Book Title: Atmasambodhan
Author(s): Yogindudev, Hiralal Jain
Publisher: Jain Sahitya Vikas Mandal
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001511/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bha ga vA na A mA tuM pa ra mAM tmA.... A saraLa che ke zrI yogIndu munirAja racita pasAra-dohA upara pU. zrI kAnajIsvAmInAM pravacana | [ lekhaka-saMpAdaka : bra. harilAla jaina ] Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karathI bhayabhIta jIvanuM A saMsArathI Abha-rAMbodhatA 2 - pravacana ka zrI yogIndusvAmI racita yogasAra-dohA upara pU. zrI kAnajIsvAmInAM pravacane F ** le. ba. harilAla jaina [ sonagaDha ] vIra saM. 2508 zrAvaNa 1982 JULY prathama AvRtti 1ooo Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka zrI jaina sAhitya-vikAsa maMDaLa vatI saralAbena eca. dozI 'bindu' IralA svAmI vivekAnaDha roDa vile-pArlA muMbaI-56 mRtam prativaramA mUrchAsilo yevo amRta AnaMda svarUpuAtmAM khotara tarapha najara paNa karato nathI.potA tarapha najara karatAM sukharUpa amRtathI bharelo pUrNa samundra tene nihALatAM, jotAM, avalAdgatAM, dekhatAM, mAnatA ane temAM ri thatAM tRpta {T nisAna pachi hastAkSara : gurukahAna mudraka : ajita mudraNAlaya seAnagaDha (364250) Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagna ? A Divijhana upakAra-aMjali mumudu jIva bhavasamudrathI pAra thavA ane mokSanI sAdhanA karavA dharmanA aneka nimittono upakAra grahaNa kare che... temAM sAkSAt gurunA satsaMganI sauthI pradhAnatA che. mArA mahAna bhAge mane hitamArgadarzaka pU. zrI kahAnagurunuM saMta-sAnnidhya" maLyuM. ane satyamArga prApta thayo. teozrInA parama upakAronA maraNapUrvaka A pustaka dvArA bhakti-aMjali arpaNa karuM chuM. A uparAMta mArA samasta kuTuMba-parivAra svajana sAsu-sasarA tathA mAtA-pitA vagere sIe hitamArgamAM mane je anumodanA ApI che te badala te saune AbhAra mAnuM chuM ane teo paNa hitamArga pAme evI bhAvanA bhAvuM chuM. zrIgurupratApe mAruM jIvana AtmahitasAdhanAmAM AgaLa vadhe, ane sarve jijJAsujI paNa gurudevanA A prasAdane pAmIne Atmahitane sAdhe, evI bhAvanApUrvaka A pustaka arpaNa karuM chuM. huM pahelIvAra sonagaDha AvI tyAre pU. gurudeve pitAnA muhaste mane A yogasAra' zAstra ApyuM hatuM, tenA uparanA pravacano paNa suMdara hatA, tethI te maMgala prasaMganI yAdImAM A pustaka chapAvIne bheTa ApatAM mane AnaMda thAya che. saralAbena eca. dozI. TNNI CT NEWSSSSSSSSSSSS 4444444ZHAMMMMMTM Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ni veda na paramAtmaprakAza'-je AtmabhAvanAthI bhareluM atyaMta sugama adhyAtmazAstra jainasamAjamAM khUba prasiddha che-tenA racanAra zrI yogIndu-munirAje, saMsArathI bhayabhIta citta, "Atma-saMbaMdhana arthe 108 dohAnI racanA karI che, je "gasAra" nAmathI prasiddha che. tenA upara pU. zrI kAnajIsvAmInAM (I. sa. 1966 mAM gurudevanA 77 mA varSe thayelA) A pravacana che. paramazAMta AtmabhAvanAthI bharapUra A pravacanonA lekhana-saMkalana vakhate, TepadvArA zravaNa vakhate, ke A pustaka dvArA pharIpharI tenI svAdhyAya karatI vakhate, smaraNa thAya che-vahAlA gurukahAnanuM... "bhagavAna AtmAnuM ja paramAtmA' evA emanA raNakAranA paDaghA pravacananA zabdezabda gUMjI rahyA che. ahA, pitAnA paramAtmatatvanI anubhUti je gurunA nimitta thaI temanA upakAranI zI vAta! gurudevanA zrImukhathI AtmAnA paramAtmapaNAnI siMhagarjanA sAMbhaLIne mumukSuo mugdha banI jatA. UMghatA mumukSuo jAgI UThatA....ne vIratAthI potAnA paramAtmasvarUpane dekhavA mATe kaTibaddha thatA. caitanyanA raNakArathI bharelA A pravacane vAMcatAM jijJAsune ema thaze ke jANe atyAre ja gurudeva bolI rahyA che. graMthanI pratipAdana zaili ghaNI sugama ane AtmasparzI che, tenI sAthe aneka -citra ApIne vadhu sugama ane AkarSaka banAvela che. A pustaka taiyAra karavAnI preraNA bhAI zrI sumanabhAI Ara. dozI (zrI jaina svA. maMdira TrasTanA TrasTI tathA mahAmaMtrI) dvArA prApta thaI che, tathA zrImatI saralAbena eca. dozIne, pU. gurudeva pratyenI upakArabuddhithI prerAIne temaja pitAnA adhyAtmarasanI puSTi arthe A pustaka chapAvavAnI bhAvanA jAgI; temanI bhAvanA anusAra, "zrI jaina sAhitya-vikAsa maMDaLa" (haste zrI caMdrakAntabhAI) dvArA A pustakanuM prakAzana thAya che, jinavANInA A prakAzanakAryamAM sahakAra badala saune dhanyavAda! mumukSu sAdharma jano ! A asAra saMsArathI bhaya pAmIne, tenAthI chUTavA ane parama siddhisukhane pAmavA tame A zAstramAM kahelA potAnA paramAtmatatvanI vAraMvAra bhAvanA karIne, ekAgracitte tene anubhava karajo, -bra. harilAla jaina Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ N dAhI AtmasamAdhana yAgasAra-pravacana [viSaya sUci ] viSaya 1-2 3 4-5 91715 10-11 1ra 13 14 15 16 17 18 19-20 21-22 23-24 25 26-27 2. 29-31 32 33-34 35-36 37 magalAcaraNa : paramAtmavadana bhavathI bhayabhIta jIvanuM Atmasa meAdhana bhavaduHkhanuM kAraNa ne zivasukhane upAya trividha AtmA jANIne... zuM karavuM ? bahirAtmA, a MtarAtmA, paramAtmAnAM dehabuddhi cheADa, nijarUpane jANa nijarUpane jANatAM meAkSasukha jJAnasahita tapathI zIghra paramapada peAtAnA ja pariNAmathI ba`dha ane meAkSa lakSa 13 17 19 26 29 31 33 34 AtmajJAna vagara puNyathI paNa saMsAra Atmadarzana e ja meAkSanuM kAraNa 399 47 guNasthAna vageremAM paNa jIva ja khatAvavA che.... 41 gRhasthane paNa AtmajJAna ne mokSamArga jinavara jevA nijAmAnA ciMtanathI paramapada ... 'huM paramAtmA' (sAdhakanA raNakAra, siddhapadanA bhaNakAra) 61 AtmAnu' svakSetra 55 67 samyaktvanI durlabhatA Hen mene cAhe te zuddhAtmAne jANA; na jANe! te 71 tArA AtmA ja tArA dhyeya 193 * * * pAnu ... 1 AtmajJAna vagaranAM vratAdi phoTa; 35 jJAnIne tapa vaDe zIghra mukti puNyathI sva; pApathI naraka; AtmajJAnathI meAkSa 79 parabhAva cheDa, AtmabhAva kara ne zivapura jA...80 cha dravye ne navapadArthAMmAM zuddhujIva ja sAra .... 83 zuddhAtmAnu dhyAna dhare ne zIghra bhavapAra kare che. 85 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E \ 46 bhavA ... pa1 54-55 pa6 57 dehA viSaya pAnuM 38-39 mokSane cAhatA ho te kevaLajJAnasvabhAvI AtmAne jANa .... 86 = sarvatra AtmAne ja dekhanAM rAga-dveSane abhAva....89 41 thI 45 tArA caitanyadevane dehama diramAM ja dekha .... 90 bhavaroga maTADavA dharmanuM amRta pI ... 98 47-48 dharma....te kayAM che? ne kyAM nathI? ... 100 49-pa- jIvane kema saMsArane kema mokSa ? .... 101 narakanA ghara jevuM zarIra, ne nirmaLa AtmA....105 para-paka AtmAne nathI jANatA te mokSa nathI pAmatA....107 bahu pUchamA! choDa pudgala, graha chava,pAmIjA bhavapAra 109 jIvane na jANe tyAM sudhI bhavathI na chUTe .... 111 jIvanuM svarUpa jANavA mATe nava daSTAMta..... 112 58-59 AkAzanA daSTAMte zuddhajIvanI samajaNa .... 116 zarIrathI chUTavA azarIrI AmAnI bhAvanA ...118 AtmajJAnanuM uttama phaLa ... . ... 121 jJAnI-bhagavaMta dhanya che .... .... .. AtmajJAna gRhasthaneya thAya ... ... ... 127 tattvajJAnanI viralatA .. .. .. 132 bhagavAna mahAvIranuM dharmacaka vartana 133 67-68 bhavanA cheda mATe bhedajJAnInuM cintana ... 136 69-70 mokSane mATe AtmAnA ekatvanuM cintana .... 137 71-72 puNya te baMdhana che, saMsAra che. ... ... 142 mekSane mATe aMtaraMga nirca thatA .... .. 147 * jinadeva jevo ja huM -e ja mokSano maMtra. 76-80 aneka guNadvArA jIvanuM varNana .... .... 81-82 zuddhaAtmAne anubhava ja sarvasva ....... 159 ratnatrayadhAraka jIva ja zreSTha tIrtha .... ... 161 jyAM AtmA tyAM sarvaguNa (amRta varasyA re paMcamakALamAM)... 164 ekavanA anubhavathI zIghra mikSa ..... .... 172 samyakatvane pratApa .... 175 4 1 "Fdhi . A 9. che A 5 74-75 STORES Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dehA pAnu 89-90 91-9? A viSaya sakala vyavahAra cheDI, nijavarUpamAM ramatAM bhavane pAra .... .... .... AmalInatA vaDe saMvara-nirjarA-mokSanI prApti. mekSa pAmelA AtmAnuM svarUpa . .... zAstrabhaNataranuM prayojana : zuddhAtmajJAna .... AtmadhyAna vaDe mokSasukhanI prApti sAmAyika .... .... .... traNa prakAranAM cAritra ... >> zuddha AtmA ja paMcaparameSThI .... videhI paramAtmA dehamAM birAjamAna zuddha Atama-darzana e ja siddhinA paMthe .... AtmasaMbodhana" .... .. pa 2 mA bha bhAva nA .... 184 188 JI 1-1 na 99-100 101-3 104-5 \ 17 % o - 107 108 203 , o B gI '+ jaina dharmanI vArtAo bhAga 1 ane 2 ApanA gharamAM bALakone ane saune AnaMdasahita dharmanA uttama saMskAra Ape tevI vArtAono saMgraha A pustakomAM che. moTA akSara; citro sahita; A pustakathI tamAruM saMskArI ghara zobhI UThaze. kiMmata dareka bhAgano savA rUpiyo. -prAptisthAnazrI kahAnIsmRti prakAzana, saMta sAnnidhya sonagaDha (364250) ke A che Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru smRti bhagavAna AtmA...." ema kahIne atyaMta madhuratAthI amArA AtmAne saMbodhana karanArA hai kahAMnagurudeva ! Aja ApanA viyAgamAM paNa, Ape kahelA ' bhagavAna AtmA 'ne yAda karIne ame yAre tenuM cintana karIe chIe tyAre Apa te sAkSAt padhArIne jANe amArA hRdayamAM beThA haiA ne ' bhagavAna .. AtmA' ema khelatA hA evu vedana amane thAya che. LEAVE AA PADALA 66 ApazrIe sabAdhelA AtmasvarUpanu ciMtana-mananaanubhavana e ja ApanA mahAna upakArAnI smRti che...ne e rIte ApazrInA smaraNapUrNAMka Apane vaMdana karIe chIe. atasamaya sudhI ApanA hAtha jhAlIne ApanI samIpa besanAra.... ~hari. Food fooooooooooooooooooo - g Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // saMsArathI 400 00 0 0 0 6 asArathI bhayabhIta jIvanuM che. Atma-saMbhodhata yogasAra - pravacana kaj * apUrva maMgalAcaraNa * A "gasAra" zarU thAya che. upagane zuddha AtmAmAM joDave tenuM nAma yoga; evA zuddhopayogarUpa dhyAna vaDe jeo siddhapada tathA arihaMtapada pAmyA temane namana karIne...........temanI oLakhANa ane Adara karIne pite paNa te mArge javuM te apUrva mAMgalika bhAva che. ahIM evA maMgalAcaraNapUrvaka graMthane prAraMbha kare che [ siddha tathA arihaMta paramAtmAne vaMdana ] Nimmala-jhANa-pariTThiyA kamma-kalaMka Dahevi / saghA raddha3 naLa paNa te gharamaNa vi... . . ghAi-caukkahaM kiu vilau NaMta caukku padiha / tahaM jiNaiMdahaM paya Navivi akkhami kanvu suiTTa // 2 // nirmaLa dhyAnArUDha thaI, karma kalaMka apAya; thayA siddha paramAtamAM, vaMduM te jinarAya. 1. cAra ghAtiyA kSaya karI, lahyAM anaMta catuSTa; te jinavara caraNe namI, kahuM kAvya suISTa. . paramAtmatattvanA nirmaLa dhyAnamAM sthira thaIne, ane karmakalaMkane bhasma karIne, jemaNe parama-AtmAne prApta karyo te siddha-paramAtmAne namIne temaja ghAti-catuSkane naSTa karIne jemaNe anaMta catuya pragaTa karyo te arihaMta-jinavaranA caraNomAM namaskAra karIne, huM A suMdara-ISTa-hitakArI kAvya kahuM chuM. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ gasAra-pravacana : 1-2 zA mATe kahuM chuM -kemake mAruM citta saMsArathI bhayabhIta che ne mokSanI lAlasAvALuM che, tethI "Atma-saMbodhana karavA mATe huM ekAgracittathI A dohA racuM chuM,-ema trIjA dohAmAM kaheze temaja zAstranA aMtamAM 108 mA dehAmAM paNa ema ja kaheze. A gasAra-zAstranA racanAra zrI yogIndu-munirAja lagabhaga 1400 varSa pahelAM, I. sa. nI chaThThI zatAbdimAM A bharatakSetramAM vicaratA mahAna nirgatha saMta hatA. "paramAtma-prakAza" nAmanuM mahAna zAstra paNa temaNe ja rahyuM che, tenA maMgalAcaraNamAM paNa pAMca gAthA sudhI pharIpharIne trikALavatI siddhabhagavaMtane namaskAra karyA che. tyAM paNa AvA ja zabdo che ke nirmaLa dhAnaagni vaDe karmakalaMkane bhasma karIne jeo nitya niraMjana jJAnamaya thayA te siddhaparamAtmAne huM namuM chuM. - AtmAnA dhyeyarUpa siddhapada, te siddhabhagavAna jevuM zuddha AtmasvarUpa, tene pratItamAM laIne dhyAnavaDe temAM upayogane joDo tenuM nAma "ga" che; te ja mokSane upAya che, ne tene A upadeza che. AvA "ga" rUpa zuddhopayoga vaDe ja karmakalaMkane nAza karIne siddhapada pamAya che. badhA AtmA svabhAvathI zuddha-siddha bhagavAna jevA che. AvA zuddha AtmasvarUpamAM vikAranI ke karmanI sattA nathI. AvA zuddhasvarUpane dayeyamAM laIne dhyAvavuM te ja rAgAdine tathA karmono nAza karIne siddha thavAne upAya che. AvA upAya vaDe pite siddhapadane sAdhatAM-sAdhatAM yogIndu-munirAja A dohA race che. juo, siddhine paMtha zuM? ke.. upagane aMtaramAM jeDIne nirmaLa AtmAnuM dhyAna karavuM te, samyagdarzananI rIta paNa e ja che. AtmAnA dhyAna vaDe ja samyagdarzana thAya che ne siddhipaMthanI zarUAta thAya che. zubharAga vaDe kAMI siddhi paMtha nathI thato, ne samyagdarzana paNa nathI thatuM. - siddhabhagavAna zuddhaAtmAmAM upayogane joDIne paramAtmapada pAmyA....temane huM namaskAra karuM chuM eno artha e ke huM paNa evA mArA zuddha AtmAmAM upayogane je chuM-Ama pitAne zuddha AtmAnA dhyAnanI ruci ne tAlAvelI lAgI che. A rIte, saMsArathI bhayabhIta thaIne mokSane sAdhavAnI bhAvanAvALe jIva potAnA upayogane zuddhAtmasvarUpamAM joDe che. AvA zuddhopaganuM ja nAma "ga-sAra" che, ne temAM samyagdarzanajJAna-cAritra traNe samAI jAya chetenA vaDe mokSa pamAya che. juo, maMgalAcaraNamAM karmanA nAzane upAya paNa bhege batAvyuM-zuM ? ke zuddhAtmAmAM upagane joDe te ja kamanA nAzane upAya che. siddhabhagavAna A rIte siddhi pAmyA-ema pratIta karanAra jIva pite paNa te mALe jAya che, eTale zuddhAtmA tarapha upayogane joDe che.-AnuM nAma "ga" che, ane te apUrva maMgaLa che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbaMdhana ] atIndriya AnaMdathI bharele AtmA....tenI sanmukha jotAM tenA parama AnaMdanuM vedana thAya che; e sivAya jagatanA bIjA koI padArthamAM sukhane aMza paNa nathI. he jIva ! tAruM sukha tArA astitvamAM che, bIjAnA astitvamAM tAruM sukha nathI. jyAM potAnuM sukha bharyuM che tyAM jue te sukhane anubhava thAya. AvA upAyathI arihaMta ane siddhaparamAtmAne pUrNa AnaMda pragaTe che, ne badhA AtmAo AvA ja pUrNa AnaMdathI bharapUra che-ema te bhagavAne joyuM che. AvA bhagavAnane namaskAra karavA te maMgaLa che, temAM potAnA zuddhAtmAnI pratIta bhegI AvI jAya che. je siddhaparamAtmA thayA teo paNa, pahelAM te bahirAtmA hatA; pachI jJAna ane rAganI bhinnatAnA bhAna vaDe pitAnA parama svabhAvane jANIne aMtarAtmA thayA, ane pachI te zuddha parama svabhAvanuM dhyAna karI karIne paramAtmA thayA. evA paramAtmA jevo ja mAro svabhAva che-ema lakSamAM laIne....eTale ke aMtarAtmA thaIne huM te siddhaparamAtmAne namaskAra karuM chuM. siddhabhagavAna kevA che? ne kaI rIte teo siddha thayA-tenI oLakhANapUrvaka A namaskAra che. pratye! nirmaLa dhyAnavaDe eTale rAga-dveSa vagaranA zukaladhyAnavaDe Ape kamene khapAvyA....ne paramAtmapada prApta karyuM. aMtaranA parama svarUpane dhyeya banAvI, temAM upagane ekAkAra karIne dhyAna karyuM. e ja mekSane prApta karavAnI kriyA che. mokSamArganI zarUAta paNa AtmAnA dhyAnarUpa zuddha paga vaDe ja thAya che. dharmadazA pragaTavAnA kALe zuddhaAtmA dhyeyarUpa hoya che ne zuddhopaga hoya che. pachI pUrNatA paNa dhyAnavaDe ja thAya che. dhyAna vaDe svarUpanI laganI lAgI, temAM upayoga jAme... ekAgra thaye, tyAM rAgAdi bhAvakarmo aTakI gayA ne jaDa karmo paNa TaLI gayA; AtmA rAga vagarano thaI gaye ne karma-pudagale akarmarUpa thaI gayA. A rIte nirmaLa AtmAnA dhyAnavaDe apUrva siddhadazA pragaTa karIne AtmA pote paramAtmA thayo. aMdara zaktisvabhAvamAM paramAtmApaNuM hatuM te dhyAna vaDe paryAyamAM pragaTayuM. AvA siddhaparamAtmAne vaMdana keNa karI zake? ne kaI rIte karI zake? ke je pitAnA hRdayamAM eTale ke pitAnI jJAnadazAmAM siddhapadane jhIlI zake...sthApI zake, eTale rAgAdi azuddhatA ke apUrNatA mAruM svarUpa nathI, huM pUrNAnaMdathI bharele siddhasamAna chuM, siddhasamAna sadA pada mere"--ema je pitAnA zraddhA-jJAnamAM svIkAre te ja siddhane kharA namaskAra karI zake. siddhane namaskAra karavAmAM moTI javAbadArI chebhAI! te pUrNa siddhadazA kevaDI mahAna che, kaI rIte pragaTe che, ne zemAMthI pragaTe che? -tenI oLakhANa ane pratIta vagara tuM no kone? siddhane oLakhatAM te pitAne zuddhAtmA lakSamAM AvI jAya che, ne sAdhakapaNuM thaI jAya che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4] | yogasAra-pravacana : 1-2 zrI kuMdakuMdasvAmI paNa samayasAranA maMgalAcaraNamAM vaMtti saMva siddha...ema kahIne siddhabhagavaMtane namaskAra karatAM kahe che ke, aha, AtmAnA ISTa-dhyeyarUpa evA sarve siddhone huM mArA temaja zrotAonA AtmAmAM belAvuM chuM, zraddhA jJAnamAM laIne Adara karuM chuM. he zrotA ! tuM paNa tArA AtmAmAM siddhapaNuM sthApIne sAMbhaLaje... bIjI vAta vacce lAvIza nahIM. upara siddhAlayamAM anaMtA siddho virAje che. anAdithI jIvo mukta thayA kare che; dara chamAsa-AThasamayamAM 608 che saMsAramAMthI mukta thaIne siddhapada pAme che- ema sarvajJabhagavAne joyuM che. "prasIda vizuddha susiddha samUha" ( -vizuddha siddhabhagavaMtene samUha prasanna haj ema tutimAM Ave che. siddhazilA upara sidhdhanuM moTuM nagara bharaNuM che, anaMtA siddhonI tyAM vastI che, tyAM badhAya paramAtmA ja birAje che; anaMta....anaMta siddhabhagavaMtene samUha...chatAM sau potapotAnA svarUpamAM birAje che, darekanI sattA judI che; siddhanagarImAM virAjatA te sarve siddhone jJAnabaLe huM mArA AtmAmAM sthApuM chuM. he bhagavAna! padhAro...padhAro.ahIM mArA AMgaNe padhAro! rAga vagaranuM cekhuM mAruM caitanya-AMgaNuM...temAM huM Apane satkAra karuM chuM. jema rAjA vagere maTA mANasa ghare padhAravAnA hoya te AMgaNuM sApha kare che, tema ahIM sAdhakajIva pitAnA zraddhA-jJAnarUpa AMgaNAne rAga vagaranuM cokhkhuM karIne anaMtA azarIrI siddha-mahArAjAne belAve che... Urdhva lekanI siddhanagarImAM je anaMta siddhone samUDa birAje che temane, jJAnabaLe pitAnA AtmAmAM utAre che. mArA jJAnamAM huM siddhane Adara karuM chuM ne enA sivAya parabhAvone Adara cheDI dauM chuM, eTale ke mArI pariNatine rAgamAMthI bhinna karIne aMtaranA siddhasvarUpa sAthe abheda karuM chuM te abheda pariNatimAM anaMta siddha samAya che. vAha, juo...A siddhapadanA mAMgaLikane apUrva bhAva! badhuM bhUlIne siddhane yAda karIe chIe....siddhapada ja amArA jJAnamAM taravare che...e ja AdaraNIya che, ne jagatamAM rAgAdi bIjuM kAMI mAre AdaraNIya nathI,-Ama rucine mArA zuddhAtmA tarapha vALIne he siddhabhagavaMte! huM mArA AtmAmAM Apane sthApuM chuM. mArA AtmAnA svasaMvedanajJAna vaDe sAda pADIne huM Apane belAvuM chuM : padhAro...siddha bhagavaMta! mArA asaMkhya AtmapradezamAM meM zraddhA-jJAnanA baMgalA bAMdhyA che temAM AvIne he prabhe! Apa vase. mArA jJAna-maMdiramAM huM rAgane nathI vasAvate siddha jevA zuddhasvarUpane ja mArA zraddhA-jJAnamAM vasAvuM chuM. ahA ! prabhu padhAryA....mArA AMgaNAmAM! amArA AMgaNuM UjaLA karyA...prabhu! Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbaMdhana ]. - siddhabhagavAna te ekSapurI padhAryA.....te bhagavAna kAMI uparathI ahIM UtaratA nathI, paNa temane jJAnamAM laIne, temanA jevuM pitAnuM zuddhasvarUpa anubhavamAM letAM nirvikalpa AnaMdasahita siddhabhagavAna je bhAva pitAmAM pragaTe che, te bhAvamAM anaMta siddha bhagavaMte samAI jAya che. rAgamAM siddhabhagavAna ne padhAre, paNa sAdhaka rAgavagaranA pitAnA svasaMvedanajJAnanI aMdara anaMta siddhabhagavaMtone samAve che. AnaMdathI svIkAra kare che ke ahe prabhe! mArI nirvika95 paryAyamAM Apa padhAryA. jeNe AvI daSTi-anubhUti karI teNe pitAnI paryAyarUpa svagharamAM anaMta siddhabhagavatene padharAvIne namaskAra karyA. juo, A sAdhakanA bhAvamAM, siddhaprabhune namaskArarUpa apUrva mAMgaLika....ne apUrva vAstu ! arihaMta ne siddha AtmA kevA che...tathA temane vaMdana karanAranA bhAvamAM zraddhAjJAnanI kevI zuddhatA hoya che. tenI AmAM vAta che. tenI najaramAM siddha je eka zuddha AtmA ja taravare che.....potAnA jJAnamAM birAjamAna anaMta siddhonAM ToLAMte ja namavAyegya cIja A jagatamAM che, ne rAgAdi kaI cIja A jagatamAM AdaravA yogya nathI-evI jene daSTi thaI che, tenA jJAnamAM anaMta siddhone vAsa che, ne teNe ja sAcuM namo siddhA karyuM che. tA. 6-4-66 nA roja cImanalAla ThAkarazI medInA navA makAnanuM vAstu hatuM, tyAMnuM A pravacana che; tenA anusaMdhAnamAM gurudeva kahe che--] jue, Aje A navA makAnanuM vAstu che ne A navA zAstranA (gasAranA) vyAkhyAnanI zarUAta paNa Aje ja thAya che. tenuM A apUrva mAMgalika che.... eka zrotA-ahIM to pahelAM khADA hatA..... -hA, khADAmAMthI jema A UMcuM makAna thayuM, tema jIvanI paryAyamAM anAdithI rAga-dveSa meharUpa khADo hato, te maTADIne aMdara siddhapadanA UMcA baMgalA kema karavA tenI A vAta che. bhAI, pahelAM siddha, jevA pitAnA zuddha AtmAne lakSamAM le.....tyAM mithyAtvane khADo pUrAI jaze ne samyakRtva -mahelamAM anaMta siddhabhagavaMtenuM vAstu thaze. samavasaraNasabhAnI vacce gaNadharo-Indro ane cakravartInI upasthitimAM bhagavAna sarvajJadeve Ama kahyuM che ke he jIva! tuM siddhasamAna cho....ame tane siddhasamAna joIe chIe...ane tuM paNa ema jotAM zIkha! jema UMDI guphAmAM jaIne bele ke "he bhagavAna...tame pUrNa che..." tyAM sAmethI paNa evo ja paDaze (pratiIda) Ave che ke "he bhagavAna..tame pUrNa che ..." tema caitanyanI UMDI guphAmAM pravezIne siddhanuM zuddhasvarUpa lakSamAM letAM pitAnuM paNa tevuM ja zuddhasvarUpa lakSamAM Ave che.....aMdaranI anubhUtinI guphAmAM siddhapadanA paDaghA paDe che ke "siddha samAna sadA pada mere..." Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da ] | cegasAra-pravacana : 1-2 samayasAranI pahelI gAthAmAM kahyuM che ke--e siddhabhagavaMtA, siddhapaNAne lIdhe sAdhyarUpa je zuddhaAtmA tenA pratichaMdanA sthAne che; bhavyajIvA temanA svarUpanu` cintana karIne....temanA jevA peAtAnA zuddhasvarUpane dhyAvIne temanA jevA thaI jAya ke....ne meAkSa pAme che. siddha jeve! atIndriya caitanyasvarUpa AtmA... ....tene, arere! A jaDa-phlevaramAM rahevuM paDe te kalaMka che. bhagavAna AtmAne gavAsamAM vasavuM ne janma-maraNanAM duHkha sahuna karavA te zaramanI vAta che.--te zaramajanaka janme kema TaLe? te vAta A ceAgasAramAM AgaLa 60 mA dohAmAM kaheze-- A nirmAMLa dhyAna vaDe azarIra-siddha jevA AtmAne yAvI-dhyAvIne jIvA siddha thayA; tuM paNa evA AtmAne tArA aMtaramAM dhyAnavaDe dekha....te tu' paNa A zaramajanaka janmAthI chUTIne siddha thaIza....ne mAtAnuM dUdha tAre pIvuM nahIM paDe. dhyAnavaDe atyaMtare dekhe ja azarIra, A2majanaka janmo TaLe pIeN na jananIkSIra. jema rAjAne ga'dhAtI viSTA vacce rahevuM paDe te te zaramajanaka che, tema Ana mUrti bhagavAna AtmA siddha jevA mahArAjA....je peAtAnA ina-jJAna-cAritravaDe pUrNAnaMdane prApta karIne mekSamAM ze|bhe evA,....tene badale A lehI-mAMsanA azuddha mALakhAmAM ne garbhavAsamAM tene pUrAI rahevuM paDe e teA kalaMka che. jene AvA janma-maraNanA trAsa lAgatA hoya ne tenAthI chUTIne meAkSanI lAlasA hoya tene mATe A sameAdhana che. magaLarUpe azarIrI siddhone vaMdana karIne kAlakarAra karyAM che ke ame paNa have eka-e bhavamAM azarIrI siddha thavAnA..... * bIjA dohAmAM arihaMtaparamAtmAne namaskAra karyAM che; temaNe aMtaranA nimaLa dhyAnavaDe cAra ghAtIkamAMnA kSaya karyAM che ne kevaLajJAna-darzana-sukha-vIrUpa anaMtacatuSTaya pragaTa karyAM che. AvA kevaLajJAnAdi sahita sImadha rAdi vIsa tI kare temaja bIjA lAkho Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] kevaLI bhagavaMte atyAre videhakSetramAM sAkSAt birAje che te badhA arihaMta bhagavaMtanuM zuddhasvarUpa jeNe potAnA jJAnamAM svIkAryuM tene samyagdarzana thAya che. pite evA arihaM tene sAkSAtkAra karIne zrI kuMdakuMda AcArya deva kahe che ke-- je jANato ahaM tane guNa-dravya ne paryayapaNe, te jIva jANe Amane, tasu moha pAme laya khare. arihaMta bhagavAnanA dravya ne guNa pUrNa caitanyamaya che, temanI paryAya paNa sarvajJatAthI paripUrNa ane rAga vagaranI che.-AvA arihaMtane jANIne pitAnA AtmAne temanI sAthe meLave che. dravyathI ne guNathI mAro AtmA paNa arihaMta bhagavAna jevo ja che-ema jyAM pUrNa svarUpanI pratIta karavA aMtaramAM jAya che tyAM tene payayamAM samakita thAya che ne mithyAtvano nAza thaI jAya che, eTale te paNa bhagavAnane nAtIle the. huM zarIrane rAga ke saMsArane nAtIle nahIM, huM te sarvara paramAtmAne nAtIle chuM--ema nizaMkapaNe te mokSanA maMDapamAM praveza kare che.-jema nAtIlA loke te lagnamaMDapamAM niHzaMkapaNe Ave che tema sAdhaka kahe che : he bhagavAna! have huM tamAro nAtIle thayo chuM, niHzaMkapaNe mekSamArgamAM dAkhala thaye chuM, ne thoDA ja kALamAM siddhAlayamAM AvIne tamArI pAse besavAne chuM.-Ama arihaMtanI jAta sAthe potAnI jAtane bheLavIne sAdhakadazA khIle che. bhagavAnanI jAtathI pitAnI jAtane judI rAkhIne sAcA namaskAra thAya nahi ne sAdhakapaNuM pragaTe nahIM. arihaMtanA zuddhasvarUpane jANIne temanI sAthe potAnA AtmAnI meLavaNI kare che ke, A bhagavAna rAga vagaranA sarve..te mArAmAM rAga ne apajJatA kema? bhagavAnane A pUrNatA kyAMthI AvI?-ke aMdaranA dravya-guNa paripUrNa che temAMthI te mArAmAMya evA dravya-guNa te che.--ema aMdara najara karatAM ja dekhAya che ke mAro AtmA paripUrNa svarUpa che.-AvI pratIta thatAM ja paryAya temAM ekAgra thaI jAya che, te paryAyamAMthI darzana mehane nAza thaI jAya che, ne evuM samyagdarzana pragaTe che ke apratitapaNe alpakALamAM ja te jIva kevaLajJAna leze. arihaMtanA nirNaya sAthe potAnA svabhAvane paNa nirNaya karIne namaskAra kare che. pravacanasAranA mahAna maMgalAcaraNamAM paMcaparameSThIbhagavaMtane namaskAra karatAM AcAryadeva kahe che ke he bhagavAna! Apane vaMdana karanAra huM ke zuM ?--"A svasaMvedanapratyakSa darzana-jJAna sAmAnyasvarUpa e huM....zrI vartamAnadevane praNamuM chuM....." prabhe! huM paNa ApanA je jJAnadarzanasvarUpa chuM..ApanI ja jAtane chuM. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 ] [ ga sAra-pravacana : 1-2 bhagavAna pUche che bhaktane-"mane vaMdana karanAra tuM cho koNa? zuM manuSyazarIra tuM che ?...zuM karma tuM che ? zuM rAga tuM cho?" "nA, nA, nA, prabhe! huM te jJAnadarzanasvabhAvI, tamArA jevo chuM; svasaMvedana pratyakSathI jJAna-darzanarUpe pariNamele huM Apane vaMdana karuM chuM. huM jyAM vItarAgabhAvathI Apane namuM chuM tyAM rAga dveSa te eka bAju khasI jAya che. te kAMI huM nathI." eTale rAga vaDe sarvasane kharA vaMdana thatA nathI; jJAna-darzanarUpa thaIne ja kharA vaMdana thAya che, ane te ja apUrva mAMgalika che. arihaMtone cAra ghAtakarmo nAza thayo ne anaMta catuSyane lAbha thayo.-Ave lAbha kyAMthI thaye? ke anAdithI zaktisvabhAvarUpe AtmAmAM je hatuM te ja paryAyamAM prApta karyuM-Ama svabhAva-zaktinA svIkArapUrvakanA namaskAra vaDe sAdhaka pitAnI paryAyamAM paNa evA arihaMtapada tathA siddhapadane lAbha meLave che.--enuM nAma "lAbha savAyA...." aho, AtmA kevaLajJAna ane siddhapadane pAme enA je mahAna lAbha bIje kayo? -te apUrva mAMgalika che. A rIte siddha ane arihaMta paramAtmAne namaskArarUpa mAMgalika karIne, zrI yegIndumuni kahe che ke huM AtmAnuM hita karanAruM suMdara kAvya kahuM chuM. -zA mATe A yaMgasAra kAvya kahuM chuM ? te trIjA dehAmAM kaheze. [ 1-2 ] , liva mA ni:- 75 , , , , Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasodhana ] Atma-sa Mbodhana kAja ** saMsArahaM bhayabhIyahaM mokkhahaM lAlasayAhaM / appA saMbohana - kas kaya dohA ekamaNAhaM / / 3 / / icche che nijamukatatA, bhavabhayathI DarI citta; te bhiva jIva sammeAdhavA dohA racyA eka citta. (3) zAstrakArane bhavane bhaya che ne meAkSanI lAlasA che; te AtmAnA saMkheAdhanaarthe AgheDA race che. je sa'sAthI bhayabhIta che ane mekSanI jene lAlasA che evA AtmAne sAdhana karavA mATe, ekAgracittathI A dohA racyA che. ' 1 jue te kharA, munirAjanI bhAvanA ! sauthI chellA dohAmAM paNa A ja pramANe kaheze ke--sa sArathI bhayabhIta evA cegIcandra-munie Atma-sa`khAdhana mATe ekAgra cittathI A dehA racyA che. jema niyamasAramAM zrI AcArya deva kahe che ke me A zAstra * nijabhAvanA-artha' racyu che....tema ahIM yAgasAramAM munirAja kahe che ke me' " Atmasa edhana-athe" A dohA racyA che. jene bhavanA bhaya nathI ne viSaya-kaSAyarUpa sa`sAranA ja prema che--evA jIvanI zI vAta? jema khArA kSetramAM vAvelu bIja khaLI jAya che, UgatuM nathI; tema saMsAranI rucivALA khArA kSetramAM A khIja nathI vAvatA, paNa jene bhavanA trAsa che ne meAkSanI lAlasA che evA uttamakSetramAM-supAtrajIvamAM A upadeza vaDe rApelu. zuddhAtmarucirUpa bIja, phUlaze ne phaLaze, eTale ke tene Atmaanubhava thaze ne te meAkSaphaLane pAmaze. jue, A zAstranuM prayAjana ! AvA prayAjanathI, AtmAnuM zuddha svarUpa samajAvavA, potAnA AtmAne sAdhavAnI mukhyatA sahita, saMsArathI bhayabhIta jIvAne mATe yAgIndu munie ekAgramanathI A ceAgasAra racyuM che. jene cAre gatinA bhavamAM trAsa lAge che, svaganA viSayeAmAMya jene cena nathI, meTo rAjA thAya tApaNu du:khI che; e badhAM rAganAM phaLa che, temAM kayAMya zAMti nathI; mAre have A kaSAya ke tenA phaLarUpa bhava na joIe,'mAtra mAkSaabhilASa '-eka vItarAgatAnI ja-meAkSanI ja lAlasA che, dharmanA phaLamAM svargAdi vaibhavanI bhAvanA nathI....evA jIva peAtAnA hita mATe Atmasa edhana kare che ke-are jIva! have A saMsArathI basa thaI ! tArA aMtaramAM paramAtmasvarUpa birAje che tene dhyAvIne tu meAkSane sAdhI le. A rIte cAragatithI thAkelA meAkSAthI jIvAne mATe A vAta che. A. ra Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 ] [ gasAra-pravacana : 3 dhamajIvane IndrapadanA vaibhavamAMya sukha nathI lAgatuM; te jANe che ke sukha te amArA cidAnaMda svabhAvamAM che, tene svAda ame cAkhyo che. amAro AtmA to paramAtmapadanI prApti kare eve che, tene badale rAga bAkI rahI gaye tenuM A phaLa che, emAM hoMza nathI paNa kheda che. pachI te dharmAtmA, devalokamAM birAjamAna vItarAga bhagavAnanI zAzvatapratimA pAse jaIne vaMdana-pUjanAdi kare che ne vItarAgatAnI bhAvanA bhAve che.-devalokamAM eve vyavahAra che. prazna-devagatimAM te sukha che ne? uttara-nA, devapadamAMya sukha nathI, tyAM koIne sukha hoya te te sukha samyakatvane lIdhe che, devagatine lIdhe nahIM. devagati paNa bhAva che, duHkha che; cAre gati te kaSAyanuM phaLa che, temAM avataravuM te duHkha che. dhamane, munine devakaneya bhaya che ke, je ame A bhavamAM ja kevaLajJAna nahIM pAmIe te devalekamAM avatAra levuM paDaze....arere, mokSa nahi thAya ne bhava karavo paDaze-pachI bhale svargano bhava hoya-paNa mokSane te te reke ja chene?--tene sAre kema kahevAya?-Ama dhamInuM citta saMsArathI bhayabhIta che. taDakAmAM-retImAM paDeluM mAchaluM, jema pANI mATe taraphaDe, tema cAragatimAM kaSAyanA tApathI trAsIne je jIva caitanyanI zAMti mATe taraphaDe che, (-"kAma eka AtmArthanuM ') mAtra zAMti sivAya bIjuM kAMI jene joItuM nathI evA mokSAbhilASI bhavyajIvane mATe A saMbodhana che. athavA, jema koIne becAra divasamAM phAMsI devAnuM nakakI thayuM hoya tyAM te bhayabhIta thaI jAya, tene kayAMya cena na paDe, badhethI teno rasa UDI jAya-A te eka ja bhavanI phAMsInI vAta che, tema ahIM te cAragatimAM anaMtabhavanA janmamaraNanI phAMsI mAthe laTake che, tene jene bhaya hAya, ne temAMthI jene chUTavuM hoya tenI vAta che; tene saMsAramAM kayAMya cena na paDe, badhAya viSaya-kaSAmAMthI eno rasa UDI jAya....ne eka mokSanA ja upAyane te zeLe. vIra saM. 2490mAM rAjakoTamAM jela jevA mATe gayelA, tyAre tyAM phAMsInI sajA pAmelA 22 varSanA eka yuvAnane joyele....enuM nAma baTuka. ekadama DhIle udAsa ne hatAza hate...ene dekhIne karuNA AvatI hatI. ene phAMsImAMthI bacavAnA upAya koI batAve che? [jelamAM phAMsInI koTaDI paNa batAvelI; te joIne gurudevane ema thayuM ke are, ekavAra phAMsIe caDavAne ke trAsa! te anaMta janma-maraNanI phAMsI mAthe laTake che tene bhaya jIne kema nathI lAgata! ne tenAthI chUTavAno upAya kema nathI Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] ( 11 karatA? ahIM te bhavathI chUTavAno upadeza che. te jela mAM 200 jeTalA kedIo samakSa gurudeve vairAgya-upadeza Apela te ahIM Apela che. ] arere, hajI jene rAgamAM... puNyaphaLamAM....ne bAhyaviSamAM mIThAza lAge, tenI bhAvanA hoya, ne bhavaduHkhane bhaya na hoya evA jIvane A vItarAgI upadeza kyAMthI samajAya? ahIM te jene bhavane trAsa ne mokSanI abhilASa che, basa.... have mAre A bhavajelamAMthI chUTavu... chUTavuM ne chUTavuM ja che ema mokSanI lAlasA jene jAgI che, AtmAnA anubhavanI tAlAvelI lAgI che,-evA bhavya jIne bhayathI choDAvavA mATe A upadeza che. gurudeve rAjakoTanI jelamAM Apela upadeza- saMsAranI jelamAMthI kema TAya?" vIra saM. 2490 nA phAgaNa suda 12 nA roja rAjakoTa zaheramAM senTrala jelanA suprInTenDanTa taraphathI vinati thatAM pU. gurudeva zrI kAnajI ke svAmI tyAMnA kedIone darzana devA tathA sadupadezanAM bodhavacano saMbhaLAvavA padhAryA hatA. tyAMnA karuNa ane vairAgyapreraka vAtAvaraNamAM gurudeve lAgaNIbhInA hRdaye je bedhavacana kahyA te (Atmadharma aMka ra4pa mAMthI) ahIM ApavAmAM AvyAM che. jelanA kedIbhAIone gurudevanA A A bodhavacano sAMbhaLIne sanmArgamAM jIvana vALavAnI bhAvanA jAgI hatI. je " bhAI " evA premabharyA saMbadhanapUrvaka gurudeve kahyuM : juo bhAI, A dehamAM rahele AtmA saccidAnaMdasvarUpa kAyamI vastu che, te avinAzI che; ne pA5, hiMsA vagere je doSa che, te kSaNika che, te kAMI kAyamI vastu nathI, eTale tene TALI zakAya che. kodha-mAna vagere doSa te AtmA ajJAnathI anAdine karate ja Ave che ne tethI te A saMsArarUpI jelamAM pUrAyele che, temAMthI kema chUTAya? te vicAravuM joIe. doSa te pahelAM dareka AtmAmAM hoya che, paNa tenuM bhAna karIne eTale ke "A mAro aparAdha che, paNa te aparAdha mArA AtmAnuM kAyamI svarUpa nathI," ema oLakhANa karIne te aparAdhane TALI zakAya che ne nirdoSatA pragaTAvI zakAya che. jema pANI bhale UnuM thayuM te paNa tene svabhAva te ThaMDo che, agnine DArI nAMkhavAno teno svabhAva che, eTale je agni upara te UnuM thayuM te ja agni upara jo te paDe to te pANI agnine bUjhavI nAkhe che, tema A AtmA zAMta-zItaLa-svabhAvI che, ne krodhAdi te agni jevA che, joke potAnI bhUlathI ja AtmA krodhAdi kare che, paNa te kAMI tene asalI svabhAva nathI; asalI svabhAva te jJAna che, tenuM bhAna kare Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 ] [ ceAgasAra-pravacana : 3 tA krayAdi TaLI jAya che ne zAMtarasa pragaTe che. AtmAmAM caitanyaprakAza che te deSa ane pApanA aMdhakArane nAza karI nAMkhe che. juo, ahIM ( jelamAM) paNa bhIMta upara lakhyu che ke 'badhA duHkhanuM mULakAraNu ajJAna che.' te ajJAnane lIdhe ja A sa'sAranI jelanA khadhanamAM AtmA adhAyA che; temAMthI chUTavA mATe AtmAnI eLakhANa ane sattamAgama karavA joie. Ave meghA manuSyaavatAra maLyA, te kAMI pharI pharIne nathI maLatA; mATe temAM evuM sAruM kAma karavu joI e ke jethI AtmA A bhavabaMdhananI jelamAMthI chUTe. zrImaddurAjacaMdrajI nAnI umaramAM kahe che ke-- bahu puNyakerA pUjathI zubhadeha mAnavane maLye, tAye are, bhavacakranA AMTA nahIM eka TaLyA; sukha prApta karatAM sukha TaLe che, leza e lakSe lahe, kSaNa kSaNa bhayaMkara bhAvamaraNe kAM aheA rAcI raheA! temAM AvA manuSyadeha ratnaciMtAmaNi samAna che, karIne manuSyabhava saphaLa karavA jevuM che; nahitara te A jema cArAI jaze. badhAya AtmAmAM ( ahIM beThA che te kenrI-bhAI enA dareka AtmAmAM paNu) evI tAkAta che ke prabhutA pragaTAvI zake ne deSane nAza karI nAMkhe. AtmAnA bhAna vaDe sajjanatA pragaTAvIne doSanA nAza thaI zake che. koI vyakti upara dveSa na hAya. badhA AtmAmAM prabhutA bharI che, tenuM pete bhAna karIne te pragaTAvI zake che. kSaNika AvezathI tIvra rAga-dveSamAM ke dhamAM taNAI jAya te| AtmAnuM bhAna na thAya. vicAra karavA joIe ke are! jIvanamAM kevuM kAya karavA jevuM che! sasamAgame AtmAnuM bhAna nAnA bALaka paNa karI zake che. are, siMha vagere pazu paNa evuM bhAna karI zake che, pApImAM pApI jIva paNa kSaNamAM peAtAnA vicAra palaTIne AvuM bhAna karI zake che; 'sA uMdara mArIne khillI pATe eDI'-ema ghaNAM pApa karyAM ne have jIvana kema sudharI zake?--evuM nathI; pApanuM prAyazcitta karIne, kSaNamAM pApane TALI zakAya che ne jIvanane sudhArI zakAya che. A manuSyabhava pAmIne e karavA jevu che. ( iti jela-pravacana ) ' Ma Ju zAMtithI AtmAne sAvadhAna ratna, cauTAmAM paDelA ratnanI saMsAramAM game tevA klezanA ke pratikULatAnA prasa`gaiA Ave paNa jJAnIne jyAM caitanyanI sphUraNA thaI tyAM te badhAya kleza kayAMya bhAgI jAya che. game tevA prasa`gamAMya enAM zraddhA-jJAna gherAI jatA nathI. jyAM cidAnaMda-huMsalAnu smaraNa karyu tyAM ja duniyAnA badhA kleze dUra bhAgI jAya che. saMsAranA jherane utArI nAMkhanArI A jaDIbUTTI che. e jaDISkRTTI sUMghatAM saMsAranA thAka kSaNubharamAM UtarI jAya che. Ju Shen Shen Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasa bedhana ] bhayaMkara bhavaduHkhanuM kAraNa-mithyAtva. cAragatinAM du:khathI chUTavAnA upAya-zuddAtmaciMtana. * je jIva saMsArathI bhayabhIta che eTale ghAra sa`sAradu:khamAM paDelA peAtAnA AtmA upara jene karuNA jAgI che ke are! AvA ghAra duHkheAthI have A AtmA kema chUTe? A sa'sArane kaSAya-kaleza have sahana thatA nathI; have enAthI khasa thAe ! -Ama duHkhathI chUTavAneA upAya vicAre che;-evA jIvane AtmAnuM parama svarUpa edhIne tene zAMtinA mArga dekhADe che, tenI mUMjhavaNa maTADIne cittane AtmAmAM sthira kare che. pahelAM te anAdithI saMsAramAM du:khI kema thaye tenuM kAraNu vicAre che, ane pachI pAMcamA dehAmAM sa'sArathI DarIne tenAthI kema chUTavuM tenA upAya vicAre cheH-- kAlu aNAi aNAi jIu bhava-sAyaru ji anaMtu / micchAdaMsaNa - mohiyau vi suhaM dukkha ji pattu // 4 // jIva, kALa, saMsAra A, kahyAM anAdi anaMta; mithyAmati mADhe du:khI, kadI na sukha laha'ta. (4) jai bohau cau gadigamaNa to parabhAva caehi / appA jhAyahi Nimmalau jima siva- sukkha lahehi // 5 cAra gati du:khathI Dare teA taja sau parabhAva; zuddhAtama-ciMtana karI, le zivasukhane lAva. ( 5 ) { 13 // paNu anAdithI che, ane A jagatamAM kALa anAdithI cAlyA Ave che, jIva ana'tabhavanA samudra paNa anAdithI cAlI rahyo che. AvA A anAdikALanA sa'sArabhramaNamAM mithyAdarzanathI meAhita jIva duHkhane ja pAme che, te jarApaNa sukhane pAmyA nathI. jo ke anAdithI jIvA samyagdarzanAdi karIne mekSamAM paNa jaI ja rahyA che, anaMtA jIve| saMsArathI chUTIne mokSa pAmyA che. paNa ahIM te jIva sa`sAramAM che tenI vAta che; te sa'sAramAM anAthiI ja che, ekavAra mekSa nathI pAmyA. have sa'sAramAM anaMta bhava karIkarIne je jIva thAkayA che, jene bhavanAM duHkhanI bIka lAgI che, te jIve bhavaduHkhathI chUTavA zuM karavuM? tenI A vAta che. he jIva! jo tu' cAregatinA bhavabhramaNathI kharekhara khItA hai| tA, tenA kAraNarUpa mithyAtvAdi parabhAvane tu cheADa; ane niLa AtmAne eLakhIne dhyAva....jethI tane zivasukhanA eTale ke meAkSanA lAbha thaze. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cANasAra-pravacana : 4 para 14] juo to kharA...bhavaduHkhanI chUTavAnI ne mikSasukha pAmavAnI kevI mIThI vAta saMte kare che ! - te bhavaduHkhathI DarelA jIvanuM "Atma-saMbodhana" che. dehathI bhinna jIva trikALa che, te atyAra sudhI kyAM rahyo? ke saMsAramAM eTale ke tiryaMca-naraka-manuSya-deva e cAragatinA bhavamAM te rakha ne duHkhI ja thayuM. te duHkhanuM ne saMsArabhramaNanuM kAraNa zuM? kaI bIjAe ke jaDa karmoe tene nathI rakhaDAve, paNa deha te huM, rAgAdi bhAve ja huM-evI mithyAtvabuddhithI mohita thavAthI jIva saMsAramAM rakhaDIne duHkhI thayo che, svargamAMya gayA, paNa AtmAne zuddhasvarUpane jANyA vagara tene kyAMya sukha na maLyuM. jagatamAM kALane pravAha anAdi-anaMta che; cho paNa anAdi-anaMta che, ane bhavasamudrarUpa saMsAra paNa sAmAnyapaNe anAdi-anaMta che, kemake A saMsAra sarvathA na hoya-ema kadI banaze nahi; paraMtu je jIvo vyaktigatarUpe AtmadhyAnavaDe saMsArathI chUTIne mekSane pAme tene mATe saMsAra "anAdi sAMta" che, ane mekSasukha "sAdi anaMta" che. saMsAramAMthI jIva mokSamAM jAya, paraMtu mekSamAM gayele jIva saMsAramAM kadI pA che na Ave, eTale sasAra koIne "sAdi na hoya; mekSa sAdi hoya. saMsAranI Adi nathI paNa aMta che, mokSane aMta nathI paNa Adi che. Atmavastu anAdi che ne tenI paryAya paNa anAdithI thayA ja kare che. anAdithI jIvane mithyAtvAdi azuddhaparyAya che, tene lIdhe duHkha ane saMsAra che; paNa, anAdi hovA chatAM, dUdhamAM mAvo ane pANI, talamAM tela ane kheLa, zeraDImAM rasa ane kUcA, -tenI jema AtmAmAM jJAna ane kaSAya-e baMnene bhinna jANIne azuddhatAno abhAva karI zakAya che ne mokSasukha pAmI zakAya che.-te kaI rIte thAya? tenI A vAta che. zuddhAtmAnA ciMtana vaDe mokSano lAbha pamAya che. je jIva kharekhara bhavathI DarIne potAnuM hita karavA jAge tene mATe A bhavasAgara kAMI "anAdi-anaMta' nathI, tene te anAdi sAMta" che; bhavano kinAro tene najIka AvI gaye.--evA jIvane mATe A saMbaMdhana che. pahelI vAta e che ke jIvane cAre gatinA duHkhano Dara lAgavo joI e bahAranA keI viSayamAM tene sukha na lAge, rAgamAM paNa tene sukha na lAge. svarganA bhAvamAM paNa jene duHkha lAgyuM tene rAga paNa duHkharUpa lAge. tethI megIndusvAmI kahe che ke he bhavya ! cAragatine dukhathI tuM bIte ho te tenA kAraNarUpa parabhAvane cheDa! ne zuddhAtmAnuM ciMtana kara. parabhAmAM zubhaazubha badhAya rAga AvI gayA; tene choDavAnuM kahyuM-te nAstinI vAta thaI te astimAM zuM AvyuM ? -ke zuddhAtmAnuM ciMtana kara....aMtarmukha thaIne parabhAva vagaranA AtmasvabhAvane thAva! -ema karavAthI tAruM saMsAra duHkha TaLaze ne mekSasukhano apUrva lAbha tane thaze. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbaMdhana | potAnA zuddhasvabhAvanA astitvanI khabara ja nathI te jIva mithyAtvathI mohita che, bahAramAM jyAM sukha nathI temAM te mithyAkalpanAthI sukha mAne che, ane potAmAM jyAM kharekhara sukha bharyuM che-tenI sAme najara paNa nathI karatA.-AvA mithyAtvamohane lIdhe ja jIva Tu bI thaIne saMsAramAM rakhaDe che zrImaddarAjacaMdrajIe kahyuM che ke- upaje moha-vikalpathI samasta A saMsAra; aMtarmukha avalokatAM vilaya thatAM nahIM vAra." juo, eka kaDImAM ja saMsAra ane mokSa baMnenI vAta batAvI dIdhI; ahIM kahyuM ke mithyAtvathI jIvane saMsArabhramaNa che, ane zuddhAtmAnA ciMtanavaDe te mokSasukhane pAme che. A gasAramAM TUMkAmAM sArabhUta vAta batAvI dIdhI che; vAraMvAra zuddhAtmAnI bhAvanA karavAnuM kahyuM che.--kane mATe? ke jenuM citta saMsArathI bhayabhIta thayuM hoya tene mATe. A AtmA pite bhagavAna....AnaMdakaMda prabhu che; evA pitAnA paramAtmasvabhAvamAM daSTi karatAM ja saMsArane vilaya thatAM vAra nathI lAgatI, anAdisaMsArane nAza ekakSaNamAM thaI jAya che. saMsAramAM anaMtakALa vItye, paNa mokSane sAdhavAnA prayatnamAM (-sAdhakabhAvamAM) kaI anaMtakALa nathI lAgato. asaMkhyasamayanA sAdhakabhAvathI mokSa sadhAI jAya che. are, jIvane bhavabhramaNane baro bhaya kadI nathI lAgyo. bahAramAM lakSmI vadhe ke sArA strIputrAdi maLe tyAM harakha, ne lakSmI ghaTe ke strI-putrAdi marI jAya tyAM kheda,-jANe ke temAM ja sukha hoya! prabhe! jarAka vicAra te kara ke e lamI-parivAra vadhatAM tArA AtmAmAM zuM vadhyuM? ne e cAlyA jatAM tArAmAMthI zuM ochuM thaI gayuM ? -te mAtra mehathI temAM sukha mAnyuM che, ne tethI tuM bhAvamaraNamAM duHkhI thaI rahyo che. zrImaddarAjacaMdrajI 16 varSanI vaye karuNathI saMbodhana kare che ke are jIva! tuM vicAra te kara....ke.... lakSmI ane adhikAra vadhatAM zuM vadhyuM te to kahe ! zuM kuTuMba ke parivArathI vadhavApaNuM e naya graho? vadhavApaNuM saMsAranuM naradehane hArI javo. ene vicAra nahIM arere ! eka paLa tamane ha ! - eka paLa paNa sAro vicAra jIva kare to badheyathI sukhabuddhi UDI jAya....ne AtmA tarapha Ave. bhAI! A bhavasAgarathI chUTavAne vicAra te kara....ke arere, mithyAtvathI A bhavacakramAM huM duHkhI ja chuM, te have kema chUTe? ne mane sAcuM sukha kema thAya? Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 ] [ sAra--pravacana : 4-5 bhAI --mAna, rAga-dveSa vagere badhA parabhAva vagara rahI zake evuM tAruM tattva che, mATe badhAya parabhAnuM lakSa choDIne AnaMdamaya zuddhasvabhAvane lakSamAM le tene dhyAvatAM ja tane mekSasukhane anubhava thaze....ne tArA bhavadukha chuTI jaze. A te aMdaranA atIndriyasvabhAvanI vAtuM che...emAM rAganI jarAya bheLaseLa pAlave tema nathI. AvA svabhAvanA jJAna vagara bIjI koI rIte sukha thAya tema nathI. ahA, jene devagatimAMya cena nathI paDatuM, puNyamAM ne svarganA vibhavamAMya jene sukha nathI lAgatuM....te jIva saMte pAse AvIne dhA nAkhe che ke prabho! A bhavaduHkhathI mAre kema chUTavuM? A jIva have kyA rAgamAM aTakaze? je parabhAvamAM ene duHkha lAgyuM te tarapha have kema jAze ?--jema keI kheDUta baLadane nAka vIMdhIne nAthavA, ke khasI karAvavA luhAravAsamAM laI gaye; baLadane bhayaMkara pIDA thaI thaDA divasa pachI te baLada bevAI gaye; tyAre kheDUta tene gata-gata luhAravAmAM Avyo ne luhArane pUchyuM-"bhAI, mAre baLadiye ahIM Avyo che -kemake thaDA divasa pahelAM huM tene ahIM nAthavA laI Ave eTale kadAca pharIne te ahIM AvyuM hoya ! " luhAre kahyuM : are bhAI! e te kAMI pharIne ahIM Ave? jayAM ene bhayaMkara pIDA thaI te bAju have e na Ave.--e te keIkanA khetaramAM carate haze. tema ja mumukSu jIva saMsAra duHkhathI kharekhara bhayabhIta thayela che te pharIne avatAramAM AvavA nathI mAMgate tyAMthI Agho bhAge che eTale ke upagane tyAMthI pAcho vALIne zuddhAtmAnA ciMtanamAM joDe che. jyAM kharekhara duHkha lAge tyAM jIva jAya nahi; te te parabhAvathI pAchA vaLIne caitanya tarapha ja Ave ke jyAM AnaMdane cAro caravA maLe che. "saMsAramAM jene kayAMya na game te AtmAmAM ja gamADe...." ne temAM tene AtmAnA sAcA sukhanuM vedanA thAya e ja mokSane mArga che. juo, bahu TUMkAmAM, saraLa rIte mokSane mArga batAvI dIdhuM che. are jIva! zuM tane parabhAmAM ke viSayomAM sukha lAge che?--te tane bhavaduHkhane bhaya nathI ne mekSasukhane prema nathI. je bhavane bhaya heya te saMsAramAM kyAMya (zubharAgamAM-puNyamAM ke vaibhavamAM paNa) citta Thare nahi; te jIva sarve para bhAna prema cheDIne AtmAne prema kare ne tene zuddhapaNe dhyAve. parabhAva rAkhIne mekSa kema sadhAya? rAgavaDe zuddhatA kadI na pamAya mATe tene choDa, temAM hitabuddhi choDa. jenAthI keIpaNa karma baMdhAya (-bhale te tIrthaMkaraprakRti hoya te paNa) te parabhAva che ne tene choDIne zuddhAtmAnA dhyeye ja mekSasukha pamAya che. are, je rAgane eka kaNa paNa rahI jaze te mATe be bhava karavA paDaze ne garbha-janmanAM 6 be sahana karavA paDaze"--Ama he jIva! tane je duHkhane bhaya lAge Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] [ 17 hoya ne tenAthI chUTavA cAhate ho te, vyavahAranA Azraye jeTalA parabhAva thAya che te badhAyamAM lAbhanI buddhi cheDI de, temane duHkharUpa jANa. A rIte parabhAvone tyAga ne zuddhAtma-ciMtanamAM ekAgratA thatAM je vItarAgI-samabhAva thAya che te ja bhagavAna mahAvIre karelI ne kahelI sAmAyika che. sAmAyika kaho ke zuddhAtmAnuM ciMtana kahI,-te mokSanuM kAraNa che. bhAI tuM pote nirmaLaguNothI bharele bhagavAna, pitAnuM dhyAna kara.-temAM samyagdarzana-jJAna-cAritra traNeya AvI gayA. te ja saMvara-nirjarA che, temAM rAga nathI eTale Asava-baMdha nathI; temAM mithyAtvAdi parabhAva chUTayA te ja pratyAkhyAna thayuM.-A rIte zuddhAtmaciMtana te ja mokSasukhane upAya che. zuddhAtmAnuM ciMtana te kAraNa che ne mokSasukhanI prApti tenuM kArya che, te baMne rAga vagaranI che ne potAmAM ja samAya che. mane bhUmikA pramANe rAga Ave, paNa te jANe che ke zubha rAga paNa nirarthaka che, kemake te rAga vaDe nathI bahAranuM kAma thatuM, ke nathI aMdara AtmAmAM javAtuM.Ama sarve bAhyabhAvane nirarthaka samajIne tenAthI bhinna zuddhAtmAne dhyAve te mokSanuM kAraNa che. zuddha AtmA ke?--ke puNya-pApa vinAne; eka samayanI paryAya jevaDAya nahi saccidAnaMda svasattAthI paripUrNa, kevaLajJAnanI zaktithI bharele, bhagavAna pUrNAnaMdI-prabhu.... AvA AtmAnuM aMtarmukha avalokana karIne, tene dhyAnamAM dhyAvatAM te nirmaLapaNe pariNamIne AnaMda sahita anubhavamAM Ave che, eTale AtmA bhavaduHkhathI chaTIne mokSasukhane pAme che. -....A mokSano mArga ! [ 4-5] bahirAtmA, aMtarAtmA, paramAtmAnuM svarUpa, te jANIne bahirAtmabhAva choDa, aMtarAtmA thA, paramAtmAne dhyAva. bhavaduHkhathI bhayabhIta jIvane duHkhathI chUTavA ne melasukha pAmavA mATe zuddhAtmAnuM ciMtana karavAnuM kahyuM tyAM prazna thAya che ke AtmA keTalA prakAranAM che- ke jemAMthI zuddha AtmAnuM ciMtana karavAnuM kahe che? tenA uttaramAM kahe che ke sAMbhaLa! AtmA traNa prakAranAM che- A. 3 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 ti payAro appA muNahi paru aMtaru bahirappu / para bhAI aMtara sahiu bAhiru cayahi bhiMtu || 6 || trividha AtmA jANIne, taja bahirAtama-bhAva; thaI tuM aMtara AtamA, dhyA paramAtmasvabhAva. (6) svabhAvathI khadyAya AtmA jJAnamaya paramAtmA che; paNa paryAyamAM kAMI badhA AtmA ekalA nirdeLa ja nathI, temaja badhA AtmA ekalA azuddha paNa nathI;--te kaI rIte che? ke paryAyamAM AtmAnA paramAtmA, aMtarAtmAne ahirAtmA-evA traNa prakAra hAya che; tene jANIne he jIva! tu paramAtmasvarUpane dhyAvIne aMtarAtmapaNu kara ne bahirAtmapaNuM cheADa. pragaTa sarvAM jIva che. siddhasama eTale ke zaktirUpe te badhAya jIvA paripUrNa paramAtmA che; paNa paryAyathI badhAya jIvA sarakhA nathI; tenI paryAya traNa prakAranI thAya che.- upayoga lakSaNa AtmA kakrALa deha te huM bahiAtmA | ceJasAra-pravacana : 6 huM eka zudhdha... aMtarAtmA paramAtmA 1. paramAtmA : jevA parama AtmasvabhAva che tevI ja pUrNadazA paNa jemane pragaTI gaI te paramAtmA che. .. 2. atarAtmA jeNe aMtaramAM peAtAnI paramAtma-zaktinuM bhAna karyuM che, paNa hajI tevI pUrNadazA pragaTI nathI, tene sAdhI rahyA che te aMtarAtmA che. 3. bahirAhmA: peAtAnI paramAtma-zaktine bhUlIne je bahAramAM bhaTake che te bahirAtmA che. jo ke bahirAmAne paNa zaktimAM te paramAtmapaNuM che, paNa te tene oLakhate nathI; jo te zaktine oLakhe,tenI sanmukha thAya teA tene aMtarAtmapaNuM (samyagdaSTipaNuM) thAya che ne bahirAtmapazu. ( mithyASTipaNuM ) chUTI jAya che; pachI alpakALamAM tene Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana 1. [ 19 paramAtmapaNuM pragaTI jAya che. A rIte eka jIvanuM bahirAtmapaNuM "anAdi-sAMta" che, aMtarAtmapaNuM "sAdi-sAMta" che ne paramAtmapaNuM "sAdi-anaMta cheAtmA "anAdianaMta' che. te bahirAbhapaNuM, aMtarAtmapaNuM ne paramAtmApaNuM-e traNe eka jIvane eka sAthe nathI hotAM, kramathI hoya che. citanyathI bAhya evA dehAdirUpe ke krodhAdirUpe je pitAne mAne che te bahirAtmA che, pitAnA aMtaramAM krodhAdithI rahita ne dehAdithI bhinna evA parama AtmasvarUpane je jANe che te aMtarAtmA che, ane pitAnI pUrNa paramAtmadazArUpe pariNamyA te paramAtmA che.-A traNenuM svarUpa havenA traNa dohAmAM batAvaze....te jANIne zuM karavuM?-ke aMtarAtmA thaIne paramAtmasvarUpe AtmAne dayAvaje ne bahirAtmapaNAne cheDaje. he jIva! bahirAtmapaNuM hovA chatAM, tene choDIne aMtarAtmA tathA paramAtmA thavAnI tArAmAM tAkAta che, tethI kahyuM ke traNa prakAra jANIne bahirAtmapaNuM choDa...ne aMtarAtma-bhAvathI paramAtmasvarUpane dhyAvIne paramAtmA thA! have anukrame traNa dehAmAM te traNenuM svarUpa kahe che- [ bahirAtmA....saMsAramAM bhame che ] micchAdasaNa-mohiyau paru appA Na muNei / so bahirappA jiNa-bhaNiu puNa saMsAra bhamei / / 7 / / mithyAmatithI mahI jana jANe nahIM paramAtma, te bahirAtama jina kahe, te bhamato saMsAra. (7) [ aMtarAtmA........ bhavane pAra kare che ! jo pariyAraNai appu paru jo para bhAva caei / so paMDiu appu muNahu so saMsAru muei // 8 // paramAtmAne jANIne, tyAga kare parabhAva, te AtmA paMDita kharo, pragaTa lahe bhavapAra. (8) [ paramAtmAnAM aneka guNavAcaka nAma che riNammalu ripakkalu suddha jiNu viNhu buddha siva saMtu / so paramappA jiNa-bhaNira ehau jANi NibhaMtu // 6 // nirmaLa, nikala, jinendra, ziva, zuddha, viSNu, buddha, zAMta, te paramAtmA jina kahe, jANe thaI ni brAnta. (9) Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 ] [ yeAgasAra-pravacana : 7-8-9 bahAramAM amuka kriyA kare athavA na kare tenA uparathI kAMI ahirAtmAnuM ke aMtarAtmAnuM mApa thaI zakatuM nathI. aMdaramAM tene Atmabuddhi kayAM varte che tenA abhiprAya uparathI mApa che. je peAtAnA paramAtmasvarUpane jANatA nathI ne mithyAbuddhithI mohita thaI ne dehArdikane ja nijarUpa mAne che tene jinabhagavAne ahirAtmA kahyo che ne te jIva pharIpharIne sa'sAramAM ja rakhaDe che. paMDita AtmA eTale ke aMtarAtmA te peAtAnA parama Atmatattvane jANe che ne krodhAdi parabhAvAne heADe che, te jIva saMsArane cheDIne alpakALamAM ja meAkSane pAme che. mukta thayelA te sajJaparamAtmAne arihaMta, siddha athavA zu, buddha, jina vagere aneka guNavAcaka nAmathI kahI zakAya che.Ama jinavaradeve kahyuM che, tene he jIva! tuM bhrAnti rahita jANu. aMdaramAM peAtAnA AnadamUrti AtmasvabhAvanA ullAsa choDIne, bahAranA koIpaNa rAgAgnibhAveAmAM ulasita-vIya thaIne temAM sukhabuddhi kare te bahirAtmA che. aMtaramAM caitanyanA atIndriya AnaMdane je nathI jANatA tene ja rAgamAM ne bahAranA viSayAmAM vismayatA thAya che ke AhAhAhA.... ! '--ema mahAramAM puNya-pApanA phaLamAM rAjI thanArA jIva ahirAtmA che, ne te sa'sAramAM duHkhI thAya che.--ema duHkhadAyaka jANIne te ahirAmapaNAne cheDo...ne paramAtmasvarUpanA dhyAna vaDe aMtarAtmapaNuM pragaTa karo. C aMtaranA svabhAvane anubhavanArA samyagdaSTi jIva cakravartInA rAjavaibhavanI vace paNa aMtarAtmA che, tenI anubhUtimAM sarve parabhAvAnA tyAga che. bAhyamAM tyAga bhale na dekhAya paNa aMdaramAM rAga ane caitanyanI bhinnatAnA vivekathI tenA jJAnamAM badhAya parabhAvA sAthenu ekatva chUTI gayu che. ane paramAtmAne nahiM jANanArA ajJAnI bahirAbhA, mahAramAM bhale tyAgI heya, chatAM aMtaramAM tene rAgAdi parabhAvA sAthe ekavabuddhi paDI che, temAM sarve parabhAvAnu grahaNa che, tene eya parabhAvane tyAga nathI. aMtarAtmA jANe che ke huM jJAyakabhAva chuM; eka rajakaNathI mAMDIne sarvAMsiddhine vaibhava te badhAya mArAthI bAhya che, temAM AtmAne OM bhavya ! tuM niHzaMkapaNe 'taramAM parathI ne kaI lAbha-nukazAna nathI.Ama jANIne zuddhaAtmAne grahaNa karIne atarAtmA thA..ne aMtaramAM paramAtmAnuM dhyAna kara. ema karavAthI bhavaduHkhathI chUTIne tuM pote paramAtmA thaI jaIza. arere, 'huM jJAnasvarUpa chuM' ema potAnA kharA astitvane ajJAnI jANatA nathI, ne peAtAnA astitvane ahAramAM mAne che. aMdara ana taguNathI bharapUra potAnI caitanyasattAnuM sAmrAjya che, te sukhathI bhareluM che, tene bhUlIne ajJAnI khahAranA jaDa-vaibhavanA sAmrAjyanA svAmI thavA jAya che ne mithyAmAhathI duHkhI thaIne sa'sAramAM rakhaDe che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] ' 21 tene sa to karuNAthI saMbodhe che ke bhAI ! tuM AvA bahirAmabhAvane choDane aMtaramAM tArA parama Atmavaibhavane je. AtmA indrithI bhinna, atIndriya jJAnasvarUpa che, tene badale IndriyajJAnane pitAno svabhAva mAnIne, IndriyaviSayamAM aTakyo, te paNa bAhyadaSTivALa-bahirAtmA che, tenI buddhi mohathI behoza thaI gaI che, te bahAramAM jyAM-tyAM sukha mAnate thaka, dArUDiyAnI jema mithyAtvanA dArUthI mUrhita thaIne, jyAM-tyAM pArakI ceSTAne pitAnI mAne che. paramAtmAne piMDale akhaMDa AtmasvabhAva pote ja che-tene bhUlIne karmajanita ceSTAone-manuSyaparyAya tathA krodhAdika vibhAvone te potAnuM svarUpa mAnIne, temAM ja mohita thaye che ne tene lIdhe saMsAra bhramaNanA bhayAnaka dube bhogavI rahyo che. te duHkhathI tuM bhayabhIta thaye ho te he jIva ! aMtaramAM potAnA paramAtmasvarUpane tuM dekha....ne aMtarAtmA thaIne tuM paramAtmAnA paMthamAM AvI jA....mekSamArgamAM dAkhala thaI ja...Ama bhagavAna jinadeva kahe che. AtmAnA anubhava sahitanuM AvuM aMtarAtmapaNuM cothA guNasthAnathI zarU thAya che; tyAM tene anaMtAnubaMdhI kaSAyanA abhAvarUpa svarUpAcaraNa athavA "samyaktva-AcaraNa" vartatuM hoya che. utkRSTa aMtarAtmapaNuM bAramA guNasthAne hoya che, tyAM pUrNa vItarAgatA che. pachI te jIva aMtamuhUrtamAM ja kevaLajJAna pragaTAvI sarvajJa-paramAtamAM thAya che ne saMsArathI chUTI jAya che. aMtarAtmAe potAnA aMtasvabhAvane jANIne tene Azraya karyo che ne paradravyane pitAthI bAhya jANIne tene Azraya choDyo che. te AtmA bhedajJAnI che, te paMDita che, zUravIra che, jinezvarane laghunaMdana che, mokSanA mArgamAM che, ne te bhavasAgara tarI jAya che. aMtaramAM svabhAva ane parabhAvane judA jAve temAM badhuM AvI gayuMte jIva aMtarAtmA thaI gaye ne mokSamArgamAM AvI gaye-te dhanya che. jeNe pitAnA paramAtmasvabhAvane svAnubhavavaDe grahaNa karI lIdhe ne parabhAvone bhinna karyo, teNe jinavANInA 12 aMgane sAra grahaNa karI lIdhe; kemake jinavANImAM bhagavAne je kAMI upadeza dIdho che te AtmAnA zuddhasvabhAvanA grahaNa mATe ane para bhAvanA tyAga mATe ja dIdhuM che. jJAnasvarUpa bhagavAna AtmA Akho jyAM pratyakSa svasavedanamAM AvI gayo tyAM jinavANInuM koI rahasya tene bAkI na rahyuM svAnubhavamAM teNe AtmAnA svabhAvane tAga laI lIdho. te ja kharo paMDita-aMtarAtmA che, apakALamAM bhavano nAza karIne te paramAtmA thaI jaze. jene koI paNa bAhyaviSayamAM, rAgamAM, puNyamAM ke puNyaphaLamAM sukhabuddhi che, tene bahAramAM lageTI mAtrane paNa parigraha na hoya te paNa, te jIva bahirAtmA che, tenA abhiprAyamAM Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 [ yeAgasAra-pravacana : 7-8-9 cauda brahmAMDanA padArthAMnA parigraha che. svabhAvane jANyA vagara parabhAva kadI chUTe nahIM. ane koI samyagdaSTi-a'tarAtmA cakravatI ke indra hoya, mahAramAM puNyaphaLarUpe sayeAganA DhagalA hoya, rAga paNa hoya, chatAM aMtaranA svabhAvamAM te koI ne jarAya aDavA detA nathI....mArA svabhAvamAM te nahi, ne temAM kayAMya huM nahi -Ama bhedajJAna vaDe tene pUrNasvabhAvanu' grahaNu ane save parabhAvAnA tyAga vate che....eTale te cAragatinAM du:khathI chUTI jAya che ne meAkSasukhane pAme che. ja vAta --A jANIne he jIva! tuM paNu ahirAtmapaNu choDa ne a MtarAtmA thaI ne paramAtmAne upAdeya kara. samAdhizatakanA ceAthA leAkamAM pUjyapAdasvAmIe A karI che : hirAtmapaNuM cheDa ne paramAtmAne upAdeya kara; paramAtmA thavAneA upAya zuM? ke aMtarAtmA thaI ne paramasvarUpanuM dhyAna karavu' te paramAtmA thavAnA upAya che. mATe-- bahirAtmApaNuM 813...... aMtarAtmA thaI bahirAtmapaNu` cheDI....aMtarAtmA thaI....paramAtmAne dhyAve. AvA upAyathI je paramAtmA thayA te sarvajJa che; te saCjJa-paramAtmAnuM svarUpa eLakhIne, temane koIpaNa guNavAcaka nAmathI kahevAmAM virodha AvatA nathI, temAMthI keTalAka nAma ahIM 9mA dehAmAM kahyA che te A pramANe-- paramAtmAne dhyAo nirmachaH--te sa jJa-paramAtmAne mithyAtva-rAga-dveSarUpa mela nathI tethI te nila che, samyagdaSTi-aMtarAtmAe jo ke rAgAdi melane peAtAnA svabhAvathI judA jANyA che, temaja mithyAtvAdi ghaNA mela te tene chUTI gayA che, aMze ni`LatA thaI che; paNa hajI kaIka aMze tene rAgAdi-mela bAkI che; alpakALamAM tene dUra karIne te paNa nirmaLa-paramAtmA thaI jaze. * legasa '-sUtramAM arihaMtanI stuti karatAM temane viducarymlaa / " kahela che-eTale ke dravyakarUpa rajane tathA bhAvakama rUpa melane dheAI nAMkhIne jee nimala-paramAtmA thayA che....evA tIrthaMkara bhagavate mArA upara prasanna thAo. 6 niSTaH---' kala ' eTale zarIra; bhagavAna siddhaparamAtmAne zarIrahotuM nathI te apekSAe 'nikala ' kahyA che. arihatadevane 'sakalaparamAtmA' kahevAya che. siddha paramAtmAne Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbaMdhana ] [ 23 nikala paramAtmA' kahevAya che, jJAna ja temanuM zarIra che, jaDa zarIrane saMga temane nathI. athavA "kala" eTale kaluSatA-pApa, tenAthI rahita hovAthI paramAtmA "niSkala" che. zuddha -te paramAtmA dravyakarma-bhAvakarma-karmathI rahita "zuddha" che, bIjA keIna saMga vagara, ekalA che; ekalA hovAthI zuddha che, paripUrNa che. dravyathI-guNathI-paryAyathI sarva prakAre zuddha che. temane oLakhatAM AtmAnuM zuddhasvarUpa oLakhAya che. tethI kahyuM ke paramAtmasvarUpane dhyAvIne aMtarAtmA thA. vina-mithyAtva-dhAdi bhAve AtmAnuM ahita karanArA hovAthI zatru che, paramAtmAe vItarAgabhAva vaDe tene jItI lIdhA hovAthI teo jina che. A sivAya bahAramAM koI durjanane ke rAkSasa vagerene mAre, ke bhaktone sahAya kare--evA rAga-dveSanAM kAma bhagavAna paramAtmAne hetAM nathI. paramAtmA te krodhAdine jItIne vItarAga thayA che. mithyAtvAdine jItavAnI apekSAe te samyagdaSTine cothA guNasthAnathI paNa "jina" kahevAya che, evA jinomAM zreSTha hovAthI paramAtmA jinavara che. siddha-arihaMtA-pitAnA kevaLajJAnAdi prajanane sAdhI lIdhuM hovAthI teo ja "siddha" che, tathA ghAtakarmone ghAta karyo hovAthI teo "arihaMta' che. viNa:-viSNu eTale sarvamAM vyApanArA; ahIM jainanA viSNunI vAta che. kaI rIte? sarvajJa paramAtmAnuM jJAna samasta vizvane jANI le che te apekSAe upacArathI temane sarvamAM vyApaka arthAt viSNu kahevAmAM Ave che. traNakALa-traNalekamAM keIpaNa dravya-kSetra-kALa-bhAva bAkI nathI ke jene paramAtmAnuM jJAna jANatuM na hoya. A apekSAe stutimAM ema kahevAya che ke he bhagavAna! jagatanA jaDa ke cetana keI padArtha ApanI sarvajJatAnI ANane lepatA nathI, te mATe kAMI temane trAsa ke bhaya ApavuM paDatuM nathI ke "meM Ama jANyuM che mATe tAre Ama pariNamavuM ja paDaze !" bhaya ke trAsa vagara, bhagavAne jema jANyuM tema ja padArtho pariName che. samyakatvAdi kAryamAM puruSArtha vagere aneka kAraNo ekasAthe bhagavAne joyA che. AvA sarvajJasvabhAvane svIkAra potAnA jJAnasvabhAvanI sanmukhatApUrvaka ja thAya che; rAgavaDe ke rAganI sAme joIne tene khare svIkAra thaI zakatuM nathI. rAgathI bhinna thayelI jJAnaparyAyamAM ja sarvajJasvabhAvane svIkAra karavAnI tAkAta che. A rIte "jJa-svabhAvI" bhagavAnano nirNaya karavAmAM mekSane apUrva svasammukha puruSArtha AvI jAya che. je paramAM kAMIpaNa pheraphAra karavAnuM mAne che te sarvane mAnatuM nathI. jyAM sarvane svIkAra karyo tyAM pote parano akartA thaye; -AvA vitarAgI-jJAnabhAvarUpa puruSArthapUrvaka tene mokSamArga zarU thaI gaye. juo, sarvajJa-paramAtmAnI oLakhANamAM A badhA gabhara nyAye AvI jAya che. sarvajJa-paramAtmA kevA hoya te oLakhe te Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 ] ( gasAra-pravacana : 7-8-9 mokSamArganA badhA khulAsA thaI jAya, ne paramAM kabuddhi vagere badhI bramaNa chUTI jAya, yuH- te ja paramAtmA sarvajJa, sva-para badhA tattvone anekAntasvarUpe badhe che - jANe che tethI buddha che. vastune ekAMta kSaNika mAne ke ekAMta nitya mAne, anekAntasvarUpa na jANe che te kharekhara buddha nathI paNa abudha-ajJAnI che. sarvajJa paramAtmA ja paramabuddha bodha svarUpa che, temane ja samasta padArthone sAce bedha che. ziva-zAMtaH-te ja sarvajJaparamAtmA ziva eTale kalyANarUpa che, ne parama zAMta che, kaSAyano kaIkelAhala temanAmAM nathI, akaSAyapaNe vItarAgI zAMtarasanI pUrNa dhAra temanAmAM vahe che. jo ke arihaMta paramAtmAne te deha paNa ekadama zAMtamudrAvALo hoya che - jANe upazamarasa varasato hoya !-paNa ahIM dehanI vAta nathI, ahIM te AtmA pote paramAtmadazA pAme tenI zAMtinI vAta che. ahA, paramAtmAnI zAMtinI zI vAta ! jyAM samyagdarzanamAMya apUrva zAMtarasa vedAya che tyAM kevaLI-paramAtmAnA pUrNa zAMtarasanuM te zuM kahevuM ! ' bhAI, paramAtmA thavA mATe tuM AvA paramAtmAne oLakha ! tAro svabhAva paNa Avo ja che. paramAtmAnI AvI vyAkhyA anekAntamaya jainamArga sivAya bIje kyAMya hotI nathI. AtmA svataMtra vastu che, te trikALI Take paNa che ne paryAyamAM palaTe paNa che, tethI te bahirAtmapaNAthI chUTIne aMtarAtmA ne paramAtmA thaI zake che.-AvA dravyaparyAyarUpa svataMtra AtmAne svIkAra hoya tyAM ja AtmAnuM trividhapaNuM banI zake che, bIjA ekAMtamatamAM banI zakatuM nathI. jinadeve kahelA AvA vastusvarUpane ni:zaka jANIne he bhavya! bahirAtmapaNane tuM zIdhra cheDa, aMtarAtmA thaIne paramAtmAne dhyAva.... eTale tane paNa tArA svabhAvamAMthI AvuM paramAtmapaNuM pragaTa thaze. ahIMnI jema ja samAdhizatakamAM pUjyapAdasvAmIe paNa trividha AtmAnuM varNana karyuM che, ne "paramAtmA "nAM aneka nAme chaThThA kalekamAM kahyA che, temAM te paramAtmAne avyaya, parameSTi, parAtmA, Izvara vagere kahyuM che. te paramAtmA pitAnA kevaLajJAnAdi anaMta catuSTayathI kadI cuta thatA nathI, athavA mokSapada cheDIne pharIne kadI bhavamAM AvatA nathI mATe "avyaya" che. potAnA paramasvarUpamAM sthira thayA hovAthI teo parameSTi" che, teo ja "parAtmA" = para-AtmA = utkRSTa AtmA che; potAnA jJAna AnaMdarUpa je anaMtaguNavaibhava tenA Iza-svAmI hovAthI "Izvara'-paramezvara che. samaya" eTale badhA padArtho, temAM zreSTha-sArabhUta hovAthI teo ja "samayasAra" che.- AvA guNasUcaka nAmothI "paramAtmA' oLakhAya che. siddhaparamAtmAne te deha ja hoto nathI; arihaMta paramAtmAne saMgarUpe zarIra hoya topaNa kherAka-pANI, bhUkha-tarasa, maLa-mUtra ke regAdi hotAM nathItemane te caitanyanA anaMta-atIndriya AnaMdanuM ja bhejana che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana | [ 25 paramAtmA-bhagavAna badhA nuM jJAna kare che, paNa pite puNya-pApanA phaLamAM koI jIvone svargamAM ke narakamAM mokalatA nathI. temanA kevaLajJAnarUpa copaDAmAM traNakALanI badhI neMdha che, paNa koInuM kartApaNuM ke rAgadveSa nathI. kaye jIva kyAre samyagdarzana ke kevaLajJAna pAmaze, kayAre mokSa pAmaze, te badhuM te paramAtmAnA jJAnamAM lakhAyeluM-spaSTa jaNAyeluM che. jeNe paramAtmA thavuM hoya teNe AvA paramAtmAnI oLakhANa karavI ne tevA ja paramAtmasvarUpe pitAnA AtmAne dhAvavo....jethI AtmA pote alpakALamAM paramAtmapadane pAmaze ne bhavaduHkhathI chUTaze. A rIte traNa prakAranA AtmAnuM svarUpa kahyuM: have bahirAtmapaNAnuM phaLa tathA , aMtarAtmapaNAnuM phaLa zuM che, te be dehAmAM batAvaze. [ 6-7-8-9 ] vItarAgI mokSamAgane paDakAra karatAM te kahe che ke are, rAgane dharma mAnanArA kAyaro ! tame caitanyanA vItarAga mAge nahi caDI zako. cetanyane sAdhavAno svAdhIna puruSArtha tame nahi pragaTAvI zake. svAdhIna caitanyane tamAro puruSArtha kyAM gaye? tame dharma karavA nIkaLyA che, te caitanyazaktinI vIratA tamArAmAM pragaTa karo, e vItarAgI vIratA vaDe ja mokSamArga sadhAze. ahe, vItarAgI saMtanI AvI hAka sAMbhaLIne ke na jAge? rAganA baMdhana toDIne vItarAgI vIramArgamAM keNa na Ave ! aA 4 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 } sara-pravacana : 10-11 bahirAmabhAvathI bhavadu:kha, aMtarAmabhAvathI mokSasukha. mATe he jIva! nijarUpane jANIne tuM aMtarAtmA thA. bahirAtmA chava zuM mAne che ane tenuM phaLa zuM che? tathA aMtarAtmAjIva zuM mAne che ne tenuM phaLa zuM che?--te vAta traNa dohAmAM batAve che- dehAdiu je para kahiyA te appANu muNei / so bahirappA jiNa bhaNiu puNu saMsAru bhamei / / 10 / / dehAdiu je para kahiyA te appANu Na hohi / iu jANeviNu jIva tuDaM appA appa muNehi // 11 // dehAdika je para kahyAM. te mAne nijarUpa; te bahirAtama jina kahe, bhamato te bhAvakUpa. (10) dehAdika je para kahyAM, te nijarUpa na thAya; ema jANIne jIva tuM, nijarUpane nija jANe. ( 11 ). dehAdika padArthone para kahevAmAM AvyA che, te kadI AtmArUpa thatAM nathI, chatAM he jIva! bahirAtmabuddhithI tuM te dehAdikane potArUpa mAnIne bhavamAM bhamI rahyo che. paNa have, te dehAdika paradravya kadI nijarUpa thatA nathI ema tuM jANa, ne AtmAne ja AtmA jANu.jethI tAruM bhavabhramaNa maTe. A caitanyasvarUpa AtmA deharUpa nathI, dhAdi paNa tenuM svarUpa nathI. chatAM "huM krodhI, huM rAgI, huM manuSya " ema ajJAnI pitAne zarIrAdirUpa mAne che, ne krodhAdine anubhavIne saMsAramAM duHkhI thAya che. mATe he jIva! tuM tArA nijarUpane jANa ne para nijarUpa na mAna. parane nijarUpa mAnavA chatAM anaMtakALamAMya koI paradravya pitArUpa te thayuM nahIM. juduM che te juduM ja rahe che. prabho ! tuM jJAnasvarUpa ja cho. tArA caitanyabhAvamAM rAganaya praveza nathI te jaDa-zarIrAdine te praveza kyAMthI hoya? te tArAM kema thAya? cAragatinA zarIra ke te saMbaMdhI udayabhAve paNa tAruM svarUpa nathI. emAMthI tAruM caitanyasvarUpa juduM pADI le. jinadIkSA laIne samyagdaSTi jIva muni thAya tyAre "paMcamahAvrata aMgIkAra karyA, athavA darzanAcAra-jJAnAcAra vagere paMcAcAra aMgIkAra kya"--ema paNa kahevAmAM Ave, paNa te te zuddhatA sahitanI vAta che; zuddhatA sAthe evI maryAdAvALA ja AcaraNa hoya che, tenAthI vizeSa rAga hetuM nathI ane te paNa kayAM sudhI ? ke pUrNa zuddhatA Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] [ 27 thAya tyAM sudhI ja; pachI svarUpamAM TharIne vItarAgatA thatAM te badhA zubharAganAM AcaraNa paNa chUTI jaze-eTale te AtmAnuM svarUpa nathI--ema dhamane bhAna che. A rIte paMcAcAra vagerene grahaNa karyA" tene artha te bhUmikAmAM zuddhatA sAthe te rAga hoya che ema batAvyuM che, paNa dharmAtmA kAMI te rAgane pitAnA svarUpa tarIke grahaNa karatA nathI: 'A kharekhara mArA zuddhAtmAnuM svarUpa nathI"--ema te aMtarAtmA jANe che. bhAI, tAre saMsArathI chUTavuM hoya te, nijarUpa zuM ne pararUpa zuM tene barAbara viveka kara; mokSanuM kAraNa zuM ne saMsAranuM kAraNa zuM? te barAbara jANuM. 21 prakAranA udayabhAve che te jIvanI paryAyamAM thatA hovAthI tene vyavahAre "svatattva" paNa kahyAM che, paNa kharekhara zuddhacaitanyasvarUpa jIvanuM nijarUpa te nathI, nijarUpathI te bhAva bAhya che. - huM deva TTa manuSya | huM manuSya _ huM tiryaMca huM tirtha , ' . ajJAyaka bhAva chuM huM nAraka jJiAnI potAne zarIrathI bhinna 1 ajJAnI potAne deva-manadhya eka jJAyakabhAva paNe anubhave che. tiryaMca-nArakapaNe anubhavaeNche. je jIva cAragativALe huM, pAMca IndriyavALe haM, kethI hu"--ema udayabhAvarUpe pitAne azuddha ja anubhave che-te bahirAtmA che. aMtarAtmA jJAnI te e badhAyathI bhinna mAtra eka jJAyakabhAvasvarUpa huM chuM ema pitAne zuddha anubhave che. zuddhajIva te caitanya lakSaNa che, udayabhAva kAMI tenuM lakSaNa nathI. udayabhAva te azuddhajIvanuM lakSaNa che. tene je nijarUpa mAne tene azuddhatA kadI maTe nahIM. pUrNa-paramAtmadazAne pAmelA zuddha AtmAmAM je bhAve nathI rahetA te badhAya bahirabhAve che, te huM nathI. hajI paramAtmA thayA pahelAM cothAguNasthAne paNa dharmAtmA A ja anubhava kare che ke Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 ] [ yogasAra-pravacana : 10-11 mAro suzAzvata eka darzana-jJAnalakSaNa jIva che; bAkI badhA saMyogalakSaNa-bhAva mujathI bAhya che. jJAyakabhAvamAM samAya eTale ja huM chuM; bIjA koI paNa parabhAvomAM huM nathI, te koI mArA svarUpamAM nathI. ahahA! ekavAra aMtaramAM UtarIne Avo anubhava to karo. AvA svabhAvane svIkAra karatAM ja samyagdarzana-samyajJAna thaze ne bhavabhramaNanAM duHkha chUTI jaze....bApu! A sivAya bIjI te kaI rIte tArA bhavaduHkhane Aro Ave ema nathI. bahirmukha evA rAgabhAve tArA aMtaHsvabhAvane sAdhavAmAM tane madadarUpa kema thAya?-e to ulTA vighnarUpa che, mATe tene bhinna jANuM...tene ekakara bahAra rAkhIne aMtaranA svabhAvane je. -cAragati duHkhathI Dare..te taja sau parabhAva." bhAI, e parabhAva...bhale zubha hoya to paNa tenA vaDe tArI zobhA nathI; tenA phaLamAM devAdinuM zarIra maLe te paNa pugala che, te kAMI tuM nathI, ke tenAthI tArI zobhA nathI. UlaTuM azarIrI-caitanyaprabhune zarIramAM pUrAI rahevuM te zaramanI vAta che. ' arere, zarIranI mamatA te te saMsAra che; mUrakha (bahirAtmA) hoya te enAthI pitAnI zobhA mAne. bhAI enAthI tArI meTAI mAnIza te A manuSya avatAramAM AtmahitanA avasarane tuM gumAvI daIza. tArI zobhA ne mahAnatA to tArA caitanyasvarUpathI ja che, siddhaprabhu jevI mahAnatA tArAmAM ja che. siddha thaIza tyAre tuM pote ja siddha thaIza; te siddhapaNuM kAMI bahArathI tArAmAM nahIM Ave, A darathI ja pragaTa thaze. jema zarIramAM roganI moTI gAMTho nIkaLe tenAthI koI zarIranI zobhA nathI, te to kalaMka che, tema bahAranA sago ne vibhAvo vaDe kAMI AtmAnI zobhA nathI, te te kalaMka che. dharma tene sAruM kema mAne ?-tene potAnuM svarUpa kema mAne? ane je tene sArAM mAne te tene cheDaze kyAMthI ? ne tene cheDyA vagara mokSa pAmaze kayAMthI? he jIva! tAre to bhavathI chUTIne mekSa pAme che ne !-te tuM "nijarUpane ja nija jANa; parane nijarUpa na jANa." A AtmA jJAyaka-bhagavAna ! e "jJAyakanA mAthe rAganAM ke paranA kartutvanA bajA na zobhe. paranI bheLaseLa vagaranuM zuddha jJAyakatattva pote pitAmAM AnaMdanA anubhavasahita zobhe che,-ema bhagavAna jinadeva kahe che. rAgane kaNa ke rajakaNa te caitanyabhAvarUpa thaI zakatA nathI, ne caitanyabhAva rAgarUpa ke rajakaNarUpa thaI jatA nathI. svalakSaNavaDe temanI atyaMta bhinnatA che. cetana te jaDa na thAya; svabhAva te vibhAva na thAya. caitanyarasathI judA je kaI bhAve che te badhAya anAtmA che. zarIra ane vikalpa AMdhaLAacetana che, caitanyasUryanA prakAzamAM tene praveza nathI, bahAra ja che. caitanyarUpa sphaTikamaNi ujajavaLa che. kaSAyanI kALI jhAMya te tenuM svarUpa nathI. juo TUMkAmAM kevuM spaSTa bhedajJAna karAvyuM che ! AvuM bhedajJAna kare tene samyagdarzana Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra9 * AtmasaMbodhana ]. thAya ne bhavane aMta Ave mATe he vatsa! tuM bhedajJAna karIne tArA nijarUpane jANa. - zarIrAdi te achavabhAva. * rAgAdi te vibhAvabhAva, - jJAna-AnaMdamaya svabhAvabhAva, -e traNenuM bhinna bhinna svarUpa che. temAM jJAna-AnaMdamaya svabhAvabhAva te mAruM nijarUpa che....bIjuM badhuM mArA nijarUpathI bahAra che.-Ama nijarUpane jANavuM-mAnavuM -anubhavavuM te mokSamArga che. juo, ahIM saMsArathI bhayabhIta jIvane saMbodhe che ke tuM A rIte tArA AtmAnA yathArtha svarUpane oLakha te tAruM bhavabhramaNa maTaze ne tuM paramasukhane pAmIza. bhavathI bhayabhIta AtmAnA saMbaMdhana mATe "noviMdamunie A dohA racyA che. | he jIva! tAruM kArya tArAmAM hoya che, tArAthI bahAra nathI hotuM. kharekhara je kata hoya te pitAnA kAryathI judo rahetuM nathI, eTale je AtmA kartA thaIne ajIvazarIranAM kAma kare che te pite ajIva thaI jAya. jaDakAryane kartA jaDa hoya; cetana-kAryane kartA cetana hoya. cetana kadI jaDakArya na kare, jaDa kadI cetanakArya na kare. bhAI, ekavAra AvuM bhedajJAna karIne AtmAnI aMdara te Ava. tuM traNekALa ekale, bIjA badhAthI judo che. A rIte he jIva! tuM pitAne AtmArUpe oLakha.. nijarUpane nijarUpa jANa. nijarUpane ja nija jANatAM zuM thAya che te havenA dehAmAM kahe che. [10-11] ka [ AtmAne AtmarUpa jANatAM mekSasukhanI prApti ] appA appau jai muNahi to riNavANu lahehi / para appA jai mugahi tuhu~ to saMsAra bhamehi // 12 // nijane jANe nijarUpa, te pote ziva thAya; pararUpa mAne Atmane, to bhavabhramaNa na jAya. 12. dehathI bhinna, rAgAdithI bhinna evA pitAnA zuddha AtmAne ja je AtmArUpe jANIza-anubhavIza te... he jIva! tuM nirvANarUpa mokSasukhane pAmIza. paNa je parane AtmArUpa mAnIza te tuM saMsAramAM bhamIza. saMsAra-bramaNathI Darate ho..ne mokSasukhane cAhate ho te...tuM nijane ja nijarUpa jANa. "zuddha-buddhacaitanyaghana svayaM ti-sukhadhAma -AvA svarUpe ja AtmAne anubhavamAM le. je AvA AtmAne oLakhe che te saMsArabramaNathI chUTIne mokSasukha pAme che. pote paramAtmA thAya che.-A rIte eka ja dehAmAM Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ regasAra-pravacana : 12 * 30 1 saMsAranI temaja mokSanI baMne vAta batAvI dIdhI che. jJAna-darzana-AnaMdane piMDa zuddha AtmA huM chuM ema pahelAM parabhAvathI chUTuM svatattva lakSaNa le-daSTimAM the, te temAM upaganI ekAgratA vaDe, parabhAvathI sarvathA rahita . evA paramapadane pAme. zuddhatAnA gholanamAM vacce rAgAdi karavAnuM na Ave. keI kahe che ke , zuddha AtmAne jANI laIe. paNa pachI zuM karavuM? -are bhAI! AtmAnuM svarUpa jANyA pachI e pUchavuM nahIM paDe. tarasa te lAgI che, hAthamAM pANIne khyAla AvyA,-have zuM karavuM?-ema kAMI pUchavuM paDe ? gaTagaTa pIvA ja mAMDe ne tarasa maTADe....tema jIva mekSane artha thayo, AtmAne jijJAsu thaye, ne jJAnIjano pAsethI AtmAnuM svarUpa jANIne tenI apUrvazAMtine anubhava karyo.. zAMtine dariye potAmAM prApta thaye....pachI pUchavuM nathI paDatuM ke have zuM karavuM? e te aMtaramAM ekAgra thaIne zAMtarasanuM pAna karatAM-karate, parabhAvane cheDIne paramAtmA thaI jAya che. -AtmAne jANyA pachI te zubharAga karavAnuM Avaze ne ? te kahe che ke ne...pachI paNa rAgane choDavAnuM ne vitarAgatA ja karavAnuM Avaze. vacce rAga Avaze to te heyapaNe Avaze, caitanyathI bhinnapaNe Avaze. jJAnI temAM rokAze nahi, tene mekSanuM sAdhana mAnaze nahi; zuddhAtmAnA zelanane ja sAdhana banAvIne tenA vaDe rAgane teDIne mokSane sAdhaze. AtmA caitanyasvarUpa che, tene svabhAva sva-paraprakAzaka che; AvA AtmAne jANanAra dharmajIva potAnA zuddha AtmAne te svapaNe prakAze che; ne rAgAdi samasta parabhAvone parapaNe prakAze che, tene svatatvamAM ekameka karatA nathI.-AvA bhedajJAna vaDe nijarUpane ja nijarUpe jANatAM mokSa pamAya che; ne dehAdi parane nijarUpa mAnatAM bhavabhramaNa thAya che.--baMne mArga batAvyA....tAre mekSanA mArge AvavuM hoya te nijarUpane nija jANa; parane pararUpa jANa. AtmA jaDane prakAze khare paNa pite jaDa na thAya; AtmA rAgane prakAze kharo paNa pite rAga na thAya; kemake temane parapaNe jANe che. ane caitanyasvarUpane svagharapaNe prakAzIne temAM tanmaya thaIne vase che. zarIra ke rAga te kAMI AtmAne vasavAnuM ghara nathI, te te paraghara che. paragharamAM rahevuM te saMsAra che; tene cheDIne zuddhAtmAnA svagharamAM vasavAnI ne mokSa pAmavAnI A vAta che. bhavabhramaNathI thAkI gayelA jIvane mATe A "AtmasaMbodhana" che; are jIva! AtmAne bhUlIne tuM ghaNuM-ghaNuM bhavamAM rakhaDayo...bahu duHkhI thayohave basa ! have te tenAthI chUTavAne A avasara che. mATe tArAmAM rahelA paramatattvane jANI le...jethI tAruM A bhavabhramaNa chUTI jAya. [12] Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama bodhana ] [ 31 * AtmajJAna sahita tapa vaDe zIdhra paramapada-prApti ja icchA rahiyau tava karahi appA appu muNehi / to lahu pAvai parama-gaI phuDu saMsAru Na ehi // 13 // viNa pachI zuci-tapa kare, jANe nijarUpa Apa; rAvara pArma paramapada, tape na pharI bhava-tApa. 13. prathama te je AtmAne AtmArUpe jANe, pachI tenA ja ciMtanamAM upayoga ekAgra thatAM bahAranI kaI zubhAzubha icchA ja na rahe, te IcchA vagarano tapa che, temAM caitanyanI vItarAgatAne pratApa che, Avo tapa karanAra jIva bhavanA tApamAM tapatA nathI, te zIdhra paramapadane pAmI jAya che. juo, A mokSa mATe tapa! AtmAnA jJAna vagara A samyak tapa hote nathI. e jIva te kaSAyamAM tape che, caitanyanI zAMtimAM TharatuM nathI. AtmajJAnathI jIva nirvANa pAme che ema 12 mI gAthAmAM kahyuM-ane je te jJAnanI sAthe svarUpamAM ekAgratArUpa tapa hoya te te "zIghra" nivaNane pAme che....ema kahIne ahIM cAritravaMta munivaronI vizeSatA batAvI che-teo te ja bhave paNa mokSane pAme che. IcchA vagarane-rAga vagarane zuddha AtmA jAye heya, rAgane duHkharUpa jANyo hoya ne rAga vagaranA caitanyamAM sukha che ema anubhavyuM hoya,-te temAM ekAgra thaIne IcchAne nirodha kare ne?--paNa rAgamAM ne IcchAmAM ja jene sukha lAgatuM hoya, enAthI judA AtmAnuM bhAna paNa jene na hoya, te IcchAne niSedha kyAMthI kare? ne IcchAnirodha vagarane tapa te mokSanuM kAraNa kema thAya? ajJAnI game teTalA vrata-tapa-upavAsAdi kare paNa te mAnuM kAraNa thatuM nathI, ne tene bhagavAne sAce tapa kahyo nathI. citanyanA pratAparUpa sAce tapa te te nirjarA ane mokSanuM kAraNa thAya che....te tapamAM AtmA zobhI UThe che, temAM kaleza ke du:khanuM vedana nathI, temAM te parama zAMtinuM vadana vadhI jAya che. arere, ajJAnIjano AvA tapanuM svarUpa oLakhatA nathI, ne bahAramAM tapa mAnI bhe che, athavA tapane mahAkaNarUpa samaje che. tapamAM te upaganI zuddhatA che zuddhasvarUpamAM caravuM..ekAgra thavuM. lIna thavuM zuddhatAmAM AtmAnuM pratApavuM te jainadharmane tapa che; ne jyAM AvI zuddhatArUpa tapa heya tyAM evI mahAna zAMti thAya che ke bahAranA viSayonI IcchA saheje aTakI jAya che. AvA tapa vaDe turata ja bhavane aMta AvI jAya che. parathI khasavuM ne svamAM vasavuM enuM nAma tapa. parathI juduM pitAnuM sva-rUpa Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 [ yeAgasAra--pravacana : 13 kevu che te jANe....te temAM vase ne ! svane jANIne temAM upayAga joDavA....te ja meAkSane mAga ! rAgamAM upayAga joDavA te baMdhamA ne te ja saMsAra. parane--kAyAne ne kaSAyane mAha tUTe te tapa thAya. meha tUTacA vagara tapa thAya nahi. mene teDe te meAkSane sAdhe, tapamAM te caitanyane pratApa che, rAgadveSa vagaranI ujjavalatA che. AvA tapanI bhAvanA samyagdaSTine hAya che....kayAre parigrahanA rAga choDIne nigraMthapaNe nijasvarUpamAM ramu...ne tenA dhyAnamAM tallIna thaIne kevaLajJAna pAmu ?-te dazA evI dazA Avye ja meAkSa pamAya che. dhanya che. bahAranA tyAga vaDe ke zubharAga vaDe kAMI mekSa pamAtA nathI. are, enAthI AtmajJAna paNa nathI pamAtu, AtmajJAnanI rIta paNa tenAthI judI che. nirUpane nija jANatAM AtmajJAna thAya....ne pachI temAM TharatAM turata mekSa pamAya. AtmajJAna kema pamAya ?-ke AtmAne jANavA mATe AtmAnI sanmukha jovuM joI e; AtmAthI vimukha rahIne bIjAnI sAme joye AtmA na jaNAya. kharekhara jo AtmAne jANavA cAhate ho teA jJAnane AtmAnI sanmukha karIne pUcha....ke huM AtmA ! tu kANu che ? tuM zemAM rahelA che? tArI pAse keTalA vaibhava che ?--A rIte jJAnane aMtamu kha karIne tuM udghA-peAhu (-IhrA-avAya) karIza tyAM aMdarathI AtmA javAba Apaze ke A huM caitanyasvarUpa che, anaMtaguNunI mArI caitanyavibhUti che temAM huM rahelA chuM. rAgamAM ke jaDamAM mArA vAsa nathI. ~A rIte AtmA vaDe AtmAne eLakhave; tene eLakhavAnu bIju koI sAdhana bahAramAM nathI; rAgane sAthe laIne jaIza te AtmA javAba nahI' Ape. jJAnane aMtarmukha karIne ' A AtmA huM....A jANanAra-dekhanAraAnaMdamAM rahelA huM '. '--A pramANe AtmA vaDe ja AtmA jaNAya che, anubhavamAM Ave che. A rIte zuddha AtmAnA zraddhAna-jJAna karIne, parabhAvAthI khasIne svamAM vasavu' te tapa che. AvA tapa vaDe zIghra paramAtmapada thAya, pachI te jIva sa MsAramAM Ave nahi. utkRSTa evA caitanyabhAvamAM vasavu' te khare upavAsa ' tapa che; ne Ave! tapa te dha che. bAkI krodhAdri parabhAvamAM vAsa te kAMI upavAsa nathI, te teA azuddhatAmAM vAsa eTale ke hInavAsa che. bhAI, tapa tA jIvamAM thAya che, kAMI zarIramAM nathI thatA. upavAsa te dharmAtmA paNa kare; tyAM bahAramAM AhAra-pANI na AvyA te judI vAta che, ane te vakhate aMdaramAM caitanyapariNAmanI vizuddhatA thaI te tapa che; te tapa jIvamAM thAya che ne tenuM phaLa meAkSa che. jema gaLapaNunA svAdamAM lubdha thayelI mAMkhI tene cheDatI nathI, tema caitanyanA mahA AnadanI mIThAzanA svAdamAM tallIna thayelA munivare temAMthI bahAra AvatA nathI; temAM ja lIna rahIne zIghra kevaLajJAna ane meAkSane pAme che. [13] Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasa medhana ] jIvane aMdha ke mekSa potAnA pariNAmathI ja jANA pariNAmeM baMdhu ji kahiu mokkha vi taha ji viyANi / iu jANeviNu jIva tuhuM tahabhAva hu pariyANi // 14 // baMdha-meAkSa piraNAmathI, kara jinavacana pramANa; niyama kharo e jANIne, yathArtha bhAveA jANa. ( 14 ) jIvane peAtAnA azuddha pariNAmathI ja khaMdha thAya che, ne peAtAnA zuddha pariNAmathI ja meAkSa thAya che, ema bhagavAne kahyuM che; A pramANe jANIne he jIva! tu peAtAnA zuddha-azuddhabhAvAne jema che tema kharAkhara jANu. [ 33 AmAM e vAta AvI : eka te, jIvane khadhanuM ke meAkSanuM kAraNa koI paradravya nathI; ane bIjI, rAgAdika azuddhabhAvA je khaMdhanA kAraNa che tene meAkSanA kAraNu ne mAnI le; te azuddha bhAvAne cheDavA jevA samaja. ane meAkSanA kAraNarUpa samyaktvAdi zuddhabhAvAne eLakhIne te pragaTa kara. A vAta barAbara samajIza te puNyarAgane paNa mahimA tArA hRdayamAM nahIM rahe. mATe khAsa kahyuM ke badha-meAkSanA kAraNarUpa bhAvAne tu yathArtha jANu, yathArtha jANyA tyAre ja kahevAya ke temAM heya-upAdeyane viveka hoya. juo, madha-meAkSa mATe jainadharmanA A mahatvanA siddhAnta che, te kharAkhara jANavA jarUrI che. jainasiddhAnta eTale ke vastunu* svarUpa A che ke-dareka jIva pote ja, peAtAnA rAga ke vItarAga pariNAma vaDe peAtAnA badha-meAkSane kare che....rAgamAM rakta jIva karmAMthI baMdhAya che, ne vairAgyasapanna jIva mukta thAya che; koI bIjo tenA baMdhameAkSane karatA nathI. khadhamAM kama nimitta bhale ho paNa jIva khaMdhAya che teA peAtAnA azuddhabhAvathI ja; ane mekSamAM zrIguru nimitta hoya che-paNa jIva chUTe che te peAtAnA zuddhabhAva vaDe ja. AtmAnI svAdhInatAnA AvA jainasiddhAnta jinezvaradeve kahyo che. vyavahAranAM kathana hoya tyAM paNa A siddhAnta akhaMDa rAkhIne tenA bhAva samajavA joI e. sAmeA jIva tenA AyupramANe jIve ke mare che, tene lIdhe A jIvane baMdhana thatu nathI; dayArUpa ke hiMsArUpa peAtAnA zubha-azubhabhAvAthI jIvane baMdhana thAya che, ne jJAnamaya vItarAgabhAvathI ja te mukta thAya che. bahAranAM bIjAM kAraNeA kahevA te mAtra upacAra che. he bhAI! tArAmAM ja khadha-maiAkSanA kAraNarUpa bhAvAne tuM jema che tema kharAkhara jANu. saMsArathI bhayabhIta jIva tenA kAraNarUpa adhabhAvane sAro kema mAne ? tuM vicAra kara ke, puNyabhAva dhanu kAraNa che ke meAkSanu...? ghaNA puNya karavAthI paNa meAkSa te thatA nathI, sa`sAra ja thAya che; mATe te bhAvane tuM aMdhanuM kAraNa jANu, tene meAkSanuM kAraNa na mAna. meAkSanuM kAraNa to AtmAnA anubhavarUpa zuddhabhAva ja che--ema jANu. A. 5 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 ? [ gasAra-pravacana : 14 aho, baMdha-mokSane A eka siddhAMta barAbara jANe te jIva baMdhabhAvathI pAcho vaLI jAya, ne svAzraye samyagdarzanAdi kSabhAva pragaTa kare. he bhAI! tane tArA pariNAma ja duHkha-sukhanuM ke baMdha-mekSanuM kAraNa che, bIjuM kaMI nahIM -ema je tuM barAbara samajIza....te tene bIjA upara nakAmA rAgadveSa nahi thAya; eTale duHkhadAyaka evA pitAnA mithyAtva-krodhAdi baMdhabhAne cheDIne tuM sammAdi mokSabhAvane pragaTa karIza. paNa je tArA baMdha-mekSa karAvanAra bIjAne mAnIza, te chUTavAnuM tArA hAthamAM kyAM rahyuM ? -tuM parAdhIna thaI gaye! ane parane sukha-duHkha denArAM mAnIza eTale tenA upara rAgadveSa thayA vagara raheze ja nahIM. mATe bhagavAna kahe che ke he jIva! jhaka tArA mithyAtva-kaSAyabhAvene ja tuM baMdhanuM ne duHkhanuM kAraNa jANIne tene choDa. * tArA samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpa vItarAga bhAvone ja ekSa-sukhanuM kAraNa jANIne tenuM sevana kara. je jIva, bhagavAna AtmAnI zuddha caitanyasampadAne bhUlI jAya che, ne "A mane kika, A mane aThIka' ema paranI adhika kiMmata karIne svabhAvane anAdara kare che, tenA mithyAtva sahitanA krodhAdi kaSAyabhAva ja tene baMdhanuM kAraNa che. A eka ja baMdhanuM kAraNa che, bIju kaI paradravya baMdhanuM kAraNa nathI, temaja jIvanAM azuddha pariNAma ane jaDa karma e baMne bhegAM thaIne baMdhanuM kAraNa thAya-ema paNa nathI. baMdhamAM bIju nimitta bhale ho paNa jIvane baMdhana to pitAnA bhAvathI ja che. ane, baMdhabhAvamAMthI savaLI gulAMTa khAIne, te ja AtmA potAnI citanyasaMpadAne apAra mahimA jANIne, svarUpasanmukha thaIne zraddhA-jJAna-sthiratAnA vItarAga pariNAma kare te ja tene mokSanuM kAraNa che, bIjuM kaI mekSanuM kAraNa nathI. dehanI kriyA jema baMdhanuM kAraNa nathI tema te mokSanuM kAraNa paNa nathI. mehabhAva hoya te ja jIvane baMdhana thAya che. bhagavAna arihaMtane samavasaraNAdi hovA chatAM, temaja bIjA udayabhAvonI kriyA (divyadhvani, vihAra vagere) hovA chatAM, pitAnA bhAvamAM mehanA abhAvane lIdhe temane baMdhana thatuM nathI, ulaTuM te karmone kSaya thAya che, tethI te kriyAone kuMdakuMdasvAmIe "kSAyikI kriyA' kahI dIdhI che. ke chatAM badhA ne lAgu paDe te siddhAnta A che ke - svabhAvanI sanmukha pariNAma vaDe mokSa. svabhAvathI vimukha pariNAma vaDe baMdha. baMdha mekSa pariNAmathI...kara jinavacana pramANa." Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbaMdhana | [ 35 praznaH-paisA devAthI mokSa nathI thato, paNa puSya te thAya? uttara:-nA prathama te paisA AvavA-javAnI kriyA jIvanI nathI, paNa jaDanI che. te vakhate jIvanA bhAva anusAra tene puNya pApanuM baMdhana thAya che. [ lAMca devA koI lAkha rUpiyA Apato hoya tyAM rUpiyA ApavA chatAM tene pApa baMdhAya che. ] zubhabhAvathI dAna kare to paNa puNya baMdhAya che te pApa ke puNya baMne, jIvane mokSanuM kAraNa thatA nathI -ema jANavuM. makSa te potAnA svasamukha vItarAga pariNAmathI ja thAya che. he jIva! A rIte jinavacana pramANe tuM baMdha mekSanA kAraNene barAbara jANa..... baMne bhAvone judA oLakha. (1) baMdhanA kAraNarUpa parasanmukha pariNAma ane (2) mekSanA kAraNarUpa svasamukha pariNAma-e baMnenuM bhedajJAna karIne, tuM ekSapariNAma tarapha vaLa...ne baMdhabhAvothI chUTo paDI jA.-jethI alpakALamAM tuM mokSane pAmIza. juo, A mokSanI rIta. janma-maraNanAM duHkhethI jene chUTavuM hoya ne mekSasukha pAmavuM hoya tene mATe A vAta che. anAdikALathI eka pachI eka bhava karIne cAregatimAM duHkhanA dhekA khAya che, be bhava vacce kayAMya AMtare ke visAme nathI, vibhAva karIne bhava kare che ne navA-navA zarIra dhAraNa kare che,-te kAMI jIvanuM svarUpa nathI, anaMtA zarIra AvyA ne cAlyA gayA; jIva sAthe ekeya rahyuM nahi; chatAM jIva temAM pitApaNuM mAnIne herAna thayela che. TUMkA dehAmAM vegIndudeve bahu sArI vAta samajAvI che. azubha temaja zubhabhAve dhamAMtmAneya samyagdarzananI sAthe hoya che, rAgarUpa baMdhadhArA ne dharmarUpa mokSadhArA baMne dhArA sAdhakane ekasAthe cAle che, paNa zuddhatAnA sAmarthya vaDe te baMdhadhArAne teDane jAya che, ne alpakALamAM mekSane sAdhI le che. tene baMne dhArA hovA chatAM, temAM nizcayaratnatrayarUpa zuddhabhAvanI je dhArA che te te ekalA mokSanuM ja kAraNa thAya che, tene keI aMza baMdhanuM kAraNa thatuM nathI, ne rAgAdine kaI aMza mokSanuM kAraNa thato nathI. baMne dhArA judI che.-tenuM daSTAMta: bhAvanagaranA rAjavI bhAvasiMhajInA kuMvaranuM mRtyu thatAM, chUpA veze jogIdAsa-khumANa nAmane "bahAravaTiye" kharakharo karavA mATe bhAvanagara Avyo.... AvIne pika mUkI. tenA avAjathI rAjA tene oLakhI gayA ne mAthe hAtha mUkI kahyuM : "khamaiyA kare...jogIdAsa!" loke ekadama bolI UThayA-"are, A te bahAravaTiye Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 36 ] [ gasAra-pravacanaH 14 ....ene pakaDe..........mAre.... tyAre bhAvasiMhajI darabAra kahe che : bhAIo ! A jogIdAsa atyAre "bahAravaTe nathI AvyA, atyAre te te ApaNuM duHkhamAM "bhAgIdAra" thavA AvyA che...ene pakaDAya nahIM.-juo, A khAnadAnIne viveka. tema samyagdaSTijogIne jeTalA rAgadveSa che te te bahAravaTiyA jevA che, -mokSane lUMTanArA che-paNa tene kAraNe kAMI tenA samyagdarzanAdi zuddhabhAvene baMdhanuM kAraNa na manAya; te bhAve te bahAravaTAthI judA che-svajana che,-sukhanA bhAgIdAra che, mekSanA sAdhaka che. ratnatrayane koI aMza baMdhanuM kAraNa thAya nahIM. * rAgane keI aMza mokSanuM kAraNa thAya nahIM. * ratnatrayarUpa zuddhabhAva te mokSanuM ja kAraNa che. * rAgAdi azuddhabhAve te baMdhanuM ja kAraNa che. -Ama bhagavAne kahyuM che mATe he jIva! tuM tArA AtmAmAM baMdha-makSanA bhAvene barAbara jANa; jANIne baMdhanA kAraNarUpa azuddhabhAvene cheDane mokSanA kAraNarUpa zuddhabhAvene Adara.jethI tuM mekSa pAmIza. AtmAne jANyA vagara ghaNuM puNya karavAthI paNa mokSa pAse nathI-ema have kaheze. * * mumukSu jIva duniyAmAM game tyAM hoya te potAnA AtmahitanA dhyeyane kadI DhIluM karato nathI. caitanyasvarUpanI svAnubhUtimAM ramatAM jJAnIone dekhIne mumukSune svAnubhavanI preraNA jAge che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana | [ 37 AtmAne jANyA vinA ghaNuM puNya karavAthI paNa mekSa nathI mAta aha puNu appA Navi muraNahi puNNu ji karahi asesa / / to vi Na pAvahi siddhi-suhu puNu saMsAru bhamesa / / 15 // nija-rUpane nathI jANato, puNya kare che. azeSa, bhame toya saMsAramAM zivasukha pAme na leza. 15 baMdha-mokSanA kAraNone jANavAnuM kahyuM, tyAM koIne ema thAya ke puNya te bhikSanuM kAraNa haze?-te karatAM karatAM te mekSa pamAze! tene khulAso karatAM A dohAmAM spaSTa kahe che ke-nA bhAI! puNya kadI mokSanuM kAraNa thatuM nathI. azeSa-puNya eTale mithyASTipaNAmAM thaI zake te badhAya puNya karavA chatAM jIvane mokSa na thaye; AtmajJAna vagarane te saMsAramAM ja bhame. AtmajJAna ja mokSanuM kAraNa che. pitAnA nijasvarUpane jANyA vagara azeSa-puNya, ghaNAM puNya paNa jIvane mokSasukha jarAya ApI zakatA nathI. are, te puNyathI samyakatva paNa nathI thatuM tyAM mekSanI zI vAta! mekSa ane mokSamArga e baMne puNyathI judI jAtanAM che, rAga vagaranAM che.. AtmajJAna vagara vrata mahAvrata pALIne anaMtavAra svargamAM gaye tepaNa ajJAnI jIva lezamAtra sukha na pAme. puNyanA phaLamAM zuM pAme?...ke saMsAra ne saMsAra. puNya paNa jIvane saMsAramAM ja laI jAya che, kAMI mokSamAM nathI laI jatuM. mokSamAM te samyagdarzana laI jAya che. mATe he jIva! tuM puNyane ke tenA phaLane mahimA choDIne AtmAne oLakha. kaivalyasusyaspRhANAM viviktamAtmAnamadhAbhidhAsye jene svargasukhanI ne indriyabhegonI lAlasA hoya tene mATe A vAta nathI, A te jene saMsArane bhaya hoya, jenuM citta viSayethI udAsa thayuM hoya ne jene Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 ] [gasAra-pravacana : 15 mokSasukhanI lAlasA hoya tevA jIvane saMbodhana kare che....ke he bhAI! jyAMsudhI tuM pitAnA AtmAne nahi jANa tyAMsudhI tane mokSasukha nahIM maLe; puNyarAga vaDe paNa mekSasukha nahIM sadhAya. aho, sukhane bhaMDAra zuddha caitanya bhagavAna, aMdaramAM UMDeUMDe, rAgathI pAra birAje che. temAM najara kara...tene jotAM ja tane mokSasukhane svAda Avaze ne tArA bhavaduHkhane aMta Avaze. je rAgathI tuM saMsAramAM rakhaDyo tenAthI judA caitanyasvabhAvane jANa-te saMsArathI chUTIza. atIndriya AnaMdathI bharapUra caitanyasvabhAva. jemAM rAga kazuM paNa nathI, tene te vizvAsa kare nahi, ne puNyanorAgane vizvAsa kare ke "AnAthI mane mukti maLaze - te te jIva puNya karIne saMsAramAM ja rakhaDaze, puNyathI kAMI tene mukti nahIM maLe. - puNyavaDe atyAre mekSa bhale na thAya, paNa bhaviSyamAM te thaze? he bhAI! atyAre ke bhaviSyamAM jyAre paNa mokSa thaze tyAre samyagdarzana-jJAnacAritrarUpa vItarAgabhAvavaDe ja mokSa thaze, puNyavaDe nahIM thAya. puSyaneya abhAva thAya tyAre mekSa thAya che ne puNyathI judA AtmAne jANe tyAre mokSamArga zarU thAya che. mokSamArganI zarUAta paNa puNya vaDe thatI nathI, rAga vagaranA zuddhopaga vaDe ja mokSamArganI zarUAta thAya che. -vyavahAramokSamArgane nizcayane sAdhaka kahyo che ne? -tyAM ajJAnInI ke ekalA rAganI vAta nathI, tyAM te jJAnInI vAta che; jJAnane aMze zuddhatA sahita vyavahAra hoya che tene sAdhana kahyuM che, ekalA rAgane sAdhana nathI kahyuM, samyadRSTineya jeTalA zubha pariNAma che te te baMdhanuM ja kAraNa che, te kAMI mokSanuM kAraNa nathI. ajJAnI paNa puNya te kare che ne saMsAramAM ahamindra paNa thAya che, paNa pitAnA caitanyatattvane vizvAsa karatuM nathIte khoTA raste caDI gayo che. mekSane badale saMsAranA raste caDI gaye....tene samajAve che ke are bhAI! tAre saMsAramAMthI bahAra nIkaLavuM hoya te e rAganA rastethI tuM pAcho vaLa. rAgathI dharma kema thAya? dharma te vItarAgabhAva che; rAga te adharma che, saMsAra che, duHkha che, munijane vrata-samitinA zubhavikalpaneya TALavA mAMge che ne vItarAgapaNe svarUpamAM TharavA cAhe che.mATe tuM paNa puNyane mekSanuM kAraNa na jANu aNumAtra rAga rahe tyAM sudhI mekSa nathI pamADe. puNya-pApathI pAra caitanyatatvane jANu.te ja mokSanuM kAraNa che.....ema havenA dehAmAM kaheze. [15] che tethI na kara rAga jarIye kyAMya paNa mokSecchae; vItarAga thaIne e rIte te bhavya bhavasAgara tare. huM Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AmasaMbodhana ] { 39 eka Atmadarzana sivAya bIjuM kAMI mokSanuM kAraNa na mAna. appA-dasaNu ekku para aNNa Na ki pi viyANi / mokkhahaM kAraNa joiyA Nicchahi ehau jANi / / 16 / / nijadarzana basa zreSTha che, anya na kiMcita mAna; he yogI ! zivahetu e, nizcayathI tuM jANu. (16) prabho! puNyavaDe paNa mokSa nathI pamADe, to pachI kaI rIte mikSa pamAya che? : -evI ziSyanI jijJAsAnA uttaramAM mokSanuM kAraNa batAvatAM kahe che ke he yogI ! he mokSArthI! nizcayathI tuM eka mAtra parama Atmadarzanane ja mokSanuM kAraNa jANa; bIju kAMI paNa mekSanuM kAraNa na mAna. juo, A mekSanA daravAjA khelavAnI rIta ! mokSanA daravAjA kema khule?----ke pitAne mahA kiMmatI je zreSTha AtmasvabhAva tenuM parama darzana, eTale ke aMtarmukha thaIne zraddhA-jJAna-anubhava te ja mokSane daravAje che, te ja zreSTha che, tenA sivAya bIjuM kAMI zreSTha nathI, ne bIju kAMI mokSanuM kAraNa nathI. abhedarUpa je parama zuddha Atmatatva, tenAthI judA bIjA koIne mokSanuM kAraNa na mAnavuM. AtmA sivAya bIjA koInA Azraye jarApaNa mekSamArga nathI-A zuddha -ca -spaNa mokSamArga che. je sarvajJa paramAtmAnI vANImAM AvyuM, santae cAritradazA sahita aMtaramAM je anubhavyuM te mokSamArganuM svarUpa jagata pAse khulluM mUkyuM che ke he bhavya jIvo! ame AvA mArgathI mokSane sAcce che, ne tame paNa A ja mArge niHzaMkapaNe cAlyA Avo. eka ja mArga che. jyAM mananI pahoMca nathI...vacananI gati nathI.kAyAnI ceSTA nathI, vikalpane jemAM praveza nathI evuM je eka parama AtmAnuM aciMtya darzana...(jemAM samyagdarzana-jJAna-- cAritra traNeya samAI jAya che....) te ja zreSTha che, tene ja nizcayathI mokSanuM kAraNa jANe. te AtmadarzanathI anya evA keI paNa bheda-bhaMga-parAzrayanA bhAvane mokSamArga jarApaNa na mAne. zubharAga vagerene mAnuM nimitte kahevuM te mAtra upacAra che, te kharekhara mekSane mATe anukULa nathI paNa pratikULa che, eTale tene baMdhanuM kAraNa kahevuM te yathArtha che. he gI! nizcayathI Atmadarzanane ja tuM mekSanuM kAraNa jANa." jue, "yogI" kahIne saMbodhana karyuM che, temAM be vAta che-eka te zAstrakAra "gIcandramunie pote Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 ] [ gasAra-pravacana : 16 pitAne saMbodhana karyuM che (AtmasaMbaMdhana kAja... ); ane bIju-jeNe pitAnA upagane AtmasvarUpamAM je che te "yegI" che eTale samyagdaSTi jIva egI che. -bhale te avratI-gRhastha hoya, paNa cidAnaMdasvabhAvanI daSTimAM tene AkhA saMsAra pratye vairAgya vate che, eka caitanyamAM ja tenuM citta lAgyuM che...bhagavAna AtmAnA atIndriya AnaMdanuM tene darzana thayuM che eTale mokSanA daravAjA khulI gayA che....mokSanA AnaMdane svAda tenA anubhavamAM AvI gaye che, eTale bIje kyAMya sukha te mAnatA nathI. AvA samyagdarzanane pradhAna karIne tene ja mokSanuM kAraNa kahyuM, temAM bIjA rAgAdi parabhAvane niSedha che, paNa cetananA sarve guNene rasa te temAM abhedapaNe AvI jAya che. "jyAM cetana tyAM sarvaguNa -AtmAnA anaMtaguNane rasa svAnubhavamAM samAI jAya che.- guNa anaMta ke rasa sabai anubhavarasake maaNhii| tAteM anubhava sArikho dUjo kou nAhIM // bhAI, tuM zAMta ane dhIre thaIne A vAta samaja. aMtaranA zuddhasvabhAva sAthe ekatA karIne anubhava karatAM tuM mokSamArgamAM dAkhala thaIza. pahelAM rAgAdi bAhya bhArUpe ja potAnuM astitva svIkAratA tyAre jIva bahirAtmA hate; have rAgarahita anaMta caitanyaguNanA piMDamAM upaga joDIne pitAnA astitvane aMtaramAM svIkAryuM eTale te jIva aMtarAtmA thaye, ne temAM ja ramaNatA vaDe alpakALamAM te paramAtmA thaze.-A mekSapurImAM pravezavAne raste che. sImadharabhagavAna, mahAvIrabhagavAna vagere sarve tIrthakaro AvA mokSamArgane sAdhIne sarvajJa paramAtmA thayA che; anaMta siddha bhagavaMtee A ja rIte mokSamArga sAdhIne siddhapada prApta karyuM che; gaNadharAdi saMtamunijane AvA ja mekSamArgane sAdhI rahyA che. te tIrthakaro tathA gaNadharAdi saMte e A ja eka mekSamArga batAvyuM che. A sivAya bIjuM kAMI paNa mekSanuM satya kAraNa jarAya nathI. he gI! AvA mekSamArgane tuM jANa. juo, A vItarAgano mArga jagatane sAMbhaLavA maLaya meM che. je tAre bhagavAnanA kahelA AvA mekSamArgane mAna hoya, A mekSamArgamAM AvavuM hoya te anya na kiMcit mAna"-bIje kaI mArga mAnIza nahi. zubharAgamAM mokSamArga jarAka te haze ne!"--te kahe che ke nA. bhagavAne je mArga kahyo tenAthI viruddha rAgAdine jo tuM mokSamArga mAne te te bhagavAnanI vAta kyAM mAnI? jo tAre bhagavAnane kharekhara mAnavA hoya te tuM bhagavAne kahelA vItarAgImokSamArgane svasammukha thaIne jANa...ne rAgAdi parasamukhI keI paNa bhAvane mokSamArga na mAna. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 41 AtmasaMbodhana | deva-guru-zAstranI zraddhA tyAre ja sAcI thaze ke jyAre aMtarmukha thaIne tuM potAnA zuddhAtmAnI zraddhA karIza. zuddhAtmAnA jJAna vagara devaguruzAstranI sAcI oLakhANa ke zraddhA thatI nathI. devaguru zAstra te ema pharamAve che ke nija AtmAnuM avalokana te ja mekSanuM kAraNa che, rAga mokSanuM kAraNa nathI; -tenAthI UlaTuM tuM ema mAna ke rAga mokSanuM kAraNa che, - te deva-guru-zAstrane kayAM mAnyA? prabho! te pote potAmAM pUro, AnaMdathI bharelo bhagavAna....tAre bIjA sAme jovAnI jarUra kyAM che? tAre paravastunI te jarUra nathI, ne paranI sAme jovAnI jarUra nathI; eka-ekale potAnA svatatvanI sanmukha dRSTi karIne anubhava karatAM samyagdarzana ne mahA AnaMda thAya che. AvuM Atmadarzana te ja nizcayathI mokSane hetu che. -AvuM Atmadarzana kema thAya?' to kahe che ke para sanmukha rahIne zuddhAtmAnuM darzana nathI thatuM, para sanmukhatA choDIne ataramAM tAruM potAnuM zuddha jJAyaka tattva mahA kiMmatI vidyamAna che tene parama mahimA ane atyaMta rasa jAge tyAre pariNAma svasammukha thaIne parama AtmAnuM darzana thAya che. -A ja samyagdarzana che, A ja mokSamArga che, A ja paMcaparameSTIpadamAM bhaLavAne upAya che, ne A ja upAyathI mokSapurInA daravAjA khule che. "he svAmI! tame te eka AtmAne ja jANavAnuM kahyuM...ne tene ja mokSamArga kahyo, paraMtu zAstromAM te guNasthAna-mArgaNAsthAna vagerenuM ghaNuM varNana Ave che -tenuM zuM?" tene khulAse kare che - maggaraNa-gurapaThAragai kahiyA vivahAreNa vi dtthtthi| riNacchaya-gai appA mugahi jima pAvahu parameThThi // 17 // guNasthAnaka ne mArgaNA, kahe daSTi vyavahAra nizcaya AtamajJAna che parameSThI padakAra. (17) vyavahAranayanI daSTithI ja jIvane caudaguNasthAna, mArgaNAsthAna vagere rUpa kahevAmAM Ave che, te azuddhatA che, tenA Azraye parameSThIpada pamAtuM nathI. nizcayanayathI zuddha eka jJAyakabhAva-mAtra jIva che, tene jANavAthI ja parameSThIpada pamAya che. nizcaya-AtmAnuM jJAna te ja parameSTIpadane prApta karAve che. tene tuM jANu....jethI tuM paramAtmapadane pAmIza. juo, eka dohAmAM nizcaya-vyavahArane khulAso karI nAMkhyo. nizcayathI eka jJAyakabhAvarUpa paramatatva AtmA che, te sadAya ekarUpa anubhavAya che, svasammukha thaIne A. 6 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 ] | yogasAra-pravacana : 17 tene jANatAM tane paramAtmapadanA lAbha thaze. nava tattva dvArA, 14 NusthAnadvArA ke 14 mANAsthAnadvArA paNa, temAM rahelA zuddha jJAnamaya jIva khatAvavAnu jinavANInu prayAjana che; mAtra bhaga-bheda ke azuddhatAnA vikalpamAM aTakavAnuM prayAjana nathI. -AvuM prayeAjana lakSamAM rAkhIne jinavANInA abhyAsa kare tene zuddha jIvanA anubhava ane paramAtmapadanI prApti thAya ja. 14 guNasthAna te jIvanI zuddha-azuddha paryAya che; jIvanA 'guNu' cetanabhAva ane tenI sAthe mehu-joganA pariNAma bhaLavAthI 14 guNasthAnanI racanA thAya che. te A pramANe 1. mithyAtva 2. sAmAna 3. samyaktva-mithyAtvarUpa mizra 4. samyagdaSTiavirata 5. dezivarata 6. muni--pramattasayata 7. apramattasayata 8. zreNI-apUrvakaraNa 9. anivRttikaraNa 10. sUkSmalAbha (sAMparAya ) 18. upazAMtameAha-vItarAga 12. kSINamehavItarAga 13. arihata-sayeAgakevaLI ane 14. ayeAga-kevaLI. A badhA guNasthAnAmAM jeTalA mAha-jogasa'badhI mithyAtva-kaSAyAdi azuddhabhAve che te nizcayathI jIvanuM svarUpa nathI; temAM satra zuddha cetanabhAvarUpe je rahela che te paramArthI jIva che--ema jANavuM. e ja rIte, 14 mANAsthAne nIce mujaba che-- 1. gati [naraka, tiyaca, deva, manuSya; tathA pAMcama mokSagati ] 2. indriya [ ekendriyAddhi pAMca; tathA anIndriya 3. kAya [ pAMca sthAvara, chaThThI trasa; tathA akAya ] 4. joga [manajoga, vacanajoga, kAyoga; tathA ayeAga ] 5. veda [ strI-puruSa-napu'saka traNa veda tathA aveda] 6. kaSAya [krAdha-mAna-mAya--aAbha; tathA akaSAya ] 7. jJAna [mati-zruta-avadhi--manaHpa ya-kevaLajJAna ] 8. sayama [ asayama, dezasayama tathA pAMca-saMyama ] 9. dana [ cakSu, acakSu, avadhi, kevaLadarzana ] 10. lezyA [ kRSNunIla-kApAta, pIta-padma-zukala; tathA alezyA ] 11. bhavyatva [ bhavyatA, abhavyatA] 12. samyaktva [traNa samyaktva, tathA mizra, sAsAdana, mithyAtva ] 13. sannitya [saMjJI, asaMjJI; tathA sa'jJAthI pAra ] 14. AhAra [ AhAraka tathA anAhAraka ] Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] | 43 " kaI mAgaNAmAM ke kyA guNasthAnamAM keTalA ja hoya che, keTalA kALa sudhI rahe che -vagere anuyeganuM vistArathI varNana siddhAntazAstromAM che. A cAragati vagere bhinna-bhinna avasthAmAM rahelA jIvo 14 mArgaNa vaDe oLakhAya che. A 14 mAgaNa vaDe jIvanuM astitva dhI zakAya che. paNa temAM zuddhajIva kharekhara gativALe-kaSAyavALo ke indriyAdivALe nathI; zuddhajIva nizcayathI jJAyaka svarUpa che dharmI tene aMta8 chi vaDe dekhe che. A rIte guNasthAna-mANasthAna vagere dareka avasthAmAM rahelA jJAyakarUpa zuddhajIvane dekhave te paramAtmapadanI prAptino mArga che. mithyAdaSTine paheluM guNasthAna, samyagdaSTi (avatI)ne cothuM, munine sAmAnyapaNe chaThThuM-sAtamuM, kevaLI-arihaMta paramAtmAne teramuM-caudamuM guNasthAna hoya che;-A badhI jIvanI paryA che, paNa tenA Azraye jIvanuM paramArtha svarUpa jaNAtuM nathI. gati-Indriya-kaSAya vagere azuddha paya che, tenA Aye zuddhajIvanuM svarUpa jaNAtuM nathI eTale samyagdarzana thatuM nathI, ne samyagdarzana vagara parameSTIpada pamAtuM nathI. mATe he bhavya! nizcayathI tuM zuddha jIvane dekha. guNasthAne ane mArgoNasthAne dvArA jIvanI sUkSmaparyAya batAvI che, tenuM jJAna jainamArga sivAya bIjAmAM hoya nahi, ane chatAM te paNa hajI jIvanuM vyavahAra svarUpa che; jIvanuM paramArtha svarUpa te tenAthI kyAMya UMcuM che. jene vyavahAramAM paNa viparItatA hoya tene te paramArtha AtmAnI khabara hotI nathI. kevaLajJAnadazAmAM teramA guNasthAne kevI vItarAgadazA hoya, chaThThA-sAtamA guNasthAne vartatA jIvanI (sAdhunI) nircathadazA kevI hoya, tathA cethA guNasthAne samyakatvamAM kevA deva-gurune svIkAra heya! -evI prajanarUpa vAtamAM paNa jenI bhUla hoya tene te vyavahAra paNa kheTo che. ahIM te kahe che ke, te paryAyarUpa vyavahAra te-te sthAne yathAyogya hoya che, paNa jIvanA zuddhasvarUmAM azuddhatA nathI, evA bhUtAIjIvanuM svarUpa jANa... dekha...anubhava te ja ja tane samyaktva thaze. mArgaNa eTale saMsAramAM kyA jIvane kyAM che ?--jema ke muni athavA arihaMta-kevaLI kyAM hoya?...manuSyagatimAM ja heya. samyagdaSTi jI kaI gatimAM hoya? ke cAregatimAM hoya....ne siddhamAM paNa hoya, paMcamaguNasthAnI jIva kyAM hoya? ke manuSya ane tiryaMcagatimAM ja hoya, deva ke nArakImAM na hoya-A rIte paryAyavaDe jIvane ze te vyavahArajIvanI vAta che, paramArtha jIvane kyAM zodhavo?--te kahe che ke jIvanuM paramArtha svarUpe jovA mATe eka bhUtArtharUpa jJA...ya....ka...bhA...va....ne tuM dekha. temAM ja nizcayajIva che, AvA jIvane dekha-anubhava te nizcaya AtmajJAna che, ane AvuM nizcaya AtmajJAna ja parameSThIpadanI prAptinuM kAraNa che. te nizcaya Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 ] ( WgasAra-pravacana : 17 AtmajJAna kaI bhaMga-bhedane Azraya nathI karatuM, te te paramArtha svabhAvanI sanmukha thaIne tene jANe che. "bhavya chuM, bhavyamAM paNa AtmAne ArAdhaka ne nikaTa mekSagAmI chuM' -ema dharmIne svaparyAyano nirNaya nizcaya AtmajJAnanA baLa vaDe thaI gayuM hoya che; paryAyamAM rAga hajI bAkI che, amuka karmodaya avazeSa che, tethI hajI ekAda bhava paNa thaze -ema dharmIneya paryAyanuM jJAna thAya; paNa sAthe rAga vagaranA bhUtArtha svabhAvanI zraddhA-daSTi ne jJAna varte che. zrImad rAjacaMdrajI kahe che. amane apUrva AtmazAMti jAgI che, samyagdarzana thayuM che, paNa hajI jarAka rAga ne kamene bhagavaTo bAkI che eTale A bhavamAM mekSa nathI, paNa AtmAnI sAdhanA cAlu che tethI ekAda bhavamAM jarUra mokSa pAmazuM ne svarUpana svadezamAM jAzuM.... udaya karmano bhAga che bhegavA avazeSa... tethI deha eka ja dhArIne jAzuM svarUpa svadeza..." -Ama potAnI paryAyanI sthitinuM jJAna karyuM....ke A bhavamAM pariNAmanI ugnadhArA evI nathI dekhAtI ke kevaLajJAna thAya! paNa bhUtArtha svabhAvanA AzrayathI samyagdarzana thayuM che tethI (AtmajJAna kevaLajJAnane lAve che...) ekAda bhavamAM ja have cekakasa mokSa pAmazuM, ema mekSane niHsaMdeha nirNaya paNa svabhAvanA Azraye vate che. juo, A dharmanI dazA! AmAM nizcaya ne vyavahAra badhuMya AvI gayuM. bhagavAna jinezvaradeve kahelAM nava to, 14 guNasthAna-mArgaNAsthAna-jIvasthAna vagerenuM jJAna, jIvane anya viparIta matothI cheDAve che, paryAya saMbaMdhI viparIta abhiprAya dUra karIne jainane vyavahAra carakho karAve che... paNa te uparAMta, jainadharmanA sArabhUta bhUtArtha jIvasvabhAva nizcayathI kevuM che? tene aMtarmukha thaIne jANa te tane parameSTIpadanI prApti thaze. paramArtha AtmA ke che ?-anaMtaguNathI bharelI je caitanya mahAsattA che te AtmA che; evA ekarUpa AtmAne nizcayathI AtmArUpa jANa. tene jANavAthI tane parama-ISTa evA arihaMtapada tathA siddhapadanI prApti thaze. juo, AvI zuddhaparyAyanI prApti te zuddha AtmAne jANavAnuM phaLa che. tIrthakara prakRti dharmAtmAne ja baMdhAya che, ane jene te tIrthakara prakRti baMdhAya te jIva trIje bhave jarUra mekSa pAmaze.....e vAta sAcI, paNa tene mokSa thaze te kAMI tIrthakara prakRtinA kAraNe nahi thAya, ke zubharAganA kAraNe nahi thAya; paNa te baMnene choDIne, nizcayathI je zuddha AtmA jAye che temAM karaze tyAre ja mekSa thaze. akhaMDa Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 45 AtmasAdhana ] AtmAne jANavo te ja eka mekSakAraNa che, rAga kare ne tIrthaMkaraprakRtinuM karma bAMdhavuM te kAMI mokSanuM kAraNa nathI. A rIte nizcayathI eka ja mekSikAraNane he yegI! tuM jANa; "anya na kici mAna' -bIjuM koI kAraNa na mAna. rAjagRhI nagarImAM, samavasaraNamAM bhagavAna mahAvIre zreNIkarAjAne kahyuM -he bhavya! trIjA bhave tAro AtmA, A bharatakSetranI AvatI covIsImAM prathama tIrthakara thaze. [ A covIsInA aMtima-tIrthakara ane AvatI covIsInA pahelA tIrthakara -e baMne vacce mAtra 84000 varSanuM aMtara che. ] zreNake vIraprabhune pAdamULamAM tIrthaMkaraprakRti bAMdhI, temaja kSAyika samyakatva pragaTa karyuM. temAM kSAvikasamyagdarzana te svabhAvane avalaMbIne pAmyA, ne te te mekSanuM kAraNa che; paNa je tIrthaMkaraprakRti bAMdhI te kAMI svabhAvane avalaMbIne nathI bAMdhI, te te parAlaMbI rAga vaDe bAMdhI che ne te parAlaMbI bhAva kAMI kevaLajJAnanuM ke mokSanuM kAraNa thatuM nathI. svabhAvanA avalaMbane aMtarmukha gathI ja kevaLajJAna thAya che. AtmajJAna ja kevaLajJAna pamADe che, alpakALamAM ja te kevaLajJAnane bolAvI lya che. trIjA bhave tIrthakara thaIza ne mokSa pAmIza" -ema zreNIkanA jJAnamAM AvI gayuM...ane kaI rIte mekSa pAmIza -tenuM jJAna paNa sAthe ja hatuM, - ke je nizcayaAtmajJAna varte che te AtmAmAM upayoga mUkIne TharIza tyAre ja kevaLajJAna ne mokSa thaze. jJAnanI dhAra ja mokSanuM kAraNa thAya che, jenAthI tIrthaMkaraprakRti baMdhAya che te rAganI dhArA taDaze...ne jJAnadhArAne aMdaranA svarUpamAM joDIne pUrNa karaze tyAre kevaLajJAnarUpa parama ISTa pada prApta thaze. jAo, yegIndradeva kahe che ke-gane jeDa tArA AtmAmAM. bahAramAM upayogane joDIza to mekSa nahi pamAya. bahAramAM vega [ jJAnanuM joDANa ] te ga...sAra nathI paNa saMsAra che; ne aMtasvarUpamAM jJAnanA joDANarUpa yoga te mokSanuM kAraNa che, te ga.. sAra che. AmAM baMdha-mekSane siddhAnta TUMkAmAM samajAvI dIdho. upa-yoganuM aMtarusvarUpamAM joDANa te mekSane paMtha upaganuM bahAramAM bhramaNa te saMsAra. basa, svamAM vasa....parathI khasa !" guNasthAna vagere "vyavahAreNu kahiyA"--te jANavA yogya che, paNa "nizcayena saEA muLadu.." AtmAnA ekAkAra svarUpane jANatAM tane cokakasa kevaLajJAna thazetuM nakkI siddhapadane pAmIza. aMdaramAM zuddha ekAkAra caitanya-guNabhaMDAra AtmA che, te paramArtha che, temAM bIjAne koI saMbaMdha nathI. vyavahAra parAzrita che, te bIjA padArthane bheLavIne vAta kare che. nizcaya te svAzrita che, te zuddhasvarUpa bheLaseLa vagaranuM batAve che. nizcayathI Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAra-pravacana : 17 46 } arihaMta ane siddha je A AtmA zuddha che.-AvA svabhAvanI daSTi ne jJAna karatAM paryAyamAM siddhapadanI prApti thAya che. paMca parameSTIpada paryAya che, tenI prApti vyavahAranA Azraye nathI thatI. caitanyasvabhAva abheda che tenI daSTi thatAM, tenuM jJAna thatAM, te dRSTi ne jJAna svabhAva sAthe abheda thayA, te ja abhedarUpa evA siddhapadanI prAptinuM kAraNa che; bIjuM kaI kAraNa nathI. 14 jIvasthAna, 14 mArgaNAsthAna, 14 guNasthAna vagere vyavahAranA prakAre paNa vitarAgamArgamAM ja che, bIje kyAMya evI sUkSama vAta nathI; vyavahAranA te prakAre jANavA gya che, paNa paramapadanI prApti te ekalA nizcaya-AtmajJAna vaDe ja thAya che. [-AvuM AtmajJAna kone hoya? te havenA dehAmAM kaheze. - e dehe gurudevane ati priya hate.] hajAro varSanAM zAstra bhaNatara karatAM eka kSaNane svAnubhava vadhI jAya che. jene bhavasamudrathI taravuM hoya teNe svAnubhavanI vidyA zIkhavA jevI che. ahe, A to kharekharI prayojanabhUta, svAnubhavanI uttama vAta che. svAnubhavanI AvI sarasa vAta paNa mahAbhAgye ja sAMbhaLavA maLe che, ne e anubhavadazAnI to zI vAta ! mokSamArganuM uddaghATana nirvikalpa-svAnubhava vaDe thAya che; ane te gRhastha paNa karI zake che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasa medhana | [ gurudevane priya dehe : 18 ] gRhastha paNa AtmajJAna karIne nirvANamA para cAle che * he svAmI! Ape Atmadarzanane ja meAkSanuM kAraNa kahyuM te nizcaya AtmajJAna karavAnuM kahyuM; te amane prazna thAya che ke ame te gRhastha chIe....zuM amane gRhasthane pazu Avu' AtmadarzIna ane AtmajJAna thAya ?' tenA uttara kahe che ke hA, sAMbhaLa-- gihi-vAvAra pariTTiyA heyAheu muNaMti / aNudiNu jhAryAha deu jiNu lahu NivvANu lahaMti || 18 || gRhakAma karatAM chatAM haiyAheyanu jJAna, dhyAve sadA jinezapada zIghra lahe nirvANu. (18) [ 47 gRhakArya sabadhI pravRttimAM rahelA hovA chatAM dharmIjIvane heya-upAdeyanA viveka che, peAtAnA zuddhaAtmA ja upAdeya che te kayAreya bhulAtA nathI, ane darAja jinadevanA dhyAnamAM tenuM citta lAgelu' che; AvA dhI-gRhastha paNa zIghra nirvANane pAme che. | ceAgasAranA A 18 me| tathA 65, 85 ane 100 e dohA gurudevane khUba ja priya hatA, ne avAranavAra tene AdhAra pravacanamAM ApatA.... ] gurudeva dADA melIne pramAdathI kahe che --vAha re vAha, jue te kharA....AtmadanavaDe gRhasthane, are ! deDakAne paNu, mekSanA daravAjA khulI jAya che. Atmadarzana ane mokSamArgI ekalA munine ja hoya ne zrAvaka-gRhasthane na hAya--ema nathI; zrAvaka-gRhasthane paNa AtmajJAna ane meAkSamAga hoya che. indra hAya, Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 ] [ gasAra-pravacana : 18 cakravartI hoya ke garIba hoya, tiryaMca hoya, are nArakI paNa hoya,- chatAM tenI pAseya bhagavAna AtmA te aMdara beThe che ne?-pitAnA zuddha AtmAne aMtaHdRSTithI dekhIne mekSanA mArgamAM te paNa cAlI zake che. te jANe che ke - je zuddha-caitanya vastu mArAmAM paDI che te ja mAre upAdeya che, ne je viSaya-kaSAye che te upAdeya nathI, heya che.- AvA heya-upAdeyanA sAcA jJAna vaDe gRhastha paNa nivaNamArgane pathika che, mekSano sAdhaka che. "-paNa atyAre te paMcamakALa che ne!" are bhAI! paMcamakALamAM thayelA muninuM A kathana che; ne paMcamakALamAMya gRhasthane paNa AvuM nizcaya Atmadarzana thAya che. vepAra-dhaMdhA rAja-pATa ke rAga -e te badhuM AtmAnA darzanathI bahAra rahI jAya che, ane te pararUpe jANe che. heya samaje che, nijarUpa nathI mAnata, upAdeya nathI mAnate, temAM sukhabuddhi nathI karate; svabhAvamAMthI AvelA atIndriyasukhane ja upAdeya samaje che. -AvA heya-upAdeyanA vivekavaDe te gRhastha paNa mokSanA mArgamAM che. kharekhara te "gRha-stha" nathI paNa "mArga-stha" che. "pRdoSa mokSamALa .." -e samantabhadrasvAmInuM vacana che. te dharmAtmAne mATe paM. banArasIdAsajIe "Jtha hai... cartA hai" ema kahyuM che, kemake, gRhasthapaNuM te tenI dRSTimAMthI chUTI gayuM che, tenAthI te udAsIna che, ne muni paNuM hajI pragaTyuM nathI, mATe te "nathI gRhastha ke nathI sAdhu." -ame te caitanyasvarUpe pUrNa paramAtmA chIe -ema te dhamI niraMtara dekhe che ne kyAreka-kyAreka zuddhopagI thaIne te nirvikalpa anubhava karI ye che. AvA samyakatva dhAraka dharmAtmAne kuMdakuMdaprabhue dhanya kahyo che...mekSane sAdhavAmAM te zUravIra che. te alpakALamAM ja muni thaIne mokSane sAdhI leze. zrAvake zuM karavuM?' -to kahe che ke zuddha samyakatvane dhAraNa karIne dhyAnamAM niraMtara thAvavuM; te samyakatvanA pariNamanavaDe ja zuddhatA vadhatAM vadhatAM AThe karmone kSaya thaIne siddhapada pamAya che. -Ane artha ema nathI ke gRhasthapaNAmAM rahIne kevaLajJAna ne mokSa pamAya che! -gRhasthapaNumAM AtmajJAna thAya paNa kevaLajJAna na thAya; gRhasthane mekSamArga hoya che paNa sAkSAt mekSa nathI. kevaLajJAna ane mekSa te pachI gRhasthapaNuM choDIne, muni thaI zuddhopAgamAM lIna thAya tyAre ja thAya che -ema samajavuM. tIrthakara jevA puruSe paNa cAritradazA aMgIkAra karyA pachI ja kevaLajJAna pAme che, temAM apavAda hotuM nathI. dharma -gRhasthane kevaLajJAna hotuM nathI paNa nizcaya AtmajJAna vaDe te kevaLajJAnanA sAdhaka che....kevaLajJAnane bolAve che. munionI jema tenA zraddhA-jJAnamAM paNa paramAtmA vasyA che. A rIte jJAnI-gRhasthanuM jIvana paNa "kathaMcit muni jevuM' che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] - 49 mokSamArga munionA manamAM "bhagavAna" vase che, rAgAdi kaSAye emanA manamAM vasatA nathI, dehanI kriyAo emanA jJAnamAM vasatI nathI. he bhavya! tAre je muni jevuM jIvana jIvavuM hoya te tArA jJAnamAM zuddha AtmAne vasAva ne rAgAdi kaSAyone jJAnamAMthI bahAra kADhI nAMkha. munionA jJAnamAM vasele sukhasamudra bhagavAna AtmA, te viSayasukhamAM rata jIne sarvathA durlabha che. jenA manamAM viSaye vase tenA manamAM paramAtmAne vAsa kyAMthI hoya? munivaronI jema sAdhaka dhamAMtmA-gRhastha paNa potAnA aMtaramAM zuddhAtmAne vasAvyuM che ne rAmAdi parabhAvane jJAnamAMthI bahAra kADhI nAMkhyA che. gharamAM rahelA dharmAtmAnA manamAM-rucimAM-jJAnamAM ghara nathI vasyuM paNa caitanyabhagavAna vasyA che. ahA, e dharmAtmAne te bhagavAnanA gharanA teDA AvyA che....bhagavAna ene mekSamAM belAve che...pitAnA hRdayamAM bhagavAnane vasAvIne te siddhapada tarapha cAlyA jAya che. muti dharma zrAvaka dhama ING -AvuM jIvana te dharmonuM jIvana che. bAkI jenA hRdayamAM viSaya-kaSAye vase che, jenA aMtaramAM rAganI ne puNyanI abhilASA varase che tenA hRdayamAM bhagavAna-zuddha AtmA vacce nathI, eTale ke te bhagavAnanA mArgamAM AvyuM nathI, viSaya-kaSAyathI lepAyeluM enuM jIvana te sAcuM jIvana nathI. hRdayapalaTo karIne, zraddhA-jJAna cekhAM karIne temAM jyAM paramAtma-tatvane vasAvyuM tyAM jIvana AkhuM UjaLuM thaI jAya che, sukhane samudra aMtaramAM UchaLavA mAMDe che. -AvuM UjaLuM jIvana dharmI jIve che. te ja kharuM jIvana che. "tAruM jIvana kharuM....tAruM jIvana!" juo, gRhasthane ekalA viSaya-kaSAyanA pApabhAve ja hoya che -ema nathI, tene devadarzana-pUja-svAdhyAya-dayA-dAna vagere puNyanA bhAvo paNa vizeSa hoya che, tIvra anyAya abhakSya vagere te tene hotAM ja nathI, paNa te azubha ke zubha badhAya parabhAvathI pAra mAre zuddhaAtmA ja mAre upAdeya che -ema te jANe che, ne te zuddha AtmAnA AzrayathI Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 ] [ yAgasAra-pravacana : 18 te gRhastha paNa meAkSamAga mAM dhIme dhIme cAlI rahyo che, "munivaro jhaDapathI cAlI rahyA che. " ame te gRhastha....amAre kAMI meAkSamAga hAya ! mekSamArga te gharakhAra-tyAgI vanavAsI munine ja hAya' ema na mAnI levuM. kemake AtmadarzIna vaDe meAkSanA daravAjA zrAvaka-gRhastha paNa kholI zake che ne meAkSasukhanA thoDoka svAda cAkhI zake che. hA, eTalu* vizeSa ke muni ugrapaNe svarUpanA puruSAthathI vAra vAra nirvikalpa thaI ne atIndriya AnaMdane pracurapaNe anubhavatA thakA zIvrapaNe mekSanuM utkRSTa sAdhana kare che. gRhasthane eTalu' ugra meAkSasAdhana nathI hotu, tApaNu AtmAnuM upAdeyapaNuM jANIne ane rAgAdinu heyapaNuM jANIne te meAkSanuM sAdhana kare che. bahAramAM ghara-vepAra vagere saMbadhI rAgapravrutti hovA chatAM aMtaranI dRSTimAM te te sadA jinezapadane dhyAve che, zuddha AtmA ja tenI dRSTimAM birAjI rahyo che, temAM bIjAne koI ne sthAna nathI. parama caitanyasvarUpa je peAtAmAM vidyamAna ja che, tene gRhastha kema na jANI zake? potAnA svarUpane pAte upAdeya karIne tene anubhava kema na karI zake ? -saMsArathI bhayabhIta hoya te jarUra karI zake. ghaNA jIvAe Ave anubhava karyAM che. AvA AtmAne upAdeya karavA mATe, eTale ke tenA anubhava karavA mATe rAga kAMI sAdhana nathI, rAga te AtmAnA svabhAvathI dUra che, bahAra che, te sAdhana nathI. peAtAne parama caitanyasvabhAva najIka che, peAtAmAM ja che, te ja peAtAnA anubhavanu' sAdhana che.-- A ja huM chuM' ema svasanmukha thaIne [ vikalpa vagara ] jANavuM--mAnavu te ja tene upAdeya karyuM. kahevAya che. gRhastha paNa Ama karI zake che kemake tene AtmA kayAMya cAhyA gayA nathI. pahelAM UMdhI STimAM te dUra hatA, have A tadRSTimAM tene samIpa karyAM ke A huM...!' AvA svAnubhavanuM sAdhana paNa AtmA pote ja che. sAdhanarUpa samyaktvAdi paryAya pragaTI te peAtAnA svabhAvanI samIpamAMthI ja pragaTI che, rAgamAMthI ke paramAMthI te nathI AvI. huM. jJAnanA riye| chuM ne sukhathI riyA ....mAre zuddha AtmA ja jagatamAM sauthI kiMmatI cIja che" ema jANe teA tenI sanmukha thaIne temAM upAdeyabuddhi karene khIjA badhAmAMthI upAdeyabuddhi chUTI jAya. te svabhAvamAM tanmaya pariNati te ja tenu' upAdeyapaNu che, ne rAgAdi parabhAvamAM tanmayabuddhi na thavI e ja tenuM heyapaNu che. dhI gRhastha AvA haiya-upAdeyanA vivekapUrvaka jinapadane sadA dhyAve che, ne bhedajJAnanA baLe meAkSane alpakALamAM sAdhe che. AtmadarzananA baLe meAkSanA daravAjA tene khullI gayA che. gRhasthapaNAmAM hajI rAgAdi bhAve che, paNa tene te mekSanA sAdhana tarIke nathI svIkAratA, te rAgAdi bhAvAne peAtAnA svabhAvathI dUra rAkhe che....tenAthI Dare che, ne zraddhAjJAnamAM peAtAnA zuddhasvabhAvane ja najIka rAkhyA che....eka kSaNu paNa tenAthI judeSTha paDatA nathI; A rIte, rAga vakhateya vItarAgasamAdhinI eka dhArA tene vate che....je Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 51 AtmasaMbodhana ] mekSa tarapha ja AtmAne laI jAya che. A pramANe gRhastha paNa mokSamArga che. gaM. mAM samAga kSa..mAM * 2 5 " ka "5 F kathaosbjign: je ke mokSamArgane moTo bhAga munivara pAse che, cAritrasahita ghaNe mekSamArga munione hoya che, ne dharmIgRhastha pAse mokSamArgane nAno bhAga che;-bhale nAne, paNa tenI jAta te munirAjanA mokSamArga jevI ja che. gaNadharamuni ne zrAvaka-gRhastha e baMne sarvajJa jinezvaranA vArasadAra che, baMne bhagavAnanA mArgamAM che, mokSanA sAdhaka che. siddhabhagavaMte je paMthe mokSapurImAM gayA...sAdhaka mumukSu kahe che-huM paNa te ja pathe mekSamAM jAuM chuM. svAnubhava vaDe e mArga mumukSue pitAmAM joyele chee joyelA-jANelA -anubhavelA mArge te mekSamAM jAya che.-A mumukSune mArga che...te AnaMdamaya che. jene cAra gatimAM duHkha lAge ene rAgane ne viSayone rasa UDI jAya, ne zuddhAtmAne rasa ghaNe vadhI jAya.--pachI aMtarmukha pariNAmamAM zuddhAtmAne upAdeya karatAM parama AnaMdasahita mokSamArga khulI jAya che. "vAha, saMtoe mokSamArganA daravAjA balavAnI rIta batAvIne mahAna upakAra karyo che." prajhana: dhaMdhA-vepAramAM rahelA gRhasthaneya mokSamArga thAya che, te pachI have amAre dhaMdhA-vepAramAM lAgyA rahevAmAM kaMI vadhe nahIM....ne? uttaraH are bApu! tuM kAMI samaje nahi. te gRhasthane je mokSamArga che te kAMI dhaMdhA-vepAranA bhAvathI nathI, jeTalA dhaMdhA-vepAranA bhAva che teTaluM te pApa ja che, paNa te hovA chatAM, te ja vakhate tenAthI judo paDIne, tene heya samajIne, eTale ke tene rasa teDIne ane caitanyasvabhAvane rasa vadhArIne, te pitAnA zuddha AtmAne upAdeya kare che, aMtardaSTi vaDe tene dekhe che, te Atmadarzanane lIdhe ja tene mokSamArga che. temanA AtmadarzananuM tAre anukaraNa karavAnuM che ke huM paNa AvA AtmAne oLakhuM. -tene Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para ] [ yogasAra-pravacana : 18 badale tenI ethe tuM tArA vepAra-dhadhAnA pApane peASavA mAMge che-te te jJAnIne eLakhyA nathI. tAre mekSamAga mAM Avavu... hAya te dharmAtmAnI jema tuM paNa Atmadana vaDe rAga vagaranA AtmAne tArAmAM dekha. je Atmadarzana kare che ne jinapadane peAtAmAM dhyAve che evA samyagdaSTi gRhasthane ja meAkSamAga hoya che. kAMI pApamAM DUbelA gRhasthane meAkSamAga nathI hotA. je heya-upAdeyane jANe nahi, AtmahitanI darakAra kare nahi tevA gRhasthanI A vAta nathI. pahelAM te sa`sArathI eTale ke azubha kai zubha badhAya parabhAvathI DarIne, AtmAna tIvra jijJAsAthI zAstraabhyAsa vaDe haiya-upAdeya tattvAne kharAkhara eLo ne upAdeya tattvanI sanmukha thaI ne anubhava kare ke ahA, A mAre AtmA...huM pote.... atIndriya jJAna-AnaMdathI bharapUra chu.....zu gRha-vepAra vakhate AtmA kayAMya bIje cAlye gaye che ?....nA; vidyamAna che; tene je zraddhA-jJAnamAM lye che, te dharmAtmAne gRhasthapaNAmAMya dhama thAya che. jene evI AtmadRSTi nathI te gRhasthane ke tyAgIne keIne dhama thatu nathI. te dha-gRhastha pApa-puNyanA bhAvA vacceya tenAthI aLagA rahe che, peAtAnA caitanyanuM rAgathI adhikapaNuM tene kadI chUTatuM nathI, ne rAganuM adhikapaNuM kadI thatuM nathI. paramAtmapadane ane paMcaparameSThIne te potAnA aMtaramAM sadAya dhyAve che, temanuM acitya mAhAtmya tenA aMtaramAM nira Mtara varte che.-- 'sukhadhAma anaMta susata cahI, dinarAta rahe tadhyAna mahIM; ' e paDamAM * ekakera paramAtmavabhAvathI AtmA .... te upAdeya. khIje paDakhe puNya pAparUpa parabhAve, ne ghara dukAnanA jaDa sayegA....te heya. pUra peAtAne te baMnenA bhedajJAnanA baLathI, upAdeya tattvanA Azraye meAkSamAga ne dharmIjIva sAthe che. badhAyathI chUTu peAtAnuM tattva jJAyakamUrti AtmA....te jenI dRSTimAM vidyamAna che te jIva, gRhastha hAya tepaNu, meAkSane sAdhaka che, te siddha bhagavAnane nAtIleA che; te sadAya jinapadanuM dhyAna kare che. eTale ke 'jina' jevA ' nija ' AtmAne lakSamAM laI ne tenu cintana kare che. caitanyavastu vidyamAna hovA chatAM jenI dRSTimAM tene abhAva che, aMtamu kha thaI ne tene je lakSamAM paNa letA nathI, heya upAdeyanA bhedane jANatA nathI ne para bhAveAmAM ja racyA pacyA rahe che, evA jIvane dhama kayAMthI thAya ? te mAkSane kaI rIte sAthe ? te te sasAramAM ja rakhaDe che, te te anAdithI che ja; have te jene te rakhaDapaTI maTADavI. DhAya tevA jIvane mATe A sa Mkhedhana che, jeNe pUrNAna dasvabhAvane dRSTimAM laIne tene svIkAra paramezvarane satkAryAM; rAgAdi parabhAvene satkAra cheDayA ne karyAM teNe peAtAnI paryAyamAM paramAtmAne satkAra karyAM. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbaMdhana ] A rIte zuddhAtmAne upAdeya karatAM ja sarve rAga heya thaI jAya che. rAganA aMzaneya je upAdeya jANe te jIva, bhagavAna AtmAne raMgavALa-mela mAnIne tene tIraskAra kare che, rAga vagaranA zuddha AtmAne te jANatA nathI. - AtmAne jANavAnuM ne upAdeya karavAnuM sAdhana zuM ? ke pitAnA AtmAnuM ciMtanamanana te ja tenuM sAdhana che. tene saMsAra nIrasa lAge ne caitanyasukhanI kharekharI laganI jAge te pachI bIje kayAMya sAdhana gotavA mATe tAre javuM nahIM paDe; tAro AtmA pote ja tAruM sAdhana thaI jaze. ahIM to kahe che ke A anubhava gRhasthaneya thAya che--je aMtaramAM pAtratA kare te. - jIvane gRhasthapaNArUpa rAgaparyAya che paNa teTale ja kAMI jIva nathI, te ja vakhate tyAM jIvana parama caitanyasvabhAva vidyamAna che, mamatAnA kALeya samatAne piMDa vidyamAna che, tenA svIkArathI dharmIne, gRha-rAga vakhateya mekSamArgarUpa dharma cAlu ja rahe che..... tathA kavacita nirvikalpa upaga vaDe AnaMdamaya dhyAna paNa tene thAya che. gRhasthane ekavuM baMdhana ane rAga ja hoya che -ema nathI, chUTavAne mArga ane zAMtabhAva paNa tene hoya che; zubhAzubharAga temaja caitanyanuM jJAna baMne sAthe vate che, eTale Asava-baMdha temaja saMvara-nirA cAre to tene heya che. gRhasthane jeTale rAga che teTaluM baMdhana che, ane te ja vakhate tene AtmajJAna sahita je akavAyabhAva vate che te mAnuM kAraNa che. dharmAtmAnI AvI aTapaTI dazAne kaI viralA ja oLakhe che; ane je oLakhe che tene rAga ane jJAnanuM apUrva bhedajJAna thaI jAya che. tethI tene kahyuM che ke "jibUta dhAri mode vari sAta hai dATI...cha khaMDanA rAja vacce rahelA bharatacakravatI vagerene aMtaramAM AvI dazA hatI, cha khaMDane sAdhatI vakhate teo mekSanA sAdhaka hatA; akhaMDa caitanyanA zraddhA--jJAna te vakhate temane vartatA hatA. - Sa zrAvakanA cittamAM jinadeva birAje che, vItarAga svabhAvanI tene laganI lAgI che, aMdaranA bhAvamAM dinarAta tene ja Adara-bahumAna varte che, je tema na hoya te dharmadazA ja na rahI zake. mekSamArganuM moTuM sAdhana te muni kare che, gRhasthane muni jeTaluM sAdhana nathI hotuM paNa tene ekadeza hoya che, chatAM baMnene pUrNAnaMdasvabhAvano ja Adara che, rAgane Adara keIne nathI. moTo bhAga munine ne nA bhAga gRhasthane-bhale nAne, paNa che te mokSamArgane ja kaTake, rAgane je dharma mAne tene te dharma ke mokSamArga jarAya hotuM nathI. dharmI-gRhasthane rAmAM hoya te judI vAta che paNa Adarabuddhi te pitAnA caitanyabhAvamAM ja che. dhama-gRhasthane kaI kSaNe jinapUjA-svAdhyAya vagere zubharAga hoya, ke kSaNe Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 ] [ yAgasAra-pravacana : 18 bhAgavAsanA vepAra vagere azubharAga hoya, ne koIka kSaNe nirvikalpa dhyAnamAM atIndriya AnaMdane anubhavatA hoya; -paNa te traNeya vakhate dRSTimAM peAtAnA zuddha AtmA ekasarakhA ja varte che. zubha ke azubha rAga vakhate te dRSTi kAMI melI thaI gaI ema nathI. tene svAnubhavapUrvaka AtmasvabhAvanu' je parama mAhAtmya Avyu che te kayAreya [ azubharAga vakhateya ] khasatuM nathI. A rAga ke viSaye te koI mAruM vizrAmasthAna nathI, mAru` vizrAma-dhAma ne TharavAnuM sthAna mAre| AnaMdaka AtmA ja che.-- 11 huM ana ta guNuneA dariyA chu..... hu jJAna--Ana MdathI bhariye| chu.... anata zAMtinA sAgara chu..... vIya svabhAve pUrA chuM.. gRhasthapaNAmAM rahela dharmIjIva paNa AvA potAnA AtmAne zraddhA-jJAnamAM gratuNa karIne anubhavI zake che. te gRhastha niraMtara jinapadane hRdayamAM dhyAve che. jinezvara jevA zuddhaAtmA lakSamAM lIdhA che, eTale tenI pUrNatAne pAmelA jinezanA cintanamAM tenu citta lAgelu' che; tene zraddhA-jJAnanI nimaLatA, tathA ana`tAnuba'dhI kaSAyeAnA abhAvarUpa jeTalI zuddhapariNati thaI che, te kAyama vate che; eTaleA meAkSamA tene sadAya cAlu che, tethI alpakALe te meAkSane pAmaze ja. deha chUTe ne bhavapalaTo thAya tyAre paNa te samAdhibhAva rAkhe che, caitanyanA zraddhA-jJAnane choDatA nathI, parabhavamAMya te ArAdhanAne sAthe laI jAya che; e rIte akhaMDa ArAdhanA vaDe te dharmAMtmA laghukALamAM nirvANane pAme che. --samyaktvanI ArAdhanAnA AvA mahimA jANIne gRhasthAe paNa tenI ArAdhanA [ 18 ] kartavya che. = huM svaccha - vItarAgI dhAma chu... huM prabhutAthI pUrA paramezvara chu..... a AnadunA dhAmamAM zAka zA sukhanA dhAmamAM du:kha zA? jJAnanA dhAmamAM ajJAna zA muktinA dhAmamAM muMjhavaNa zI? re caitanyahasa! Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 55 AtmasaMbaMdhana 1 paramapadanI prApti mATe zuddhAtmAnuM ciMtana kare jiNu sumirahu jiNu citavahu jiNu jhAyahu sumaNeNa / so jhAyaMtahaM parama-pau lanbhai eka khaNeNa // 19 / / jina samaro jina ciMtA, jina dhyAve manazuddha; te dhyAtAM kSaNa ekamAM laha paramapada zuddha. 19. ahIM jinadevanA smaraNa-ciMtana-dhyAnanI vAta vyavahArathI karI che, temAM potAnA zuddhAtmAnuM ciMtana paNa bheguM AvI ja jAya che, -kemake bhagavAnanA AtmAmAM ne A - zuddha AtmAmAM kharekhara -paramAthe kAMI bheda nathI; e vAta sAthenA lekamAM ja kahe che-- with IT ...Ave sadA jinezapada" suddhappA aru jiNavarahaM bheu ma ki pi viyANiM / mokkhahaM kAraNe joiyA NicchaI eu vijANi // 20 // jinavara ne zuddhAtmamAM kiMcita bheda na jANu mokSArthe he yogIjana ! nizcayathI e mAna. 20. rAga vagaranA, parama zuddha sarvajJasvabhAve evI jinesvarUpane oLakhIne tenuM smaraNa kare, te jinasvarUpanuM cintana kare ne te jinanuM dhyAna kare temanA dhyAna vaDe eka kSaNamAM paramapadanI prApti thAya che.- rIte jinavaranI vAta karIne pachI tenI sAthe ja ema batAvyuM ke he gIjana! nizcayathI te jevA jinavara che te Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 ] [ gasAra-pravacana : 19 ja tuM che. A AtmAnA zuddhasvarUpamAM ne jinavaramAM kaMI paNa bheda nathI ema tuM jANa. eTale kharekhara jinavaranA zuddhasvarUpane dhyAvatAM potAnA zuddhAtmAnuM ja svarUpa lakSamAM AvI jAya che, tenA baLe vikalpa tUTIne nivikalpa zuddhAtmAnuM dhyAna thaI jAya che ne te paramapadanA dhyAna vaDe eka kSaNamAM ja paramAtmapadanI prApti thaI jAya che. mATe he mumukSu ! mokSane mATe tuM jinavarasamAna potAnA zuddhAtmAne jANa, temAM jarA paNa bheda na mAna...vAraMvAra tenuM cintanamanana ne dhyAna kara. paryAyamAM phera che paNa jinasamaraNapUrvaka tuM zuddhasvabhAvamAM lakSa jeDIza tyAM paryAyane phera paNa bhAMgI jaze ne tuM pite paramAtmA thaI jaIza. jema lekamAM uttama prasaMge sArA sagAM-vahAlAne yAda che, tema ahIM mokSasAdhaka dharmAtmA, mokSane sAdhavAnA uttama prasaMge zreSTha sagAM-vahAlA evA jinavaradevanuM vAraMvAra smaraNa kare che, temanA guNonuM cintana kare che. tenA vaDe zuddhAtmAnA ghaNA snehane puSTa kare che ne rAgane teDe che. jema munirAja vagere mahApuruSa AMgaNe padhAre tyAM bhaktajana padhAre, prabhu! padhAre...mArA AMgaNAne Ape UjaLA karyA." ema Adara-bhaktithI temanI sanmukha thAya che, te vakhate ADuM-avaLuM jotuM nathI ke bIjA kAmamAM rokAte nathI, tema mekSasAdhaka dharmAtmA potAnA AMgaNe jinaprabhune padharAvIne "jevA jina te ja huM ? ema lakSamAM laIne atyaMta Adara-prItipUrvaka vAraMvAra tenA cintanamAM cittane joDe che, bahAranA vyavahArakAryomAM te potAnA cittane vadhu vakhata rokatA nathI. cidAnaMda prabhu sivAya bIjAnA cintanamAM tenuM citta lAgatuM nathI. jema vahAlAekanA eka putrane tenI bA ati vahAlathI yAda kare tema atyaMta vahAlA potAnA eka cita prabhune parama prItithI vAraMvAra yAda karIne, temAM ekAgratA vaDe dhama jIva eka kSaNamAM mokSane prApta karI lya che. rAga sAme jevA rokAtA nathI, zuddhabhAvathI AtmAne dhyAvIne vItarAga thaI jAya che ne kevaLajJAna pAme che. bhAI paramAtmA thavA mATe tAre svasammukha tArAmAM ja jovAnuM che, parasanmukha jovAnuM nathI, kemake tArA svabhAvamAM ja tAruM paramAtmapaNuM bhareluM che. je svabhAvamAM na hoya te te AvyuM kyAMthI? aMdara bharyuM che temAMthI AvyuM che. je potAnA AvA AtmAne jANe te tenuM smaraNa-ciMtana ne dhyAna kare ne ? jANyA vagara smaraNa konuM ne dhyAna kenuM? mATe kahyuM ke pahelAM te heyAyeyanuM jJAna karIne zuddhAtmAne jANa. pachI tenA dhyAna vaDe kSaNamAM mokSa pamAze. zrI kuMdakuMdasvAmIe paNa pravacanasAra gA. 80 mAM kahyuM che ke paramArthe arihaMtanA AtmAmAM ne A AtmAmAM kAMI taphAvata nathI, tethI arihaMtadevanA AtmAnA vItarAgI _cetanyasvarUpane oLakhatAM potAnA AtmAnuM zuddhasvarUpa paNa oLakhAya che, ne tene oLakhatAM mehane kSaya thAya che. pachI temAM ja ekAgratAthI rAga-dveSane paNa kSaya Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] [ pa7 karIne AtmA nivaNane pAme che. badhAya tIrthaMkarabhagavaMte A ja mAge nirvANa pAmyA che, ne mumukSuone A ja mArga upade che. nirvANane A eka ja mArga che, bIjo mArga nathI bhAI, pahelAM tuM AvA satya mArgane nizcaya te kara...te te mArge cAlatAM tArA bhavanA nIveDA Avaze.ne tuM mekSane pAmIza. ahIM te kahe che ke AvA zuddhAtmAnA dhyAnavaDe eka kSaNamAM ja paramapadane lAbha thAya che. mumukSune mATe zuddhAtmA sivAya A saMsAramAM bIjuM kAMI priya nathI, bIjuM kAMI cintana karavA jevuM nathI. maphatane paranI cintA karI karIne anaMtakALa bahu duHkhI thaye...re jIva! have te tuM tArI dayA karane duHkhamAMthI tArA AtmAne choDAvavA prItipUrvaka jJAnasvarUpa AtmAmAM cittane joDa.- "AmAM sadA prItivaMta bana, AmAM sadA saMtuSTa ne AnAthI bane tuM tRpta, tujane sukha aho uttama thaze." bApu, bhavaduHkhamAM AtmA taraphaDI rahyo che, tene ugAravA ullasita vIryavaDe A sukhanA rastA le.... bhAI! vItarAgamArgI saMte karuNAthI tane A rasto batAve che. AnA sivAya bIje kayAMya zaraNa nathI, bIje kayAMya zAMti nathI. nigodamAMthI nIkaLIne jenI prApti ciMtAmaNi samAna kahela che evI A traNaparyAya, te utkRSTa kALa 2000 sAgarathI vadhu nathI rahetI. eTalA kALanI aMdara chava kAM te mokSa pAmI jAya,nahIMtara pachI nigodamAM ekendriyamAM cAlyo jAya. mekSamAMthI te pharIne pAchA AvavAnuM azakaya che, ne nigodamAMthI nIkaLIne pharIthI trasa thavuM te ghaNuM durlabha che. tyAM be ghaDImAM te hajAra vakhata janme che ne mare che, tyAMnuM duHkha kapanAtIta che.--evA ghora dukhethI kAyama mATe chUTI javAno A avasara tane maLyA che. mATe he bhAI! tuM cittamAMthI viSaya-kavAne dUra karIne, AtmAnA parama premathI tene ja ciMtanamAM ne dhyAnamAM cittane jeDa. AvuM cintana ne AtmAno anubhava gRhastha paNa karI zake che. ajJAnI rAganA-kaSAyanA dhyAna vaDe cetanyanI virAdhanA karIne ekendriyapAmara thAya che; jJAnI rAgathI judA zuddhAtmAnA dhyAna vaDe atIndriya-paramAtmA thaI jAya che. gurudeva karuNarasathI kahe cheH are bApu! tuM A paribhramaNanA paMthamAM kayAM paDyo! tArA AtmAmAM paribhramaNano aMta karIne kSaNamAM paramAtmA thavAnI tAkAta che. tene tuM saMbhALa...tane atIndriya AnaMdanI prApti thaze, ne pachI muni thaIne tenA dhyAnamAM A. 8 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 ] [ gasAra-pravacana : 19-20 sthira rahetAM eka kSaNamAM tuM pite paramAnaMdarUpa paramAtmA thaI jaIza. ahA, eka kSaNamAM kevaLajJAna ne paramAtmapaNuM pragaTa kare evI apAra tAkAta caitanyamAM che, te jAge eTalI vAra che ! ahA, AtmA pote paramAtmA che, pote ja paripUrNa bhagavAna che-A pitAne vizvAsa Ave te apUrva vAta che. jema bhamarIne caTako lAgatAM IyaLa paNa bhamarI banI jAya che tema ahIM paramAtmasvabhAvanI zraddhAne caTake lAgatAM tenA dhyAna vaDe AtmA pAmara maTIne paramAtmA banI jAya che.-A ja paramAtmAnI kharI upAsanA che. juo, A paramAtmAnI upAsanA ! paramAtmA pote vItarAga che, temanI upAsanA vItarAgabhAvavaDe ja thaI zake. vItarAgI zraddhA vaDe tene prAraMbha thAya che. "ahA, jevA paramAtmA tevo ja huM; amArAmAM koI phera nathI'- keTalI moTI vAta! tenA svIkAramAM svasammukhatAne apUrva vItarAgI puruSArtha che; te ja paramAtmAnI nizcaya upAsanA che, ne te ja mekSano paMtha che. samyagdarzana pAmavAnI ne mokSane sAdhavAnI A ja rIta che. juo, A "paramAtma-bhAvanA" ghUMTAya che, mokSane mATe zuM karavuM?-ke pitAnA zuddha AtmAmAM ne jinavaramAM kAMI bheda na jANa; jinavara je ja mAro AtmA che-ema nizcayathI dekhIne tenI bhAvanA karavI. he jIva! tArA svarUpanI tuM kiMmata kara. keTalI kiMmata?--ke jinavara jeTalI, apajJatA jeTalI nahi, rAga jeTalI nahi, paNa sarvajJa paramAtmA jeTalI tArA AtmAnI kiMmata jANa. tenI kiMmata thatAM tAruM citta vAraMvAra temAM lalacAze, ne tenA dhyAna vaDe tuM kSaNamAM paramAtmA thaIza. paramAtmAmAM ne tArA AtmAmAM bheda na kara; je bheda karIne AtmAne rAgavALe mAnIza te tuM paramAtmAthI judo ja rahIza eTale ke saMsAramAM ja rakhaDIza. ne paramAtmA je ja mAnIne aMtarmukha thaIza te tuM pote paramAtmA thaIne mokSane pAmIza. sAdhya ne sAdhana baMnerUpe AtmA pote pariName che. bIjuM kaMI sAdhana nathI. AvA AtmAne anubhave tyAM jJAnacetanAmAM rAganuM kartutva rahetuM nathI, ne rAga tenuM sAdhana thatuM nathI. jema sarvajJadeva vikalpanA ke paranA katAM nathI, tema mAre jJAnasvarUpa AtmA paNa vikalpane ke parane kartA nathI; sarvAnI cetanA ne mArI cetanA eka ja jAtanI che. -AvuM cetanasvarUpa samajIne-anubhavamAM laIne, bhavane bhAMgavAnA ne mekSane pAmavAnA A TANuM che. samyagdaSTi gRhakAma vacce paNa potAnA AvA svabhAvane ekakSaNa paNa bhUlatA nathI, Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] { 59 prazna -vItarAga bhagavAnane te rAga nathI, amane te rAga che, eTale ame te roganA kartA chIe? - uttara -are bhAI zuddhacaitanyarUpe tArA AtmAne dekha...to temAM rAganuM kartApaNuM che ja nahi; ane tene dekhanArA zraddhA-jJAnamAM paNa rAganuM kartutva nathI, te vItarAga che. mokSane sAdhaka....sarvajJabhagavAnano bhakta kahe che ke prabho! Apa te rAgathI judA thayA, ne ame rAgamAM ekapaNe kema rahIe? jema Ape rAgane judo karyo tema ame paNa amArA svabhAvathI rAgane judo ja rAkhazuM. he dharma-jinezvara ! amane ApanA jevA svabhAvane raMga lAge che, temAM have bhaMga nahIM paDe. ApanA jevA svabhAvane svIkAra karyA pachI have rAgane keNa kare ? ne kamane keNa bAMdhe? dharmanA raMgamAM have vacce bIjo koI bhAva amArA cittamAM AvavA nahIM daI e. svabhAvanI akhaMDa zraddhAnA raMgathI ame mokSane sAdhazuM. ame tIrthakaronA kULanA chIe, ne tIrthakaronA kULanI A Teka che. juo te kharAvItarAgI santanA A siMhanAda!...AtmAne aMdarathI UMce karI ghe che ke "huM paramAtmA chuM.' sihanuM eka baccuM bhUluM paDIne bakarAnA ToLAmAM pesI gayuM ne potAne bakaruM samajIne vartavA lAgyuM. bIjA eka anubhavI sihe tene dekhyuM ne tene jagADavA siMhanAda karyo. siMhanI trADa sAMbhaLatAM ja bakarAM te bhAgyA, paNa siMhanuM baccuM tyAM ja UbhuM rahyuM. tyAre bIjA siMha najIka AvIne kahyuM beTA, tuM beM-beM karanAruM bakaruM nathI, tuM te mahAparAkramI siMha che...dekha, mAre siMhanAda sAMbhaLIne bakarAM te bhayathI bhAgyA, paNa tane bIka kema na lAgI?kema ke tuM siMha che, tuM mArI jAtane che. je joI...A svaccha pANImAM dekhawtAruM moDhuM konA jevuM che? siMha jevuM che ke bakarA jevuM che? Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ yAgasAra-pravacana : 19--20 * trADa mAra joI....tArA avAja kAnA jevA che? bakarAM jevA che? ke siMha jevA che? 10 1 ema cihnathI tenuM svarUpa oLakhAvIne kahyuM H zArdUlakA baccA ! tuM A bakarInAM TALAmAM na hai....AvI jA....A siMhanA ToLAmAM! tema ahIM, peAtAnA paramAtmasvarUpane bhUlIne bhavamAM bhaTakatA bhavyajIvAne jagADavA, sajJadeva divyadhvaninA siMhanAda vaDe kahe che ke are jIva! tuM amArI jAtanA paramAtmA che....deDavALA-rAgI-namAle-tUccha tu' nathI, tuM te sajJazaktithI bharele paramAtmA che. nirmaLa jJAnadarpaNamAM tArA svalakSaNane jo....amArI sAthe tAruM' cetanapaNuM maLatu Ave che ke rAga sAthe? 'hu' siddha...tuM sid'....ApaNI baMnenI jAta eka ja che ....A saMsAramAM pudgalanAM TALAM vacce rahevAnuM tane zobhatuM nathI,- khAvI jA....A anaMta siddhanAM TALAmAM! ahA, jue te kharA....A vItarAgI saMteAnI vIra hAka ! AtmAnuM paramAtmapaNu dekhADIne teoe parama upakAra karyo che. siMhanA baccA jevA mumukSu pahelA ja dhaDAke peAtAnA paramAtmapaNAne ullAsathI svIkAra kare che. ' are, atyAre mArAmAM paramAtmapaNuM kema hoya'-ema zaMkA ke nakAra nathI karatA.-A mumukSunuM cihna che. zrImaddurAjacaMdrajI ekavAra jaMgalamAM pharavA gayelA.... bharavADanA be chokarA kutUhulabharI jijJAsAthI temane joI ja rahyA....te pAchA pharyA tyAre paNa te chekarA tyAM ja UbhelA... temanI AvI ceSTA joIne zrImadbhUjIe temane lAvyA....ne kahyuM: bhAI e..... AMkha mIMcI jAo... ne aMdara vicAra kareA ke 'huM paramezvara chuM, ' tyAre chokarAoe temanI vAtamAM ADAavaLA koI ta na karyAM paNa temanI vAtanuM anusaraNa karyuM..--temanuM paramAtmapaNuM temanA kAne te paDayu...!! tema ahIM sarvajJabhagavAna ane saMte tane tAruM paramAtmapaNu saMbhaLAve che...aMtamu kha thaI ne tu tenA svIkAra kara....tA tu jarUra paramAtmA thaIza. ahA, jenI pAse AkhA bhagavAna che tene bIjA konI jarUra che? sarvajJanA AvA siMhanAda jhIlIne sAdhaka jAgI jAya che. ne 'huM siddha chuM"--ema pAte paNa siddhasvabhAvanI zraddhAnA siMhanAda karatA-karata siddhonA ToLAmAM paheAMcI jAya che. sAdhakanA aMtaramAMthI siddhapadanA raNakAra UThe che: vANIyAne dIkare....bhale garIba ...paNa vANIyAnI nAtane che, lagnanA maMDapamAM te nAtanA jamaNamAM te badhAyanI bhegA ja besaze, ne badhAya je jamaze te ja te jamaze; achUtanI jema te AdyA nahi rahe, bahAra nahIM rahe; tema ame sAdhaka bhale nAnA....paNa siddhanI nAtanA chIe....temanAthI ame judA ke AghA nahIM rahIe, temanI sAthe ja meAkSanA mAga mAM ameya temanA jevA Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wenn AtmasAdhana che. [ 61 ja atIndriya AnaMdane anubhava karazuM....ne paramAtmA thaIne siddhAlayamAM sadAkALa temanI sAthe ja rahezuM. [ ahA, kahAnaguru! siMhanAda jevI tamArI virahAka... ene paDaghA A lakhatAM-vAMcatAMya amArA hRdayamAM atyAre gUMjI rahyA che. amane "bhaga...vA...nA..AtmA' kahIne bolAvato tamAro e raNake... atyAre amArI cetanAne ullAsAvI rahyo che.. dhanya tamArA upakAra!...] ( 19-20) (9) paramAtmA jevA nija AtmAne dekhavo. te sarva siddhAntane sAra. [ sAdhakanA raNakAra emAM siddhapadanA bhaNakAra ] jo jiNu so appA muNahu ihu siddhatahaM sAru / iu jANeviNa joiyahI chaMDahu mAyAcAru / / 21 // jo paramappA so ji hauM jo hauM so paramappu / iu jANeviNu joiyA aNNu ma karahu viyappu // 22 // jinavara te Atama lakho--e siddhAMtika sAra; ema jANI yogIjana, tyAge mAyAcAra. (21) je paramAtmA te ja huM, je huM te paramAtama; ema jANuM he yogIjana ! kara na kAMI vikalpa. (rara) he gIjane! je jina che te AtmA che evA siddhAntanA sArane tame samajo.... ane Ama jANIne mAyAcArane choDo. je paramAtmA che te ja huM chuM, ane huM chuM te ja paramAtmA che-Ama jANIne he yegI ! tame bIjA keI vikalpa na kare. je bhagavAnane jIva te A jIva-vastupaNe baMne judA paNa svabhAva baMnene sarakhe; jIva te jinajina te jIva-AvA anubhavamAM cAre anugarUpa jinasiddhAntane Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 ] [ sAra-pravacana : 21-22 sAra samAI jAya che. purANomAM mahApuruSanA cAritra vaDe paNa siddhAnta te A ja batAve che. tIrthaMkara-cakravartI vagere mokSagAmI puruSae kaI rIte AtmAne sAthe?te badhAye paNa AtmAne paramAtmA jevo pahelAM oLakhyo, ne te svabhAvanA dhyAna vaDe vItarAga thaIne mikSane sA-ema prathamAnugamAM daSTAnta vaDe batAvyuM che. karaNAnayogamAM guNasthAna vagerenA varNana dvArA jIvanA sUkSma pariNAma temaja karmane saMbaMdha vagere batAvIne paNa, temAM rahele zuddha cidAnaMda AtamA batAvavAne Azaya che, karma sahitapaNuM batAvyuM te karmahita thavA mATe batAvyuM che, krodhAdi azuddhatAnuM jJAna karAvyuM te tene abhAva karavA mATe che, temAM aTakavA mATe nathI. sarvajJa vItarAga thayA pachI bhagavAnane upadeza nakaLyo, temAM paramAtmatatvanI bhAvanAthI sarvajJa-vItarAga thavAnuM ja upadeDyuM che. "bApA e paramaHT"--evA anubhavathI vItarAgatA thAya te ja sarva zAstranuM tAtparya che....te ja mokSasukhane upAya che. caraNanugamAM paNa ratnatrayanI zuddhatArUpa vItarAgI AcaraNa karavAnuM ja upadezya che; ne dravyAnuyegamAM paNa sIdhI zuddhAtmAnA svAnubhavanI vAta che. jinasiddhAntanA cAre anugamAM kaIne kaI prakAre rAga cheDAvIne vItarAgatAnuM ja poSaNa karyuM che, kyAMya paNa rAgane mokSamArga nathI kahyo. "jevA jina che te ja huM chuM -ene svIkAramAM vItarAgI abhiprAyanuM keTaluM jera che! jyAM "jina" je AtmA lakSamAM lIdhe tyAM pachI rAgane kaI paNa kaNIye temAM kema samAya? eka jhATake badhAya rAgane niSedha thaI gaye....rAga ane zuddhAtmAnuM bhedajJAna thaI gayuM.-bAre aMgane sAra tene jANavAmAM AvI gaye. - vAha, jina kahe che ke tuM jina che....kevI madhurI vAta che! saMte tane bha...ga....vA...na' kahIne saMbodhe che. atyAre te saMsArane saMkelIne siddhapadane sAdhavAnA TANAM che. saMsArane abhAva ne mekSanI utpatti kyAre thAya?--ke pitAnA AtmAne bhagavAna svarUpe dekhe tyAre. mATe jeo saMsArathI bhayabhIta hoya ne mekSasukhanI lAlasAvALA hoya teo aMtardaSTithI pitAnA AtmAne jinavara samAna dekho. bIjA badhA mAyAcAra choDe, bIjA keI vikalapa na kare. "huM paramAtmA chuM'-ethI vizeSa bIjuM zuM joIe? paramAtmAmAM mAyAcAra ke? ne vikapa kevA? bhAI tArI aMdara paramAtmavastu paDI che tenI A vAta che. siddhanagarImAM anaMta siddha paramAtmAnA ToLAM birAje che, temane anaMtaguNanI je mekSa-samRddhi pragaTI che tevI ja samRddhi tArA AtmAmAM bharelI che.....temAM tuM najara kara. bahArathI tArI najarane saMkelI lene aMdaramAM je. paramAtmA thayA temaNe bahArathI badho saMkele Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbaMdhana ] karIne aMdaramAM caitanyasvabhAvanA vaibhavane vistAra karyo. evA paramAtmAnA vaibhavane oLakhIne "huM paNa Avo chuM' ema tuM dekha.-"jinavara te Atama lakho..e siddhAntane sAra." jainasaMtanuM kaI paNa zAstra nAnuM sUtra che ke moTI gAthA ho, temAM sarvatra AtmAne paramAtmA samAna prasiddha karyo che, paramAtmapadanA DhaDherA paDyA che. dharmadhUraMdhara saMtane A sAda che ke are java ! tArAmAM ne jinamAM koI phera nathI." tAro svabhAva siddhasamAna che, tenI bhAvanAthI azuddhatAno nAza thaI jaze ne paryAyamAM je phera che te paNa dUra thaIne tuM sAkSAt siddha banI jaIza. ekavAra tArA pUrNa paramAtmAsvabhAvane tuM daSTimAM laIza pachI koIpaNa parabhAvamAM tane goThaze nahi, adhUrAzamAM tane saMtoSa nahi thAya; chate svabhAva dekhyA pachI paryAyamAM paramAtmapaNAnI achata tane nahIM goTha...eTale paramAtmasvabhAvane dhyAvI-dhyAvIne tuM paryAyamAM paNa paramAtmA thaIne ja rahIza. he mokSAthI tuM prabhu cho?....ke pAmara_bola! zene tAre svIkAra che? pAmaratA svIkAryuM prabhutA nahIM Ave..ne prabhutAnA svIkAramAM pAmaratA nahIM rahe. "prabhutA...prabhutA..ne prabhutAne ja svIkAra che. ? basa, jyAM prabhutAne svIkAra AvyA tyAM ja samyagdarzana thayuM eTale daSTimAM te vItarAga thaI gaye....ne pachI alpakALamAM ja te prabhutAmAM sthira thatAM tane vItarAgatA ne sarvajJatA thaI jaze. mATe mAyAcAra ane vikalpone choDIne sIdhesIdho tArI prabhutAne svIkAra karI le. je vikalpamAM-rAgamAM dharma mAne tene mAyAcAra ane vikalpa thayA vagara rahe ja nahi; kemake teNe rAgathI lAbha mAnIne rAga vagaranA svabhAvamAM vakratA karI, te anaMtAnu baMdhIne mAyAcAra che. evA mAyAcArane choDIne, vika9pa vagara, tuM saralapaNe tArA paramAtmasvarUpano svIkAra karI le...to tAruM kalyANa thaze. (paM. banArasIdAsa ) "jina sehI hai AtamAM, anya hoI se karma ehI vacanase samajha le jinapravacanakA marma. " (zrImad rAjacaMdra ) "jinapada nija pada ekatA, bhedabhAva nahIM kAMI lakSa thavAne tene kahyAM zAstra sukhadAI." sarva jIva che siddhasamaje samaje te thAya." (kuMdakuMdasvAmI ) jevA jIve che siddhigata tevA saMsArI che." (gIndu muni ) "jinavara te Atama lakhe.e siddhAMtika sAra." Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 ] | gasAra-pravacana : 21-22 -Ama jainazAsanamAM badhA saMtoe AtmAne "bhagavAna" tarIke saMbodhana karyuM che. (eka zrotA-) amane AvaDA moTA zuM kAma karAve che? gurudeva kahe che: bhAI! tane moTe TharAvIne bhagavAna banAve che. kAMI tane moTo TharAvIne saMtane tArI pAsethI paisA nathI levA...kharekhara tuM jevaDo moTo bha...ga....vA...na che te batAvIne tene saMsArathI choDAvavo che. je saMsArathI bhayabhIta hoya ne jene mokSanI lAlasA hoya te jIva potAne jina samAna jANe...utsAhathI hA pADe.... -jema raNe caDelA rajapUtanI zUravIratA chAnI na rahe; tema mohane jItIne mokSa levA je jAgyo te mumukSunI zUravIratA chAnI na rahe...tenA AtmAmAthI paramAtmapaNAnA raNakAra UThe ke "huM paramAtmA chuM."--ema paramAtmapadanA raNakAra kare te mehane teDIne mekSane sAdhe che. rAMke ane dIna thaIne mokSa nathI sadhAta. (-"dIna bhaya prabhu pada jape....mukti kahAMse heya?") ahIM kahe che ke "he bhagavAna! tamArA je paramAtmA chuM....ne hamaNAM paramAtmA thavAne chuM.'-AvA AtmAne dekho-jANo- anubhavo te siddhAMtane sAra che, emAM ja AtmAnI moTAI-mahAnatA ne zobhA che; rAgamAM-puNyamAM AtmAnI meTAI ke zabhA nathI. are prabhu! zuM tAre rAgavaDe bhavuM che? nahIM re nahIM, rAgathI te tane kalaMka che; paramAtmapada vaDe ja tArI zobhA che. jevA paramAtmA atyAre videhamAM ne mokSamAM vicare che te ja paramAtmA tuM che. dharmakALa ahe va dharmakSetra videhamAM, vIsa-vIsa jahAM gaje dhorI-dharmapravartakA. videhakSetramAM sadA dharmakALa che, dharmakSetra che, dharmadhUraMdhara vIsa tIrthakara bhagavaMta tyAM sadAya vicare che; teo divyadhvani vaDe dharmane srota vahAvI rahyA che te jhIlIne gaNadhare bAra aMga race che, temAM ema kahyuM che ke he jIva! tuM tArA AtmAne jinavara je ja jANa. rAga rAkhavA mATe bhagavAnane upadeza nathI; prabhu pratyeya rAga teDIne prabhutA pragaTAvavA mATe prabhune upadeza che. he jIva! tArI prabhutA tArA kAne paDI....have tuM saMga vaDe ke rAgAdi bhAva vaDe bIjA pAse moTAI dekhADavAne mAyAcAra cheDI de...pAmaratA vaDe tArI prabhutAne pIkhI na nAMkha. parabhAvone paDatA mUkIne rAga vagaranA tArA svabhAvanI prabhutAne jANa. tuM pote ja anaMta mahimAvaMta moTo bhagavAna che.....pachI tAre kenI jarUra che? rAga vaDe puNya vaDe ke bahAranI padavI vaDe tArI moTapa na mAnIza; AtmAne paramAtmasvarUpe jANIne tene dhyAvaje. svasammukha thaIne jyAre tuM tArA paramAtmapaNane sAkSAtkAra karIza tyAre ja Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] bIjA paramAtmA paNa AvA che" ema tane nakakI thaze. nizcayane jANyA vagara vyavahAra nakkI thaze nahi, svane jANyA vagara para jaNAze nahi. mATe kahe che ke he gI! parasamukha vika9pa choDIne, "huM paramAtmA chuM' ema svasammukhapaNe tame jANe ! zAstromAM batAvela "paramAtmA" te kAMI zAstranA zabdomAM nathI, te te tArAmAM ja che; mATe "huM ja jJAyaka parama tattva chuM" ema svasammukha thaIne tuM dekha. arere, paramezvara hovA chatAM tuM tArA sukha mATe bAhyaviSayano bhikhArI-rAMke thaI gaye-e dInatA tane zebhatI nathI. aMtarmukha thaIne tArA paramAtmasukhane anubhava kara, emAM ja tArI zobhA ne vIratA che. -A te vIrane mArga che duniyAnA mArgathI A vIramArga judI jAtano che. saMsAranA mArgathI te mokSano mArga judo ja hoya ne! hu paramAtmA chuM"--AvI kabulAta kyA bhAvathI karaze? zuM zAstranA zabdomAM ke rAganA vika9pamAM AvI kabulAta karavAnI tAkAta che?--nA. zabdothI pAra, vikapothI pAra evA caitanyasvabhAvanI sanmukhatAnA pUrva bhAva vaDe ja svIkAra thAya che ke "huM paramAtmA chuM. ' ajJAnInI dRSTimAM vikalpanI ADane lIdhe aMdara beThele paramAtmA-pote tene dekhAtuM nathI, tene vikalpa ja dekhAya che. bhagavAna AtmA nirvikalpa che ne te niliMka9padazAmAM ja prApta thAya tevo che, mATe he yegI ! tuM bIjA koI vikalapa karyA vagara AvA AtmAne jANa. vika9pamAM rahIne paramAtmA nathI dekhAtA; vikalpa cheDIne aMdara jatAM paramAtmA dekhAya che....ne apUrva AnaMda thAya che. paramAtma tattvane anubhava karavA mATe "huM paramAtmA chuM" eya vikalpa tAre kara nahIM paDe; vikalpa vagara ja svayaM anubhavamAM Ave e tAro svabhAva che. zubha vikalpa vaDe samyagdarzana paNa nathI pamAtuM, te tenAthI paramAtmapada te kema pamAya? vikalapavaDe je samyaktva mAne che te potAnA samyagdarzanane temaja paramAtmatattvane rAgamAM lUMTAvI de che. zubharAgamAM bhagavAna nathI ne bhagavAnamAM zubharAga nathI. sarve rAgathI judo thaIne je AvA AtmAnI zraddhA-jJAna nahIM kara, ne tene InkAra karIne virAdhanA karIza........tenA phaLamAM evI halakI (vanaspati vagere ekendriya) dazA pAmIza ke "tuM jIva che" ema mAnavuM paNa bIjAne muzkela paDaze. are, rAgathI lAbha mAnIne nirdoSa bhagavAna AtmA upara tuM ALa na de. je rAgAdi doSa vagarano che tene doSavALe mAnIne tenA upara kalaMkanuM ALa nAMkhavuM te mithyAtvanI sajA bahu AkarI che bApu! enA phaLa sahana karavA bahu AkarA paDaze. ane, rAga vagaranA nirdoSa paramAtmatatvane satkAra karatAM tenA phaLamAM tuM pite e atIndriya paramAtmA thaIza... ke indriyajJAnavALA che tArA astitvane jANa paNa na zake. -te phaLa mahAAnaMdarUpa che. -have tane je game te kara. A. 9 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ gasAra-pravacana : 21-22 tArA paramAtmatatvamAM paramANune praveza nathI ne keI vikalpa paNa tenAmAM nathI emAM te parama AnaMdanA khajAnA bharyA che. tArA caitanyakhajAnAmAM kyAM beTa che ke tAre bIjAnuM zaraNuM levuM paDe ! zrotA:- are prabhu! paMcamakALamAM AvI UcI vAta karo che! * gudeva:-bhAI AtmA pite eTale paramAtmA che eTale enI vAta paNa UMcI ja hoya ne ! UMcI che-paNa A paMcamakALamAMya te anubhavamAM AvI zake tevI che. bhagavAne A paMcamakALamAMya dharmane sadbhAva kahyo che. paMcamakALamAM thayelA munie jAte anubhavIne A vAta karI rahyA che. mATe kALanuM bahAnuM kADhIne puruSArthahIna na thA. A te puruSArtha preraka vIra-vANuM che....ke "AtmA paramAtmA che." keNa kahe che A vANI? munirAja gIndu-jina kahe che. jemAM 1400 varSa pahelAM A bharatakSetramAM vicaratA vanavAsI digaMbara santa hatA....aMdaramAM vikalpa vagaranA caitanyamAM vAraMvAra upaga joDatA hatA...evA gI bhavabhayathI DarIne " AmasaMbodhana karatAM kahe che ke he yegI! he sAdhaka ! huM AtmA ja paramAtmA chuM -ema tuM svAnubhavathI jANa....ne temAM ekAgra thA. sAdhakane potAnuM paramAtmApaNuM pUruM karavA kAMI para sAme jevuM nathI paDatuM, aMdara ne aMdara potAnA paramAtmasvarUpamAM UtarIne te pUrNa paramAtmA thaI jAya che. pitAnA paramAtmANanI AvI vAta sAMbhaLatAM zUravIra mumukSune te mokSane sAdhavAne pAno caDI jAya che...vItarAgatAnuM zUrAtana ulase che. jema dIrghakALe vahAla, putra zrIkRSNane jotAM devakI mAtAne chAtImAM dUdhanI dhArA UchaLe che. zrIkRSNa paNa jANuM jAya che ke huM Ane putra chuM..tema atyaMta vahAlA caitanya-paramezvarane potAmAM jotAM ja sAdhakanI caitanyapariNatimAM AnaMdanA dUdhanI dhArA UchaLe che....ne "A mArA bhagavAna' -ema te anubhavI tye che. basa, he gI! tuM Avo anubhava kara....ne bIjA vikapi cheDIne temAM ja cittane sthira kara. aMdara AtmA pate "zAMta rasane piMDale" che.... temAM upayoga jaDatAM ja badhA vika chUTI jaze ne parama Ana dasahita potAnA paramAtmAne sAkSAtkAra thaze. [ AvaDo moTo bhagavAna AtmA...te birAje che kayAM? tenuM kSetra kevaDuM? te huvenA be dohAmAM batAvaze. ] [21-22] Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasa eAdhana ] bhagavAna AtmAnuM svakSetra * pUriya loyAyAsa - paramANu 1 suddha - paesahaM so appA aNudiNu muNahu pAvahu lahu NivvANu // 23 // Niccha loya - pamANu muNi vavahAreM susarIru / " maLva-sahAra muLa taduM pAhi mava-tIra || zuddha pradezI pUryuM che, leAkAkAza-pramANa; te Atama jANe! sadA, zIdhra lahe| nirvANuM. 23. nizcaya leAka-pramANa che, tanu pramANa vyavahAra; evA Atama anubhaveA, zIghra lahe| bhavapAra. 24. saMkhyAthI leAkAkAzanA pradezeA jeTalA asa`khya pradezAvALuM eka akhaDa svakSetra, temAM AtmA rahelA che....te pradezeAne zuddha kahyA, kemake te anaMta zuddhaguNeAcI pUrNa che, temAM kayAMya vikAra nathI bharyAM. svakSetramAM rahelA AvA zuddha -pUrNa AtmAne sadAya jANI tA zIghra nirvANane pAmeA. [ 67 te AtmA, leAkapramANa asaMkhya pradezavALA traNekALa eka sarakhA ja rahe che, te asa`khya pradezamAM eka paNa pradezanA vadhAre ke ghaTADA kI thatA nathI; jeTalA asakhya pradeza nigeAdamAM che, meAkSajIvamAM paNa eTalA ja asakhya pradeza che; tethI asakhya pradezIpaNuM te nizcaya che. paNa te asaMkhya pradezanA koI eka cAkkasa AkAra kahI zakAtA nathI, kIDI-hAthI-deva-manuSya vagere bhinnabhinna AkAravALA nAnA moTA zarIra pramANe jIvane pazu tevA AkAra thAya che, te AkAra eka sarakhA rahetA nathI, tethI zarIrapramANa' jIva kahevA te vyavahAra che. meAkSamAM paNu, zarIra na hovA chatAM asa`khya--caitanyapradezAneA AkAra lagabhaga chellA zarIra jevA hAya che. arUpI jIvanA svapradezAne AkAra, ane temAM paNa nizcaya ne vyavahAra, A vAta jinadevanA mArga sivAya bIje kacAMya nathI. ATalA svakSetramAM paNa zuddha-anaMtaguNeAthI pUrNa bharapUra AtmA che....tene anubhava karatAM zIghra bhavane pAra pamAya che. asa'khyapradezI mekSa mAru' svaghara che; A sa'sAranA bhava ke zarIra te mAruM ghara nahIM; ame dehavAsI nahi, ame teA ana Mta caitanyaguNadhAmamAM vasanArA chIe. deha ane bhava e teA para ghara che; AvA paradezamAM ame kayAM AvI caDyA ! siddhapada amArA svadeza che. A pramANe dharmI jIva anaMtaguNavaibhavathI bharelA asaMkhyapradezI svadharamAM ja peAtAnuM astitva dekhe che. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68] [ gasAra-pravacana : 23-24 AtmA "nizcayathI eTale traNe kALe ekarUpa' asaMkhya pradeza che, ane vyavahArathI eTale te -te kALanI anekarUpa" paryAyamAM dehapramANa hoya che. "dehapramANa" kahyo paNa kAMI dehamAM AtmA nathI, AtmA to dehathI bhinna caiitanyabhAvamAM che. dehanA jaDa DhIMgalAne na dekha; dehanA Ajhala dUra karIne je-te aMdara ati suMdara caitanya -paramAtmA birAje che. ekavAra kutuM hala karIne tene dekha te kharo. [1 dhanuSa eTale traNa mITara ] pAMcase dhanuSane meTo jIva hoya ke eka dhanuSane hoya, svAnubhavamAM te baMnene eka sarakhe ja AtmA Ave che; kAMI pAMcase dhanuSavALAne vadhAre AnaMda Ave ne eka dhanuSavALAne ocho AnaMda Ave -ema nathI. ane pAMcase dhanuSamAM vyApe ke eka dhanuSamAM vyApe -baMnenuM asaMkhyapradezI svakSetra te sarakhuM ja che. jenA asakhyapradezarUpa caitanyakhetaramAM samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpa AnaMda pAke, siddhapadanAM pAka pAke, "paramAtmA" nuM jhADa pAke, -jemAM "paramAtmA " nuM utpAdana thAya evo A AtmA che....AvA AtmAne jANIne tuM anudina ene bhAva te zIdhra nirvANane pAmIza. te AtmA potAnA asaMkhya pradezamAM ne anaMtaguNamAM sarvavyApaka che, paNa bahAranA kSetramAM te sarvavyApaka nathI, paramAM vyApaka nathI. dehapramANa pitAnA asaMkhya pradezamAM ja tenA astitvanI pUrNatA che. eTale tene jANavA-anubhavavA mATe ke tenuM dhyAna karavA mATe bahAra najara laMbAvavI nathI paDatI, paNa najarane aMdara saMkelIne ahIM ATalAmAM (dehanI aMdara) ja tenuM jJAna-dhyAna thAya che. pitAnA asaMkhya pradezamAM beTho beTho anaMta padArthone temaja anaMtakSetrane jANa tye e tene aciMtya svabhAva che. pote ochA kSetramAM rahele tethI ochuM jANe-evuM kAMI nathI. thoDA kSetramAM paNa anaMta jJAna ne anaMta sukha bhareluM che.--AvA AtmAnuM jJAna-dhyAna kare te zIvra nivaNane pAmaze. zrI yegIndu munirAje, bhavane abhAva karavAnI ne "zIghra" nirvANa pAmavAnI vAta vAraMvAra karI che. je samajatAM svabhAvanI prApti thAya ne alpakALamAM ja bhavana aMta thAya evI A vAta che. paramAtmatattvanI bhAvanA AmAM vAraMvAra ghUMTAya che. bApu! A saMsAranA duHkhothI chUTavA AvI bhAvanA karavA jevI che. jIva saMkecAIne kIDI karatAMya nAnA zarIramAM rahe che vistarIne hAthI karatAMya moTA zarIramAM rahe, paNa tenA pradezonI saMkhyAmAM vadhaghaTa thatI nathI, temaja pradeza nAnA-moTA thatA nathI; pradezanI paraspara avagAhanAmAM saMkeca -vistAra (vadhu gIcatA ke ochI gIcatA) thaIne nAno-moTo AkAra thAya che. temAM nAnAmAM nAne AkAra aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgane, tuccha jIvane heya che; ane meTAmAM moTo AkAra AkhA lekamAM vyApaka, kevaLIbhagavAnane samudraghAta vakhate mAtra eka samaya pUrato hoya che. mekSamAM paNa dareka siddhajIvane potapotAne svataMtra AkAra hoya che, ane te sadAya ekasarakhe rahe che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana | dharmanuM kSetra keTaluM? -ke AtmAnA kSetra jeTaluM. te kyAMya bIje bahAramAM nathI; ahIM (dehanI aMdara) ATalAmAM ja tuM che, temAM najara karIne svAnubhUti kara eTale ahIM ja dharma thAya che. svAnubhUti dvArA ja svagharamAM ne svadharmamAM praveza thAya che, e sivAya rAgavaDe ke bAhya kriyA vaDe dharmamAM praveza nathI thatuM. vikalpa te AtmAmAMthI bahAra kADhavA jevA che, tene sAthe laIne svabhAvanI aMdara praveza kema thAya? tAre svabhAva-gharamAM pravezavuM hoya te, vaccethI vika9yane dUra karIne, tArA upayogane sIdho AtmAmAM joDI de... "-are, sIdhuM AtmAnuM dhyAna?" -hA, bhagavAna AtmA aMdara beTho che ne! sIdho temAM upayoga jeDa. basa, A rIte AtmAne jANatAM-anubhavatAM tuM zIdhra mokSane pAmIza. gasAramAM TUMkI saraLa zailImAM bahu sarasa samajAvyuM che." [ 23-24 ] samyakatvanI durlabhatA caurAsI lakkhahi phiriu kAlu agAi aNaMtu / para sammattu Na laddha jiya ehau jANi NibhaMtu / / 25 / / lakSa corAzI yonimAM bhamiyo kALa anaMta; paNa samakita tenava lahyuM e jANo nirdAnta (25). anAdikALathI mAMDIne Aja sudhIno anaMtakALa corAzI lAkha jIvanimAM tuM bhaTakyo, paNa hajI sudhI te samyaktvane prApta na karyuM, ema tuM nisandaha jANa-ema jANIne have samyaktvano udyama kara. cothA dohAmAM paNa kahyuM hatuM ke samyaktva vagara anAdi kALathI miththAbuddhine lIdhe jIva saMsAramAM duHkhI thaI rahyo che, te duHkhathI bhayabhIta thaIne tenAthI je chUTavA mAMgatA hoya tene mATe A saMbaMdhana che. tIvrapApa karIne narakAdimAM ne puNya karIne svAdimAM -ema cAre gatimAM, nigadathI navamI greveyaka sudhInA bhAvamAM he jIva! tuM sarvatra rakhaDyo, paNa tArA cidAnaMda paramAtmAne te kyAMya na dekhyA...hatA te te tArI sAthe ne sAthe... paNa tenI sAmuM te na joyuM, tethI tuM duHkhI thaye. ghANImAM ne pANImAM, vIMchIthI ne nAgathI tuM anaMtavAra mAryo, temaja tuM pote paNa pANI-nAga-vIMchI ana tavAra thayo; bhegI paNa thayo ne tyAgI paNa thayuM, paNa e badhAthI pAra Atmatatva zuM che tenI oLakhANa te kadI na karI. hamaNAM thoDA divasa pahelAM eka Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 ] | [ yogasAra-pravacana : 25 karo sonagaDha pAsenA gAme nATaka jovA gayele rAtre keIe tenA cAMdInA baTana lUMTI laIne tene kUvAmAM nAMkhe...vAmAM pANI na hatuM, sAme meTo sApa pheNa mAMDIne beThele..... evI sthitimAM bhayabhItapaNe teNe kALa gALyo.paNa, cAragatinA ghera duHkhe pAse e to kAMI hisAbamAM nathI. bhAI te rAgano ne viSayane prema karI karIne bhavanA kAraNane sevyuM ne duHkhI thaye, -e te badhuM asAra che. mekSanuM kAraNa rAga vagaranuM che, aMtaramAM upayoga joDIne tenuM sevana te kadI na karyuM. pApa-puNya anaMtavAra karavA chatAM samyagdarzana na thayuM; mATe he jIva! tuM cakakasa jANa ke puNya-pApa vaDe samyagdarzana thatuM nathI. samyagdarzana te mokSano bhAva che; ne puNya-pApa te saMsAranA bhAva che, tenA Azraye mekSano bhAva kema pragaTe? ane samyagdarzana vagara te bhavaduHkha kaI rIte maTaze nahi; mATe svabhAva tarapha AvIne tuM samyaktvane prayatna kara....jethI A saMsAradukhethI tAre chUTakAro thAya. A jagatamAM samyakatvasamAna jIvanuM hitakArI bIjuM kaI nathI, ne mithyAtvasamAna ahitakArI bIjuM kaI nathI. -samantabhadrasvAmInuM A vacana che - traNakALa ne traNalokamAM samyakatva-sama nahIM zreya ; mithyAtva-sama azreya ko nahIM jagatamAM A jIvane. samyagdarzana zreyakArI che, ane jJAna tathA cAritra paNa je samyakatva sahita hoya te ja te jIvane zreyakArI che. jagatamAM sarpathI, haLAhaLa viSathI ke siMha vagerethI te kadAca ekavAra maraNa thAya, paraMtu mithyAtvanA sevanathI te anaMtavAra janma ne maraNa thAya che, mATe mithyAtva samAna jIvanuM kalyANa karanAra jagatamAM bIjuM kaMI nathI.--ema jANIne tenuM sevana cheDo, ne samyagdarzananI ArAdhanA karo. samyagdarzana mahA hitakArI che. samyakatva sahita narakavAsane paNa bhale kahyo,-kharekhara kAMI narakavAsa sAre nathI, sArUM to samyakatva che; ane te samyakatva vagaranA devaLekanA vAsane paNa zreyakara na kahyo, kemake mithyAtva sahita jIva devalokamAMya zebhato nathI, sukha pAmatuM nathI. jIvane samyagdarzana thAya pachI, vrata na hoya topaNa, tene halakIgatinuM Ayu baMdhAtuM nathI; tene anaMtasaMsAra kaTa thaI jAya che ne te mokSanA mArgamAM dAkhala thaI jAya che - AvA samyakatva vagara ja jIva atyAra sudhI saMsAramAM duHkhI thayo; mATe have sAvadhAna thaIne tenI ArAdhanA karo...ema upadeza che. (25) Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 71 AtmasaMbodhana ] mekSane cAhe te zuddhAtmAne jANo...na jANe te...? suddha saceyaNu buddha jiNu kevalaNANa sahAu / so appA aNudiNu muNahu jai cAhahu sivalAhu // 26 // jAma Na bhAvahi jIva tuhuM Nimmala appa sahAu / tAma Na labbhai sivagamaNu jahiM bhAvai tahiM jAu // 27 // zuddha sacetana buddha jina kevaLa jJAnasvabhAva; e Atama jANe sadA je cAho zivalAbha. (26) jyAM lagI zuddha svarUpano anubhava kare na jIva, tyAM lagI mokSa na pAmato, jyAM ruce tyAM jAva. (27) zuddhajJAnasvarUpa AtmAne jANe te zivalAbha pAme; zuddhajJAnasvarUpa AtmAne na jANe te zivalAbha na pAme. -sAmasAmI A be vAta batAvI, temAMthI je tamane ruce tyAM jAva. saMsAra taraphanA bhAvathI je thAkele che ne AtmAnA parama AnaMdane anubhavavA cAhe che evA mokSAthI jIve zuM karavuM? te ahIM batAvyuM che, ane mumukSune zuddhAtmAnA dhyAna mATe pretsAhita karyo che. be dahAmAM be mArga batAvyA -eka mikSane mArga, bIje saMsArane mArga. zuddha AtmAnI bhAvanA vaDe mokSa pamAya che; ane paranI bhAvanAthI saMsAra thAya che; -A be mAge che, temAMthI tane je mArga ruce te mArge jA. mekSane cAhate ho te zuddha-buddha AtmAnI bhAvanA kara. ame te mArga batAvyote mArge javuM e tArA hAthamAM che. mekSAthI jIvane te mokSa ja game ? ane jene mekSa game tene rAgAdi baMdhamArganI bhAvanA na hoya. te te rAgathI bhinna pitAnA zuddhaAtmAne jANe ne mokSamArgamAM gamana kare. mATe kahe che ke he mekSanA abhilASI ! tAre dina-pratidina karavA jevuM kAma A che ke zuddha caitanyasvarUpe pUrNAnaMdanA sAgara evA nijAtmAne jANIne anubhavamAM le..temAM ekAgratAne vAraMvAra prayatna karIne sthira thA ne jJAnacetanAne AnaMdasahita vedanamAM le. harakha-zeka-krodha vagerenuM saMcetana-vedana te saMsAra che; ne zuddhajJAnacetanAnuM sacetana te mokSa che. tuM AtmA....sacetana jAgRtasvarUpa....zuddha jJAna che. krodharUpa ke kAyArUpa tuM nathI, harakha-zokanu vedana paNa tArA jJAnasvarUpamAM nathI, e te saMsAra che. bhAI tuM te Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 1 [ ga sAra-pravacana : 26-27 saMsArathI bhayabhIta che, saMsAra taraphanA parabhAvothI thAkele che ne AtmAnA AnaMdane anubhavavA ahIM AvyuM che. have parabhAvathI judA evA zuddha-sacetana-pUrNa AtmAne tuM dhyAna sacetana".temAM acetana nathI, zarIra nathI, karma nathI. zuddha"...temAM azuddhatA nathI, rAga-dveSa-meha nathI. pUrNa"...temAM apUrNatA nathI, pote paramAtmasvarUpa che. -AvA sacetana-zuddha-pUrNa evA tArA paramAtmatatvane jANaza te tuM zivalAbhane pAmIza. ene jANyA vagara bIjI kaI rIte mikSa nahi thAya. vikalpa vacce Ave tene mikSapaMthamAM kAMTA jevA bAdhaka samajIne oLaMgI jAje, Tharela cittathI...zAMta cittathI, upaganI dhArAne aMtarmukha karIne anudina tArA zuddha-buddha AtmAne jANa.. tArA AtmAne ja bedhisvarUpa-buddha banAvIne tenuM zaraNuM le. buddha paNa tuM che ne jina paNa tuM che, siddha paNa tuM cho ne zuddha paNa tuM pate ja che. mohavaza AvA nijatatvane na jANyuM tethI tuM saMsAramAM duHkhI thaye; have AvA nijatatvane tuM jANa jethI mAkSasukhane pAmIza. A, ame tane sukhano paMtha batAvyuM.....mATe he mokSArthI ! AtmAne jANIne tuM A sukhanA paMthamAM Ava! -Ama saMtanuM saMbodhana che. [ 26-27] ': ' ; (7) ' , ' A siMha, munirAjanA upadezathI samyakatva pAmyo. ne pachI mahAvIra banya. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 73 AtmasaMbaMdhana tAro AtmA ja tAro dhyeya jo tailoyahaM jheu jiNu so appA niru vatta / Nicchaya-Na. emai bhaNiu ehau jANi NibhaMtu / / 28 / / dhyAnogya trilokanA, jina te Atama jANa: nizcayathI ema ja kahyuM, temAM brAti na ANa. 28. - ma kara : traNalokanA dhyeyarUpa, eTale ke traNalekamAM zreSTha evA je jina che te nizcayathI AtmA ja che, -nizcayanaya Ama kahe che, tene he jIva! tuM brAnti vagara jANa. aMtarmukha thaIne potAnA AtmAne ja dhyeya banAva. paramapadane pAmelA paramAtmA jinadeva te jagatanA jIne dhyeyarUpa che; paraMtu temanuMya paramArtha svarUpa tyAre ja jANI zakAya che ke jIva jyAre svasammukha thaIne pitAne zuddha AtmAne dekhe; eTale nizcayathI dhyAnane dhyeya pitAne zuddha AtmA ja che, ane te jinavara jevo ja che.-"jinavara ne nija AtmamAM kiMcit bheda na jANa.' jIvananA aMtima kAvyamAM zrImad rAjacaMdrajI lakhe che ke - I che je yogIjana anaMta saukhyasvarUpa; mULa zuddha te Atmapada sayogI nijasvarUpa, gIjano anaMtasukhasvarUpa evA je sarvajJa-jinapadane Icche che te mULabhUta zuddha Atmapada ja che. zuddha Atmapadane dhyAvatAM te pote jina banI jAya che. mATe jIva! paramArtha jina evA potAnA AtmasvabhAvamAM ja aMtarmukha thaIne tenuM dhyAna kara...tene ja beya banAva. nizcayathI dhyeya ane dhyAtA baMne tuM ja che. A. 10 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ yogasAra-pravacanaH 28 vAraMvAra A prakAranA AtmasaMbodhana vaDe, saMsArathI bhayabhIta evA gIndamuni pitAnA cittane AtmadhyAnamAM sthira kare che ne bIjA mumukSuone paNa tenI preraNA kare che. AtmasaMbodhana mATe racelA A 108 dehAmAM bahu sarasa "paramAtmabhAvanA ? bhAvI che...te ahIM ( pravacanamAM) ghUMTAya che. AvI bhAvanA vAraMvAra karavA jevI che. [ AtmajJAnapUrvakanA nizcaya vrata-tapa ja mekSane mATe saphaLa che; AtmajJAna vagaranA ekalA rAgarUpa vrata-tapa mokSane mATe niSphaLa che, ema havenA traNa dehAmAM batAvaze.] (28) -25 ~ BRCi, ja dharmakArya kayAre karavuM? "Aja Aja bhAI atyAre...." AtmajAgRtinI preraNA ApanArI eka nAnakaDI vAta che: eka hato rAjA; tene eka rANa, eka putrI ne eka dAsI jainadharmanA raMge raMgAyele A parivAra vairAgI hata; eTale sudhI ke dAsI paNa vairAgyamAM jAgRta hatI. ekavAra kAMIka prasaMga banatAM rAjA vairAgyathI kahe che ke-re jIva! tuM jaladI dharmasAdhanA karI le. A jIvana te kSaNabhaMgura sAta-ATha divasanuM che! ene ze bharaze? tyAre rANI kahe che-rAjAjI! tame bhUlyA! sAta-ATha divasane paNa ze bharoso? rAtre hasatuM hoya te savAramAM naSTa thaI jAya che! mATe kAlanA bharese na rahevuM. tyAre putrI gaMbhIratAthI kahe che-pitAjI, mAtAjI! ! Apa baMne bhUlyA. sAta-ATha dine ke savAra-sAMjane ze bharose? AMkhanA eka palakArAmAM koNa jANe zuM thaI jAya! . chevaTe dAsI kahe che-are, Apa sau bhUlyA. AMkhanA TamakAramAM te keTalAya samaya cAlyA jAya che. eTalA samayane paNa ze vizvAsa? mATe bIjA samayanI rAha joyA vagara vartamAna samayamAM ja AtmAne saMbhALIne AtmahitamAM sAvadhAna thavuM; AtmahitanuM kAma bIjA samaya upara na rAkhavuM. eka samayane paNa temAM vilaMba na kara. Atma-bhAvanA karavI kyAre ? Aja..Aja...bhAI atyAre. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] [ 75 ajJAnInA vrata-tapa mokSane mATe nirarthaka che. AtmajJAnI nizcayavratAdi vaDe zIgha mekSane sAdhe che. vaya-tava-saMjama-mUlaguNa mUDhahaM mokkha Na vuttu / / jAva raNa jAragai ikka paru suddhau bhAu pavittu // 29 / / vaya-tava-saMjamu-zIla jiya e savvaI akayatthu / / jAva raNa jANai ikka paru suddhau bhAu pavittu / / 30 / / jai riNammala appA mugai vaya-saMjama-saMjuttu / to lahu pAvai siddhisuha iu jiraNaNAhahaM uttu / / 31 / / jyAM lagI eka na jANIye parama punita zuddhabhAva; mUDha taNuM vrata-tapa sahu zivahetu na kahAya. (ra9) jyAM lagI eka na jANIyo parama punita zuddhabhAva; vrata-tapa-saMyama-zIla sahu phegaTa jANe sAva. (30) je zuddhAtama anubhave vrata-saMyama saMyukta; jinavara bhAkhe chava te zIdhra lahe zivasukha. (31) jyAM sudhI eka zuddha parama pavitra bhAvane nathI jANate tyAM sudhI te mUDha-ajJAnI jIvanAM vrata-tapa-saMyama ke mULaguNone mokSanAM kAraNa kahI zakAtAM nathI, tenAM vrata-tapazIla-saMyama e badhAM phegaTa che, akAryakArI che. ane nirmaLa AtmAne jANanArA jJAnI nizcaya vrata-tapa-cAritra aMgIkAra karIne zIdhra siddhisukhane pAme che -ema jinanAtha kahe che. - ajJAnIne AtmajJAna vagaranAM ekalA rAgarUpa je vratAdi hoya te mokSanuM kAraNa thaI zakatAM nathI; jJAnIne AtmajJAnasahita zuddhatAnI vRddhirUpa je vrata-tapa-cAritra che te mokSanuM kAraNe thAya che, ane tene lIdhe, tenI sAthenA vyavahAra tratAdine paNa mekSanuM kAraNa upacArathI kahevAya che -kemake enI sAthe sAro mokSamArga vidyamAna che. ajJAnIne sAce mokSamArga te jarApaNa nathI, tethI tenA sAgarUpa vratAdikane vyavahArathI paNa mokSamArga hovAnuM jainadharmamAM bhagavAna jinanAtha kahetA nathI. - ajJAnI pitAnA zuddhabuddha svabhAvane sparzatA nathI, zraddhatuM nathI, anubhavamAM lete nathI, ne malina kaSArUpe ja AtmAne anubhave che, eTale te rAganI ja sevA kare che, rAga vagaranA caitanyasvabhAvanI sevA-ArAdhanA te karatuM nathI, tenAthI te te dUra ja rahe che eTale te mokSathI paNa dUra rahe che. vrata-pUjAdi zubharAga karIne paNa te jIva saMsAramAM ja rakhaDe che. zAstrasamukha rahIne svAdhyAya karyA kare paNa teNe batAvela Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ gasAra-pravacana : ra9-30-32 caitanyabhaMDAra pitAne AtmA, tenI sanmukha thaIne tene na dekhe te tene paNa mokSanA kAraNarUpa jJAna thatuM nathI ne saMsAramaNa maTatuM nathI. are jIva! rAganI kriyAo game teTalI hoya te puNyakarmanA baMdhanuM kAraNa thaze, ne puNya te saMsAranuM ja kAraNa thaze, "mekSanuM " nahIM. mokSanuM kAraNa te vItarAgI kriyArUpa samyagdarzana-jJAna-cAritra ja che, -ema tuM jANa. puNyanI dizA para taraphanI che, ne dharmanI dizA aMtarmukha svataraphanI che. bahirmukhabhA aMtarmukha bhAvamAM jarAya madadakartA nathI. atIndriya sukhathI bharelo zAzvata A AtmA, tenA anubhava sivAyanA rAgAdi bIjA keI bhAve mekSamAM jarAya madadagAra thatA nathI. prazna:--zubharAga te pagathiyuM te che? uttara -hA, te pagathiyuM che-paNa tenuM ? saMsAranuM; mokSanuM nahi. jema meDI upara javA mATe bheyaranA pagathiyA madada na kare, tenA pagathiyA judA hoya. tema mekSamAM caDavA mATe svasamukhane vItarAgI pagathiyA che, ne puNya-rAga to saMsAranA bheMyarAmAM UtaravAnA parasammukhI pagathiyA che, UMce mekSamahelamAM caDavA te pagathiyAM kAma na Ave, madada paNa na kare tene mATe te svAnubhavanI sIDI joIe. (mokSa mada gharathama sIdI.. samyagdarzana che.) juo, pApane te saMsAra badhAya kahe che, paraMtu puNya paNa saMsAra che -te vAta jainazAsanamAM jJAnIe ja samajAve che, ane je jIva rAgathI judA caitanyatattavane lakSamAM ye tene ja A vAta samajAya che, pachI te jIva zubharAgane dharma mAnatA nathI. -jJAnamAM AvI samajaNa thavI te mokSanuM pagathiyuM che. rAga te mokSamArganuM pagathiyuM nathI, te te mokSamArgane kAMTo che (zalya che), tene kADhIza tyAre mokSa pAmIza. AtamarAmanA anubhavathI mekSa pamAya che, mATe tenI sanmukha thA. svayamAM ekAgra thatAM mahAna AnaMdasAgara ulase che ne zIdhra mokSa pamAya che - ema jinanAthe kahyuM che. eka zrotA : rAgathI eka mokSa na maLe, bIjuM te badhuM maLe ne? gradeva : are bhAI, mekSa eTale AtmAnI zAMti ! te na maLe te...bIjA eTale duHkha te maLe..azAMtinA DhagalA maLe. devalekamAMya duHkha ne azAMti che. are, AtmazAMti vagaranA cAragatinAM duHkha, tenAthI bhayabhIta thaIne chUTavuM hoya, tene mATe A upadeza che. jyAM sudhI eka parama zuddhabhAvarUpa AtmAne jIva na anubhave tyAMsudhI te mokSane pAmatuM nathI eTale ke zAMti pAmato nathI, duHkha ja pAme che. jyAre jIva pitAnA parama zuddha svabhAvane jANe che-anubhave che ane pachI cAritrapUrvaka temAM ekAgra thAya che tyAre te zIdhra ekSasukhane pAme che. AtmajJAnI jIva Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 77 AtamasaMbaMdhana ] mikSa te pAmaze ja, paNa cAritra sahita hoya te zIdhra mokSane pAme che, ema ahIM jJAna uparAMta cAritranI vizeSatA batAvI che. mokSamArgamAM, ajJAnInA rAgarUpa vratAdinI to kAMI kiMmata nathI, te te mekSanA mAgathI bahAra che; mokSanA mArgamAM kiMmata che -AtmAnA anubhavanI...! kiMmata karavA je bhagavAna AtmA aMdara birAje che tenA anubhavathI mokSa maLaze. rAganI kiMmatamAM mokSa nahIM maLe, tenAthI te saMsAra maLaze. jevA kiMmata Ape te mAla maLe. jyAM zuddhabhAvarUpI mAla nathI tyAM viveka vagaranA jIvanA mithyAtvasahitanA gratAdi rAgabhAvo te saMsAranuM ja kAraNa che. samyagdaSTine je vratatapa che tenI sAthe zuddhatAnI vRddhirUpa vItarAgabhAva che, tethI te zIgha mokSane pAme che. samyagdarzana hovA chatAM jyAM sudhI svarUpamAM sthira thaIne munidazA na thAya tyAMsudhI mekSa thatuM nathI. ane jyAM evI ugra dazA thAya tyAM te jIva vrata-tapa saMyukta muni thAya che, ane AtmAnA anubhavamAM ekAgra thaIne zuddhopaga vaDe zIdhra nirvANane pAme che.--gIcaMdamuni kahe che ke ahA ! jinavaranAthe Ama pharamAvyuM che vItarAga sarvajJa, samavasaraNarUpI dharmasabhAnA nAyaka, so IndrothI pUjanIya, lAkho saMtenA sUrya, karoDo sAdhurUpI je tArAmaMDaLa temAM caMdra samAna zobhAyamAna, evA zrI tIrthakara jinanAthanA sarvAgethI je upadeza nIkaLe, temAM Ama kahyuM che ke zuddhAtmAne jANaze to mokSasukhane pAmaze. he bhAI! tane je bhavaduHkhane thAka lAgyo hoya te A vAta samajIne, aMtarAtmA thaIne zuddhAtmAne dhyAva ne parabhAvane che. jethI tuM mekSasukhane pAmIza. AmAne svabhAva utkRSTapaNe zuddha vItarAga che; tenA anubhavarUpa, rAbavagarane mokSamArga jinanA upade che. bhavyajIvo dharmanuM zravaNa karIne Avo mokSamArga samajavA mAMge che, tene badale arere, jyAM upadezaka pote ja rAgane mokSamArga manAvatA hoya... tyAM zrotA kyAM jAya? upadezake ja AtmAne na jANatA hoya ne rAgane dharma manAve, rAgathI mokSa manAve tyAM zrotA bicArA zuM kare? ahIM saMte kahe che ke he bhAI! tuM evI viparIta vAta sAMbhaLavI choDI deje...badheya rAga mokSane mATe akAryakArI che te saMsAra mATe saphaLa che paNa mokSane mATe niSphaLa che. prazna -tenAthI puNya te baMdhAyane? uttara -hA, puNyathI baMdhAIne jIva saMsAramAM rakhaDe, rAgathI saMsAra phaLaze, mikSa nahIM maLe. rAganA abhAvathI mekSa maLe che. samyagdarzana vagara rAmano abhAva ke vizeSa vizuddhapariNAma thatA nathI kemake te jIva anaMtAnubaMdhI kaSAyamAM te Ubhe ja che....eTale aMdaranA zuddha caitanyabhaMDAranI kUMcI tene hAtha AvI nathI, te citanyabhaMDAra kholIne mokSane pAmI zakatuM nathI. are, mithyAtvasahitanA zubharAganI zI kiMmata? jyAM Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 ] [ sAra-pravacana : 29-30-31 samyagdaSTineya zubharAga mokSanuM kAraNa nathI to ajJAnInA rAganI zI gaNatarI? jema ekaDAM vagaranuM mIMDuM -te eka hoya ke anaMta hoya tenI kAMI ja kiMmata nathI, tema samyagdarzanarUpI ekaDA vagaranA, zUnya jevA je zubharAga -te ekavAra kare ke anaMtavAra kare, mekSamArgamAM tenI kAMI kiMmata nathI, tenAthI jarIye mokSamArga pamAne nathI. te rAgAdika te paradravyane Azrita azuddhabhAva che, tenAthI te saMsArarUpa durgati thAya che, mokSarUpa sugati-uttamagati te zuddha svadravyane Azrita zuddha-vItarAgabhAvathI ja pamAya che. traNekALe A eka svadravya Azrita ja paramArthane mArga che, bIjo mArga nathI, -ema bhagavAne kahyuM che. [ 29-30-31 ] 000 S A vIra sarvadamana bahAdurIpUrvaka siMhaNanA baccAne teDIne siMhaNanuM moTuM khelIne tenA dAMta gaNe che, tema zUravIra mumukSu mehakarmanuM meTuM phADIne potAnA caitanyaparamezvarane dekhe che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] [ 79 jIvanAM bhAvAnuM phaLa puNyathI svarga; . pApathI naraka;. baMnethI rahita AtmajJAna vaDe mokSa puNiM pAvai sagga jIu pAvaeM Naraya-NivAsu / be chaMDivi appA muNai to labbhai sivavAsu // 32 // puNe pAme svarga jIva, pApe naraka-nivAsa; be tajI jANe Atmane te pAve ziva-vAsa. (32) jIva puNyathI svarga pAme che, pApathI narakamAM jAya che, ane puNya-pApa baMnethI rahita zuddha AtmAnA jJAnavaDe te mokSalAbhane pAme che. jema mekSadazA puNya-pApa baMnethI judI che tema mokSanA kAraNarUpa AtmajJAna paNa puNya-pApa baMnethI juduM, rAga vagaranuM zuddhabhAvarUpa che. puNyathI mokSa maLe?.. nA puNyathI saMsAra maLe. pApathI narakarUpasaMsAra, ne puNyathI svargarUpa saMsAra, -baMne saMsAra che; -eka kALI-dhULa, ne bIjI UjaLI-dhULa; puNyathI paisAnA DhagalA maLe ke devakano bhava maLe....te dhULa-rajakaNa che ke bIjuM kAMI? te pAmIne paNa ajJAnI jIva Akho di AkuLatAthI herAna-herAna thAya che, paugalika vibhavamAM mUchathI deve paNa herAna-duHkhI che. jene caitanyanI khabara nathI tene kyAMya zAMti maLatI nathI. - bApu! tAre te saMsArathI chUTavuM che ne! te puNyathI svarga-saMsAra ne pApathI naraka-saMsAra, e baMnethI rahita vItarAga AtmAne anubhava karIza te ja tuM mekSa pAmIza ne sukhI thaIza. are, narakanA ghera-bhayaMkara duHkhanI zI vAta! enAthI DarIne tuM pApane te choDane svarganA bhavanI paNa lAlaca na kara...puNyaneya bhaluM na mAna; ene te bhaluM kema kahevAya ke je jIvane saMsAramAM pADe! puNya paNa jIvane saMsAramAM ja laI jAya che, kAMI mokSamAM nathI laI jatuM. puNyanA phaLamAM pudgala maLaze, paramAtmA nahi maLe. paramAtmapadane tIraskAra karanArA puNya-rAgane ajJAnI ja sAro mAne che, jeNe rAga vagarane caitanyasvAda nathI cAkhe te ja puNyane sArA (mokSamArga) mAne che, ne tethI saMsAramAM rakhaDe che. jJAnI te puNya ke pApa badhAya rAgathI pAra zuddhAtmAne anubhave che ne mokSasukhane pAme che. puNyathI "svargavAsa" thAya che paNa zivavAsa nathI thatuM. zivavAsa (mokSa) te te puNyane choDIne ja thAya che. sAdhakadazAmAM puNya hoya che paNa te saMsAranA kAraNa tarIke che, mekSanA kAraNa Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 ] [ yogasAra-pravacana : 33-34 tarIke nathI; mokSanuM kAraNa te puNya-pApa baMnethI rahita zuddha-AtmAnA zraddhA-jJAnaanubhavarUpa che, ema he jIva! tuM jANa. [ have be dehAmAM, puNya-pApa vagarano eka ja mokSamArga che tenI puSTi karaze. ] kara. -oooparabhAva chADa...AtmabhAva kara...ne zivapura jA. vau-tau-saMjamu-sIla jiyA iu savvaI vavahAru / mokkhavahaM kAraNu eku muNi jo tailoyahaM sAru / / 33 / / appA appaI jo mugai jo para bhAu caei / so pAvai sivaparI-gamaNu jiraNavaru ema bhaNei / / 34 // vrata-tapa-saMyamazIla je te saghaLAM vyavahAra zikAraNa cha eka che trilokane je sAra. ( 3 ) AtmabhAvathI AtmAne jANe. tajI para nAva, jinavara bhA-jIva te AcaLa zivapura jaya (4) juo, mokSanuM kAraNa eka ja..zuM ? -ke traNabhuvanamAM zreSTha evA AtmAne AtmabhAvathI jANa ne parabhAvane cheDa...te ja eka mekSakAraNa che, ane traNabhuvanamAM te sArarUpa che. "tIna muvanameM sAra...vatanA vijJAnatA?' e sivAya vrata-tapa-saMyama ke zIla vageremAM zubharAgarUpa je vyavahAra che, te kAMI sArarUpa nathI, te kharekhara mokSanuM kAraNa nathI -ema he jIva! tuM jANa. e parabhAvone choDIza te tuM zivapurImAM jaIza -ema jinavaradeva kahe che. samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpa vItarAgabhAva te eka ja mokSanuM kAraNa che; mekSanAM kAraNa e nathI. deva-guru-zAstra pratye vinaya, svAdhyAya, tatvavicAra, vrata vageremAM je zubharAga hoya te mekSanuM kAraNa nathI, -samyagdaSTineya te mokSanuM kAraNa nathI. mokSanuM kAraNa kaho ke "yega..sAra" kaho, -"sArabhUta ga" eTale ke AtmamAM joDANarUpa zuddha-upayoga, te eka ja mokSanuM kAraNa che. jevuM kArya zuddha che tevuM tenuM kAraNa paNa zuddha che. rAga te malina-baMdhabhAva che, te mokSanuM kAraNa nathI. vItarAgatA ja mokSakAraNa che. sAdhya nirmaLa...sAdhana paNa nirmaLa,-baMne eka jAtanA sArabhUta che. kaI jIva zuddharatnatrayane mokSanuM kAraNa mAne, zubharAgane paNa mokSanuM kAraNa mAne, ne mana-vacana kAyAnI kriyAne paNa mokSanuM kAraNa mAne, ema traNa jAtanAM mekSanAM kAraNa Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbaMdhana . [ 81 mAne, te te moTo bhrama che, mekSanA sAcA kAraNanI tene khabara nathI; tema ja AsavasaMvaranI judAIne ke jaDa-cetananI judAIne te jANatA nathI. bhAImokSanuM kAraNa AsavathI ne jaDathI juduM che; Asava ane jaDa zarIra te kAMI sArabhUta nathI, te te asAra che; zuddhoyaga ja sArabhUta che ne te ja mokSamArga che. cothAguNasthAnathI paNa Avo ja ekSamArga hoya che, keI bIjI jAtane nathI hote. munivarane paNa tAdi saMbaMdhI je rAga che tene tuM mekSanuM kAraNa na samaja temanA zuddhopagarUpa vItarAgabhAvane ja tuM mokSamArga jANu. samyagdaSTipaNuM, zrAvakapaNuM, sAdhupaNuM ke kevaLIpaNuM te kaI pada rAgamAM nathI, rAgane lIdhe nathI; te badhA zuddha AtmAmAM ja che, ne zuddha AtmAnA ja Azraye che. mATe he jIva! tuM AtmasanmukhabhAvathI AtmAne jANIne....ne parabhAvone choDIne mokSapurImAM Ava...ema bhagavAna belAve che. -bApu! tAre AnaMdamaya mokSapurImAM AvavuM hoya te vyavahArano moha choDane AtmAmAM je. puNya tane mokSamAM AvatAM aTakAve che mATe tene cheDa. rAganI apekSA choDIne, AtmAnA vaibhava sAme jota-jote mekSamAM hA Ava. jema zuddha AtmAne anubhava te "samayane sAra" che, tema upayoganI zuddha AtmAmAM ekAgratA te "yegane sAra" che, tenA vaDe mokSapurImAM pahoMcAya che. zubharAga te pahelo dharma....ne AtmAne anubhava te bIje dharma !-ema kaI pUche, te kahe che ke nA; bhagavAne ema be jAtane dharma nathI kahyo; bhagavAne kahele dharma to pahelethI chelle sudhI rAga vagarane eka ja jAtane che. rAga te kyAreya dharma ke mokSamArga che ja nahIM. ' are, rAganA leniyA (eTale viSanA lAlasu) jIvone vItarAga mArganI A vAta agharI paDe che....teo te kAyara che. ne A mokSamArga..e te zUravIra-mumukSuone mArga che...rAgamAM aTakelA kAyara chavo A vIramArgamAM cAlI zakatA nathI. prazna -mokSanA sAdhaka dhamaneya rAga te hoya che? uttara--hoya che, -paNa te mokSano paMtha nathI; rAga uparAMta tenI pAse rAga vagaranI cetanA che -te ja tene mekSamAM laI jAya che, rAga kAMI mekSamAM nathI laI ne. ' are, anaMtakALanA janma-maraNane abhAva karavAne bhAva, e te apUrva ja hoya ne! -e te kAMI rAgathI thaI jAya? he bhAI! jarAka vicAra te kara ke saMsAra-bramaNanA anaMta avatAramAM zubharAga zuM nathI karyo? anaMtavAra karyo. tema chatAM tuM saMsAramAM ja rahyo....have e rAgathI pAra AtmAne anubhava kara...te, mokSapurImAM anaMta siddha bhagavatene jyAM vAsa che...tyAM tuM pahoMcIza, ne namo siddhArma mAM tuM paNa AvI jaIza. A. 11 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 ] yogasAra-pravacana : 33-34 bhAvaprAkRta' gA. 143 mAM kuMdakuMdaprabhu kahe che ke jIvanI zobhA samyagdarzanathI ja che; jema jIva vagaranuM zaba zebhatuM nathI tema samyakatva vagara jIvanuM jIvana zetuM nathI, te te "cala-zaba" eTale ke "hAlatuM-cAlatuM maDaduM " che, temAM "cetanA" nathI. samyagdarzanamAM to jIvate-jAgate cetanavate jIva che. caitanyanI anubhUti te jIvanuM jIvana ne jIvana prANa che; rAgamAM cetanA nathI ne te kAMI jIvanAM prANa nathI; tenA vagara jIva jIve che.-Ama bhedajJAna kara...ne svAnubhUti vaDe jIvato thA. svAnubhUti vagaranAM maDadAM jainazAsanamAM zebhatAM nathI, jainazAsanamAM samyagdarzana-jJAna sahita jIvatA-jAgatA ja zobhe che. AtmajJAna vagaranA cha dharmamAM zubhatA nathI, e te saMsAramAM rakhaDe che. jema maDadAMne loko gharamAM nathI rAkhatA, jaldI bahAra kADhI nAMkhe che, tema caitanyanA gharamAM mithyAtva-rAgAdibhAve maDadAM jevA che, te zubhatA nathI, tene jaladI bahAra kADhIne bALI nAMkhavA jevA che. are jIva! tuM jIvatojAgata-caitanyabhagavAna ! rAgamAM bebhAna kyAM thaI gaye ? tArA caitanyane DhALIne jagADa, tuM marI nathI gayo...jIvate..jAgate..paramAtmA tuM che. rAgamAM UMgha mA! jAga ! bIjAnI madada vagara pote ja potAno svAnubhava karIne paramAtmA thAya--e tuM che -AvA nijAtmAne sAdhIne tuM jhaTa zivapurImAM pahoMcI jA. L[ 33-34 ] - cidAnaM 60 + : "muja puNyAzI kanya ahA! guru-kahAna tuM nAvika maLyo." Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] cha dravyo ne navapadArtho. temAM zuddha jIva ja sAra che; tene jANavAthI bhavane pAra pamAya che. chaha davvaI je jiNa kahiyA Nava payattha je tatta / vivahAreNa ya uttiyA te jANiyahi payatta // 35 / / savva aceyaNa jANi jiya eka saceyaNu sAru / jo jANeviNu parama muNi lahu pAvai bhavapAru // 36 / / SaTa dravya jinakti je, padArtha nava ne tAva: bhAkhyAM te vyavahArathI, jANa karI prayatna. (35) zepa acetana sarva che. jIva sacetana sAra; jANI jene munivaro. zIdhra lahe bhavapAra. (36) jIva, pudgala, dharma, adharma, AkAza ane kALa -evAM cha dravya che, jIva, ajIva, puNya-pApa-Asava-baMdha, saMvara-nirjarA-mekSa -ema nava padArtha athavA tatva che; AvAM dravyo ane to bhagavAna sarvadeve jinazAsanamAM kahyAM che, bIjA koI matamAM tenuM yathArtha svarUpa kahyuM nathI. jinamatamAM kahelAM AvA vyavahAra-tattvone he jIva! tuM prayatnapUrvaka jANa. -"jANIne zuM karavuM ?" -te kahe che ke, tene jANIne te vyavahAranA bhaMgabhedamAM ja aTakI na rahIza, paraMtu bIjA badhA acetana dravyathI judo, caitanyasvarUpa zuddha jIva ja temAM sArabhUta che -tene jANIne anubhavamAM leje. munivaro tene jANIne ja zIvra bhavane pAra pAme che. juo, A zAstronuM tAtparya. pahelAM 17 mA dohAmAM paNa kahyuM hatuM ke guNasthAne ne mAgaNasthAnane jANIne paNa temAMthI zuddha jJAnamaya jIvane anubhavamAM leje; ahIM paNa kahe che ke dravyo ane tane jANIne paNa temAMthI sArabhUta zuddhajJAnamaya jIvane jANIne anubhavamAM leje. te ja bhavanA aMtane upAya che. jagatanA anaMtAnaMta cetana acetana padArthone tenA sarva guNapa sahita eka sAthe pratyakSa jANavAnI tAkAta eka atIndriya jJAnaparyAyamAM che, te sarva nA svIkAra vagara jJAnanI sarvajJatAne svIkAra paNa thaI zake nahi. -Ave te hajI jainazAsanano vyavahAra che, ane paramArthamAM te pitAne sarvasvabhAvI AtmA ja svaya che. aMtarmukha thaIne tene jANo-anubhave te paramArtha jainazAsana che, te mokSano mArga che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 ] [ gasAra-pravacana : 35-36 jIva sivAyanAM pAMca prakAranAM dravya te acetana che, jaDa che, tenAthI jude sacetanarUpa pitAne AtmA te ja pitAne mATe sArarUpa che, tene svaya banAvatAM atIndriya sukha vedAya che. mATe AvA sArabhUta eka AtmAne tuM jANa. AtmA te jagatamAM ghaNA che, paNa temAM paranuM lakSa choDIne eka potAnA AtmAne ja dhyeya banAvIne temAM ekAgratAthI mekSa pamAya che. prayatna pUrvaka nava tane jANIne temAM paNa zuddha jJAyaka-AtmAne sArabhUta jANa, ne tenA dhyAna vaDe saMvara-nirjarA-mokSa pragaTa karIne, Asava-baMdha-puNya-pApane dUra kara. - Ama karavAthI zIdhra bhavapAra pamAya che. zuddha jIva cetana, temAM acetanano abhAva che -te zuddha jIvane dhyAvatAM AsavabaMdha-puNya-pApane abhAva thaye; ane saMvara-nirjarA-mokSaparyAya pragaTIne abhedamAM AvI. eTale abheda anubhavamAM eka zuddha jIva ja rahyo. acetanathI judo, vibhAvathI judo ne eka samayanI paryAya eTale nahi, -evo sacetana, zuddha, paripUrNa AtmA paramArtha che; te paramArthanA anubhavamAM ajIva bahAra rahI jAya che, puNya-pApa-Asava-baMdhanI utpatti aTakI jAya che ne saMvara-nirjarA ekSaparyAyanA bheda tyAM rahetA nathI. Avo paramArtha AtmAne anubhava te sAra che, tenAthI UMcuM bIjuM kAMI nathI; AvA AtmAnA anubhava vaDe ja munivaro zIghra bhavapAra karIne mokSapurImAM pahoMcI jAya che. nizcayadaSTimAM abhedarUpa zuddha AtmA eka ja dekhAya che, temAM ajIva dekhAtuM nathI ke nava tattvanA bheda dekhAtA nathI, eTale ke vyavahAra ja dekhAto nathI, sArabhUta eka paramArthatattva ja dekhavAmAM-anubhavamAM Ave che ne e ja bhagavAnanA sarva upadezano sAra che. bhavathI bhayabhIta jIve mokSane mATe e ja karavAnuM che. ahe, mAro AtmA sarvajJa-svabhAvI.ema jANatAM ja jIvane mahA AnaMda thAya che....mATe mahA prayatnapUrvaka temAM upaga joDIne tene svaya banAva. zarIrAdi bAhya padArthone te jANyA, paNa have aMtaramAM rahelA pitAnA paramAtmatatvane jANa..eTale tuM jarUra mokSa pAmIza. vAhaaMdara caitanyanA svAnubhavanI mastImAM jhUlatA munivaranI A vANI che; AnaMdanA jAta anubhavasahitanI A vANI che; pite je karyuM te bhavyajIvone batAve che. AtmAnA hita mATenuM A saMbodhana che. cha dravya ke navatatvane jANIne temAMthI cetana cetana? te huM-ema pitAmAM svAdamAM AvatA caitanyamAtra svAdarUpe AtmAne anubhavamAM le te mekSane upAya che. (35-36) Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbaMdhana | zuddhAtmAnuM dhyAna dhara ne...zIdya bhavane pAra kare jai Nimmala appA mugahi chaMDivi sau vavahAru / jiNa-sAmiu emai bhaNai lahu pAvai bhavapAru / / 37 // je zuddhAtama anubhave, tajI sakala vyavahAra; jina prabhujI ema ja bhaNe, zIdhra thaze bhavapAra. (37) jeNe saMsAranI jelamAMthI chUTIne mukta thavuM hoya tene mATe trilokanA svAmI sarvisa mahArAjAne A hukama che ke jeTalA pAzrita azuddha vyavahAra bhAve che te badhAyane choDa ane eka zuddha AtmAne ja Azraya kara...temAM ja upagane sthira kara. jo vyavahAranI mamatA karIza ke bAhyabhAvathI lAbha mAnIza te....bhagavAnanI AjJAne bhaMga thaze ne saMsAranI jelamAMthI tAro chUTakAro nahIM thAya, mokSane mATe, vItarAgI-siha sarvajJaparamAtmAne A siMhanAda che, jagaprasiddha che ke nijAtmAne dhyAne ne mokSane pAme....vyavahArane Azraya che ne paramArthasvabhAvane anubhava....ema karavAthI tame zIdhra bhavapAra thaze. ahA, je anubhUtimAM "huM jJAyaka chuM" eTale guNaguNabheda paNa nathI rahete tyAM bIjA vyavahAranA vikalpanI zI vAta! "huM siddha samAna chuM' evuM siddhanuMya lakSa zuddhAtmadhyAna vakhate rahetuM nathI." temAM te eka pite pitAne ja anubhave che. potAnA svatastra sivAya bIjAne vicAra(-pachI te vicAra siddhano hoya to paNa-) te parigraha che, te parigraha hoya tyAM sudhI mokSa mATe nathI. pitAnA zuddhAtmAnI ekanI ja anubhUti te ja bhavasAgarane taravAnI naukA che. e naukA paNa tuM temAM besanAro paNa tuM ne tene nAvika paNa tuM. evI svAnubhUti-naukAmAM besIne zIdhra tuM bhavasAgara tarI jAne mokSapurImAM pahoMcI jA. (37) --ja che. ni jAtmAne dhyA me lapura mAM Ave. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 ] | ceAgasAra-pravacana : 38-39 huM jIva ! tuM mAkSane cAhatA hai tA jIva-ajIvanuM bhedajJAna karIne...kevaLajJAnasvabhAvI AmAne jANu jIvAjIvahaM bheu jo jANai ti jANiyau / makkhahaM kAraNaM eu bhaNai joi joihiM bhaNitaM ||38|| kevalaNANa - sahAu so appA muNi jIva tuhu~ / jai cAhahi sivalAhu bhaNai joi joihiM bhaNiuM ||36|| jIva ajIvanA bhedanu jJAna te ja che jJAna; kahe yAgIjana yAgI he, meAkSahetu e jANu. (38) yAgI kahe re jIva! tuM je cAhe zivalAbha: kevaLajJAnaravabhAvI A Atmatattvane jANa. (29) jIe, pharI pharIne bhedajJAnanI ne AtmasvabhAvanI vAta chUTAve che. caiAgIjanA kahe che ke hai yeAgI! he AtmAnA sAdhaka ! jeNe jIva ane ajIvanA bheda jANyA teNe meAkSanuM kAraNa jANI lIdhuM. jIva kevA che ? kevaLajJAnasvabhAvI AtmA che tene ja tuM jIva jANu. jo zivalAbha cAhatA hai| te AvA jIvane tuM jANu ! ema ceAgIzvarA kahe che. jeNe badhAya ajIvathI judA zuddha jIvane, sarvajJasvabhAvI jIvane, jANI lIdhe, teNe meAkSane mATe jANavAyeAgya badhuMya jANI lIdhu.. jIva-ajIvanA bhedajJAnamAM mekSamAga samAI jAya che. saMsAramAM ajIvaneA saMbadha che ne mekSamAM zuddha jIva ekale che. ' jJa-svabhAvI... jJAyaka AtmA te huM chuM' ema je anubhave che, te meAkSane pAme che. sarvathA ajItranA saMbadha vagaranA ekalA zuddhajIvane lakSamAM lye....tyAM te sajJasvabhAvI ja dekhAya che, rAgane koI aza temAM rahI zakatA nathI, eTale AtmA ane rAganuM bhedajJAna thaI jAya che, kemake eka AtmAmAM sarvajJatA ane rAga ekasAthe rahI zakatA nathI. jo jJAna sAthe rAganA koI aMzane bheLave te sajJapaNuM sAbita thaI zake nahi. eTale zuddhajIva ja sAbita na thAya. jJAna ane rAgane saCthA judA pADo te ja sanasvabhAvI zuddhajIva lakSamAM AvI zake. jue, A bhedajJAna ! jIva-ajIvanuM bhedajJAna karanAru jJAna, aMdara TheTha sajJasvabhAva sudhI pahoMcI jAya che...ne te svabhAvanA avalaMbane kevaLajJAna pragaTa karIne mekSane sAdhI lye che. tethI yegIndro kahe che ke he jIva! jo tame meAkSalAbha cAhatA ho te jIva--ajIvanuM bhedajJAna karIne A sajJasvabhAvI AtmAne jANA....anubhave....dhyAvA Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 87 AtmasaMbodhana | bhedajJAnamAM "AtmA dehathI bhinna" eTaluM ja nahi paNa "kevaLa citanyasvarUpa" ekalA jJAnasvabhAve pUro AtmA huM chuM -evA zraddhA-jJAna-anubhava thAya che; (deha bhinna ...kevaLa caitanyanuM jJAna je...) pachI munidazA ane kevaLajJAna thaIne mekSa thAya che. jene mekSanI jhaMkhanA hoya teo AvA paripUrNa jJAnasvarUpI jJAyaka AtmAne jANo. AvA AtmAnA jJAna vinA bIjuM game teTaluM jANapaNuM hoya to paNa te jJAna mokSane mATe kAma AvatuM nathI. tethI te kharekhara jJAna nathI. jJAna te tenuM nAma ke je jJAnasvabhAvI AtmAne dekhe. aMtaramAM jJAnasvabhAvane jANavArUpa je jJAnakriyA thAya che te ja mokSanI kriyA che; te kriyA AtmAmAM ja samAya che, bahAra nathI dekhAtI. AtmAnA astitvathI bahAra bIjAmAM AtmAnI kriyA kema hoya? sAmAyika vagere zAMtabhAvarUpa kriyA. te paNa AtmAnI aMdara thAya che, kAMI zarIramAM sAmAyikAdi kriyA nathI thatI. aMdara jenI jJAnakriyA rAgathI judI che - evA jJAnasvabhAvI AtmAne jANIza te te kriyA vaDe tuM mokSasukhane pAmIza. -mATe he jIva! AvA AtmAne tuM jANa. ( 38-39) karazuM....karazuM....karazuM. * vRddhAvasthA thaze tyAre dhama karazuM ema kahetAM kahetAM aneka jaDabuddhio dharma karyA vagara ja marI gayA. are. dhama karavAmAM vaLI vRddhAvasthAnI rAha zuM jovI? mumulune jIvanamAM paheluM sthAna dharmanuM hoya. paheluM kAma dharmanuM...pahelI kSaNa dhamanI. * karIza..karIza" ema kara mApha atyAre karavA ja mAMDa ! Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 ] [ yogasAra-pravacana : 40 AtmAne ja dekhatAM sarvatra samabhAva thaI jAya che ko susamAhi karau ko aMcau, chopu-achopu karivi ko baMcau / halasahi kalahu keraNa samANau, jahiM kahiM jovau tahiM appANau // 40 // koNa konI samatA kare. se-pUje kezu? konI sparzAsparzatA, Thage koIne koNa ? koNa konI mitrI kare, konI sAthe kaleza? jayAM dekhuM tyAM java basa, zuddhabuddha-jJAneza. (40) dehA 39 mAM, mokSane mATe kevaLajJAnasvabhAvI AtmAne jANe....ane dhyA-ema kahyuM; evA AtmAne dhyAvatAM sarvatra sahaja samabhAva thaI jAya che tenuM A varNana che. anubhava vakhate aMtarmukha upagathI pote potAnA AtmAne ja zuddhasvarUpe dekhe che, tyAre te bahAra bIjA jIva upara lakSa paNa nathI hotuM, pachI mitra-zatru koNa? ne rAga-dveSa kevA? huM te jJAnasvabhAva chuM--ema dekhe che, temAM rAgadveSa dekhAtA nathI. rAga ja nathI pachI mitratA kenI sAthe? ne dveSa nathI tyAM kaleza kenI sAthe ? basa, samabhAva ja vate che. jyAM AtmAne ja dekhe che, bahAramAM bIjAnuM lakSa ja nathI, tyAM pUjanAdinA ke AhAranI zuddhi-azuddhinA vicAra paNa nathI rahetA; pachI koNa kone pUje? ke kaNa konI niMdA kare ? amukane sparzele AhAra levo, ne amukane sparzele AhAra na le, evA chUta-achUtanA vikalpa jJAnasvabhAvanI bhAvanAmAM rahetA nathI. jyAM deha ja AtmAne nathI tyAM chUtAchUtapaNuM kevuM ? samabhAvathI cittane AtmAmAM sthira karavA mATe jJAnI AvI bhAvanA vaDe jJAnasvabhAvanuM cintana kare che. bhAvanA te anubhavanI mAtA che. AvI bhAvanA vaDe jyAre cittane svAnubhavamAM ekAgra kare che tyAre te te Atmadarzaka jIvane basa, eka pitAne AtmA ja dekhAya che, bIjA nuM lakSa rahetuM nathI. "zatru-mitra pratye varte samadarzitA" e paNa anubhavamAM ekAgra thayA pahelAMnI bhAvanA che; aho, badhA jIvo jJAnasvarUpa che...huM paNuM jJAnasvarUpa chuM...pachI koNa mAro mitra? ne ke mAro zatru? AgaLa dohA 99mAM kaheze ke "sarva jIva jJAnamaya che" -ema dekhatAM samabhAvarUpa sAmAyika thAya che. pote potAnA jJAnasvabhAvamAM ekatvarUpa thaIne pariNaye tyAM sarvatra madhyastha bhAva thaI jAya che, te ja sAmAyika che. ravabhAvadaSTimAM badhA ja sarakhA che, pachI koNa pUjya ne koNa pUjaka? koNa kone upasarga kare ne koNa kene samAdhi karAve? pite jJAnasvarUpa AtmAne lakSamAM laIne Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbaMdhana ] [ 89 Tharyo temAM krodhAdi rahetA nathI. ane bahAramAM lakSa vakhate paNa jJAnI badhA jIvane jJAnasvarUpa dekhe che. "jJAnane koNa mAre? eTale koIne mAravAnI buddhi na rahI, temaja pitAne maraNane bhaya na rahyo. jJAnanI ja svasammukha upAsanAmAM e atIndriya AnaMda Avyo ke bahAramAM parane upAsavAnI AkuLatA na rahI. aha, svAnubhUtimAM parama tRpti che. are jIva! tuM tArA jJAnasvabhAvane lakSamAM laIne AvI parama vItarAgatAnI bhAvanA te bhAvatArA AtmAmAM samabhAvane koI anero AnaMda thaze. apUrva zAMti thaze. "huM sahaja zuddha jJAnAnaMda eka svabhAva chuM....vibhAvathI rahita chuM, svabhAvathI bhare chuM...ne badhAya che paNa AvA ja che" evI paramAtmabhAvanA niraMtara bhAvavI. jJAnI aMtaradRSTithI potAnA AtmAne paramAtmasvarUpa dekhe che, ne bahAramAM lakSa vakhate bIjA jIva paNa paramAtmasvarUpa che -ema bhAvanA bhAve che. te bhAvanAnA baLe rAgadveSa TALI vItarAgatA tathA paramAtmapada pragaTa kare che. AtmAne jJAnasvarUpa na jANe, ne deva-manuSyotiryaMca vagere deharUpe ja AtmAne mAne tene zatru-mitra, mAna-apamAna vagere viSamabhAva thayA vagara rahetA nathI. ane dehathI ne rAgathI pAra, sarvatra jJAnasvarUpa AtmAne ja dekhe tene samabhAvane ja abhiprAya rahe che, kyAMya paNa rAga-dveSanI bhAvanA rahetI nathI. "huM te basa! jJAna....jJAna....ne jJAna..., AvI anubhUti te mokSanuM vidhAna che; e ja jinadevanuM pharamAna che. bIjA jIvamAM doSa dekhAya tyAM dharmajIva te doSanI mukhyatA nathI karatA, eTale tene tIraskAra nathI karatA, paNa tenA paramAtama-svabhAvanI mukhyatAthI jue che ke baMdhAya ja svabhAvathI bhagavAna che. AvA svabhAvane samajIne badhAya jI sukhI thAo amArA nimitta kaI jIvane kaleza na thAo. saMsAramAM janma-maraNanA aneka prasaMge Ave temAM paNa dharmajIva kSaNekSaNe vairAgya kare che, jJAnasvabhAvanI bhAvanA vaDe cittane sthira kare che....jJAnacetanA pitAnA caitanyasvabhAvane eka kSaNa paNa bhUlatI nathI, ne mehamAM ke dehamAM mUchatI nathI. aha, AvI jJAnacetanA vaDe sarvatra potAne jJAnasvarUpe ja dekhanArA gI-dharmAtmAo alpakALamAM ja mokSapadane pAme-emAM zuM Azcarya ! [ 40 ] aha, munivaronuM caitanya-ArAdhanAmaya jIvana vItarAgabhAvathI zebhI rahyuM che. evA vItarAgI muniche. jIvananI mumukSuhRdayamAM bhAvanA che. basa, munisaMghanI sAthe rahetA hoIe ne citanyatattvanI ArAdhanArUpa muktajIvana jIvatA hoIee dazA dhanya che. A. saM. 12 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 ] [ gasAra-pravacana : 41-42 AtmadevanA ajJAnathI kutIrthomAM bhramaNa; tArA cetanyadevane dehamaMdiramAM ja dekha. tAma kutitthaI paribhamai dhuttima tAma karei / guruhu pasAe jAma Navi appA deu muNei // 41 // sadaguru vacana-prasAdathI jANe na Atamadeva; bhame kutIrthe tyAM lagI, kare kapaTanA khela. 41. vItarAgamArga jaina guruonA prasAdathI jIva jyAM sudhI jJAnAnaMdamaya Atmadevane pitAmAM ja nathI dekhate, temaja ISTadevanA sarvajJa-vitarAgasvarUpane nathI oLakhate, tyAM sudhI te bahAranA kutIrthomAM bhame che ane dharmanA nAme tathA devI-devatAnA nAme aneka dhatIMga kare che. jemane sAco upadeza denAra zrI guru jene maLyA nathI, te ajJAnI-miththAmati jana, jANe ke bIjA deva-devI mane badhuMya ApI deze-evI bhramaNa kare che, koI paisA mATe, koI putra mATe, kaI zarIrane roga maTADavA mATe -ema viSayonI AzAthI aneka kudeva-devInI mAnatA kare che, ne mithyAtvanA sevanathI saMsAramAM ja bhame che. bhAI, tane te sAcA gurunA upadezarUpa prasAda maLyo che, te tuM e badhI bhramaNane cheDI de ane sAcA devanuM svarUpa jANa. - jema kaDavI tuMbaDIne aneka nadI-sarovara-kuMDa ke samudramAM snAna karAvavAthI kAMI tenI kaDavAza maTatI nathI, tema AtmAne bhUlIne, A zarIrane aneka tIrthonA pANImAM nAna karAvavAthI kAMI tene aMdara pApa mela dUra thatA nathI. AtmAne oLakhIne mithyAtvAdi cheDe te ja pApa chUTe ne sAcI tIrthayAtrA eTale ke mokSamArgamAM gamana thAya. enA bhAna vagara jIvo mithyA mArgamAM ne kutIrthomAM bhamI rahyA che. have kaI pUche ke "kutIrthomAM te sAcA deva nathI, paNa jinamaMdiramAM ke samedazikharazatruMjaya vagere sutIrthomAM te deva birAje che ne?" te tene uttara kahe che- tithahi devali deu Navi ima suikevali vuttu / dehA-devali deu jiNu ehau jAriNa Niruttu // 42 // tIrthama dire deva nahi e zrutakevaLI vANa; tana-maMdiramAM deva jina, nizcayathI tuM jANa. (42) Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasa bedhana ] { 91 OM bhAI ! jinamaMdiramAM ke siddhakSetra vagere tIrthAMmAM bhagavAnanI sthApanA che--e kharU'; paNa caitanyabhAvarUpa pariNamelA bhagavAna kaI tyAM nathI, te caitanyadeva te| dehamaMdiranI aMdara birAje che--ema nizcayadRSTithI tuM jANuM. mUrtimAM bhagavAnanI sthApanA che paNa mUrti pAte bhagavAna nathI. temAM jemanI sthApanA che te kharA bhagavAna eTale ke bhAvanikSeparUpa bhagavAna sa'paramAtmA te samavasaraNamAM birAje che-te che; ane te bhagavAna paNa tane kharekharA svarUpe kayAre dekhAze ?-ke jyAre tuM aMtarmu kha thaIne A dehama`diramAM birAjamAna peAtAnA jJAnasvarUpa bhagavAna caitanyadevane svAnubhavathI dekhIza. sva-paramAtmAne dekhIza tyAre ja bIjA paramAtmA kevA che tene tu eLakhIza; ane tyAre ja tane khabara paDaze ke mUrtimAM jenI sthApanA che te deva kANu che, kevA che, ne kayAM rahelA che ? 500 dhanuSanA sImaMdhara paramAtmA A pAMcadhanuSanA madiramAM kaI rIte birAje ? te teA samavasaraNa vacce 500 dhanuSanA dehamaMdiranI adara, peAtAnA sarvajJasvarUpamAM tanmayapaNe birAje che. tyAM paNa bahAranI AMkhathI te tuM temanA suMdara zarIrane dekhIza, -te kAMI sAcA bhagavAna nathI; sAcA bhagavAna te| tane tyAre ja dekhAze ke jyAre aMtaranA jJAnacakSune kheAlIne peAtAnA bhagavAnane dekhIza. (samayasAra gA. 31 mAM kuMdakuMdasvAmIe e vAta bahu sarasa rIte samajAvI che. atyaMta priya evI te gAthAnA bhAve nuM ghAlana, muMbaI-ispitAlamAM a`tima divaseAmAM paNa gurudeva khUba bhAvapUrvaka karatA hatA.) madira-mUrti ke tImAM sthApanA dvArA paNu, yAda tA karavAnA che sarvAMna-vItarAga bhAvarUpa paramAtmAne; ane te paramAtmAdvArA paNa peAtAnA tevA paramAtmasvabhAvane lakSamAM levAnA che. peAtAnA paramAtmAne bhUlIne ekalA bahAramAM ja joyA kare teA meAkSamAga hAthamAM Ave tema nathI, ne bhagavAnanuM paNa sAcu' svarUpa eLakhAya tema nathI. jinama`diramAM darzIna-pUjana karavA ke sammedazikhara-gIranAra-zatruMjaya vagere tIrthAMnI yAtrA karavI, te kAMI ajJAna ke mithyAtva nathI; temAM te mekSagAmI siddhonuM ne munivaronuM smaraNa che; jJAnIne paNa teve bhAva Ave che, paNa tenI maryAdA te jANe che. jema sthApanAnA -cItarelA ke ketarelA hAthI hAya, tenA upara besIne kAMI pAMca gAune mAraga na kapAya; tema bahAranA tImAMthI ke mUrtimAMthI AtmA ke samyagdarzanAdi mekSamAga na maLe; meAkSamAga tA aMtaramAM birAjamAna Atmadeva pAsethI ja maLe che ema jJAnI jANe che. ajJAnI te Atmadevane bhUlIne, jANe bahAramAMthI ne rAgamAMthI AtmAnA dhama maLI jaze ema mAne che. te mithyAmAnyatA cheDAvavA ne aMdaranuM AtmasvarUpa batAvavA A vAta samajAvI che; kAMI jina-pUjana ke tIrthayAtrA vagerenA niSedha nathI karyAM.--temAM zubharAga che; AtmAnA anubhavarUpa dharma tenAthI judI cIja che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 ] [ gasAra-pravacanaH 43-4pa keI kahe ke-kutIrthomAM javAthI te dharma na thAya paNa sutIrthomAM javAthI te dharma thAya. te kahe che ke he bhAI! AtmAnA jJAna vagara koIne dharma ke mokSa thata nathI, ne bhavane aMta Avate nanI. jJAnasvarUpI bhagavAnane oLakhyA vagara tuM pUjana konuM karIza ne dhyAna kenuM dharIza? mUrti sAme bahAramAM joye kAMI Atmaanubhava nathI thate aMtarmukha thaIne. AtmAmAM najara karyo ja samyagdarzana ne svAnubhava thAya che. -A rIte aMtarmukhI svAnubhava karAvavA A upadeza che. kAMI bhagavAnanA darzana-pUjananA niSedha mATe A vAta nathI. gRhastha-zrAvaka kAMI Akho divasa AtmaciMtanamAM rahI zakatA nathI, bIjI azubha pravRtti choDIne te dararoja devadarzana-pUjana-svAdhyAyAdi kare che, ne te tenuM haMmezanuM kartavya kahyuM che. bhagavAnanA darzana vaDe aMdaramAM te potAnA iSTane yAda kare che. samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpe pariNamele AtmA pote kharekhara bhAva-tIrtha che, te pote ratnatrayavaDe saMsArane tare che. saMsArathI tarIne je kaI che mokSamAM gayA....jAya che.... ne jazete badhAye AtmAne aMtaramAM dekhe ke bahAra? aMtarmukha AtmAnuM avalokana karI karIne ja badhAya che mokSa pAmyA che. he bhavya! mekSane mATe tuM paNa Atmadevane aMtaramAM dekha. tene dekhyA vagara bahAranA tIrthonI yAtrA kaye paNa bhavasamudrathI tarAtuM nathI... puNya baMdhAya che paNa bhavabhramaNa te cAlu ja rahe che. mATe pharI pharIne kahe che ke he jIva! aMtaramAM AtmAne dekha. bIje AmA zedha mA! -42, are jIva! caitanya-deva tuM pite che...bahAramAM kAM zeAdhe che ? dehA-devali deu jiNu jaNu devalihiM Niei / hAsau mahu paDihAi ihu siddhe bhikkha bhamei // 43 // mUDhA devali deu Navi Navi sili lippai citti / / dehA-devali deu jiNu so bujjhahi samacitti // 44 / / titthai deuli deu jiNu savvu vi koi bhaNei / dehA-devali jo muNai so bahu ko vi havai // 45 // dehadevaLamAM deva jina, jana dere dekhaMta; hAsya mane dekhAya A, prabhu bhikSArthe bhamata. (3) nathI deva maMdira viSe, deva nI mUrti na citra deha-devaLamAM deva jina, samaja thaI samacitta. (44) Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] tIrtha maMdire deva jina, loka kathe sahu ema; viralA jJAnI jANutA, deha-devaLamAM deva. (45) jenI pAse mahAna riddhi-siddhi hoya e rAjA-mahArAjA vagere mahApuruSa, je hAthamAM ratnajaDita zakerUM laIne bhIkha mAMgavA nIkaLe, te te joIne loko hase che....ke are ! moTo rAjA thaIne bhIkha mAMge che! tema ahIM yogIrAja kahe che ke are, AzcaryanI vAta che ke-ahIM A dehadevaLamAM ja bhagavAna AtmA pote jinadeva birAje che, chatAM ke tene bahAranA devAlayamAM zedhe che! prabhu pite pitAne zodhI rahyo che !! jJAnI te jANe che ke mAro caitanyadeva mArAthI dura nathI, bahAra nathI, mArAmAM ja che, he bhAI! tuM samacitta thaI, madhyastha bhAvathI A vAta samaja ke zilAmAM, lepamAM ke citra vagere pudagala-paryAyamAM, cita prabhune vAsa nathI. jinadeva je pitAne AtmA ahIM ja zarIranI aMdara birAje che. jagatanA leke tene bahAranA tIrtho ane maMdiramAM zodhe che, jJAnI tene zuddha upayoga vaDe potAnI aMdara ja dekhe che.--paNa evA AtmajJAnI che viralA ja che. juo, A dehAnA paramArtha bhAvane samajyA vagara koI tene viparIta Azaya samajIne ema kahe ke jainadharmamAM mUrtipUjA vagere vyavahAra nathI, te te vAta barAbara nathI. je jIva potAnA svAnubhavamAM rahI zake tene te bAhyalakSa ke bAhya-AlaMbana chUTI jAya che; paNa jeno upayoga aMdara sthira rahetuM nathI ne caMcaLa thaIne bahAramAM te bhame ja che, -ne tene viSaya-kaSAyenI bIjI pApa pravRttio karatAM, devadarzana vagere zubha pravRtti hoya che ane tyAM mUrtipUjA vagere vyavahAra hoya che. jenasiddhAntamAM nikSepa cAra prakAranA kahyA che- nAma, sthApanA, dravya ne bhAva; te cAre nikSepadvArA vastunuM jJAna thAya che je sthApanA-nikSepane na mAne te te saMbaMdhI pitAnA jJAnane ja niSedha thaI jAya che. temaja "sthApanAne ja "bhAva" (asalI vastu) samajI le te paNa bhUla che. "bhAvanikSepa' eTale asalI bhAvavALI mULavatu, tene jANyA vagara, bIjAmAM tenI sthApanAne khare nikSepa thaI zaktA nathI. sAce hAthI jANyo hoya te ja bIjAmAM tenI sthApanA karI zake paNa sthApanAnA hAthIne sAce ja hAthI mAnIne tenA upara savArI karavA jAya...te zuM te hAthI cAle? eka pagaluMya na cAle tema sAcA bhagavAnane (jJAnasvabhAvI AtmAne) eLakhyA vagara, bAhyalakSe mekSamArgamAM eka pagaluMya cAlI zakAya nahIM, sAcA bhagavAnane oLakhato hoya te ja mUrti vageremAM tenI sthApanA karI zake. ane teneya khyAla che ke A mUrtimAM te bhagavAnanI mAtra sthApanA che; sAcA bhagavAna te jJAnasvarUpamAM tanmayaSaNe birAjamAna AtmA che. tenA lakSa mATe ne temAM Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 ] " [ sArapravacana : 43-44-45 ekAgra thavA mATe A bAsthApanA te nimitta . A rIte mUrtine dekhatAM aMdaranA bhagavAnane dhamI jIva yAda kare che; ajJAnI te aMdaranA caitanyabhagavAnane bhUlIne mUrtimAM ne rAgamAM ja rokAI jAya che. tene kahe che ke are mUrakha ! tArA A dehadevaLamAM eka moTA deva birAje che, jevA bhagavAnane tuM bahAramAM zodhe che tevA ja tArA aMtaramAM birAje che. tenA darzana te kara ! tene dekhIne he citanya! tuM pite jinapratimA thA ! tArA nija-maMdiramAM caitanyadevane dekhatAM tuM bhavane pAra pAmIza. parasanmukha je kAMI nahIM vaLe. prazna -sthApanA-nikSepamAM, mUrtimAM bhagavAnano namUno te che ne? uttara :-AtmA to ahIM che ke tyAM? A AtmAne ekkaya guNa kAMI tyAM nathI. sthApanA dekhIne, tArA jJAnane laMbAvIne tuM bhagavAnane bhale yAda kara, paNa te bhagavAnanA AtmAnA keI dravya-guNa ke paryAya kAMI sthApanAnI vastumAM AvatA nathI. jyAM kharekhara AtmA nathI temAM zodhe te AtmA kyAMthI maLe ! paramAtmasvarUpanI prApti-anubhUti ahIM pitAmAM ja thAya che ke tyAM bahAranI vastumAM? AtmAnI prApti-anubhUti ahIM pitAmAMthI ja thAya che, bahAramAM para sAme joIne te nathI thatI. bahAramAM bhagavAnanA darzana-pUjana-stavanano bhAva dhAmatmAneya hoya, te puNyabaMdhanuM kAraNa che; te pApanuM kAraNa nathI, temaja mekSanuMya kAraNa nathI. mekSa te pitAnA vItarAgasvabhAvanI sanmukhanA samyagdarzana-jJAna-cAritra vaDe ja thAya che...Ama jainazAsanamAM kahyuM che. praznaH-mUrti vagerene dekhatAM AtmAnuM smaraNa te thAya che? uttaraH--jene pahelAM AtmAnA avagraha-IhA-avAya ne dhAraNA thayA hoya eTale ke svasammukha thaIne tenuM svarUpa jANyuM hoya tene pachI tenuM smaraNa thAya. paNa jANyA vagara smaraNa kanuM? AtmAne sAce nirNaya te aMdaramAM svalakSe potAmAM upayoga mUkIne thAya che. bahAramAM paranA lakSe kAMI AtmAne nirNaya thatuM nathI. jJAnI mUrtine joIne AtmAne yAda kare che paNa te ahIM pitAmAM (jayAM svAnubhavathI AtmAne dekhyo che tyAM) yAda kare che; kAMI mUrtimAM potAnuM astitva nathI dekhatA. jema mUrtimAM munirAjanI sthApanA hoya ne tene kAMI prazna pUcho te te mUrti kAMI praznano javAba nathI detI, kema ke temAM kAMI sAkSAta bhAva-muni beThA nathI, sthApanA che; tema bahAramAM mUrti vageremAM AtmAnI sthApanA che, zAstromAM "AtmA" lakhele che, paNa bhAvarUpa sAce bhagavAna AtmA te ahIM pitAmAM jJAna AnaMda svarUpanI aMdara tanmayapaNe rahele che, tenI sAme jaIza to te tane javAba Apaze-eTale ke AnaMdane anubhava deze. bhAI! A te vItarAgI saMtenA mokSa mATenA raNakAra che! Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] maMdira che, mUrti che, pUjA-bhakti che, zubharAga che, vyavahAra che-e te badhI khabara che, leko paNa te te jANe che, paNa ahIM te jene jANavAthI mekSa pamAya ne bhavaduHkhathI AtmA chUTe evA paramArtha svarUpanI vAta saMte tane samajAve che. jinamaMdiramAM jaIne bhagavAna sAme avAja kare ke "tame caitanya bhagavAna che." tyAM sAmethI e ja pratidhvani Ave che ke "tame caitanya bhagavAna che. eTale ke he jIva! bhagavAnane tuM tArAmAM zedha...tArA bhagavAna tArI aMdara beThA che. jJAnI jANe che ke "mere prabhu nahIM dUra-dezAMtara...mahimeM hai. mohe sUjhata aMdara." sarvajJa paramAtmA jinavaradeva pratye mumukSu jIvane -AtmajJAnIneya bhaktinA bhAva te Ave ja, temanAM darzana-pUjana-Adara-satkAra-cintana vagere badhuMya kare, paNa te ja vakhate aMtaramAM jANe ke AvuM paramAtmApaNuM mArA svabhAvamAM che, ne temAM ekAgra thatAM te pragaTa thaze. arere, loko kevA bhUlyA che ke...pitAmAM paramAtmApaNuM bharyuM hovA chatAM tene dekhatA nathI ne rAga pAse bhIkha mAMge che ke tuM mane bhagavAnapaNuM Apa! -viSayane bhikhArI thaIne tenI pAse paNa bhIkha mAMge che ke tame mane sukha Ape ! -elA mUrakha ! tArAmAM te je...mahAna sukhanA bhaMDAra tArAmAM bharyA che chatAM bIjA pAse mAMgatA tane zarama nathI AvatI? rAgamAM ne viSayamAM sukha che ya kayAM....ke tane Ape! bhagavAna thaIne maphatane bhIkha mAMga mA! bahAramAM bhagavAna nathI.te, aMtaramAM bhagavAna che tene kevI rIte dekhavA? - kahe che ke samacittavALo thaIne dekha. samacitta eTale rAgadveSa vagarane upayoga, evA upayoga vaDe aMdaramAM tArA AtmAne dekha....tane tArAmAM ja bhagavAna dekhAze. upagane bahAramAM bhamAvatAM samacitta nathI rahetuM, rAgadveSarUpa viSamatA thAya che. jeNe A rIte samacitta" thaIne caitanyamUrti Atmadevane pitAnI aMdara dekhI lIdhA, tene pachI dehanI kriyAmAM ke zubharAgamAM kyAMya mamatva nathI rahetuM te hoya te paNa tene te mekSanuM sAdhana mAnatA nathI. AvA paramArtha AtmAnA anubhava vagaranA ja sAcA mekSane te jANatA nathI, ne puNya te saMsArane hetu hevA chatAM tene teo mokSano hetu mAne che. - paramArtha bAhya jIvo are, jANe na hetu mokSane; ajJAnathI te puNya I -hetu je saMsArane." -puNyarAga te saMsArane hetu che, tenA vaDe kadI mekSa pamAte nathI -ema gIjane kahe che. aMtaraMga zuddhi vagara bahAranA zubha-AcaraNathI dehanI kriyAthI mokSanI AzA karavI te te retIne pIlIne telanI AzA karavA jevuM nirarthaka-mithyA che. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAra-pravacana : 43-44-45 96 ] he jIva! potAnA paramAtmasvabhAvanI sAme joIza te tuM paramAtmA thaIne mekSamAM jaIza...paNa je paranI pAse bhIkha mAMgIza te pAmara thaIne saMsAramAM bhaTakIza. aMtaramAM nija-paramAtmAne dekhanArA jJAnI viralA ja hoya che. te jJAnaya maMdiramAM jAya, darzana-pUjana kare, bhakti-stuti evI kare ke romAMca ulasI jAya; bhagavAnane parama upakAra vate che -ema jANe.....zrImad rAjacaMdrajIe paNa lakhyuM che ke - jinabhakti grahe takalpa ahe! bhajIne bhagavaMta bhavaaMta lo.' hA , giranAra : ka tA Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ! [ 97 -AvA prakArane vyavahAra jJAnIne hoya che, paNa AtmAne to te pitAnA aMtaramAM dekhe che, bahAramAM ke rAgamAM nathI zodhatA. bhAI, tAre jJAnI thavuM hoya ne bhavathI pAra thavuM hoya te tuM paNa aMtaramAM potAnA AtmAne jina samAna dekha. bhagavAnanI mUrti sAme joIne besI rahe ne evI AzA rAkhe ke jANe hamaNAM bhagavAna bolaze...ke darzana deze! paNa bhAI, tyAM kyAM bhagavAna beThA che !! sarvajJa paramAtmA te videhamAM beThA che; ane temanA jevA tArA paramAtmA tArI aMdara beThA che; temAM najarane ekAgra karIne dekha, te kSaNamAM tane paramAtmAno sAkSAtkAra thaze ne mahA AnaMda sahita tuM mokSane sAdhIza. jema gIranAra vagere tIrthamAM jatAM neminAtha bhagavAna yAda Ave ke ahIM bhagavAne dIkSA lIdhI, ahIM AtmadhyAna karIne kevaLajJAna pAmyA ne ahIMthI mokSa padhAryA. ema potAnA jJAnanA sAmarthyathI temane yAda karIe chIe, paNa kAMI atyAre te bhagavAna pote gIranAramAM birAjatA nathI, te bhagavAna te siddhAlayamAM pahoMcI gayA che. paNa sthApanA -nikSepa dvArA jJAnamAM temane yAda karIe chIe, -evo vyavahAra che. AtmAmAMthI ja paramAtmApaNuM Ave che" evo paramArtha jANanArA A jagatamAM viralA ja hoya che. -jagata bhale na jANe paNa jinarAja ane jJAnI ane te te vAta jANe che ke prasiddhapaNe batAve che. ("hA mathI nA nA hai...nAnata hai gina') upAdAna-nimittanA saMvAdamAM, nimitta kahe che ke he upAdAna ! mane te AkhuM jagata jANe che, paNa tuM -upAdAna keNa che tenuM nAma paNa jagata jANatuM nathI. tyAre upAdAna javAba Ape che ke are nimitta ! jagatanA ajJAnI leke na jANe tethI zuM thayuM? -kArya upAdAna-zaktithI ja thAya che e vAta samyagdaSTi jIva ane jinarAja te jANe che. tema ahIM, mekSanA zuddha upAdAnarUpa paramArtha jIvanuM svarUpa jANanArA ja bahu thoDA che; saMsArano moTo bhAga paramArtha svarUpathI dUra che, paramArtha AtmAne anubhava karanArA ja bahu ja thoDA che. paNa tethI zuM thayuM? pote aMtaramAM paramArtha AtmAno anubhava karI le te pote saMsArathI chUTI jAya che. he jIva! tane bhavaduHkhane Dara lAgyo hoya ne mikSasukhanI abhilASA jAgI hoya tenuM aMtaramAM tArA bhUtArtha svabhAvane paramAtmasvarUpe dekhate mATe A saMbaMdhana che. [ A rIte dohA 41 thI 45 sudhImAM paramArtha bhagavAna" kyAM che ne kevA che te batAvyuM. have, tevA bhagavAnane jANIne tuM dharma rasAyananuM pAna kara -jethI tAre bhavaroga maTe -ema kaheze. ] (41-45) A. 13 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 ] [ ga sAra-pravacana : 46 bhavaroga maTADavA dharmanuM amRta pIo. jai jarA-maraNa karAliyau to jiya dhamma kre|| dhamma rasAyaNu piyahi tuhuM jima ajarAmara hohi / / 46 / / jarA-maraNa bhayabhIta je, dharma tuM kara guNavAna, ajarAmara pada pAmavA...kara dhamauSadhi pAna. (46). saMsArathI bhayabhIta jIvane dharmanuM saMbodhana karatAM yegIndumunirAja kahe che ke he jIva! je tuM jarA-maraNathI bhayabhIta he to ajarAmara thavA mATe dharmarUpI amRtanuM pAna kara. A saMsAramAM rega-vRddhAvasthA-maraNa vagere ghera dukhethI je te vyAkuLa he te svAnubhavarUpI dharmarasa pIte dharma saMsAranA duHkhathI ugAre che ne mokSasukhamAM sthApe che. janma-maraNanA duHkhethI chUTIne amarapadane pAmavA mATe ratnatraya dharma jevuM auSadha bIjuM kaI nathI. bhAI, te kaSAyane rasa to anAdithI cAkhe, tenA vaDe tAro bhavaroga maTo te nahi, UlaTuM AkuLatAne dAha thaye ne saMsAramAM bhramaNa thayuM. saMsAranA vide-dAktaree TI. bI, kensara vagere rogonuM auSadha zepyuM paraMtu janmamaraNane roga maTADavAnuM keI auSadha temanI pAse nathI. te bhavaroga maTADavAnuM auSadha te bhagavAna jinadeve zeThuM che;-te kayuM auSadha? - ke ratnatraya-dharmarUpI rasAyaNa te bhavaraga maTADavAnuM amogha auSadha che. tenuM sevana kara. atizaya rUpavALA cakravartI sanatakumArane munidazAmAM bhayaMkara koDhane roga thayela eka deva vaidyanuM rUpa laIne Avyo ne kahyuM-prabhe! AjJA Ape te mArI auSadhithI Apane rega eka kSaNamAM maTADI dauM. tyAre munirAja kahe che : he vatsaA dehane roga maTI jAya evI labdhi te mArA ghUMkamAMya che...dehanI mane ciMtA nathI. mAre te mArA AtmAne A bhavaroga maTADe che...tenuM auSadha hoya to te roga maTADa. tyAre deva kahe che-pra! e bhagarogane maTADanAruM ratnatraya-auSadha te ApanI pAse che. - A dRSTAntathI kahe che ke he jIva! tuM dehanI cintA na kara, AtmAne bALanAre kaSAyoga-mithyAtvare tene maTADavAne upAya kara- rAja samAna rahyuM nava...tAreM sAkRta che' Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana | [ 99 zuddha caitanyarasa.. parama zAMtarasa AtmAmAM bharyo che, bhedajJAna-aMjali vaDe te dharmarasanuM pAna kara....te badhA roga maTI jaze....zarIra ja nahi rahe,-pachI roga ke ne janma-maraNa kevA ? dharmarasanA sevanathI tuM siddhapada pAmIne ajara-amara thaI jaIza. he jIva! bhavaroga eTale mithyAtva ane kaSAya, te maTADavA mATe vitarAgadevanI AjJA samAna ke pathya nathI, jJAnI guru samAna keI vaidya nathI ne Atmasanmukha vicAra-dhyAna jevuM kaMI auSadha nathI. upagane aMdara joDIne AvA dharmaauSadhanuM pAna karatAM tArI AtmabrAMti TaLaze ne tane AtmazAMti maLaze. anAdine bhayaMkara bhavoga maTADavAno tane atyAre avasara maLyo che, te dharmaauSadhinuM barAbara sevana karIne tArA bhavarogane maTADa. | have, A dharma kema na thAya, ne kema thAya? te baMne vAta kaheze.] eka buddhimAna mANasa....mUrakha banI gaye. aMdhArAmAM mANasa je AkAra che dekhIne tenI sAthe vAta karavA lAgyA tenI sAthe prema kare, vaLI te na bole eTale khIjAya....ema rAga-dveSa karI karIne AkhI rAta duHkhI thayo.tema jJAnasvarUpa AtmA...ajJAnI bane....te ajJAnane lIdhe jaDa zarIrane pitAnuM mAnI beThaka zarIranA sukhe huM sukhI, ne tenA dukhe huM duHkhI; huM beluM, huM khAuM... huM janma...maruM..ema zarIranI ja ceSTAne potAnI mAnIne te duHkhI thayo. pachI zuM thayuM? te sAMbaLe! pachI jarAka prakAza che ne keIe tene samajAvyuM : are mUrakha ! A che kyAM mANasa che? A te jhADanuM ThuMThuM chebasa, te jJAna thatAM ja buddhimAna mANasa samajI gayA ke are ! A jhADanA kuMThAne mANasa samajIne meM atyAra sudhI khAlI mahenata karI. tema jJAnasUrya UgatAM AtmAne bhAna thayuM ke, are ! A zarIra te jaDa che; huM cetana chuM. zarIranI khAvuM-pIvuM bolavuM vagere ceSTAne A mArI mAnIne, temAM rAga-dveSa karIne huM atyAra sudhI nakAmo duHkhI thaye. have te dehathI bhinna pitAnuM caitanyasvarUpa jANIne, citanyamaya ceSTA vaDe te jIva sukhI thaye. . A rIte ajJAnathI jIva duHkhI thAya che, ne bhedajJAnathI jIva sukhI thAya che. - [ samAdhizataka dehA 21-22 | huM Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 ] dharma...te kyAM che? ne [ gasAra-pravacana : 47-48 kyAM nathI? dhammu Na paDhiyaI hoi dhammu Na potthaa-picchiyii| dhammu Na maDhiya-paesi dhammu Na matthA-laMciyaI / / 47 / / rAya-roSa be pariharivi jo appAraNa vasei / so dhammu vi jiNa-uttiyau jo paMcama gai i // 48 / / zAstra bhaNe maThamA rahe, ziranA lUMce keza; rAkhe veza munitaNe, dharma na thAye leza. (47) rAga-dveSa be tyAgIne, nijamAM kare nivAsa; jinavara-bhASita dharma te, paMcama gati laI jAya. (48) dharma kAMI zAstra bhaNavAthI nathI tha; dharma pithI ke pachI vaDe nathI tha; dharma maThamAM pravezathI ke maDhImAM rahevAthI nathI thatuM, temaja dharma mAthAnA lecathI paNa nathI thato. -te kaI rIte dharma thAya che? -rAgadveSa baMne choDIne nijAtmAmAM je vase che tene ja jinabhagavAne dharma kahyo che, ne te dharma jIvane paMcama gatimAM laI jAya che, - siddhagati pamADe che. juo, A rAgadveSa vagarano, mekSanA kAraNarUpa dharma. A sivAya zubharAganI kiyAe paNa mekSanuM kAraNa nathI. praznA-zubharAgathI kSetravizuddhi te thAya che? uttara-ekaluM khetara kheDIne besI rahe paNa aMdara je bIja vAve nahi te zuM kAmanuM ? emAM kAMI anAja te na pAke. tema caitanyasvarUpa AtmAnA anubhavarUpa bIja vagara ekalA zubhabhAva kare tethI kAMI mekSaphaLa ke samyakatvAdi pAka pAke nahi-baha te devagatirUpI ghAsa pAke. ghAsa te Dherane khorAka che ! manuSya to anAja khAya; tema ajJAnI puNya-rAgano bhegavaTo kare che, jJAnI to caitanyanA atIndriya AnaMdane bhagave che.-te bhegavaTo kAMI puNyarAga vaDe nathI thatuM, AtmajJAna vaDe thAya che. ' are jIva! te vanamAM vasIne, mastaka mUDIne ke zAstra bhaNIne zuM karyuM? AtmAne te jANyo nahi, rAga-dveSane te cheDayA nahi, te tane dharma kyAMthI thAya? dharmanuM dhAma eTale ke "dhI" te AtmA pote che, te dhamImAM vasavuM te dharma che. dhamAMthI bahAramAM bIje kyAMya dharma nathI. prazna:-rAgathI munine dharma na thAya, paNa zrAvakane te thAya ? Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasAdhana che 1 101 uttara:-nahIM, zrAvakane ke munine, AtmAmAM vasIne jeTalA rAgadveSa choDe teTalo ja dharma che. rAga te dharma nathI, vItarAgatA te ja dharma che. kezane leca kare ne hAthamAM pachI vaye paNa aMdarathI mithyAtva ne rAgadveSa cheDe nahi, nijAbhAmAM vase nahi-tene jANe paNa nahi, te ene dharma kyAMthI thAya? dharma te tene kahevAya ke jenuM sevana mokSamAM laI jAya. je saMsAranI cAragatinAM dukhethI choDAvIne jIvane paMcama tirUpa mokSamukha pamADe-evo dharma karavA mATe he jIva! tuM aMtarmukha thaIne AtmAmAM vasa ne rAga-dveSathI dUra khasa. basa, "svamAM vasa ne parathI khasa.' AtmA ke? ke siddha bhagavAna . jemAM zarIra nathI, karma nathI, rAgadveSa nathI; vItarAgI jJAna-AnaMdathI bharele caitanyapiMDa AtmA che, temAM je vase eTale ke tenI sanmukha zraddhA-jJAna karIne ekAgra thAya, te jIva dharmAtmA che, je jIva zarIramAM -kamamAM ke rAgamAM vase che -temAM pitApaNuM mAne che tene dharma ke mekSa thato nathI. zubharAgamAM kAMI evI tAkAta nathI ke jIvane mokSamAM laI jAya. -jIvane mekSamAM laI javAnI tAkAta te vItarAgabhAvarUpa dharmamAM ja che. praznaH-zubharAgathI aDadhe mArga te kapAya ne? uttara-nA zubharAga te mArga ja kyAM che? e te saMsArane mArga che. zubharAgane je mokSamArga mAne te jIva mokSanA mArgamAM AvyuM ja nathI, pachI mArga kapAvAnI vAta kyAM rahI?--e te saMsAramAge che. caitanyasvabhAvamAM vasavuM te ja siddhapadano mArga che; prathama caitanyasvabhAvanI zraddhA karatAM ja aDadho mArga kapAI jAya che; ne pachI te svabhAvamAM lIna thaIne pUrNa vItarAga thatAM kevaLajJAna ane mokSa pamAya che. bhagavAne A dharma kahyo che, tene he jIva! tuM bhaktipUrvaka ArAdha. [47-48] jIvane kema saMsArane kema mekSa? 'viSayanA premathI bhavamAM bhaTakIza." "AtmAnA premathI paramAtmA thaIza." Au galai Navu maNu galai Navi AzA hu galei / mohu phurai Navi appa-hiu ima saMsAra bhamei // 46 // jehau maNu visayahaM ramai timu jai appa muNei / joiu bhaNai ho joiyahu lahu NivANu lahei // 50 // Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 ] [ yogasAra-pravacanaH 49-50 Ayu ghaTe, mana nA ghaTe, ghaTe na IcchA-moha: Atmahita phUTe nahi,ema bhame saMsAra. (9) jema ramatuM mana viSayamAM tema je Atma lIna; zIgha maLe nirvANapada, dhare na deha navIna (50) jIva je AyuSya bAMdhIne Avyo che te te pratyeka kSaNe ghaTatuM ja jAya che. eka kSaNa paNa evI nathI ke AyuSa vadhatuM hoya; paNa jIvane mananI tRSNA ne viSayanI AzA vadhatI ja jAya che, te ghaTatI nathI. arere, mUDha jIvane meha chUre che paNa pitAnA AtmahitanI skUraNa te karatuM nathI, tene vicAra karatA nathI. are jIva ! viSayane bhikhArI thaIne kSaNekSaNe tuM bhayaMkara bhAvamaraNamAM kema rAcI rahyo che? ("kSaNakSaNa bhayaMkara bhAvamaraNe kAM aho rAcI rahe !") yogIjane kahe che ke jo yogI ! jenuM mana jema viSayamAM rame che tema ja aMtarmukha thaIne potAnA AtmAmAM rame che te zIdhra nirvANa pAme. jenuM citta caitanyabhaMDArane jANIne temAM rame che te jIva paramAtmA thAya che. juo, kevI sAdI-sIdhI vAta che ! badhI vAta pitAnA upaga upara che. upagane tema vALa..ke Ama vALa! bahAramAM bhamatA upagane gulAMTa mArIne aMtara-caitanyamAM tuM joDI de. te tarata ja paramasukhane pAmIza. arere jIva! zuM tane pApane bhaya paNa nathI lAgatuM? zuM pApanA rasa ADe eka paLa AtmAnA hitane vicAra karavAnIye tane phUrasada nathI! Avo manuSya-avatAra ne Avo uttama suga mahAbhAgye maLe che, tene pApa-viSayamAM gumAvI de te enA jevI mUkhaI bIjI kaI? bhAI...bhavane bhAMgavAno A avasara...mekSane sAdhavAnuM A TANuM...tene tuM cUkI na jaIza. mehanA jhera pIne tane sukha nahIM maLe...viSayatRSNAnI Aga tane duHkhamAM bALaze.....mATe enAthI pAchA vaLI jA...ne samyagdarzana vaDe cetanyanA zAMtarasanuM pAna kara.....emAM ja tAruM kalyANa che. he bhAI! jene AtmarAma vahAlA che, tene viSaye vahAlA kema lAge? caitanyaprabhu te AnaMdajaLanuM sarovara che; ne viSaye te jhAMjhavA jevA che, -temAM zAMtinuM pANI nathI paNa baLatarA che. are, jene zubharAgane rasa che tene paNa viSayane ja prema che, tene vItarAgI citanyasvabhAva pratye prema nathI. bApu, rAgathI te tuM bahu duHkhI tha.... have te rAgane rasa cheDIne AtmAne premI thA. je "AtmapremI" thayo, te dharmAjIva AtmAmAM ja ramaNa karate karate zIdhra ekSapurImAM pahoMcI jaze. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] [ 103 ajJAnI rAgamAM ne viSayamAM sukha mAnIne temAM ja Akho AtmA homI ghe che ne duHkhI thAya che ane jJAnI atIndriya caitanyasukhanA svAdamAM lIna thaIne apaI jAya che ne mekSasukhane pAme che. mATe he jIva! vizenI prIti choDa ne AtmAnI prIti kara. 'AmAM sadA prItivaMta bana...AmAM sadA saMtuSTa ne, AnAthI bana tuM tRsa, tujane sukha aho ! uttama thaze." are, aMtaramAM AtmAno je prema lAge che te kone dekhADIe? e te aMdaranI jene lAgI tene lAgI che. vAraMvAra cittane upayoga temAM ja lAgyA kare che."--juo, A dhamInA aMtaranI dazA ! samyagdaSTinuM citta gADhapaNe caitanyamAM lAgyuM che. munionuM citta te caitanyarasamAM evuM lAgyuM che ke temAMthI bahAra AvavuM goThatuM nathI; temane upayoga aMtarmuhUrtathI vadhu vakhata caitanyathI bahAra rahetuM nathI, kSaNamAM nirvikalpa thaIne aMdara lIna thaI jAya che. jyAM sAro prema jAge temAM upaga lAge; caitanyanI prIti karIne temAM citta jeDatAM tuM alpakALamAM paramAtmA thaIza...tane uttama sukha thaze. caitanyatatva kaI adbhuta aciMtya che....tene prema thatAM ja jIvane AkhA saMsArane rasa UDI jAya che, devalekanA vaibhava paNa enA cittane lalacAvI zaktA nathI. mUDha-ajJAnI jIva bAhyaviSayanA rasa ADe caitanyatatvane jarAya prema karatuM nathI, temAM cittane joDatuM nathI. bAhya viSayamAM sukha kharekhara nathI, chatAM-sparzane vaza hAthI, rasane vaza mAchaluM, gaMdhane vaza bhamare, varNane vaza pataMgiyA ane zabdane vaza haraNiyA, ema ekeka IndriyanA viSayamAM lIna thayelA te jI viSayavaza prANa paNa choDe che...te, kharekhara AnaMdathI bharelo atIndriya caitanyaprabhu AtmA...tenA mahA AnaMdamAM jenuM citta lIna thayuM te jJAnIjane game tevI pratikULatA vacce paNa tenI Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 ] [ yeAgasAra-pravacana : 49-50 laganI-prIti-choDatA nathI; zarIrAdinuM game te thAe paNa caitanyane prema temane chUTate nathI. -AvI AtmalaganIvALA jIvA alpakALamAM mekSane pAme...emAM zuM Azcarya ! --tema he bhavya! samyagdarzana pAmavA mATe paNa atmAnI AvI laganI lAgavI joI e. cittamAMthI viSayeAno rasa UDI jAya ne dina-rAta caitanyanI ja prItimAM citta lAgyu. rahe....tenA ja rasa ghUMTAyA kare. upayeganI AkhI dizA pharI jAya. bahuAranA mAna-apamAna jovA te na rokAya....caitanyanI laganI ADe bIjuM badhuMya tene nIrasa.... nIrasa... lAge. te jIva alpakALamAM ja peAtAnA upayAgane AtmAmAM ekAgra karIne tenA anubhava ane samyagdarzana kare che ja. AtmAnI sAcI laganI hAya ne AtmA na maLe -ema kema bane? peAtAnI vastu che eTale maLe ja. ahA, jayAM svAnubhava thayA tyAM, AnaMdasarovaranA te mAchalAne temAMthI bahAra AvavuM gamatuM nathI....caitanyarasamAM te masta thaI jAya che; te dharmAtmA evA Atmarasika thaI jAya che ke traNalAkanI vibhUti tene taraNAM jevI lAge che. he jIva! Ave! AtmAnA rasa kara....te mekSa tArA hAthamAM ja che. jue te kharA....Atmahitane mATe AtmAne jagADavA yegIee kevu' madhura sabeAdhana karyuM che! jene jenA ra`ga lAge che te bIjuM badhuM bhUlI jAya che. eka mANusa viSaya-tRSNAmAM eveA lIna....ke vezyAnA makAnamAM khArIe laTakatA sapane, doraDuM' samajI tene jhAlIne upara pahoMcyA....te'ya te mUrakhAne kAMI khabara na paDI. bIjo eka vepArI nAmuM lakhavAmAM evA mazagula....ke cApaDA nIcethI meTA eru cAlyA gayA....teya ene bhAna na rahyuM. bIjo eka mANasa saMsAranA vicAramAM evA layalIna thaI gayelA ke tenA dIkarAnA lagnanA varaghADe! ghara pAsethI vAjate-gAjate nIkaLyo taiya tene khabara na paDI....A badhA mAdyaviSayAmAM cittanI ekAgratAnA UMdhA --STAMta che; tema AtmAmAM cittanI ekAgratA thatAM munijane temAM evA lIna thAya che ke, bahAramAM siMha-vAgha ke nAga AvIne zarIrane khAtA hAya, zarIrane rU|I khALI nAMkhatuM hAya, -teya temAM lakSa jatuM nathI, bahAra zarIra saLagatuM hoya tyAM te| aMdara caitanyadhyAnamAM lIna thaI, kamene saLagAvI, kevaLajJAna pragaTAvI kSaNamAM meAkSamAM cAlyA jAya che. (zatru jaya siddhakSetra upara pAMDava-muni bhagava tAnI jema.) caitanyaprabhunI tAkAta koI apAra che! te viSayenA prema choDIne pote peAtAne prema ( eLakhANa zraddhA) kare to tene paramAtmA thatAM zI vAra ! 'huM A bhavaduHkhathI kayAre chUTuM ne AtmAne kayAre pAmuM ! '--ema jene aMtaramAM AtmalaganI lAgI heAya te jIva, bIjI badhI pArakI paMcAta cheDIne, sasArane rasa cheADIne, AtmAnA ja abhyAsamAM cittane joDe....vAravAra tenI ja carcA-vicAraNA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] [ 105 kare, guru pAse jaIne vinayathI enI ja vAta pUche; pUchatAM zaramAya nahi, ke mAna ADuM na Ave. juone, anubhavaprakAzamAM tenuM eka kapita-daSTAMta Ave che. eka jijJAsu koI jJAnI pAse jJAna levA gaye; jJAnIe tene baMdha pamADavA kahyuM ke najIkanA sarovaramAM eka mAchaluM rahe che tenI pAse jaIne mAMga...e tane jJAna Apaze. tyAre te jijJAsu kAMI taka ke mAna vacce lAvyA vagara, mAchalA pAse jaIne paNa pUche che...AvI jijJAsApUrvaka AtmAne samajavAno prema jAge, tenA anubhavanI laganI lAge, tyAM rAgano ne viSayone rasa chUTI jAya che, temAMthI citta dUra thaI jAya che, ne caitanyamAM ja cittane ekAgra karIne alpakALamAM te jIva paramAtmA thaIne paMcagatimAM pahoMcI jAya che. mATe he mekSAtha! tuM viSane prema choDa ne AtmAne prema kara [ 49-50] narakanA ghara jevuM zarIra tenAthI judA nirmaLa AtmAne bhAva jehau jajjaru garaya-gharu tehau bajjhi sarIru / appA bhAvahi Nimmalau lahu pAvahi bhavatIru // 51 // narkavAsa sama jarjarita, jANe malina zarIra; karI zuddhAtama-bhAvanA, zIdhra laho bhavatIra. (51) zarIra te narakanuM ghara che, tenI mamatA cheDIne pavitra AtmAnI bhAvanA kara to tuM dehAtIta evI mekSadazAne pAmIza. AtmA te AnaMdathI bhareluM ne moharUpa mela vagaranuM pavitra ghara che, temAM tAre vAsa che, tene badale viSTAthI bharelA narakagraha jevA A zarIrane tuM pitAnuM ghara kyAM mAnI beThe? jema narakanuM sthAna saDeluM ne bhayAnaka durgadhathI bhareluM che tema A zarIra paNa viSTA-mAMsa-mUtra-lehI vagere atyaMta apavitra malina padArthothI bhareluM narakanuM ghara che.....ema tuM jANa....ne AtmA AnaMdathI bhareluM pavitra ghara che-tenI bhAvanA kara...jethI tuM zIdhra bhavane pAra pAmIza. zarIra te kayAM jIva che?-are, anaMtA zarIre AvyA ne baLI gayA ke saDI A. 14 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 ] [ gasAra-pravacanaH para-pa3 gayA; devazarIra AvyuM te paNa TakayuM nahi, ne tIrthakaronuMya zarIra kAyama na rahyuM.-e te saMgI vastu che. AtmA dehathI jude, zAzvata caitanyasvarUpe birAje che. tenI bhAvanA karavAthI zarIra rahita evuM siddhapada pamAya che. ajJAnI caitanyatatvane bhUlIne, zarIrarUpe ja pitAne mAnIne tenI evI mamatA kare che-jANe ke temAMthI zuM ye laI lauM ! are bhAI! zarIramAM te lehI-mAMsa-para-hADakAM -viSTA ne pizAba bharyA che, kAMI sukha-zAMti-jJAna-vItarAgatA temAM nathI bharyA. enI uparanI jarAka cAmaDI kADhI nAMkhI hoya te zarIranA bIbhatsa dedArane javAya koI UbhuM na rahe. -evuM narakanuM ghara che. temAM mamatA zuM? rAgAdi maLa rahita zuddha AtmAne jANIne tenI bhAvanA karIza te zIdhra bhavathI pAra thaIza. ane je A narakanA gharanI mamatA karIza te pApane pioTale bAMdhIne jaIza narakamAM ! jema narakamAM sArabhUta kaMI ja nathI ne cArekora pratikULatAno pAra nathI, tema A zarIra paNa badhI apavitra dudhI vastunuM ghara che.-evA narakagharanI mamatA cheDa, ne azucibhAvanA bhAvI, tenAthI judA pavitra AtmAnuM cintana kara. arere, mehane lIdhe AvA apavitra narakagharamAM (-dehamAM) avataravuM ne tenI vacce jIMdagIbhara rahevuM-te, bhagavAna AtmAne mATe zaramanI vAta che! enAthI bhinna jJAnAnaMdasvarUpa AtmAnI evI ugra bhAvanA kara....ke jethI pharIne AvA dehamAM AvavuM ja na paDe. bApu! A zarIra te tArA dumana-karmoe jagatanA badhA kharAba padArtho bhegA karIne, tane temAM pUravA mATe banAveluM kedakhAnuM che, temAM sArI-sArarUpa vastu ekakeya nathI, AvA dehapIMjarAnI jelamAMthI tAre chUTavuM hoya ne siddhanagarImAM mukta-vihAra kare che te, atyaMta pavitra evA pitAnA paramAtmasvarUpanI bhAvanA kara. (51) - dhaMdhAmAM paDelA ke zAstranA paDhanArA jeo AtmAne nathI jANatA teo mokSane nathI pAmatA dhaMdhai paDiyau sayala jagi Navi appA hu muNaMti / tahiM kAraNi ye jIva phuDu Nahu rigavvANu lahaMti / / 52 // sattha paDhaMtaha te vi jaDa appA je raga muNaMti / tahiM kAraNie jIva phuDu raNa hu NivvANa lahaMti // 53 // Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasa edhana ] vyavahArika dhaMdhe phasyA, kare na AtamajJAna; te kAraNa jaga jIva te pAme nahi nirvANu. (para) zAstrapAThI paNa mUkha che je nijatattva ajANa; te kAraNa te jIva khare pAme nahi nirvANa. (53) saMsAranA sarve jIvA dhadhAmAM paDelA che ane AtmAne jANatA nathI tethI te jIvA nirvANane pAmI zakatA nathI. AkhAdi vepAra-dhaMdhA, rAMdhavuM, khAvuM, dIkarA-dIkarI vagere badhA rAganA dhadhA, ane viSayAnA prema, temAM vatA jagatanA jIvA rAganA dhaMdhAmAM phasAyelA che, pApa pravRttimAM paDacA che, temAMthI chUTA paDI AtmAne jANavA navarA thatA nathI,-evA jIvA meAkSane kayAMthI pAme ? | 107 koI kahe-vyavahAradhadhAmAM, azubhamAM phasAyelA te jIve te meAkSane na pAme, paraMtu ame e vepAra-dha dhAnI pravRtti choDIne AkhA di' zAstrabhaNataramAM lAgyA rahIe te....? -tenA javAbamAM kahe che ke-zAstra bhaNI-bhaNIne paNa jo AtmAne nathI jANatA teA te jaDa che mUkha che, te paNa mekSane pAmatA nathI. te paNa vyavahAranA dhaMdhAmAM ja phasAyelA che.--eka azubhadhA, ne bIje zubha dhA! aMne rAganA dhAMdhA che. dhA dhadheA te rAgathI bhinna AtmAne jANavAmAM che. AtmAne je nathI jANatA, te zAstra bhaNelA paDita hAya tApaNu tene 'jaDa' (arthAt mU) kahyo, kemake meAkSanA viSayamAM te te mUkha-jaDa jevA che; bahAranAM bhaNatara mekSa mATe zuM kAmanA ? bApu, tuM A manuSyapaNuM pAmIne vyavahAradhadhAmAM ne pApapravRttimAM ja jIMdagI AkhI DUbyA rahIza te AtmakalyANa kacAre karIza? bALapaNuM teA ramatamAM khATuM, yuvAnI viSayomAM ne vepAramAM gumAvI, vRddhAvasthAmAM zaktihIna thaInerayo; kayAreka zAsra-vAMcana vagere zubhapravRtti karI, te tyAM paNa dharmanA nAme rAgane ja peAdhyeA; rAga vagaranA caitanyasvabhAvane jANyA vagara bhavaneA pAra na pAmyA. jema koI mUrakhA jelanI aMdara UMTa upara besIne, ema mAne ke huM UMce beThA !-paNa te jelamAM ja pUrAyelA che. tema sa`sAranI jelamAM pUrAyele ajJAnI puNyanA UMTaDA upara besIne svargamAM jAya ne abhimAna kare ke huM U Mce caDayo....me. UMcA bhAva karyAM! paNa khApu! UMcA taiya sa'sAranI jelamAM che; puNyanA UTa upara caDayo tethI kAMI tuM ajJAnanI jelamAMthI chUTIne mekSa nahi pAmI jA. are, jelamAM pUrAvu e tA sajajanane mATe zaramanI vAta che, enAM abhimAna zA ? bhAI, AtmAne eALakhIne tenA zraddhA-jJAna-anubhava kara te ja tuM saMsAranI jelamAMthI chUTIne U'cu' ane mukta evuM siddhapadma pAmIza. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 ] | gasAra-pravacanaH para-pa3 ajJAnI keI azubharAgamAM phasAyA, keI zubharAganA rasamAM phasAyA, te rAgavaDe ne tenAM phaLa vaDe pitAne meTo mAne che, kaI paisAnA DhagalAthI moTAI mAne, kaI zAstranAM bhaNatara vaDe meTAI mAne, paNa rAga vagaranI nirvikalpa jJAnacetanA....AtmacetanA ..tenI apUrva mahAnatAne teo jANatA nathI, tethI teo mekSane pAmI zakatA nathI. gRha-dhaMdhAnI vacce rahIne ke zAstra bhaNIne paNa jeo jJAnacetanA svarUpa AtmAne anubhavI bhe che teo jarUra nirvANane pAme che. jagatane meTo bhAga te saMsAranA premamAM- rAganA rasamAM kheMcI gayA che, AtmAne prema jagADIne vyavahArane prema cheDanArA viralA ja siddhapadane pAme che. zAstrapAThIne paNa mUrkha kahyo , temAM kAMI zAstra bhaNatarano doSa nathI paNa te jIva AtmAne nathI jANatA mATe tene mUrkha kahyo che. zAstrano abhyAsa te dharmAtmA-munie paNa kare.-zAstranA rahasyabhUta potAnA AtmAne anubhava kare te kharI paMDitAI che. cothA guNasthAne nirvikalpa upagamAM apUrva AnaMdanA svAdathI bhareluM AtmajJAna pragaTe che, tene vizeSa zAstrabhaNatara na hoya te paNa "kharo paMDita" kahyo chekemake svabhAva ane parabhAvane judA pADIne mokSane sAdhatAM tene AvaDI gayuM che. bilADI Ave te UDI javuM...." ema bolatAM eka pipaTa zIkhe, paNa jyAre kharekhara bilADI AvI tyAre te UDI na gaye, ne bilADIe tene meDhAmAM pakaDyo tyAre paNa te pipaTa "bilADI Ave to UDI javuM..." ema raTaNa karato rahyo.-te pipaTiyuM bhaNatara zuM kAmanuM ? tema zAstromAM te parabhAvone choDIne zuddha AtmAne anubhava karavAnuM kahyuM che, tene badale, zAstra gokhavA chatAM paNa rAgane ja sAre mAnIne temAM rokAI gayo; mithyAtvanI bilADIe tene pakaDyo, mithyAtvathI chUTo paDIne paramArtharUpa pitAnA AtmAne na jANe, te tenuM zAstrabhaNatara zuM kAmanuM ? ane jJAnIo tene mUkha' na kahe te bIjuM zuM kahe? mUrkha kaho ke bahirAtmA kaho....je AtmAne jANato nathI te mekSane pAmato nathI. [ AtmavidyA ja bhavatAraka che-A saMbaMdhamAM eka paMDita ane nAvaDIyAnuM bedhapreraka dRSTAMta gurudeva ghaNIvAra ApatA te "adhyAtmasanDeza" pustakamAM jijJAsuoe vAMcI levuM. ] bhale ochA zAstra bhaNyA hoya paNa aMtaranA prayatna vaDe jJAnacetanArUpa thaIne AtmAne sAkSAtkAra jeNe karI lIdho teNe badhAya zAstrane sAra jANI lIdhe; kuMdakuMdasvAmI vagere yogIo tene "zrutakevaLI" kahe che...samasta jinazAsana teNe jANI lIdhuM che. jinavANI paDhavAnuM kharUM phaLa te paramArtha AtmasvarUpane jANIne nizcaya samyaktvanI prApti karavI te che..te ja kharI AtmavidyA che ne te ja muktinuM kAraNa che, eTale Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbaMdhana 3 [ 109 cAre anuyoga jANIne paNa temAMthI je anya dravyothI bhinna pitAnA paramArtha caitanyasvarUpane jANe che-anubhave che te ja nivaNane pAme che. AtmAne nahi jANanAra che bIjI game te pravRtti kare to paNa mekSane sAdhI zakatA nathI. "-te mokSane mATe zuM karavuM ?" te havenA dohAmAM kaheze. [52-53 ] bahu pUcha mA bAhyavRtti choDIne aMtaramAM jA. ne zuddhAtmAnuM grahaNa karIne mokSapurImAM jA...! maNu-iMdihi vi choDiyai bahu pucchiyai Na koi / rAyahaM pasaru NivAriyai sahaja uppajjai soi // 54 // puggalu aNNu ji aNNu jiu aNNu vi saha vavahAru / cayahi vi puggalu gahahi jiu lahu pAvahi bhavapAru / / 55 / / mana-IndriyathI dUra thA, zI bahu pUche vAta ? rAga-prasAra nivAratAM, sahaja svarUpa utpAda. (54) jIva pudgala be bhinna che, bhinna sakaLa vyavahAra: taja pudgala graha jIvatA zIdhra lahe bhavapAra. (15) he jIva! bIju kAMI pUcha mA !-basa, parama tatvamAM upayogane joDIne mana ane indriyone choDI de, eTale rAgano prasAra aTakI jaze ne sahajasvarUpa evI medazA utpana thaze. tuM Ama kara...to pachI mokSane mATe tAre bIjA keIne kAMI pUchavAnI jarUra nathI. pudagala anya che, jIva anya che, ane vyavahArarUpa badhA parabhAve paNa anya che. he bhavya! te pudgalane temaja parabhavone choDa ne zuddhAtmAne grahaNa kara...tethI tuM zIvra bhavane pAra pAmIza. juo, A TUMkAmAM bhedajJAna karAvIne mokSanI rIta batAvI. bhAI, mana ane indriya vaDe AtmA jaNAtuM nathI. AtmAne jANa hoya to mana ane IndriyethI temaja samasta vyavahArathI dUra thA. vadhu na pUcha; aMtarmukha upayoga kara eTale tAruM sahaja svarU5 tane pitAne spaSTa anubhavamAM AvI jaze. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 ] [ sAra-pravacana : 1455 anubhava karavAnI A rIta, samayasAra ga 144 mAM bahu sarasa samajAvI che. Indriya ane mana tarapha joDAyelA jJAna vaDe paranI prasiddhi thAya che, tenAthI atIndriya AtmAne anubhava nathI thate mATe tenAthI upayogane bhinna karIne.atIndriya thaIne caitanyasvarUpamAM upayoga jeDa....eTale te aMtarmukha upagamAM tane mahA AnaMdasahita AtmAne e sAkSAtkAra thaze, ke pachI bIjuM kAMI pUchavApaNuM hAre nahIM rahe. te svAnubhavamAM rAgane phelAva rokAI jaze ne vItarAga thaIne tAro AtmA potAnA sahaja svarUpathI ja mekSarUpa pariNamI jaze. mATe, (samayasAra gA. 206 mAM kahe che..tema) ati prazno na kara.....parama prItithI jJAnasvarUpa AtmAne jAte ja anubhava kara. 'huM eka zuddha sadA arUpI, jJAna darzanamaya khare: kaMI anya te mAruM jarI, paramANamAtra nathI are !" -A rIte zuddha AtmAne lakSamAM laIne tenuM svasaMvedana kara. zarIra tathA karmana saMbaMdharUpa vyavahAra, ke guNa-guNInA bhedarUpa vyavahAra,-te badhA vyavahArane choDa, ne zuddha jJAnamaya svatatvamAM sIdho upagane joDa.... tuM zIdhra bhavapArane pAmIza....kaI prazna ke zaMkA tane nahIM rahe. anubhava kema thAya?....nirvika95tA kema thAya?... kema thAya. kema thAya ?..." ema pUcha-pUcha karyA kare, paNa pariNAmane aMdara joDIne te anubhava kare nahi-te tene AtmA kayAMthI jaNAya? rAgathI judo paDI, aMdara UtarIne jANIza....pachI tAre pUchavApaNuM nahIM rahe, pitAnA jAta anubhavathI tuM niHzaMka thaI jaIza...tAruM svarUpa tane potAne ja AnaMdasahita spaSTa dekhAze-anubhavAze. mekSa ne samyagdarzanano A ja upAya che.-"bIjuM kahiye keTaluM ?....kara vicAra te pAma!" zuddha AtmA ekavAra zAnI pAsethI lakSamAM laI lIdho, pachI tenA atyaMta premapUrvaka vAraMvAra aMtaranA abhyAsa vaDe UMDo UtarIne jAte svAnubhava karavAno che.basa, have bIjuM kAMI pUcha mA! mana-Indrio taraphathI upagane pAcho vALIne aMdara sAyakasvabhAvamAM joDI de, ne AtmasAkSAtkAra karIne bhavapAra thaI jA. (54-55 ) caitanyamaya nirvikalpa tattvane vikalpathI pakaDavA jaIza to tuM thAkI jaIza. zAMta-jJAnacetanA vaDe ja tene anubhavamAM le. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMmelana jIvane na jANe tyAM sudhI bhavathI na chUTe * je javi maNNai jIva phuDu je pani jIu muNaMti / te jiNaNAhahaM uttiyA Nau saMsAra mucati // 56 // spaSTa na mAne jIvane, je nahi jANe jIva; chUTe nahi sasArathI, bhAkhe che prabhu jina. ( 56 ) pudgalathI ane parabhAveAthI spaSTapaNe bhinna evA zuddha-jIvane je anubhave che te zIghra mukti pAme che--ema AgalA dehAmAM kahyuM; have ahIM kahe che ke evA zuddha jIvane je nathI jANutA, nathI mAnatA, te jIva sa'sArathI chUTatA nathI. AtmA svAnubhUtinA pratyakSajJAnathI jaNAya teve che. keI kahe ke ame vikalpathI ' te AtmAne barAbara jANI lIdhe che paNa anubhavamAM AvatA nathI ?--tA kahe che ke tArI vAta khArI che; vikalpathI AtmA jANavAmAM Ave ja nahi, jJAna a Mtarmukha thaI ne vikalpathI dUra thAya tyAre ja AtmA niyamAM Ave; ne jJAnamAM A rIte sAcA nirNaya kare tene AtmAne anubhava thAya ja. te niNaeNya jJAnamAM thAya che, vikalpamAM nathI thato. vikalpa karatAM niyajJAnanI tAkAta kAI judI ja che. AvA jJAnathI AtmAne jANIne anubhavamAM lIdhA sivAya bIjI rIte bhavabhramaNamAMthI jIvanA chUTakAro ya nahi. 111 kharekhara te vikalpa te jJAna ja nathI, tene to acetana' kahyo che, tenAmAM AnaMda paNa nathI;--tenAthI AtmAnA nirNaya kema thAya ? AtmAne jANanAru jJAna tA svAnubhavanI laheravALu che, AnadarUpa che; te svasa`vedanathI ' sIdhu ' AtmAne pratyakSa kare che. ' sIdhu''eTale vikalpane vacce rahevA detuM nathI....sIdhuM AtmAmAM tanmaya thAya che. AvA jJAna vagara meAkSa thAya nahi, 6 ahA, AtmAnA paramasvabhAvamAM sthita satA, hatheLImAM AtmA batAve che ke are jIva! tuM te tArA hAthamAM ja chene ? tArA AtmA kAMI tArAthI dUra nathI, tArA jJAnamAM ja te vasI rahyo che. tArA AtmA vikalpamAM nathI, dehamAM nathI, jJAnamAM che; ne atarmukha jJAnavaDe te satata sulabha che. are, peAtAne AtmA peAtAne sulabha na hAya e kema bane? jenu pragaTa astitva che tenI nAsti keNu kahe? atasu kha thaI ne peAtAnA astitvane mAne, ne svAnubhavathI jANe tyAre bhavapAra pamAya che. Ave anubhava karanArA dhamI jIvA kAI vyavahAramAM phasAyelA hAtA nathI, badhAya vyavahArathI te mukta che, chUTA che. abheda AtmaanubhUtimAM kaI guNabheda paNa nathI tyAM bIjA vyavahAranA laMgaranI zI vAta ! Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 ] [ yogasAra-pravacana : 57 bodha" te bodhasvarUpa AtmAmAMthI Ave che, koI rAgamAMthI ke paramAMthI bodha nathI AvatuM. * jema retImAM tela nathI paNa talamAM tela che, * jema jhAMjhavAmAM jaLa nathI paNa sarovaramAM jaLa che; * tema vANI ke vikalpamAM bodha nathI, paNa bodhasvarUpa AtmAmAM baMdha che. je badhathI bharelA caitanyasarovaramAM DUbakI mAre che te ja Atmabodhane pAme che. vikalpanA mRgajaLamAM gothAM khAya tethI kAMI Atmadha maLe nahi. AtmA jyAM che temAM upagane joDavA vagara Atmabodha thAya nahi ne saMsAra chUTe nahi. (eka zrotA kahe che:) are, Apa AtmAne jANavAnI vAta karo cho, paNa bahAramAM moMghavArI keTalI che !! (gurudeva uttaramAM kahe che.) are, paNa ahIM (aMdaramAM) te seMghavArI che. Atma samIpamAM ja che ne tenI aMdara ekAgra thaIne jANavA mAMge te jANI zakAya che,-temAM kAMI bahAranI meMghavArI ADI AvatI nathI. aMtaradRSTithI jotAM paramAtmatattva satata sulabha che, caitanya "bhAva" vaDe te tarata maLe che; ne atyAre tenI prAptino sukALa che.....te soMghuM che....sulabha che. te levA mATe kaI pAse lAcArI karavI paDe tevuM nathI, svAdhInapaNe potAnI meLe pitAmAMthI laI levAya evo AtmA che. mATe he bhavya! je tAre bhavathI chUTavuM hoya te, caitanyasvarUpa AtmA pratye parama prema lAvIne tene samajavAno utsAha kara, udyama kara. tane te jarUra samajAze ne tuM jarUra mokSane pAmIza. (56) jIvanuM svarUpa jANavA mATe nava daSTAMta rayaNa dIu diNayara dahiu-dudhdhu-ghIvaM pAhANu / suNNau ruu phalihau agiNi Nava diLaMtA jANu / / 57 / / ratna, dIpa, ravi, dUdha-dahIM-dhI, patthara ne hema, phaTika, rajata ne agni-nava, jIva jANo tema. (7) AtmAne jANyA vagara bhavathI chUTAtuM nathI-ema kahyuM te te AtmAnuM astitva : kaI rIte jANavuM? te mATe ahIM nava daSTAMta kahyA che, tenA vaDe he bhavya! tuM AtmAne jANa. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasa'eAdhana * [ 113 1, ratna : jema makhamalavALI DabbImAM raheluM ratna, te DakhkhIthI juduM che, tema A deharUpI DAkhalImAM raheluM caitanyaratna, te dehathI judu che; tene samyagdaSTi-jhaverI pArakhI lye che. ratnanI jema A caitanyaratna svayaMprakAzI, TakAu ane mahA mUlyavAna che; mahA--ki`matI ratna dekhIne jema jhaverIne AnaMda thAya tema A acitya caitanyaratna tenA pArakhanArane mahAna-apU atIndriya--ana`ta AnaMda Ape che. he jIva! tArAmAM AvuM amUlya caitanyarata che....tene tuM pArakhI le. jo A caitanya-ratna na hAya te jaDa-ratnanI kiMmatane paNa koNa jANe ? kohInUraratna game tevuM hAya....paNa tene jonArI AMkha na hoya te! ane A mahAranI AMkha hAya paNa aMdara jANanArA AtmA na hoya te ?-mATe sva-paraprakAzI A caitanyaratna ja badhAmAM mukhya che. A rIte ratnanA dRSTAMte caitanyaratna evA tArA jIvane tuM jANu ! ra. dIpa : dIvAnI jema AtmA svayameva sva-paraprakAzaka svabhAvavALA che; jema dIvAne jovA mATe bIjA dIvAnI jarUra paDatI nathI, game tevA aMdhArAnI vacce paNa te dIvA judA dekhAI Ave che, tema A AtmA evA caitanya-dIvA che ke svAnubhavathI te pAte ja peAtAne atyaMta spaSTa jANI lye che, pAte peAtAne jANavA mATe koI bIjAnI--rAganI ke pAtAthI judA jJAnanI tene jarUra paDatI nathI. jema dIvAnA prakAzamAM kALA-dheALA ke sArA-kharAba padArthA dekhAya (sAnuM paNa dekhAya ne kolasA paNa dekhAya) tApaNu te rAgadveSa karatA nathI ke pararUpe thatA nathI; tema A caitanyadIvAnA prakAzamAM ( jJAnamAM ) anekavidha padArthoM dekhAya, parabhAveA paNa dekhAya, paNa te badhAthI te bhinna rahe che, ne padArthone jANatAM temAM kayAMya rAgadveSa karavAne tene svabhAva nathI; anukULa -pratikULatAnA vAyarA vacce paNa caitanyadIvA kadI bUjhAtA nathI, jaDa thaI jate| nathI. -Ave jhagajhagatA caitanyadIvaDo te tuM ja, AtmA ja che-ema tu' jANu, AtmAnuM astitva che te A jagata jaNAya che; AtmA na heAya te A badhu kaI rIte jaNAya ?-zemAM jaNAya ?-koNa jANe? mATe jJAnaprakAzI evA tArA astitvane niHzaMka jANu. AtmAnA juo, dIveA peAtAnA prakAzavaDe seAnuM tathA kAlasAne prakAze, tyAM 'huM sAnuM chu ke hu kelaseA chuM" ema te peAtAne seAnuM ke kAlasArUpe prasiddha nathI karatA, paNa sAnu ane kolasAnA prakAzaka huM chuM' ema te dIvA peAtAne prakAza-svabhAvarUpe prasiddha kare che; tema caitanyadIvA peAtAnA jJAnaprakAzavaDe zarIra vagerene jANe, tyAM 'huM zarIra chu' ema te peAtAne parajJeyarUpe nathI mAnate, paNu 'zarIra vagerene jANanArA huM chuM ? ema AtmA pete peAtAne jJAnasvarUpe prasiddha kare che....A rIte parathI bhinna peAtAnA jJAnasvarUpane tanmayapaNe, dIvAnA dRSTAMte tuM jANu, . sa. 15 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 1 [ gasAra-pravacana : pa7 3. dinakara-sa) : jema prakAza ane pratApa dvArA sUryanuM astitva prasiddha thAya che, tema caitanyaprabhu sUrya samAna prakAzavAna ane pratApavAna che, tenA pratApathI A badhuM zobhe che. caitanyasUryanuM astitva na hoya te zarIra ke samavasaraNa kAMI zobhe nahIM...badhuM zUnya lAge. vaLI bahAranA sUrya karatAMya A caitanyasUryanI vizeSatA jANe ke, te sUrya te ghaNuM ja ochA maryAdita vistArane ja prakAze che, te kAMI samasta kAlekane prakAzI zako nathI, tyAre A caitanyasUrya te anaMta cata kiraNe vaDe samasta kAlekane eka sAthe prakAzavAnI tAkAta dharAve che. sUrya ukaLATa Ape che, A caitanyasUrya parama zAMti Ape che. jaDa-sUrya te sAmuM jenArane kaleza Ape che, A caitanyasUrya te tenI sanmukha dekhanArane mahA AnaMda Ape che. A jJAnaprakAzasUrya tAro AtmA jhaLakI rahyo che... tene tuM jANa. zrI kuMdakuMdasvAmIe pravacanasAramAM AtmAnA sukhasvabhAvanI puSTi sUryanA te karI che- jayama AbhamAM svayameva bhAskara uSNa, deva, prakAza che; svayameva loke siddha paNa tyama jJAna, sukha ne deva che. (68) -tArA AtmAne paNa tuM e ja siddhasamAna jANa. 4. dUdha-dahIMmAM ghI : jema ghI dUdha-dahIMmAM ja che, tema A AtmAnA svabhAvamAM ja paramAtmapaNuM zaktirUpe che, tene zraddhA vaDe jamAvatAM ne dhyAna vaDe valovatAM temAMthI ja kevaLajJAna ane siddhadazArUpI thI nIkaLe che. A rIte ghInA daSTAMte tArA AtmAmAM rahelI paramAtmazaktine jANa pa. pASANu : pASANane chetaratAM te pote ja paramAtmAnI mUti banI jAya che, tema zraddhA ane bheda jJAnanA tIkSaNa TAMkaNA ( prajJAchINI) vaDe caitanyapahADane ketarIne temAMthI dravyakarma-bhAvakarma-nokamarUpa vadhArAnA bhAgane kADhI nAMkhe te aMdarathI AtmA pote ja paramAtmarUpe pragaTe che; te paramAtmapaNuM kyAMya bahArathI nathI AvatuM. juone, IndragirimAM pahADamAMthI ja kevA adbhuta bAhubalI bhagavAna pragaTayA che, tema A caitanyapahADane karatAM temAMthI ja paramAtmadazA pragaTe che. AvA tArA AtmAne he bhavya! tuM jANa. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana | ( 115 6. suvarNa: jema suvarNa pASANamAM ja zuddha senuM raheluM che, te ja pravega vaDe temAMthI nIkaLe che, tema saMsArI AtmAmAM zuddhajIvasvabhAva raheluM che, dhyAna agni vaDe kaSAyakalaMkane bhasma karatAM te pote ja zuddha paramAtmA banI jAya che. -Ama se TacanA sonA je zuddha AtmasvabhAva tArAmAM che. tene tuM jANu. 7. rUpuM : caMdI...bIjA sAthe rahevA chatAM pitAnA ujaLA sapheda camakadAra svabhAvane choDatI nathI, tema AtmA zarIra-karma vagerenA saMga vacce rahevA chatAM caitanya camakane choDatuM nathI-ema jANavuM. 8, saphaTika : jema saphaTika nirmaLa ane ujajavaLa pariNamanazIla che temAM lAla-pILA padArthonI jhAMI dekhAya che te kharekhara te tenI svacchatAnuM pariNamana che, kAMI lAla-pILA padAthe temAM pesI gayA nathI, tema nirmaLa-caitanyasvarUpa sphaTika AtmA, te jJAnarUpe pariNamanAra che; tenA jJAnamAM para padArtho ke parabhAvo jaNAya che, tyAM kharekhara jJAnacetanA te-rUpe thaI gaI nathI, jJAnacetanA te tenAthI judI, nirmaLarUpa pariName che. Ama sphaTika jevo ujajavaLa ane sva-para prakAzaka cetanA svarUpa AtmA che. tene tuM jANu. 9. agni : jema agni svayameva uSNa che, tenI uSNatA kayAMya bahArathI nathI AvatI, tema bhagavAna AtmA svayameva jJAna ne sukha che, tenuM jJAna ke sukha bahAranA koI padArthamAMthI AvatuM nathI. jema agnimAM jIvAta lAgatI nathI tema caitanyata AtmAmAM rAga-dveSarUpa jIvAta lAgatI nathI; agnimAM pAcaka-prakAzaka ne dAhaka evA traNa guNo che, tema caitanyata bhagavAna AtmA zraddhALuNa vaDe AkhA paramAtmasvabhAvane svIkArone pacAve che, jJAnaguNu vaDe te sva-parane prakAze che, ne cAritranI ekAgratAnA tApa vaDe krodhAdi kaSAyane bALIne bhasma kare che. AvA zraddhA-jJAna-cAritrasampanna ane paramAthI rahita AtmA tuM pote ja che....ema agninA daSTAnta jANu. sAmAnya leko paNa sUrya, dUdha-dahIM-ghI, dIvo vagerene jANe che temaja tenuM-rUpuMrana vageremAM moha pAme che, tethI te sonu-rUpuM-ra-ghI-dI-raphaTika-sUrya--patthara ane agni -ema nava prakAranAM lekaprasiddha tathA kiMmatI padArthonA dAte AtmAne mahimA ane svarUpa batAvIne tene anubhava karavAnuM kahyuM. A rIte A nava daSTAnta vaDe jIvanuM svarUpa jANavuM; temaja lIMDIpIparamAM tIkhAza, caNAmAM mIThAza, darpaNamAM svacchatA bakarAMnA ToLA vacce siMhanuM baccuM, nAnakaDA iMDAMmAMthI pacaraMgI mera vagere bIjA paNa aneka, AtmAnI uttamatAnA sUcaka dRSTAnta vaDe, AtmAnA astitvane temaja tenA aciMtya svabhAvane nirNaya kare, ane pitAmAM ja tenA daDha zraddhA-jJAna-anubhava karavA, te saMsAramAMthI chUTavAnuM kAraNa che. mATe he bhavya! je daSTAntathI tane samajAya te rIte tuM AtmAne oLakha. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 ] gAra-pravacana : 58-59 [ A padArthonA daSTAntanI jema, tIrthaMkarAdi mahA puruSonA jIvanacaritra dvArA paNa AtmAne samaja. mahApuruSanuM jIvana ema batAve che ke AtmAmAM paramAtmApaNuM che, tene oLakhIne te pite parabhAvene teDIne paramAtmA thaI zake che. ] (57) AkAzanA duSTAnta zuddhajIvanI samajaNa dehAdiu jo paru muNai jehau suNNu ayAsu / so lahu pAvai baMbhu para kevala karai payAsu // 58 // jehau suddha ayAsu jiya tehau appA vuttu / AyAsu vi jaDu jANi jiya appA ceyaNu vaMtu / / 56 // dehAdikane para gaNe, jema "zUnya' AkAza; to pAme para brahma jhaTa, kevaLa kare prakAza. (58) jema "zuddha"--AkAza che, tema zuddha che jIva; jaDarUpa jANo vyomane, cita lakSaNa chava. (59) upara nava duSTate kahyA, have A be dehAmAM AkAzanA daSTAMte zuddhajIvanuM svarUpa samajAve che. prathama dohAmAM AkAzanI "zUnyatAnuM udAharaNa che ne bIjA dehAmAM AkAzanI "zuddhatAnuM udAharaNa che. AkAza jaDa-acetana che, AtmA cetana che, paNa zuddhatA mATe ahIM tenuM daSTAMta che. " AtmA AkAza jevo che" -eTale kAMI AkAza je te jaDa nathI paNa AkAzanI jema parathI alipta, zuddha tathA bIjAnA AdhAra vagarane pote pitAmAM raheluM che, AkAza kSetrathI me-mahimAvaMta che ne AtmA....jJAnathI moTo mahimAvaMta che. anaMta.. anaMta...anaMta....jenI anaMtatAno koI pAra nathI evA alakAkAzamAM ekalA AkAza pite sivAya bIjuM kAMI raheluM nathI, zUnya che, tema jJAnAdi anaMta-anaMta guNothI bharele mahAna AtmA.....pote ekale pitAmAM raheluM che, tenA svabhAvamAM kaI parabhAvano ke para padArthane praveza nathI, deha paNa tenAthI bhinna che, ne karma paNa bhinna che, -AvA zuddha AtmAne he jIva! tuM jANa. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ? " { 117 vicArathI paNa jene pAra na pamAya evuM cAre bAju -upara nIce sarvatra patharAyeluM anaMta... anaMta....anaMta AkAza, tenI vizALatAnI zI vAta!...pachI zuM ? ke AkAza....! ..pachI?....AkAza....basa, AkAza, AkAza ne AkAza..... ene kyAMya cheDe nathI; evA anaMta AkAzane paNa jANI lenAro AtmA...sarvajJasvabhAvI che. AkAza sarvatra svabhAvI che, AtmA "sarvajJa" svabhAvI che tenA jJAnanA gaMbhIra mahinAnI zI vAta! he AtmA ! AvA mahimAvaMta jJAnasvarUpa te pote ja che....ema tuM potAnA mahAna svabhAvane jANa..te zIdhra kevaLajJAna ane mokSane pAmIza. jema AkAzamAM anaMta padArtho avakAza pAmIne rahelA che ema chatAM AkAza te badhAthI alipta, pite pitAmAM ja sthira che, tema sarvajJasvabhAvI AtmAmAM reyapaNe anaMta padArtho pratibhAse che chatAM AtmA te badhAyathI alipta-judo pote potAnA jJAnasvabhAvamAM ja rahelo che. jema arUpI AkAzamAM citrAmaNa hatAM nathI tema caitanyaAkAzamAM rAga-dveSanAM ke zarIranAM citrAmaNa nathI; te zuddha-arUpI jJAnarUpa che.... raMga ane rAga baMnethI pAra che...kaSAyanA lepaDA jJAyaka tatvamAM nathI. jema keI paNa zastravaDe AkAzanA kaTakA thaI zakatA nathI, tema koI paNa zastravaDe AtmAnuM chedana thaI zakatuM nathI. astitva, vastuva, dravatva, pradezavatva, prameyatva agurulaghutva, temaja amUrta paNuM vagere guNe te AkAzamAM ane jIvamAM baMnemAM che; paNa jJAna-darzana sukhavIrya-AnaMdanuM vedana ityAdi jIvanA vizeSa guNe che, te AkAzamAM nathI; jIvanuM astitva cetanarUpa che, AkAzanuM astitva jaDarUpa che; jIvanA guNa-pa -pradeze badhuMya cetanarUpa che, AkAzanA guNa-paryA-pradeze badhuM acetana che. AtmA ane AkAza baMne potapotAnA svabhAvathI "zuddha" che, chatAM AkAza pote potAnuM dhyAna karI zakatuM nathI kemake te acetana che, AtmA cetanarUpa svasaMvedya hevAthI piote potAnuM dhyAna karI zake che, te pote potAnA mahAna zuddhasvabhAvanuM dhyAna karIne paramAtmA thAya che ne kAlakane prakAze che. AkAza kAlelakamAM vyApaka che paNa tenuM te prakAzaka nathI; AtmA kAlakane prakAzaka che paNa temAM te vyApaka nathI. eka "sa-gata" che, bIje "sarvajJa che; potapotAnA svabhAvamAM baMne mahAna che; paNa baMnenI mahAnatAne jANanAro AtmA che tethI AbhA ja mukhya che. AkAza te potAnI mahAnatAneya nathI jANatuM ne parane paNa nathI jANatuM. AkAzane te paryAyamAM azuddhatA-rAgAdi nathI; AtmAne paryAyamAM rAgAdi azuddhatA che, te pote potAnA zuddhasvarUpanA dhyAnavaDe azuddhatA maTADane zuddha thAya che. pote pitAnuM jJAna-dhyAna karavArUpa svasaMvedana zakti AtmA sivAya bIjA koImAM nathI, ane jJAnI te svasaMvedanazaktine balIne mokSane sAdhe che. arUpI AkAza alipta che.......agninA bhaDakAthI te baLatuM nathI ke pANInA dhodhathI te bhIMjAtuM nathI, tema mahAna zAyatatva evuM alipta che ke koinA bhaDakAmAM Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 ] [gasAra-pravacanaH 60-61 te baLatuM nathI ke rAganA rasamAM te ogaLI jatuM nathI, parabhAvathI alipta evA A jJAyakatatvanI anubhUtimAM krodha-rAga vagerene praveza nathI. AhA, AvA zAMta mahAna tattvane potAmAM ekavAra dekha te khare!....te tuM pote ja cho. A rIte zuddha ane kSetrathI mahAna evA AkAzadravyane dAkhale ApIne, cetanasvarUpe mahAna ane zuddha evA AbhadravyanuM svarUpa samajAvyuM; AvA paramasvabhAvI tArA zuddhAtmAne aMtaramAM jANIne tene dhyAva....eTale kevaLajJAna-prakAza pragaTa thaze ne tuM pate parama-brahma paramAtmA banI jaIza. [ 58-59] azarIra AtmAne zarIramAM janmavuM te zaramanI vAta che NAsaggiM abhiMtarahaM je jovahiM asarIru / bAhuDi jammi Na saMbhavahiM pivahiM Na jaNaNI-khIru // 60 // asarIru vi susarIru muriNa ihu sarIru jaDu jAgi / micchA-mohu pariccayahi mutti riNayaM vi raNa mANi / / 61 // dhyAnavaDe atyaMtare dekhe je azarIra; zaramajanaka janme TaLe, pIe na jananI-kSIra. (6) tana-virahita caitanyatana, pudgala-tana jaDa jANa; mithyA dUra karI, tana paNa mAruM na mAna. (61) "nAzAgraSTi" eTale ke aMtarmukha daSTi karIne zarIra vagaranA suMdara AtmAne je dekhe che te jIva, zaramajanaka zarIrathI chUTIne sAkSAt azarIrI thaI jaze, pachI mAtAnAM dUdha tene pIvA nahIM paDe. cetanaprabhue zarIrane dhAraNa karI-karIne anaMtA svayaMbhUdariyA bharAya eTalA mAtAnA dUdha pIdhA, -have bhedajJAna vaDe zarIra vagaranA caitanyarUpane dhAvIne -dhyAvIne tenA AnaMdarasanuM pAna karatA-karate jIva mekSamAM jaze, te pharIne kadI zarIramAM nahIM Ave ne mAtAnuM dUdha nahIM pIe. - bApu! A pudgalanuM zarIra te lajajAjanaka che, te zarIrathI rahita evuM azarIrIpaNuM te ja tAruM suMdara zarIra che ne temAM ja tArI zobhA che. AvA suMdara-atIndriya-caitanya zarIrane tuM pitAnuM jANa, ne pudgalanA piMDalAne meha choDa....A zarIrane paNa pitAnuM Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] { 119 [A] A sthAnavaDe atyaMtare na dekhe je azarIra, zaramajanaka janmo TaLe che ( pIe na jananI kSIra. na mAna. bhAI, tuM paramAtmA je moTo...ne A hADakAM-cAmaDAMnA zarIramAM mo..te zaramanI vAta che. jema rAjA thaIne ukaraDAmAM ALoTe te zobhe nahi, tema cetanya-rAjAne A zarIramAM avataravuM ne tenI vacce rahevuM te zebhAnI vAta nathI, tenAthI bhinna AtmAne "nAzAgraSTi thI dhyAva...temAM tArI zobhA che. ahIM "nAzAgradaSTi' kahetAM kAMI nAkanA TeravA sAme najara nathI karavI, paNa aMtarmukha-svarUpamAM haLatI daSTithI AtmAne dhyAvavAnI vAta che. AtmAne agra-mukhya karIne dhAvatAM tuM sarvotkRSTa siddhapadane pAmIza. ahA, AtmA te paramAtmA thaIne siddhapada pAme-enA jevI AbarUmeTAI-bhA jagatamAM bIjI kaI che? jaDa-zarIra vagarane "azarIrI" ne kevaLajJAnarUpa zarIravALA "su-zarIrI' e AtmA, tuM pote sukhasamRddhithI bharapUra che, pachI jaDa-pudgalanA DhagalAmAM sukha dhivAnA phAMphAM zA mATe mAre che! aMtaramAM najara karIne AtmAne dekhatAM tane A zarIrane meha chUTI jaze....tArA janmamaraNa maTI jaze....ne azarIrI siddhapada pragaTI jaze. guru ne ziSya, sevya ne sevaka, e badhuM AtmAmAM samAI jAya che; AtmA sevya-guru, ne paryAya tenI sevaka-ziSya, te aMtarmukha thaIne dravyanuM bahumAna kare che, te ja paramArtha guruvinaya che. sevya ne sevaka abheda thayA te mokSane mArga che. eka ja AtmAmAM dravya-guru ne paryAya-ziSya,-te baMnene nAmazede bheda che, lakSaNabhede bheda che, bhAvabhede bheda che ne pradezabhede abheda che. AtmAmAM be dharma- eka dravyatvadharma, bIje paryAyatvadharma baMne dharma AtmAmAM che. dravyathI trikALa, paryAyathI kSaNika; te payaya dravyane AdhAra karyo che eTale dravya te "guru che, te gurunA AdhAra vagara jJAnaparyAya na thAya.-Ama jANuM aMtaramAM paryAyane ekAgra karIne zuddha AtmAne dhyAvatAM-dhyAvatAM AtmA mokSa pAme che, pachI tene mAtAnAM dhAvaNa dhAvavAnuM chUTI jAya che, te azarIrI paramAtmA thaIne sadAya parama AnaMdane dhAve che dhyAve che-anubhave che. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 ] [ gasAra-pravacana : 60-61 A rIte mumukSu jIva azarIrI thavA mATe, bAhyasaMga temaja bAhyabhAvathI nivRtta thaIne, ekAMtamAM caitanyazarIrI AtmAnA dhyAnanA abhyAsa vaDe AtmAne sAdhe che, duniyAnA prapaMcamAM ke dehanA mehamAM rekate nathI; parasaMga rahita asaMga, evA AtmAno bhaMga karIne, ekAnta-zAMta caitanyaguphAmAM besIne AtmAnA AnaMdane dhyAvato dhyAvate te mekSane sAdhe che. azarIrI" hovA chatAM AtmA kAMI sarvathA kAyA vagarano nathI; te asaMkhyacaitanyapradezanA samUharUpa "astikAya" vALe che. caitanyabhAvathI bharapUra asaMkhyapradezI astitva te ja tenI suMdara kAyA che. jaDa-kAyAmAM te hADa-mAMsa-viSTa bharyA che, temAM kAMI suMdaratA nathI, A su-zarIra cetanyAyAmAM te sukha-zAMti ne AnaMda bharyA che, tethI te suMdara che. AvA suMdara caitanyazarIrane pitAnuM svarUpa jANuM, ne kAyAnI mAyA choDa.... te tuM mekSane pAmIza. kAyAnI visArI mAyA...svarUpe samAyA evA.... nigraMthane paMtha bhava-aMtano upAya che." zarIrarUpe ja je pitAne mAne te tenI mamatA kema choDe ? jema pIMjarAmAM pUrAyele piopaTa pIMjarAthI judo che, pIMjavuM paDyuM raheze ne popaTa UDI jaze....tema A deharUpI pIMjare pUrAyelo caitanya-popaTa, te dehathI bhinna che, paNa dehane ja potAnuM svarUpa samajIne tenI mamatAmAM rokAI gayA che. dehathI bhinna citanyasvarUpa pitAne jANIne temAM upaga joDe to deha pIMjarAthI chUTI, muktavihArI thaImekSamAM cAlyo jAya A rIte samyagdaSTi jIva dehathI bhinna AtmAne ja suMdara samajIne, tenI aMtarmukha bhAvanA vaDe azarIrI-siddhapadane sAdhe che, ane mithyAdaSTi jIva dehane pitAne mAnIne tenI sevA-mamatA karyA kare che. arere, caitanyaprabhu pitAne bhUlIne pugalazarIranA piSaNamAM ne tenI sevAmAM rokAI gaye. pudgalanA piMDarUpa A zarIra, tenI racanA kaI ja nathI karI, te te jaDanI racanA che. bhAI devanuM divya zarIra paNa jaDa che ne tIrthakarenuM paramaaudArika zarIra te paNa jaDa-pudgalanuM baneluM che, tene ahIM su-zarIra " nathI kahetAM, te tAruM nathI ne temAM sukha paNa nathI. sukhathI bhareluM caitanyarUpa svazarIra tene ja "suzarIra" kahIe chIe....te AnaMdamaya suzarIramAM rAga -dveSane roga kevA kaSAyanA kaNiyA temAM samAya nahi. AvA atIndriya AnaMdathI bharelo pitAne AtmA che, tene jANIne sevA kara te sukhI thaIzane zaramajanaka janmathI chUTIne mekSane pAmIza. | [ 60-61 ] Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbaMdhana ] [ 121 AtmajJAnanuM uttama phaLa : kevaLajJAna ne zAzvata sukha appai appu muNaMtayahaM ki hA phalu hoi / kevalaNANa vi pariNavai sAsaya-sukkhu lahei // 62 // je parabhAva caevi muNi appA appa muNaMti / kevalaNANa-saruva lai te saMsAru mucaMti // 63 // nijane nijathI jANatAM, zuM phaLa prApta na thAya? pragaTe kevaLajJAna ne zAzvata sukha pamAya. (62) je parabhAva tajI muni jANe ApathI Apa; kevaLajJAna-svarUpa lahI, nAza kare bhava tApa. (63) AtmA kema jaNAya?-baMne dehAmAM kahyuM che ke AtmA AtmAthI jaNAya; IndriyathI ke rAgathI AtmA na jaNAya; AtmA pote ja aMtarmukha svasaMvedana vaDe AtmAne jANe che. A rIte AtmAne jANatAM kevaLajJAna ane zAzvata sukha paNa pamAya che, te bIjuM kayuM phaLa na thAya? AtmAne AtmAthI jANatAM atyAre ja atIndriya AnaMdanA vedana sahita samyagdarzana ne samyajJAna thAya che. AtmAne jANanArA munivare samasta parabhAva choDIne kevaLajJAnasvarUpane pAme che ne saMsAra choDIne mikSamAM jAya che. = == uinen Silhill. : - 1 AtmajJAnane mahimA apAra che. AtmAne kaI rIte jANo ne tenuM phaLa kevuM mahAna che! te ahIM batAvyuM. juo, puNya-rAgathI AtmA jaNAya ema nathI kahyuM, tathA AtmAne jANavAnA phaLamAM svargAdi maLe -ema na kahyuM, -e te puNyanuM phaLa che; AtmajJAnathI te kevaLajJAna ane zAzvata sukha maLe che, mekSa maLe che. tAre sukha joItuM A. 16 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 ] [ sAra-pravacana : 62-63 hoya te, bIjA keInI AzA-apekSA rAkhyA vagara, AtmAthI ja AtmAne jANa. AtmAmAM pitAmAM evI aciMtya tAkAta che ke pote ja potAne svAnubhavathI jANI le. emAM koI bIjAnI jarUra paDatI nathI...ne enuM phaLa ghaNuM mahAna che. ahA, jenA phaLamAM AtmA pote paramAtmA thaI jAya -te AtmajJAnanI zI vAta ! samyagdarzanAdi te atyAre ja AtmAne jANatAM veMta thaI jAya che, ne tenA utkRSTa phaLamAM kevaLajJAna tathA mokSasukha pamAya che. samyagdarzanathI mAMDIne mokSa sudhInA badhAya AnaMdadAyaka phaLa AtmajJAna vaDe pamAya che. jeo siddha thayA che te badhAya AtmajJAna vaDe ja siddha thayA che. jeNe AtmA jANe teNe bAraga jANyA; jeNe AtmA jAye teNe sarva jANyuM. he bhAI, AtmAne jANavA mATe tArA upagane AtmAmAM jaDa....takSaNa apUrva AnaMda sahita tane AtmA anubhavamAM Avaze. A "gasAra" -zAstra bhegIndumunie racyuM che; teo nAmathI paNa yogI che ne bhAvathI paNa yogI che..."ga"--ne AtmAmAM joDIne siddha jevA AtmaAnaMdamAM jhUlatA-jhUlatA mekSamAM jaI rahyA che...ne bhavyajIne paNa "Atma-yega" nI sArabhUta vAta batAvI rahyA che. upagane AtmAmAM je te yoga-sAra" che, te mokSamArga che. upagane AtmAmAM jeDIne AtmAne jANatAM je mahA AnaMda thAya che-tenI zI vAta ! te AnaMda pAse indrapada ke cakravatI padanA vaibhavanI gaNatarI kAMI nathI. te Indrapadane ke cakravartI padane ame AtmajJAnanuM phaLa nathI kahetA, -are, e te rAganuM-vikAranuM phaLa che. AtmajJAnanuM phaLa te atIndriya jJAna-AnaMdarUpe AtmAmAM ja samAya che, bahAramAM nathI AvatuM. AvuM AtmajJAna ane atIndriyaAnaMdanuM vedana gRhasthapaNAmAMya dharmIne thAya che. ahA, jenA peTamAM paramAtmA beThA che evA AtmAne aMtaradaSTithI dekhatAM, jagatamAM evuM kayuM phaLa che ke jenI prApti na thAya? jyAM paramAtmA pite maLyA tyAM bIjuM zuM bAkI rahyuM! jenA phaLamAM sAdhya -siddhadazA thAya tenA phaLamAM sAdhakadazA (ratnatraya) te pahelAM ja thaI jAya che. samyagdarzanathI mAMDIne siddhapada te badhuMya AtmAnA jJAnathI pamAya che. aho, AtmajJAnane Avo apAra mahimA jANIne he jIva! tuM teno ulalAsa kara...ke kevaLajJAna ne mekSaphaLa huM mArA AtmAne jANIne zIdhra prApta karIza. AtmasvabhAva pratye ullasita vIryavALe jIva mekSane adhikArI che. ahA, parama caitanyatatvanA anubhavanuM phaLa to koI mahAna-alaukika ja hoya ne? AvuM phaLa sAMbhaLatAM ja mumukSuchavane anubhavane mahAna utsAha jAge che. ataramAM jyAM potAnA svabhAvane dekhyo ke tarata mane mokSane vIlAsa thAya che ne niHzaMka-nirNaya thaI jAya che ke have A svabhAvamAMthI kevaLajJAna ane anaMtasukha thaze. basa, pitAnA mekSane eNe najare dekhI lIdhe...zraddhAapekSAe te mokSa thaI gaye. ene kaI pradeza rAgane rasa na rahyo. AnaMdamaya pagale te sarvajJapadane Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbaMdhana ] [ 123 tathA siddhapadane varavA cAlyA...tenI pariNati have kayAMya aTakaze nahi....apratihatapaNe AgaLa vadhatI kevaLajJAna leze. AtmAnI vAta bahu UMDI che-bhAI! ekavAra tuM aMdara utarI anubhava karIne jo te enI parama gaMbhIratAnI tane khabara paDe !-bAkI upara-uparathI enA apAra mahimAno khyAla Ave tema nathI. AvA AtmAnA anubhavane rasa jAge tyAM te moha tUTavA mAMDe, badhAya azubha kamene rasa ghaTIne anaMtamA bhAgane thaI jAya, ne zubhaprakRtione rasa vadhI jAya. hajI te jenI rucinuM AvuM phaLa, tenA anubhavanI zI vAta? AtmaanubhavanuM jora alpakALamAM badhA karmone sApha karIne AtmAne mokSapurImAM pahoMcADI de che. -AvuM mahAmaMgaLa AtmaanubhavanuM phaLa che. AtmajJAnIne mATe A badhuM sugama che. keI AtmajJAnI muni beThA hoya ne kaI duSTa-verI temane upADIne samudramAM DUbADe..tyAM muni te dhyAna vaDe aMdara caitanyasamudramAM DUbakI lagAve ne zukaladhyAnanI zreNI vaDe kevaLajJAna pragaTAvIne mekSamAM cAlyA jAya.... AtmA jAya upara-mekSamAM, ne deha jAya nIce-dariyAmAM. -ahA, AtmA pote potAne jyAM anubhave tyAM zuM na thAya? -AvA prasaMgeya te kevaLajJAna ane mokSa pAmI jAya. AtmA pote potAne jANIne jAge te mekSa pAmatAM zuM vAra lAge? AtmajJAna ane svAnubhava te mokSanI sIdhI saDaka che. AtmAne anubhava karanArane aMdara caitanya mahelamAM AnaMdanA apUrva bagIcA khIle che, jJAnI te caitanyabAgamAM keli kare che. tene AtmajJAnanA baLe aMdaramAM AnaMdasahita zrutajJAnane bagIco (zrata kevaLIpaNuM) saheje khIle che. jema jhADamAM phaLa pAtAM pahelAM phUla (kara) Ave che, tema mokSaphaLa pAkatAM pahelAM dharmIne varace puNyanA bagIcA (samavasaraNAdi) paNa khIle che; jema rAjamahelanA rastA paNa judI jAtanA suMdara hoya, tema caitanyanA mekSarUpI rAjamahelane mArga paNa apUrva suMdara AnaMdamaya (samyagdarzana-jJAna-cAritra rU5) che; mekSanI saDaka paNa sukhadAyaka che, temAM rAga-dveSarUpa kAMTA-kAMkarA nathI. munijane parabhAvane choDIne, AvI svAnubhavanI sIdhI saDaka para cAlIne mekSamAM jaI rahyA che....teo dhanya che. (munivarenI jema gRhastha-zrAvaka paNa Atmaanubhava karI zake che ne alpakALamAM siddhisukhane pAme che, e vAta 18 mA dehAmAM kahI hatI....ne hajI 65 mA dehAmAM paNa kaheze. gurudevane A baMne dehA khUba priya hatA.) caitanyanA zAMtarasamAM taraboLa thaIne bhAvabhInA citte gurudeva AtmabhAvanAne malAvatAM kahe che ke - Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124] [ gasAra-pravacana : 62-63 ahA, A anubhavanI vAta sAMbhaLatAM paNa jANe koI bIjI ja duniyAmAM vasatA hoIe! evuM lAge che. puNya-pApanA parabhAvathI pAra, paradezathI pAra, keI bIjA ja Atma-dezamAM AvIne beThA hoIe evuM lAge che. hama paradezI-paMthI sAdhujI, A saMsArake nahIM ja... Atmaanubhava karI...karIne, jazuM siddha-svadeza..jI.. [ gurudeva navA-navA zabdo goThavIne mokSanI bhAvanAne malAvatA....malAvatA....AvA pada bolatA hoya te vakhatane temanA aMtarane raNakAra ne vANIne lalakAra zrotAjanene caitanyarasanI mastIthI DolAvI dete hate....atyAreya gUMjI rahyA che...emanI smRtinA bhaNakAra.] A zarIrane A puNya-pApanA parabhA... tene dezamAM vasanAro amAre AtmA nahIM; amAro AtmA te siddhapuramAM caitanyanA atIndriya AnaMdadhAmamAM rahenAra che, te ja amAre svadeza che, tyAM ame jAzuM ne A saMsArarUpI paradezane cheDI dezuM. paradeza jevA A saMsAramAM AvI paDyA, tene choDIne have ame amArA AnaMdasvarUpa svadezamAM jaIne sAdi-anaMtakALa tyAM ja rahezuM. -Ama dharmI niHzaMkapaNe svAnubhavanI saDake siddhapurI tarapha cAlyA jAya che. AtmAne svAnubhavathI jANavAnuM mahAna phaLa be dehAmAM batAvyuM; have A anubhava karanArane dhanyavAda kahIne tene mahimA karaze. [ 62-63] * gurudevanA hRdayadgAra * samasta saMsAra ane saMsAra tarapha valaNanA bhAvathI have ame A saMkocAIe chIe; ane cidAnaMda pravasvabhAvI evA "samayasAra mAM samAI javA mAMgIe chIe; bAhya ke aMtar saMga svapna paNa joIte nathI. bahAranA bhAva anaMtakALa karyA, have amAruM pariNamana aMdara DhaLe che. apratihatabhA aMtarusvarUpamAM DhaLyA te DhaLyA, have amArI zuddha pariNatine rokavA jagatamAM koI samartha nathI. [ Atmadharma varSa 1 aMka 7] Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 125 AtmasaMbodhana ] Atmaanubhava pratye zAstrakArano mahAna pramoda : Atmaanubhava karanAra jJAnI-bhagavaMta dhanya che! dhaNNA te bhagavaMta baha je parabhAva cayaMti / loyAloya-payAsayaru appA vimala muNaMti / / 64 // dhanya ho bhagavaMta budha, je tyAge parabhAva; lokAloka-prakAzakara jANe vimaLa svabhAva. (64) jue te kharaAtmAnA anubhavane pramoda pote te A anubhava kare che ne anubhava karanArA bIjA dhamAMtmAo pratye ekadama pramAdathI kahe che ke : aho, sarvajJasvabhAvI AtmAne anubhava karanArA ne parabhAvane cheDanArA te bhagavaMta-budhajane dhanya che ! jeNe AtmAne jANe te jIva "bhagavaMta" che - mahimAvaMta che - prazaMsanIya che. -evA ekSasAdhaka sAdhamane joIne dharmAtmAne parama vAtsalya ane prasannatA thAya che. [ A ja pravacana Apa vAMcI rahyA che te pUrNa thatAM pU. benazrIbene svAnubhava mahimAnA harSollAsapUrvaka jayajayakAra bolAvyA hatA...] fun VIEJNabhada ( tu - i miss Www _* 322 << z_ - / - inTa ya zarIra cAragati zAstrakAra kahe che : aho, dhanya che te bhagavaMta zAnIjano ke jeo AtmAne jANe che.-kevA AtmAne jANe che ke kAlakanA prakAzaka: idri-zarIra-cAragati ane rAga-dveSarUpa kaSAyamelathI rahita evA nirmaLa AtmAne jANe che ane AtmAne jANIne samasta parabhAvane tyAge che. zrI kuMdakuMdasvAmIe paNa samyagdaSTijIvane dhanya-kRtakRtya kahIne tenI prazaMsA karI che. badhAya saM teo AtmajJAnanI ne AbhaanubhavanI mahAna prazaMsA karI che....kharekhara AtmAnI anubhUtithI UMcuM bIjuM kAMI nathI. zuddhacaitanyasvarUpa AtmA ja huM chuM ne rAgAdi sarve parabhAvo mArAthI bhinna che -evA bhedajJAnanuM sevana, bhavathI bhayabhIta evA mokSAthI ja nitya kare che ne tenA phaLamAM kevaLajJAna tathA mokSane pAme che. aho, evA jIvone avatAra saphaLa che.... jamIne karavA yogya mahAna kArya temaNe karI lIdhuM.....sarvotkRSTa cetanyaratna temaNe prApta Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 ] [ gasAra-pravacana : 64 karI lIdhuM. vAha! dhanya che tamane! AtmAne jANIne tamAre avatAra tame saphaLa karyo. bhavanA abhAva mATe tamAre avatAra che. juo te kharA... anubhava pratye, temaja anubhava karanArA ja pratye ke ullAsa che! jeNe Atmaanubhava karyo teNe badhuM karI lIdhuM, te kRtArtha thayA tene mahimA apAra che; AtmAne jANIne kevaLajJAna teNe hAthamAM pakaDI lIdhuM..munio paNa tene dhanyavAda Ape che ke vAha! tuM paNa kevaLajJAnanA mArgamAM -mokSamArgamAM amArI sAthe AvI gaye. bhale paisAnA DhagalA maLe, meTo rAjA ke pradhAna thAya, ke ghaNA puNyano zubharAga kare, te kaIne ahIM dhanya na kahyo; jenI pAse svAnubhavarUpI dhana che tene ja dhanya kahyo -bhale te gRhastha ho, garIba ho ke caMDALanA ghare avataryo hoya! tepaNa te dhanya che. -AvA jIvone dhanyavAda kahIne tathA temano moTo mahimA batAvIne bIjA jIvane ema saMbodhana kare che ke he jI ! saMsArathI bhayabhIta thaIne mekSane mATe tame paNa AvA AtmAne jANe. je mumukSu jIva caitanyane rasika thaye tene jagatanA ke padArtho lalacAvI zakatA nathI, saMsAranI kaI padavIne te cAhatA nathI, eka mekSamAM ja tenuM citta lAgeluM che, jagatathI tenuM citta udAsa che-virakta che. AvA dharmIne zubharAga ane viziSTa puNya hoya tepaNa, tenI mahAnatA ane zabhA te aMdaranI rAga vagaranI caitanya anubhUtine lIdhe ja che...ane tenAthI ja tene "bhagavaMta" kahela che. ahA, je anubhUtimAM bahAranA keI dharmasa baMdhI vikalpaneya sthAna nathI, te paNa jyAM chUTI jAya che-evI svAnubhUti karanArA jI bhagavaMta che, teo bhagavAnanI nAtamAM bhaLI gayA che bhale nAne, paNa jAta te eka ja! "paramAtma-ciMtAmaNi" tenA hAthamAM AvI gayo che, tene ciMtavIne te kevaLajJAna tathA mokSane pAmaze. are, jenAthI AtmAne mokSane lAbha prApta na thAya tenI kiMmata zuM ? zAMtarasano bhaMDAra bhagavAna aMdara che-temAM daSTi karIne tene svAnubhavamAM lIdhA teNe jagatanI sauthI meTI vibhUti prApta karI, ratnatrayanI apUrva saMpadArUpa sarvazreSTha nivaibhava teNe prApta karyo, teNe ja kharekhara guruprasAda meLavyuM, -guruonA prasAdathI potAnA paramezvarane pitAmAM ja dekhI lIdhe...te potAnA AtmAne evI aciMtya zaktivALe paramezvara jANe che ke jenAmAM sarva prajanane siddha karavAnI tAkAta che. jene citavatAM mekSa maLe che. enA sivAya puNyathI rajakaNe maLe temAM AtmAne zuM? -e te dhULa che..... emAM paramANune Dhagale maLyA paNa paramAtmA na maLyA. parabhAvathI pAra AtmAne je jANaze te tenI bhAvanA vaDe alpakALamAM kevaLajJAna pragaTa karIne nava-kSAyikalabdhinA svAmI paramAtmA thaze...te bhagavaMte dhanya che! [ 64 ] Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmabodhana ! [ 127 [ gurudevane priya doho] AtmajJAna gRhasthaneya thAya che. svamAM vase te siddhisukha pAme. sAgAru vi NAgAru ku vi jo appANi vasei / so lahu pAvai siddhi-suhu jiNavaru ema bhaNei // 65 // munijana ke ke gRhI, je rahe AtamalIna: zIdhra siddhisukha te lahe, ema kahe prabhujina. (65) eka 18 mo ane bIje A 65 me, A be dohAne vAraMvAra ullekha karIne, gurudeva atyaMta premathI jijJAsuone AtmajJAna mATe saMbodhana karatA, ke AvuM AtmajJAna gRhasthane paNa thaI zake che, ne te karavAthI ja dharma thAya che. AtmajJAna karanAra gRhastha kharekhara parabhAvamAM ke gharamAM nathI vasate, te te AtmAmAM ja vase che, AtmAne ja svaghara mAne che; ne AtmajJAnanA pratApe te paNa zIdhra ekAda be bhavamAM ja siddhisukhane pAme che. gRhasthane AtmajJAna karavAnI preraNA ApanArA A be dohA gurudevane khUba priya hatA. ahA, AtmalIna munionI te zI vAta ! teo te zIdhra te bhave paNa mekSa pAmI zake che. gRhastha paNa AtmajJAnanA baLe mokSasukhane cheDeka svAda atyAre cAkhI le che, ne pachI alpakALamAM muni thaI, AtmAmAM lIna thaI sAkSAt mekSane sAdhI le che. evA gRhastha paNa mekSamArgastha che-melanA mArgamAM cAlanArA che. mati dhama bhUyatvamA kAva prama samyagdarzana caitanyane sAdhanArA saMta muni atIndriya AnaMdamAM masta, ne zarIrathI udAsa hoya che....dehamAM raja coTe e ja jANe ghareNuM che; aMtaramAM ratnatraya te temane vaibhava che; svAnubhUtinI AnaMdamaya gUphAmAM pravezIne teo paramAtma-tatva sAthe gechI karI rahyA che, Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 ]. [ gasAra-pravacana : 65 caitanyanA svagharamAM vizrAma karIne bhavanA thAkane dUra kare che ne kevaLajJAnane sAdhe che. -A munivaranI utkRSTa vAta karI, e ja rIte gRhasthane paNa pitAnI bhUmikA pramANe svagharamAM vAsa. temAM ekAgratA.. tene anubhava thAya che, zuddhAtmAne upAdeya karIne teNe mekSamArganA daravAjA kholI nAMkhyA che....ne potAnA paramAtmAne najare nIhALI lIdhA che. gRhavAsamAM vasele te dekhAya che chatAM tenI AtmaspazI pariNati gRhathI alipta che, rAgathI paNa te alipta che, tenI jJAnacetanA keIthI lepAyA vagara aMtaramAM caitanyanA upazAMtarasane gaTagaTAvI rahI che, enI aMtaradRSTinA gaMbhIra bhAva ekalI bahAranI ceSTAothI oLakhAtA nathI. vAha re vAha! dharmAtmAnA aMtaranI AvI jJAnadhArAne oLakhe te jIvane parabhAvathI bhedajJAna thaI jAya.' zrI jinendrabhagavAnano A sadeza che ke jeo AtmAmAM vasaze teo sukha pAmaze. he gRhastha ! tuM paNa AtmAmAM vasIne-temAM aMtarmukha thaIne samyagdarzana -samyajJAna ane nirvikalpa anubhUti karI zake che. rAga hovA chatAM te rAgamAM vAsa choDIne caitanyabhAvamAM vasa...te tane gRhasthane paNa mekSamArga thaze. "jJAnamAM vasane rAgathI khasa." dharmAtmAo kaSAyamAM nathI vasatA, AtmAmAM ja vase che,-A bhedajJAnane apUrva nyAya che. samyagdarzana-jJAna-cAritrasahita munione eka kaSAya, zrAvakane be, ane samyagdaSTi-avratI gRhasthane traNa kaSAya hoya che, paNa teo temAM ekatrapaNe vasatA nathI, te gRhastha, zrAvaka ke muni traNeya kaSAyavagaranA pitAnA zAMta caitanyagharamAM ja vase che-tene ja potAnuM svaghara samaje che.-AvA svarUpe oLakhe te ja dharmAtmAnI sAcI oLakhANa thAya, ne bhedajJAnane apUrva lAbha thAya. juo, A dharmIne oLakhavAnI nizAnI! te rAgane upagamAM jarAya bheLavatA nathI, rAgathI judA ja rahe che, mATe te rAgamAM nathI vasatA, caitanyamAM ja vase che; anaMtAnubaMdhI kaSAya vagerenA abhAvathI jJAna-darzana-cAritranI jeTalI-jeTalI zuddhatA thaI temAM ja tanmayapaNe vase che. AvI dazA cothA guNasthAnathI zarU thAya che....A dharma gRhasthane paNa hoya che. mekSamArgamAM muni mukhya che ne gRhastha gauNa che,-paNa che te baMne mekSanA mArgamAM....muni AgaLa che, gRhastha tenI pAchaLapAchaLa mokSamArge cAlyA jAya che. tene mokSamArgamAM sthita kahyo che; mokSanA mArgamAM sthita kahe ke zuddhAtmAmAM sthita kaho. he jIva! tAre sukhI thavuM hoya, mokSasukha pAmavuM heya...te 'mahAtmA' kahe che ke tuM sthApa nijane mokSapathe, dhyA, anubhava tehane; temAM ja nitya vihAra kara; nahi vihara paradravyo viSe. " Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasa eAdhana ] [ 129 tuM sAdhu hA ke zrAvaka....jJAnasvarUpa AtmAne jANIne temAM vasa....tA alpakALamAM mekSasukhane pAmIza, cakravatI bharata, kAmadeva bAhubalI, hatA ne rAga paNa hatA, tyAre paNa te vasatA hatA; jyAM ( svabhAvamAM) prema nathI tyAM te vasyA nathI.A rIte pAmyA....ne pAmaze. ame jyAM rahIe chIe te caitanyaghara teA zuddha-pavitra che; kaSAyanA milana bhAvAnA UkaraDA te kAMI amAruM vasavAnuM dhAma nathI, te te svagharamAMthI bahAra phekI dvIdhele kacarA che. vAha ! jue....A dharmInuM ghara ! cIMthare vIMTelA ratnanI jema, athavA rAkhathI DhaMkAyelA aMgArAnI jema, atratapaNAnA cIMtharA vacce mahA kiMmatI samyagdarzana-ratna camakI rahyuM che, samyaktvanI cInagArI alpakALamAM meTA bhaDakA thaI ne badhA karmAMne khALI nAMkhaze ne meAkSane sAdhI leze. a. sa. 17 thMaakaa rAjAzreNIka vagere dharmAtmAe jyAre gRhasthapaNAmAM parabhAvathI chUTA ne svabhAvamAM ekAkArapaNe tyAM ja te vasyA che; jyAM (parabhAvamAM) prema svagharamAM vasanArA te dharmAtmA zIghra mukti dharmAtmA muni heA ke gRhastha hA-tene jeTale aMze rAga vagaranI zuddhatA thaI teTale aze te 'svasamayasthita' che, ne teTalA meAkSamAga che. gRhastha ane muni vacce sthiratArUpa cAritramAM thADAka phera che, paNa zuddha AtmAnA anubhava, zraddhA, bhedajJAna temAM bheda nathI, te te banene sarakhA che; baMnenA cittamAM zuddha AtmA ja vase che. caitanyaprabhunA prema sivAya khIje kayAMya tenuM citta lAgatuM nathI....' caitanyapiyu ' sivAya bIjA koInI sAthe mIMDhaLa (laganI) have te AMdhatA nathI. jema satInA dilamAM khIje pati hAte nathI tema jinavarasvAmIne bhakta thaIne mAne sAdhanArA sat-samyagdaSTi.... tenA manamAM caitanyapra--AtmA sivAya bIjAneA vAsa hAtA nathI.-- lAgI laganI caitanya prabhu sAtha.... -have khInna bhAvAnA mIMDhaLa nahIM re bAMdhu.... -bIjAne manamaMdiramAM nahIM re besADu Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 ] [ gasAra-pravacana : 65 juo te kharA.....AvA dharmAtmA!...e te "gRhastha che ke "Atma-stha"! e pudgalamAM ke parabhAvamAM sthita nathI, e te paramAtmAmAM sthita "Atmastha" che. "arere, ame te gRhastha..rAgamAM phasAyelA; AvaDA moTA AtmAnuM jJAna ne anubhava amane kema thAya?"ema kahe che...te are kAyara ! tArI kAyaratA cheDa! gRhasthamAM paNa AtmAnuM jJAna thAya che ne prabhutAnA bhaNakAra aMdarathI AvI jAya che. tuM pAmara thaIne rAgamAM ja vasyo eTale tane AtmA na dekhAya, ne rAga ja dekhAya. dharmAtmA to rAga vakhateya tenAthI bhinna paramAtmatatvane dekhe che...rAganI prIti ene UDI gaI che....e rAgamAM nathI UbhA. tane bhedajJAnanA abhAve, te rAgamAM UbhelA dekhAya che, paNa enA atIndriya-AnaMdamaya bhAvone tuM dekhate nathI; tArI dRSTi AMdhaLI che.-je......! AgamamAM gRhasthane mokSamArga kahyo che ke nahIM ? (...hA, ratnakaraMDazrAvakAcAra zleka 33 mAM kahyo che...)-te zuM tene rAgamAM vasIne te mekSamAga thAya che?--ke AtmAmAM vasIne? dhamagRhasthane paNa samyagdarzana vaDe AtmAmAM vAsa che, ne tethI ja tene mokSamArga che. are, dhamI-gRhastha aMdaramAM kayAM beThA che. tenI jagatane oLakhANa nathI; oLakhANa kare te apUrva lAbha thAya. IT U A che ? / nAgIes.ra bhakti nAkA AlambanaM bhavajale patatAM janAnAma: zrAvaka ane zramaNa baMne zuddharatnatrayanI bhakti eTale ke upAsanA kare che, te ja nivANunI bhakti che ane te ja mekSane paMtha che- ema kuMdakuMdaprabhue niyamasAra sUtra 134 mAM kahyuM che. jenuM citta caitanyamAM lAgeluM che te jIva niraMtara bhakta che eTale mekSane upAsaka che. AtmAnA rasa ADe ene bIje kyAMya sUjha paDatI nathI--cena paDatuM nathI. rasa AvatuM nathI. jema mUDha-ajJAnIne saMsAramAM vepAra-dhaMdhAnI ke viSayanI dhUna ADe dharmanI sUjha paDatI nathI, tema vivekI-jJAnIne mokSamArgamAM caitanyasvabhAvanI Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbaMdhana ] [ 131 dhUna ADe bahAranA vepAramAM sUjha paDatI nathI, rAgamAM rasa AvatuM nathI...citta te tenuM basa ! caitanyasAdhanAmAM ja lAgeluM che. prazna--ene rAga te hoya che? uttara:-bhale, paNa bhege AtmAya che ne? rAge kAMI ene Akhe AtmA tUTI lIdhe nathI; jarAka rAga che paNa te rAgathI AkhA AtmAne lUMTAI javA detuM nathI.... samyagdarzane A AtmA, rAgathI judo sAcavI rAkhe che, ne temAM ja te vase che. bApu, A vAta sAMbhaLIne te paNa AvA anubhava mATe ullAsa kara.-AnaMdathI prayatna kara...nA na pADa....nA na pADa...gRhasthaneya AtmajJAna thAya che-ema bhagavAna jinadeve kahyuM che, pachI tenI nA pADanAra tuM koNa? je tuM jidevane mAnatA ho te, gRhasthaneya zuddhapaga ane mokSamArga hovAnuM ullAsathI svIkArIne hA pADa. hA. pADIne tuM jAteya evo anubhava kara. hA pADIza te taneya Avo anubhava thaze. nA ja pADIza te kAyara thaIne rAgamAM aTakI jaIza. bApu! A te bhagavAnanA gharamAM AvavAnI ne bhagavAna thaIne temAM vasavAnI vAta che. anAdithI vikAranA gharamAM vasatA hate te paraghara duHkhanuM dhAma hatuM; have samyagdarzana ane AtmajJAna thatAM apUrva palaTo thaI gaye, rAganuM dhAma choDIne sukha-dhAma evA svagharamAM Avyo.te have alpakALamAM kevaLajJAna lakSmIne pAmavAno....pAmavAne...ne pAmavAne. je zuddha AtmA siddhabhagavAna anubhave che tevA ja zuddha AtmAne gRhastha-samyagdaSTi anubhave che, baMnenA svAdanI eka ja jAta che. jemAM AtmAnA AnaMdane svAda Ave te ja mokSamArga che. mokSa mahAAnaMdarUpa che ne tenuM sAdhana paNa AnadarUpa che. mekSa ne mekSasAdhana baMne eka jAtanA AnaMdarUpa che. AtmAnA anubhavamAM badhA zAstrone sAra AvI jAya che, ne te mokSanI sIdhI saDaka che. samyagdaSTi-gRhastha paNa te mekSasaDaka para AnaMdathI cAlanArA che. rAga ke puNya te kAMI mokSanI saDaka nathI, te te kAMTA che; rAgadveSarUpI kAMkarA vagarano je ratnatrayamArga che te AtmAmAM samAya che, ratnatraya AtmArUpa che, rAgarUpa nathI. je gRhastha paNa jinamArgamAM zuddha AtmAne jANIne-anubhavIne mokSanA mArgamAM praveza karyo.te dhanya che...dhanya che. [ -paNa, AvA ja virala ja hoya che--ema have kaheze. ] (65) Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 - [ yAgasAra-pravacana : 66 tattvajJAnanI viralatA jANIne tuM tene sAdhI le * viralA jANahaM tattu buha viralA NisurNAhaM tattu / viralA jhAryAhaM tattu jiya viralA dhArahI tattu // 66 // viralA jANe tattvane, vaLI sAMbhaLe koI; viralA dhyAve tattvane, dhAre viralA joke gRhasthaneya Atmaanubhava thAya--ema kahyuM, paNa evA anubhava karanArA jIvA viralA ja hAya che. zAstra bhaNanArA vidvAneAmAMya caitanyatattvanA anubhava karanArA tA koIka viralA ja heAya che. prathama teA, zuddhatattvane jANanArA jJAnI virala che,lAkhA-karaDAmAM ekAda hAya che. --evA virala jJAnI pAsethI tattvanuM zravaNa karanArA jIveA thADA che,-vikathAnA ( sinemA vagerenA ) rasiyA jIvA ghaNA che paNa AtmAnA rasiyA thaIne tenI vAta sAMbhaLanArA jIvA bahu thADA che. sabhAmAM bhale hajAro-lAkhe mANase bhegA thAya paNa emAM Atmarasika thaI ne tattvanI vAta sAMbhaLanArA keTalA ? AtmAnA kharA premapUrvaka tenI vAta sAMbhaLe te te jIva bhaviSyamAM nirvANanu` bhAjana thaI jAya....meAkSane yAgya thaI jAya,--evA tenA mahimA che. koI. (66) vaLI AtmAnI vAta sAMbhaLIne paNa aMdara vicArapUrvaka tene dhyAvIne anubhavamAM ye evA jIvA paNa bahu virala che. aMdara upayeAgane joDIne AtmasvarUpane dhyAvavu temAM jJAnanI ekAgratAnA aciMtya puruSArtha che. ane A rIte Atmatattvane jANIne pachI tene akhaDapaNe dhArI rAkhe evA jIve paNa virala ja hoya che. A pramANe AtmajJAnanI viralatA jANIne hai bhAI! tuM atyaMta jAgRtithI sAvadhAna thaI ne tArA upayAgane temAM joDa....ane ' viralA' che temAM tuM paNa bhaLI jA....ema Atmahitane mATe cegIndvamunirAjanu A soAdhana che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 133 AtmasaMbaMdhana ] rAjagRhImAM bhagavAna mahAvIranA dharmacakra-pravartanano maMgaladivasa : aSADavada ekama gara rAjagRhImAM vipulAcala para bhagavAna mahAvIra paramAtmAnI divyavANI pahelavahelI Aje-aSADavada ekame (zAstrIya zrAvaNavada ekame) chUTI ne cArasaMghanI sthApanApUrvaka dharmacaka-pravartana zarU thayuM. joke jainadharma te tyAra pahelAM paNa cAlu ja hatuM, paNa mahAvIra-tIrthaMkaranA zAsanarUpa dharmacakane Aje prAraMbha thayo.te upadezanI paraMparA Aje paNa cAlI rahI che. bhagavAna mahAvIrane kevaLajJAna to vaizAkha suda dazame thayeluM; paNa sAme gaNadharapadane egya jIvanI upasthitine abhAva, ane A tarapha vANInA gane abhAva,-tethI 66 divasa sudhI prabhune upadeza na nIkaLyo... lokonA ToLeToLAM e sarvajJaparamAtmAnA darzana karatA hatA ne vANuM sAMbhaLavA Atura hatA. chevaTe Aje indrabhUti-gautama tyAM samavasaraNamAM AvyA....prabhunI sarvajJatA joIne mugdha banyA..... mananI badhI zaMkAo maTI gaI ne prabhunA caraNamAM ja paMcamahAvrata dhAraNa karyA. temanA nimitte Aje prabhunI divyavANI nIkaLI.....te jhIlIne gautamasvAmI ( ane bIjA daza mahAtmAo) viraprabhunA gaNadhara banyA, temane zuddharatnatraya uparAMta cArajJAna, aneka labdhio tathA bAra aMganuM jJAna khIlI gayuM. bhagavAna te kevaLajJAnarUpa pariNamelA che ne gaNadharadeva bhAvakRtarUpe pariNamelA che, temaNe pote bhAvaRtarUpa pariNamIne be ghaDImAM 12 aMgarUpa zratanI racanA karI. A rIte vIranAtha tIrthaMkaranA divya upadezavaDe dharmacakrapravartana, gaNadharapadanI sthApanA tathA zratanI racanA thaI-te divasa Ajane che. bIjA paNa aneka jIva prabhunI vANI jhIlIne samyagdarzana vagere pAmyA. ane Aje paNa e ja mArga cAlI rahyo che. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 ] [ ceAgasAra-pravacana : 66 bhagavAnanI vANImAM zuM AvyuM ?-ke zuddha Atmatattva batAvyuM. Ama te bhagavAnanI vANImAM traNaleAkanA badhA padArthAMnu varNana che, paNa te badhAmAM zuddhAtmAne jANavA te ja sAra che. khAra aMganA sAra zuddhaAtmA che. zrutanA dariyA valAvI-valAvIne satAe temAMthI " zucirRpa " nAmanuM ratna kADhyuM che....AvA caitanyaratnane jANanArA ane tenI vAta sa`bhaLAvanArA jJAnI maLavA bahu durlabha che, ane evA jJAnIne cega maLe tepaNa, viSaya-kaSAyAneA rasa cheADIne caitanyanA premapUrvaka tenuM zravaNa karanArA, vicAra karanArA ne dhyAnavaDe anubhava karIne nizcalapaNe dhArI rAkhanArA jIvA uttarAttara bahu virala che, ghaNA gheADA che. jagatanA jIvAneA mATe bhAga rAganI-puNyanI--saMcAganI mIThAzamAM rAkAI gayA che, ne bahAra bhaTakI rahyo che....evA jIvA ghaNA che ne caitanyane sAdhanArA jIvA bahu thoDA che. ene jANanArA gheADA, kahenArA paNa theADA, sAMbhaLanArA gheADA ne samajanArA tathA anubhava karanArA jIveA paNa theDA...tethI AcAya prabhu kahe che ke bhAI, jagatamAM viSaya-kaSAyanI vAta te sulabha che, teya anaMtavAra te sAMbhaLI ne anubhavI che; paNa ekatva-vibhaktarUpa zuddha jJAyakatattvanI vAta sAMbhaLavI ne anubhavavI te mahAdubha ne apUrva che....tane atyAre tenA zravaNunA avasara maLyA che, teA parama ullAsapUrNAMka aMtaramAM samajIne svAnubhava karI leje....jethI tArA saMsArabhramaNane aMta Ave.-- --A avasara cUkIza mA. ciMtAmaNiratna karatAMya A tattvanuM zravaNa-manana bahu mAMghuM che. jagatanA bahu meATA bhAganA jIvA (anaMtAna Mta jIvA) te ekendriyathI mAMDIne asa'zIpa'cendriya sudhImAM rahyA che, temane te| Atmahitane vicAra karavA jeTalI zakti ja nathI; narakamAM ne tiya`camAM moTAbhAganA jIvA rAtidana tIvra kaSAyamAM DUbelA che, temaja tyAM tattvanA zravaNanA ceAga maLavAnuM bahu muzkela che, eTale tyAM paNa AtmajJAna pAmavAne avakAza bahu AThe che; devagatimAM ghaNAkharA deve tyAMnA bhegApabhAgamAM rata che, tyAM paNa tattvanuM zravaNa karanArA ne AtmAne jANanArA bahu virala che. joke bIjI gatinI apekSAe manuSyagatimAM AtmAnuM zravaNa ne anubhava sulabha che tApaNa te karanArA jIvA virala che, thADA ja che. puNya-pApanA rAganI poSaka vAta kahenArA temaja sAMbhaLanArA ghaNA che, paNa puNya-pApathI pAra, rAga vagaranA caitanyatattvanI vAta kahenArA, rasapUrNAMka te sAMbhaLanArA, ne sAMbhaLIneya tene anubhava karanArA jIvA teA sadAya ati virala ja hAya che....ane te viralA jIvA jarUra meAkSane pAme che.-bhale AvA jIve virala....paNa che kharA,-nAsti nathI, asti che; te astimAM tuM bhaLI jA. duniyAmAM lakSmI ane paDitAI maLavI sahelI che paNa AtmAne anubhava thavA agharA che. ahA, jene mATe kacAMya ahAra javuM na paDe, aMdaramAM ne aMdaramAM peAtAmAM eThA beThA mahAna AnaMdamaya vaibhavanI pedAza thayA kare eve, A AtmAnA Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana | [ 135 anubhavano dhaMdho karanArA jI viralA che,-lAkho-karoDomAM ekAda kaIka hoya che. Ama AtmajJAnanI mahA durlabhatA batAvIne tenI kiMmata karI che, tene mahimA batAvIne zIvra te karavAnI preraNA karI che : "mane mAro zuddha AtmA kema anubhavamAM Ave!--mAruM A bhavabhramaNa kema maTe ! duniyAnI paMcAyatanuM mAre kaI prayojana nathI"--ema duniyAnA kelAhalathI dUra thaIne ane AtmAnI laganI lagADIne tuM teno anubhava karI le. anubhavane virala kahIne kAMI jIvane hatAza nathI kare paNa anubhava mATe tene utsAhita karyo che. te mATenA puruSArthanI preraNu karI che. A anubhava kare te bhagavAnanA dharmopadezane sAra che ne tenA vaDe pitAnA AtmAmAM dharmacakranuM pariNamana cAlu thaI jAya che. [ jene A Atmaanubhava thaye te jJAnanuM cintana kevuM hoya che? te have kaheze. ] jema puruSa vastrathI jude che, vastranA nAzathI puruSano nAza thatuM nathI, -temajIva zarIrathI jude che, zarIranA nAzathI jIvane nAza thato nathI. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 ] [ sAra-pravacana : 67-68 bhavanA cheda mATe bhedajJAnInuM cintana ihu pariyaNa Na hu mahutaNau ihu-suhu dukkhahaM heu / ima citaMtahaM ki karai lahu saMsArahaM cheu // 67 / / iMda-phaNida-ridaya vi jIvahaM saraNu Na hotii| asaraNu jANivi muNi dhavalA appA appa muNaMti // 68 // A parivAra na mujata, sukha te du:khanI khANa; jJAnIjana ema citavI, zIdhra kare vahANa. (7) Indra, phaNIndra, narendra paNa nahIM zaraNu dAtAra; azaraNa" jANI, munivaro nijarUpa vede Apa. (68) je virala hatuM evA AtmajJAnane prApta karIne jJAnI ciMtave che ke aha, mAre zuddha AtmA....mane anubhavamAM AvyuM te ja mAruM tatva che; A putrAdi parivAra ke dhanavaibhava mArAM nathI, tathA aihika viSayasukhe te duHkhanAM ja hetu che, AvA asAra saMsArane zIdhra cheda huM kaI rIte karuM?-zuddhAtmAnA cintana vaDe tene cheda karuM--ema jJAnI bhavathI DarIne zuddhAtmAnA cintana vaDe bhavaduHkhane nAza kare che. vaLI, A azaraNa saMsAramAM pitAnA AtmAnA jJAna sivAya jIvane bIjuM koI zaraNa nathI; UrvakanA Indra, madhyalekanA narendra ke alekanA nAgendra,-ema traNa jagatamAM koI zaraNa denAra ke duHkhathI ugAranAra nathI, te badhA Indro te paNa azaraNa che tyAM bIjAne zuM zaraNa Apaze?-Ayu pUrNa thatAM te Indro paNa badhe vaibhava choDIne devakathI cUta thaI jAya che. ane sarva-jinendra te parama vItarAga che, teo vyavahArathI zaraNa che, paNa teo kaIne kAMI detA-letA nathI, teo te ema kahe che ke tAruM parama-ISTapada tArA caitanyamAM che te ja tane kharuM zaraNarUpa che, temAM ekAgra thaIne tenuM zaraNu le; enA sivAya saMsAramAM kaI bIjuM zaraNa nathI. -Ama paramAM sarvatra azaraNapaNuM mAnIne UjajavaLa cittavALA sunidhavala ne dharmAtmA pitAnA AtmAne ja potAno mAne che, tene Azraya karIne tenA anubhavamAM lIna thAya che ke saMsArathI chUTIne mokSane pAme che. he jIva! tuM kuTuMba-parivAra ke dhanavaibhavanI mamatA karIza te dhUtAI jaIza.... emAMthI sukha levA jaIza te duHkhI thaIza. IndriyaviSaye mRgajaLa jevA chetarAmaNa, te kharekhara sukha nathI paNa ekAnta duHkha ja che, temAM sukha mAnIne chetarAIza mA. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmabodhana | [ 137 bhavaduHkhathI chUTavA ne sAcuM-atIndriyasukha pAmavA tuM zuddha AtmAnA ciMtanamAM raheje. parivAranA mohamAM ke IndriyaviSayomAM phasAIza nahi, e te badhuM pApabaMdhanuM kAraNa che.-Ama ciMtavIne teno meha teDa! atIndriya AtmA dehathI judo che, loko te bahAranA zarIrane jue che, teo kAMI mane-atIndriya AtmAne nathI dekhatA ke nathI oLakhatA. zarIra kayAM huM chuM? huM te zAzvata caitanyatattva chuM ne mAre te have zIdhra A bhavacakathI chUTavuM che.-AvA Atmacitana vaDe dharmAjIva gRhasthapaNAnA mohane choDI, muni thaI kevaLajJAna pragaTAvI bhavaduHkhane chede che. [ 67-68 ] che ? bhavanA abhAva mATe AtmAnA ekatvanuM ciMtana ikka upajjai marai ku vi duhu-suhu bhujai iku / garayahaM jAi vi ika jIu taha NivvANahaM iku // 66 // ekulau jai jAisihi to parabhAva caehi / appA jhAyahi NANamau lahu siva-sukkhu lahehi // 70 / / janma-maraNa eka ja kare, sukha-duHkha vede eka; narkagamana paNa ekala, mokSa jAya jIva eka. (69) je jIva tuM che ekalo, to taja sI parabhAva; AtamA dhyAne jJAnamaya, zIdhra mokSasukha thAya. (70) saMsAramAM jIva janme che ekale, mare che paNa ekale, duHkha-sukhane bhegave che ekale, narakamAM jAya che te paNa ekale, ane nirvANamAM paNa te ekale ja jAya che. A rIte, saMsAramAM ke mokSamAM he jIva! tuM ekalo ja che, bIjA sAthe tAre kAMI saMbaMdha nathI; mATe parabhAvane choDa ne jJAnamaya AtmAnuM ekanuM dhyAna kara. jethI tuM zIdhra zivasukhane pAmIza. A badhI vAtanA bIjaDAM kuMdakuMdaprabhunA zAstromAM bhaya che, juo niyamasAramAM kahe che- A. 18 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 ] | yogasAra-pravacanaH 69-70 jIva ekale ja mare, svayaM jIva ekale janme are ! jIva ekanuM nIpaje maraNa, jIva ekale siddhi vare. (101) mAre suzAzvata eka darzana-jJAnalakSaNa jIva che; bAkI badhA saMgalakSaNa-bhAva mujathI bAhya che. (12) jJAnI AvA ekatvasvarUpa nijAtmAnuM cintana karIne parabhAvone choDe che ne mokSasukhane pAme che. are jIva! tuM ekale che....pachI bahAranI bIjI cintAonuM tAre zuM kAma che! tArA ekAvanuM ciMtana karIne tu parabhAvane choDa narakamAM ke nirvANamAM, bhavamAM ke mokSamAM jIva ekale che. zuddha svabhAvanI ArAdhanAthI nirvANagamana ekale kare che, ne zuddhasvabhAvanI virAdhanAthI narakagamana paNa ekale kare che. e rIte saMsAranI cAregatimAM ke paMcamagatirUpa mokSamAM jIva ekale che; saMsAramAM pote karelA puNya-pApa ke dharmasAdhanA sAthe Ave che, ne mekSamAM potAnA kevaLajJAnAdi svabhAvane sAthe laI jAya che; bIjuM kaI tenI sAthe jatuM nathI. * narakamAM jatAM cetana kahe che: he kAyA! tuM narakamAM mArI sAthe cAla...meM tArA mATe ghaNuM pApa karyA che! kAyA kahe che ke nahIM AvuM; mArI anAdinI e ja rIta che ke huM koInI sAthe jatI nathI; cakravartI ane tIrthakaranI sAthe paNa huM na gaI, te tuM keNa? * ane pachI, cetanaprabhu bhedajJAna karIne jyAre mekSamAM jAya che, tyAre kAyA tene kahe che : he cetanarAya! ekSapurImAM maneya tamArI sAthe laI jAva! tyAre cetana kahe che ke nahIM laI jAuM; mekSamAM tAruM kAma nahIM. anAdithI tAro sAtha karavAthI-mamatva karavAthI huM saMsAramAM bhaTakyA, have te tAro saMga cheDIne mekSamAM eka jaIza. (cetana ane kAyAnA A vAdavivAdanuM suMdara varNana vistArapUrvaka vAMcavA mATe cetana-kAyA saMvAda" nAmanI pustikA vace.) dareka jIvanA dravya-kSetra-kALa-bhAva judA judA che, darekanA puNya-pApakarmo ne rAgAdi pariNAme vividha che, kaI paNa be jIvanA udayabhAve badhA prakAre sarakhAM nathI hotAM. be kevaLInA udaya paNa sarakhA nathI detA, kSAyika bhAva sarakhA che paNa udayabhAvamAM kaMIka pheraphAra hoya che. dareka jIva potAnA pApa-puNya ke dharmanA bhAva pramANe phaLa pAme che, temAM koInI lAgavaga kAma AvatI nathI. cAra ke pAMca sagA bhAI hoya, chatAM pariNAma anusAra darekanI sthiti judI-judI hAya; kaI eka te tIvra pApa karIne narake jAya, bIje mAyAcArathI tiryaMcamAM jAya, Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasa'khAdhana ] trIjo zubharAgathI svarga'mAM jAya, ceAtheA madhyama pariNAmeAthI manuSyamAM jAya ne pAMcamA vItarAga thaI ne paheAMcI jAya paMcamagatirUpa meAkSamAM ! sau tAtAnA bhAvatu phaLa, te jIva ekalA ja pAme che. | 139 zreNikarAjA ne abhaya....sagA pitA-putra, chatAM eka gayA narakamAM ne khIjA gayA mekSamAM. e ja rIte bhagavAna rAma ane lakSmaNa baMne bhAInuM thayuM; zrIkRSNu ane balabhadra jevA mahAyeddhA paNa, agnimAM saLagatA peAtAnA mAtA-pitAne dvArakAnagarInA daravAjAnI bahAra na kADhI zakayA. are, jIva ekalA....kANukane bacAve ? Ama jANIne he bhavya ! tuM samabhAva kara....tArA pariNAmamAMthI rAga-dveSane choDa....ne zuddhAtmatattvanuM dhyAna karIne meAkSasukhane pAma. eka lUTArA chUTavA AvyeA, tyAre koI sajjane tene kahyuM--bhAI, tuM UbhA rahe, jarAka eka vAta sAMbhaLa....pachI tAre je karavu hAya te karaje; tArA A lUTaphATanA paisAthI jee meAjamajA kare che te badhA piravArane ghare jaIne pUchI Ava....ke jema A paisAnA tame bhAgIdAra thAva che....tema mane je pApa lAge che tenA paNa bhAgIdAra tame thAzeAne ? lUTAre ghare jaIne pUchyuM; paNa kAI e pApamAM bhAgIdAra thavAnI hA na pADI..sa, tenI AMkha UghaDI gaI ke are, pApamAM huM ekalA ja chu....ne dharmamAM paNa huM ekalA ja chu.....tA pachI dharmasAdhanA karIne mAruM hita kema na karuM! AtmAnuM ekatva kalyANurUpa che--suMdara che, te samajatAM-dhyAvatAM parabhAve chUTI jAya che. e sagA bhAI, bannene ekabIjA para prema; ekavAra nAneA bhAImAM paDatAM meTAbhAI e tene davAmAM cerochUpIthI iMDAM vagere khavaDAvI dIdhA....A pApane lIdhe te moTAbhAI marIne narakamAM gaye, ne nAnAbhAI marIne paramAdhAmI-deva thaye....ne narakamAM jaIne te deva tyAMnA nArakIone mAravA lAgyA... tenA bhAI ne paNa mAravA lAgyA; tyAre te kahe che--are bhAI! tArA mATe te me' pApa karyAM ne tethI narakamAM Avye....te ahIM Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 ] [ sAra-pravacana : 69-70 tuM ja mane AvA duHkha kAM Apa? tyAre nAne bhAI javAba Ape che ? meM kathAM abhakSa vagere mAMgyuM hatuM? mane to khabara paNa na hatI; tamArA karelA bhAvanuM phaLa tame ekalA bhega...ema kahIne tIvra bhAlAthI tenuM mAthuM vadhe che. juo, A saMsAranI dazA !! keNa kene bhAI! mAMdo hoyabhayaMkara roganI pIDAmAM pIlAI rahyo hoya, maraNanI taiyArI hoya, pAse besIne mAta-pitA-bhAI-mitro-strI-putra parivAra vagere mAthe hAtha pheravIne AzvAsana detA hoya, paNa enuM duHkha kaI laI zakatA nathI, ne sukha ApI zakatA nathI. bhAI! A te badhe "paMkhI-meLe" che.-jema sAMja paDatAM cArekorathI paMkhI AvIne eka jhADa upara bhegA thAya ne rAtavAse rahe; savAra paDatAM te sau UDI-UDIne bhinna bhinna dizAmAM cAlyA jAya. athavA, nadInA sAmA kAMThe javA mATe hajAro musApharo eka ja naukAmAM bhegA thAya, ne jyAM kinAre Ave tyAM UtarI-UtarIne sau potapotAnA sthAne cAlyA jAya; tema judI judI gati-sthAnothI AvIne aneka ja ahIM bhegA thayA, Ayu pUruM thatAM sau potapotAnA sthAne-kaI narakamAM, koI devamAM te koI manuSya vageremAM cAlyA jAya che. Ama jANIne he jIva! tuM saMyogonI mamatA choDa, dehanI mamatA choDa, ne ekatvarUpa tArA zuddha AtmAnI bhAvanA vaDe ekSapurInA paMthe jA. ' 1 zuddhAtmA rUpI vahANa - jema samudra vacce cAlatA vahANamAM beTheluM paMkhI, UDI-UDIne pAchuM vahANamAM ja AvIne bese che,-bIje kyAM jAya? tema AtmAnuM ekatva jANanAra jIvane upayoga pharI-pharIne zuddha AtmAmAM ja AvIne Thare che,-ene upayoga AtmA sivAya bIje kyAMya karatuM nathI, taya thatuM nathI. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasa bedhana dehamAM jJAna nahi, jJAnamAM deha nahIM; rAgamAM jJAna nahi, jJAnamAM rAga nahIM; jyAM jyAM jJAna tyAM tyAM huM jyAM jyAM huM tyAM tyAM mAruM jJAna. ---Ama parabhAtrAthI bhinna, jJAnasvarUpa AtmAmAM aMtarmukha thaye ja AtmAnu sAcu' ekatra jaNAya che. deha-dhana-parivAra kAI sAthe nathI AvatA, teA paraleAkamAM sAthe Ave evu zuM che? ke peAtAnA jJAna-Anadamaya nivaibhava sadA peAtAnI sAthe raheze, kemake te peAtAnu' che. dehAdinA viyeAga thaze tepaNa te nijavaibhavanA vaceJa nahIM thAya. mATe jIvanamAM.... mRtyu AvyA pahelAM, AvA AtmAnI sAdhanA kara, tenA ja prayatnamAM lAga. ALasa karIne A avasara gUmAvI devA ucita nathI. je parapadArthAM judA ja che tene judA jANIne tenI mamatA choDI de...ne je peAtAnuM nijasvarUpa che tane jANIne temAM rucine joDI de.--A ja paramasukhanI rIta che, [ 141 eka juvAna chekarA, mAbApa vagere piravAra hAjara hovA chatAM pANImAM ekale DUbI gayA ne marI gayA....tene badale mAbApanA meha cheDI....muni thaI...ekale ekale| caitanyasamudramAM UtarI jAya, temAM lIna thaI ne DUbI jAya....te jIva mekSa pAmI jAya. ekalA ja mare che ne ekale ja mekSa pAme che....bIjA tene kAMI ja karatA nathI. prabhu ! AtmAnuM AvuM ekatva jANIne temAM Thara, para mAruM karaze evI AzA ( -dInatA ) choDa, ne huM paratuM karI dauM evuM abhimAna cheDa. madhyastha vItarAga thaI jA....ane ema anubhava kara ke--svayaM jJAtA-jJAna-jJeyarUpa eka akhaMDa abheda 'dravya ' huM chuM; asaMkhyapradezI mAruM 'kSetra' che; jJAnamaya pariNamana mArA strakALa' che, te jJAna -dana-sukha-vIryAdirUpa mAre ' svapnAva che. AvA mArA dravya-kSetra-kALa-bhAvarUpa akhaMDa eka zuddha-jJAyaka Atmavastu huM chuM, te ja mAru sa-sva che, bIju` badhuMya mArAthI bahAra che. --A pramANe ekatvasvarUpanA ciMtana vaDe jJAnI, parabhAvAne cheDIne meAkSasukhane sAdhe che. > samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpa pariNamelA eka AtmA te ja nizcaya-meAkSamAga che; temAM kaI anyadravyanA sabaMdha nathI. je jIva AvA meAkSamAga mAM peAtAnA AtmAne nizcalapaNe sthApe che eTale ke tanmaya thaI ne pote te-rUpe pariName che, ne anyadravyamAM jarApaNu vihAra karatA nathI, te jIva svayaM parama AnaMdarUpa thaI ne ekalA ja meAkSane pAme che, he jIva! tuM paNa ekalA che....tArA ekatvanA ciMtana vaDe meAkSane sAdhI le. ( 19-70 ) Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 ] [ pegasAra-pravacana : 71-72 puSya te baMdhana che, saMsAra che, jela che, te dharma nathI. jo pAu vi so pAu muNi savvu ko vi muNei / jo puNNu vi pAu vi bhaNai so buha ko vi havei // 71 // jaha lohammiya NiyaDa buha taha suvaNNammiya jANi / jaM suhu asuha pariccahiM te vi havaMti hu NANi / / 72 / / pAparUpane pApa te jANe jaga sahu keI; puNya tava paNa pApa che-kahe anubhavI budha ke I. (71) loha beDI baMdhana kare, senAnI paNa temanuM jANI zubhAzubha dUra kare, te ja jJAnIno marma. (2) hiMsA-ju -corI vagere pApabhAva te pApa che-saMsAra che-bUrA che ema te jagatamAM sau koI jANe che, paraMtu dayA vagere rAgarUpa puNya te paNa pApanI jema ja saMsAra che.-bUrA che, evuM jANanArA ne kahenArA jJAnI te kaIka ja hoya che. he budha! beDI, leDhAnI hoya ke sonAnI hoya, te manuSyane baMdhanarUpa ja che, keIne senAnI sAMkaLathI bAMdhe hoya tethI kAMI tene chUTo na kahevAya, te baMdhAyelA ja che; tema rAgAdi kaSAyabhAve, azubha ho ke zubha-te jIvane baMdhanarUpa ja che, zubharAga hoya tethI kAMI te mokSanuM kAraNa na thAya, te baMdhana ja che.-ema zubha-azubha baMnene baMdhanarUpa samajIne jJAnI tene choDe che. pApa kaho ke saMsAra kahe; azubharAgathI saMsAra che tema zubharAgathI paNa saMsAra ja che; mATe baMnene "pApa" ja kahyA. jenuM phaLa saMsAra-tene "suzIla" keNa kahe? te "kuzIla" che mATe pA5 che.jhera che... "are ! puNyane jhera kahe che?" hA bhAI dhIrajathI sAMbhaLa!-- puNyanA phaLamAM mikSa maLe ke svarga?... svarga te svarga te saMsAra che ke mekSa. te saMsAra che. saMsAra te sukha che ke duHkhadu:kha. basa, te pachI puya te duHkha ja che..te dukhane jhera na kahevuM te zuM amRta kahevuM? praznA-te puNya, mokSane mATe prathama pagathiyuM te che ne? Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasa bedhana ] [ 143 uttaraH --nA; he bhAI! puNya te parabhAva che, mekSathI viruddhabhAva che, temAM kAMI AnaMda ke jJAna nathI, eTale te puNya kAMI meAkSanuM prathama pagaluM nathI. anaMtavAra puNya karI cUkayA chatAM meAkSa te hAthamAM na AvyA, meAkSa tarapha eka pagaluMya maMDAyuM nahi; meAkSanuM prathama pagalu teA samyagdana che ane te te puNya-pApa baMnethI pAra che. bhedajJAna vaDe AtmAne puNya-pApa baMnethI bhinna jANyuM tyAre zuddha AtmAnA anubhava ane samyagdarzana thayu.....AvA anubhava vaDe ja tIrthaMkara bhagavAnanA mArganI eTale ke mekSamArganI maMgala zarUAta thAya che, te meAkSanu pagathiyu che. (mokSa-manajI parathama saurI sabhyatva nAno 1) ----pachI tenI vRddhi ane pUrNutA paNa te ja rIte thAya che, puNya vaDe nathI thatI. puNya cheADavAthI mekSa thAya che, rAkhavAthI nahi. puNya vaDe paramANunA Dhagale maLe -sa'sAra maLe, paNa paramAtma` ke mekSa puNyavaDe na maLe, te te saMpUrNa vItarAga bhAvathI ja maLe. A rIte vItarAmatA te ja dhama che, te ja bhagavAnanA mArga che, te ja sarva zAstrane sAra che. rAga dveSa-puNya-pApathI pAra AvA zuddha mAne jJAnIjane ja eLakhe che, ajJAnIe te puNyane ja dharma mAnIne rAgamAM ja aTakI jAya che. pApa te adhama ne puNya te dhama-eTalu ja laukika janA ( ajJAnIe ) samaje che, paNa puNya ne pApa e baMne adha che ne dharmAM te te baMnethI pAra vItarAgI-caitanyabhAvarUpa che, e vAta te jainadharmImAM ja che ne viralA jJAnIjane ja te samaje che tathA kahe che. are, mekSanA ardhI je jIvane puNyarAma paNa jhera jevA lAge tene pApanA tItrakaSAya te kema sArA lAge? puNya-pApa baMnethI pAra meAkSamAtra samajanArane tIvra hiMsA-anyAya-abhakSya vagere pApA te pahele dhaDAke chUTI jAya che. ahIM teA eTalu atAvavuM che ke pApa ke puNya eya prakAranA rAga te meAkSanu` kAraNa nathI, ane saMsAranAM ja kAraNa che.--jema leADhAnI ke seAnAnI baMne beDI badhe ja che, tema; puNyane bhale sAnAnI merI kaheA, tApaNu te beDI jIvane sasAramAM badhe che, meAkSa thavA detI nathI; te puNyanI meDIne paNa teDIne meAkSa thAya che. ajJAnIne puNyanI vAta mIThI lAge che, paNa rAma vagaranI caitanyanI mIThAzane (meAkSanA svAdane) te jANatA nathI. caitanyane mITho-vItarAgI svAda cAkhanArane puNyanA kaSAya paNa kaDavA lAge che.--evA jJAnIe ja meAkSane sAdhe che. te jJAnI peAtAnA cidAnaMda svabhAvanI anubhUtimAM evA ni:zaMka hAya che ke upasarga -parISaheAnA game tevA vajrapAta vacce paNa mesamAna akaMpa--aDela rahe che, mAgathI raMgatA nathI, DhIlA paDatA nathI. deva AvIne DabAvavA mAMge ne kahe ke rAgathI dha mAna, puNyathI mekSa thavAnu kahe,-nahitara tAre nAza karI nAMkhIza !'-tApaNa Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 ] [ gasAra-pravacana : 71-72 dharmAtmA pitAnA vItarAga mokSamArganI zraddhAthI Dage nahi, rAgathI mokSa thavAnuM svapnaya mAne nahi, are, ame avinAzI jJAyaktatva...! keNa che amane mAranArI ne keNa che amane DagAvanAra!! - jJAnIne te Amika AnaMda ja vahAle che, ene puNya ke puNyanAM phaLa vahAlAM nathI. are, puNyanA phaLane bhegavavA jAya to paNa jIvane rAga ane saMsAra thAya che, sarvathA puNya-pApanA tyAgathI mokSa thAya che, ane tyArapahelAM AtmasvabhAvane tenAthI sarvathA judo jANavAthI ja AtmajJAna ane mokSamArga thAya che. puNyane je rAkhavA jevuM mAne che te jJAna nathI, jJAnI te puNyane paNa heya samaje che. rAgamAM puNya ane pApa evA be bheda bhale paDe, tene viveka bhale kare, paNa te baMne bheda baMdhamArgamAM samAya che, ekeya bheda mekSamAM ke mokSanA kAraNamAM nathI Avate. mikSa ne mokSamArga te e baMnethI judI jAtane ja che, ema samaje. puNyamAM ke pApamAM-baMnemAM kaSAyano svAda che, caitanyanI zAMtine svAda te bemAMthI koImAM nathI. A jANIne zuM karavuM?-ke sarva rAgavagaranA pitAnA cidAnaMdatatvane lakSamAM laIne tene ja dhyAvavuM. puNya-pApane mekSamAM sahAyakArI na jANavA paNa viddhakArI eTArA samajavA. ahA, vItarAga thavAnI vItarAga-paramAtmAnI A vAta kAyara jI jhIlI zakatA nathI, puNyathI dharma nahi-e vAta sAMbhaLatAM tenuM kALaju kaMpI UThe che; jJAnIo te mokSane arthe eka zuddhopagane ja mAnya kare che, rAganA koI kaNiyAne temAM bheLavatA nathI.-zubha-azubha baMnethI virakta thaIne vItarAgI zuddhopagane ja mokSanA sAdhana tarIke svIkAre che.- tethI na karo rAga jarIye kayAMya paNa kSechae, vItarAga thaIne e rIte te bhavya bhavasAgara tare. je tAre sarvajJa-paramAtmA arihaMtadevane mAnavA hoya to, ane tAre pote sarvajJa thavuM hoya te, puNya-pApa sarve regathI bhinna AtmAne jANa, ne rAgane mokSakAraNa na mAna. AtmAne sarvajJasvabhAvI svIkAro te pachI rAgane keI aMza temAM rahI zake nahi, eTale rAga ane AtmasvabhAvanuM bhedajJAna thaI jAya, kemake eka AtmAmAM rAga ane sarvajJatA baMne ekasAthe rahI zake nahi. jJAna sAthe rAganA keI paNa aMzane bheLave te sarvajJapaNuM sAbita thaI zake nahi, eTale zuddhajIva ja sAbita na thAya. jJAna ane rAgane sarvathA judA pADo te ja sarvasvabhAvI zuddhajIva lakSamAM AvI zake. je saMpUrNa -vItarAga thAya te ja sarvajJa thaI zake, tema ja je sarva rAgathI bhinnatA samaje te ja sarvajJasvabhAvI AtmAne oLakhI zake evI oLakhANa karanArA ja viralA ja che zuddhaAtmAnI svAnubhUtithI jema pApabhAve bahAra che, tema ja puNyabhAva paNa bahAra Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] [ 145 ja rahe che, svAnubhUtimAM nathI pravezatA. ane tethI ja tene "abhUtAI' kahyA che. tenA vagaranA AtmAnI anubhUti bhUtArtha daSTi vaDe thAya che, ane te ja samyagdarzana che. samyagdarzanAdi vItarAgabhAva vaDe koI ja karma baMdhAtuM nathI. zubhakaSAya vaDe te ghAtIkarUpa pApaprakRti paNa baMdhAya che; te caitanyane virodhI che. arere, AtmAne mekSamAM jatAM je reke, AtmAne kevaLajJAna paNa thavA na de-evA bhAvane to sAre kema kahevAya? e te AtmAne virodhI che. mekSArthI jIve prathama zuddha AtmAne jANa; ane rAgAdi samasta baMdhabhAvane AtmAmAMthI sarvathA chedavA, sarvathA judA jANavA. "samasta" aMdhabhAvone chedavAnuM kahyuM che, paNa ema nathI kahyuM ke pApanA baMdhabhAvane ja chedavA ne puNyanA baMdhabhAvane rAkhavA! tAre saMsArathI chUTavuM hoya te badhAya baMdhabhAvathI chUTA zuddha AtmAne jANu. tenAthI judApaNuM jANIza te tene chedIne tenAthI sarvathA judo-mukta thaIza. avatI samyagdaSTineya ekavAra te puNya-pApa vagarano zuddhoga thayo che, tene hajI traNa kaSAya saMbaMdhI rAga-dveSa puNya-pApa thAya che, paNa bhAvanA evI che ke A badhA zubha-azubha rAgane choDIne huM vItarAgI-caitanyabAgamAM ramaNatA karuM..ne siddhaprabhu sAthe prema karuM eTale ke pitAnA zuddhasvarUpamAM vitarAga thaIne TharUM ! te dharmane kaSAyane rasa nathI; rAganI, puNyanI ke tenA phaLarUpa IndriyaviSayenI tene cAhanA nathI, aMtaramAM atIndriyasukha cAkhyuM che tenI ja cAhanA che-AvA ja nivaNamArganA pathika che, te zIdhra mokSane pAme che. sparza-rasa gaMdha vagere IndriyaviSayamAM je sukha mAne, te tenA kAraNarUpa puNyakarmamAM temaja zubharAgamAM paNa sukha mAne, zubharAgane ane puNyane je upAdeya-sArA mAne te tenA phaLarUpa IndriyaviSayamAM paNa sukha mAnyA vagara rahe nahi-AvA jIvo ajJAnI che. IndriyaviSayomAM sukha nathI ema je kharekhara mAne, te tenA kAraNarUpa puNyakarmane ke zubharAgane paNa heya samaje che, ne te badhAyathI adhika evA pitAnA atIndriya --jJAnasvabhAvane ja upAdeyapaNe anubhave che.-AvA che ja jJAnI che. jeNe bAdyaviSayamAM, puNyamAM ke rAgamAM sukha mAnyuM teNe pitAnA AtmAne te badhAyathI halake mAnya.....siddha je mahAna huM chuM-ema teNe na jANyuM. ane jeNe siddhasamAna potAnA atIndriya AtmAnI pratIta karIne bIjA badhAyathI adhikapaNe teno anubhava karyo te jIve, bAhyaviSayane-puNyane ke rAgane tUccha jANyA, potAnA svabhAvathI sarvathA judA jANyA. A. saM. 19 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ) - S { { 146 ] [ yogasAra-pravacana H 71-72 ' are, nAga ke vAgha, siMha ke hAthI, deDakA ke vAMdarA jevA tiryaMca prANIomAM paNa jeo samyagdaSTi che teo, bAhya viSe vagaranA Atmika sukhane anubhave che.-kevuM sukha ke DuM....paNa siddhaprabhu jevuM ! samyagdaSTi-devo ( 5 OP 9 devalekanA divyaviSayamAM paNa jarAya sukha nathI mAnatA; temaja samyagdaSTi-nArI narakanI ghora pratikULatA vacce paNa pitAnA caitanyasukhane cUkatA nathI. pitAnA zuddhopaganA AnaMda pAse dhamane bIjA keI viSamAM sukha lAgatuM nathI, cena paDatuM nathI. are, sAtamI narakamAMya samyagdarzana pAmIne te samyagdaSTi jIva asaMkhyAta varSo sudhI caitanyanA mahAna sukhane cAkhe che,-emAM bAhyaviSayonI zuM jarUra che? ane devalokamAM asaMkhya varSo sudhI bAiviSayanI badhI anukULatA hovA chatAM tyAMnA mithyASTi de jarAya caitanyasukhane anubhavatA nathI;-bAhyaviSaye zuM kare? "sukha" te AtmAne svabhAva che, viSaye temAM akiMcitkara che.--pachI bhale te puNayanA ho ke pApanA he. A rIte he jIva! tuM puNya-pApa baMnethI pAra, atIndriya sukhasvabhAvI pitAnA AtmAne jANane parabhAva choDIne tene dhyAva. puNyano paNa meha cheDa! * puNyabhAva te rAga che ke vItarAgatA?..rAga ja che. na mokSanuM sAdhana rAga hoya ke vItarAgatA?....vItarAgatA. * mekSanI cAhanAvALAe rAga rAkhavA jevuM ke choDavA jevo? --save rAga choDavA je, ne vItarAgatA ja karavA jevI. # te vItarAgatA zuddha AtmAnA ja Azraye thAya ke paranA? - zuddha AtmAnA ja Azraye vItarAgatA thAya. -basa, A rIte zuddha AtmAne Azraya e ja mokSArthI jIvanuM kartavya che. jene caitanyasukhanA svAdanI khabara nathI ne zubharAgane dharma mAne che, tene puNyane rasa che, eTale puNyanA phaLarUpa viSayamAM sukha mAnIne te tene mada kare che, ane viSayomAM lubdha thaI pApa bAMdhI narakamAM paDe che. " -arere ! AvA mithyA-puNya amane na ho"--ema A zAstrakartA regIndradeve ja paramAtmaprakAzamAM kahyuM che. jJAnIneya puNyano vega hoya, paNa tene temAM rasa nathI, tene to pitAne caitanyasukhamAM ja parama tRpti che; eTale puNyanA phaLamAM te lubdha thatA nathI, te te puNyaphaLaneya meha choDIne vItarAgabhAvathI pitAnA paramAtmapadane sAdhI bhe che. (71-2) - Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] [ 147 mekSane mATe aMtaraMga nigraMthatA jaiyA maNu NiggaMthu jiya taiyA tuhaM NiggaMthu / jaiyA tuhuM NiggaMthu jiya to labbhai sivapaMthu // 73 // je tuja mana nigraMtha che, to tuM che nigraMtha jyAM pAme nigraMthatA tyAM pAme zivapaMtha. (73) he jIva! jyAre tAruM mana rAga-dveSa vagaranuM nirgatha thaze tyAre ja tuM sAcA nigraMtha thaIza; ane jyAre tane AvI bhAva-nircathatA thaze tyAre ja tuM mizapaMthane pAmIza. joke mekSamArga munivarone bahAramAM-dehamAM paNa nirca thatA hoya ja che, paNa aMtaraMgamAM vItarAgabhAvarUpa nirca"thatA vagara, ekalI bahAranI nirca thatAthI koIne mokSa thato nathI. mATe he yegI ! mokSane mATe tuM bhAvazuddhirUpa aMtaraMga nircathatA kara. samyagdaSTi jIvane mithyAtvanI gAMTha tUTI che te apekSAe te nigraMtha che; tene samyagdarzanamAM kaI rAga-dveSane ke parano parigraha nathI, tethI te paNa mekSanA mArgamAM che. te samyagdarzana uparAMta jyAM sudhI rAga-dveSa che tyAM sudhI mekSa nathI, eTale muni thaI svarUpamAM DarI, rAgadveSanI gAMDa toDI zuddhapayogarUpa nigraMthabhAva pragaTa kare tyAre jIva mekSa pAme che. bhAvazuddhi vagaranuM ekaluM dravyanigraMthapaNuM kAMI kAryakArI nathI; jyAM bhAvanirca thatA hoya tyAM dravya-nircathatA paNa heya ja, chatAM tyAM paNa mekSanuM kAraNa te bhAva nitArUpa zuddhabhAva ja che-ema jANe. (73) 82 Atma jJAnasvabhAva che, te jJAnasvabhAvanI prAptinuM nAma mukti che. mATe mokSecadhu jIve jJAnasvabhAvanI bhAvanA bhAvavI. juo, A mokSa mATenI bhAvanA ! jJAnasvabhAvanI bhAvanA kahe, AtmabhAvanA kahe, ke samyagdarzana -jJAna-caritranI ArAdhanA kaho, te ja mokSane upAya che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 ] sAra-pravacana : 74-75 jinadeva jevA cetanyadeva A dehamAM ja beThA che.. enAM darzana e ja mokSane maMtra jaM vaDamajjhahaM bIu phuDu bIyahaM vaDu vi hu jANu / taM dehahaM deu vi muNahi jo tailoya-pahANu // 74 // jo jiNa so hauM so ji hauM ehau bhAu NibhaMtu / mokkhahaM kAraNa joiyA aNNu Na maMtu Na taMtu // 75 / / jema bIjamAM vaDA pragaTa, vaDamAM bIja jaNAya; tema dehamAM deva che, je triloka-pradhAna. (7) je jina te huM-te ja huM" kara anubhava nirdhAra; he yogI ! zivahetu e, anya na maMtra na taMtra. (75) juo, A mokSane maMtra! "jina-paramAtmA je ja zuddhAtmA huM chuM, -baMnemAM nizcayathI kAMI phera nathI" -ema jANavuM te sarva-siddhAntane sAra che, ema pahelAM 20-21-22 dehAmAM kahI gayA che; e ja vAta ahIM vaDanA daSTAMtapUrvaka pharIne samajAve che; jema vaDamAM bIja che, ne ekeka bIjamAM moTo vaDa thavAnI tAkAta bharI che, tema jemAMthI paramAtmapaNArUpa moTo vaDale pragaTe evuM caitanyabIja A dehamAM ja raheluM che, dehamAM rahelA caitanyadeva traNalekamAM pradhAna che...he jIva! AvA devane tArA aMtaramAM tuM dekhane zraddhA-jJAna-cAritravaDe tenuM sIMcana kara, te caitanyabIjamAMthI tuM pote mokSarUpa moTo vaDale banI jaIza. jema nAnA iMDAMmAMthI pacaraMgI moTo morale nIkaLe che tema tArAmAMthI ja paramAtmApaNuM pragaTa thaze. je jina te ja huM ema "jina" ane "nija'mAM kAMI phera na pADatAM pitAnA AtmAne jina je zuddha anubhavamAM lehe gI! A ja mokSa mATe maMtra che, A sivAya bIjA koI maMtra-taMtra vaDe mokSa mATe nathI. aMtaramAM birAjamAna caitanyadevanA darzana kara-e ja mithyAtvanA bhUtathI chUTavAno maMtra che. aMdara beThelA "deva" ne bhUlIne bahAramAM anya devanA darzana-pUjanathI tane zabharAga thaze-puNya thaze, paNa enAthI tAre bhavaroga nahIM maTe. potAnA aMtaramAM rahelI paramAtma-zaktinuM dhyAna te ja paramAtmA thavAne maMtra che. AhAhA! traNalekamAM zreSTha evuM paramAtmapaNuM mArAmAM bhareluM che-e svIkAra kare,-e te kAMI nAnI Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana | ( 149 vAta che!--enA vizvAsane jore te AtmA pote paramAtmA thaI jAya che.-A mokSane maMtra che. mokSano maMtra zuM?-ke "jIva te jina jina te jIva."--A dasa akSaranI samajamAM mokSane maMtra samAyeluM che. AvI samajaNa-anubhUti kare tene mekSanI siddhi thAya ja. mekSanI A maMtrasAdhanA aMtaramAM svasammukha thaIne thAya che. kaI kahe : arere, ame te sAva pAmara-namAlA chIe!! te tene "bhagavAna tarIke saMbodhana karatAM zrIguru kahe che ke - bhagavAna! tuM nAnuM nathI, prabhu! tuM pAmara nathI, tuM to bhagavAna jevaDo che; je svabhAva paramAtmAmAM che te ja svabhAva tArAmAMya bharyo che...jema eka nAnI goTalImAM meTuM AMbAnuM jhADa thAya ne hajAro kerI pAke evI tAkAta che, tene vizvAsa karIne tene vAvatAM ane sIMcatAM temAMthI ja hajAre kerI pAke che, tema tuM tArI paramAtmazaktine vizvAsa kara ane ciMtana vaDe tenuM sIMcana kara, te kevaLajJAna ane mokSanAM mIThAM phaLa tArAmAMthI ja Ugaze-"prabhu mere......... tuM sabahI vAte pUrA.....? dehane nahI...paNa dehamAM rahelA caitanya-devane dekhate atyAre ja tene mokSanA AnaMdanI jhalaka AvI jaze. pitAnA temaja samasta jagatanA astitvane prasiddha karanAra te AtmA che, tethI traNa bhuvanamAM AtmA ja pradhAna che. sauthI pahelAM AtmA -jANanAra tatva che, tenuM astitva nakakI thAya te ja paranuM astitva prasiddha thaI zake.-mATe jagaprasiddha evuM jJAnatattva ja ISTa ane zreSTha che.-AvA tArA tatvane aMtaramAM dekha! jinavara je ja tAre AtmA tane dekhAze. jema AMbAnI goTalImAMthI mIThI-mIThI kerI pAke paNa kaDavI lIMbaDI temAM na pAke tema caitanyabIja e AtmasvabhAva, temAMthI samyagdarzana ne kevaLajJAnarUpI karI sadAkAraka tenA kAkI kAkI kAkI Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 ] ( vegasAra-pravacana : 74-75 AnaMdamaya mIThI kerI pAke, paNa temAM rAga-dveSa-kaSAya na pAke. ekavAra tArI caitanya jAtane oLakha, prabhu! paramAtmAnI ne tArI jAtamAM koI phera nathI. aMdarathI siMhanAda jevA zraddhAnA paDakAra te kara ke " huM bhagavAna chuM. zraddhAne e siMhanAda sAMbhaLatAM veMta mithyAtva ane rAgadveSa tathA karmo bhAgavA mAMDaze..tArAmAM ane jinavaramAM paryAyane bheda paNa maTI jaze... tuM pite ja jinavara thaIza. paNa je nakAra karIza to...? tenI ahIM vAta ja nathI. ahIM te hA ja pADavAnI vAta che... hA pADa...ne siddha thavA mATe hAlyo Ava! paryAyamAM doSa che-tene ame jANIe chIe paNa tene ame mukhya karIne nathI jotA, ame te "bhagavAna"paNAne ja mukhya dekhIe chIe. badhA AtmA bhagavAna che....e jAgaze ne pitAnuM bhagavAna paNuM saMbhALaze....eTale e pote ja bhagavAna thaI jaze. kAMI bIje kayAMyathI enuM bhagavAnapaNuM nahIM Ave. badhA ja bhagavAna che"--evI mukhyadaSTithI jonArane badhA jIvo pratye samabhAva thaI jAya che, kyAMya rAga-dveSane abhiprAya raheto nathI. pite aMtaramAM paNa pitAnA AtmAne bhagavAna-svarUpe dekhatAM samyagdarzana samabhAva ane atIndriya sukhanuM vedana thAya che, pachI temAM ekAgra thatAM parajanuM lakSa paNa nathI rahetuM, rAgadveSa paNa nathI rahetA, ne vItarAgI sukhanA vedanapUrvaka kevaLajJAna pragaTAvI jIva pote sarvajJa-bhagavAna thAya che. basa, A rIte paramAtmasvarUpe pitAnI astino svIkAra te ja mokSano maMtra che. he jIva! tAre paramAtmA thavuM hoya te AtmAne paramAtmasvarUpe bhAva! niHzaMkapaNe svIkAra karIne tenI bhAvanA kara ema karavAthI alpakALamAM tuM paramAtmA thaIne mokSane pAmIza... - A ja saMtee Apela mekSano maMtra che. [ 74-75] [ ma kSa ne meM tra | "jI va te ji na; ji na te cha va " A daza akSaranI samajamAM mokSano maMtra samAyeluM che. svasammukha thaIne je A maMtrane sAthe tene samyagdarzana ane mokSanI siddhi thAya ja. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ! [ 151 aneka prakArathI jIvanuM lakSaNa batAve che be te cau paMca vi NavahaM sattahaM chaha paMcAhaM / cauguNa-sahiyau so muNaha eyaiM lakkhaNa jAhaM // 76 // be-traNa-cAra ne pAMca-cha, sAta-pAMca ne cAra; nava guNuyuta paramAtamAM. evA lakSaNa dhAra. (6) be, traNa, cAra, pAMca, nava, sAta, cha, pAMca ke cAra- ItyAdi prakAre guNothI je sahita che-evA lakSaNavALA AtmAne jANe. je ke jJAyaka-AtmA ekasAthe anaMtaguNasvarUpa abheda vastu che, te ja svAnubhavano viSaya che; paNa vicAradazA vakhate tenuM cintana karatAM aneka prakArathI tenA guNone vicAra Ave che, tenuM A varNana che. AvA guNabhedathI vastunuM cintana te vastunI aMdarano vyavahAra che,-aMdara je guNo vidyamAna che tenA A bheda che, tethI te aMdara najIkano vyavahAra che; temAM paralakSa te nathI, vikalpa che paNa "guNenA cintanamAM tene svIkAra nathI; guNanA cintana dvArA jJAna, guNa evA abheda jJAyaka svabhAva tarapha khUkI jAya che ne guNabhedaneya vikalpa teDIne sAkSAt Atmaanubhava kare che.-te mATe A guNa-lakSaNonuM cintana che. (76) be doSarahita ne be guNasahita AtmAnuM cintana be chaMDivi be guraNasahiu jo appANi vasei / jiNu sAmiu emaI bhaNai lahu NivvANu lahei / / 77 / / be tyAgI, be guNa sahita, je nija Atama-lIna; zIdhra lahe nirvANapada ema kahe prabhu jina. (77) rAga ane dveSa, athavA pApa ane puNya evA be devane cheDIne, jJAna-darzana evA be guNasahita athavA guNa-paryAya evA be dhasahita AtmasvarUpamAM je vase che te jIva zIvra nirvANane pAme che-ema jinavarasvAmI kahe che. juo, AtmAmAM pitAnA guNadharyA che, aneka dharmo che, teno bhedathI vicAra paNa thaI zake che, ne bheda vagara abheda svAnubhava paNa thAya che--AvI vAta bhagavAna Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra ] [ gasAra-pravacana : 78 jinadevanA bhAga sivAya bIje kayAMya nathI. abheda vastunA lakSapUrvakano A bhedavyavahAra jinamArgamAM ja che. dharmI jIvane svAnubhUtimAM je sAyakabhAva che te te eka ja prakAra che - huM eka jJAyakabhAva chuM" e anubhava hoya che, te "eka" mAM guNa-paryAya evA be, ke darzana-jJAna-cAritra evA traNa-ItyAdi bheda hatAM nathI-paNa pachI "bheda paDe tyAre " kevA guNa-vicAra heya-tenI A vAta che tethI eka nI vAta na letAM be thI zarU karyuM che. jJAnI vicAre che ke guNa ne payaya evA be svarUpa huM chuM, athavA darzana ne jJAna evA be svarUpa huM chuM,-temAM potAnA AtmAnuM ja lakSa che-svasammukha jhUkAva che, paralakSa nathI; tema ja be guNasvarUpa AtmAnA citanamAM rAga ane dveSa evA be doSane abhAva citave che. A rIte be guNa sahita ne be doSarahita evA lakSaNasvarUpe pitAnA AtmAne ciMtavIne temAM je vase che-eTale ke nirvikalpa thaIne lIna thAya che-te jIva zIvra nirvANane pAme che-ema jinazAsanamAM bhagavAna jinadeve kahyuM che juo, AmAM AtmAmAM aMdara ne aMdara jJAnanI ramata che, aMdara je guNe chetene ja A vicAra che. be sahita ne be rahita-ema jJAna-darzanasvabhAvanI astimAM rAga-dveSarUpa samasta parabhAvanI nAsti kahIne, svabhAva ane parabhAvanuM bhedajJAna karAvyuM... guNalakSaNa vaDe doSathI AtmAne chUTo pADI dIdhuM.... ne pachI te eka jJAyaka AtmAne sAkSAt anubhavamAM letAM bhedarUpa vyavahAranA vikalpa paNa rahetA nathI.-AvA paramArtha anubhava vaDe mekSa pamAya che;-samyagdarzananI utpatti paNa AvA ja anubhava vaDe thAya che. juo, kevA vividha prakAre AtmAnuM svarUpa samajAvyuM che! je prakAre pitAnuM caitanyasvarUpa aMdara pakaDAya te prakAre vAraMvAra ghelI karIne anubhava karavA jevuM che. be guNa-pradhAna zuddhAtmAnA cintanavaDe be prakAranA sarva deSa TALIne AtmA paramAtmA thAya che e vAta karI; have "traNaguNasahita" AtmAnA cintananI vAta kare che. traNaguNasahita, traNadoSarahita AtmAnuM cintana tihi-rahiyau tihi-guNasahiu jo appANi vasei / so sAsaya-suha-bhAyaNu vi jiNavara ema bhaNei / / 78 / / traNarahita, traNa guNasahita, nijamAM kare nivAsa; zAzvata sukhanA pAtra te, jinavara kare prakAza. (78) Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] [ 153 mAro AtmA jJAna-darzana-cAritra evA traNa guNasahita athavA utpAda-vyaya -dhruvatA evA traNa svarUpasahita che, ane rAga-dveSa-meha e traNa doSathI rahita che, athavA mithyAzraddhA-mithyAjJAna-mithyAcAritra e traNethI rahita che;-ema traNaguNanI pradhAnatAthI paramAtma-svarUpanuM gholana karatAM-karatAM tenA abheda anubhavamAM UtarI jAya che ne lIna thaIne AtmasvarUpamAM vase che-te bhavyAtmA zAzvata sukhane bhAjana thAya che,-ema jinavaradeva kahe che. ratnatrayasvarUpa huM chuM" ema abheda cintana karatAM karatAM AtmA pite ratnatrayarUpa pariNamI jAya che.-"jevuM cintana tevuM pariNamana." juo, traNaguNarUpa AtmAnA citanamAM zuM AvyuM?-paramAtmatattva ApyuMkemake e traNaguNa paramAtmatattvamAM ja che; tenA ciMtanamAM manavacana-kAyA e traNa na AvyA, deva-guru-zAstra e traNanuM lakSa paNa na AvyuM, rAga-dveSa-meha e traNe paNa temAM na AvyA; eTale darzana-jJAna-cAritrane dekhavA jatAM temAM abhedarUpa zuddha AtmA ja anubhavamAM AvI jAya che. e khAsa samajavAnuM che ke A guNe vaDe Atma-citanamAM kyAMya bhedanI ke rAganI mukhyatA nathI, vikalapanuM jera nathI, paNa jJAnamAM parama jJAyaka svabhAvanA kaI aciMtya mahimAnu jora che, ane tenA ja re nirvikalapa thaIne mumukSu jIva AtmAne sAkSAt svAnubhavamAM laI le che; tyAM koI vikalpa rahetA nathI. A rIte bheda-vika5 vacce AvatA hovA chatAM svabhAvanA mahimAnA jore mumukSu jIva tene oLaMgI jaIne svAnubhUtimAM pahoMcI jAya che. be guNathI lakSamAM laIne ciMtana kare ke traNa-cAra vagere guNethI ciMtana karo, -badhAyamAM eka ja parama jJAyakatatva lakSamAM Ave che. vyavahAranA prakAra ghaNuM che paNa paramArtha tatva te "eka ja che. tene be guNethI ciMta teya bAkIne anaMtaguNa temAM samAI jAya che, ne traNa-cAra ke dazaguNothI ciMta tepaNuM bAkInAM sarva guNa temAM ja abhedapaNe samAyelA che, kemake-"jyAM AtmA che tyAM ja tenA sarvaguNa bharyA che."--e vAta 85 mA dohAmAM kaheze-je gurudevane khAsa priya deharo che. rAgAdi traNa-doSane choDavAnuM kahyuM ne ratnatrayaguNane grahavAnuM kahyuM, temAM ja e vAta AvI gaI ke rAgAdi te ratnatrayanuM kAraNa nathI; rAga vagaranAM ratnatraya te ja AtmAnuM svarUpa che, ne te ja mokSanuM kAraNa che. aha, A te jinezvaradeve pote sAdhela ne jagatane batAvele alaukika mArga che, paramezvarane mArga che...AtmakalyANane A mArga duniyAthI ataDe che paNa bhagavAna sAthe bhaLe evo che. jeNe Atmaanubhava karyo hoya te pharI-pharI anubhava karavA mATe A. 20 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 ] | [ sAra-pravacana : 78 AvuM AtmaciMtana kare che, temaja jene Atmaanubhava hajI na thayo hoya tene paNa anubhava tarapha javA mATe AvuM aMtarmukhI AtmaciMtana hoya che, temAM vikalpanI mukhyatA nathI, parabhAvothI bhinna svabhAvanA gholananI, te taraphanA jJAnanI mukhyatA che.-A vAta mumukSuo barAbara samajavA jevI che. AvA lakSe ja, darzana-jJAna-cAritranA bhedathI paNa AgaLa jaIne eka jJAyakabhAvamAtra zuddha AtmArUpe potAno anubhava thAya che.-e ja samyagdarzana che, e ja samyajJAna che, e ja samyaphacAritra che. samyagdarzana-jJAnacAritranuM sevana te abhedapaNe zuddha AtmAnuM ja sevana che. kemake nizcayathI e traNeya AtmArUpa che, pararUpa nathI. zuddha AtmAnI anubhUtimAM samyagdarzana-jJAna-cAritranuM, temaja sarve guNenuM sevana AvI gayuM, ne temAM rAga-dveSa-meha traNeya devane abhAva thaI gaye-AvA AtmAnuM ciMtana karIne temAM karanAra jIva zIdhra siddhapada pAme che. he bhAI! tane mokSasukhanI cAhanA hoya te A be carmacakSune baMdha karIne, trIjuM atIndriya jJAnanetra khelIne tenAthI AtmAne dekha... tane AtmAnuM evuM adbhuta-virATa ne suMdara rUpa dekhAze ke tAro upayoga emAM ja mugdha thaI jaze. (zrotA :) AvA jJAnanetra kayAre khule?--e te guru aMjana kare tyAre khule? (uttara) "vaH mistrI te zera...tada zrIjI nama: arthAta "ame ajJAnathI aMdha hatA, zrIgurue jJAnanI aMjanaztAkA vaDe amArA cakSu UghADIne amane dekhatA karyA. te zrIgurune huM namaskAra karuM chuM -Ama stutimAM vinayathI kahevAya che.-pote aMtardaSTi khelIne AtmAne dekhe tyAre gurune A pramANe upakArarUpa nimitta kahevAya. 'kara vicAra te pAma-tuM pote aMtaramAM vicAra kara te tArA zaddha-buddha AtmAne pAma! paramArthe AtmA ja pite pitAnA jJAna vaDe pitAne pratibaddha kare che, pita hitane cAhe che ne pote ja hitamArgamAM pravarte che, tethI pote ja pitAne guru ne ziSya che. "gurue amArI AMkha UghADI, gurunA prasAdathI amane Atmavaibhava pragaTyo, gurue amane tAryA, gurucaraNanA pratApathI ame pratibuddha thayA, gurue amane AtmA Ape...."--e badhI upakAranI bhASA, piote jyAre aMtarmukha thaIne AtmAne sAthe tyArapachI bhaktivaza kahevAya che -temAM gurupratye bahumAna, temaja pitAne dharmaprAptine AhlAda bhAva che. zrI nemicandrasiddhAntacakravata, jemaNe zravaNabelagelAmAM bAhubalI bhagavAnanI sAmenA caMdragiri pahADa upara "zrI neminAtha vasadi" (jinAlaya)mAM "gommasAra nAmanA mahAna siddhAntagraMthanI racanA karI, teo te zAma pitAnA gurune namaskAra karatAM kahe che ke - vIrendranandI AcAryane ziSya e huM, zAstranI zikSA denArA evA zrataguru zrI abhayanaMdI-gurune namaskAra karuM chuM-ke jemanA caraNaprasAdathI huM anaMta saMsArasamudrane tarI gaya.-- Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] [ 155 jassa ya pAyapasAyeNa NaMta saMsArajalahimuttiNo / vIriMdaNaMdivaccho NamAmi taM abhayaNaMdiguru // 436 // pite ratnatraya pragaTa karIne saMsAra samudrano pAra pAmyA che-te pitAnA bhAvanI niHzaMkatApUrvaka, ullAsathI guru pratye vinaya pragaTa kare che-"aho svAmI ! huM ApanA caraNanA prasAdathI A saMsArasAgarathI uttIrNa thaye." pote uttIrNa thaye tyAre ema kahyuM ne!--ke uttIrNa thayA vagara?-"samajyA vaNa upakAra che?" pite samajyo ne pote taryo-tyAre zrIgurune upakAra mAnyo. je jIva rAgathI dUra thayo ne ratnatrayamAM vacce, tene vItarAgI saMtoe mekSamArgamAM svIkAryo. zrI gurue kevA AtmAnuM ciMtana karavAnuM kahyuM che ke jenA cintanathI AtmA bhavasamudrane tarIne mokSapurImAM pahoMcI jAya ! tenI A vAta che. temAM be guNa dvArA tathA traNa-guNa dvArA zuddha AtmAnuM ciMtana karavAnuM batAvyuM; have cAra guNa dvArA AtmaciMtana karavAnuM batAve che. cAra kaSAya rahita, anaMta catuSTayasvarUpa AtmAnuM cintana cau kasAya-saNNA rahiu cau guNa sahiyau vuttu / so appA muNi jIva tuhuM jima paru hohi pavittu // 79 // kaSAya-saMjJA cAra viNa, je guNa cAra sahita; he jIva! nijarUpa jANa te, thaIza tuM parama pavitra (79) juo, A vividha prakAre potAnA AtmasvabhAvanuM cintana! AmAM puruSArthanI gati svatarapha jAya che. he jIva! tuM AvA zuddha AtmAne tArAmAM jANamAna, jethI tuM pite parama-pavitra paramAtmA thaIza.-ke zuddhAtmA?-ke jenAmAM krodha-mAna-mAyAlebharUpa cAra kaSAye nathI; temaja AhAra saMjJA-bhayasaMjJA-maithunasaMjJA ke parigrahasaMjJA -evI cAra pApasaMjJAo nathI; ane kevaLajJAna-darzana-sukha-vIrya evA anaMta catuSTayathI je sahita che; athavA potAnA zuddha dravya-kSetra-kALa-bhAvarUpa catuSTayathI sahita che.Ama cAra doSothI rahita, ane potAnA cAra svabhAvothI sahita AtmAnuM cintana karavAthI AtmA pote anaMta catuSTayarUpa paramAtmA thaI jAya che. zrI kuMdakuMdaprabhu paNa kahe che ke - Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 ] [ gasAra-pravacana : 79 kevaladaraza kevala vIraja kaivalyajJAna svabhAvI che; vaLI saukhyamaya che jeha te huM--ema jJAnI citave. anaMta catuSTayasvarUpa ja huM chuM -ema jJAnI ciMtave che; anaMta catuSTayasvarUpa AtmAmAM kaSAyane koI kaNiyA ke pApasaMjJA heya ja nahi, eTale AvA AtmAnA cintanamAM kaSAyone abhAva thaI jAya che. be guNa sahita, traNa-cAra ke anaMta guNasahita game te vivAthI AtmAne cinta, temAM saMkhyAnI pradhAnatA nathI paNa guNasvabhAvanuM lakSa che. be guNa vaDe cito topaNa rAgAdithI judo zuddha AtmA anubhavAya che, ne traNa-cAra vagere guNe vaDe ciMta te paNa rAgAdithI judo te ja zuddha AtmA anubhavAya che. be guNa vaDe cintanamAM bIje AtmA lakSamAM Ave ne traNa guNa vaDe cintana karatAM ke trIje AtmA lakSamAM Ave-ema nathI. bhedanA ghaNA prakAro hovA chatAM abheda-paramArthavastu to eka ja che. game te prakAre cintana vaDe aMtarmukha thatAM guNanA bhedonuM lakSa chUTIne, sarvaguNasampanna ne sarvadeSarahita evo eka jJAyaka AtmA dharmanA anubhavamAM eka sarakhe ja Ave che. eka ja beguNa sahita AtmAnuM cintana karIne nirvikalpa anubhava karyo, ne bIjA jIve cAraguNasahita AtmAnuM cintana karIne nirvikalpa anubhava karyo,-te te baMnenA anubhavamAM ekasarakhe ja AtmA Avaze, kAMI jude jude nahIM Ave. bheda te ziSyane samajAvavA mATe che, batAve che te ekarUpa paramArtha AtmA....jJAyakasvabhAva! (samayasAra gA. 7-8 mAM e vAta bahu sArI rIte samajAvI che.) AtmAmAM jJAna-darzana-cAritra-sukha vagere je kaI guNe che te bahAra nathI, AtmAmAM ja che, eTale tenuM cintana karatAM jJAnIne aMtarmukha-ekAgratA thAya che. sukhasattA-caitanya-avabodha evA cAra atIndriya bhAvaprANa te AtmAnuM jIvana che, athavA pitAnA dravya-kSetra-kALa-bhAva e cAra svabhAvamAM AmA rahele che, ne paranA dravyakSetra-kALa-bhAva e cArathI te rahita che. AvA AtmAne citavatAM aMdara zAMta-upazamarasa jhare che. dravya-kSetra-kALa-bhAva cAreya potAmAM hovA chatAM svAnubhUtimAM AtmA 'eka' anubhavAya che, cArabheda tyAM rahetA nathI. he jIva! atyArasudhI AtmAne kaSAyavALe-melo ja anubhavane tuM saMsAramAM cAragatimAM herAna thaye; tene badale have anaMta-catuSTayathI bharelA pavitra svabhAvane anubhavamAM le te tuM kevaLajJAnAdi catuSTayarUpa paramasukhI-paramAtmA thaI jaIza; cAraghAti ne cAra gati badhAyathI tuM chUTI jaIza. caitanyatatvanA ciMtanathI ekadama zAMta madhyasthabhAva thAya che, tyAM duzamana pratye paNa krodhAdi thatA nathI. ane sAme jIva paNa kAMI kSaNika kaSAya eTale nathI, ene kaSAya kSaNamAM ogaLI jaze. jJAnI ene kaSAya eTale nathI Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmabodhana ! [ 157 dekhatA, enAmAM paNa paramAtmapaNuM dekhe che.. pachI enA pratye tIraskAra kema thAya? juo, AnuM nAma "vizALabuddhi" ane "madhyasthatA" che.--pahelAM potAnA AtmAne kaSAyathI judo paramAtmasvarUpe dekhIne- svAnubhava karIne, pachI vikalpa vakhate bIjA ne paNa tevI daSTithI jovAnI vAta che. atyAre te ahIM potAnA AtmAnA ja ciMtananI vAta che. temAM upayogane ekAgra karavA mATe A "AtmasaMbaMdhana" che. he jIva! tArA zAMtarasathI bharelA caitanya-sarovaramAMthI krodha-mAna-mAyA-lebharUpa magaramacchane dUra kara... te ja temAM kevaLajJAna-darzana-sukha-varyAdine vAsa thaze. A pramANe cAraguNa sahita ne cAra doSathI rahita AtmaciMtananuM varNana karyuM; have pAMca-pAMca guNo sahita ane pAMca-pAMca dethI rahita AtmAnuM ciMtana batAve che. pAMca-pAMca deSarahita ne pAMca-pAMca guNasahita AtmAnuM ciMtana be-paMcahaM rahiyaDa muNahi be-paMcahaM saMjuttu / be-paMcahaM jo guNasahiu so appA niru vuttu // 80 // daza virahita dazathI sahita, dazaguNathI saMyukta; nizcayathI jIva jANavo, ema kahe jinabhUpa. (80) nizcayathI AtmA "be-pAMca" (athavA daza)thI rahita che, ane "be-pAMca " (daza) guNathI sahita jANe,-ema jinadeve kahyuM che. [ 76 mA dehAmAM guNenI saMkhyA kahI temAM "dazanI saMkhyA judI nathI batAvI, paNa "pAMca " be vakhata lakhyA che, ahIM paNa be x pAMca ema kahyuM che, tene saMyukta karatAM "daza" thAya che.] - mithyAtva tathA krodha-mAna-mAyA-lebha e pAMcethI rahita AtmA che, athavA pAMca IndriyothI rahita che, athavA varNa-gaMdha-rasa-sparza ne zabda e pAMca mUrtabhAvothI rahita AtmA amUrta che; athavA mithyAtva-avata-pramAda-kaSAyoga e pAMca baMdhabhAvathI rahita abaMdhasvarUpa AtmA che; hiMsAdika pAMca pApathI te rahita che.--Ama badhA prakAre pAMca-pAMca devone abhAva samajI le. AtmA kevaLajJAna-darzana-kSAyika samyaktva-sukha ane vIrya evA pAMca svabhAve pUro paramAtmA che; arihaMta-siddha-AcArya-upAdhyAya-sAdhu evA pAMca pada vItarAga -bhAvasvarUpa che, te AtmAmAM ja samAya che; uttamakSamA-mAdeva-AjIva-zauca-satya, -saMyama-tapa-tyAga-akicanatA ane brahmacarya evA dazavidha dharmo vItarAgabhAvarUpa che, Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 ] [ ceAgasAra-pravacana : 80 te dazaguNarUpa AtmA che; athavA kSAyika dAna-lAbha-bhega-upabhAga-vIya e pAMca labdhi tathA kevaLajJAna-darzIna, kSAyika samyakatva, kSAyika cAritra ane ana`ta sukha-evA pAMcaguNu, -ema dazaguNa sahita AtmAnuM paramArtha svarUpa che. Ama vividha apekSAe pAMca+pAMca=daza guNeAsahita ane pAMca-pAMca doSorahita AtmasvarUpa jANIne, tenA cintanamAM cittane rokIne, ana'taguNasvarUpa zuddhaAtmAne jJAnI nirvikalpapaNe anubhave che. AvA anubhavathI zIghra meAkSasukha pamAya che. A sivAya aupazamika, kSAyika, kSAyeApazamika, audayika tathA pAriNAmika e pAMca bhAve| paNa jIvamAM hAya che; paNa aDI te * pAMcaguNa'nA ciMtananI vAta che; audiyakabhAva te azuddhatA che te-rUpe jJAnI peAtAne bhAvatA nathI. audiyakabhAva azuddha che, aupazamikane kSAyeApazamika aMze zuddha che; kSAyikasAva kArUpe zuddha che, pAriNAmikabhAva kAraNarUpe zuddha che; AvA pAMcabhAveA dareka jIvane nathI hAtA, bhUmikApramANe kAI ne ( siddhaprabhune) be, koIne traNa-cAra ke pAMcabhAve! hAya che; kSAyika samyagdaSTi jIva upazamazreNImAM agiyAramA guNasthAne hoya tyAre tene ekasAthe pAMce bhAvA ( judAjudA guNanI apekSAe) heAya che; eka ja guNamAM ekasAthe badhA bhAve nathI hAtA. te jIvane 11 mA gurusthAne samyakatva apekSAe kSAyikabhAva, cAritra apekSAe aupazamikabhAva, jJAna apekSAe kSAyeApazamika, sa'sAra apekSAe audiyaka temaja caitanyasvarUpa apekSAe pAriNAmika-ema pAMcabhAvA ekasAthe hAya che. pAMcabhAvarUpa pariNamana jIvamAM ja hAya che. AvA pAMcabhAvene jANIne paNa, temAMthI azuddhabhAvethI bhinna zuddha guNasvarUpe ja dharmI peAtAnA AtmAne ciMtave che....e zuddhAtma ciMtananA phaLamAM pAte zuddha paramAtmA thaI jAya che. AvA A rIte be, traNa, cAra, pAMca-pAMca ( deza) guNeAsahita AtmAnuM varNana karyuM. A ja rIte cha, sAta, ATha, nava vagere guNAnA paNa yAgyaprakAre vicAra karI leve. saMkhyAnA AMkaDA tA samajavA mATe che, tene ja vaLagI rahevAnuM nathI, a Mdara caitanyabhAva samajavAnA che. nijaguNusvarUpanA ciMtana vaDe AtmAnu bahumAna karI-karIne tenA nirvikalpa anubhava karavA....te badhA kathananuM tAtparya che.-- -- < jevA jIvA che siddhigata tevA vAsa'sArI che; jethI janama-maraNAdi hIna ne aSTaguNa-sayukta che. '' --A rIte, pAMca dohAmAM vividha guNAthI AtmaciMtananuM varNana karyuM. have kahe che ke darzIna--jJAna-cAritra-sukha vagere badhuM AtmA ja che--ema jJAnI anubhava kare che; AtmAnA anubhavamAM tenA badhA guNA samAI jAya che. (76 thI 8) Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasa khAdhana zuddha AtmAnA anubhava te ja sarvasva che | 159 appA daMsaNu gANu muNi appA caraNu viyANi / appA saMjamu sIla tau appA paccakkhANi / / 81 / / jo pariyANas appu paru so paru cayai NibhaMtu / so saNNAsu muNehi tahu kevalaNANiM uttu // 82 // AtmA darzana-jJAna che, AtmA cAritra jANa; AtmA saMyamazIla-tapa, AtmA pratyAkhyAna. (81) je jANe nija AtmAne, para tyAge nirbhrAnta; te ja kharA sanyAsa che, bhAkhe zrI bhagavanta. ( 82 ) parama jJAyakavabhAvamAM upayegane joDIne jyAM pote potAnA anubhava karyAM tyAM te AtmA ja pete samyagdarzana-jJAna che, te AtmAne ja cAritra jANeA; saMyama-zIlatapa te AtmA ja che, ane te AtmA ja paccakhANa che. teNe peAtAnA paramAtmatattvane jANIne niHza MkapaNe paranezarIrane ane kaSAyane cheDI dIdhA, tethI tene ja saMnyAsa jANA.--ema bhagavAna kevaLajJAnInI vANI che. A ja vAta kudaku dasvAmIe karI che. muja Atma nizcaya jJAna che, muja Atmadarzana-carita che; muja Atma pratyAkhyAna ne muja Atma savara-yAga che. mumukSu jIve nizciMta thaIne peAtAnA paramAtma-svabhAvanuM ciMtana karavuM, temAM badhuya bharyu che. nirvikalpa thaI ne AtmAnA anubhava karyAM temAM zarIra nathI, karyAM nathI, rAga-dveSa-meha-kaSAya nathI, puNya-pApa nathI, zuM che? ke temAM ja dana-jJAna che, cAritra che, sukha che, parama ttapa, saMvara-nirA che. Ama parathI zUnya ne svathI paripUrNa peAtAmAM niHzaMka anubhave che. parabhAveAnA tyAgarUpa salekhanA paNa te jIvane ArAdhanAnI akhaMDatApUrvaka samAdhimaraNa thaze. juo, A sa sArathI bhaya pAmelA jIvanI paramAtmabhAvanA ! A dehanA vAsI huM nathI, temAMthI nIkaLIne huM paramAna MdasvarUpa mArI caitanyanagarImAM jaIza. caitanyamAM ekAgratArUpa nirmaLa samyaktvAdi paryAye te AtmA ja che kemake te AtmA sAthe abheda thaI che....ne rAgAdgithI te bhinna paDI che.--AvA AtmA peAte meAkSanu koI khIju` nathI, cAragati nathI;--te zAMti che, saMyama, AtmAne dharmIjIva temAM ja AvI gaI; Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 ] | yogasAra-pravacana : 81-82 sAdhana che, bahArathI koI sAdhana lAvavuM paDatuM nathI. AtmAmAM ekAgra thayelA zuddhabhAvo te AtmA ja che. samyagdarzanathI mAMDIne kevaLajJAna sudhI jeTalA zuddhabhAve che te badhAyano AdhAra-Azraya abhedapaNe AtmA ja che.-AvA AtmAnI bhAvanA vaDe bhavane aMta pamAya che. dhamane te pitAmAM sarvatra AtmA....AtmA....AtmA ja che, basa! AtmAne ja dhruva-tAraka banAvIne tenA upara mITa mAMDI che...tyAM samyagdarzanathI mAMDIne siddhapada badhuMya emAM samAI jAya che. samyagdarzanamAM-jJAnamAM-cAritramAM sarvatra dhamIne potAno AtmA ja samIpa che, ne parabhA badhAya dUra che.-aMtarmukha thaIne je AvA AtmAnI samIpa (tanmaya) thayo tene, samyagdarzanAdi te che ja, ne mokSa paNa samIpa ja che. nija-paramAtmAne jANIne temAM tanmaya thaye tyAM paranuM mahatva saheje chUTI jAya che. paramAtmA'mAM parano abhAva che. AvA bhedajJAna vaDe je parane tyAgIne svamAM TharyA te ja jainanA saMnyAsI che, temaNe ja kAyA ane kaSAyenuM mamatva cheDIne mekSanA kAraNarUpa saMnyAsa dhAraNa karyo , saMnyAsI kaho ke jaina sAdhu kahe, te ja mekSanA sAdhaka che. mokSanI sAdhanA samyagdaSTine cethA guNasthAnathI ja zarU thaI gaI che....pachI vizeSa lInatA thatAM chaThThA sAtamA guNasthAnarUpa sAdhudazA thAya che, temane caitanyarasamAM lInatAnI laganI evI jAmI che ke, teo svAnubhUtithI bahAra aMtarmuhUrtathI vadhu vakhata rahI zakatA nathI. nija padamAM magna AvA jaina saMnyAsI-sAdhu alpakALamAM ja sarvajJapadane sAdhIne sAkSAta paramAtmA thaI jAya che. jema bahAramAM sukha mAnanArA ajJAnIo doDI-deDIne lakSmI kamAvA jAya che -paisA pAchaLa doDIne jIvana gumAve che, tema ahIM nijasvabhAvanA aciMtyasukhane jANanArA jJAnIo doDI-doDIne ugrapaNe caitanyasukhamAM lIna thAya che....temAM ja jIvana apI de che. jeNe jJAnasvarUpa AtmAne anubhava karyo, teNe choDavA yogya samasta parabhAvone choDI dIdhA; A puNya che, A pApa che-e bheda karyA vagara badhAya parabhAvone eka jhATake anubhavamAMthI bahAra kADhI nAMkhyA. A anubhava karanAruM jJAna pite samyakatva-AnaMda vagere nijasvabhAve sahita doDatuM-pariNamatuM mekSa levA jAya che...... mekSa tarapha doDe che. ajJAnIo mehathI saMsAra tarapha doDe che, ne AtmajJAnI jIvo jJAnavaDe mekSa tarapha doDe che. jemAM jene sukha lAge tene te kema choDe? hu jJAnamaya chuM, AnaMdamaya chuM paNa rAgamaya nathI -rAgane te dhamI roga jANe che; rAga vagaranA paramAtmatattvane svAda teNe cAkhyo che. tethI vAraMvAra upayogane bIjethI haTAvIne zuddhAtmAnA anubhavane prayoga te karyA ja kare che....svAnubhavavaDe kevaLajJAnane bolAvI le che.....A rIte zuddhAtmAne anubhava te ja sarvasva che. have kahe che ke AvA anubhavavALe jIva te pite ja tIrtha che. [ 81-82 ] Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 AtmasaMbodhana ] ratnatrayadhAraka jIva te ja pavitra zreSTha tIrtha che. rayaNattaya-saMjutta jiu uttamu titthu pavitta / mokkhahaM kAraNa joiyA aNNu Na taMtu raNa maMtu // 83 // dasaNu jaM picchiyai buha appA vimala mahaMtu / puNu puNu appA bhAviyae so cAritta pavittu / / 84 // ratnatrayayuta jIva je, uttama tIrtha pavitra; he yogI! zivahetu e, anya na taMtra na maMtra. (83) darzana je nija dekhavuM, jJAna je vimaLa mahAna pharI pharI AtamabhAvanA te cAritra pramANa. (84) vAraMvAra kahyuM te rIte AtmAne anubhava karIne ratnatrayarUpa je jIva pariName te pote ja, bhavathI taravA mATe uttama pavitra tIrtha che; he jIva! te ja mokSane hetu che; mekSa mATe ratnatraya sivAya bIjA keI taMtra ke maMtra nathI. ratnatrayIne tIrtha kahyuM, te tIrtha keI bahAramAM na mAnI le, tethI khulAse kare che ke te ratnatraya AtmAmAM ja che. potAnA nirmaLa mahAna AtmAne dekha-zraddha te darzana che, tene jANa te jJAna che, ane pharI pharI bhAvanA karIne temAM lIna thavuM te ja pavitra cAritra che. AvA samyagdarzana-jJAna-cAritrathI sahita jIva pote ja sAkSAta bhAvatIrtha che. 1300 varSa pahelAM thayelA mokSamArgI yogI-rAjanuM A kathana che, vItarAgI santa mekSanA siMhanAda karIne bhavya jIvane mekSamAM bolAve che. (juo citra pAnuM 59) jema pelA moTA siMhe siMhanAda karIne bakarAMnA ToLAM vaccethI siMhanA baccAne bolAvI lIdhuM, tema saMte mumukSujIne mokSamArgamAM bolAve che. A re Ave! bhavathI taravA mATe tIrtha AtmA pite ja che, pote ja ratnatraya-naukArUpa thaIne, ane te naukAmAM pote ja ArUDha thaIne, bhavasAgara pAra karIne mekSapurImAM pahecI jAya che. -A sivAya bIjA keI taMtra-maMtra-kriyAkAMDavaDe mekSa thato nathI. bhAvatIrtha te ratnatrayarUpa AtmA pote ja che....ratnatrayavaMta munivaro sadAya mokSanI yAtrA karI ja rahyA che, teo pote mekSanA yAtrika che; munivara pite hAlatA-cAlatA-bolatA kSamArga che. ahA, te munivara jyAM cAle te mokSamArga, che A. saM. 21 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 } | [ sAra-pravacanaH 83-84 (pU gurUkahAnanA hastAkSara : "maMgala tIrthayAtrA" pustakamAM) Du &aa 8 bI uga 23 svarUpana sA dhIna che je kSetra siMda, jayA te ja kSetra 6 A samaheIe Urdhva siddhapaNa birAje che re che tenAM smaraNanA kAraNarUpa A tI hai masta che te bese te tIrtha ! AvA munivaronA tathA zuddhAtmAnA smaraNa mATe bahAramAM gIranAra-pAvApurI-sammadazikhara vagere sthApanArUpa tIrtha che; te tIrthanI yAtrAmAM mokSagAmI puruSonuM tathA temaNe sAdhelA ratnatrayarUpa bhAvatIrthanuM smaraNa thAya tathA tenI bhAvanA jAge te hetu che. kharI tIrthayAtrA eTale kharo mokSamArga te aMdaramAM zuddha AtmAne dekho-jANa ne temAM karavuM te ja che.-AvA dharmAtmAnA darzana te sAkSAta bhAvatIrthanA darzana che. ratnatraya-tIrthanI yAtrA (eTale ke te rUpa gamana-pariNamana) te te mokSanuM kAraNa che, ane bahAramAM kSetrarUpa tIrthonI yAtrA te puNyabaMdhanuM kAraNa che. ahIM te "ga-sAra " che eTale upagane aMdara joDIne mokSanI yAtrArUpa ratnatrayanI vAta che. ratnatrayarUpa jIva te pote ja pUjya-pavitra tIrtha che, tene yAtrika paNa pote ja che. ahe, Atmaanubhava jevuM mahAna tIrtha bIjuM kaI nathI. AvI svAnubhavanaukAmAM besIne munivaro ratnatraya sahita mokSadvIpamAM jAya che, temaja samyagdaSTi -zrAvake paNa temanI sAthe mokSapurImAM jAya che. naukA pite, besanAra pita, nAvika paNa pote, javAnuM sthAna (dhyeya) paNa pita...AvI rIte zraddhA-jJAna-cAritra-kevaLajJAnarUpa tIrthonI yAtrA karatA-karate sAdhaka-santano saMgha mokSapurImAM cAlyA jAya che... jainadharmanI koI paNa vAta ...teno cheDo AtmAmAM ja Ave che dharmanI zarUAta paNa AtmAmAMthI thAya che ne tenA aMtarUpa pUrNatA paNa AtmAmAM ja samAya che. zarUAtamAM-madhyamAM ke pUrNatAmAM AtmA sivAya bIjA keInuM avalaMbana nathI. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasa eAdhana ] [munirAjanI sAthe mumukSuonA sadha meAkSapurImAM jAya che. ] vaMdittu savya siddhe. tIrtha kahe! teAya AtmA ne tInuM phaLa kaheA tAya AtmA,-badhuya AtmAmAM samAya che. ahA, aciMtya svabhAvathI bharelA AtmA....tenI mahAnatAnI zI vAta! juene, meTu. sabyApI AkAza, ane eka nAnA paramANu -ane potapotAnA astitvathI pUrA che; AkAzanuM astitva pUruM ne paramANunuM astitra adhUruM-ema nathI; peAta peAtAnA anaMta svamethI peAtAnA astitvamAM te ane pUrA che. are, jaDa padArthoM paNa peAtAnA astitvathI pUrA, teA pachI A jIvatA-jAgatA caitanyaprabhunI zI vAta ! te tA potAnA anaMtasvabhAvAnI pUrNatAne peAte svayaM jANe che--vede che--anubhave che; tenA svabhAva koI aciMtya-mahAna....' mAtra svAnubhavageAcara' che. jeNe AvA AtmAne svAnubhava karyAM te jIva pAte 'tI' thaye....te sa'sArasamudrane tarIne AnaMdamaya mekSapurImAM cAlyA jAya che....te jagama--tItha che, hAlatA-cAlatA meAkSamAga che. [ 163 ma AvA koI muni AhAra vagere prasaMge peAtAnA AMgaNe padhAre, tyAM dharmAtmAne eve prameAda thAya che ke vAha ! sAkSAt mekSamAM cAlatA-cAlatA mArA AMgaNe AvyA ! Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ yeAgasAra-pravacana : 83-84 zuddha paryAya te tItha che-mAga che; je jIva guNasthAna vagere paryAyane ja na mAne tene tI ane tIrthaM phaLa, meAkSanA mAga ane meAkSa -evuM kAMI rahetuM nathI. dravya ane paryAya ane jema che tema jANe tene ja zuddhaparyAya vaDe tI ane tIphaLanI prApti banI zake che. mATe kahyuM ke ratnatrayarUpa zuddha paryAyarUpe pariNamelA jIva te pAte ja mahAna-uttama tIrtha che, "ema jANIne tenu sevana kare. meAkSanu kAraNa-kArya adhu AtmAmAM samAya che. 164 [ ahIM, AtmAnA kAraNa-kArya badhuM AtmAmAM samAya che--te sa'badhamAM 47 zakti uparanAM pravacanene ghaNA bhAvapUrvaka ullekha karIne gurudeve kahyu` hatu` ke -humaNAM pharIne vyAkhyAna thayA te bahu sarasa thayA che, te chapAI ne bahAra nIkaLaze, bahu ja sarasa nIkaLaze. ' -A pramANe gurudeve khUba prasannatApUrvaka jene ullekha karelA te pravacane * Atmavaibhava / pustakarUpe prasiddha thaI cUkayA che, -jijJAsuemAM te khUba ja priya che. ] (83-84 ) ** have yAgasAramAM gurudevanA khAsa priya evA 85 mA doharA Ave che . tenA pravacanamAM kAI anerI caitanyachaTAthI AtmaguNanI mIThI madhurI vAta gurudeva saMbhaLAvaze ...ne te sAMbhaLatAM ApaNe sau zrotAjanA harSollAsathI DAlI UDazuM. 'amRta varasyA re pacamakALamAM... jyAM AtmA tyAM savaguNu'-evA AtmAne anubhavamAM * jahi appA tahiM sayala - guNa kevali ema bhaNati / tihi kAraNae joi phuDu appA vimalu muNaMti / / 85 / / jyAM AtmA tyAM sakala guNa kevaLI beAle Ama; te kAraNa yAgIjanA dhyAve AtamarAma. (85) darzana-jJAna-cAritra-tapa-zIla vagere AtmA ja che-ema kahyuM....vizeSa zu` kahIe ? -jyAM AtmA che tyAM ja tenA sarva guNA che....cetanaprabhu AtmA peAtAnA sa guNe Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. 'karI * : on * us " ka . rahe. ja ' . . .' ', ' , ' ' ' , , ' AitmasaMbodhana | [ 165 pUro che, A kAraNe yogIjano potAnA eka nirmaLa AtmAne ja dhyAve che. tenA dhyAna vaDe jJAna-darzanAdi samasta guNone pragaTa kare che. [ gasArane A dehare gurudevane ghaNo ja priya hate.... avAranavAra teo ekalA-ekalA paNa tenuM raTaNa karIne caitanyarasane ghUMTatA...ekavAra te (zrAvaNa suda pAMcama-saM. 2016) bahAra pharavA gayelA tyAre khullA medAnamAM beThAbeThA temaNe A dohAnI dhUna jamAvelI.A lakhanAra mumukSu (bra. hari) tyAre sAthe hate ane e dhUna sAMbhaLatuM hatuM,tenuM temane lakSa na hatuM. teo te pitAnI dhUnamAM masta hatA. vairAgyanI jhaNajhaNATIpUrvaka mukhamAMthI zabdo nIkaLatA hatA- jyAM cetana tyA sarvaguNa kevaLa bele ema. magaTa anubhava AtamA..nirmaLa karo saprema che. -cita prabhu! prabhutA tamArI catadhAmamAM... -vahAlA prabhujI! birAje videha dhAmamAM.. -jinavara prabhu! padhAryA sasaraNa dhAmamAM... -e raTaNamAM ne raTaNamAM gurudevane munidarzananI evI urmi skUrI ke are, atyAre ahIM keIka munirAjanA darzana thAya te kevuM sAruM kaI parama digaMbara munirAja AkAzamArge ahIM AvI caDe ne nIce padhArIne darzana Ape te kevuM dhana bhAgya ! ! gurudevanA jIvananA AvA keTalAya adbhuta prasaMgone saMgraha cha. haribhAI pAse che. temAMthI A prasaMga lakhyo che.... || pravacanamAM gurudeva atimadhura halakapUrvaka, pite navA navA zabdo jene latA... temAM chevaTe- | "+::::: ::: :: Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { yogasAra-pravacana : 85 - guNavaMta jJAnI ! amRta varasyA che paMcamakALamAM.... -re caitanya prabhu! amRta varasyA che tArA AbhamAM.... - cetana prabhujI! cetana-saMpadA re tArA dhAmamAM... evA pada jyAre-jyAre gurudeva belatA tyAre-tyAre zrotAjane adhyAtmarasanI mastImAM DelI UThatA...te tALInA gaDagaDATa vaDe harSollAsa pragaTa karatA. AvA khAsa priya A doharAnA pravacanamAM gurudeva kahe che- aho, A te bhagavAnanA dezanI vAta che. jene paradezamAMthI nIkaLavuM hoya ne svadezamAM AvavuM hoya....eTale ke saMsArathI chUTIne mekSamAM AvavuM hoya, tene mATe A vAta che. "bha...ga...vA....na........A...tmA !"--temAM zaktio anaMta che, paNa ekreya zakti evI nathI-je rAgane race ke parane race. AvA nirmaLa AtmAne prema karIne tene jANe te mokSane pAme. | he jIva! tArA cetanane grahaNa karatAM temAM sarve guNonuM grahaNa thaI jAya che.... anaMtaguNanI anubhUti...temAM vikalapane avakAza nathI. AtmA svabhAvathI ja pitAnI zuddha pariNatine kartA-bhakatA che, temAM paNa "AtmA kartA ne zuddhaparyAya kArya "--evA bhedaneya vikalpa nathI. vikalpa vagara, siddhaprabhunI jema te pitAnA sahaja sukhane kartA-bhokatA che. anaMtaguNanA atIndriya parama AnaMdane bhAva AtmAmAM seThasa bharyo che, te anaMta AnaMda mATe koI moTA-anaMtakSetranI jarUra nathI, tenA svabhAvamAM evuM mahAna-aciMtya sAmarthya che. ke asaMkhya pradezo atIndriya mahA AnaMdarasamAM tarabaLa-rasabaLa che. asaMkhya pradezamAM e kaI khAlI bhAga nathI ke jyAM atIndriya AnaMdano rasa na hoya.--mATe tene AnaMdathI ne anaMtaguNathI ThaseThasa bharele kahyo. anataguNanA rasane je akhaMDa piMDa. temAMthI anaMtA paramAtmapadane prasava thAya che.... paramAtmAnI utpattinuM sthAna AtmA pite che, tene sevatAM-dhyAvatAM AmA pite paramAtmA thAya che. mATe he bhavya jIvo! jainazAsanamAM AvA zAzvata AnaMdamaya parama tatvane pAmIne Aje ja tame tene anubhava kare...Aje ja parama AnaMdarUpe pariName. [ jANe atyAre ja kevaLI bhagavAna bolatA heya ne potAne te dhvani saMbhaLAte heya...tevA pramoda bhAvathI gurudeva kahe che ke - AhA! juo, kevaLIbhagavAna Ama bole che -( "veDhi prema maLatti...") ke jyAM AtmA che tyAM sarve guNa bharyA che. gIo tene dhyAvIne siddhapadane sAdhe che. re jIva! tuM paNa nirmaLa AtmAno prema pragaTa karIne teno anubhava kara, tenuM dhyAna kara. te A Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana | [ 167 paMcamakALeya AtmAmAM atIndriya AnaMda varase che....ahA, digaMbara saMtoe pacamakALamAM amRta varasAvyA che. (zrotAo kahe che - he gurudeva! atyAre te Apa amRta varasAvI rahyA che....) he jIva! Aje ja AvA AtmAne svIkAra karIne tene anubhava karI le... anaMtakALamAM manuSyapaNuM ne temAMya Avo avasara mAMDamAMDa maLe che.....tene kALa bahu zeDo che. temAM jIve je pitAnA AtmAne samajavAnI darakAra na karI ne bIje rokAI gaye.....te kalayANane A kALa cAlyA jaze...ne manuSyabhava emane ema pUro thaI jaze ! bhavaduHkhothI DaranArA ne saMte premathI saMbodhana kare che ke he bhAI! tuM AtmAnA anubhavane udyama Aje ja kara...enAthI ja tuM bhavathI chUTIne mAne pAmIza. AtmAnA anubhavamAM ratnatrayanuM temaja sarve guNenuM nirmaLa pariNamana samAI jAya che..... anaMtA guNane svAda temAM AvI jAya che. jyAM cetana tyAM sarva guNa." -mATe tenuM sevana kare. jagatamAM je koI suMdaratA hoya, je kaI pavitratA hoya te badhI AtmAmAM bharI che. AvA suMdara AtmAne anubhavamAM letAM tenA sarve guNonI suMdaratA pavitratA ekasAthe pragaTe che. eka samayanI paryAyamAM anaMta guNone svAda bhege che. te anubhavamAM ekasAthe samAya che; paNa vikalpa karIne ekeka guNanI gaNatarIthI AtmAne anaMtaguNane pakaDavA mAMge te anaMtakALeya pakaDAya nahi. eka AtmAmAM upaga mUkatAM temAM anaMtagaNuM Ta-pragaTa nirmaLapaNe anubhavAya che. he bhAI, AvA anubhavanI hoMza ne utsAha kara. bahAranI ke vikalpanI hoMza cheDI de -kemake tenAthI caitanyaguNe pakaDAtA nathI. upagane bahArathI sameTI laIne nizcitapaNe aMtaramAM lagAva.. jethI takSaNa vikalpa tUTIne atIndriya AnaMda sahita anaMtaguNasvarUpa AtmAne anubhava thaze. samayasAramAM kuMdakuMdasvAmIe ele adhyAtmarasa bhaye che, tenI ja paraMparAthI A yogasAra, paramAtmaprakAza vagere adhyAtmazAstro racAyA che. samayasAra vagerenI TIkA dvArA adhyAtmanAM rahasya kholIne amRtanA dhodha vahevaDAvanAra amRtacaMdrasUri "puruSArthasiddhiupAyamAM kahe che ke AtmAne nizcaya te samyagdarzana, AtmAnuM jJAna te samyajJAna ane AtmAmAM nizcalasthiti te sammacAritra-AvA ratnatraya te mokSamArga che ane te AtmAne svabhAva ja che......tenAthI baMdhana thatuM nathI. baMdhana te rAgathI thAya; ratnatraya te rAga vagaranAM che, tenAthI karma baMdhAtAM nathI, te te mokSanuM ja kAraNa che.-mATe mumukSuo aMtarmukha thaIne AvA mokSamArgane seva ne parama AnaMdarU5 pariNamo! Aje ja AtmA anaMtaguNadhAma evA potAne anubhava kare. ahA! sarvajJadevane para-sanmukhatA vagara, sAnanA svaccha pariNamanamAM kAlaka Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 ] [ yogasAra-pravacana : 85 jaNAya che. sarvajJatA "AtmajJAnamaya che. AvA sarvajJa paramAtmAe je AtmA je te tane ahIM batAve che. jyAM AtmA che tyAM ja tenA sarve guNe che, ene ekeya guNa bahAra nathI, pachI tAre bIje zuM zodhavuM che? aMdaramAM ja zodha. are prabhu! tuM AtmA pote ke mahimAvaMta che, kevaDe moTo che,-tenI khabara vagara tuM zuM karIza?-kaI rIte dharma karIza? siddha bhagavAnane je anaMtaguNe pragaTyA che ne kevaLI bhagavAne je anaMtaguNe joyA che te badhAya guNa tArA AtmAmAM atyAre vidyamAna che, bhagavAna je ja mahimAvaMta tAre AtmA che tene tuM oLakha tene parama prema karIne aMdara jAtene dekhatAM ja tArA asaMkhya pradeze atIndriya AnaMdanA amRta varasaze.-" ...A amRta varasyA re paMcamakALamAM....!" bApu, A tArA AtmAnA ja gharanI vAta che, tAre ja aMtaramAM UtarIne Ave anubhava karavAno che. prazaMsA karavA lAyaka-sArA-bhalA, jJAna-sukha-zraddhA-AnaMda-prabhutA -zAMti vagere je kaI guNe che te badhA tArA AtmAmAM che, tuM sarvaguNasampanna che, tAre kaI guNa zarIramAM ke rAgamAM nathI. kevaLajJAnarUpa anaMtacakSu vaDe dekhanArA bhagavAne badhA AmA AvA joyA che. apUrva samyagdarzana sarvaguNanA aMzane sAthe letuM pragaTa che.-"sarva guNAMza te samya" ema zrImad rAjacaMdrajIe je kahyuM che temAM anubhavanuM, rahastha che. "guNavaMtA re jJAnI..amRta varase che tArA AbhamAM." -aho, AvA aMtarmukha anubhavamAM cittane ekAgra karatAM caitanyarasanI amRtadhArA ulase che ne melasukha pamAya che. -AvI AtmabhAvanA mATenuM A zAstra che. zAstra nAnuM che paNa bhAve ghaNA gaMbhIra che. temAMya A dohA (-jyAM AtmA tyAM salaguNa) -temAM AtmAnA anubhavane raMga caDAve evA bhAva bharyA che. ahA, AtmAnA guNanI, guNavata-AtmAnI kevI sa-rasa mIThImadhurI vAta saMte saMbhaLAve che! are jIva! parama prItithI tArA guNanuM zravaNa karIne te anubhavamAM le. AtmaguNane e ulAsa pragaTAva ke bIjA badhAne prema UDI jAya, badhethI pariNati UDI jAya ne aMdara caitanyaguNadhAmamAM ghUsI jAya. hA pADIne. svAnubhavanI hAkala karata..mekSamAM hAlyo Ava...bIjA keInA sAthanI jarUra nathI.... aMtaranA mArge ekale cAlyA Ava. juo te kharA. jeo saMsAra duHkhathI bhayabhIta hatA ne mekSasukhanI lAlasAvALA hatA -evA sunirAjanuM A "AtmasaMbaMdhana" che. caitanyamAM cittane sthira karavA mATenI A atyaMbhAvanA che. ekavAra AtmAmAMthI Ave paDakAra te lA! "aho....mArA hRdayamAM skurAyamAna A nijaguNasamparA svAnubhUtine viSaya che. -paNa arere, pUrve ajJAnadazAmAM ekakSaNa Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbaMdhana ] paNa meM tene na jANI, tethI traNalekanA vaibhavanA pralayanA hetubhUta duSkarmanI prabhutvazaktithI huM atyAra sudhI saMsAramAM mAryA gaye. -paraMtu have, mArI nijaguNasaMpadA svAnubhUti vaDe jANIne huM ja chuM, tethI mArA AtmAnI mahAna aciMtya prabhutvazaktivaDe huM karmonI zaktine haNIne mArA siddhapadane sAdhIza...mekSapurImAM jaIza." juo, A ekSapurIno mArga ! anaMtA tIrthakare A dhodhamAra mArga calAvI gayA che....atyAre paNa te mArga cAlI rahyo che. dharmadhUradhara-dherI vIsa tIrthakaro dharmacakrIpaNe videhamAM vicarI rahyA che...ne Avo mokSamArga prakAzI rahyA che. tyAM paNa A mArga megho che...bhagavAna sAkSAt birAje che, paNa teo zuM kare !-tyAM paNa mithyAdaSTi jInA DhagalA che ne AtmAno anubhava karanAra samyagdaSTi jo bahu thoDA che. tyAM tIvra pApa karIne sAtamI narake janArA che paNa che ne kevaLajJAna laIne mekSe janArA jIvo paNa tyAM che. ahIM nathI sAtamI narake janArA...ke nathI kevaLajJAna lenArA....! paNa AtmAno anubhava karanArA te atyAre ahIM paNa pAke che. paMcamakALamAM bharatakSetramAMya samyagdarzananI prAtine ne AtmAnA anubhavane kAMI niSedha nathI, e anubhava karanArA samyagdaSTi jIve atyAre paNa ahIM che. te dharmAtmA ke anubhava kare che ke jyAM cetana tyAM sarvaguNa"...svAnubhavamAM abheda AtmAnuM grahaNa thatAM tenA sarve guNonuM grahaNa thaI jAya che AtmAne anubhavamAM ye ne tenA guNa kayAMka bIje rahI jAya ema banatuM nathI, kemake tenA guNe tenAmAM ja abheda che. jema sAkara meDhAmAM letAM tenA gaLapaNa vagere badhA guNo bhegA ja Ave che, bahAra nathI rahI jatA kero (AmraphaLa) letAM tenA rasa-raMga vagere badhA guNo temAM ja AvI jAya che, tema AtmAne svAda letAM tenA jJAna-AnaMda vagere badhA guNe temAM bhegA AvI ja jAya che, kemake guNa guNIthI judA paDatA nathI. jyAM AtmA che tyAM tene sarve guNe pitAmAM ja che. cetana prabhu anAdithI cAra gatimAM rakhaDyo paNa pitAnA badhAya guNane bhegA ne bhegA ja rAkhIne rakhaDyo; ekakeya guNa choDyo nathI...ne have mekSamAM jaze tyAM paNa badhA guNone bhegA ja laIne jaze. A rIte sadAya AtmA potAnA sarvaguNa sahita ja pariNamI rahyo che. AvA nijaguNanidhAna bhagavAna AtmAne he bhavyajIvo! tame spaSTapaNe pragaTa anubhavamAM ... bAhya bhAva cheDe,....bahAramAM guNane na zodhe. ahA, svAnubhUtimAM zuM bAkI rahe che-ke tamAre bIjuM kAMI zodhavuM paDe! Akhe AtmA potAnI paramAtmapadanI sampadAsahita anubhUtimAM AvI jAya che. AvA AtmAnI anubhUti te ja sarvajJabhagavAnanI paramArtha stuti che, temAM ja jJAnInI sAcI oLakhANa che. A. 22 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 ] [ ga sAra-pravacana : 85 bhagavAna sarvajJa kahe che ke he bhavya! je tuM jJAnane bhUlIne rAganI adhikatA karIza te amArI stuti nahi thAya paNa anAdara thaI jaze. rAgane bhinna karIne, anaMtaguNamaya jJAnasvabhAvane ekane anubhava-zraddhA-satkAra kare te ja amArI sAcI stuti che, ne te ja mAge ame paramAtmA thayA chIe. samasta ArAdhanA zuddha caitanyanI anubhUtimAM ja samAya che. jyAM guNa hoya tyAM ja tenI ArAdhanA hoya ne! bhagavAna ema nathI kahetA ke tuM amArI sAme joyA kara ne zubharAga karyA kara ! bhagavAna te kahe che ke tuM tArI sAme je.kemake "jinavara te jIva; ne jIva te jinavara ! ' nija AtmAmAM upayogane joDe te ja mekSa mATe yuga che, te ja nirvANanI bhakti ne ratnatrayanI upAsanA che. kaI samyagdaSTie anaMtaguNasvarUpa AtmAne anubhavamAM lIdhe che, koDa pUrvanuM (karoDo-abajo varSonuM) Ayu che, athavA sarvArthasiddhimAM 33 sAgaropamanuM ( asaMkhyAta varSonuM) ApyuM che, te AtmAnA guNene eka pachI eka, vacce kayAreya aTakyA vagara kahyA ja kare te paNa te asaMkhyAtaguNone ja kahI zake, anaMtaguNo bAkI rahI jAya....A mahAna guNabhaMDAra AmA, tenA anaMtasvabhAva anubhUtimAM ekasAthe samAya, paNa vANImAM na Ave. asaMkhyapradezamAM anaMtasvabhAvo rahelA che; rAgAdinI vyAti bhale asaMkhyapradezamAM che paNa tenI sthiti eka samayanI ja che, ane te eka samaya paNa kAMI svabhAva sAthe tanmaya nathI. vaLI rAgAdi azuddhatA paNa amuka ja guNamAM che, anaMtaguNemAM badhAmAM kAMI doSa nathI.-A pramANe vibhAvabhAvanuM sAmarthya paNa a9pa che, kALa paNa alpa che ne saMkhyA paNa alpa che...jyAre svabhAvanI sthiti, sAmarthya ne saMkhyA badhuMya anaMta che. AvA svabhAvanA grahaNamAM kaI vikalpane avakAza nathI; guNabhedanAya vikalapane jyAM anubhavamAM praveza nathI tyAM bIjA vikapanI zI vAta !! vikalpathI pAra atIndriya upagamAM akhaMDa caitanya vastu eka sAthe AvI jAya che, ane te abhedanA lakSe sarve guNe eka sAthe paryAyamAM zuddhatArUpa pariNamana kare che. kaI kahe ke huM bIjAnI paryAya (sukha vagere) karuM...te teNe jainasiddhAMtanI khabara nathI, vastunA guNaparyAyane jANyA nathI; bhAI jaina siddhAntamAM te bhagavAne ema kahyuM che ke funaga a sUravaviguttA ya pagathA jatithI ] paryAya vagara dravya ke dravya vagara paryA hatAM nathI-A mahAsiddhAnta che, dareka padArtha pite svayaM dravyaparyAyarUpa che, te have tAre tenAmAM zuM karavuM che? tenA guNa-paryAye tenAmAM, ne tArA guNa-paryAye tArAmAM, paranA tArAmAM nahi ne tArA paramAM nahi -vastu jyAM che tyAM ja tenA guNa-paryAya che.- AvA nija svabhAvamAM najara karatAM ja tArA sarvaguNa nirmaLaparyAyarUpa pariNamavA mAMDaze. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasabaMdhana ] ( 171 nI ya mo bhAI, A te bhagavAnane dharma che, be ghaDI jenuM sevana karatAM tenA phaLamAM sAdianaMtakALa siddhapadane mahA AnaMda maLyA kare-AvuM mahAna jenuM phaLa te dharmanA mahimAnI zI vAta ! ane A dharma jenA Azraye utpanna thAya che evA AtmasvabhAvanuM zuM kahevuM ? A mahimAvaMta jJAyakapiMDa bhagavAna AbhA, temAM sanmukha thatAM zaktionuM nirmaLa pariNamana thAya che, tenI zaktio ekalA dravya-guNamAM ja nathI rahetI, dravya-guNa--paryAya traNemAM te prasarI jAya che. Avo moTo caitanyasiMha...tenI zraddhAnI siMhagarjanA sAme saMga-rAga-dveSa-bhedavikalapo ke ATha karmo te badhA haraNiyAM UbhA rahI zakatA nathI; caitanyasiMha vijetA thaIne pitAnI zuddha AnaMdamaya paryAyamAM gUla-jhUlate paramAtmapadane pAmIne mokSamAM pahoMcI jAya che. bhAI, tuM saMsAramAM cAragatinA du:khathI thAkyo che te AvA suMdara AtmAmAM AvI jA. ekavAra benazrIe kahyuM hatuM ke "he jIva! tane kayAMya na game te AtmAmAM gamADa!" (juo, Atmadharma" varSa 24 aMka 286) saMgamAM, vibhAvamAM kyAMya na game te AtmAmAM jA. tyAM AnaMda bharyo che eTale temAM gamaze. jagatamAM, jIvane game..evuM sthAna hoya te AtmA ja che -AtmA sivAya bIje kyAMya game tevuM nathI. mATe AtmAmAM Ava! saMtanI A hAkala sUNIne he jIva! bIjuM kaI sAthe na Ave to tuM ekale A mArge cAlyo Ava ne aMtaramAM AtmAnA AnaMdane anubhava. te anubhavamAM indriyajJAnane ke manano ya sAtha nathI tyAM bIjAnI zI vAta! koInI apekSA vagarane nirvikalpa thaIne AtmA vaDe ja AtmAne anubhavamAM le. ...te paMcamakALe ya tArA AtmAmAM amRta varasaze. (85) Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 ] [ gasAra-pravacana : 86-87 ekatvanA anubhavathI zIdhra mekSa dvatanA vikalpothI baMdhana ekalau iMdiya-rahiyau maNa-vaya-kAya-ttisuddhi / appA appu muNehi tuhulahu pAvahi sivasiddhi // 86 / / jaha baddhau mukkau muNahi to baMdhiyahi bhiMtu / sahaja saruvai jai ramahi to pAvahi sivasantu / / 87 // ekAkI, Indriyarahita karI yAtraya zuddha; nija AtmAne jANIne, zIgha lo zivasukha. (86) baMdha-mokSanA pakSathI nizcaya tuM baMdhAya: sahaja svarUpe je rame to zivasukharUpa thAya. (87) he AtmA ! mana-vacana-kAyA traNenI zuddhipUrvaka, Indriyarahita ekAkI thaIne AtmA vaDe ja tuM AtmAne anubhava,-jethI tuM zivasukhane zIdhra pAmIza. je tuM baMdha- mokSanA vicAromAM ja rokAIza te cakkasa baMdhAIza. je sahajasvarUpamAM ramIza te ja tuM parama zAMta evA "zivane pAmIza...eTale ke mokSa-kalyANane pAmIza. -Ama karIza te zIdhra mokSane pAmIza"-vAraMvAra zIdhra mokSa pAmavAnI vAta yogIndudeve karI che. mumukSunuM citta saMsArathI bhaya pAmeluM che eTale vAraMvAra mekSanI ja bhAvanAne ghUMTI che. chelle pote ja kahe che ke - saMsAre bhayabhIta je yogIndu-munirAja, ekacitta dehA racyA "AtmasAdhana" kAja. AtmA ekale che...ekale eTale zarIrathI judo, IndriyathI judo, karmothI judo, rAgAdi vibhAvothI paNa judo, e ekale che, paNa potAnA anaMta guNothI pUre che. eka che paNa pUro che. AvA ekalA AtmAmAM cittanI ekAgratAthI ja samyagdarzana thAya che; pachI paNa temAM ja vizeSa ekAgratAthI munidazA ne kevaLajJAna thAya che. basa, koInA sAtha vagara, baMdha-mokSa saMbaMdhI vikalpothI paNa pAra thaIne tuM ekale jAne re... muktinA mArge tuM ekalo jAne re ! pahelAM saMsAramAM janma-maraNa paNa ekale ja karate ho, have mekSamArgamAM ne mekSamAM paNa AtmA eka ja che. ekale eTale rAgathI vibhakta ne samyagdarzanAdimAM ekatvasvarUpe pariNamato AtmA te jagatamAM suMdara che.-AvA AtmAnuM cintana ane temAM ramaNatA te mokSa-prAptino Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama bodhana che. [ 173 upAya che. mATe he jIva! vikapanI viSamatA choDIne, samatAbhAvathI tuM eka AtmAnuM cintana kara. "baMdha-mekSe paNa zuddha varte samabhAva je "--eTale zuM? ke caitanyanA sahaja svarUpamAM ramaNatAthI evI vItarAgatA thaI ke "baMdhathI chUTuM ne mikSa karuM" evI cintAnA vikalpa paNa jyAM na rahyA-AvA zAMta-samabhAvarUpa pariNAma thatAM alpakALamAM ja mekSarUpa pariNamana thaI jAya che. jaina siddhAntanA TUMkA kathanamAM paNa ghaNI vAta AvI jAya che. ahIM jIva baMdhAya kema? ne chUTe kema? e baMne vAta eka ja dehAmAM batAvI dIdhI; sahaja svarUpamAM Thare to chUTe, ne vikala5 kare to baMdhAya! TUMkAmAM badhuM AvI gayuM. juo, "siddhAnta pravezikA'mAM kahyuM-guNa kone kahe che? ke "dravyanA" "pUrA bhAgamAM" ne tenI "sarva hAlatamAM je rahe te "guNa' che. A eka vAkyamAM- vya" kahetAM svadravya; pUrA bhAgamAM" kahetAM svakSetra sarve hAlatamAM" kahetAM "svakALa" ane "guNa" kahetAM "svabhAva." -ema svadravya-kSetra-kALa-bhAva badhuM samAI jAya che. tema ahIM baMdha-mekSanI vAta eka dehAmAM batAvI dIdhI che. sarvAnA mArgamAM jainasattAnI kathanapaddhatti gaMbhIra ane alaukika che. sAdhakadazAmAM ekasAthe be dhArA hoya che : eka jJAnadhAre, bIjI rAgadhArAtemAMthI jJAnadhArA svabhAvamAM ekatvarUpa thaIne mekSane sAdhe che, rAgadhArA judI paDI jAya che. rAga che chatAM rAgathI pAra jJAnasvabhAvane dharmI jANe-dekhe-anubhave che. rAgasahita hovA chatAM rAgarahitapaNane anubhava karavoe te kAMI sAdhAraNa vAta che!bhedajJAnanI apUrva vAta che. enI paryAyamAM kAMI ekale rAga nathI, rAga vagaranuM samyaktvAdinuM pariNamana paNa vartI ja rahyuM che,-tene viralA ja oLakhe che. jeNe pitAnA cidAnaMdasvabhAvamAM ja atIndriya sukha che-ema jANyuM che-te sukha cAkhyuM che, te dhamIjIvane bahAramAM kyAMya, sarvArthasiddhinA devalokamAMya sukhabuddhi rahetI nathI. jemAM sukha bharyuM che temAM ja sukhabuddhi che, jemAM pitAnuM sukha nathI temAM tene sukhabuddhi nathI. AvA dhamI jIva jItendriya thaI, pariNAmanI vizuddhatA vadhArI muni thAya che, tyAre aMdara ane bahAra baMnemAM "ekAkI " thAya che. ekAkI vicarate smazAnamAM..." ema bahAramAM parigraha vagarane ekale ne aMdaramAM rAga-dveSa-mohanA saMga vagarane ekale caitanya bhAva-AvA ekAkI muni sahaja svarUpamAM ramatA-ramatA zIgha nivaNane pAme che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 ] [ ceAgasAra-pravacana : 86-87 AcAryadeva kahe che ke huM mAI ! tArA pariNAmamAM sahanazIlatA vagerenI dRDha zakti DhAya te munipaNuM leje. paNa muni thaI ne pachI zithilAcAra vaDe munidhamAM kalaka lagADIza mA.-enA karatAM gRhasthapaNAmAM rahI AtmajJAnapUrvaka dhasAdhanA karaje. tuM mithyAmati-bhraSTAcArI jIvAnA saMga karIza nahi; tane ekalA na game te gRhasthapaNAmAM rahIne sAdharmInA saMga karaje....ne tArA samyakatvAdi dharmane sAcavaje. kusaMga karIne zraddhA bagADIza mA.-Ama kahIne kAMI gRhasthapaNAnA rAganI anumeAdanA nathI karavI, pazu muni na thavAya te gharamAM rahIne paNa samyagdarzana- jJAnasahitanA sadAcAra kharAbara TakAvI rAkhavAne upadeza che. samyakatva TakAvIza tA mekSamArga cAlu raheze; ne pachI anukrame muni thaI, zAMtarasamAM tarakhALa thaI, caitanyamAM upayAganI ramaNutA vaDe kevaLajJAna pragaTAvI tuM meAkSasukhane pAmIza. AvA ekAkI-AtmadhyAna vakhate mana-vacana-kAyAnuM lakSa ja chUTI jAya che eTale tyAM mana-vacana-kAyA saMbaMdhI koI vikAra rahetA nathI, e ja te traNenI zuddhi kahevAya che; ane te caitanyamAM lIna thayelA upayoga indriyanA avalaMbana vagarane atIndriyarUpa thayele che....AvA anubhavathI bahAra AvIne baMdha-mekSanA vikalpA UThe te khaMdhanu kAraNa che; te vikalpa kAMI azubha nathI, zubha che, paNa rAga che, rAgamAM zAMti kevI ? baMdhanA vikalpa te 'dhanu kAraNa che, ne meAkSanAya vikalpa baMdhanuM kAraNa che, --tyAM bahAranA bIjA rAganI zI vAta! re jIva! sahajasvarUpathI bahAra AvIza te baMdhAIza; sahajasvarUpamAM lIna rahIza te kSaNamAM paramAtmA thaI ne baMdhanathI chUTI jaIza. * upazamarasa varase re prabhu tArA AtmamAM'....kacAre ? ke upayegane aMdara ekAgra kara tyAre....AtmA sava pradeze zAMta-upazAMta-zItaLIbhUta thaIne upazamarasamAM tarakheALa thaI jAya che. are, peAtAnA eka AtmAmAM A dravya, A guNu, A paryAya--evA bhedanI cintAmAM raeNzakAya tApaNa meAkSa thate nathI, tyAM bIjA vikalpAnI zI vAta ! adhI cintAne cheDIne eka sahaja svarUpane ja citava....temAM ja upayogane ramADa. Ave nirvikalpa anubhava te ekAkI advaitabhAva che. dravya tA advaita che ja, te svabhAva sAthe ekatA thatAM paryAya paNa vikalpa vagaranI, bhedavagaranI, advaitabhAvarUpa thaI. AvA ekAkIadvaita bhAvavaDe meAkSa pamAya che. samyagdarzanamAM paNa Avu' ekAkIpaNuM zarU thaI gayuM. che.--munienA uttamakSamAdi jeTalA dhame che te badhAya ekadezarUpe zrAvakane paNa hAya che. zuddhAtmAnA vicAraneya ba MdhanuM kAraNa kahyuM;--tyAM te ' vicAramAM" te jJAnaparyAya paNa che te kAMI baMdhanuM kAraNa nathI, paNa tenI sAthe je rAgarUpa vikalpa che tene ja ba'dhanu' kAraNa jANavuM. ekatvarUpa zuddhAtmAne anubhava te ja satra suMdara che;--hajI ke AMkhamAM te jarAka raja cAle paNa AtmAnA ekatvamAM rAgane koI kaye na samAI zake. mATe he ceAgI ! baMdha-meAkSanIya cinhAne choDIne sahaja caitanyasvarUpamAM ramaNa kara. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasa edhana | 175 vikalpa-paryAya kSaNika che, kevaLajJAnaparyAMya paNa kSaNika che, paraMtu temAM vikalpe te duHkhadAyaka che ne kevaLajJAna sukhadAyaka che; te * paryAya ' che athavA kSaNika che--mATe du:khadAyaka che--ema nathI. duHkha tA mehamAM-kaSAyamAM hAya, jJAnamAM du:kha na hAya. kSAyikasamyaktva-kevaLajJAna te paryAya che ne kSaNika che chatAM te AnadarUpa che. vikA ahitarUpa che---du:kha che mATe ya che. payamAM rAga-dveSa-kaSAya te duHkha che, paryAyamAM jJAna-vItarAgatA te sukha che. sAdhakane AtmAnA dravya-guNa-paryAMyanuM ke aMdha-meAkSanuM jJAna te kAMI baMdhanuM kAraNa nathI; paNa sAdhakane bhedanA lakSa vakhate ke paranA lakSa vakhate sAthe rAgAdi hAya che, te rAgAdghi ja 'dhanu' kAraNa che. mATe huM yegI ! huM meAkSanA sAdhaka ! tArA jJAnaupayegane tu zuddhAtmAmAM jeMDa....jethI nirvikalpa zAMtimAM tane mekSasukhane anubhava thaze. [ 86-87 ] samyakatvanA pratApa * sammAiTThI jIvahaM duggai-gamaNu Na hoi / jai jAi vi to dosu gavi puvvakkiu khavaNei / / 88 / / samyagdaSTi jIvane duti-gamata na thAya; kadI jAya te| doSa nahi, pUrvIka kSaya thAya. ( 88 ) samyagdaSTi jIvane duCtimAM gamana thatuM nathI; ane pUrve ajJAnadazAmAM baMdhAI gayelA Ayune kAraNe kadAca du.timAM paNa jAya tepaNu tyAM tenA samyaktvanA koI doSa nathI, te te pUrve khAMdhelA karmAMne khapAve che. jIvane naraka ke tiyaOcanu AyuSya mithyAtvadazAmAM ja baMdhAya che; samyakatvasAhita bhUmikAmAM te AyuSya baMdhAtuM nathI. mithyAdaSTipaNe kaI e ( jemake rAjA zreNIke ) narakanuM Ayu khAMdhyuM, pachI kSAyikasamyagdarzana pAmyA, ne te samyakatvahita pahelI narake gayA....te temAM samyakatva te evuM ne evuM zuddha varte che; ne ajJAnadazAmAM baMdhAyelA karmAMnI te nirA kare che; narakamAM hAvA chatAM samyakatvanA pratApe te jIva mekSapurIne pathika che....tenu pariNamana naraka tarapha nathI, meAkSa tarapha che. ahA, ene bhavane paricaya chUTayo ne mekSane paricaya thaye....mekSasukha cAkhyuM` ne bhavanI za kA maTI gaI. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 ] huM yeAgasAra-pravacana H 88 samyagdaSTi jIva AtmAmAM evA dRDha ane niHzaMka haeNya che ke gheAra parISahu Ave, vajraprahAra thAya ke talavArathI zira kapAya tApaNu pAtAnA svarUpanI zraddhAne choDatA nathI.... anukULatAthI lalacAtA nathI ne pratikULatAmAM DagatA nathI; narakanI gheAra vedanA vacce paNa peAtAnA samyakatvane te cheDatA nathI, ane sarvAM-siddhinI mahAna anukULatA vacceya lalacAI ne samyakatva cheDatA nathI. ajJAnI te anukULatA-pratikULatA vacce rAga-dveSathI gherAI jAya che, enAthI bhinna jJAnamaya AtmAne te bhUlI jAya che. samyagdaSTie teA sa'sAra ane saMyeAga tarapha pITha dRIdhI che--tenAthI vimukha thaI ne svabhAvamAM sanmukhatA vaDe meAkSa tarapha gati karI che.--svarUpa bhaNI doDe pariNita.' samyagdana vaDe zuddha thayelA te jIva, bhale tarahita hAya, maryAdA sahita azubhapariNAmamAMya vA hAya, ke narakamAM hoya tepaNu, ana MtAnubaMdhI kaSAya te tene kayAreya thatA ja nathI, ane karmanI 41 halakI prakRtie te tene sada Mtara baMdhAtI ja nathI.--te A pramANeH-- 1 mithyAtva 4 anaMtAnuba'dhI 3 nidrAnidrArdi 5 azubhasa'sthAna 5 azubhasaMhaeNnana 2 azubhaveda 3 narakagatisa'badhI 3 tIya cagati saMkha'zrI 4 ekendriyAdi jAti 1 durbhAga 1 6Hsvara 1 anAdeya 1 aprazasta vihAye gati 1 nIcageAtra 1 sthAvara 1 Atapa 1 udyota 1 sUkSma 1 aparyApta 1 sAdhAraNa [ ---A 41 prakRtie sabhyaSTine aheA, caitanyarasa cAkhyA ne tenA prema lAgyA....te have kema chUTe ? suSTi -pariNatine peAtAnA caitanyasvAmInI parama prIti evI lAgI che ke te kadI....narakamAM paNa... tenAthI vikhUTI paDatI nathI ne parabhAvanI sAme jotI nathI. tene mekSa taraphanA utsAha-savega che; sa MsArathI virakti-niveda che; krodhAdi sva-doSanI niMdA karIne tene cheDe che ne upazamabhAva vadhAre che; ratnatrayadhArI jIvA pratye parama Adara-bhakti che; sAdhamI bhAI-bena upara dhArmika vAtsalya rAkhe che; peAtA karatAM sAdharmInI vizeSa dazA dekhIne tene IrSyA nathI thAtI paNa vAtsalya ne pramAda Ave che ke vAha, ene dhanya che! dhama te dharmAtmAmAM rahe che; jene dharmAtmA pratye prema na Ave tene dhanA ja prema nathI. 41 baMdhAtI nathI. ] Ave| samyagdaSTi jIva kadAca narakanA saMcAga vacce hAya tepaNa tenuM samyakatva prazaMsanIya che; pUSkRta azubhakarmAM-naraka Ayu vagerene te teDI nAMkhe che, ne samyakatvanA Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbaMdhana ]. 177 zAMtarasane narakamAMya te gaTagaTAve che- cimUrati dagadhArikI mohe rIti lagata hai aTApaTI; bAhira nArakI-kRta duHkha bhoge, aMdara sukharasa gaTagaTI." nArakIkRtaduHkha" te udayabhAva, "aMdara sukharasa gaTagaTI" te jJAnabhAva; e baMne bhAva te samyagdaSTine ekasAthe vartI rahyA che...ene judA pADIne oLakhavA te aTapaTuM che,-bhedajJAna vaDe ja te judA oLakhAya che. rAgane-duHkhane te leke dekhe che, paNa gharmInA aMdaranA samyakatvanI dazA kaI nyArI che-je rAga ke duHkhane sparzatI ja nathI, tene keI viralA ja oLakhe che. samyagdarzanasahita ArAdhakadazAmAM je puNya baMdhAya te paNa vizeSa hoya che. zrImad rAjacaMdrajIe ekavAra kahyuM che ke have pharIne AvuM halakuM zarIra nahIM maLe; have je ekAda zarIra maLaze te apUrva haze-kemake ArAdhabhAva sahitanuM zarIra pUrve kadI maLyuM na hatuM. samyakatva thatAM jIva badhAya azubhakarmonA sthitirasanA moTAbhAgane teDI nAMkhe che, ne zubhakamene rasa vadhI jAya che. eka baMdhAI gayeluM Ayu badalatuM nathI te paNa, je narakanuM Ayu baMdhAI gayuM hoya to tenI sthiti teDIne alpa karI nAMkhe che. samyakatvanA caitanya-tejanI te vAta ja zI !--e te atIndriya che ane tene puNyapratApa paNa kaI anere hoya che; akhaMDa tatvane ArAdhaka te jIva koI khaMDita avayavamAM (kaNo-laMgaDe vagere dazAmAM) avataraze nahIM, caitanyanI prabhutAne ArAdhaka te have dIna-daridrIpaNe avataraze nahIM. tene teja-pratApa-prabhAva koI anere haze, te jyAM jaze tyAM dharmakALa haze...te "mAnavalika" tarIke pUjAze.-ityAdi ghaNe mahimA samatabhadrasavAmIe ratnakaraMDazrAvakAcAra kaleka 35-36 vageremAM karyo che. ahIM kAMI puNyanI mahattA nathI batAvavI, paNa samyakatvanI mahattA batAvavI che. samyakatva pahelAM baMdhAI gayelA karmanA udayane kAraNe kadAca te narakamAM hoya, dIna -daridrapaNAmAM hoya, caMDALa kULamAM hoya....tethI kAMI tenuM samyakatva doSita nathI, tenuM samyakatva te devendra vaDe paNa prazaMsanIya che. bahAranA cIMtharAne na juo, aMdaranA tejasvI caitanya-ratnane dekho. Ama samyakatvane mahimA jAne he jIva! tuM tenI daDha ArAdhanA kara. A. 23. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 | yogasAra-pravacana : 89-90 sakala vyavahAra cheADI nijasvarUpamAM rame te bhavanA pAra pAme. * appa - saruvahaM jo ramai chaMDivi saha vavahAru / so sammAiTThI havai lahu pAvai so jo sammatta - pahANa bahu kevalaNANa vilahu lahai savAra !! 82 || tailoya - pahANu | sAsaya- sukkha - NihANu // 60 // AtmasvarUpe je rame tajI sakaLa samyagdaSTi jIva te zIghra kare vyavahAra; bhavapAra. ( 89 ) je samyakatva-pradhAna budha te ja trileAkapradhAna; pAme kevaLajJAna zAzvata saukhyanidhAna. (90) khasa, jhaTa bhavapAra thavAnI ne zIghra mekSa pAmavAnI vAta ja vAravAra chUTI chaeN. mumukSune e ja iSTa che; tethI zAstrakAre pAte A cegasAra-dAhAne " uttama--iSTa kAvya " kahyuM che. (jue dehA-2) je AtmasvarUpamAM rame che ne save parabhAvarUpa vyavahArane cheDe che te samyagdaSTijIva bhavanA zIghra pAra pAme che; samyakatvanI pradhAnatAvALA mudhajanA traNaleAkamAM pradhAna che, alpakALamAM tee zAzrvatasukhanA nidhAna evA kevaLajJAnane paNa prApta kare che. jene vyavahAranI--rAganI ruci che te te samyagdaSTi paNu nathI ne mekSa paNu dhAmatA nathI. badhAya vyavahAra heDavA jevA kahyo che. dhAya vyavahArathI pAra je eka bhRtArtha AtmasvabhAva, temAM upayAganI ramaNatA vaDe ja samyagdarzana,kevaLajJAna ane meAkSa e badhAya sukhanidhAna pamAya che. anaMta sukhanuM nidhAna samyagdaSTie peAtAmAM dekhI lIdhu che, tethI nijasvabhAvamAM ramatA-ramatA te pUrNa kevaLajJAna-nidhAnane pragaTa kare che. ( - pragaTAvuM nija kevaLajJAna nidhAna jo.... ) mekSane sAdhavAmAM tapara munijane nijasvarUpanI ramaNatAthI bahAra aMtarmuhUta karatAM vadhu vakhata rahetA nathI....vyavahAranA vikalpane teDIne kSaNe-kSaNe aMdarasvarUpamAM lIna thaI jAya che. AtmajJAna sivAyanA bIjA kAne budhajanA cittamAM vizeSa kALa sudhI dhAraNa nathI karata; prayeAjanavazAt vacana ke kAyAnI koI pravRttimAM joDAya te paNa manathI te temAM te tatpara che, caitanyamAM ja temanu citta tatpara che.-e vAta pujya-pAdasvAmIe samAdhizataka 'mAM 50 mA zlokamAM karI che. (samAdhizataka uparanAM gurudevanAM pravacane 'AtmabhAvanA 'pustakarUpe prasiddha thayelAM che...te paNa suMdara Atmahitapreraka che. ) 6 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasa eAdhana { 179 AvI ugra AtmaramaNutA vaDe mAkSane jhaDapathI sAdhI rahelA munivaronI tA zI vAta !-ahIM te kahe che ke jene samyagdana che te paNa traNaleAkamAM pradhAna che, traNaleAkamAM tenI zaiAbhA che, ne te paNa mekSane alpakALamAM ja sAdhI leze. jema gautamagaNadharane 'sarvajJaputra' kahyA che. tema avratI-samakitI paNa bhagavAnanA nAneA putra jinezvara ke laghunandana che. baMne putro sajJapitAnA mArge cAlanArA ne meAkSamAM janArA che. -samyagdaSTi deDaku paNa e ja 5ktimAM bhaLe che....te paNa bhagavAnaneA putra che. --' are ! deDaku bhagavAnanA putra!!? , Shan Feng bhikcarake laghuna data --hA bhAI; deDakAnA zarIrane na dekhA, aMdara caitanya bhagavAna beThA che....ene dekhe. te jIva samyagdarzananI pradhAnatA vaDe mAkSa tarapha bhagavAnanA mArgamAM jaI rahyo che....tethI te paNa bhagavAnane putra che....eNe peAtAnA bhUtA svabhAvane grahaNa karIne bhagavAnanA vArasA peAtAmAM laI lIdhe che....peAtAnA zAzvatasukhanidhAnanA te svAmI thayA che....e ' deDakuM ' nathI....e te ' bhagavAna ' che, traNaaAkamAM pradhAna che. C kArtinA are, samyagdarzananA apAra mahimAnI jagatane khabara nathI. deDakAnA dehamAM rahelA te samyagdaSTijIva aMtaramAM peAtAnA atIndriya Ana MdanA bhAvane pakaDIne jANe che ke ' Ave| Ana MdasvarUpa huM chuM....ne rAgAdi kaSAyabhAvamAM mane zAMti nathI, te mAru svarUpa nathI.AvA vedanamAM tene nave tattvanA svIkAra AvI gayA. A Ana MdarUpa tattva che te hu hyu-ema 'jIva'nI pratIta thaI, tenA sanmukha zAMtinuM vedana thayuM te sa`varanirjarA thayA; e AnadanI jAtathI viruddha evA kaSAyarUpa AkuLabhAveA te Asava ne badhamAM gayA; ne A jIvathI viruddha evA acetana tattvA te ajIva 'mAM-paradravyamAM rahyA.-Ama nave tattvanA bhAvanA, ane temAM heya-upAdeyane viveka tenA venamAM AvI jAya che. te samyagdaSTi deDakAnA jIve peAtAnA jJAyakasvabhAvane parabhAveAthI bhinnapaNe upAsyA tethI te ' zuddha' che, pavitrAtmA che, ne te sakala vyavahArane cheDIne mekSapurInI saDaka para cAlI rahyo che. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 ] [ yAgasAra-pravacana H 89-90 --A rIte, paralakSa choDIne paryAye svadravyanI sevA-upAsanA karI tyAre te 'zuddha' thaI; ane jyAre paryAyamAM AtmA svasaMvedana vaDe zuddharUpe pariNamyA tyAre 'A AtmA zuddha che'--ema teNe jANyuM. A rIte zuddhe dravyanA svIkArathI paryAyamAM zuddhapariNamana thAya ja che, ne paryAyamAM zuddhatAnu vedana thAya tyAre ja dravyanI zuddhatAnA barA svIkAra thAya che. --Ama baMnemAM saMdhi che....ekatA che; eTale kharekhara 'zuddha' AtmA ja zuddhAtmAne anubhave che, koI bheda nathI. A rIte AtmAne dekhavA-anubhavave te samyagdana che; traNaleAkanI bAhya vibhUti maLe tenA karatAM paNa A samyagdarzanane lAbha zreSTha che, tethI te trileAkapradhAna che. AvA samyagdarzanane lAbha thatAM jIvane apUrva caitanyaprakAza khIle che ne mithyAtvanA aMdhArA TaLI jAya che; apUva-aciMtya AtmalAbha thAya che; anAdi saMsAramAM kadI nahIM anubhavelA evA atIndriya caitanyasukhanA apU svAda tene AvavA mAMDe che. 'huM sahaja AtmasvarUpa caitanya chuM ' -ema sahaja svarUpamAM ramatA karIne te kevaLajJAna nidhAnane sAdhI lye che. ahe| jIve!! AtmAmAM ramaNatA vaDe tame Avu samyagdarzana pragaTa karA....tamane tamArA AtmAmAM ja zAzvatasukhanuM nidhAna prApta thaze. [ 8-90 } Zhou Zhou Yin OM sahana sAtma sva35 + saraka (kahAnagurunA hastAkSara ) sa. 2015 nA pASa mAsamAM, 70 mA varSe, dakSiNanA tIrghAnI yAtrAnimitte seAnagaDhathI prasthAna karatI vakhate gurudeve ma`galAcaraNarUpe ApyA hatA. pachI jIvananA chellA hatuM, ne bra. haribhAI paNa chellA A hastAkSara thra. haribhAI ne lakhI zvAsa sudhI gurudeve tenuM raTaNa karyuM zvAsa sudhI temanA hAtha jhAlIne pAse ja beThA hatA. A Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasa medhana | [ 181 AtmalInatA vaDe saMvara-nija rA-meAkSanI prApti, ne madhanA abhAva ajaru amaru guNagaNa- Nilau jahiM appA thiru ThAi / so kammehiM Na baMdhiyau saMciya pUvvaM vilAi / / 91 / / jaha salileNa Na lippiyai kamalaNi-patta kayA vi / taha kammehiM Na lippiyai jaha rai appa - sahAvi / / 92 // jo sama sukkha - NilINu bahu puNapuNa appu muNei / kammakkhau kari so vi phuDu lahu NivvANu lahei / / 93 / / ajara amara bahu guNanidhi, nijarUpe sthira thAya; kabaMdha te nava kare, pUrvabaddha kSaya thAya. (91) nahi lepAya; AtmasvabhAva. (92) nijaabhyAsa; zivavAsa. (93) paMkaja jyama pANI thakI, kadApi lipta na thAye kathI, je lIna zama-sukhamAM lIna je kare pharI pharI karma kSaya nizcaya karI, zIghra lahe A traNe dehAmAM AtmasthiratAno vAta che ne tenuM phaLa matAdhyu che. jarA-maraNa rahita evA guNubha'DAra AtmA, temAM je sthira che te jIva navA karmAthI badhAtA nathI, temaja tenA sacita karmo paNa nAza thaI jAya che. jema kamaLa-patra pANInI vacce rahevA chatAM pANIthI bhIMjAtuM nathI, tema AtmasvabhAvamAM jene rati che te jIva, pudgaleAnI vacce rahyo hAvA chatAM kamekthI lepAte nathI, tenu jJAnapariNamana alipta svabhAvavALu che. rAgathI paNa je chUTuM che te karmAMthI kema baMdhAya ? A rIte, upazAMta sukhamAM lIna thaI ne je jJAnI pharI-pharI AtmAne anubhave che te zIghra karmo kSaya karIne nirvANane pAme che. guNagaNa-nidhAna AtmA ajara-amara che; te AtmA ke tenA koI guNe! kadI jINu thatA nathI ke maratA nathI; AvA AtmAmAM sthira rahenAra jIva parabhAveAthI alipta rahe che, tene sabara-nija za-mAkSa thAya che ne Asava-baMdha chUTI jAya che. jainamAnI AvI dharmakriyAne prAraMbha samyagdaSTine cAthA guNasthAnathI thAya che. janma janma ane maraNu zarIranA sa`cAga-viyeAga apekSAe kahevAmAM Ave che; AtmA to janma ke maraNu vagaranA che; te zAzvatapaNe peAtAnA guNabhaMDAramAM ja utpAdantraya Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 ] sAra-pravacana : 91-93 -dhruvapaNe raheluM che. mekSanA premIe AvA AtmAne jANIne tene ja ISTa kare, ne temAM ja upagane ekAgra karIne TharavuM. AtmAno svabhAva tenA dravya-guNa-paryAya traNemAM vyApe che, jemake tene AnaMdasvabhAva che, tene anubhavatAM dravyamAM AnaMda, badhA guNemAM AnaMda ne paryAyamAM paNa AnaMda prasarI jAya che. ajJAnIne paryAyamAM AnaMdaguNa du:kharUpe pariNamIne rahyo che ne jJAnIne te AnaMdaguNa AnaMdarUpe pariName che. pitAnA AnaMdasvabhAvane bharoso kare tene te vedanamAM Ave. A AnaMdaguNanuM daSTAMta ApyuM; AnaMdanI jema zraddhA-jJAna -cAritra vagere badhA guNasvabhAve dravya-guNa-patha traNemAM vyApIne anubhavamAM Ave che. guNabhaMDAra AtmAne dekhatAM-jANatAM-anubhavatAM tenA sarve guNe zuddharUpe pariNamIne dravya-guNa-paryAyamAM vyApI jAya che -pachI temAM kayAMya rAga-dveSa ke kameM vyApatA nathI; te AtmA karmothI alipta rahe che, navA mene bAMdhatA nathI, jUnAM kama chUTI jAya che, eTale alpakALamAM ja te mekSane pAme che. dharmAtmAnI daSTi guNanidhAna nijAtmAne dekhe che. pahelAM rAgamAM sukha mAnIne temAM lIna hatuM tyAre te karmothI baMdhAto hate have jJAyakasvabhAvamAM ramaNatA karIne rAgathI bhinna thaye - tyAre tenuM phaLa zuM AvyuM? ke anaMtA kaSAyone abhAva thaI gayo ne vItarAgI-AcaraNanI kaNikA jAgI apUrva zAMti pragaTI; je ema na thAya te rAgathI judo kaI rIte paDyo? jJAyaka taraphanI pariNamanadhArA zarU thatAM ja rAgadhArA ne karmadhArA tUTavA mAMDI; parabhAvane je utArI, AtmA haLa phUla thaIne mekSa tarapha cAlavA mAMDyo; tenA dravya ne paryAya baMne karmathI alipta thayA, zuddha thayA. jema kamaLanA pAMdaDAM pANImAM ja prasarIne rahyA che chatAM te pANIthI bhIMjAtAM nathI, pANImAM ogaLI jatA nathI, alipta rahe che; tema alipta caitanyasvabhAvane anubhavanArA jJAnI, saMyoga vacce rahyA chatAM parabhAvathI bhIMjAtA nathI, kamethI lepAtA nathI, anukULatA-pratikULatA vacce ogaLI jatA nathI....kamenA udaya vacce paNa potAnA jJAna-vairAgya pariNamanane teo cheDatA nathI ne ba dhabhAvane sparzatA nathI. pharI pharIne pitAnA zama-sukhamAM vilIna...ekarasa thaIne te karmono kSaya kare che, ne mokSasukhane prApta kare che. jema mIThuM pANImAM ogaLIne ekarasa thaI jAya che tema AnaMdane samudra AtmA, temAM ogaLIne paryAya temAM ekarasa thaI jAya che...AnaMdarUpa thaI jAya che. A rIte mumukSu jIva AnaMdanuM vedana karatA-karate mokSapurImAM cAlyA jAya che. AtmAne jANIne temAM sthira thavAnuM phaLa AvuM mahAna che. [ 91-92-93 ] Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] [ 183 mekSa pAmelA AtmAnuM svarUpa purisAyAra-pamANu jiya appA ehu pavittu / joijjai guNaguNa-Nilau Nimmala teya phuraMtu // 94 / / puruSAkAra pavitra ati, dekhe AtamarAma; nirmaLa tejomaya ane anaMta guNagaNa dhAma. (94) jevA zuddha AtmAne dhyAvatAM-dhyAvatAM mokSadazA pragaTI, te mekSamAM te ja zuddhaAtmA sadAya birAjamAna rahe che, te AtmA puruSAkAra jevA AkAravALe che. pavitra che, guNasamUhano bhaMDAra che ane nirmaLa caitanyateja vaDe skUrAyamAna che. he jIva! mekSamAM A AtmA dekhAya che.....tene huM jANuM.....svAnubhavadaSTithI dekha. siddhasamAna pitAnA AtmAne jANIne samyagdaSTi jIva bhavadukhano aMta lAve che. AvA AtmAne jANavAne atyAre avasara che. bhAI, AtmAnI sAdhanAmAM tane kaI bahAranI pratikULatA nathI-pratikULa hoya te te tArA pitAnA vikArI bhAve ja che; ne anukULa tAro Akhe AtmA che. aMtarmukha thaIne tAre bhagavAna AtmAne anukULa banAva..... tyAM te pote samyagdarzana ane mekSasukha Apaze. * bhAI, siddha-AtmAnuM svarUpa dekhatAM tane vizvAsa Avaze ke zarIra ane rAga vagara AtmA ekale sukhI jIvana jIvI zake che, eTale ke sukha AtmAne svabhAva che, te bahArathI AvatuM nathI. mokSamArgI saMte e adhyAtmarasanI mastImAM jhUlatAM jhUlatAM bhagavAna AtmAne aciMtya mahimA jagata-samakSa prasiddha karyo che...mokSanA utsuka jIvane enuM paramAtmApaNuM enAmAM ja batAvIne, tenuM dhyAna karavAno upadeza karyo che. AtmAne paramAtmapadanA siMhAsane birAjamAna karIne mokSanuM sAmrAjya ApyuM che. jaDa-sAkarane rasa ke rAgane rasa, te caitanyarasathI judo che. te paranA rasane te tenAthI jude rahIne AtmA jANe che, paNa potAnA AnaMdarasane judo rAkhIne nathI jANate, tene te temAM ekAkAra thaIne AtmA jANe che. A svasaMvedya AtmA guNasvabhAvathI mahAna hovA chatAM kSetrathI te puruSAkAra -pramANa che. AvA nijAtmAne dhyAvatAM bahAramAM lakSa karavuM paDatuM nathI, caitanyasvarUpamAM ekAgra thatAM jagatanuM ne zarIranuM paNa lakSa chUTI jAya che. dhyAna vaDe aMtaramAM AvA nijaparamAtmAne dekhave te ja sarve zAo bhaNavAnuM prayojana che. -e vAta havenA be dehAmAM kaheze. [64] Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 ) [ cegasAra-pravacana : 95-96 zAstrabhaNataranuM prayAjana : zuddhAtmajJAna * muNai asui- sarIra vibhinnu / caei / jo appA suddhu vi so jANai satthaI sayala sAsaya-sukhahaM jo Navi jANai appu paru Navi parabhAu so jANau satthaI sayala Na hu sivasuvakhu je jANe zuddhAtmane, azuci-dehathI te jJAtA sau zAstranA, zAzvata sukhamAM lIna. (91) nija-pararUpathI ajJa jana, je na taje parabhAva; lahei // 96 // bhinna; jANe kadI sau zAstra paNa thAya na zivapurarAva. (96) je jIva, peAtAnA zuddhaAtmAne A azucimaya zarIrathI judA anubhave che te save zAstranA jANanAra che ne zAzvata sukhamAM lIna che. zuddhaAtmAne jANavA te ja sarve zAsranA sAra che....tethI 'jeNe AtmA jANyA teNe sa jANyuM. ' lIju // 65 // ane, je jIva sva-paranI bhinnatAne jANate nathI, parabhAvane choDIne nija paramasvabhAvane anubhavatA nathI, te bhale game teTalA zAstrAne jANe tepaNa zivasukhane pAmatA nathI. zAstra bhaNavAnuM je phaLa hatuM te te tene thayuM nahi; eTale AtmajJAna vagaranuM tenu zAsrabhaNatara paNu niSphaLa che.-evA jIvane teA dohA 53 mAM mUrkha' kahyo hatA-- zAstrapAThI paNa mUkha che....je nijatattva ajANu. ' 6 jinavANImAM satra jaDa-cetananI bhinnatA batAvI che, cetanasvabhAva ane rAgAddhivibhAva vacce atyaMta bhedajJAna karAvyuM che. bhAI, A deha tA azuci-maLamUtrane bhaDAra che, ne tArA AtmA te anaMta pavitra guNlRAnA bhaDAra che, AnadathI bhareleA che....ene bhUlIne tuM dehamAM kAM mehyo? AnaMdamaya svabhAvamAM lIna thaIne dehathI bhinna AtmAne anubhavamAM le. AvA AtmAne anubhavamAM laI ne bhAvazrutajJAnarUpa je pariNamyA teNe sakala ' jina-zapsana' eTale bhagavAnanA sa` upadezane jANI lIdhe; AnaMdarUpa bhAvazrutajJAna te ja jainazAsana che. zAstranA zabdo bhale echA AvaDatA hAya tApaNu, badhAya zAstrAmAM kaheluM je zuddha caitanyasvarUpa -te teNe anubhavamAM laI lIdhuM, tethI te save zAstronA jJAtA che....zuddha-kevaLa AtmAne zrutajJAna vaDe anubhavanArA te paramArthAMzrata-kevaLI' che....te bhavanA aMta karIne meAkSane pAmaze. ane zAstranA zabdo bhaNI-bhaNIne paNa je peAtAnA zuddhAtmAne anubhavatA nathI, Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana | [ 185 bhavano aMta karatuM nathI, te tenAM bhaNatara zA kAmanA ? jinavANInuM rahasya teNe jANyuM nathI. are, "jANanArane ja jANe nahi-e te kevuM jJAna jJAna te AtmAnA avalaMbane thAya che, koI zabdonA avalaMbane nathI thatuM. AtmA "jJAyaka" che ema zAstramAM lakhyuM che, -dhamI jANe che ke "jJA ya ka" evA traNa akSaramAM huM nathI, anaMta guNadhAmamAM rahele jJAyakabhAva te huM chuM. juo, aDhI varSanI "rAjula"ne pUrvabhavanuM jJAna thayuM che ke huM pUrvabhavamAM junAgaDhamAM "gItA" hatI...tene koI pUche--gItA kayAM che? tene tuM oLakhIza!" te kahe che ke: "gItA bIje kayAM che? gItA te A rahI..."huM ja gItA chuM." tema dhamane koI pUche ke AtmA kayAM che?--tame tene oLakhaze? te te kahe che : are, A rahyo AtmA !...huM ja pite chuM."-A pramANe pitAmAM pitAne oLakhe te ja zAstra jANyA kahevAya; kemake zAse batAvele AtmA kAMI zAstramAM nathI beThe, te te ahIM pitAmAM che. are, kayAM maLa-mUtranuM kArakhAnuM apavitra zarIra ! ne kyAM AnaMdanuM kArakhAnuM pavitra-AtmA! AvA zarIrathI AtmAne jude jANa.. kaI rIte jANa? ke caitanya svabhAvano svAda laIne jANa. ahe, caitanyatattvamAM kaI e AnaMda bhaye che ke je tene jANe che tenuM citta temAM ja lIna thaI jAya che.. ne bIje badhethI tenuM citta lUkhuM thaI jAya che. viSayamAM lIna che AtmAne jANI zakatA nathI, ne mekSasukhanA svAdane cAkhI zakatA nathI. ahA, e parama caitanyapadanA mahimAnI zI vAta ! vacanathI ene pAra na Ave, svAnubhavathI ja ene pAra Ave. (caitanyarasamAM DolatA-DolatA gurudeva lalakAre che-) je pada zrI sarva dIThuM jJAnamAM.... ..anubhavagocara-mAtra rahyuM te jJAna je..." AvA caitanyapadane anubhava te ja siddhAntane sAra ne mokSane mAge che. AvA caitanyanA cintanamAM upaganI sthiratA na rahe tyAre devavaMdana-stuti, munisamAgama, sAdhujanonI sevA, zAasvAdhyAya, zAstralekhana vagere pravRtti dvArA paNa zuddhAtmAnA rasanI puSTi kare che, aMdara jJAyakabhAvano rasa poSAya che, zubharAgane tene rasa nathI. te aMtarAtmA thaye che ne paramAtmapadanI prIti che; hajI paramAtmA sAkSAt thayuM nathI paNa tenI prIti paramAtmapadamAM ja lAgI che. pUrNAnaMdanI prApti nathI thaI tyAM sudhI atRpta che eTale pUrNa AnaMdarUpa mokSanI lAlasA rAkhIne, tenuM lakSa rAkhIne, zama-sukhamAM ekAgratAno prayoga karatA-karatA te zIdhra mikSasukhane pAme che. mArA caitanyanidhAna mArAmAM che-ema jANIne jJAnI-dharmAtmA vAraMvAra te citanyanidhAnamAM upagane joDIne AnaMdamaya jJAnacetanAne nacAve che; ane ajJAnI jIva, A. saM. 24 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 ] sAra-pravacana : 95-96 jyAM aMdara pitAne guNabhaMDAra che, caitanyane pUro mAla bharyo che temAM te najara karavA ya navaro thatuM nathI, ne rAga-puNya-saMga ke jemAM caitanyano kAMI ja mAla nathI temAM di'-rAta vaLage che....e te avatAra nakAme gumAvavAnA lakhaNa che.....bhagavAnapaNuM potAmAM hovA chatAM rAga pAse ne saMga pAse bhIkha mAgI rahyo che. zAstroe jeTalA to kahyAM che temAM sauthI uttama AtmA ja batAvyo che. sarvadeve je traNakALa-traNaleka joyA che temAM AtmAne ja uttama dekhe che, AtmA ja AnaMdanuM dhAma che. bhagavAnanA zrImukhathI nIkaLela ne saMtoe jhIlele upadeza te jinAgama che; temAM ema kahe che ke he jIva! zarIra-puNya pApakarma ke rAgadveSa te keI AtmA sAthe zAzvata rahI zakatA nathI, zAzvata AtmAmAM ekAgra thatAM je AnaMda thAya che te AtmA sAthe zAzvata rahe che, te zAzvata sukhamAM siddhAtamA ne dharmAtmA lIna rahe che, tene AnaMdanI sAthe tanmayatA che, rAga ke saMga sAthe tene tanmayatA nathI, bhinnatA che.-AvuM sva-paranI bhinnatAnuM jJAna karIne, parabhAva cheDIne svabhAvamAM Thare-teNe sarvasiddhAntane sAra jANI lIdhuM. ane jeNe AvuM bhedajJAna-pariNamana na karyuM tenuM zAstrajJAna ne zubha AcaraNa te badhuMya mithyA che,-mokSane mATe nakAmuM che. dharmAtmAne jarAka rAgadveSa thaI jAya to paNa aMtardRSTimAM je paramAtmasvabhAvane pakaDyo che te kadI chUTa nathI. lokakathAmAM eka daSTAnta Ave che. eka bhakta-aMdha hato, khADAmAM paDI gaye, bhagavAnane yAda karyA, bhagavAne AvI khADAmAMthI hAtha jhAlI tene kADhayo ne pachI vanamAM rastA upara tene hAtha cheDIne cAlyA gayA....tyAre te aMdhabhakta bhaktithI kahe che : he nAtha! tame A hAtha choDIne te cAlyA gayA paNa mArA hRdayamAMthI kadI chUTavAnA nathI.-e te AMdhaLA bhaktanI ne bIjA bhagavAnanI vAta che.......ahIM te sarvajJa-jinezvaradevane bhakta....atIndriya caitanyacakSu vaDe caitanya -paramAtmAne pitAmAM dekhate, paramAtmAne kahe che-he bhagavAna! bahAramAM te tame bhale dUra-videhamAM vaso...paNa sarvajJasvarUpe mArA aMtaramAM vasyA che.te kadI dUra thavAnA nathI; aMtaranI dRSTimAM nija-paramAtmAne pakaDayA che te kadI chUTavAnA nathI, dUra, thavAnA nathI.-AmAM te bhagavAna paNa pitAnA nija paramAtmA...ane bhakta paNa dekhato ! -AMdhaLo nahi. te zuddhadaSTithI aMtaramAM pitAne paramAtmatatvane dekhIne mekSanA mArgamAM niHzaMka cAlyA jAya che. eka dhUnI bA...! ekavAra nAhIne laMgoTa paheravI bhUlI gayA ne ema ne ema gAmamAM gaye. lake kahe-are bAbA! tamArI laMgoTa kayAM? tyAre te dhUnI bA kahe che-are, meM laMgoTake te bhUla jAtA..lekina mere bhagavAna ke kabhI nahIM bhUlatA. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] [ 187 -A laukika dhUnanI vAta che, tema AtmAne dhUnI dharmAtmA, jeNe dhyAnanI dhUNI dhakhAvI che, te saMsArane-jagatane-zarIrane te bhUlaze, paNa potAnA caitanya-paramezvarane kadI bhUlatuM nathI....enI aMtaranI vairAgyadazA kettara hoya che. AvA jJAna-vairAgya vaDe pitAnA paramezvaraAtmAne jeNe jANI lIdhe ne anubhavamAM lIdhe, teNe jagatamAM jANavAyegya badhuM jANI lIdhuM, grahavAyegya badhuM grahI lIdhuM ne choDavAyegya badhuM choDI dIdhuM. AtmAne jANavAmAM AgamapramANa te te pakSa pramANa che, ane potAnuM svasaMvedana te pratyakSa pramANa che. jyAM vastu pitAne sAkSAt anubhavamAM AvI tyAM bIjA parokSa pramANanI apekSA rahetI nathI. svasavedana-pratyakSa thavAne AtmAne svabhAva che; svAnubhava pramANa e ja zreSTha pramANa che. AtmAnA anubhavathI UMcuM bIjuM kAMI nathI. mATe lAkha bAtakI bAta yahI nizcaya ura lAve. toDI sakala jaga daMda-kuMda nija Atama dhyAvo. ahA, potAnI prabhutAnI AvI mIThI vAta... mumukSune aMtaramAM kema na ruce ! khara tattvajijJAsu (AtmAne bhUkhe) te A vAta lakSamAM AvatAM UchaLI jAya, ne aMtarmukha thaIne caitanyasvAdane anubhavamAM levA mATe aMdara upayoganI jhapaTa mAre ! [ vAha, juo te kharA...gurudevanI puruSArtha uttejaka vANI !] A rIte, bhedajJAnavaDe zuddhAtmAne anubhavyA vagara, zAstrajJAnathI paNa sukha nathI thatuM. are bhAI! ghaNu zAstro vAMcIne paNa je te sva-parane bhinna na jANyA, ne parabhAvane choDIne zuddhAtmAnuM sukha na lIdhuM, te zAstra bhaNIne te zuM karyuM? jemAMthI sukha na maLe te bhaNatara zuM kAmanuM ? mATe aMtaramAM tuM zuddhAtmAne jANajethI tane zivasukha prApta thAya. [95-96] re Atma tAro Atma tAre, zIdhra ene oLakhe; sarvAtmamAM samadaSTi gho, -A vacanane hRdaye lakhe. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 ] [ gasAra-pravacana : 97-98 AtmadhyAnavaDe mekSasukhanI prApti vajjiya sayala viyappaiM parama samAhi lahaMti / jaM vihiM sANaMdu ka vi so siva-sukkha bhaNaMti / / 97 / / jo piMDatthu payatthu buha ruvatthu vi jiNa-uttu / ruvAtItu muNehi lahu jima paru hohi pavittu // 98 / / tajI kalpanA jALa sau, parama samAdhi-lIna; vede je AnaMdane, zivasukha kahetA jina. (97) je piDa, padastha ne rUparatha, rUpAtIta; jANI dhyAna jinakti e, zIdhra bane supavitra. (98) samasta vikalpathI rahita thatAM paramasamAdhi prApta thAya che, temAM je kaMI vacanAtIta AnaMdamaya anubhava thAya che-tene ja yegIo ziva-sukha kahe che. te jJAnI! jinadeve kahelAM piMDa, padastha, rUpastha ke rUpAtIta dhyAna vaDe tuM zuddhAtmAne dhyAva....jethI turata ja tuM parama pavitra thaIza...ne tane paramasukhano anubhava thaze. juo, A sukhI thavAnI rIta ! prathama te AtmAnA anubhavathI thatA sukhane ja jJAnIo sukha kahe che, indriyaviSayenA-rAganA ke devalokanA sukhane jJAnI sukha kahetA nathI, e te AkuLatA che, bhavaduHkha che, tenAthI te chUTavAnI A vAta che. AtmAmAM ekAgratArUpa zuddho paga te ja parama samAdhi che, temAM kaI vikalpa rahetA nathI, te vakhate jIva koI aciMtya AnaMdamaya tatvane vede che, te ja mokSasukha che. te sukharUpe svayaM AtmA pote thAya che, temAM bahAranA koI padArthanI jarUra nathI, bahAramAM lakSa paNa nathI. ' are jIva! A lAMbI bhAvanI rakhaDapaTTImAM duHkhamAM zekAI rahelA tArA AtmAnI je tane dayA AvatI hoya, ne tenAthI AtmAne cheDAvavA cAhate he te, bIjI badhI vikalpanI cintAjALane ekakara mUkIne aMtaramAM AnaMdamaya nijatatvane ja dhyAva; ene dhyAvatAM tatkSaNa ja sukha thaze.-A te kaDiye dharma che -dharma kare atyAre ne sukha thAya pachI-ema nathI. AkuLatArUpa ke zAMtirUpa potAnA bhAvanuM vedana jIvane te kALe ja thAya che. je kALe je bhAvarUpa pote thAya che te kALe ja teno svAda (duHkha athavA sukha) te jIva bhegave che. temAM ahIM AtmajJAna sahitanA AnaMdanA vedananI vAta che. AnaMda vagaranuM AtamajJAna, ke AtmajJAna vagarane AnaMda kadI hotuM nathI. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmabaMdhana ? [ 189 AvA AtmAnA anubhavanI khumArI jene caDI te jIva pachI jagatamAM bIjA keInI AzA karatA nathI,-kayAMyathI sukha mAgato nathI, ne pitAnA svAnubhavanI khumArI tene utaratI nathI....caitanyadaSTivaDe parama AnaMdamaya jJAnasudhArasane te pIe che. bApu! AvA sukhathI bharele ne sarva vAte pUro nuM che....tAro AtmA kaI vAte kayAM adhUro che-ke tAre bhikhArI thaIne bIje bhaTakavuM paDe! are, devakanI vibhUti paNa jenI pAse tuccha lAge che e tArA anubhavane AnaMda che; tArI AvI acitya vibhUtine bhUlIne tuM bahAra zA mATe bhaTake che? bApu! caitanyadariyAmAMthI bahAra nIkaLIne tuM bhavanA dariyAmAM kyAM paDe? sukhanA sAgarane badale duHkhanA dariyAmAM kayAM phUkhyo? have A cAragatinA dariyAmAMthI AtmAne bahAra kADhIne mokSamAM laI javA mATe vitarAgI saMtone A sAda che....tArA hita mATenuM A saMbodhana che.- cAragati du:khathI Dare to taja sau parabhAva: . zuddhAtama-cintana karI, zivasukhane le lhAva. moha-vikalpathI Ubho thayelo A saMsAra, aMtaramAM anaMta sukhanA dhAmane dekhatAM eka kSaNamAM nAza thaI jaze. aha, saMte dinarAta AvA sukhadhAmanA dhyAnamAM mekSasukhane vede che. e zAMta-prazAMta-atizaya zAMta caitanyatattvanI zI vAta ! zrImad rAjacaMdrajI pramodathI kahe che ke ahe, saMta-munio paNa dinarAta AnaMdathI je padane dhyAve che, te pra...zAM............tattvane huM praNamuM chuM. (temanA jIvananI A sauthI chelI padaracanA che-) sukhadhAma anaMta susaMta cahI. dinarAtri rahe tadUdhyAna mahIM; prazAMta anaMta sudhAmaya je, praNamuM pada te vara te jaya te." -utkRSTa caitanyapada....anaMtasukhanuM dhAma...tene jayakAra karatA-karatA, tenI ArAdhanA karatA karatA ekAvatArI thaIne cAlyA gayA; bhavane aMta ane mokSanI prAptine nizcaya karI gayA.-emanI aMdaranI dazA ghaNuM UMcI hatI; jJAnInI aMdaranI dazA oLakhavI lokone kaThaNa paDe che. joke te ghaNuM bahArano tyAga dekhIne DhaLI paDe che,-aMdaranI oLakhANa karanArA tatvajijJAsu keIka viralA ja hoya che. prabhe! A tAre sukhI thavAnI vAta che. sukha kaho ke mokSa kahe; te AnaMdamaya che ne tene mArga paNa AnaMdamaya che. mokSamArga te AnaMdamAga che,-temAM duHkha nathI. bhAI, sukha mATe pahelAM gADha zraddhA-daDha vizvAsa kara ke mAre AtmA parama mahimAvaMta siddhaprabhu jevaDo, AnaMdasvabhAvathI bhareluM che.-AvA vizvAsanA baLe temAM upayoga DaratAM badhA vikalpa chUTI jaze ne tane nirvikalpa mokSasukhanI anubhUti thaze. basa, A ja mokSasukhane A ja mokSanI apUrva kaLA ! Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 ] [ gasAra-pravacana : 97-98 he jIva! mikSane mATe tuM AvI nubhUtinI kaLA zIkha! samyagdaSTine svAnubhUtinI kaLA AvaDI gaI che, ekavAra aMtaramAM upayoga jeDIne svAnubhUti karI lIdhI che, tethI tene te kaLA khIlI gaI che. dekhelA mArge javAnuM tene saheluM paDe che, tethI vAraMvAra te svAnubhUtinA prayoga vaDe alpakALamAM kevaLajJAna pragaTa karIne pite paramAtmA thaIne, sadAya aciMtya mekSasukhamAM ja lIna rahe che. eka apekSAe te, kevaLI bhagavAna paNa caitanyanA parama AnaMdamAM lIna rahIne tene dhyAve che, ema kahIne, te parama-AnaMdanuM sarvotkRSTapaNuM batAvyuM che, ne tenA dhAnanI preraNA karI che. bhAI tArAmAM Avo AnaMda che tene tuM dhyAna ! AtmAnuM jJAna ne anubhava thayA vagara tenuM dhyAna hetuM nathI. AtmAnuM jJAna ne anubhava paNa dhyAnadazA vakhate ja pragaTe che. ekavAra anubhava pachI vAraMvAra tenA dhyAnamAM sthiratA karavA mATe cAra prakAra (piMDastha vagere ) batAvyA che, je ke sAkSAta dhyAna-pariNamana vakhate te eka ja zuddha AtmA dhyeya che, temAM cAra prakAra nathI hotAM, paNa tyAra pahelAM cittanI ekAgratA mATe cAra prakAra dvArA zuddhAtmAne ciMtave che, tenuM vistArathI varNana "jJAnArNava vagere zAstramAM che, saMkSepathI A pramANe- 1. piMDastha piMDamAM paramAtmA vase che. piMDa eTale deha, temAM raheluM jJAnasvarUpa AtmA te "piMDastha" che...tene potAmAM ja dhyAva. "piMDa-stha vyavahAre kahyuM, kharekhara dehamAM huM nathI, huM te mArA anaMtaguNamAM sthita jJAyaka-paramAtmA chuM ema nijAtmAne citave te piMDastha dhyAna che. 2. padastha: pada eTale akSara....tene vAca te padastha-zuddha cidrupa" "sahaja AtmasvarUpa" "" "siddha" "jina" "jJAyaka" ItyAdi padanA vicAra vaDe tenA vArUpa zuddhAtmAnuM ciMtana te padastha -dhyAna che. 3. rUpastha: dehamAM rahelA arihaMta paramAtmA te rUpa-stha che; athavA mUti vagere rUpamAM temanI sthApanA karIne paramAtmasvarUpanuM ciMtana karavuM, ane temanA jevA pitAnA sarvajJavItarAga caitanyabiMbane dhyAnamAM levuM, te rUpastha-dhyAna che. 4. rUpAtItaH rUpa eTale zarIra, tenAthI rahita evA siddha svarUpanA citana dvArA zuddhAtmasvarUpane dhyAnamAM levuM-te rUvAtIta-dhyAna che. -A pramANe cAra prakAra, temaja bIjA paNa aneka prakArathI jinamatamAM dhyAnanuM varNana che; te sarva prakAranA sArarUpe pitAnA zuddha AtmAne ja dhyeya banAvatAM AtmA pita, maha-kaSAyarUpa malinatAne dUra karIne, samyakatvAdi pAmIne pavitra paramAtmA thAya che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana | 1 191 "je zuddha dhyAve Amane...te zuddha Atma ja meLave." AtmA jevA svarUpe pitAne dhyAve che tevA svarUpamAM te tanmaya thaI jAya che. je bhAvamAM praName dravya te kAraNe tanmaya che." AtmA pote potAnI te paryAyarUpe pariName che tethI tanmaya che. zuddha svarUpanA dhyAna kALe AtmA pote zuddharUpa pariNamI jAya che ne paramAtmasukhane anubhave che. he jIva! A jANIne tuM pitAnA AnaMdasvarUpa zuddha AtmAne dhyAva...jethI tuM pote zuddha AnaMdamaya thaI jaIza. sA mA yi ka savve jIvA NANamayA jo sama-bhAva muNei / so sAmAiu jANi phuDu jiNavara ema bhaNei / / 99 // rAya-rosa be pariharivi jo sama-bhAu muNei / so sAmAiu jANi phuDu kevali ema bhaNei // 100 // sarva jIve che jJAnamaya evo je samabhAva te sAmAyika jANavuM, bhAkhe jinavara rAva. (99) rAga-dveSa be tyAgIne, dhAre samatA bhAva: te sAmAyika jANavuM, bhAkhe jinavara rAva. (100) [ gurudevane vizeSa priya deha] AhAhA, juo te kharA....A jJAnIne samabhAva! pitAnA AtmAne jevo zuddha jJAnamaya anubhavyuM tevA ja jJAnamaya badhA jIvone dekhe che. pite samabhAvarUpa thaIne jyAM sarve ne jJAnamaya dekhe che tyAM rAga-dveSane keI avakAza rahetA nathI, sarvatra samabhAva rahe che, tene jinadeve sAmAyika kahela che. -tame "sAmAyikane mAne che ? Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 ] | yogasAra-pravacana : 99-100 6 AtmA 88 kevaLInA 66 --hA, paNa bhagavAne kahelI samabhAvarUpa sAmAyika mAnIe chIe. jJAnasvarUpa che' evA jJAnapUrvaka je vItarAgI samabhAva thAya che tene zAsanamAM sAmAyika kahI che. '-A pramANe sAmAyikanI 9 gAthAmAM (niyamasAra gA 125 thI 133 mAM ) kuMdakuM davAmIe kevaLIzAsana 'nI sAkSI ApI che; ahIM paNa ' sAmAyika 'nA A baMne dohAmAM yAgIndusvAmIe * jinavara-kevaLI Ama kahe che? --ema kevaLInI sAkSI ApI che. A sivAya bahAranI kriyAmAM ke rAgamAM sAmAyika mAnI lye tA, kevaLI-zAsanamAM kahelI sAmAyika te nathI; temAM te viSamabhAva che. 6 bhAI, tAre kharekhara sAmAyika karavI hAya, samabhAva karavA hAya te, rAga-dveSa vagaranA jJAnasvabhAvane jANu, ane badhAya jIvA paNa evA ja jJAnamaya che ema dekha, te tane kayAMya zatru-mitraNAnI buddhi ja nahi rahe, eTale dveSa ke rAga koI pratye nahi thAya, ne vItarAgI samabhAvarUpa sAmAyika thaze. < " che.... ' * sava jIva che ja gAyA che....ene or badhAya jIvA jJAnamaya sarva jIva che siddha sama '.... badhAya AtmA bhagavAna jJAnamaya 'Ama badhAya saMtAe eka jJAnamaya AtmA ' bhagavAna 'kahIne kheAlAvye che.-jIe, A vizALa STi ! -bhagavAna che' tyAM have kenA upara rAga karuM ne kenA upara dveSa karuM ! jJAnadaSTimAM saheja samabhAva thaI jAya che. jagatanA jIvAmAM kayanI vividhatAnA vaze vicitratA hAya....te dekhavA chatAM, te khadhAya jIvA paNa nizcayathI jJAnamaya che-ema jyAM lakSamAM lIdhuM tyAM koI pratye rAga ke dveSa na thatAM samabhAva rahe che. AvA tattvajJAnapUrvakane samabhAva....tene ja jainazAsanamAM jina paramAtmAe sAmAyika kahI che-ke je meAkSanuM kAraNa che. AtmA jJAnI jIva peAtAmAM ke khIjAmAM, rAga-dveSa jIvana-maraNa vagere dekhe che te paryAyaSTithI dekhe che, paNa te jIvA kAMI te paryAMya jeTalA ja nathI; khadhA svabhAvathI jJAnamaya bhagavAna che--ema paNa te jJAnI dekhe che, tethI AvI tattvadRSTimAM kaI pratye rAga-dveSanA abhiprAya rahetA nathI, vItarAgI samabhAva vedAya che, e ja sAmAyika che, e ja meAkSanuM kAraNa che,ema jinazAsanamAM bhagavAne kahyuM che. jagatamAM anaMta-anaMta jIve...anaMta siddha, anatA nigeAda, kaI jJAnI, kaI ajJAnI, keAI kevaLajJAnI,-te badhAyane 'jJAnamaya 'dekhavA,-siddha pratye rAga nahi, ajJAnI pratye dveSa naDhuiM,--satra samabhAva....emAM te jJAnanI keTalI vizALatA ! ne keTalI samatA! pahelAM te jeNe peAtAnA AtmAne jJAnamaya anubhavyA haiAya te ja pAte jJAnamaya rahIne badhA jIvane jJAnamaya dekhI zake che. huM jJAnamaya chuM,--jJAnamAM rAganA abhAvane lIdhe mane koI pratye AzA nathI, te dveSanA abhAvane lIdhe mane kaI pratye vera nathI; satra madhyastha eka jJAyakabhAva chuM. ' - Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasa'edhana ] 4 sau jIvamAM samatA mane, kA sAtha vera mane nahIM; AzA kharekhara cheDIne, prApti karu chu samAdhinI. ? --AvI anubhUti te ja jainadharmanI sAmAyika che. astithI kaheA teA jJAnamaya anubhUti, ne nAstithI kahe| te rAga-dveSane abhAva;-e baMne vAta A be dehAmAM AvI jAya che. jIva ekavAra paNa eghaDInI AvI sAmAyika kare te kevaLajJAna ne mekSa pAme. { 193 'huM jJAnamaya chuM" ema dekhatAM dravya-guNa-paryAya traNemAM jJAnamaya bhAva Avye; te ' jJAnamaya bhAtra'mAM kayAMya rAga-dveSa ke sa'sAra na Ave. jJAnamaya bhagavAna bhavanA abhAvasvarUpa che, tenA vedanamAM bhavaneA abhAva thayA ne meAkSanI utpatti thaI. A jJAnamaya-sAmAyikanuM phaLa. je 'jJAtAmAtra' rahevAne badale paranA svAmI ke kartA thavA jAya tene temAM rAga-dveSa ke haSa -kheda thAya ja, tene samabhAva rahe nahi. bhAI, jagatanA padArthoMpeAtapeAtAnA kAne kare che; koI dravya, tenI paryAMya vinAnuM nathI, ne koI paryAya, tenA dravya vagaranI nathI; bIjA sAthe tene karyAM-kapaNuM nathI, peAtAmAM ja dravya-paryAyarUpa kartA-kama pazu che. koI dravya kayAreya paryAya vagaranuM kayAM che--ke tAre tenI paryAya karavI paDe? paraneA kartA thavA jaIza te tArA piraNAmamAM viSamatA maTaze nahIM ne samatA thaze nahi. tArA kartRtvamAM icchA kaIka haze ne sAmA padAmAM pariNamana kAMIka khIju ja thaze ( kemake te padArthoM kAMI tArI icchAne AdhIna tA pariNamana karatA nathI ), eTale temAM icchAviruddha pariNamana thatAM tane kheda thaze ne icchA-anukULa pariNamana thatAM tane hu thaze.-A rIte katRtvabuddhimAM -khedarUpa visamatA thayA vagara raheze nahi, ne samabhAva thaze nahi. samabhAva karavA hAya te, khasa ! tuM jJAtA rahe.peAtAnA AtmAne jJAnamaya anubhavamAM le, te rAga-dveSa banenA pirahAra kara.-e ja sAmAyikanI vidhi che. AvI vidhi vagara sAmAyika thAya nahi. AhA, huM paramAtmA...ne badhA jIvA svabhAvathI paramAtmA;-eTale AkhAya leAka 8 paramAtmA-jIveAthI ' DAMseAThAMsa bharelA che; leAkamAM kAI sthAna evu khAlI nathI ke jyAM paramAtmasvabhAvI jIva na hAya. badhAya jIvAnI jJAnasattAmAM peAtapeAtAnuM paramAtmapaNuM bharyuM che; temAMthI je kaMI jIvA peAtAnI paramAtmazaktine oLakhe che teo pragaTarUpa mukta-paramAtmA thaI jAya che. eka jIva mekSa pAme tethI kAMI badhAya jIvA meAkSa pAmI jatA nathI, kemake dareka jIvanI pAtapeAtAnI caitanyasattA svataMtra, judejudI che. tArI caitanyagUphAmAM pravezIne tuM tAruM dhyAna kara; bIjAnI ciMtA cheDa! zrImad rAjaca`drajI bhAvanA bhAve che ke~~ A. sa. 25 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 | [ gasAra-pravacana : 99-100 zatru-mitra pratye varte samadarzitA; mAna-amAne varte te ja svabhAva che; jIvita ke maraNe nahi nyUnAdhikatA, bhava-mokSe paNa zuddha te samabhAva jo.....apUrva avasara. bhAna sahitanI A bhAvanA che. jyAM zatru ke mitra, jIvana ke maraNa sarva prasaMgamAM eka sarakhe samabhAva...eTale ke jJAyakabhAva anubhavAya che, te vItarAgI sAmAyikanI zI vAta!--kharekhara te tyAM paralakSa ja nathI. koI jainadharmano zatru....mATe tenA upara dveSa. ne jainadharmane bhakta...tenA upara rAga-e viSamabhAva paNa jayAM rahyo nathI. jyAM paramAtmAne vaMdana karavAnI vRtti nathI ne zarIrane siMha khAI jatuM hoya-tenA upara aNagamAnI vRtti nathI-keTale madhyasthabhAva! jJAnabhAvanuM keTaluM jora !! juone, ET lIma : zatrujya upara. yudhiSThira vagere munirAjane AvI sAmAyika vartatI hatI.zarIra bhaDabhaDa baLatuM hovA chatAMya jarAya aNagamAnI vRtti na thaI na te bALanAra pratye zreSane vikalpa thaye ke na bAjumAM UbhelA muni-bAMdha pratye rAganI vRtti jAgI... basa-zAMta vItarAgarasamAM lIna thaIne tyAM ne tyAM kevaLajJAna pAmyA ne mese gayA. dhanya e dazA! caitanyanI keTalI tAkAta !! ja AvI sAmAyika kene thAya? je jJAnamaya AtmAne rAgadveSa vagarano anubhave tene * AvI sAmAyika kyAM thAya ? aMdaramAM svAnubhUtirUpa caitanyaguphAmAM besIne thAya. ja AvI sAmAyika kayA bhAvathI thAya? rAga-dveSa vagaranA samabhAvathI thAya. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] | 195 --svAnubhUtinI gUphAmAM besIne jJAnamaya AtmAnA dhyAnathI parama sAmAyika thAya che. ekavAra jene svAnubhUti thaI che evA dhamI jIva, cAhe vanamAM cAhe gharamAM hajAre mANuseAnA ToLA vacce hAya tApaNa te peAtAnA AtmAne te badhAyathI judo ekalA dekhe che, ne samyakatva-gUphAmAM beThobeTho samabhAvanA thoDoka AnaMda teA anubhave che. evA jIvane mitra tarIke sameAdhana karatAM munirAja kahe che : male !... huM sakhA ! ( niyamasAra zrloka 133 mAM padmaprabhamunirAja, tathA amRtAzIti' zloka 28 mAM zrI yAgIndu munirAja kahe che-he sakhA!) amAro A upadeza sAMbhaLIne tuM zIghra caitanya camatkAramAM tArA upayega joDa! jJAnamaya AtmAne jANanAra tuM amArA sAdharmI mitra che, meAkSamAga mAM tuM sAthIdAra che....mATe he sakhA! tuM svAnubhUtinI gUphAmAM Ava..ne amArI sAthe besIne, paramAtmasvarUpane dhyeya banAvIne sAmAyika kara. C 2530 ahA, samakitI dharmAtmAne munie potAnA mitra kahIne kheAlAvyeA. vAha ! jue te kharA....dharmanuM vAtsalya ! munirAja sAdhana kare che : he sAdharmI-sakhA! jemAM bhavane praveza nathI evI A zAMta caitanyagUphAmAM tuM Ava.........sAmyabhAva rUpa deDha padmAsana lagAvIne amArI sAthe esa....ne paramAtmatattvane dhyeya banAvIne tenuM dhyAna kara....AvI sAmAyikarUpa parama samAdhimAM tuM apUrva meAkSasukhane pAmIza. rAga-dveSa hoya tyAM sAmAyika kema thAya ? sAmAyikamAM te vItarAgabhAve peAtAnA caitanya bhagavAnanA sAkSAt bheTA thAya....ne bhavane aMta AvI jAya. muni kahe che-Tu mitra! jo tu bhavanA du:khathI DaratA hai| ne mekSasukhane cAhate hA tA, rAga-dveSa baMnene cheDIne jJAnayama caitanyatattvanA dhyAnamAM tArA cittane sthira kara. AvI sAmAyika vaDe tu' meAkSasukha pAmIza. [ 9-100 ] 101 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 ] [ yogasAra-pravacana : 101-103 chedo pasthApana, parihAravizuddhi, yathAkhyAtacAritra dhyAnavaDe AtmAnI zuddhi thaI, rAga-dveSa vagarane samabhAva thaye temAM ja cAritranA badhA prakAra samAI jAya che-e vAta TUMkamAM kahe che- hiMsAdiu-parihAru kari jo appA ha Thavei / so viyau cArittu muNi jo paMcama gai i // 10 // micchAdiu jo pariharaNa sammaiMsaNa suddhi / so parihAra-visuddhi muNi lahu pAvahi siva-siddhi // 102 / / suhumahaM lohahaM jo vilau jo suhumu vi pariNAmu / so suhumu vi cAritta muNi so sAsaya-suhu-dhAmu // 103 / / hiMsAdikanA tyAgathI, Atmasthiti kara jeha, te bIjuM cAritra che, paMcamagati kara teha. (101) mithyAtvAdika pariharaNa samyagdarzana-zuddhi, te parihAra-vizuddhi che, zIdhra laha zivasiddhi. (12) sUmalobhanA nAzathI, je sUkSama pariNAma; jANe sUkSma-caritra che, je zAzvata sukhadhAma. (13) juo, A badhA cAritra vItarAga che, ne badhAya mokSanAM kAraNa che. cAritranA pAMca bheda kahyA che-sAmAyika, chedo sthApanA, parihAravizuddhi, sUmasAMparAya ane yathAkhyAta. temAMthI sAmAyikanI vAta AgalA be dehAmAM karI. hiMsAdine tyAga (nAsti), ne AtmAmAM sthiratA (asti)-te bIjuM cAritra che te paMcamagatimAM eTale ke dhruva evI mikSagatimAM laI janAruM che. cAritramAM koI pramAdathI jarAka hiMsAdika deSa lAgI jAya te teTale cAritrane cheTa thAya che, te chedane dUra karIne pAchA AtmAne cAritramAM sthira karavo, te chedo pasthApanA-cAritra che. sAtame guNasthAne apramattanirvikalpadhyAna vaDe apramattadhArAmAM AtmAnuM sthApana karyuM te bIjuM cAritra (depasthApana) che, tene akhaMDa vitarAgadhArA jIvane makSa pamADe che. munivarene svarUpamAM akhaMDa ramatArUpa vItarAgatA te ja mokSanuM sAkSAt kAraNa che; jarAka paNa rAga rahe te mekSa aTakI jAya che-rAga te cheka che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] [ 197 tethI na karavo rAga jarI e kyAMya paNa mokSecchuo, vItarAga thaIne e rIte te bhavya bhavasAgara tare." mithyAtvAdi doSanA parihAra vaDe samyakatvAdinI vizuddhi tene ahIM parihAravizuddhi jANe-ke jenA vaDe jIva zIdhra zivasiddhine pAme che. Ama te "parihAravizuddhi nI vizeSa vyAkhyA Ave che. amuka bhaktabhegI-rAjaputra muni thayela hoya, tene ja te cAritra pragaTe che, ane te cAritravALA muni pANI vagere uparathI cAle to paNa temanA zarIranA nimitte kaI paNa jIvanI hiMsA thatI nathI-vagere keTalIka vizeSatA che, paNa ahIM to kahe che ke doSane parihAra thaIne ratnatrayanI vizuddhi thaI te ja parihAra-vizuddhi che...te vItarAgabhAvarUpa che, te paNa jIvane zIdhra mokSanI siddhi karanAruM che. samyakatvanI zuddhi athavA samyakatvanA pariNamana vaDe AThe kamene kSaya thavAnuM kahyuM che, tyAM samyagdarzananI zuddhi kahetAM ratnatrayanI zuddhi samajavI; kemake zuddha samyakatvanI akhaMDa dhArA hoya tyAM alpakALamAM cAritra AvyA vinA rahetuM nathI. jema mithyAtva te doSa che tema rAga-dveSa paNa doSa che, te badhAne viSaya para tarapha che, te samasta dekharahita jJAnamaya zuddhAtmAnI anubhUti te sarve doSone parihAra karavA samartha che. mATe tene ja parihAravizuddhi kahIe chIe. pachI dazamA guNasthAne cAritramAM zuddhi vadhe che, tyAM hajI sUkSama-bha bAkI hoya che. te sUkSmabhane paNa nAza karIne saMpUrNa vitarAga thatAM yathAkhyAtacAritrarUpa sUkamacAritra pragaTe che. kaSAya pariNAma (bhale zubha hoya te paNa tene "dhULa" kahevAmAM AvyA che, pUrNa vitarAgatArUpa yathAkhyAtacAritramAM te "dhULane abhAva hovAthI tene "sUmacAritra" kahyuM che ane te zAzvatasukhanuM dhAma che. dazamA guNasthAne "sUkamasAMparAya" arthAt sUkama karAya che, paNa te sUkamakaSAya (-jeke vItarAgatAnI apekSAe to te pariNAma sthULa che-te) kAMI cAritra nathI cAritra te je ghaNe akavAya bhAva thayo che te ja che. je kaSAyane kaNiye sUphama paNa bAkI rahyo che te te cAritrane virodhI che, tene ya cheDaze tyAre pUrI vItarAgatA thaze ne pachI kevaLajJAna thaze. ahA, caitanyanA zAMta-vItarAgarasamAM rAgane keI kaNiyo pAlava nathI. rAgane sUkSama kaNa paNa vidyamAna hoya te kevaLajJAna dUra rahI jAya che. AvuM zAMta tAruM caitanyatattva...tene lakSamAM le, tenuM dhyAna kara, ne vItarAgatAnI talavAra vaDe kaSAya-zatrune sarvathA kSaya karIne kevaLajJAna-nidhAna prApta karI le. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 ] [ ga sAra-pravacana : 101-103 bhAI, A te jJAnanI gaMgA che... caitanyagaganamAM jJAnanI nirmaLa gaMgA vahI rahI che, tenuM AnaMdajaLa samyagdaSTi jI pIe che. leko kahe che ke gaMgAnA jaLamAM jIvAta nathI thatI, tema ahIM lekottara caitanyagaMgAnuM jaLa evuM pavitra che ke temAM rAga-dveSarUpa jIvAMta thatI nathI. AvA gaMgAjaLa pIM...ene vItarAgI anubhava kara. AvA anubhavarUpa vItarAgacAritra vaDe jIva mokSane pAme che, te ekSapurImAM caitanya AtmArAma potAnA anaMtaguNathI khIlelA zAzvata AnaMda bagIcAmAM sadAkALa kelI A rIte vItarAgabhAvarUpa thayele AtmA te ja cAritra che ema kahyuM have kahe che ke zuddhatArUpe pariNamele AtmA ja paMcaparameSThI vagere che. [101-102-103] 7. zuddha AtmA ja paMca parameSTI vagere che arahaMtu vi so siddha phuDu so Ayariu viyANi / so uvajhAyau so ji muNi NicchaI appA jANi // 104 // so siu saMkaru viNhu so so rudda vi so buddha / so jiNu Isaru baMbhu so so aNaMtu so siddha // 105 // AtmA te ahaMta che, siddha nizcaye e ja; AcAraja uvajhAya ne sAdhu nizcaya te ja. (10) te ziva, zaMkara, viSNu ne radra buddha paNa te ja brahmA, Izvara, jina te, siddha anaMta paNa te ja. (15) zuddhAtmAnA dhyAna vaDe zuddhatArUpe pariNamele te AtmA ja nizcayathI arihaMta che, te ja siddha che, te ja AcArya che, te ja upAdhyAya che, ne te ja muni che-ema jANe. (barAbara AvI ja gAthA zrI kuMdakuMdaravAmIe mokSaprAbhUtamAM racelI che. ahIM 104 me dohe che ane tyAM paNa barAbara 104 mI gAthA che.) AtmA ja paMcaparameSThI che, AtmA ja ratnatraya che; vaLI te ja ziva, zaMkara, viSNu, rudra, buddha, jina, Izvara, brahmA, anaMta, siddha vagere guNavAcaka nAmothI oLakhAya che. (zarUAtamAM navamAM dohAmAM paNa AvA nAme kahyA hatA, temAM ziva, viSNu, buddha, jina, siddha-e nAmo AvI gayA che, tyAMthI artha joI levA.) Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasa eAdhana 1 [ 199 svabhAva jinamArgamAM zuddha AtmAnu' jevuM svarUpa kahyuM che tene jANa te ja arihaMta-siddha vagerenI sAcI eALakhANa thaze. arihaMta vagerenA zuddha cetanamaya dravya--guNa -paryAyane ALakhatAM peAtAnuM zuddha cetanasvarUpa paNa eLakhAya che, kemake baMnenA svarUpamAM nizcayathI taphAvata nathI. jeve svabhAva ariha tene pragaTayo teve ja pragaTavAnI tAkAta A AtmAmAM bharI che; tethI tene paramAtmasvarUpe dhyAvatAM AnaMda thAya che. jo tevA svabhAva sat na hoya te tenuM dhyAna saphaLa kema thAya! jue, sarasa nyAya ApIne (tattvAnuzAsana gA. 192 mAM) svabhAvanI siddhi karI che. tarasa lAgI....pANI pIdhuM ne tRpti thaI....te tyAM sAcA pANInuM astitva siddha thAya che; mRgajaLanA pANIthI kAMI tRSA na maTe. tema svabhAvaSTithI AtmAne paramAtmasvarUpe ciMtavatAM atIndriya AnaMda vedAya che ne tRpti thAya che, kemake teve svabhAva sat che; e kAMI mRgajaLa jevI mithyA-kalpanA nathI. 'sat' svabhAva che, tenA cintana vaDe pa'caparameSThI--ratnatraya vagere-rUpe AtmA pAte ja pariName che. bhagavAna ! pAMcaparameSTIpada tArAmAM ja che.........te tuM ja che. are, mArA AtmA bhagavAna!'-ema sandeha na kara. te AtmAmAM bhagavAnapaNu nahi hAya te| kayAMthI te Avaze ? mATe sat svabhAvanA vizvAsa karIne tenuM dhyAna kara. dhyAnavaDe AtmA pote ja paMcaparameSThInI zuddhaparyAyarUpa thAya che. AcArya -munine je vikalpa ke pramAda hAya tenI ahIM vAta nathI, ahIM teA zuddhatAnI vAta che; trikALavartI leAkanA sarve 5'caparameSThI bhagavaMteAmAM je zuddhaguNA pragaTayA che athAya guNA mArAmAM bharelA che ema svasanmukha svIkArapUrvaka ja 'caparameSThIne sAcA namaskAra thAya che, ne tyAM peAtAmAM paNa temanA jevA apUrva maMgaLa bhAvA khIlI UThe che. peAtAnA svIkAra vagara ekalA paranA svIkAramAM zubharAga thAya che paNa tenAthI bhavanA aMta nathI AvatA. bhAI, tArAmAM je vaibhava sat che tenI pravaLA' karIne saMta tane tAruM svarUpa dekhADe che, tuM tene lakSamAM laIne zraddhA kara....vastu pete rAgasvarUpa nathI eTale tenA zraddhA or thAya che. jJAna-jJAna paNa rAgavaDaeN thatA nathI, rAgathI judI paDelI cetanA vaDe svabhAvanI sanmukha thaIne tArA AtmAne dekha....te paMcaparameSThI tane tArAmAM ja dekhAze, -tene zodhavA tAre bahAra lakSa nahIM karavuM paDe. tuM pote ja parameSThI thaI jaIza. khIjA AvI zuddhaparyAyarUpe thayelA je ariha Mta-siddha paramAtmA che temane ja guNavAcaka nAmeAthI ziva, zakara, mahAdeva, brahmA vagere kahevAya che. za... eTale sukha, te jeNe peAtAmAM pragaTa karyuM. che te AtmA zakara che. mahAdeva athavA rUdra paNa tene kahevAya che kemake dhyAnarUpI atIndriya leAcana vaDe temaNe ja kAmavAsanAne tathA AThe karmAMne bhasma karI nAMkhyA che. ahI` rUdratA tIvra puruSArtha sUcaka che, kaSAyasUcaka nathI. anaMtacatuSTayanA svAmI hAvAthI te ja 'anaMta ' che; temaNe svaprayeAjana sAdhyuM hAvAthI te siddha Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 ] [ gasAra-pravacana : 106 che; pote ja kevaLajJAnarUpa paramabrahma che. A pramANe oLakhIne paMca parameSThIne game te nAma Apa-enAthI judA bIjA koI zaMkara-brahmA vagere ISTadeva nathI. bIjA mahI jIne evA nAma bhale kaI Ape, paNa tethI kAMI te zuddha AtmAnuM svarUpa nathI. jaina-sarvajJamArga sivAya bIje kayAMya AtmAnuM sAcuM svarUpa kahyuM nathI. zabdo bhale maLatA Ave paNa bhAvamAM moTo phera che. jainamArgamAM AtmA dravya-guNa-paryAyasvarUpa kahyo che, te mAne te ja tenuM dhyAna thaI zake. dravya-guNa paryAya ekabIjA vagara rahetAM nathI. je AtmA ekAMta kUTastha hoya te, upaga bIjethI haTAvIne AtmAmAM ekAgra kare -e palaTo kaI rIte thAya? ne dhyAna kaI rIte thAya? kaI abudha janee AtmAne sarvathA kSaNika mAnya, keIe sarvathA nitya mA. budhajane-jene te AtmAne nitya-anityasvarUpa jANe che. jagatamAM anaMta AtmA, ekeka AtmAmAM anaMta guNa-paryA, tenA asaMkhyapradeza, utpAda-vyaya-dhavatA eka samayamAM, A vAta sarvajJanA jainamArgamAM ja che. ajJAnIjane asarvAzane vaza mAnI ye che; jagatanA A badhA kaI eka IzvaranA aMze che-ema jeNe mAnyuM teNe eka AtmAne pUre na mAnyuM, paNa anaMtamA bhAgane mALe, eTale kharekhara svataMtra AtmAnuM astitva mAnyuM ja nahIM.-te moTI bhUla che. ahIM te bhagavAna kahe che ke tAro AtmA tArA pitAthI pUro paramezvara che, te koI bIjAne aMza nathI. Ama pitAnuM paripUrNa astitva jANune tene dhyAvatAM A AtmA pite parama-ISTarUpa paramAtmA thaI jAya che. bhinnabhinna aneka nAmothI kahevAmAM Ave che te A AtmA ja che.-ema jANIne pitAnA aMtaramAM tene dhyA. [10-105] videhI paramAtmA A dehamAM birAje che evahi lakkhaNa-lakhiyau jo paru Nikkalu deu / dehahaM majjhahiM so vasai tAsu Na vijjau bheu // 106 // evA lakSaNayukta je parama videhI deva; dehavAsI A jIvamAM ne temAM nathI phera. (16) dohA 104-15 mAM kahelA arihaMta-siddha-zaMkara vagere nAmathI lakSita je parama-deva che te deharahita hoya ke dehamAM vaselA heya-temAM kAMI phera nathI. "jevA ja che siddhigata..tevA che saMsArI che." Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasaMbodhana ] [ 201 -deha vagaranA je siddha paramAtmA, ne dehamAM rahele A AtmA--te baMnemAM nizcayathI kAMI bheda na jANe. pitAnA zuddha dravya-guNa-paryAyasvarUpe pUrNa AtmA-te videhI paramAtmA che, ne tevo ja huM chuM--ema, dehanA sagamAM rahIne paNa dehAtIta AtmAne dharmAjIva anubhavamAM le che. bhagavAna videhI ke dehavAsI, zarIrane na jotAM caitanyasvabhAvane ja juo te, baMnemAM kAMI phera nathI ema jANIne aMtaramAM AtmAnuM cintana kare. kharekhara jyAM svalakSa che tyAM zuddhopaga che ne tyAM pitAne ja zuddhAtmA dekhAya che, bIjA jIvanuM lakSa rahetuM nathI. "paramAtmA je huM chuM' evuM paNa lakSa tyAM nathI, tyAM te sIdho paramasvarUpe pote pitAne vede che... A rIte jJAyakabhAvapaNe pote potAne anubhavatAM rAga dveSa vagarane sahaja-vItarAgI AnaMda thAya che. mATe he jIva! aMtarmukha thaIne tuM tArA nijAtmAne dekha. [ 106 ] zuddha Atmadarzana e ja siddhine paMtha je siddhA je sijjhihi je sijjha hi jiNa-uttu / appA daMsaNi te vi phuDu ehau jANi NibhaMtu // 107 / / je sidhyA ne siddhaze. siddha thatA bhagavAna; te Atamadarzana thakI, ema jANu nirdAnta. (107) have vegasAra-graMthano upasaMhAra karatAM, graMthane sAra zuM ne siddhine mArga che?--to kahe che ke "Atmadarzana." je ja siddha thayA che, je jIva siddha thaze ne je ja siddhapaNAne sAdhI rahyA che-te Atmadarzana vaDe ja...ema cakkasa jANo. meuvajJAnataH siddha...vija vara" _bhedavijJAnathI mukti, ne bhedajJAnanA abhAvathI saMsAra A TUMke siddhAnta bhagavAna jinadeve kahyo che. Ama jANIne he mekSAthI jI ! he saMsArathI bhayabhIta mumukSuo! tame bhedajJAna karIne zuddhAtmAne dekhe.-A ja mokSane mArga che ne A ja sarvasiddhAntane sAra che. jagatamAM mekSane mArga traNekALe cAlu ja che, kayAreya te sarvathA baMdha thaI jatA nathI. videhakSetromAM atyAre paNa mekSagamana cAlu che, ne te mokSane mArga te atyAre A. 26 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 ] [ yogasAra-pravacana : 107 ahIM paNa cAlu ja che. videhamAM ke bhAratamAM siddhine mArga eka ja che ke pitAnA paramAtmasvarUpane pitAmAM dekhavuM-anubhavavuM. "Atmadarzana" kahetAM temAM samyagdarzana-jJAna-cAritra traNe samAI jAya che. RSabhadeva, mahAvIra vagere anaMtA jIve mokSa pAmyA....te kaI rIte ? -ke potAnA zuddha AtmAnA darzana vaDe mekSa pAmyA. sImaMdhara bhagavAna ne karaDo munio mekSamAM jaI rahyA che-te kaI rIte ? -ke potAnA zuddha AtmAnA darzanavaDe mekSane sAdhI rahyA che. kaI eka bhave, keI be bhave-ema anaMtA ja mokSa jaze-te kaI rIte? -ke potAnA zuddha AtmAnA darzana vaDe ja mokSane pAmaze. eka hoya traNakALamAM paramArthane patha...?? AkhA zAstramAM pahelethI A ja vAta ghUMTI ghUMTIne kahetA AvyA chIe ke tArA upayogane zuddha AtmAmAM jeDIne tene dekha, tene jANa, temAM lIna thA...tema karavAthI tuM paNa mokSagAmI jInI paMkitamAM AvI jaIza ne zIdhra siddhine pAmIza. Atmadarzana kaho ke Atmaanubhava kahe, te mokSanI sIdhI saDaka che; te ahI thI (AtmAmAMthI) nIkaLIne TheTha siddhAlaya-mahela sudhI jAya che. jema ahIMthI (-senagaDhathI) saDaka jAya che...te....TheTha zatru jaya-siddhakSetra sudhI jAya che, tema zuddhAtmAnA zraddhA-jJAnaanubhavarUpa je mAge che te "ahIMthI nIkaLIne TheTha siddhadazA sudhI cAlyo jAya che, vacce kaI kAMTo ke phAMTo nathI. (kAMTo = mithyAtva; phAMTo = rAga-dveSa.) kAMTA ke phAMTA vagarane, zuddha ane sIdhe, siddhapadane A mArga tIrthaMkarabhagavaMtoe ane vItarAga saMtoe prasiddha karyo che tene jANIne niHzaMkapaNe tuM mArgamAM cAlyA Ava siddhapadane A mArga pitAnA ja aMtaramAM zarU thAya che, bahAramAM bIjA keInA sahArA vaDe ke bhaktinA rAgavaDe te zarU thatA nathI; aMtaramAM upagane joDIne tyAM ja siddhimArganI maMgala zarUAta thAya che te pUrNatA paNa tyAM ja thAya che. siddhi pAmanArA sarve ja AvA aMtarmukha mArge ja siddhi pAme che Ama jANIne tuM paNa tArA AtmAne aMtardaSTithI dekha..ne AnaMdathI siddhimArgamAM Ava...ema upadeza che. [ 107] [ have, graMthakartA koNa che tathA racanAnuM prayojana zuM che te aMtima dehAmAM pragaTa kare che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtamasaMbodhana | [ 108] graMtharacanAnuM prayojana : "AtmasaMbodhana saMsAraha bhaya-bhIyaeNa jogicanda-muNieNa / appA-saMbohaNa kayA dohA ika-maNeNa / / 108 // saMsAre bhayabhIta je yogIndu munirAja, ekacitta dehA racyA AtmasaMbodhana kAja. (108) zrI jogIcandra-yogIndu muni-jeo saMsArathI virakta vanavAsI saMta hatA, saMsArathI bhayabhIta hatA, temaNe AtmasaMbodhana arthe cittanI ekAgratA pUrvaka A 108 dohA racyA che. je koI jIva saMsArathI bhayabhIta hoya ne tenAthI chUTIne mokSasukha levA cAhatA hoya, te A dehAmAM batAvyA pramANe AtmAthI thaIne paramAtmatattvanI bhAvanA karo tenI bhAvanAthI atyAre paNa parama zAMti thaze ne zIdhra mokSasukhanI prApti thaze. ' & ' che, te che , paNa na *** juo te kharA...muni kahe che ke meM "AtmasaMbodhana mATe A zAstra rahyuM che, kuMdakuMdasvAmI paNa niyamasAramAM kahe che ke A niyamasAra-zAstra meM nijabhAvanA mATe banAvyuM che. paramAnaMdarUpa vItarAgasukhanA abhilASI ja A zAstrovaDe pitAnA AtmAne A rIte saMbodhIne...paramAtmatatvanI bhAvanAmAM cittane sthira kare. "he AtmA! je paramatatvane te jANyuM che temAM tuM sthira thA!" he vatsa ! tArA AtmAnI dayA lAvIne have tene A bhavaduHkhathI choDAva! bhavanA duHkhothI bharelA A asAra saMsArathI have basa thAo. have te sArabhUta nijasvarUpamAM Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 ] [ gasAra-pravacana : 108 ja cittane sthira karIne AnaMdamaya mokSane sAdhazuM. A saMsAramAM koI parabhAvamAM. ke kaI saMyegamAM...kyAMya jIvane cena nathI....eka caitanyadhAmamAM ja cena che ne temAM ja cittane sthira karavA mAMge che. A rIte jJAnI-saMte bhavabhIru che...saMsArathI DarIne tenA tarapha pITha pheravIne mekSa tarapha bhAgyA..jema pAchaLa vAgha paDyo hoya tenAthI bacavA mATe mANasa bhAge (tyAM ALasu thaIne Ubhe na rahe) tema saMsAramAM cAragatimAM vAgha jevA mithyAtvAdi paramAvothI DarIne, tenAthI vimukha thaIne mumukSuo bhAgyA.ne svasammukha deDIne nijasvarUpamAM AvyA..nirbhaya thaIne mokSanA paramaAnaMdamAM birAjayA. jema samayasAranI TIkAmAM amRtacaMdrasUri kahe che ke "A samayasAranI vyAkhyA karatAM karatAM eTale ke temAM kahelA jJAyakatattvanuM ghelana karatAM karatAM ja mArI pariNati atyaMta vizuddha thaI jaze.....tema A gasAra-dohAnI racanA karatAM karatAM mAruM citta paramAtmatatvanI bhAvanAmAM ekadama sthira thaze-AvA hetuthI A zAstranI racanA che. jene saMsArane bhaya hoya te bhavyajI A dohAnA abhyAsa vaDe AtmAnuM paramasvarUpa de...ne tenI bhAvanAmAM cittane sthira karo. kaivalyasusvaspRhANAM viviktmaatmaanmdhaabhidhaasy| are Atma tAre...Atma tAre..zIdhra ene oLakhe, sarvAtmamAM samadaSTi dyo...A vacanane hRdaye lakhe." - A pramANe, saMsArathI bhayabhIta cittavALA zrI gIcaMda munirAje, "AtmasaMbodhana" rU5 A dohAnI racanA vaDe paramAtmatatvanI bhAvanAmAM potAnA cittane ekAgra karyuM che....ane saMsArathI bhayabhIta bIjA bhavyajIne paNa mArgadarzana karIne upakAra karyo che. he jIva! pitAnA paramAtmatatvanI oLakhANa tathA bhAvanA karIne tame paNa bhavaduHkhathI chUTo ne parama AnaMdarUpa mokSasukhane pAme...AvI maMgala bhAvanA ane zrIgurunA AzIrvAda sAthe, jayajayakArapUrvaka A zAstranAM pravacane samApta thAya che. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavabhramaNane bhaya ane mokSa prAptinI utkaMThA he che nija muktatA, bhavabhayathI DarI citta"--evA bhavya AtmAne saMbodhavA mATe A zAstranI racanA che. AkhuMya jinazAsana ja e mATe che. A yaMgasAra-dehAmAM vAraMvAra kahyuM che ke "zuddhAtmaciMtana karavAthI tene jaladI mokSanI prApti thaze." je dehAmAM jarI-zIvra nirvANa pAmavAnI vAta karI che tenI yAdI-(du = laghu, zIdhra) 62 aMdu parama .... zIdhra paramagati pAme. 28 caMdu jivAnuM Dhati.... zIdhra nirvANa pAme. 22 DhamarU ja che.... ekakSaNamAM paramapada pAme. 23 pAdu caMdu chAvALuM... zIgha nirvANane pAmo. 24 6 pAdu mavartIda.. zIdhra bhavatIrane pAme. 3. caMdu siddhiyuTa... zIdhra siddhisukha pAmo. 36 8du pAvaruM mavapAra... zIdhra bhavapAra pAme. re radu pAvaruM mavapAra... zIvra bhavapAra pAme. 10 Dhag zivAju rU.... zIghra nirvANa pAme. 51 lahu pAvai bhavatIra.. zIvra bhavatIra pAme. kavi hRdu pAvarU mavapAra... zIdhra bhavapAra pAme. 58 laha pAvai baMbhU paru... zIvra parama brahmane pAme. 60 pIve na nananINI.... pharI mAtAnuM dUdha na pIe. 65 lahu pAvai siddhisuha.... zIvra siddhisukha pAme. 67 Tu saMsAruM che.... zIdhra saMsArane chede. 70 06 zivapura gheru.... zIghra zivasukhane pAme. 77 lahu NivyANu lahei.... zIdhra nirvANane pAme. 86 du pAvarU siddhi .... zIdhra ziva-siddhine pAme. 86 Tu pAvarU mavapAra.... zIdhra bhavapAra pAme. 10 4LAi vi hRdu hRda . zIghra kevaLajJAna pAme. du khavALuM .... zIdhra nirvANane pAme. 18 du pada Trodi parvanuM.... zIdhra parama pavitra thAya. 202 du pAvadi zasiddhi... jhaTa zivasiddhine pAme. basa, AtmasAdhanA vaDe jaldI bhavacakano aMta lAvIe, ne mekSasukha pAmIne siddhabhagavaMtenI sAthe sadAya rahIe. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' ' I huM sahaja zuddha : kaI jJAnAnaMda eka svabhAva chuM. nirvikalpa chuM...udAsIna chuM... 8 vija tiraMjana zuddhAtmAnA sabhya 3 che zraddhAna - jJAna - anuSThAna rUpa chuM ? inizvayaratamaya rUpa nirvikalpa samAdhimAM che anubhavAtA vItarAga sahajAnaMda rUpa chuM kasarve vibhAva pariNAmarahita zUnya chuM, che ke mAtra sukhanI anubhUtirUpa lakSaNa vALA svasaoNne jJAna vaDe svasaMvedhagamya prApya-bharitAvastha paripUrNa | paramAtmA chuM. A zAstra bhaNIne zuM karavuM ? AvI paramAtma-bhAvanA niraMtara bhAvavI. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAgI tattvajJAnanI bhAvanA ane pracAra e ja gurudevanI smRti zrI kAnamRti-prakAzana saMta-sAnnidhya, sonagaDha (364250) A pustakanA lekhaka bra. haribhAI jaine 38 vaSaeN sudhI, pU. zrI kAnajIsvAmInA atyaMta nIkaTa aMtevAsamAM rahIne, jainadharmanA suMdara-bhAvavAhI 108 thI vadhu pustakanuM lekhana-sa`kalana karyuM che,-je jainasAhityanuM eka gaurava che. zrI kahAnagurunA svargavAsa ( saM. 2037 kArataka vada sAtama ) bAda, teezrInA upakAronI smRtimAM, " zrI kahAnasmRti prakAzana' dvArA nIcenA sAta pustakonuM prakAzana atyArasudhImAM thayuM che. ( A pustakanu prakAzana paNa tenI ja dekharekhamAM thayu che. ) 1. pU. zrI kAnajIsvAmInA maMgala vacanAmRtaH-'hu eka sAyakabhAva chu' 100 vacanAmRtAnA ra'gaberagI saMgrahaH gurudevanA ghaNA ja bhAvavAhI mukhapRSTha sahita. mUlya 1-00 2. vairAgya-anuprekSA:-gurudevane atyAMta priya bhagavatI-ArAdhanAmAMthI bAra bhAvanAne gujarAtI anuvAda ( bIjI AvRtti) : mUlya 0-60 3. paramAtmaprakAzaH-AkhA zAstranI mULagAthAonu zuddha gujarAtI bhASAMtara sAthe gurudevanI paramAtmabhAvanAnuM AkaSaka citra mUlya 1-50 4-5. janadhanI vArtAeH-saune upayegI, uttama saskArathI daza pustakanI zreNInu` prakAzana; pAThazALAmAM bhAga 1 ane 2 darekanI kiMmata bharapUra; sacitra vaheMcavA lAyaka; 1-25 6-7. suvaNunA sUrya :--jotAM ja gamI jAya, ne vAMcatAM cittamAM prasannatA thAya evu suMdara raMgaberaMgI bhAvavAhI pustaka; jemAM gurudevanA maMgala stAkSara, tenA paricaya, jUnA pheTAsahita avanavA sa`bhAraNAM, temaja gurudevanA 100 vacanAmRta vagerenA sagraha mUlya 3-50 prAptisthAnaH zrI kahAna-smRti prakAzana; satasAnnidhya seAnagaDha ( 364250 ) Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2101 R55 95 For Poate & Personal Use Only