Page Text
________________
૨૩. તું ભાષણઃ ગુરુને “ભગવંત, શ્રી પૂજ્ય, આપ' વગેરે માનવાચી શબ્દો વડે બોલાવવા જોઈએ તેને બદલે તું, તને, હારા - જેવા તિરસ્કારભર્યા શબ્દોથી બોલાવે તો.
૨૪. તજાત (ભાષણ)ઃ ગુરુ શિષ્યને કહે કે, “આ ગ્લાન-માંદા સાધુની સેવા કેમ કરતો નથી ? તું બહુ આળસુ થઈ ગયો છે. ત્યારે શિષ્ય તેવી જ જાતના વચન વડે તેમને સામો પ્રત્યુત્તર આપે કે, “તમે પોતે કેમ સેવા કરતા નથી ? તમે પોતે જ બહુ આળસુ થઈ ગયા છો” – આવું વચન તે તજ્જાતભાષણ કહેવાય.
૨૫. નોસુમન: ગુરુ કથા કહેતા હોય ત્યારે આપશ્રીએ સરસ વાત સમજાવી. “અહો, આપે આ વચન ઉત્તમ કહ્યું” વગેરે પ્રશંસા વચન ન કહે અથવા કથાથી પોતાને સારી અસર થઈ છે એવો આશ્ચર્યભાવ કે હર્ષભાવ ન બતાવે પણ મનમાં ઈર્ષ્યાથી બળતો હોય તો.... નો એટલે નહિ અને સુમન એટલે સારું મન - સારું મન ન રહે તે.
૨૯. નોસ્મરણઃ ગુરુ ધર્મકથા કહેતા હોય ત્યારે તમને આ અર્થ યાદ નથી અને એ અર્થ એ પ્રમાણે ન હોય વગેરે કહે તો.
૨૭. કથા છેદઃ ગુરુ કોઈક કથા કહેતા હોય તો “એ કથા હું તમને પછી સારી રીતે સમજાવીશ” – એમ કહીને અથવા તે કથા પુનઃ સમજાવીને ચાલતી કથામાં વ્યાઘાત કરે તો.
૨૮.પરિષદ ભેદ ગુરુ ધર્મકથા કહેતા હોય અને સભા કથાના રસમાં મગ્ન બની ગઈ હોય, એ વખતે શિષ્ય આવીને કહે કે, “હવે કથા કેટલી લંબાવવી છે? ગોચરી આવી ગઈ છે, વાપરવાનો સમય થઈ ગયો છે અથવા પોરીસીની વેળા પણ થઈ ગઈ' – વગેરે શબ્દો કહી સભાનો ભેદ કરે અથવા એવું કાંઈક બોલે જેથી સભા ભેગી ન થાય.
૨૯. અનુત્થિત કથા ગુરુ કથા કહી રહ્યા બાદ હજી સભા ઉઠી ન હોય તેટલામાં પોતાની હોંશિયારી-ચતુરાઈ બતાવવા ગુરુએ કહેલી કથાનો અથવા અર્થનો વિસ્તાર કહી બતાવે તો.
૩૦. સંથારપાદઘટ્ટનઃ ગુરુના સંથારાને પોતાનો પગ લગાડવો તેમજ આજ્ઞા વિના હાથ લગાડવો અથવા તેમ કરીને પછી ગુરુને તે દોષ ખમાવે નહિ તો આશાતના. કારણ કે ગુરુની જેમ ગુરુના ઉપકરણ પણ પૂજ્ય છે માટે શિષ્યનો ધર્મ છે કે તેમના ઉપકરણને પગ ન લગાડવો તેમજ આજ્ઞા વિના સ્પર્શ ન કરવો.
ભાષ્યત્રિક-ભાવત્રિક
૫
| SR No. | 006186 |
| Book Title | Bhashyatrik Bhavtrik |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Punyakirtivijay |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |