Book Title: Agam Deep Agam 24 to 39 Gujarati Anuvaad Part 6
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agamdip Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005059/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namo nimmala saNassa AgamadIpa 1 45 Agama gurjara chAyAH jyotiSAcArya munirAja zrI jayaprabhavijayajI 'zramaNa zrI mohanakheDA tIrtha voraH rAnIDha (ghara) pina : 454 116 (5.J.) ON Agama:- 24 thI 39 daza vayanA- cha chedasUtra -: gurjara chAyA kartA :muni dIparatanA-sAgara For Pavate & Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (aa ? nA kAkA mArI che bAla bahacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmala daMsaNassa hI padmAvatI devyai namaH zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo namaH ke che je che Agama-dIpa. -- 45-Agama-gurjarachAyA ? vibhAga chaThTho Agama-24 thI 39- gurjarachAyA daza vayanA - cha cheda sUtra saY? - gurjara chAyA kartA:( muni dIparatnasAgara lutiiiiiiiiiiiiiiiiiii tA. 31/3/97 somavAra 20pa3 phA. va. 7 ke 45 Agama - gurjara chAyAnuM mUlya rU. 2000/ re re che kI Agama dIpa prakAzana kI 444 5:333 33 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] OM hrIM ahaM zrI pArzvanAthAya namaH OM namo abhinava nANassa mudraka navaprabhAta prinTIMga presa ghIkAMTA roDa, amadAvAda -: A AgamadIpa-saMpuTanA mukhya dravya sahAyaka HzrImatI nayanAbena ramezacaMdra zAha-parivAra vaDodarA kampojha zrI grAphikasa 21, subhASanagara, giradharanaga2, zAhibAga, amadAvAda. * 45 AgamadIpa-gurjara chAyA - prApti sthAna * zrI DI.ke. Thakkara zrI jagadIzabhAI ema. zAha 16, alakAnagara, priyalakSmI milsa pAse 1, alakanaMdA sosAyaTI, AjhAda svITa eleblika roDa, vaDodarA. sAme, AzramaroDa, vADaja, amadAvAda. zrImatI nayanAbena ramezacaMdra zAha 20, gautamanagara sosAyaTI, resakorsa sarkala pAse, vaDodarA DaoN. pinAkIna ena. zAha 21, subhASanagara, giradharanagara, zAhIbAga, amadAvAda. noMdha :- 45 Agama - "gurjara chAyA" mATe Ama TIpa prAzana amadAvAdano rUA. 2000/-nI kiMmatano DrAphTa ApIne ja seTa meLavI zakAze. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . [3] AgamadIpa - vibhAga-6 - anukrama dazapayannA || cha cheda sUtra Agamakrama 24 thI 33 pRSTha. 13 Agamakrama 34 thI 39 pRSTha. (24 causaraNa - pahelo pacano - gurjarachAyA ) krama viSaya anukrama pRSThAMka Avazyaka - adhikAra 1-7 | 13maMgala Adi | | 8-9 | 13-14 cAra zaraNA 10-48 14-16 duSkRta gaha 49-54 | 16-17 sukRta anumodanA 55-58 176 | upasaMhAra 59-63. 17(25Y Aura paccakhANuM - bIjo pacano - gurjarachAyA viSaya anukrama | pRSThaka prarUpaNA 1-10 18pratikramaNa Adi AlocanA 11-33 18-20 AlocanA dAyaka-grAhaka svarUpa 33-36 20-21 asamAdhi maraNa 37-45 21paMDita maraNa ane ArAdhanA 46-71 21-23 - - krama ma (20) mahA paccakhkhANuM - trIjo payatno - gurjara chAyA) viSaya anukrama | pRSThaka maMgala 1-2 24vosirAvavuM ane khAmaNA 3-7. 24niMdA-gaha Adi 8-12 | 24bhAvanA 13-17 | 24-25. mithyAtva tyAga, AlocanA, prAyazcita. 18-36 25-26 vividha dharmopadeza Adi 37-142 26-31 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1-4 3 | my r bh wm` mh I ==== = (20) bhatta pariNA - cotho payatno - gurjara chAyA che ma viSaya - anukama | pRSThaka maMgala ane jJAnanI mahattA 3razAzvata - azAzvata sukha 3ramaraNanA bhedo [8-11 32AlocanA - prAyazcitta 12-23 32-33 vrata - sAmAyika - AropaNa Adi 2433 33-34 S AcaraNA - khAmaNA - upadeza Adi | 34-172 [ 34-4ra (28) saMkula vecAliya - pAMcamopayano - gurjara chAyA ) viSaya anukama pRSThoka maMgala ane dvAra nirUpaNa 1-3 43garbha prakaraNa pa-42 | 43-4s prANInI daza dasAo 43-57 46dharma upadeza ane phaLa 58-64 46-48 deha saMhanana ane AhAra Adi 6pa-74 49-50 kALa - pramANa 7pa-95 pa0-pa1 anityatva-azucitva Adi prarUpaNA | 96-116 pa1-pa3 upadeza - upasaMhAra 117-161 pa3-56 saMthAragaM - chaThTho payano - gurjara chAyA )) anukrama che maMgala ane saMthAraganA guNo 1-30 pa7-pa9 saMthAraganuM svarUpa ane lAbho 31-papa ! pa9-61 saMthAraganA draSTAMto pas-88 61-3 bhAvanA 89-121 1 3-66 - (1) gacchAcAra - sAtamo payatno - gurjara chAyA viSaya anukrama | pRSThaka 1 | maMgala Adi 1-2 | 67| 2 | gacchamAM vasanAranA guNo 3-6 | 67 viSaya h pRSThaka - - fylm bh 40 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] ma viSaya anukrama pRSThaka 7-40 67-69 -{. AcAryanuM svarUpa gurunuM svarUpa sAdhvI svarUpa upasaMhAra 41-106 69-73 107-134 73-75 134-137 | 75 (30 - (2) caMdAvexya - sAtamo pacano - gurjara chAyA) viSaya anukrama | pRSThaka | 1 | maMgala ane dvAra nirUpaNa 1-3 | 76vinayaguNa- dvAra 4-21 76-77 AcArya - dvAra 22-36 77-78 zIlpa - dvAra 37-53 78-79 vinaya nigraha dvAra 54-71 79-81 ' jJAna-guNa dvAra 02-99 81-82 cAritra-guNa dvAra 100-116 83-84 maraNa guNa dvAra 117-172 84-87. 9 | upasaMhAra 173-17pa 8 | 87 1 gaNivijA - AThamo pacano - gurjara chAyA krama viSaya `b ] divasa dvAra | 2 | tithi dvAra nakSatra dvAra 4 | karaNa dvAra graha divasa dvAra muhUrta dvAra zakuna dvAra lagna dvArA nimitta dvArA anukrama | pRSThaka 1-3 [ 884-10 | 8811-40 | 88-89 41-45 89-90 46-47 9048-55 9056-60 9061-68 9069-82 90-91 8 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 viSaya 22 deviMdasthao - navamo payagno - gurjara chAyA ) viSaya anukama | pRSThaka maMgala - devendra viSayaka pRcchA 1-11 | 92bhavanapati adhikAra 11-66 | 92-95 3 | vANavyaMtara adhikAra 67-80 4 | jyotiSka adhikAra 81-161 95-98 pa vaimAnika adhikAra 162-273 98-103 | Isatu prAbhAra pRthvI ane siddha adhikAra | 274-302 | 103-104 | 7 | jina Rddhi ane upasaMhAra | 303-307 | 104- | vIratthava - dazamo pacano - gurjara chAyA kima | anukama | pRSThaka zramaNa bhagavAna mahAvIra - vizeSaNa Adi : 1-4 10pavizeSaNa AzrIne stavanA 5-43 | 10pa-107 (34 nisIha - paheluM chedasUtra - gurjara chAyA che | uso viSaya | anukama | pRSThaka | guru mAsika prAyazcita yogya doSo 1-58 108-111 laghu mAsika prAyazcita yogya doSo 59-117 111-115 laghu mAsika prAyazcita yogya doSo 118-196 115-117 | laghu mAsika prAyazcita yogya doSo 17-313 117-120. laghu mAsika prAyazcita yogya doSo 314-392 120-122 guru comAsI prAyazcita yogya doSo 393-469 122-123 guru caumAsI prAyazcita yogya doSo 470-pa60 123-125 guru caumAsI prAyazcita yogya doSo 561-pa79 125-126 guru caumAsI prAyazcita yogya doSo 580-607. 126-128 guru caumAsI prAyazcita yogya doSo 608-654 128-130 guru caumAsI prAyazcita yogya doSo 6papa-746 130-132 laghu caumAsI prAyazcita yogya doSo 747-788 133-134 13 | | laghu caumAsI prAyazcita yogya doSo 789-82 134-13pa Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddeso 14 15 16 17 18 19 20 uddeso viSaya 1 sAdhu-sAdhvI AcAra vidhi-niSedha ra sAdhu-sAdhvI AcAra vidhiniSedha 3 sAdhu-sAdhvI AcAra vidhiniSedha 4 sAdhu-sAdhvI AcAra vidhi-niSedha sAdhu-sAdhvI AcAra vidhi-niSedha sAdhu-sAdhvI AcAra vidhi-niSedha 5 k uddeso 1 2 [9] viSaya laghu caumAsI prAyazcita yogya doSo laghu caumAsI prAyazcita yogya doSo laghu caumAsI prAyazcita yogya doSo laghu caumAsI prAyazcita yogya doSo laghu caumAsI prAyazcita yogya doSo laghu caumAsI prAyazcita yogya doSo prAyazcita devAnI ane vahana karavAnI vidhi | 1370-1420 35 buhat kappo - bIjuM chedasUtra - gurjara chAcA anukrama 3 4 p 6 7 8 9 10 35 vavahAra - trIjuM chedasUtra viSaya parihAra sthAna prAyazcita vidhi... Adi be ke vadhu sAdharmika saha vicaraNa - bhUlo- vidhi anukrama pRSThAMka 863-904 135-136 905-1058 137-138 1058-1108 138-140 1109-1259 140-142 1260-1332 142-144 1333-1369 2144-145 145-148 pRSThAMka 1-50 149-152 51-80 152-153 81-110 154-155 111-142 155-158 143-195 158-160 196-215 160-161 gurjara chAyA 36-75 |164-166 66-94 |167-199 dIkSAparyAya ane zAstra anujJA...Adi RtukALa saMbaMdhe sAdhu vidhi-niSedha RtukALa saMbaMdhe sAdhvI vidhi niSedha 95-126 169-171 127-147 171-173 148-159 173-174 bhikSA - atizaya - sAdhusAdhvI sthAna Adi sAdhu-sAdhvI kalpa akalpa vidhAno 160-186 174-136 zayyA - saMthArA pAtra vidhi...Adi 187-202 116-177 khAvuM - besavuM - pravezavuM - Adi saMbaMdhi viSayo 203-248 100-180 pratimA varNana 249-285 180-182 pRSThAMka anukrama 1-35 |162-164 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama 1 2 3 4 5 6 7 8 10 krama 1 2 3 krama 1 2 3 4 5 k 7 8 36 dasAo asamAdhisthAno zabaLadoSo AzAtanA gaNisaMpadA cittasamAdhi sthAno [8] dasAsuca Mdha - cothuM chedasUtra - gurjara chAcA anukrama upAsaka pratimA bhikSu pratimA paryuSaNA mohaniya sthAno nidAna vagere 3. jIyako - pAMcamuM chedasUtra - gurjara chAyA viSaya anukrama prastAvanA davidha - AlocanA ane vidhi upasaMhAra 39 adhyayana zalya uddharaNa karma vipAka vivaraNa kuzIla lakSaNa kuzIla saMsargI navanIta sAra mahAnisIhaM - chaThThuM chedasUtra - gurjara chAyA anukrama 1-225 226-466 467-653 654-683 684-844 845-1356 1357-1483 1484-1528 gItArtha vihAra prAyazcita sUtra susaDha aNagAra kathA 1-2 183-184 3 184-185 4 185-186 5-15 186-189 16-34 189-191 35-47 191-191 48-52 198-201 53 201 54-93 201-203 94-114 203-212 1-3 4-101 102-103 pRSThAMka pRSThAMka 213 213-222 222 pRSThAMka 223235 235-257 257-284 284-294 294325 31-348 348-370 370-392 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Arthika anudAtA) / Agama-dIpa-saMpuTanA mukhya dravyasahAyako / 1 bhAga - 1 bhAga - 2 samyagu RtAnurAgI zramaNopAsikA zrImatI nayanAbena ramezacaMdra zAha - parivAra, vaDodarA ratnatrayArAdhakA sAdhvI zrI saumyaguNAzrIjInI preraNAthI pU. gurumAtA ratnatrayAzrIjI ma.sA.nI tRtIya punyatithi nimitte zAMtAbena manasukhalAla bAbarIyA, amadAvAda (2) zAMtAbena zAMtilAla pI. dAmANI, muMbaI (3) maMjulAbena guNavaMtalAla vorA ha.nItInabhAI, amadAvAda bhAga-3 svanAmadhanyA sAdhvIzrI saumyaguNAzrIjInA ziSyA! tapasvIratnA sAdhvI zrI.samajJAzrIjInA bhadratapanimitte tathA saMvata 2052nA cAturmAsanI smRtimAM zrIzaMkhezvarapArzvanAtha jainasaMgha, tulazIzyAma, navAvADaja amadAvAda. 3 SbhAga-4 (1) zrI khAnapura jaina che. mU. saMgha, amadAvAda, (2) zrI gagana vihAra che. mU.jaina.de. TrasTa, amadAvAda bhAga-5 zrI bhIDabhaMjana pArzvanAtha je.mUrti. saMgha, pArUlanagara zolAroDa, amadAvAda bhAga-) tathA } bhAga - 7 ) samyagu kRtAnurAgI zramaNopAsikA zrImatI nayanAbena ramezacaMdra zAha. parivAra, vaDodarA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( koI eka AgamanA mukhya dravya sahAyaka (1) AyAro (2) sUyagaDo vyAkhyAna vAcaspati pa.pU.A. devazrI mahAyaza sAgarasUrIzvarajI ma.sA.nI punita preraNAthI zrI bhIDabhaMjana pArzvanAtha jena je.mUrti. saMgha. godAvarInagara, vAsaNA, amadAvAda (1) ThANa kriyAnurAgI sA. zrI ratnatrayAzrIjI ma.nI tRtIya punyatithi (2) samavAo nimitte temanA ziSyaratnA tapasvInI sA.zrI mokSaranA zrIjI nI preraNAthI zAha khImacaMda chaganalAla parivAra kheravAvALA haste maMjulAbena. (1) jaMbuddhIvapannatti (2) sUrapannati a.sau. sumitrAbena hasamukhabhAi saMghavI, indroDAvALA. (1) nisIha caMdubena kezavalAla haragovanadAsa vAraiyA parivAra(2) mahAnisIha koraDAvALA. (1) nAyAdhammakahA - mRdubhASI sAdhvI zrI saumyaguNAzrIjInI preraNAthI Do.! pradIpakumAra rasikalAla kAmadAra haste prajJAbena pradIpakumAra kAmadAra, kalaktA (1) pahAvAgaraNuM - sva.pU.AgamodvArakazrI AnaMdasAgara sUrIzvarajI ma.sA. nA AjJAvartI sva. pU. paghalatAzrIjI tathA sva. pU. mayaNAzrI nI smRti nimitte zatAvadhAnI sA.zrI amitaguNAzrIjInI preraNAthI zeTha zrI ghelAbhAI karamacaMda TrasTa, pAla vesTa, muMbaI (1) vivAgasUrya - kAryadakSA sA. pU. malayAzrIjI ma.nA praziSyA, sA. bhavyAnaMdazrIjInA zi. mIlanasAra. sA.pUrNaprajJAzrIjI tathA kokIlakaMThI sA.kairavaprajJAzrIjInI preraNAthI- mehUlajena upAzraya. jJAnakhAnuM zeSa rakama Agama surANi nA seTanA badalAmAM maLI che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] [9] [12] -: a-mAM-rA - prakA -zano :abhinava hema laghuprakriyA - 1 - saptAGga vivaraNam abhinava hema laghuprakriyA - 2 - saptAGga vivaraNam abhinava hema laghuprakriyA - 3 - saptAGga vivaraNam abhinava hema laghuprakriyA - 4 - saptAGga vivaraNam kRdantamAlA caityavandana parvamAlA caityavandana saGgraha - tIrthajinavizeSa caityavandana covizI zatruJjaya bhakti AvRtti-do [10] abhinava jaina paJcAGga - 2046 [11] abhinava upadeza prAsAda - 1. zrAvaka kartavya - 1 thI 11 abhinava-upadeza prAsAda - 2. zrAvaka kartavya - 12 thI 15 abhinava upadeza prAsAda - 3. zrAvaka kartavya - 16 thI 36 navapada - zrIpAla (zAzvatI oLInA vyAkhyAna rUpe) samAdhi maraNa vidhi - sUtra - padya - ArAdhanA - maraNabheda saMgraha caityavaMdana mALA [779 caityavaMdanono saMgraha tattvArtha sUtra prabodhaTIkA [adhyAya-1] tattvArtha sUtranA Agama AdhAra sthAno siddhAcalano sAthI [AvRtti - be caitya paripATI [21] amadAvAda jinamaMdira upAzraya Adi DirekTarI [2] zatrujya bhakti [AvRtti - be. [23] , zrI navakAramaMtra navalAkha jApa noMdhapothI [24] zrI cAritra pada eka karoDa jApa noMdhapothI [25]. zrI bAjhata pustikA tathA anya niyamo - [AvRtti - cAra [] abhinava jaina paMcAMga - 2042 [sarvaprathama 13 vibhAgomAM. [27] zrI jJAnapada pUjA [28] aMtima ArAdhanA tathA sAdhu sAdhvI kALadharma vidhi [29] zrAvaka aMtima ArAdhanA (AvRtti traNa [30] vItarAga stuti saMcaya [1151 bhAvavAhI stutio] pUjya AgamoddhAraka zrI nA samudAyanA) kAyamI saMparka sthaLo [32] tattvAdhigama sUtra abhinava TakA - adhyAya-1 [33] tattvAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-2 [34] tattvAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-3 LAULUL [31] Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] [34] [3] [39] [38] [36] [40]] [41] [43] 44] - - [45] 46] [47] 48] [49] tattvAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-4 tattvAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-5 tattvAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAyatattvAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-7 tattvAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-8 tattvAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-9, tattvAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-10 - o -x - --x -0 AyAro [AgamasuttANi-1 ] paDhamaM aMgasuttaM sUyagaDo [AgamasuttANi-2 bIaM aMgasuttaM ThANaM [AgamasuttANi-3 taiyaM aMgasuttaM samavAo [AgamasuttANi-4 cautthaM aMgasuttaM vivAhapannati [AgamasuttANi-5 paMcamaM aMgasutta nAyAdhammakahAo [AgamasuttANi-6 'chaThaM aMgasuttaM uvAsagadasAo [agamasuttANi-7 sattamaM aMgasuttaM aMtagaDadasAo [AgamamuttANi-8 aThThama aMgasuttaM anuttarovavAiyadasAo [AgamasuttANi-9 navamaM aMgasuttaM paNhAvAgaraNaM [AgamasuttANi-10 dasamaM aMgasuttaM vivAgasUrya AgamasuttANi-11 ekkArasamaM aMgasuttaM uvavAiyaM [AgamasuttANi-12 paDhama uvaMgasuttaM rAyappaseNiyaM AgamasuttANi-13 bIaM uvaMgasuttaM jIvAjIvAbhigamaM [AgamasuttANi-14 taiyaM uvaMgasuttaM panavaNAsuttaM [AgamasuttANi-15 cautthaM uvaMgasuttaM sUrapannati [AgamasuttANi-16 paMcamaM uvaMgasuttaM caMdapannatti [AgamasuttANi-17 chaThaM uvaMgasuttaM jaMbUddIvapannati [AgamasuttANi-18 sAtamaM uvaMgasuttaM nirayAvaliyANaM [AgamasuttANi-19 aThumaM uvaMgasuttaM kappavaDiMsiyANaM [AgamasuttANi-20 navamaM uvaMgasuttaM puphiyANaM [AgamasuttANi-21 dasamaM uvaMgasuttaM puSphacUliyANaM [AgamasuttANi-22 ] ekkArasamaM uvaMgasuttaM vaNhidasANaM [AgamasuttANi-23 ] bArasamaM uvaMgasuttaM causaraNaM AgamasuttANi-24 ] paDhamaM paINNagaM AurapaccakkhANaM [AgamasuttANi-25 ] bIaM paINNagaM mahApaccakkhANaM - [AgamasuttANi-26 ] tIiyaM paINNagaM bhattapariNNA [AgamasuttANi-27 ] cautthaM paINNagaM taMdulaveyAliyaM AgamasuttANi-28 ] paMcamaM paINNagaM tn tn tn tn tn khn st kht khkhkhkhkhkh [67]] [68] [69] Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMthAragaM gacchAyAra caMdAvejjhayaM gaNivijA deviMdatthao maraNasamAhi vIratthava nisIha buhatkappo vavahAra dasAsuyakhaMdhaM jIyakappo paMcakappabhAsa mahAnisIhaM AvasassayaM ohanijatti piMDanitti dasaveyAliyaM utarajjhayaNaM naMdIsUrya __ aNuogadAraM [11] [AgamasuttANi-29 ] chaThaM paINNagaM [AgamasuttANi-30 ] sattamaM paINNagaM-1 [AgamasuttANi-30 ] satamaM paINNagaM-2 [AgamasuttANi-31 aThThamaM paINNagaM [AgamasuttANi-32 ] navamaM paINNagaM [AgamasuttANi-33 ] dasamaM paINNagaM-1 [AgamasuttANi-33 ] dasamaM paINNagaM-2 [AgamasuttANi-34 ] paDhamaM cheyasuttaM [AgamasuttANi-35 ] bIaM cheyasuttaM [AgamasuttANi-36 taiyaM cheyasuttaM [AgamasuttANi-37 ] cautthaM cheyasuttaM. [AgamasuttANi-38 paMcamaM cheyasuttaM-1 [AgamasuttANi-38 ] paMcamaM cheyasuttaM-2 [AgamasuttANi-39 chaThaM cheyasuttaM [AgamasuttANi-40 paDhamaM mUlasuttaM [AgamasuttANi-41 bIaM mUlasuttaM-1 [AgamasuttANi-41 bIaM mUlasuttaM-2 AgamasuttANi-42 ] taiyaM mulasuttaM .. [AgamasuttANi-43 ] cautthaM mUlasuttaM [AgamasuttANi-44 ] paDhamA cUliyA [AgamasuttANi-45 ] bitiyA cUliyA 90) [81] mAyArI - gurjarachAyA [ AgamadIpa-1 ] paheluM aMgasUtra [2] sUyA - gurjara chAyA [ AgamadIpa-2 ] pIe maMgasUtra [3] 6ti - gurjara chAyA [ AgamadIpa-3 ] trIjuM aMgasUtra [4] samavAsI - gurjarachAyA [ AgamadIpa-4 ] cothuM aMgasUtra [5] vivAhapannatti - " gurjarachAyA [AgamadIpa-pa ] pAMcamuM aMgasUtra [s] nayAdhammAmI - gurachAyA [mArAmahI5-6 ] chaThuM aMgasUtra [87] 6vAsarAsAmI - gurachAyA [mAgamaTTI5-7 ] sAta, aMgasUtra [8] aMtagaDadasAo - gujarachAyA [ AgamadIpa-8 ] AThamuM aMgasUtra [8] manuttarIpati sAmI * gurDarachAyA [mAgamahI5-8 ] navamuM. aMgasUtra [100] pahAvAgaraNa - gurjarachAyA [AgamadIpa-10 ] dazamuM aMgasUtra [101] vivAgasUrya - gurjarachAyA [ AgamadIpa-11 ] agiyAramuM aMgasUtra [102] 6440'yaM - gurjarachAyA [ AgamadIpa-12 ] paheluM upAMgasUtra [103] 2rAyappaliyaM - gurjarachAyA [AgamadIpa-13 ] bIjuM upAgasUtra [104] jIvAjIvAbhigama - gurjarachAyA [ AgamadIpa-14 ] trIjuM upAMgasUtra Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [105] pannavaNA suttuM[106] sU25nnatti - [107] caMdapannati - [108] jaMbuddIvapannati[109] nirayAvaliyANuM - [110] kappaviisayANuM - [11] mahApaccakkhANuM [117] bhattapariNA [118] taMdulaveyAliyuM - [119] saMthAragaM - [111] pulphiyANuM - [112] pucUliyANuM - [117] vahvidasANuM - [114] causaraNa - [115] AurapaccakkhANuM -gurjarachAyA [120] gacchAyA2 - [121] caMdAvejDayaM - [122] gaNivijjA - [123] deviMdatthao - [124] vIratthava - [125] nisIhuM - [126] buhatakappo - [127] vavahAra - [128] dasAsuyambaMdha - [129] jIvakappo - [130] mahAnisIhaM - [131] AvastaryaM [132] ohanijjutti[133] piMDanijjutti - [134] dasaveyAliyuM - [135] uttarajgyaNa - [136] naMdIsui - [137] anuyogadArAI - noMdha : - [12] gurjarachAyA [ AgamadIpa-15 ] gurjarachAyA [ AgamadIpa-16 ] gurjarachAyA [ AgamadIpa-17 ] AgamadIpa-18 ] [ AgamadIpa-19 ] gurjarachAyA gurjarachAyA gurjarachAyA gurjarachAyA gurjarachAyA [ AgamadIpa-22 ] gurjarachAyA gurjarachAyA [ AgamadIpa-23 ] [ AgamadI5-24 ] gurjarachAyA gurjarachAyA gurjarachAyA gurjarachAyA [ AgamadI5-25 ]. [ AgamadI5-26 ] [ AgamadIpa-27 ] [ AgamadIpa-28 ] [ AgamadI5-29 ] gurjarachAyA [ AgamadIpa-30 ] gurjarachAyA gurjarAyA gurjarachAyA [ AgamadI5-20 ] [ AgamadIpa-21 ] gurjarachAyA [ AgamadIpa-30 ] gurjachAyA [ AgamadIpa-31 ] gurjarachAyA [ AgamadIpa-32 ] gurjarachAyA [ AgamadIpa-33 ] AgamadI5-34 gurjarachAyA gurjarachAyA gurjarachAyA gurjarachAyA gurjarachAyA gurjarachAyA agiyAramuM upAMgasUtra bAramuM upAMgasUtra pahelo payatno bIjo payatno trIjo payatno cotho payatno pAMcamo payatno chaThTho payatno sAtamo payatno-1 sAtamo payatno-2 AThamo payatno navamo payatno dazamo payatno paheluM chedasUtra bIjuM chedasUtra trIjuM chedasUtra cothuM chedasUtra pAMcamuM chedasUtra chaThThuM chedasUtra paheluM mUlasutra bIjuM mUlasutra-1 bIjuM mUlasutra-2 AgamadIpa-41 AgamadIpa-42] trIjuM mUlasutra cothuM mUlasutra AgamadIpa-43 AgamadI5-44 ] pahelI cUlikA AgamadI5-45 bIjI cUlikA gurjarachAyA gurjarachAyA gurjarachAyA gurjarachAyA AgamadI5-35 AgamadIpa-36 AgamadI5-37 AgamadIpa-38 ] AgamadIpa-39 ] AgamadIpa-40 ] AgamadIpa-41 cothuM upAMgasUtra pAMcamuM upAMgasUtra chaThThuM upAMgasUtra sAtamuM upAMgasUtra AThamuM upArgasUtra navamuM upAyaMsUtra dazamuM upAMgasUtra ** *O prakAzana 1 thI 31 abhinava zruta prakAzane pragaTa karela che. prakAzana 42 thI 90 Agamazruta prakAzane pragaTa karela che. prakAzana 91 thI 137 AgamadIpa prakAzane pragaTa kare che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [13] namo namo nimmala daMsaNassa paMcama gaNadhara zrI sudharmA svAmine namaH 24 causaraNa- paINayaM pahelu prakirNaka-gurjarachAyA [1]pApa vyApArathI nivartavA rUpa sAmAyika nAme paheluM Avazyaka, covIsa tIrthaMkaranA guNonuM utkIrtana karavA rUpa cavisatthao nAmanuM bIjuM Avazyaka, guNavaMta gurUnI vaMdanA rUpa vaMdanaka nAmanuM trIjuM Avazyaka, lAgelA aticAra rUpa doSanI niMdA rUpa pratikramaNa nAmanuM cothuM Avazyaka, bhAva vraNa, eTale AtmAne lAgelA bhAre dUSaNa maTADanAra kAussagga nAmanuM pAMcamuM Avazyaka, ane guNane dhAraNa karavA rUpa paccakkhANa nAmanuM chaThThuM Avazyaka nizce karI kahevAya che. [2]A jinazAsanamAM sAmAyika vaDe nizce cAritranI vizuddhi karAya che. te sAvadhayogano tyAga karavAthI ane niravadhayogane sevavAthI thAya che. [3]darzanAcAranI vizuddhi cauvisatthao (logassa) vaDe karAya che, te covIsa jinanA ati adbhUta guNanA kIrtanarUpa stutivaDe thAya che. [4]jJAnAdika guNo, te vaDe yukta gurU mahArAjane vidhipUrvaka vaMdana karavA rUpa trIjA vaMdana nAmaka Avazyaka vaDe jJAnAdika guNonI zuddhi karAya che. [5] vaDe te jJAnAdikanI (mUla ane uttaraguNanI) AzAtanAnI niMdAAdi vidhi vaDe zuddhi karavI te pratikramaNa kahevAya che, [6]cAritrAdikanA je aticAronI pratikramaNa vaDe zuddhi na thaI hoya temanI zuddhi gumaDAnA osaDa sarakhA ane anukrame AvelA pAMcamA kAussagga nAmanA Avazyaka vaDe thAya che. [9]guNanA dhAraNa karavA rUpa paccakkhANa nAmanA chaThThA Avazyaka vaDe karI tapanA aticAranI zuddhi thAya che ane vIryAcAranA aticAronI sarva Avazyaka vaDe zuddhi karAya che. [8]1- hAthI, 2-vRSabha, 3siMha, 4 -abhiSeka (lakSmI), pa-mALA, 6-caMdramA, 7-sUrya, 8-dhajA, 9-kaLaza, 10 -padma sarovara, 11-sAga2, 12-devagati mAMthI AvelA tIrthaMkaronI mAtA) vimAna, ane (narakamAMthI AvelA tIrthakaronI mAtA) bhavana dekhe, 13 -ratnano Dhagalo ane 14 -agni, e cauda svapno sarva tIrthaMkaronI mAtA teo (tIrthaM karo ) garbhamAM Ave tyAre dekhe. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ causara-0i [9]devendro, cakravartio ane munIzvaroe vAMdelA mahAvIra svAmIne vAMdIne mokSane pamADanAra suMdara causaraNa nAmanuM adhyayana kahIza. [10]cAra zaraNa karavAnuM pApa kAryonI niMdA karavI, ane sukatanI anumodanA karavI A traNa adhikAro mokSanAM kAraNa che. mATe niraMtara karavA yogya che. [11]arihaMta, siddha, sAdhu, ane kevaLI bhagavaMte kahelo sukha ApanAra dharma A cAra zaraNa cAra gatino nAza karanAra che ane te bhAgyazALI purUSa pAme che. [12-13]have tIrthaMkaranI bhaktinA samUhe karI uchaLatI romarAjI rUpa bakhtare karI zobhAyamAna te AtmA ghaNA harSa ane sneha sahita mastakane viSe be hAtha joDI A pramANe kahe che. rAga ane dveSa rUpa zatruonA haNanAra, ATha kamadi zatrunA haNanAra, ane viSaya kaSAyAdika vairIone haNanAra arihaMtabhagavAna mArA zaraNa ho. [14]rAjya lakSmIno tyAga karIne duSkara tapa ane cAritrane sevIne kevaLa jJAna rUpI lakSmIne yogya arahaMto mane zaraNa hoya. [1pIstuti ane vaMdanane yogya Indra ane cakravartInI pUjAne yogya ane zAzvata sukha pAmavAne yogya arahaMto mane zaraNa hoya. [16]bIjAnA mananA bhAvane jANanArA, yogIzvaro ane mahedrone dhyAna karavA yogya, vaLI dharmakathI arahaMta bhagavAna mane zaraNa ho. [17]sarva jIvonI dayA pALavAne yogya, satya vacanane yogya, vaLI) brahmacarya pALavAne yogya arahaMto mane zaraNa ho. | [18]samavasaraNamAM besIne cotrIsa atizayone sevavApUrvaka dharmakathAne kahetA arihaMto mane zaraNa ho. [19]eka vANI vaDe prANIonA aneka saMdehone eka kALe chedanArA ane traNa jagatane upadeza ApatA arihaMto mane zaraNa ho. [20]vacanAmRta vaDe jagatane zAMti pamADatA, guNomAM sthApatA, vaLI jIva lokano uddhAra karatAM arihaMta bhagavAna mane zaraNa ho. . [21]ati addabhUta guNavALAM, potAnA yazarUpa caMdravaDe dizAonA aMtane zobhAvanAra, zAzvata, anAdi anaMta arihaMtone zaraNapaNe meM aMgIkAra karyo che. [22]ghaDapaNa ane maraNano sarvathA tyAga karanAra, dukhathI pIDAelAM samasta prANIone zaraNabhUta ane traNa jagatanA lokane sukha ApanAra te arihaMtone . (mAro) namaskAra thAo. [23]arihaMtanA zaraNathI thaela karmarUpa melanI zuddhi vaDe jene ati zuddha svarUpa pragaTayuM che tevA siddha paramAtmAne viSe bahu jene mAna che evA AtmA namelA mastakane viSe vikasvara kamaLanA doDA samAna aMjali joDIne harSa sahita siddhanuM zaraNa) kahe che. [24]AThakarmanA kSayathI siddhathaelA, svAbhAvika jJAna darzananI samRddhivALA, vaLI sarva arthanI labdhio siddha thaI che jemane evA te siddho mane zaraNa ho. [25] traNa bhuvananA mastake siddhazilAne viSe) rahelA, ane paramapada eTale Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 26 15 mokSane pAmelA, aciMtya baLavAlA, maMgaLakArI siddha padamAM rahelA, ane anaMta sukhe karI prazasta siddho mane zaraNa ho. [26] rAga dveSa rUpa zatrune mUlamAMthI ukheDI nAkhanAra, amUDha lakSyavALA (sadA upayogavaMta) sayogI kevaLIone pratyakSa jaNAtA, svabhAvika sukhano anubhava karanAra utkRSTa mokSavALA siddho (mane) zaraNa ho. [27]rAgAdika zatruono tiraskAra karanAra, samagra dhyAnarUpa agni vaDe bhava bIja (karmo) ne bALI nAkhanAra, yogIzvarone Azraya karavA yogya ane sarva prANIone smaraNa karavA yogya siddho mane zaraNa ho. [28]parama AnaMdane pAmelA, guNonA sAra bhUta, bhavarUpa kaMdano sarvathA nAza karanAra, kevaLajJAnanA prakAza vaDe sUrya ane caMdrane jhAMkhA karanAra, vaLI rAgadveSAdi dvaMdvono nAza karanAra siddho mane zaraNa ho. [29]parama brahma (utkRSTa jJAna) ne pAmelA, mokSarUpa durlabha lAbha meLavanAra, aneka prakAranA samAraMbhathI mUkAelA, traNa bhuvana rUpI gharane dhAraNa karavAmAM staMbhasamAna, AraMbharahita siddho mane zaraNa ho. [30]siddhanA zaraNavaDe naya (jJAna) ane brahmanA kAraNabhUta sAdhunA guNomAM pragaTelA anurAgavALo bhavya prANI potAnA ati prazasta mastakane pRthvI upara mUkIne A rIte kahe che. [31]jIvaloka (cha jIvanikAya) nA baMdhu, kugati rUpI samudranA pAra pAmanAra, mahA bhAgyavALA ane jJAnAdika vaDe mokSa sukhanA sAdhanAra sAdhuo mane zaraNa ho. [32]kaivalIo, paramAvadhijJAnavALA, vipulamatimana:paryavajJAnI zrutadharo temaja jinamatane vize rahelA AcAryo, ane upAdhyAyo te sarve sAdhuo mane zaraNa ho. [33-34]caudapUrvI, dasapUrvI ane navapUrvI, ane vaLI je bAraaMga dharanAra ane agiyAraaMga dharanAra, jinakalpI, yathAlaMdI tathA parihAravizuddhi cAritravALAsAdhuo kSIrAzravalabdhivALA, madhyAzravalabdhivALA, saMbhinnazrotalabdhivALA, koSTabuddhivALA, cAraNamuniyo, vaikriyalabdhivALA ane padAnusArIlabdhivALA sAdhuo mane zaraNa ho. [35]vaira virodha tyajanAra, hamezAM adroha vRttivALA, atizaya zAMta mukhanI zobhAvALA, guNanA samUhanuM bahumAna karanArA ane mohane haNanArA sAdhuo mane zaraNa ho. [36]sneharUpa baMdhana toDanAra, nirvikArI sthAnamAM rahenAra, vikArarahita sukhanI IcchAvALA, satpurUSonA manane AnaMda ApanAra ane AtmAmAM ramanAra munio mane zaraNa ho. [37]viSayo, kaSAyone dUra karanAra, ghara ane strInA saMganA sukhanA svAdano tyAga karanAra, harSa tathA zoka rahita ane pramAda rahita sAdhuo mane zaraNa ho. [38]hiMsAdika doSa rahita, karUNA bhAvavALA svayaMbhuramaNa samudra samAna vizALa buddhivAlA, jarA ane maraNa rahita mokSa mArgamAM janArA, ane atizaya Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 causaraNa- 3i9] punyazALI sAdhu mane zaraNa ho. [39]kAmanI viDaMbanAthI mUkAelA, pApamaLathI rahita, corIno tyAga karanAra, pAparUpa rajanA kAraNa rupa, maithuna rahita ane sAdhunA guNarUpa ratnanI britivALA munio mane zaraNa ho. [40] je mATe sAdhupaNAmAM sArI rIte rahelA AcAdika che te mATe teo paNa sAdhu kahevAya. sAdhu kahevAvaDe temane grahaNa kayate mATe te sAdhuo mane zaraNa ho. [41] sAdhunuM zaraNa svIkArIne vaLI ati harSathI thayelA romAMcanA vistAra vaDe karI zobhAyamAna zarIravALo. (te jIva) A jinakathita dharmanA zaraNane aMgIkAra karavA mATe A rIte bole che. [42]ati utkRSTa punyavaDe pAmelo, vaLI keTalAka bhAgyavALA purUSoe paNa nahi pAmelo kevaLI bhagavAne prarUpelo te dharma huM zaraNa-rUpe aMgIkAra karuM chuM [43]je dharma pAmIne ane pAmyA vinA paNa jeNe mANasa ane devatAnA sukhone meLavyAM, paraMtu mokSasukha to dharma pAmelAe ja meLavyuM te dharma mAre zaraNa ho. [4]malIna karmono nAza karanAra, janmane pavitra karanAra, adharmane dUra karanAra ItyAdika pariNAme suMdara jina dharma mane zaraNa ho. 45]traNa kALamAM paNa nAza nahi pAmeluM, janma, jarA,maraNa ane seMkaDo vyAdhione zamAvanAra, amRtanI peThe ghaNAne ISTa jina matanuM huM zaraNa aMgIkAra karuM chuM. . [46]kAmanA unmAdane sArI rIte zamAvanAra, dekhelA ane nahi dekhelA padArthono jemAM virodha karyo nathI tevA, ane mokSanA sukharUpa phaLane ApavAmAM amogha eTale saphaLa dharmane huM zaraNarUpe aMgIkAra karuM chuM.. [47]narakagatimAM gamanane rokanAra, guNanA samUhavALA anya vAdI vaDe akSobhya ane kAma subhaTane haNanAra dharmane zaraNarupe huM aMgIkAra karuM chuM. [48]dedIpyamAna, uttama varNonI suMdara racanA (ratna) rUpI alaMkAra vaDe moTAInA kAraNa bhUta mahAmUlyavALA, nidhAnanI peThe ajJAnarUpa daridrane haNanAra, jinezvaroe upadezelA dharmane huM vaMdu chuM. [49]cAra zaraNa aMgIkAra karavAthI ekaThAM thaela sukatathI vikasvara thaelI romarAjI yukta zarIravALo, karelAM pApanI niMdAthI azubha karmanA kSayane Icchato te jIva (A pramANe) kahe che. [50] jinazAsanamAM niSedhela A bhavamAM ane anya bhavamAM karela mithyAtvanA pravartanarUpa je adhikaraNa, (pApa pravRtti) te duSTa pApane huM gahuM chuM eTale gurUnI sAkSIe niMdu chuM. [51]mithyAtvarUpa aMdhArAe aMdha thayelA meM ajJAnathI arihaMtAdika vize je avarNavAda, vizeSe karyo hoya te pApane hamaNAM huM rahuM chuM niMdu chuM [para]kRtadharma, saMgha, ane sAdhuomAM zatrupaNAe je pApa meM AcaryuM hoya te, ane bIjA pApasthAnakomAM je pApa lAgyuM hoya te pApa hamaNAM huM gaNuM chuM. pi3]bIjA paNa maitrI karUNAdikanA viSayarUpa jIvomAM paritApanAdika duHkha Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-pa4 upajAvyuM hoya te pApane huM hamaNAM niMdu chuM. [54] mana, vacana, ane kAyA vaDe karavA, karAvavA, ane anumodavA thakI AcareluM je dharmathI virUddha ane azuddha evuM sarva pApa tene huM niMdu chuM. [papahave duSkatanI niMdAthI AkarAM pApa karmono nAza karanAra ane sukRtanA rAgathI vikasvara thaelI pavitra romarAjIvALo te jIva pragaTapaNe Ama kahe che. [56-57arihaMtone viSe arihaMtapaNuM. vaLI siddhone viSe je siddhapaNuM, AcArya mAM je AcAra, upAdhyAyamAM upAdhyAyapaNuM. sAdhuonuM je uttama caritra, zrAvakalokonuM dezaviratipaNuM, ane samaddhidaSTinuM samakti e sarvane huM anumodu chuM. [58]athavA vItarAganA vacanane anusAra je sarva sukRta traNe kALamAM karyuM hoya te traNa prakAre (mana, vacana, ane kAyAo karI) ame anumodIe chIe. [59]niraMtara zubhapariNAmavALo jIva cArazaraNanI prApti vagerene Acarato punya pravRtione bAMdhe che ane (azubha) bAMdhelIne zubha anubaMdhavALI kare che. [0]vaLI te zubha pariNAmavALo jIva je (zubha) prakRtio maMda rasavALI bAMdhI hoya tene ja tIvra rasavALI kare che, ane azubha (maMda rasavALI) prakRtione anubaMdha rahita kare che, ane tIvra rasavALIne maMda rasavALI kare che. ( [1]te mATe paMDitoe haMmezAM saMkalezamAM (rogAdi kAraNamAM) A ArAdhana nitya karavuM, asaMkalezapaNAmAM paNa traNe kALa sArI rIte karavuM te ArAdhana sukRtanA upArjanarUpa phaLanuM nimitta che. [2]je (dAna, ziyaLa, tapa, ane bhAvarUpa) cAra aMgavALo jinadharma na karyo jeNe (arihaMtAdi) cAra prakAranuM zaraNa paNa na karyuM. temaja jeNe cAra gatirUpa saMsArano cheda na karyo, te kharekhara manuSya janma hArI gayo. [63]he jIva ! A rIte pramAdarUpI moTA zatrane jItanAra, kalyANarUpa ane mokSanA sukhonA avaMdhya kAraNabhUta A adhyayananuM traNa saMdhyAe dhyAna kara. muni dIparatna sAgare karela gurjara chAyA pUrNa 24 causaraNapayano gurjarachAyA pUrNa pahelo payano gurjarachAyA pUrNa Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sis namo namo nimmala desaNassa paMcama gaNadhara zrIsudhamasviAmine namaH Tags:// huM 25 AurapaccakakhANa-paDNaya (bIjuM prakirNaka-gurjara chAyA . . . raya che [1]cha kAyanI hiMsAno eka bhAga je trasanI hiMsA, teno eka deza je mAravAnI buddhie niraparAdhI jIvanI nirapekSapaNe hiMsA, tethI tathA jUThuM bolavA AdithI nivRtti pAmelo je samakita daSTi jIva mare te jina-zAsanane viSe (pAMca maraNamAMnuM) bAla paMDita maraNa kaheluM che. rijina zAsanamAM sarva virati ane dezaviratie be prakArano yati dharma che, temAM dezaviratine pAMca aNuvrato ane sAta zikSAvrato maLI zrAvakanAM bAra vata kahyAM che. te sarva vratoe athavA eka be Adi vrata rUpa tenA deze karIne jIva. dezavirati hoya che. [3]prANIno vadha, jUThuM bolavuM adattAdAna, ane parastrIno niyama karavA thI, temaja parimANa rahita IcchAno niyama karavA thI pAMca aNuvrato thAya che. | [4] je diviramaNa vrata, anarthadaMDa thakI nivartavuM te anarthadaMDa viramaNa, ane dezAvagAsika maLI te traNa guNavrato kahevAya che. []bhoga-upabhoganuM parimANa, sAmAyika, atithi saMvibhAga ane pauSadha e sarve (maLI) cAra zikSAvrata kahelAM che. di-7utAvaLuM maraNa thavAthI, jIvitavyanI AzA nahi tUTavAthI, athavA. svajanoe (saMlekhanA karavAnI rajA nahi ApavAthI chevaTanI saMlekhanA karyA vinA. zalyarahita thaI, pApa AlovI potAnA gharane viSe nice saMthArA upara caDhIne jo dezavirati thaI mare to te bAlapaMDita maraNa kahevAya. [8] vidhi bhaktapariNAne viSe vistArathI batAvelo che te nakkI bAla paMDita maraNane viSe yathAyogya jANavo. []kalpopatra vaimAnika (bAra) devalokane vize nizcaya karIne tenI utpati thAya che ane te utkRSTathI nizcaye karI sAtamA bhavane viSe siddha thAya che. [10]jinazAsanane viSe A bAla paMDita maraNa kaheluM che. have paMDita maraNa saMkSepamAM kahuM chuM. [11] bhagavaMta ! huM anazana karavAne IcchuM chuM. pApa vyApArane paDikkamuM chuM. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' sutra- 11 bhUtakALanAM (pApane), bhaviSyamAM thanArA (pApa)ne vartamAnakALanA pApane karelA pApane, karAvelA pApane ane anumodelA pApane paDikkAmuM chuM, mithyAtvane aviratine, kaSAyane, ane pApa vyApArane paDikkAmuM chuM. - mithyAdarzana pariNAmane vize, A lokane vize, para lokane viSe, sacittane viSe, acittane vize pAMca IdriyanA viSayane vize, ajJAna sArUM ema ciMtave chate...khoTo AcAra ciMtave chad, bauddhAdika kudarzana sArUM ema citave chate, krodha mAna, mAyA ane lobha,rAga, dveSa ane mohanA vize ciMtave chate, (pudgala padArtha ane yaza AdinI) IcchA viSe ciMtave chate, mithyAdaSTipaNe ciMtave chate, mUccha vize ciMtave chate, mUccha viSe ciMtave chate, saMzayathI, ke anyamatanI vAMchAe ciMtave chata, ghara viSe ciMtave chate, bIjAnI vastu pAmavAnI vAMchA thakI ciMtave chate, tarasathI ane bhUkhathI ciMtave chate, sAmAnya mArgamAM ke viSama mArgamAM cAlavAM chatAM ciMtave chata, nidrAmAM ciMtave chete, niyANuM ciMtave chate, nehavaze, vikAranA ke cittanA DahoNANathI ciMtave chate, kaleza,sAmAnya yuddhane viSe ciMtave chate, ke mahA yuddhane viSe ciMtave chate, saMga ciMtave, chate saMgraha ciMtave chad, rAjasabhAmAM nyAya karAvavA mATe ciMtave chate, kharIda karavA ane vecavA mATe ciMtave chate, anartha daMDa ciMtave chate, upayoga ke anupayoge ciMtave chate, mAthe devuM hoya tenA vize ciMtave chate, vera, tarka vitarka, hiMsA, hAsyanA vize, atihAsyanA vize, ati roSe karI ke kaThora pApa karma ciMtave chate, bhaya ciMtave chad, rUpa ciMtave chate, potAnI prazaMsA bIjAnI niMdA, ke bIjAnI gaha ciMtave chate, dhanAdika parigraha meLavavAne ciMtave chate, bIjAne kaleza ApavAnuM ke bIjAne mAthe potAnuM dUSaNa caDhAvavA ciMtave chate, AraMbha ciMtave chate, viSayanA tIvra abhilASathI saMrabha ciMtave chate, pApa kArya anumodavA rUpa ciMtave chate, jIvahiMsAnA sAdhanone meLavavAnuM ciMtave chate, asamAdhie maravuM ema ciMtave chate, gADha karmanA udaya thakI ciMtave chate, RddhinA abhimAne karI, sArA bhojananA abhimAne, ke sukhanA abhimAne karI ciMtave chate, avirati sArI ema ciMtave chad, saMsAra sukhanA abhilASa sahita maraNa ciMtave chate... divasa saMbaMdhI athavA rAtrI saMbaMdhI sutAM athavA jAgatAM koI paNa atikrama, vyatikrama, aticAra, anAcAra lAgyo hoya tenuM mAre micchAmi dukkaDe ho. | [12]jinane viSe vRSabha samAna vartamAna svAmIne vaLI gaNadhara sahita bAkInA sarva tIrthakarone huM namaskAra karuM chuM. [13]A prakAre huM sarva prANIonA AraMbha, alika (asatya) vacana, sarva adattAdAna (corI), maithuna ane parigrahane paccakhuM chuM. 12 [14]mAre sarva prANIone viSe mitrapaNuM che. koInI sAthe mAre vera nathI, vAMcchAono tyAga karIne huM samAdhi rAkhuM chuM. [15]sarva prakAranI AhAra vidhino, saMjJAono, gAravono, kaSAyono ane sarva mamatAno tyAga karUM chuM sarvane khamAvuM chuM. [1]jo mArA jIvitano upakrama (AyuSyano nAza) A avasaramAM hoya, to Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 AurapaccakakhANa [17] A paccakakhANa ane vistAravALI ArAdhanA mane thAo. [17]sarva duHkha kSaya thayAM che jemanAM evA siddhone tathA arihaMtone namaskAra thAo, jinezvaroe kaheluM tattva huM sadahuM chuM, pApakarmane paccakakhuM chuM. [18]jemanAM pApa kSaya thayAM che evA siddhone tathA mahA RSione namaskAra thAo, jevI rIte kevaLIe batAvyo che tevo saMthAro huM aMgIkAra karuM chuM. [19]je kAMI paNa khoTuM AcaryuM hoya te sarvane mana, vacana, kAyAe karI huM vosirAvuM chuM. vaLI sarva AgAra rahita (jJAna, zraddhA ane kriyArUpa) traNa prakAranuM sAmAyike huM karuM chuM. [20] bAhya abhyatara upadhi, ane bhojana sahita zarIrAdi e sarvane bhAvathI mana, vacana, kAyAe karIne huM vosirAvuM chuM. [21]A prakAre sarva prANIonA AraMbhane, akhila (asatya) vacanane, sarva adattAdAna corI ne, maithuna ane parigrahane huM paccakakhuM chuM. [22]mAre sarva prANIo sAthe mitratA che. koInI sAthe mAre vera nathI, vAMcchanAono tyAga karIne huM samAdhi rAkhuM chuM. [23]rAgane, baMdhane tathA draSane, harSane, rAMkapaNAne, capaLapaNAne, bhayane, zokane, ratine ane aratine huM vosirAvuM chuM. [24]mamatA rahitapaNAmAM tatpara thayelo huM mamatAno tyAga karuM chuM. vaLI, mane AtmA AlaMbana bhUta che, bIjA sarva padArthane vAsirAvuM chuM. [25]mane jJAnamAM AtmA, darzanamAM AtmA cAritramAM AtmA, paccakakhANamAM, AtmA ane saMjama jogamAM paNa AtmA (AlaMbana) thAo. [ 2jIva ekalo jAya che, nakkI ekalo upaje che, ekalAne ja maraNa paNa, thAya che, ane karmarahita thayo chatAM ekalo ja siddha thAya che. [27]jJAna. darzana sahita mAro AtmA eka zAzvato che, bAkInA sarve bAhya padArtho mATe saMbaMdha mAtra svarUpavALA che. [28]jenuM mULa saMbaMdha che evI duHkhanI paraMparA A jIve meLavI, te mATe sarve saMjoga saMbaMdhane mana, vacana ane kAyAe karI vosirAvuM chuM. [29]prayatna (pramAda) vaDe je mULa guNo ane uttara guNo meM ArAdhyA nahi te sarvane huM niMdu chuM. bhaviSyakALanI virAdhanAne paDikkAmuM chuM. 3i0-31]sAta bhaya, ATha mada, cAra saMjJA, traNa gArava, tetrIza AzAtanA, rAga, dveSane asaMyama, ajJAna, mithyAtva ane jIvamAM tathA ajIvamAM sarva mamatvane huM niMduM chuM ane gahuM chuM. [32]niMdavA yogyane huM niMduM chuM ane je mane gahevA yogya che te (pApone) gaNuM chuM. sarva atyaMtara ane bAhya upadhine vosirAvuM chuM. [33]jema vaDila AgaLa bolato kArya ke akAryane saraLapaNe kahe che tema mAyA mRSAvAda mUkIne te pApane Alove. [34]jJAna, darzana, tapa, ane cAritra e cAremAM acalAyamAna, dhIra, Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 34. AgamamAM kuzaLa, kahelA gupta rahasyone anya AgaLa nahi kahenAra (tevA gurU pAse AloyaNa levI joIe.) [35) he bhagavan! rAge karI, dveSe karI, akatajJapaNAe karI ane pramAde karI (bIjAne) me je kaMI tamArUM ahita kahyuM hoya te huM mana, vacana, kAyAe karI khamAvuM chuM. [36] maraNa traNa prakAranuM kahe che bAla maraNa, bAla- paMDita maraNa ane paMDita maraNa jeNe karI kevaLIo maraNa pAme che. che. [37] vaLI jeo ATha madavALA, nAza pAmelI buddhivALAM ane vakrapaNAne (mAyAne) dhAraNa karanArA asamAdhie mare che teo nizre ArAdhaka kahelA nathI. [38]maraNa virAdhe chate (asamAdhi maraNa vaDe) devatAmAM durgati thAya che. samyakatva pAmavuM durlabha thAya che ane vaLI AvatA kALamAM anaMta saMsAra thAya che. [39-46]devanI durgati karI ? abodhi zuM ? zA hetue (vAraMvAra) maraNa thAya? kayA kAraNe saMsAramAM jIva anaMtakALa sudhI bhame ? maraNa virAdhe chate kaMdapa (mazkarA) deva, kilbiSika deva, cAkaradeva, asuradeva ane saMmohA (sthAna bhraSTa rakhaDu ) deva e pAMca durgatio thAya che. A saMsAramAM mithyA darzanamAM rakta, niyANA sahita, kRSNa lezyAvALA je jIvo maraNa pAme teone bodhi bIja durlabha thAya che. A saMsAramAM samyaka darzanamAM rakta, niyANA rahita, zukala lezyAvALA ja jIvo maraNa pAme che te jIvone bodhi bIja (samakti) sulabha thAya che. jeo vaLI gurUnA zatrubhUta ghaNA mohavALA, dUSaNa sahita, kuzIla hoya che ane asamAdhie maraNa pAme che teo anaMta saMsArI thAya che. jinavacanamAM rAgavALA, jeo gurUnuM vacana bhAve karIne kare che, dUSaNa rahita ane saMkulezarahita hoya che teo thoDA saMsAravALA thAya che. jeo jina vacanane jANatA nathI te bicArA (AtmAo) bALa maraNo ane ghaNI vAra IcchA rahitapaNe maraNa pAmaze. zastragrahaNa (zastrathI ApaghAta karavo) viSabhakSaNa, baLImaravuM, pANImAM bUDImaravuM, anAcAra tathA adhika upagaraNa sevanAra, janma maraNanI paraMparA vadhAranAra thAya che. 4i7] urdhva, agho, tithya (loka) mAM jIve bALamaraNo kayAM. paNa have darzana, jJAne sahita evo huM paMDita maraNe marIza. [48] udvega karanArAM janma maraNa ane narakane viSe bhogavelI vedanAo, eone saMbhArato hamaNAM tuM paMDita maraNe mara. [49]jo duHkha utpanna thAya to svabhAva thakI tenI vizeSa utpatti jovI (saMsAramAM bhogavelAM vizeSa duHkhone yAda karavAM.) saMsAramAM bhamato huM zuM zuM duHkha nathI pAmyo (ema vicAravuM.) [50]vaLI meM saMsAra cakramAM sarve paNa pudgalo ghaNI vakhata khAdhA, temaja pariNamAvyA, to paNa huM tRpti pAmyo nahi. [51]taraNAM ane lAkaDAthI jema agni ane hajAro nadIoe karIne jema lavaNa samudra tRpti pAmato nathI, tema kAma bhogo vaDe A jIva tRpti pAmato nathI. [para]AhAranA kAraNe karI (taMdulIyA) matsyo sAtamI narakabhUmimAM jAya Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 AripaccakhANa-pira] che. mATe sacitta AhAra mana vaDe karIne paNa prArthanA yogya nathI. [pa3prathama (anazanano) abhyAsa karyo che jeNe ane niyANA rahita thaelo, evo huM mati ane buddhithI vicArIne pachI kaSAya rokanAra huM jaladI maraNa aMgIkAra karuM chuM. [54]lAMbA vakhatanA abhyAsa vinA akALe (anasana karanArA) te purUSo maraNanA avasare pUrve karelA kamanA yoge pAchA paDe che. (dugatie jAya che.) pipote mATe rAdhAvedha (nA sAdhanAra purUSanI peThe) nI jema hetupUrvaka udyamavALA purUSe mokSamArga sAdhavA mATe potAnA AtmA jJAnAdi guNono sahita karavo. [56]te (maraNanA) avasare bAhya (pagalika) vyApAre rahita, abhyattara (Atma svarUpa) dhyAnamAM lIna, sAvadhAna manavALo zarIrane choDI de che. [57]rAga-dveSane haNIne, ATha karmonA samUhano nAza karIne, janma ane maraNarUpa arahaTTa (raMTa) ne bhedIne tuM saMsArathI mUkAze. [58]A prakAre trasa ane sthAvarane kalyANa karanAra, mokSa mArgano pAra pamADanAra, jinezvare batAvelo sarva upadeza mana, vacana, kAyAe karI huM sakahuM chuM. [59-62e (maraNanA) avasare atizaya samartha cittavALAthI paNa bAra aMgarUpa sarva zrutaskaMdhanuM ciMtavana karavAnuM zakaya nathI. (AthI) vItarAganA mArgamAM je eka paNa padathI manuSya vAraMvAra vairAgya pAme teNe karI ( te padanA ciMtavana) sahita maraNa tAre maravA yogya che. te mATe maraNanA avasaramAM ArAdhanAnA upayogavALo je purUSa eka paNa zloka ciMtavato rahe te ArAdhaka thAya che. ArAdhanAnA upayogavALo, suvihita (sArA AcAravALo) AtmA rUDI rIte (samAdhi bhAvathI) kALa karIne utkRSTathI traNa bhavamAM mokSa pAme. [63]prathama to huM sAdhu chuM. bIjuM sarva padArthomAM saMyamavALo chuM (tethI) sarvane vosirAvuM chuM. A saMkSepamAM kahyuM che. . [64] jinezvara bhagavAnanA AgamamAM kaheluM amRta sarakhuM ane pUrve nahi pAmeluM evuM (Atmatattva) huM pAmyo chuM. ane zubha gatino mArga grahaNa karyo che tethI huM maraNathI bIto nathI. [65] dhIra purUSe paNa maravuM paDe che, kAyara purUSe paNa avazya maravuM paDe che, baMnene paNa nizcaye karI maravAnuM che, to dhIrapaNe maravuM e nize suMdara che. [66]zIlavALAe paNa maravuM paDe che, zIla rahita mANase paNa avazya karavuM paDe che. baMnene paNa nizcaye karI maravAnuM che, to zIla sahita maravuM e nize suMdara che. [67] je koI cAritrasahita jJAnamAM darzanamAM ane samyakatvamAM sAvadhAnapaNuM prayatno karaze te vizeSa karI saMsArathakI mUkAze. [68]ghaNA kALa sudhI brahmacarya sevanAra bAkInA karmano nAza karIne tathA sarva kalezano nAza karIne anukrame zuddha thaelo siddhimAM jAya che. [9]kaSAya rahita, dAnta, (pAMca Idriyo tathA manane damana karanAra) zUravIra, udyamavaMta tathA saMsArathI bhaya bhrAMta thaelA AtmAnuM paccakakhANa rUDuM hoya che. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 gAthA-70 [70]dhIra ane muMjhavaNa rahita jJAnavALo je maraNanA avasare A paccakakhANa karaze te uttama sthAnakane pAmaze. [71]dhIra, jarA ane maraNane jANanAra, jJAna darzana karIne sahita lokamAM udyotanA karanAra evA vIprabhu sarva duHkhono kSaya batAvanArA thAo. muni dIparatna sAgare karela gurjara chAyA pUrNa thaI 25 Aura paccakakhANa payagno gurjarachAyA pUrNa bIjo payano gurjarachAyA pUrNa Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ri4] namo namo nimmala daMsaNassa paMcama gaNadhara zrI sudhamasviAmine namaH 26mahApaccakakhANa paINaya zzzzzzzzzzzz G SSSSSSSSSSSS (trIjuM prakirNaka-gurjara chAyA) [1] have huM utkRSTa gativAlA tIrthakarone, sarva jinone, siddhone ane saMto (sAdhuo) ne namaskAra karuM chuM [2]sarva duHkha rahita evA siddhone ane arihaMtone namaskAra thAo, jinezvara bhagavAne bhAkheluM sarva saddauM chuM, ane pApanA yogane paccakakhuM chuM. [je kaMI paNa mAThuM AcaraNa mArAthI thayuM hoya te huM sAcA bhAvathI niMdu chuM, ane mana, vacana ane kAyA e traNa prakAre sarva AgAra rahita sAmAyika huM karuM chuM. 4-5bAhya upadhi (vastrAdika), atyaMtara upadhi (krodhAdika), zarIra vigere bhojana sahita sarvane mana, vacana, kAyAe vosirAvuM chuM. rAgano baMdha, dveSa, harSa dInapaNuM AkuLapaNuM, bhaya, zoka, rati ane madane huM vosirAvuM chuM. []roSa vaDe, kadAgraha vaDe, akRtajJatA vaDe temaja asatuM dhyAnavaDe je kAMI huM avinayapaNe bolyo houM te trividha trividhe khamAvuM chuM. [9]sarve jIvone khamAvuM chuM. sarve jIvo mane khamo, Azrayone vosirAvIne samAdhi (zubha) dhyAnane huM AdarUM chuM. | [8]je niMdavA yogya hoya tene huM niMdu chuM, je gurU, sAkSIe niMdavA yogya hoya tene gahuM chuM ane jinezvare je je niSedhyuM che te sarvane huM AlocuM chuM. [9]upadhI, zarIra caturvidha AhAra, ane sarve dravyone viSe mamatA te sarvane ' jANIne huM tyAga karU chuM. [10]nirmamapaNAne viSe udyamavaMta thaelo huM mamatAno samasta prakAre tyAga karuM chuM. eka mAre AtmAnuM ja AlaMbana che, bIjuM sarva vosirAvuM chuM. 11]mArUM je jJAna te mAro AtmA che, AtmA teja mAruM darzana ane cAritra che, AtmA ja paccakakhANa che. AtmA ja mArUM saMyama ane AtmA ja mAro yoga che. [12]mUlaguNa ane uttaraguNa je meM pramAdathI na ArAdhyA hoya te sarvane huM niMdu chuM ane AgAmI kAlane viSe thanArAthI huM pAcho vaLuM chuM. [13-16]huM ekalo chuM, mArUM koI nathI, ane huM paNa koIno nathI ema adIna cittavALo AtmAne zikSA Ape. jIva ekalo upaje che, ane ekalo nAza pAme che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA -16 25 ekalAne maraNa hoya che ane ekalo ja jIva kamaraja rahita thaI mokSa pAme che. ekalo karma kare che, tenuM phala paNa ekalo ja anubhave che, ekalo janme che ne mare che ne paralokamAM ekalAja utpanna thAya che. jJAna, darzana, lakSaNavaMta ekalo mAro AtmA zAzvato che; bAkInA mArA bAhya bhAva sarve saMyogarUpa che. [17]jenuM mULa saMyoga che evI dukhanI paraMparA jIva pAmyo te mATe sarva saMyoga saMbaMdhane trividhe vosirAvuM chuM. [18]asaMyama, ajJAna, mithyAtva, ane jIva tathA ajIvane vize mamatva, tene huM niMdu chuM ane gurUnI sAkSIe gaNuM chuM. [19]mithyAtvane sArI rIte jANuM chuM. tethI sarva asatya vacanane ane sarva thakI mamatAne chAMDuM chuM ane sarvane khamAvuM chuM. 20]je je ThekANe mArA aparAdho thaelA jinezvara bhagavAna jANe che sarva prakAre upasthita thaelo huM te aparAdhane temaja AlocuM chuM. [21]utpanna eTale vartamAnakAlanI, anutpana eTale bhaviSyakAlanI mAyA bIjIvAra na karuM e rIte Alocana niMdana ane gaha vaDe tyAga karUM chuM. [22]jema bolatuM bALaka kArya ane akArya badhue saraLa paNe kahI de tema mAyA ane madavaDe rahita purUSa sarva pApa Aloce. [23]jema dhI vaDe siMcelo agni dIpe tema saraLa thaelA mANasane AloaNa zuddha thAya ane zuddha thaelAne vize dharma sthira rahe temaja parama nivarNi eTale mokSane te pAme. [24] zalya sahita mANasa siddhi pAme nahi, ema pApa mela kharI gaelA (vItarAga) nA zAsanamAM kaheluM che, mATe sarva zalyane udvarIne kaleza rahita evo jIva siddhi pAme che. 25-26ghaNuM paNa bhAva zalya gurUnI pAse AlovIne niHzalya thaI saMthAro (aNazaNa) Adare to teo ArAdhaka thAya che. jeo thoDuM paNa bhAva zalya gurUnI pAse na Alove te atyaMta jJAnavaMta chatAM paNa ArAdhaka na thAya. [27]kharAba rIte vApareluM zastra, viSa, duSpayukata vaitAla duSyayukta yaMtra, ane pramAdathI kopelo sApa tevuM kAma na kare. (jevuM bhAva zalya kare.) [28-29]je kAraNathI aMta kALe aNaudvareluM bhAva zalya durlabha bodhipaNuM ane anaMta saMsArIpaNuM kare te kAraNathI gArava rahita jIvo punarbhava rUpI latAonA mULa sarakhA mithyAdarzana zalya, mAyA zalya ane niyANa zalyane uddhare [3]jema bhArano vahana karanAro mANasa bhAra utArIne haLavo thAya tema pApano karanAro mANasa AlocanA ane niMdA karIne ghaNo ja haLavo thAya che. [31-32] mArgane jANanArA gurU tenuM je prAyazcita kahe che te anavasthAnA (-ayogya) prasaMganI bIkavALA mANase temaja anusaravuM. te mATe je kaMI akArya karyuM hoya te sarva chupAvyA sivAya dasa doSa rahita jema thayuM hoya temaja kahevuM joIe. [33]sarva prANIonA AraMbha, sarva asatyavacana, sarva adattAdAna, sarva Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 mahApaccakakhANa-[34] mithuna ane sarva parigrahano huM tyAga karUM chuM. [34]sarva azana ane pAnAdika caturvidha AhAra ane je bAhya pAtrAdi) upadhi ane kaSAyAdi abhyatara upadhi te sarvane trividha vosirAvuM chuM. [32]vanamAM, dukALamAM athavA moTo roga utpanna thaye chate je vrata pALyuM ane na bhAMgyuM te zuddha pALyuM samajavuM. [36]rAge karIne, dveSe karIne athavA pariNAme karIne je paccakhANa duSita na karyuM te kharekhara bhAva vizuddha paccakhANa jANavuM. [37-38]A anaMta saMsArane viSe navI navI mAtAonAM dUdha jIve pIdhAM che. samudranA pANIthI paNa vadhAre thAya che. te te jAtiomAM vAraMvAra meM ghaNuM rUdana karyuM te netranA AsuMnuM pANI paNa samudranA pANIthI vadhAre jANavuM. [39]evo koI paNa vALanA agra bhAga jeTalo pradeza nathI ke jyAM saMsAramAM bhamato jIva janmyo nathI ane maryo nathI. | [40]lokane viSe kharekhara corAzI lAkha jIvayoniyo che. temAMnI ekeka yonimAM jIva anaMtI vAra utpanna thayo che. [41]urdhvalokane viSe, adholokane viSe ane tiryalokane viSe huM ghaNAM bAla maraNa pAmyo chuM, to te maraNone saMbhArato paMDitamaraNe huM marIza. [42]mArI mAtA, mArA pitA, mArA bhAI, mArI bena, mAro putra, mArI putrI, e badhAne saMbhArato huM paMDita maraNa marIza. [43]saMsAramAM rahelAM ghaNI yonimAM nivAsa karatA mAtA, pitA ane baMdhuo vaDe Akho loka bharelo che, te tArUM trANa tathA zaraNa nathI. [4]jIva ekalo karma kare che, ane te ekalo ja mAThAM karelAM pApanA phaLane bhogave che, ane ekalo ja jarA maraNavALA catugatirUpa gahana vanamAM bhame che. 4i5-48] narakamAM janma ane maraNa uga karanArAM che, narakamAM aneka vedanAo che tiryaMcanI gatimAM uganA karanArA janma ane maraNa che, athavA aneka vedanAo che manuSyanI gatimAM janma ane maraNa che athavA vedanAo che. devalokamAM janma, maraNa uga karanAra che ane devalokathI cyavana thAya che e sarve saMbhArato huM paMDita maraNa marIza. [49] eka paMDita maraNa bahu seMkaDo janmone (maraNone) chede che. te maraNe maravuM joIe ke je maraNa vaDe marelo zubha maraNavALo thAya. [50] jinezvara bhagavAnoe kaheluM zubha maraNa eTaleke -paMDita maraNa tene zuddha ane zalya rahita evo huM pAdApigama aNazaNa laI kayAre pAmIza? [51]sarva bhava saMsArane viSe pariNAmanA prasaMga vaDe cAra prakAranA pudgalo meM bAMdhyA ane ATha prakAranA karmono samudAya meM bAMdhyo. [para-54]saMsAracakrane viSe te sarve pudgalo meM ghaNI vAra AhArapaNe laI parINamAvyA to paNa tati thaI nahi. AhAranA nimitte huM sarva naraka lokane viSe ghaNI vAra upanyo chuM temaja sarva pleccha jAtiyomAM upanyo chuM.AhAranA nimitte Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 gAthA56 matsya bhayaMkara narakane viSe jAya che. tethI sacitta AhAra manavaDe paNa prArthavAne yukta nathI. [papa-patRNa ane kASTavaDe jema agni, athavA hajAro nadIo vaDe jema lavaNa samudra tRpta thato nathI tema A jIva kAma bhogo vaDe tRpta thato nathI.-- tema A jIva dravya vaDe tRpta thato nathI. -- tema jIva bhojanavidhivaDe tRpta thato nathI. [58]vaDavAnala jevA ane duHkhe pAra pAmIe evA aparimita gaMdha mAlyavaDe A jIva tRpta thaI zakato nathI. [59]avidagdha (mUkha) evo A jIva atIta kAlane viSe ane anAgatA kAlane viSe zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza karI tRpta na thayo ane thaze nahIM. [60]devakurU, uttarakurUmAM utpanna thaelAM kalpavRkSothI maLelA sukhathI temaja manuSya vidyAdhara ane devone viSe utpanna thaelA sukhavaDe A jIva tRpta thayo nahi. [1]khAvAvaDe temaja pIvAvaDe A AtmA bacAvAto nathI, jo durgatimAM na jAya to nikSe bacAvAelo kahevAya. [2]devendra ane cakravartipaNAnA rAjyo tathA uttama bhogo anaMtIvAra pAmyA paNa teo vaDe huM tRpti pAmyo nahi. [3] dUdha, dahIM ane zeraDInA rasa samAna svAdiSTa moTA samudrone viSe ghaNIvAra huM utpanna thayo to paNa zItaLajaLavaDe mArI tRSNA na chIpI. [64]mana, vacana ane kAyA e traNa prakAre kAmabhoganA viSayasukhonA atula sukhane meM bahuvAra anubhavyAM to paNa sukhanI tRSNA zamI nahi. dipo je koI prArthanA meM rAga dveSane vaza thaI pratibaMdha karI ghaNA prakAre karI hoya te huM niMduM chuM ane gurUnI sAkSIe gaNuM chuM. [66]mohajAlane haNIne, AThakamanI sAMkaLane chedIne ane janma maraNarUpI ArahaTTane bhAMgIne tuM saMsArathI mUkAIza. - [9] pAMca mahAvratane trividhe trividha aropIne mana vacana ane kAya guptivALo sAvadhAna thaI maraNane Adare. 68-70]krodha, mAna, mAyA, lobha, prema temaja dveSane tyajIne apramatta evo huM tathA kalaha, abhyAkhyAna, cADI. ane paranI niMdAne tyAga karato ane traNa guptivALo huM tathA pAMca Idriyone saMvarIne ane kAmanA pAMca (zabdAdi) guNone rUMdhIne deva gurUnI atiAzAtanAthI bIto huM mahAvratanuM rakSaNa karyuM. 1 [71]kRSNalezyA, nIlalezyA, kApotalezyA, ane A rIdra dhyAnane varjato thako guptivALo temaja tejovezyA, padamUlezyA ane zukalalezyA tathA ane zukaladhyAnane Adarato ane te sahita paMcamahAvratanuM rakSaNa karuM [73]manavaDe mana satyapaNe, vacana satyapaNe ane kartavya satyapaNe e traNa prakAre satya paNe pravartato tathA jANato paMcamahAvratanuM rakSaNa karuM chuM. [74]sAta bhayathI rahita cAra kaSAyane rokIne, ATha madanA sthAnaka rahita thaelo huM paMcamahAvratanuM rakSaNa karuM Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 mahApaccakkhANa-pi [35]traNa gupti, pAMca samitI, paccIsa bhAvanAo, jJAna ane darzanane Adarato ane te sahita huM paMcamahAvratanuM rakSaNa karUM . [76e pramANe traNa deDathI virakta, trikaraNa zuddha, traNa zalyathI rahita ane vividhe apramatta evo huM paMcamahAvratanuM rakSaNa karUM . [77]sarva saMgane samyaka prakAre jANuM chuM. mAyA zalya, niyANa zalya, ane mithyAtva zalya rUpa traNa zalyone trividhe TALIne traNa guptio ane pAMca samitIo mane rakSaNa ane zaraNa ho. [78-79jema samudranuM cakravAla kSobhe tyAre samudrane viSe ranathI bharelA vahANane kRta karaNa ane buddhivALA vahANavaTIo rakSaNa kare che. tema guNa rUpI ratnavaDe bhareluM pariSaha rUpI kallolo vaDe kSobhAyamAna thavA zarU thaeluM tArUpI vahANa upadeza rUpa AlaMbanavAlA dhIra purUSo ArAdhe che. . [80-82jo A pramANe AtmAne viSe vatano bhAra mUkanAra, zarIrane viSe nirapekSa ane parvatanI guphAmAM rahelA evA te satparUSo potAnA arthane sAdhe che. jo parvatanI guphA, parvatanI karADa, ane viSama sthAnakomAM rahelA, dhIrajavaDe atyaMta taiyAra rahelA te saMpurUSo potAno artha sAdhe che. to kema sAdhuone sahAya ApanAra evA anyoanya saMgrahanA baLavaDe eTale vaiyAvacca karavAvaDe paralokanA arthe potAno artha na sAdhI zake ? (sAdhI zake.) [3]alpa, madhura, ane kAnane gamatuM A vItarAganuM vacana sAMbhaLatA jIve sAdhuonI madhye potAno artha sAdhavA kharekhara samartha thaI zakAya. [84]dhIrapurUSoe prarUpelo, sapurUSoe sevelo ane khUba muzkela potAnA arthane je zilAtalane viSe rahelA purUSo sAdhe che teo dhanya che. []pUrve jeNe saMjama joga pALyo na hoya, ane maraNa kALane viSe samAdhi Icchato hoya te viSaya sukhamAM lInaAtmA parisaha sahana karavAne samartha thato nathI. [87]pUrve jeNe saMyama yoga pALyo hoya, maraNanA kAle samAdhine Icchato hoya, ane viSaya sukha thakI AtmAne nIvAryo hoya te purUSa parisahane sahana karavAne samartha thaI zake. [88pUrve saMyama yoga ArAdhyo hoya, te niyANA rahita buddhipUrvaka ' vicArIne, kaSAyane TALIne, sajja thaIne maraNane aMgIkAra kare. | [49]je jIvoe samyaka prakAre tapa karyo hoya te jIvo potAnAM AkarAM pApa karmone bALavAne samartha thaI zake che. [0]eka paMDita maraNane AdarIne te asaMbhrAMta supurUSa jaladIthI anaMta maraNono aMta karaze. [91-92eka paMDita maraNa ! ane tenAM kevAM AlaMbana kahyAM che? e badhAM jANIne AcAryo bIjA konI prazaMsA kare. pAdapopagama aNazaNa, dhyAna ane bhAvanAo te AlaMbana che, e jANIne (AcAya) paMDita maraNane prazaMse che. [3] IdriyanI sukha zAtAmAM Akula, viSama parisahane sahevAne paravaza thaI Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82-me gaelo ane saMyama jeNe nathI pALyuM evo klaba (kAyara) mANasa ArAdhanAnA vakhate muMjhAya che. [4]lajjAvaDe, gAravavaDe ane bahu zrutanA mada vaDe jeo potAnuM pApa gurUone kahetA nathI teo ArAdhaka thatA nathI. 29 [5]duSkara kriyA karanAra sujhe, mArgane jANe, kIrtine pAme ane potAnAM pApa chupAvyA vinA tenI niMdA kare mATe ArAdhanA zreya-kalyANakArI bhalI kahI che. [96]taraNAMno saMthAro athavA prAzuka bhUmi te vizuddhinuM) kAraNa nathI, paNa je manuSyano AtmA vizuddha hoya teja kharo saMthAro kahevAya. [9]jina vacanane anusaratI zubhadhyAna ane zubhayogamAM lIna evI mArI mati thAo, jema te deza kAlane viSe paMDita thayelo AtmA deha tyAga kare. [98]jinavara vacanathI rahita ane kriyAne viSe ALasu koI muni jyAre pramAdI thAya tyAre IMdriyo rUpI coro (tenA) tapa saMyamano nAza kare che. [9]jina vacanane anusaratI mati vALo purUSa je veLA saMvaramAM peThelo hoya te veLA vAyarA sahita agninI peThe mUla ane DALakhAM sahita karmane bALI mUke che. [100]jema vAyu sahita agni lIlA vanakhaMDanAM vRkSone paNa bALe che, tema purUSAkAra (udyama) sahita mANasa jJAnavaDe karmano kSaya kare che. [101]ajJAnI ghaNA kroDo varSe karIne je karma khapAve che te karmane traNa guptie gupta jJAnIpurUSa eka zvAsozvAsa mAtramAM khapAve che. [102-105]kharekhara maraNa pAse Avye chate bAraprakAranuM zrutaskaMdha (dvAdazAMgI) sarva majabuta paNa samartha cittavALA mANasathI ciMtavI zakAya nahi. vItarAganA zAsanamAM eka paNa padane viSe je saMvega kare che te tenuM jJAna che, jenAthI vairAgya pamAya che. vItarAganA zAsanamAM eka paNa padane viSe je saMvega karAya che, tenAthI te mANasa mohAlane adhyAtmayoga vaDe chede che. vItarAganA zAsanamAM eka paNa padane viSe je saMvega kare che, te purUSa niraMtara vairAgya pAme che. tethI samAdhi maraNe teNe maravuM. [106]jenAthI vairAgya thAya te te kArya sarva Ada2vaDe karavuM joIe. jethI saMvegI jIva saMsArathI mukta thAya che ane asaMvegI jIvane anaMto saMsAra thAya che. [107]jinezvara bhagavAne prakAzelo A dharma huM samyak prakAre trividha saddahuM (kAraNa ke )te trasa ane sthAvara prANIne hitakAraka che ane mokSa nagarano rasto [108-109]huM zramaNa chuM sarva arthano saMyamI chuM jinezvara bhagavAne je je niSedheluM che te te sarva temaja upadhi, zarIra ane caturvidha AhArane mana vacana ane kAyAvaDe huM bhAvathI vosirAvuM chuM. [110]mana vaDe je ciMtavavA yogya nathI te sarva huM trividhe vosirAvuM chuM. [111-113] asaMyamathI viramavuM, upadhinuM viveka karaNa, (tyAga karavuM), upazama, ayogya vyApArathI viramavuM, kSamA, nirlobhatA ane viveka... A ' Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 mahApaccakhANa-[117] paccakhANane rogathI pIDAelo mANasa ApattimAM bhAvavaDe aMgIkAra karato ane bolato samAdhi pAme che. e nimittane viSe jo koI mANasa paccakakhANa karIne kAla kare to A eka paNa pada vaDe paccakakhANa karAvavuM. [114]mane arihaMta, siddha, sAdhu, cuta ane dharma e maMgala che, temanuM zaraNa pAmelo huM sAvadya (pApakama) ne vosirAvuM chuM. [115-119] arihaMto -- siddho - AcAryo - upAdhyAyo ane sAdhuo mane maMgala che ane arihaMto mArA deva che, te arihaMtonI stuti karIne huM pApa vosirAvuM chuM. [12]siddhono, arihaMtono, ane kevalIno bhAva vaDe Azaro laIne athavA madhyanA game te eka pada vaDe ArAdhaka thavAya che. [121]vaLI jene vedanA utpanna thaI che evA sAdhu hadayavaDe kAMIka ciMtave, ane kAMIka AlaMbana karIne te muni duHkhane sahana kare. [122]vedanAo utpanna thAya tyAre A te zI vedanA ? ema jANI khame athavA kAMIka AlaMbana karIne te duHkhanI vicAraNA kare. [123]pramAdamAM vartatA meM narakomAM utkRSTI vedanAo anaMtI vAra pAmI che. [124]abodhipaNuM pAmIne meM A karma karyuM A junuM karma huM anaMtIvAra pAmyo che. [25]te te dukhanA vipAkovaDe tyAM tyAM vedanA pAme chate aciMtya jIva pUrve ajIva karAyo nahi. [12]apratibaddha vihAra, vidvAna mANasoe prazaMseluM ane mahApurUSa seveluM evuM jinabhASita jANIne apratibaddha maraNa aMgIkAra kare. [127]jema chellA kALe chellA tIrthakara bhagavAne udAra upadeza Apyo ema huM nizcaya mArgavALuM apratibaddha maraNa aMgIkAra karuM chuM. [12.8-12-batrIsa bhede yoga saMgrahanA baLa vaDe saMyama vyApAra sthira karI ane bAra bhede taparUpa nehapAne karI, saMsArarUpI raMga bhUmikAmAM dhIrajarUpI baLa ane udyama rUpI bakhatara paherI sajja thaelo tuM moharUpI malane haNIne ArAdhanA rUpI jaya patAkA haraNa kara. [13]vaLI saMthArAmAM rahelA sAdhu jUnAM karma khapAve che. navAM karma bAMdhatA , nathI ane karma vyAkuLatArUpI velaDIne chede che. [131]ArAdhanAno viSe sAvadhAna evo suvihita sAdhu samyak prakAre kAla karIne utkRSTA traNa bhava atikramIne nivaNi (mokSa) pAme. [13]uttama purUSoe kaheluM, sapurUSoe seveluM, ghaNuM ja AkarUM anasana karIne nirvidhyapaNe jayapatAkA meLava. [133]he dhIra ! jema te deza kAlane viSe subhaTa jayapatAkAnuM haraNa kare tema sUtrArthane anusarato ane saMtoSa rUpI nizcala sannAha (bakhtara) paherIne sajja thaelo tuM jayapatAkAnuM haraNa kara. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA -134 [134]cAra kaSAya, traNa gArava, pAMca Idriyano samUha ane parisaha rUpI phojane haNIne ArAdhanA rUpa jayapatAkAne tuM haraNa kara. [13pahe AtmA ! jo tuM apAra saMsAra rUpI mahodadhi taravAne IcchA rAkhato hoya to huM ghaNuM jIvuM athavA zIdhra maraNa pAmuM evuM nize vicArIza nahi. [13]jo sarva pApakarmane kharekhara vistAravAne Icche che, to jina vacana, jJAna, darzana, cAritra ane bhAvane viSe udyamavaMta thavAne jAgRta thA. [133-139]'darzana, jJAna, cAritra, tapa ema ArAdhanA cAra bheda thAya, vaLI te ArAdhanA utkRSTa, madhyama, jadhanya ema traNa bhede thAya. paMDita purUSa cAra bheda vALI utkRSTa ArAdhanAne ArAdhIne karma 2ja rahita thaIne teja bhave siddhi pAme * ane cAra bhede jadhanya ArAdhanAne ArAdhIne sAta athavA ATha bhava saMsAramAM karIne mukti pAme. [140]mAre sarva jIvane viSe samatA che, mAre koInI sAthe vera nathI huM sarva jIvone khamuM chuM. ane sarva jIvone khamAvuM chuM. [141]dhIra ne paNa maravAnuM che ane kAyarane paNa avazya karavAnuM che baMnene maravAnuM che to dhIrapaNe maravuM uttama. [142]suvihita sAdhuM e paccakakhANa samyapha prakAre pALIne vaimAnika deva thAya athavA siddhi pAme. muni dIparatnasAgare karela gurjarachAyA pUrNa thaI mahApaccakakhANa payagno gurjarachAyA pUrNa trIjo payagno gurjarachAyA pUrNa Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [32] namo namo nimmala daMsaNassa paMcama gaNadhara zrI sudharmAsvAmine namaH 27 bhattapariNA-paINyaM cothu prakirNaka-gurjara- chAyA [1]mahAatizayavaMta ane mahAprabhAvavAlA muni mahAvIra svAmIne vAMdIne potAne tathA 52ne smaraNa karavA arthe bhakta parizA huM kahuM chuM. [2]saMsArarupI gahana vanamAM bhamatAM pIDAelA jIvo jenA Azare mokSa sukhane pAmeche te kalpavRkSanA udyAna sarakhuM sukhane ApanArUM jaina zAsana jayavaMtu varte. [3]durlabha manuSyapaNuM ane jinezvara bhagavAnanuM vacana pAmIne satpurUSoe zAzvatA sukhanA eka 2sIka evA ane jJAnane vazavartI thavuM joIe. [4]je sukha Aja thavAnuM che te kAla saMbhAravA yogya thavAnuM che, te mATe paMDita purUSo upasarga rahita mokSanuM sukha vAMche che. [5]paMDita purUSo mANasanuM ane devatAonuM je sukha che tene paramArtha thakI duHkha ja kahe che, kemake te pariNAme dArUNa ane azAzvata che. tethI te sukha vaDe saryuM. (arthAt te sukhanuM kAma nathI) [6]jinavacanamAM nirmala buddhivALA mANasoe zAzvatA sukhanuM sAdhana je jinendronI AjJAnuM ArAdhana che te AjJA pALavA vize udyama karavo. [9] te jinezvaroe kahelA jJAna, darzana cAritra, ne tapa teonuM je ArAdhana te ja ahiM AjJAnuM ArAdhana kaheluM che. [8]dikSA pAlanamAM tatpara (apramatta) AtmA paNa maraNane avasare sUtramAM kahyA mujaba ArAdhanA karato thako saMpUrNa ArAdhakapaNuM pAme. [9] maraNarUpI dharma nathI evA dhairyavaMtoe (vItarAgoe) te udyamavaMtanuM maraNa bhakta parizA maraNa, IMginI maraNa, ane pAdapopagama maraNa ema traNa prakAre kaheluM che. [10-11]bhakta parizA maraNa be prakAranuM cheH- savicAra ane avicAra. saMlekhanA vaDe durbala zarIravALA udyamavaMta sAdhunuM savicAra. (bhakta parizA maraNa ane parAkrama rahita sAdhune saMlekhanA karyA vinA je maraNa thAya te avicAra bhakta parikSA maraNa kahIe. te avicAra bhakta parijJA maraNane yathAmati huM kahIza. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-12 33 [12]dhIraja bala rahita, akAla maraNanA karanArA ane amRta (atIcAra) nA karanArA evA niravadya vartamAna kAlanA yatione upasargarahita maraNa yogya che. [13]upazama sukhane viSe abhilASavALo, zoka ane hAsya rahita, potAnA jIvitane viSe AzA rahita, viSaya sukhanI tRSNA rahita, ane dharmane viSe udyama karatAM jene saMvega thaelo che evo (bhakta parijJA maraNane yogya che.) [14] jeNe maraNanI avasthA nice karI che jeNe saMsAranuM vyAdhigrasta ane nirguNapaNuM jANyuM che, evo bhavya yati athavA gRhastha bhaktaparijJA maraNane yogya jANavo. [12]vyAdhi jarA ane maraNarUpI magarovALo, niraMtara janmarUpI pANInA samUhavALo, pariNAme dArUNa duHkhane ApanAro saMsArarUpI samudra ghaNo duraMta che, e khedanI vAta che. [16]pazcAtApathI pIDAelo, jene dharma priya che, doSane niMdavAne tRSNAvALo, tathA doSa ane duzIlapaNA vaDe paNa sahita evA pAsatkAdika paNa anasanane yogya che. [17-18]A anazana karIne harSa sahita vinaya vaDe gurUnA caraNakamaLa AgaLa AvI hastakamala mukuTa peThe kapALe lagADI gurU vAMdIne A pramANe kahe. he sapurUSa ! bhakta parijJArUpa uttama vahANa upara caDhIne niyamika gurU vaDe saMsArarUpI samudrane taravAne huM IcchuM chuM. [19-22]dayArUpa amRta rasathI suMdara te gurU paNa tene kahe che ke-(he vatsa !) AlocaNa laI, vrata ucarI, sarvane khamAvavApUrvaka, bhakta parijJA aNazaNane aMgIkAra kara. Icche ! ema kahIne bhakti ane bahumAna vaDe zuddha saMkalpavAlo, gayelA anarthavALA gurUnA caraNa kamalane vidhipUrvaka vAMdIne. potAnA zalyane uddharavAne Icchato, saMvega (mokSano abhilASa) ane udvega (saMsAra choDavAnI IcchA) thakI tIvra zraddhAvALo zuddhine mATe je kaMI kare te vaDe te mANasa ArAdhaka thAya. have te AloyaNanA doSe karIne rahita, bALakanI jema bacapaNanA vakhatathI jevuM AcaraNa karyuM hoya tevuM samyaka prakAre Alocana kare. 23-24]AcAryanA samagra guNe sahita AcArya prAyazcita Ape tyAre, samyaka prakAre te prAyazcitatapa AdarIne nirmalabhAvavALo te ziSya pharIne kahe. dArUNa duHkharUpa jalacara jIvonA samUhathI bhayaMkara saMsArarUpI samudramAMthI tAravAne samartha evA gurU mahArAja nirvighna vahANa samAna mahAvratane viSe amane mUko. (sthApo) [2pIjeNe kopane khaMDyo che tevo akhaMDa mahAvratavAlo te yati che, to paNa pravrajyA vatanI upasthApanAne yogya te che. [2]svAmInI sArI pAlana karelI AjJAne jema cAkaro vidhi vaDe banAvIne pAchI Ape che, tema jIvana paryaMta cAritra pALIne te paNa gurUne e pramANe jaNAve che. [27]jeNe aticAra sahita vrata pALyuM tathA AkudI (kapaTa) daDe vrata khaMDayuM evA paNa samyaka upasthita thaelA tene ziSyane) upasthApanA karI che. [3] Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 bharapariNA- [28] [28]tyAra pachI mahAvratarUpa parvatanA bhArathI namelA mastakavALA te ziSyane sugurU vidhi vaDe mahAvratanI AropaNA kare. [29have dezavirati zrAvaka samakitane viSe rakta ane jinavacanane vize tatpara hoya tene paNa zuddha aNuvato maraNa vakhate AropaNa karAya che. [30]niyANA rahita ane udAra cittavAlo, harSane lIdhe vistAra pAmyAM che romarAjI jenAM evo te gurUnI, saMghanI ane sAdharmikanI niSkapaTa bhakti vaDe pUjA kare. [31]pradhAna jinendra prasAda, jinabiMba, ane uttama pratiSThAne viSe tathA prazasta pustaka lakhAvavAmAM, sutIrthamAM ane tIrthaMkaranI pUjAne vize zrAvaka potAnA dravyane vApare. [32-33]jo te zrAvaka sarva virati saMyamane viSe prItivALo, viruddha mana (vacana) ane kAyAvAlo, svajana kuTuMbanA anurAga rahita, viSaya upara khedavALo ane vairAgyavALo. te zrAvaka saMthArA rUpa dIkSAne aMgIkAra kare ane niyama vaDe doSa rahita sarvaviriti rUpa pAMca mahAvrate pradhAna sAmAyika cAritrane aMgIkAra kare. [34-35]have te sAmAyika cAritra dhAraNa karanAro ane mahAvratane aMgIkAra karanAro je sAdhu tathA chelluM paccakhANa karuM evA nizcayavALo deza virati zrAvaka. moTA guNo vaDe mahAna gurUnA caraNa kamalamAM mastaka vaDe namaskAra karIne kahe che ke he bhagavan! tamArI anumatithI bhakta parijJA aNazaNa huM aMgIkAra karuM chuM 3i6-39]ArAdhanA vaDe tene (aNasaNa lenArane) ane potAne kalyANa thAya tema divya nimitta vaDe jANIne, AcArya aNasaNa levarAve, nahi to nimitta joyA vinA levAya to) doSa lAge. tyAra pachI te gurU utkRSTa sarva dravyo potAnA ziSyane dekhADIne traNa prakAranA AhAranAM jAvajUjIva sudhI paccakakhANa karAve. te (utkRSTAM dravyone) joIne bhava samudranA kAMThe pahoMcelA mAre AnA vaDe zuM kAma che ema koI jIva ciMtave, koI jIva dravyanI IcchA hoya te bhogavIne saMvega pAmyo chatAM e pramANe ciMve. zuM meM bhogavIne chAMDayuM nathI, je pavitra padArtha hoya te pariNAme azuci che ema jJAnamAM tatpara thaIne zubha dhyAna kare, je viSAda pAme tene AvI coyaNA (preraNA) ApavI [40]udaramalanI zuddhine arthe samAdhipAna (sAkara vigerenuM pANI) ene sAruM hoya to te madhura pANI paNa tene pAvuM ane thoDuM thoDuM virecana karAvavuM. [41-42]elacI, taja, nAgakesara ane tamAlapatra sAkaravALuM dUdha kaDhIne kaThuM karI pAIe te samAdhi pANI kahIe. (e pIvAthI tApa upazame) tyAra pachIHphophalAdika dravya karIne madhura auSadhanuM virecana karAvavuM joIe. kema ke e rIte udarano agni holavAvAthI A (aNazaNano karanAro) sukhe samAdhi pAme che. 4i3anazana karanAra tapasvI jAvajIva sudhI traNa prakAranA AhAra (azana, khAdima, ane svAdima) ne ahIM vosirAve che, ema niyamiNA karAvanAra AcArya saMghane nivedana kare. [44]te (tapasvI) ne ArAdhanA sabaMdhi sarva vAta nirUpasarga paNe pravarte te Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-44 35 mATe sarva saMghe baneM chappana zvAsozvAsano kAussaga karavo. [45-46]tyAra pachI te AcArya saMghanA samudAyamAM caityavaMdana pUrvaka vidhi vaDe te kSepaka (tapasvI) ne caturvidha AhAranuM paccakhANa karAve. athavA samAdhine arthe traNa prakAranA AhArane sAgArapaNe paccakakhe. tyAra pachI pIne paNa avasare vosirAve. [47]tyAra pachI mastaka namAvI potAnA be hAthane mastake mukuTa samAnakarIne te (aNazaNa karanAra) vidhi vaDe saMvega pamADato sarva saMghane khamAve. [48]AcArya, upAdhyAya, ziSya, kula ane gaNa upara meM je koI kaSAya kSahioya, te sarve huM trividha (mana, vacana, kAyA vaDe) khamAvuM chuM. [49]he bhagavan! mArA sarve aparAdhanA pada (vAMka), huM namAvuM chuM mATe mane khamo huM paNa guNanA samUhavALA saMghane zuddha thaIne khamAvuM chuM. [50]A rIte vaMdana, khAmaNAM ane svaniMdAo vaDe so bhavanuM upArjeluM kamI eka kSaNa mAtramAM mRgAvatI rANInI peThe kSaya kare che. [pa0-papahave mahAvratane viSe nizcala rahelA, jinavacana vaDe bhAvita manavALA, AhAranAM paccakhANa karanAra ane tIvra saMvega vaDe manohAra te (aNasaNa karanAra)ne. aNazaNanI ArAdhanAnA lAbhathI potAne kRtArtha mAnanArA tene AcArya mahArAja pAparUpI kAdavane oLaMgavAne lAkaDI samAna zIkhAmaNa Ape che. vadhyuM che kugraha (kadAgraha) rUpI mUla jenuM evA mithyAtvane mUlathakI ukheDI nAMkhI he vatsa ! paramatattva evA samyakatvane sUtranItie vicAra. vaLI guNanA anurAga vaDe vItarAga bhagavAnanI tIvra bhakti kara. tathA pravacananA sAra evA pAMca namaskArane viSe anurAga kara. suvihita sAdhune hitanA karanAra svAdhyAyane viSe haMmezAM udyamavaMta thA, ane nitya pAMca mahAvratanI rakSA Atma samakSa kara. [56-59]moha vaDe karIne moTA ane zubhakarmane viSe zalya samAna niyANa zalyano tuM tyAga kara, ane manIMdronA samUhamAM niMdAela Idriya rUpI mRgeMdrone tuM dama nivaNa sukhamAM aMtarAyabhUta, narakAdine viSe bhayaMkara pAtakAraka ane viSaya tRSNAmAM sadA sahAya karanAra kaSAyo rUpI pizAcone haNa. kALa nahIM pahoMcate ane hamaNAM thoDuM cAritra bAkI rahe chate, moha rUpI mahA vairIne vidAravAne mATe khaga ane lAThI (DAMga) samAna hita zikSAne tuM sAMbhala. saMsAranA mULa bIjabhUta mithyAtvano sarva prakAre tyAga kara, samyakatvane viSe daDha cittavAlo thaI, namaskAranA dhyAnane viSe kuzala thA. [0] jema mANaso potAnI tRSNA vaDe mRgatRSNAne viSe (jhAMjhavAnA jalamAM) pANI mAne che, tema mithyAtvathI mUDha manavAlo kudharma thakI sukhanI IcchA kare che. [61]tIvra mithyAtva jIvone je mahA doSa kare che, te doSa agni, viSa ke kRSNa sapa paNa karatA nathI. [62]mithyAtvathI mUDha cittavALo sAdhu upara dveSa rAkhavA rUpI pApathI turUmaNi nagarInA dattarAjAnI peThe tIvra duHkha A lokamAM ja pAme che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 bharapariNA - [3] [3]sarva duHkhano nAza karanAra samyakatvane viSe tuM pramAda na karIza, kAraNa ke samyakatvane AdhAre jJAna, tapa, vIrya ane cAritra rahelAM che. [64]jevo tuM padArthanA upara anurAga kare che, premano anurAga kare che ane sadgaNanA anurAgane viSe rakta thAya che. tevo ja jinazAsanane viSe hamezAM dharmanA anurAga vaDe rakta thA. [65-66]samyakatvathI bhraSTa te sarvathI bhraSTa jANavo paNa cAritrathI bhraSTa thayelo badhAMthI bhraSTa thato nathI, kema ke samyakatva pAmelA jIvane saMsArane viSe jhAjhuM paribhramaNa nathI. darzana thakI bhraSTa te bhraSTa jANavo, kAraNa ke samyakatvathI paDelAne mokSa nathI. cAritrathI rahita jIva mukti pAme che, paNa samakitathI rahita jIva mokSa pAmatA nathI. [7]zuddha samakti chate avirati jIva paNa tIrthakara nAma karma upArjana kare che. jema AgAmI kALamAM kalyANa thavAnuM che jemanuM evA harivaMzanA prabhu eTale kRSNa mahArAja ane zreNika vigere rAjAoe tIrthaMkara nAmakarma upArjana karyuM tema. [68]nirmala samyakatvavALA jIvo kalyANanI paraMparAne pAme che. kema ke) samyagdazana rUpI ratna sura ane asura lokane viSe amUlya che. [69]traNa lokanI prabhutA pAmIne paNa kALe karIne jIva paDe che. paNa samyakatva pAme chate jIva akSaya sukhavALA mokSa pAme che. [70-72] arihaMta siddha, caitya, jina pratimA) pravacana-siddhAMta, AcArya ane sarva sAdhuone viSe mana, vacana ane kAyA e traNa kAraNa vaDe zuddha bhAvathI tIvra bhakti kara. ekalI jinabhakti paNa durgatine nivAravAne samartha thAya che ane siddhi pAme tyAM sudhI durlabha evA sukhonI paraMparA thAya che. vidyA paNa bhaktivaMne siddha thAya che ane phaLane ApanArI thAya che. to vaLI zuM mokSanI vidyA abhaktivaMtane siddha thAya? 73] te ArAdhanAonA nAyaka vItarAga bhagavAnanI je mANasa bhakti nA kare te mANasa ghaNo paNa udyama karato DAMgarane Ukhara bhUmimAM vAve che. * [74]ArAdhakanI bhakti na karato chatAM paNa ArAdhanAne Icchato mANasa bI vinA dhAnyanI ane vAdaLAM vinA varasAdanI IcchA kare che. [35]rAjagRha nagaramAM maNiAra zeThano jIva je deDako thayo hato tenI jema zrI jinezvara mahArAjanI bhakti uttama kulamAM utpatti ane sukhanI niSpati kare che. 7i6]ArAdhanApUrvaka, bIje ThekANe citta rokayA vinA, vizuddha lezyAthI saMsAranA kSayane karanAra navakArane tuM mukato nahi. [77]maraNanI vakhate jo arihaMtane eka paNa namaskAra thAya to te saMsArano nAza karavAne samartha che ema jinezvara bhagavAne kaheluM che. [8]mAThAM karmano karanAro mahAvata, jene cora kahIne zULIe caDhAvelo, te paNa "namo jiNANuM kaheto zubha dhyAne vartato kamalapatranA jevI AMkhavAlo yakSa thayo. | [70]bhAva namaskAra rahita, nirarthaka dravyaliMgo jIve anaMtI vAra grahaNa karyA Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 80 ane mUkyAM che. [8] ArAdhanA rUpa patAkA levAne namaskAra hAtharUpa thAya che, temaja sadgatinA mArge javAmAM te jIvane apratihata ratha samAna che. " [1]ajJAnI govALa paNa navakAra ArAdhIne maraNa pAmyo te caMpAnagarIne viSe zreSThIputra sudarzana nAme prakhyAta thayo. [85]jema sArI rIte ArAdhelI vidyA vaDe purUSa, picAzane vaza kare che, tema sArI rIte ArAdheluM jJAna manarUpI picAzane vaza kare ce. [3]jema vidhie ArAdhelA maMtravaDe kRSNa sarpa upazame che, tema sArI rIte * ArAdhelA jJAna vaDe manarUpI kRSNa sarpa vaza thAya che. [84]jema mAMkaDo kSaNamAtra paNa nizcala rahI zakato nathI, tema viSayonA AnaMda vinA mana kSaNamAtra madhyastha nizcala) rahI zakatuM nathI. [85]te mATe te uThatA manarUpI mAMkaDAne jinanA upadeza vaDe dorIthI bAMdhelo. karIne zubha dhyAnane viSe ramADavo. [8]jema dorA sahita soya kacarAmAM paDI hoya to paNa khovAtI nathI, tema (zubha dhyAnarUpI) dorA sahita jIva paNa saMsArane viSe paDayo hoya to paNa nAza pAmato nathI. [7]jo laukika zloko vaDe yava rAjarSie rAjAne maraNa thakI bacAvyo ane te (rAjA) rUDuM sAdhupaNuM pAmyo, to jinezvara bhagavAne kahelA sUtravaDe jIva maraNanA dukhathI chuTe emAM zuM kahevuM ? [88]athavA upazama, viveka, saMvara e padanA sAMbhaLavA (smaraNa) mAtra (teTalA ja) zrutajJAnavALo cilAtIputrajJAna temaja devapaNuM pAmyo. [9]jIvanA bhedane jANIne jAvajIva prayatnavaDe samyapha mana, vacana, kAyAnA yogavaDe che kAyanA jIvanA vadhano tyAga kara. [0]jema tane duHkha vahAluM lAgatuM nathI, ema sarva jIvane paNa dukha gamatuM nathI evuM jANIne, sarva AdaravaDe upayukta (sAvadhAna) thaI Atmavat dareka jIvane mAnIne tuM dayAne kara 9i1]jema jagatane viSe merU parvata karatAM koI uMcuM nathI ane AkAzathI koI moTuM nathI, tema ahiMsA samAna dharma nathI ema tuM jANa. []A jIva sarva jIvo sAthe sarva paNa (saghaLAe) saMbaMdho pAmyo che. tethI jIvone mArato sarva saMbaMdhione mAre che. [3] jIvano vadha te ApaNo ja vadha jANavo ane jIvanI dayA te ApaNI ja dayA che, tethI AtmAnA sukhane IcchatA jIvoe sarva jIva hiMsA tyAga karI che. [4] cAra gatimAM rakhaDatA jIvane jeTalAM duHkho thAya che te sarve hiMsAnAM phaLa che ema sukSma buddhithI jANa. [95je kaMI moTuM sukha, prabhupaNuM, je kaMI svabhAvika rIte suMdara che te, nirogapaNuM, saubhAgyapaNuM, te te sarve ahiMsAnuM phaLa samajavuM. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 bharapariNA - [6] [9] susumAra kahane viSe pheMkAelo chatAM caMDAla paNa eka divasamAM eka jIva bacAvavAthI utpanna thaelA ahiMsA vratanA guNavaDa devatAnuM sAnidhya pAmyo. [97sarve paNa cAra prakAranA asatya vacanane prayatnavaDe tyAga kara, je mATe saMyamavaMta purUSo paNa bhASAnA doSavaDe (asatya bhASaNavaDe karmathI) lepAya che. cAra prakAranAM asatya A pramANe :- achatAnuM pragaTa karavuM, jema AtmA sarvagata che, bIjo artha kahevo, jema go zabda zvAna. chatAne oLavavuM jema AtmA nathI. niMdAnuM karavuM, jema cora na hoya tene cora kahevo. [98] vaLI hAsya vaDe, krodha vaDe, lobha vaDe, ane bhaya vaDe te asatya na bola, paNa jIvane hitakArI ane suMdara satya vacana bola. [9] satyavAdI purUSa mAtAnI peThe vizvAsa rAkhavA lAyaka, gurUnI peThe lokane pUjavA yogya ane sagAMnI peThe sarvane vahAlo lAge che. [10] jaTAvaMta hoya athavA zikhAvaMta hoya, muMDa hoya, valkala (jhADanI chAlanAM vastra) paheranAra hoya athavA nagna hoya to paNa asatyavAdIo lokane vize pAkhaMDI ane caMDAla kahevAya che. [101] eka vAra paNa boleluM jUThuM ghaNAM satya vacanono nAza kare che, kemake eka asatya vacana laDe vasu rAjA narakane viSe paDyo. [102] he dhIra ! thoDuM ke vadhAre pArakuM dhana (jemake) dAMta khotaravAne mATe eka saLI mAtra paNa, adatta (ApyA vinA) levAne vicAra na kara. [103] vaLI je purUSa (pArakuM) dravya haraNa kare che te tenuM jIvita paNa haraNa kare che. kAraNa ke te purUSa paisAne mATe jIvano tyAga kare che, paNa paisAne choDato nathI. [104] tethI jIvadayA rUpa parama dharmane grahaNa karIne adata na le, kemake jinezvara bhagavAne ane gaNadhare te niSedhyuM che, temaja loka virUddha ane adharma che. [105] cora paralokamAM paNa naraka tiryaMcane viSe ghaNAM duHkho pAme che; manuSyapaNAmAM paNa dIna ane daridratAthI pIDAelo thAya che. [106] corIthI nivarselo zrAvakano putra jema sukha pAmyo, kaDhI nAmanI DozIne ghera cora peThA. te coronA pagone vize DozIe aMguTho mora piMchavaDe citayAM te eMdhANa nizAnI) e rAjAe oLakhIne zrAvakanA putrane choDIne badhA corone mAya. [107] nava brahmacaryanI gupti vaDe zuddha brahmacaryanuM tuM rakSaNa kara, ane kAmane ghaNA dosAthI bharelo jANIne haMmezA jIta. [118] kharekhara jeTalA doSo Aloka ane paralokane viSe dukhanA karanArA che, te badhA doSone manuSyanI maithuna saMjJA lAve che. [109-110] rati ane aratirUpa caMcala be jIbhavAlA, saMkalparUpa pracaMDa phaNAvAlA, viSayarUpe bilamAM vasanArA, madarUpa mukhavAlA ane garvathI anAdararUpa roSavAlA. lajjArUpa kAMcaLIvALA, ahaMkArarUpa dADhavALA ane dulsaha duHkhakAraka viSavAlA kAmarUpI sarpa vaDe DasAyelA mANaso paravaza thaelA dekhAya che. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 [111-113]raudra narakanI vedanAo ane ghora saMsAra sAgaranuM vahana karavuM tene te jIva pAme che, paraMtu kAmita sukhanuM tucchapaNuM joto nathI. jema kAmanA seMkaDo bANavaDe viMdhAelo ane vRddha thaelo vANIo rAjAnI srIe pAyakhAnAnA khALanI aMdara nAMkhyo ne aneka durgaMdhone sahana karato tyAM rahyo. kAmAsakat mANasa vaizyAyana tApasanI peThe gamya ane agamyane jANato nathI. jema kuberadatta zeTha tarata bALakane janma ApanArI potAnI mAtAnA upara surata (viSaya) sukhathI rakta thaelo rahyo. gAthA-111 [114]kaMdarpathI vyApta ane doSarUpa viSanI velaDI sarakhI srIone viSe jeNe kAma kalaha preryo che evA pratibaMdhane svabhAvathI jotA evA tame choDI do. [115]viSayamAM aMdha banelI strI kula, vaMza, pati, putra, mAtA temaja pitAne nahi gaNakAratI duHkharUpI samudramAM pADe che. 116]srIone nadI sAthe sarakhAvatAM jaNAve ke-srIo nIcagAmInI, (nadI pakSe DhaLatI jamInamAM janArI) sArA stanavAlI, (nadI pakSe-suMdara pANIne dhAraNa karanArI) dekhavA yogya suMdara ane maMda gativALI nadIonI peThe merU parvata jevA bhAre (purUSo) ne paNa bhedI nAMkhe che. [117]atizaya paricayavAlI, atizaya priya, vaLI atizaya premavaMta evI paNa orUpa sApaNone viSe kharekhara koNa vizvAsa kare. [118]haNaelI AzAvALI (te srIo) ati vizvAsavaMta, upakArane vize tatpara, ane gADha premavALA paNa eka vAra apriya karanAra patine jaladI maraNa pamADe che. [119]suMdara dekhAvavALI,sukumAra aMgavALI ane guNathI (dorIthI) baMdhA elI navI jAInI mALA jevI strIo purUSanA hRdayane haraNa kare che. [120]paraMtu darzananI suMdaratAthI moha utpanna karanAra te strIonI AliMganarUpa madirA, kaNeranI vadhya (vadhya purUSane gaLe paherAvavAmAM AvatI) mALAnI peThe purUSone vinAza Ape che. [121]IonuM darzana kharekhara suMdara che, mATe saMgamanA sukha vaDe saryu. mAlAnI gaMdha paNa sugaMdhI hoya che, paNa mardana vinAzarUpa thAya che. [122]sAketa nagarano devarati nAme rAjA rAjyanA sukhathI bhraSTa thayo, kAraNa ke rANIe pAMgaLA uparanA rAganA kAraNe tene nadImAM pheMkayo ane te nadImAM bUDayo. [123] zokanI nadI, dudaratanI (pApanI) guphA, kapaTanuM ghara, kalezanI karanArI, vairUpI agnine saLagAvavAne araNInA lAkaDA samAna, duHkhanI khANa ane sukhanI pratipakSI che. [24] kAmanA bANanA vistAravALA mRgAkSIo (srIo) nAM dRSTinAM kaTAkSane viSethI mananA nigrahane nahi jANanAra kayo purUSa samyak prakAre nAzI javAne samartha thAya ? [125]ati uMcA ane ghaNAM vAdaLAMvALI meghamAlA jema haDakavAnA viSane vadhAre tema atizaya uMcA payodhara (stana)vALI srIo purUSanA moha viSane vadhAre che. [126]tethI daSTiviSa sarpanI dRSTinI jevI te strIonI dRSTino tame tyAga karo; kemake strInAM netrabANa cAritrarUpI prANono nAza kare che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - 40 bharapariNA - [27] [127]strInI sobatathI alpa satvavALA muninuM paNa mana agnithI mINa ogaLI jAya tema kharekhara jaladI ogaLI jAya che. [128]jo sarva saMgano paNa tyAga karanAra ane tapavaDe pAtaLA aMgavALA. hoya to paNa kozAnA gharamAM vasanAra (siMha guphAvAsI) muninI jema strInA saMgathI munio calAyamAna thAya che. [12]zaMgArarUpI kallolavALI, vilAsarUpI bharatIvALI, ane yauvanarUpI pANIvALI strIrUpI nadImAM jagatanA kayA kayA purUSo nathI DubatA? [13]dhIra purUSo viSayarUpa jalavALA, moharUpI kAdavavALA, vilAsa ane abhimAnarUpI jalacarothI bharelA, ane madarUpI magaravALA, yauvanarUpI samudrane tarI gayA che. [131]karavA karAvavA ane anumodavArUpa traNa karaNavaDe ane mana, vacana ane kAyAnA yogovaDe atyaMtara ane bAhya evA sarve saMgono tuM tyAga kara. [132-133]saMganA (parigrahanA) hetuthI jIva hiMsA kare che, jUThuM bole che, corI kare che, maithuna seve che, ane parimANa rahita mUcha kare che. (parigrahanuM parimANa karato nathI.) parigraha moTA bhayanuM kAraNa che, kAraNa ke putre dravya corye chate zrAvaka kuMcika zeThe munipati munine vahemathI pIDA karI. [134sarva (bAhya ane atyaMta2) parigrahathI mukta, zItala pariNAma vALo, ane upazAMta cittavALo purUSa nilabhapaNAnuM (saMtoSanuM) je sukha pAme che te sukha cakravartI paNa pAmatA nathI. [13pa-137]zalya rahita muninAM mahAvrato, akhaMDa ane aticAra rahita hoya te muninA paNa mahAvrato, niyANa zalyavaDe nAza pAme che. te niyANa zalya) rAgagarbhita, dveSagarbhita ane mohagarbhita, traNa prakAre thAya che; dharmane mATe hIna kuLAdikanI prArthanA kare te mohagarbhita niyANuM samajavuM rAgane lIdhe je niyANuM karavuM te rAgagarbhita ane dveSane lIdhe je niyANuM karavuM te dveSagarbhita jANavuM. rAga garbhita niyANAne aMge gaMgadattanuM, dveSa garbhita niyANAne aMge vizvabhUti vagere (mahAvIra svAmInA jIva) nuM ane moha garbhita niyANAne aMge caMDapiMgala AdinAM daSTAMta prasiddha che. [138]je mokSanA sukhane avagaNIne asAra sukhanA kAraNarUpa niyANuM kare che te purUSa kAcamaNine mATe vaiDUrya ratnano nAza kare che. [13] duHkhakSaya, karmakSaya, samAdhi maraNa ane bodhi bIjano lAbha eTalI ? vastunI prArthanA karavI, te sivAya bIjuM kaMI mAgavA yogyanathI. [14]niyANa zalyano tyAga karI, rAtribhojananI nivRtti karI, pAMca samiti traNa guptivaDe pAMca-mahAvatanI rakSAne karato mokSa sukhane sAdhe che. [141 IdriyonA viSayamAM Asakta jIvo suzIla guNarUpa pIchAM vinAnA ane chedAelI pAMkhavAlA pakSInI jema saMsArasAgaramAM paDe che. [14ra-143jema zvAna (kutaro) sukAI gayelA hADakA cATavA chatAM tenA rasane pAmato nathI ane potAnA) tALavAno rasa zoSave che, chatAM tene cATato te sukha mAne che. tema strIonA saMgane sevanAra purUSa kaMI paNa sukha pAmato nathI, topaNa te bApaDo potAnA zarIranA parizramane sukha mAne che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA = 144 41 [144]sArI rIte zodhavA chatAM jema keLanA garbhamAM koI ThekANe sAra nathI. tema IMdriyonA viSayomAM ghaNuM zodhamAM chatAM sukha malatuM nathI. [145]zrotra IMdriya vaDe paradeza gaelA sArthavAhanI strI, cakSunA rAgavaDe mathurAno vANiyo, prANane vaze rAjaputra ane jIhavA 2se sodAsa rAjA haNAyo. [146]sparzaIMdriyavaDe duSTa somAlikAno rAjA nAza pAmyo; ekaika viSaye te jo nAza pAmyA to pAMceIMdriyomAM Asakta hoya tenuM zuM ? [147]viSayanI apekSA karanAro jIva dustara bhava samudramAM paDe che, ane viSayI nirapekSa hoya te bhavasamudrane tare che. (A upara) ratnadvIpanI devIne maLelA (jinapAlita ane jinarakSita nAmanA) be bhAIonuM dRSTAMta kahyuM che. [148]rAganI apekSA rAkhanArA jIvo ThagAyA che ane rAganI apekSA vinAnA vighna vinA (Icchitane) pAmyA che, pravacananA sArane pAmelA jIvoe rAganI apekSA vinAnA thavuM. [149]viSayamAM Asakti rAkhatA jIvo ghora saMsAra sAgarane viSe paDe che, ane viSayomAM Asakti vinAnA jIvo saMsArarUpI aTavIne oLaMgI jAya che. [150]tethI he dhI2 purUSa ! dhIrajarUpI baLavaDe durdata (du:khe damAya tevA) IMdriyorUpa sihone dama, tethI karIne aMtaraMga vairIrUpa rAga ane dveSano jaya karanAra tuM ArAdhanA patAkAno svIkAra kara. [151]krodhAdikanA vipAkane jANIne ane tenA nigrahathI thatA guNane jANIne he supurUSa ! tuM prayatna vaDe kaSAyarUpI kalezano nigraha kara. [152]je traNa jagatane viSe ati tIvra duHkha che ane je uttama sukha che te sarva anukrame kaSAyanI vRddhi ane kSayanuM kAraNa samaja. [153]krodhavaDe naMda vigere, ane mAnavaDe parazurAmAdi, mAyAvaDhe paMDarajjA (pAMDu Aya) ane lobhavaDe lohanaMdAdi duHkha pAmyA che. [154-155]A prakAranA upadezarUpa amRta pAnavaDe bhInA thaelA cittane viSe, jema tarasyo mANasa pANI pIne zAMta thAya tema, te ziSya atizaya svastha thaI ne kahe che. he bhagavAn ! huM bhavarUpI kAdavane oLaMgavAne daDha lAkaDI samAna ApanI hita zikSAne IcchuM chuM, Ape je jema kahyuM te huM tema karUM chuM. ema vinayathI namelo te kahe che. [156-159]jo koI divasa (A avasaramAM) azubha karmanA udayathI zarIrane viSe vedanA athavA tRSA vigere pariSaho tene utpanna thAya. to niryAmaka, kSapaka (anazana karanAra) ne snigdha, madhura, harSadAyI hradayane gamatuM, ane sAcuM vacana kahetA zIkhAmaNa Ape. he sat purUSa ! teM caturvidha saMghanI vacce moTI pratijJA karI hatI. ke huM sArI rIte ArAdhanA karIza tenuM smaraNa kara. arihaMta, siddha, kevalI ane sarva saMghanI sAkSIe pratyakSa karelA paccakhkhANano bhaMga koNa kare ? [160-163]ziyAlaNIthI atizaya khavAtA,ghora vedanA pAmatA paNa avaMti sukumAla dhyAna vaDe ArAdhanA pAmyA. siddhArtha (mokSa) che pyArUM jene evA bhagavAna sukosala paNa citrakUTa parvatane viSe vAghaNavaDe khavAtA mokSa pAmyA. gokuLamAM pAdapopagama aNazaNa karanAra cANakaya maMtrI subaMdhu maMtrIe saLagAvelAM Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42. bharapariNA-[13]. chANAMthI baLAyAchatAM uttamArtha (ArAdhakapaNAne) pAmyA. te kAraNathI he dhIrapurUSa ! tuM paNa satvane avalaMbIne dhIratA dhAraNa karI ane saMsArarUpI mahA samudranuM nirguNapaNe vicAra. [164] janma, jarA ane maraNa rUpI pANI vALo, anAdi, duHkha rUpI vyApada (jaLacara jIvo) vaDe vyApta, ane jIvone duHkhano hetu evo bhava samudra ghaNo kaSTadAyI ane raudra che. [16pa-167]huM dhanya chuM, kAraNa ke meM apAra bhava samudrane vize lAkho bhavamAM pAmavAne durlabha A saddharma rUpI nAva (vahANa) meLavyuM che. eka vAra prayatna vaDe paLAtA AnA prabhAvaDa, jIvo janmAMtarane viSe paNa duHkha ane dAridraya pAmatA nathI. A dharma apUrva ciMtAmaNi ratna che, ane apUrva kalpavRkSa che, A parama maMtra che, vaLI A parama amRta samAna che. [168]have (gurUnA upadezathI) maNimaya maMdirane viSe suMdara rIte skurAyamAna jina guNa rUpa aMjana rahita udyotavALo vinayavaMta (ArAdhaka) paMca namaskAranA smaraNa sahita prANono tyAga kare. [19]te (zrAvaka) bhakta pariNAne jaghanyathI ArAdhIne pariNAmanI vizuddhivaDe saudharma devalokamAM mahartika devatA thAya che. [170]utkRSTapaNe bhaktaparijJA ArAdhIne gRhastha acuta nAmanA bAramA devalokamAM devatA thAya che, ane jo sAdhu hoya to utkRSTapaNe mokSane sukha pAme che. athavA to savarthi siddhane vize jAya che. [171-172]e rIte yogIzvarajinavIrasvAmIe kahelA kalyANakArI vacano mujaba kahelA A bhakta parijJA pannAne dhanya purUSo bhaNe che, bhAve che ane seve che (teo zuM pAme te havenI gAthAmAM jaNAve che.) manuSya kSetrane vize utkRSTapaNe vicaratA ane siddhAMtane viSe kahela ekaso sittera tIrthakaronI peThe ekasosittera gAthAonI vidhipUrvaka ArAdhanA karato AtmA zAzvata sukhavALA mokSane pAme che. muni dIparatna sAgare karela gurjarachAyA pUrNa thaI bharapariNA payano gurjarachAyA pUrNa cotho payagno gurjarachAyA pUrNa Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [43] namo namonimmala daMsaNassa paMcama gaNadhara zrI sudharmAsvAminenamaH 28 taMdulaveyAliyaM-paINayaM pAMcamuM prakirNaka-gurjarachAyA [1]jarA-maraNa thI mukta thayelA evA jinezvara mahAvIra ne praNAma karIne A "taMdula veyAliya" payannAne huM kahIza. [2-3] gaNavAmAM manuSyanuM AyuM so varSa laI tene daza-dazamAM vibhAjIta karAya che. te so varSanA Ayu sivAyano kALa te garbhAvAsa. te garbhakALa ane jeTalA divasa, rAtri, muhUrta, zvAsozvAsa jIva garbhavAsamAM rahe tenI AhAra vidhi kahIza [4-8]jIva 270 pUrNa divasarAta ane aDadho divasa garbhamAM rahe che. niyamathI jIvane ATalA divasa rAta garbhavAsa mAM lAge. paNa upaghAtane kAraNe tenAthI ochA ke adhika divasa mAM paNa janma laI zake che. niyamathI jIva 8325 muhUrta sudhI garbhamAM rahe paNa temAM hAni-vRddhi paNa thAya che. jIvane garbhamAM 31410225 zvAsocchvAsa hoya che. paNa tenAthI ochA-adhika paNa hoI zake. [9-12] he AyuSyamAn ! strInI nAbhinI nIce puSpaDaMThala nA AkAra vALI be sirA hoya che. tenI nIce ulaTuM karela kamaLanA AkAranI yoni hoya che. je talavAranI myAna jevI hoya che. te yoni nIce kerInI pezI jevo mAMsapiMDa hoya che te RtukALa mAM phUTIne lohInA kaNa choDe che. ulaTA karAyela kamaLa nA AkAranI te yoni jyAre zukra mizrita hoya che tyAre te jIva utpanna karavA yogya hoya che. tema jinendroe kahayuM che. garbha utpatti yogya yoni mAM 12 muhurta sudhI lAkha pRthaktva thI adhika jIva rahe che. tyAra pachI te vinAza pAme che. [13-14]55 varSa bAda strI yoni garbhadhAraNa yogya rahetI nathI ane 75 varSa bAda puruSa prAyaH zukrANu rahita thaI jAya che. 100 varSathI pUrvakoTI sudhI jeTaluM Ayu hoya che. tenA aDadhA bhAga pachI strI saMtAno utpatti mAM asamartha thaI jAya che. ane AyunA 20 TakA bhAga bAkI rahetA puruSa zukrANu rahita thaI jAya che. [15]totkaTa strI yoni 12 muhUrtamAM utkRSTathI lAkha pRthakatva jIvone saMtAna rUpe utpanna karavAmAM samartha hoya che. 12 varSa mAM adhikatama garbhakALamAM eka jIvanA adhikatama zo pRthaktva (200thI 900) pitA thaI zake che. [16]jamaNI kukSI puruSa no ane DAbI kukSI strInuM nivAsa sthaLa hoya che. je Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 taMdulayAliya- [16] baMne nI madhyamAM nivAsa kare che te napuMsaka jIva hoya che. tiryaMca yonimAM garbhanI utkRSTa sthiti ATha varSa mAnelI che. T [17-19]nizcayathI A jIva mAtA-pitAnA saMyoge garbhamAM utpanna thAya che. te pahelo mAtAnI raja ane pitAnA zukranA kaluSa ane kilziSa no AhAra karI rahe che. pahelA saptAhe jIva tarala padArtha rUpe, bIje saptAhe dahIM jevA jAmelA rUpe tyAra bAda lacIlI