Page Text
________________
(૧૭) મૂકદોષ : મૂંગાની જેમ કાયોત્સર્ગમાં હું હું કરે તે.
(૧૮) વાણી દોષ : વારુણી એટલે મદિરા, તે પાકે ત્યારે તેમાં થતા શબ્દની જેમ બુડબુંડ કરે તે.
(૧૯) વાનર દોષ : વાનરની જેમ આમતેમ જોતો હોઠ હલાવ્યા કરે છે.
૧૯ દોષમાંથી લધુત્તર દોષ, સ્તન દોષ અને સંયતિ દોષ સાધ્વીજીને ન હોય કારણ કે તેમનું શરીર વસ્ત્રથી ઢંકાયેલું જ રહેવું જોઈએ, પરંતુ પ્રતિક્રમણાદિ ક્રિયા વખતે મસ્તક ઉઘાડું રાખવું જોઈએ.
વધૂદોષ સહિત ૪ દોષ શ્રાવિકાને ન હોય કારણ કે સ્ત્રીએ મસ્તક સહિત સર્વ અંગ ઢાકેલું રાખવું તેમ જ દૃષ્ટિ નીચે રાખવી તે સ્ત્રીનું ભૂષણ છે. ૨૧. કાયોત્સર્ગના કાળનું પ્રમાણ : ચૈત્યવંદનમાં ઇરિયાવહિયં ના કાયોત્સર્ગનું પ્રમાણ ૨૫ શ્વાસોચ્છવાસના કાળ જેટલું છે. લોગસ્સમાં ચંદેતુ નિમ્મલયરા સુધી ગાથા + ૧ ચરણ સુધી ૨૫ ચરણ-પાદ જેટલો કાળ છે. ૧ ગાથા = ૪ ચરણ થાય છે. અહીં શ્વાસોચ્છવાસ એટલે નાક દ્વારા જે શ્વાસોચ્છવાસ લેવાય છે, તે અહીં ગણવાનો નથી. કારણ કે “પાય સ ૩સીસી' એ વચનથી ઉચ્છવાસનું પ્રમાણ ૧ પાકના ઉચ્ચાર જેટલું ગણાય છે.
અરિહંત ચેઈઆણંના ૩ કાયોત્સર્ગ અને વૈયાવચ્ચગરાણનો ૧ કાયોત્સર્ગ એ જ કાયોત્સર્ગ ૧-૧ નવકારના છે ત્યાં એક નવકારની ૮ સંપદા છે તે ૧-૧ સંપદા એક એક પાદતુલ્ય = એકેક શ્વાસોચ્છવાસ પ્રમાણની ગણાય છે માટે તે ચાર કાયોત્સર્ગ ૮-૮ શ્વાસોચ્છવાસ પ્રમાણ જાણવા. ૨૨. સ્તવન : જાવંતિ ચેઈઆઈ અને જાવંત કે વિ સાહૂ પછી જે સ્તવન બોલવામાં આવે છે તે મેઘ જેવા ગંભીર તેમ જ મધુર *ધ્વનિપૂર્વક કહેવું. તે પણ મહાન અર્થવાળું એટલે ભક્તિ, જ્ઞાન અને વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન કરે તેવું, થોડા અક્ષરમાંથી ઘણો અર્થ નીકળે એવું હોવું જોઈએ. આ જ સ્તવન બોલવું એવું નિયમ નથી. જુદા જુદા આચાર્યોએ તથા મુનિવરોએ બનાવેલા કહેવાય છે એટલે નિયતપણું ન હોવાથી ચૈત્યવંદન ભાષ્યાદિ સૂત્રોમાં સાથે ગણત્રીમાં ગણ્ય નથી.
* ચૈત્યવંદન અથવા સ્તવન મનમાં જ કહેવું અથવા અન્ય ન સાંભળે એવો વિધિ નથી. પરંતુ ઘણા મોટા સ્વરે ન બોલતાં મધુરતાથી મધ્યમ સ્વરે બોલે તો સ્વ અને પરને ઘણો અલ્હાદ ઉપજે જેથી ઉભયને નિર્જરા થાય.
ભાષ્યત્રિ-ભાવત્રિક ૨૭
| SR No. | 006186 |
| Book Title | Bhashyatrik Bhavtrik |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Punyakirtivijay |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |