પાંચ ઉદાહરણ [૫]
[૩] પાંચ અયોગ્ય [૫]
[૪] પાંચ યોગ્ય [૫]
[૫] ચાર પ્રકારના સાધુ પાસે વંદના ન કરાવવી [૪] [૬] ચાર પ્રકારના સાધુ આદિ વંદન કરે [૪]
ભાષ્યત્રિક–ભાવત્રિક
૬૭