mAMsapezI jevo ane pachI Thosa thaI jAya che. tyAra pachI pahele mahine te phUlelA mAMsa jevo, bIje mahine mAMsapiMDa jevo ghanIbhUta hoya che. trIje mahine te mAtAne IcchA utpanna karAve che. cothe mahine mAtAnA stana vagerene puSTa kare che. pAMcame mahine hAtha, paga, mAthuM e pAMca aMgo taiyAra thAya che. chaTTe mahine pitta ane lohInuM nimaNi thAya che. temaja anya aMga-upAMga bane che. sAtame mahine 700 nasa, pa00 mAMsa pezI, nava dhamanI ane mAthA tathA dADhI sivAyanA vALonA 99 lAkha romachidra bane che. bane che. mAthA ane dADhI nA vALa sahita sADA traNa karoDa romakUvA utpanna thAya che. AThame mahine prAyaH pUrNatA prApta kare che. [20]he bhagavan! zuM garbhastha jIva ne maLa, mUtra, kapha, zleSma, vamana, pitta, vIrya ke lohI hoya che ? A artha barAbara nathI athatu tema hotuM nathI. he bhagavanuM ! kayA kAraNathI Apa Ama kaho cho ke garbhastha jIvane maLa yAvatuM lohI hotuM nathI, gautama ! garbhastha jIva mAtAnA zarIramAM je AhAra kare che. tene netra, cakSa, dhANa, rasanA ane sparzana Indriya rUpe, hADakA, majjA, keza, dADhI, maMcha, roma ane nakha rUpe pariNamAve che. e kAraNe ema kahayuM ke garbhastha jIvane maLa yAvatuM lohI hotuM nathI. [21-22]he bhagavan! garbhastha samartha jIva mukhethI kavala AhAra karavA samartha che ? he gautama ! A artha yogya nathI. he bhagavanu ema kema kaho cho ? he gautama ! garbhastha jIva badhI taraphathI AhAra kare che. badhI taraphathI pariNamita kare che. badhI taraphathI zvAsa le che ane choDe che. niraMtara ahAra kare che ane pariNAve che. niraMtara zvAsa le che ane mUke che. te jIva jaldI thI AhAra kare che ane pariNamAve che. jaldI zvAsa le che ane mUke che. mAtAnA zarIrathI joDAyela putranA zarIrane sparzita karanAra eka nADI hoya che je mAtAnA zarIra rasanI grAhaka ane putranA jIvana rasanI saMgrAhaka hoya che. tethI te jevo AhAra grahaNa kare che tevo ja pariNamAve che. putranA zarIra sAthe joDAyelI ane mAtAnA zarIrane sparzatI eka bIjI nADI hoya che. temAM samartha garbhastha jIva mukhe thI kavala-AhAra grahaNa karato nathI. he bhagavan! garbhastha jIva kayo AhAra kare? he gautama ! tenI mAtA je vividha prakAranI rasavigaI- kaDavuM, tIkhuM, tura, khAruM, mIThuM dravya khAya tenA ja AMzika rUpe ojAhAra kare che. te jIva nI phaLa nA biMTa jevI kamaLanI nALanA AkAranI nAbhi hoya che. te rasa grAhaka nADI mAtAnI nAbhi sAthe joDAyelI hoya che. te nADIthI garbhasthajIva ojAhAra kare che. ane vRddhi prApta karI utpanna thAya che. [23 he bhagavan! garbhanA mAtu aMga keTalA ane pitR aMga keTalA ? he gautama ! mAtAnA traNa aMga kahayA che. mAMsa, lohI ane mastaka, pitAnA traNa aMga hADakA, majjA ane dADhI-muMcha-roma tathA nakha. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 [24]he bhagavan ! zuM garbhamAM rahelo jIva (garbhamAM ja marIne) narakamAM utpanna thAya ? he gautama ! koI garbhamAM rahelo saMjJI paMcendriya ane badhI paryApti vALo jIva vIrya-vibhaMgajJAna-vaikriyalabdhi dvArA zatrusenA ne AvelI sAMbhaLIne vicAre ke huM Atma pradeza bahAra kADhuM chuM. pachI vaikriya samuddAta karI caturaMgiNI senAnI saMracanA karuM chuM. zatrusenA sAthe yuddha karuM chuM. te artha-rAjaya-bhoga ane kAma no AkAMkSI, artha Adino pyAsI, te ja citta-mana-lezyA ane adhyavasAyavALo, arthAdine vize tatpara, tene ja mATe kriyA karavAvALo, te ja bhAvanAthI bhAvita, teja samaya gALAmAM mRtyu pAme to narakamAM utpanna thAya.tethI he gautama ! ema kahevAya che ke garbhastha koI jIva narakamAM utpanna thAya che. koI nathI thato. sUtra -24 [25]he bhagavAn ! garbhastha jIva zuM devalokamAM utpanna thAya ? he gautama ! koI jIva utpanna thAya ane koI na thAya. he bhagavan ! ema kema kaho cho ? he gautama ! garbhamAM sthita saMjJI paMcendriya ane badhI paryApti vALo jIva vaikriya-vIrya ane avadhijJAna labdhi dvArA tevA prakAranA zramaNa ke brAhmaNa pAse eka paNa Arya ane dhArmika vacana sAMbhaLIne dhAraNa karI zIvrapaNe saMvega thI utpanna tIvra dharmAnurAgathI anurakta thAya. te dharma-puNya-svarga-mokSano kAmI, dharmAdinI AkAMkSAvALo-pIpAsAvALo, temAM ja citta-mana lezyA-ane adhyavasAyavALo, dharmAdine vize ja prayatnazIla, temAM ja tatpara, tenA prati samarpita thaI kriyA karavAvALo, te ja bhAvanAthI bhAvita thaI te ja samayamAM mRtyu pAme to devalokamAM utpanna thAya che. tethI koIjIva devalokamAM utpanna thAya che, koI thato nathI, [26-31]he bhagavan ! garbhamAM rahelo jIva ulaTo suve che, paDakhe suve che ke vakrAkAra ? ubho hoya che ke beTho ? suto hoya ke jAgato ? mAtA suve tyAre suve ane jAge tyAre jAge ? mAtA sukhI hoya to sukhI ane duHkhI hoya to duHkhI rahe ? he gautama ! garbhasthita jIva ulaTo suve che- yAvat mAtAnA duHkhe duHkhI thAya che. sthira rahelA garbhanuM mAtA rakSaNa kare, samyak rUpe paripAlana kare che, vahana kare che. tene sIdho rAkhe ane e rIte garbhanI tathA potAnI rakSA kare che. mAtA suve tyAre suve, jAge tyAre jAge, sukhI hoya tyAre sukhI ane duHkhI hoya tyAre duHkhI thAya che tene viSThA, mUtra, kapha, nAkano mela paNa hotA nathI. ane AhAra asthi, majjA, nakha, keza, dADhI-mUMchanA romanA rUpamAM pariName che. AhAra pariNamana ane zvAsozvAsa badhuM zarIra pradezothI thAya che. ane te kavalAhAra karato nathI. A rIte duHkhI jIva garbhamAM zarIrane prApta karI azuci pradezamAM nivAsa kare che. [32-34]he AyuSyamAn ! tyAre nava mahinAmAM mAtA tenA dvArA utpanna thanArA garbhane cAramAMthI koI ekarUpe janma Ape che. te A pramANe strI, puruSa, napusaMka ke mAMsapiMDa. zukra ochuM ane raja vadhu hoya to strI thAya, raja ochI ane zukra vadhu hoya to puruSa utpanna thAya, raja ane zukra baMne samAna mAtrAmAM hoya to napusaMka utpanna thAya ane mAtra strI rajanI sthiratA rahe to mAMsapiMDa utpanna thAya. [35]prasava samaye bALaka mAthA athavA paganI nIkaLe che. jo te sIdhuM bahAra nIkaLe to sakuzala janme che paNa jo te tIchuM thaI jAya to maraNa pAme che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 taMdulayAliya- [3] [3]koI pApAtmA azuci prasta ane azucirUpa garbhavAsamAM utkRSTa thI 12-varSa sudhI rahe che [37-42]janma ane mRtyu samaye jIva je duHkha pAme che tenAthI te vimUDha banelo potAnA pUrvajanmonuM smaraNa karI zakato nathI. tyAre raDato tathA potAnI mAtAnA zarIrane pIDA pahoMcADato yoni mukhathI bahAra nIkaLe che. garbhagRhamAM jIvA kuMbhIpAka narakanI jema viSThA, maLa-mUtra Adi azuci sthAne utpanna thAya che. jema viSThAmAM kRmi utpanna thAya che te ja rIte puruSa nA pita, kapha, vIrya, lohI ane mUtra vacce jIva utpanna thAya che. te jIvanuM zuddhikaraNa kaI rIte thAya jenI utpatti ja zukra ane lohInA samUha mAM thaI hoya. azucithI utpanna ane haMmezA durgadha yukta viSThAthI bharelA ane haMmezA zucinI apekSA karanArA A zarIra para garva kevo ? [43-57]he AyuSyamAnuM ! A prakAre utpanna jIvanI kamathI daza dazA kahI. che. te A pramANe- bAlA, kIDA, maMdA, balA, prajJA, hAyanI, prapaMcA, prabhArA, mundukhI ane zAyanI jIvanakALanI A daza avasthA kahelI che. - janma thatA ja te jIva prathama avasthA pAme che. temAM ajJAnatA ne lIdhe sukha-duHkha ane bhukhane jANato nathI. bIjI avasthA mAM te vividha kIDA dvArA krIDA kare che. tenI kAma bhoga mAM tIvra mati utpana thatI nathI. jyAre te trIjI avasthA pAme che. tyAre pAMca prakAranA bhogo bhogavavA nikSe samartha thAya che. cothI balA nAmanI avasthAmAM manuSya koI takalIpha na hoya to paNa potAnuM baLa pradarzana karavA samartha bane che. pAMcamI avasthAmAM te dhananI ciMtA mATe samartha hoya che. ane parivArane pAme che. chaThThI "hAyanI" avasthAmAM te IndriyamAM zithilatA AvatA kAmabhoga prati virakata thAya. sAtamI prapaMcA dazAmAM te snigdha lALa ane kapha pADato ane vAraMvAra khAMsato rahe che. saMkucita thayelI peTanI cAmaDI vALo AThamI avasthAmAM te strIone apriya thAya che. ane vRddhAvasthAmAM pariName che. navamI manukha dazAmAM zarIra vaddhAvasthA thI AkrAnta thaI jAya che ane kAmavAsanA thI rahita thAya che. dazamI dazAmAM tenI vANI kSINa thAya che ane svara badalAI jAya che. te dIna, viparIta buddhi bhrAntacitta, durbaLa ane duHkhada avasthA pAme che. dazavarSanI UMmara daihika vikAsanI, vIsa varSanI UMmara vidyA prAptinI trIsa sudhI viSaya sukha ane cAlIsa varSa sudhInI UMmara viziSTa jJAnanI hoya che. pacAse AMkhanI daSTi kSINa thAya, sAThe bAhubaLa, ghaTe, esImAM varSanI UMmare Atma cetanA kSINa thAya, nevunI UMmara sudhImAM zarIra vaLI jAya ane somAM varSe jIvana pUrNa thAya. AmAM sukha keTaluM-duHkha keTaluM? [58-karaje sukha pUrvaka 100 varSa jIve ane bhogone bhogave che. tenA mATe paNa jinabhASita dharmanuM sevana zreyaskara che. je nitya duHkhI ane kaSTapUrNa avasthAmAM ja jIvana jIve che tenA mATe zreSTha zuM ? tene jItendra dvArA upadezita zreSThatara dharmanuM pAlana karavuM te ja kartavya che. sAMsArika sukha bhogavato te ema vicArI dharmAcaraNa kare ke mane bhavAMtaramAM zreSTha sukha prApta thaze. duHkhI ema vicArI dharmAcaraNa kare ke bhavAMtaramAM mane duHkha prApta na thAya. nara ke nArIne jAti, phaLa, vidyA ane suzikSA paNa saMsArathI pAra utAratI nathI. A badhuM to zubha kamoMthI ja vRddhine pAme che. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-2 47 zubha karmo (puNya) kSINa thatA pauruSa paNa kSINa thAya che. zubhakamanI vRddhi thatA pauruSa paNa vRddhi pAme che. [3] he AyuSyamAnuM ! puNya kRtyo karavAthI prItimAM vRddhi thAya che. prazaMsAdhana ane kIrtimAM vRddhi thAya che. tethI he AyuSyamAnuM ! evuM kadI na vicAravuM ke ahIM ghaNAM samaya, AvalikA, kSaNa, zvAsozvAsa, stoka, lava, muhUrta, divasa, ahorAtra, pakSa, mAsa, Rtu, ayana, saMvatsara, yuga, zatavarSa, sahasa, varSa lAkha, karoDa ke kroDA kroDa varSa jIvavuM che. jyAM ame ghaNAM zIla, vrata, guNaviramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsa svIkArIne sthira rahIzuM. he AyuSyamAnuM ! tyAre evuM ciMtana kema nathI karato ke nizcayathI A jIvana ghaNI bAdhA thI yukta che. ane temAM ghaNAM vAtta, pitta, glekha, sannipAta vagere vividha rogAMtaka jIvanane sparze che. ? [64]he AyuSyamAnuM ! pUrvakALamAM yugalika, arihaMta cakravartI, baLadeva, vAsudeva, cAraNa ane vidyAdhara Adi manuSya roga rahita hovAthI lAkho varSo sudhI jIvana jIvatA hatA. teo atyaMta saumya, suMdara rUpa vALA uttama bhoga-bhogavanArA, uttama lakSaNa dhArI, savAMga suMdara zarIravALA hatA temanA hAtha ane paganA taLIyA, lAla kamaLa patra jevA, ane komaLa hatA. AMgaLIo paNa komaLa hatI. parvata, nagara, magara, sAgara, tathA cakra Adi uttama ane maMgala cilothI yukta hatA. paga kAcabAnI jema supratiSThita, ane susthita, jAMgha hariNI ane kurUviMda nAmanA tRNa samAna vRttAkAra, goDhaNa DabbA ane tenA DhAMkaNanI saMdhi jevA, sAthaLa hAthInI sUMDha jevI, gati zreSTha madonmatta hAthI jevI vikrama ane vilAsa yukta, guhya pradeza uttama jAtinA zreSTha ghoDA jevo, keLa siMhanI kamarathI paNa adhika goLAkAra, zarIrano madhyabhAga sameTelI TIpAI, mUsala, darpaNa ane zuddha karAyelA uttama sonAnA banelA khaganI mUDha ane vaja jevA valayAkAra, nAbhi gaMgAnA Avarta ane pradakSiNAvartI taraMga samUha jevI, sUryakiraNothI vikasita kamaLa jevI gaMbhIra ane gUDha, romarAji ramaNIya, suMdara svAbhAvika, pAtaLI, kALI, snigdha, prazasta, lAvaNyayukta ati komaLa, mRdu, kukSi matsya ane pakSInI jema unnata, udara kamaLa samAna vistIrNa snigdha ane jhukelA paDakhAM vALuM, alparoma yukta AvA prakAranA dehane pUrvenA manuSyo dhAraNa kare che. jenA hADakAM mAMsa yukta hovAthI najare paDatAM nathI, te sonA jevA nirmaLa, suMdara racanA vALA, rogAdi upasarga rahita ane prazasta batrIza lakSaNothI yukta hoya che. vakSasthaLa sonAnI zilA jevA ujjavaLa, prazasta, samatala.. puSTa, vizALa ane zrIvatsa cila vALA, bhUjA nagaranA dvAranA AgaLIyA samAna goLa, bAhu bhujaMgezvaranA vipula zarIra ane potAnA sthAnathI nIkaLatA AgaLIyA jevI laTakatI, sAMdhA muga-joDANa jevA, mAMsa-gUDha- haSTa-puSTa-saMsthita-sugaThita subaddha-nasothI kasAyela- Thosa,sthira, vartuLAkAra, suzliSTa, suMdara ane daDha, hAtha lAla hatheLI vALA- puSTa komaLa-mAMsala-suMdara banAvaTa vALA-prazasta lakSaNo vALA, AMgaLI puSTa-chidrarahita-komaLa ane zreSTha, nakho tAMbA jevA raMganApAtaLA-svaccha-kAMtivALA- suMdara ane snigdha, hAthanI rekhAo caMdramAMsUrya-zaMkha-cakra ane svastika Adizubha lakSaNa vALI ane suviracita, khabhA zreSTha Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 taMdulayAliya - [4] bheMso, suvara, siMha, vAgha, sAMDha, hAthInA khabhA jevA vipula-paripUrNa-unnata ane mRdu, gardana cAra AMgaLa suparimita ane zaMkha jevI zreSTha, dADhI-mUMcha avasthita ane saspaSTa, DoDhI puSTa, mAMsala, suMdara ane vAgha jevI vistIrNa, hoTha saMzaddha, mugA ane biMbanA phaLa jevA lAla raMganA, deta paMkti caMdramA jevI nirmaLa-zaMkha-gAyanuM dudhanA phaNa-kundapuSpa-jalakaNa ane mRNAlanAlanI jema zveta, dAMta akhaMDa-suDoLa-aviralaatyanta snigdha ane suMdara, eka sarakhA, tALavuM ane jibhanuM taLa agnimAM tapAvela svaccha sonA jevuM, svara sArasa pakSI jevA madhura-navIna meghanI garjanA jevo gaMbhIra tathA kaoNca pakSInA avAja jevo- duMdubhI yukta, nAka garuDanI cAMca jevuM lAMbu sIdhu ane unnata, mukha vikasita kamaLa jevuM, AMkha pakSa kamaLa jevI vikasItadhavala-kamaLapatra jevI svaccha, bhaMvara thoDI nIce jhukelI dhanuSa jevI suMdara paMktiyukta-kALA megha jevI ucita mAtrAmAM lAMbI ane suMdara- kAna kaMIka aMze zarIrane coTela pramANayukta goLa ane AsapAsano bhAga mAMsala yukta ane puSTa, kapALa ardhacaMdramAM jevuM saMsthita, mukha paripUrNa caMdramAM jevuM, saumya, mastaka chatranA AkAra jevuM ubharatuM, mAthAno agrabhAga mudgara jevo, surdaDha nasothI baddha- unnata lakSaNathI yukta ane unnata zikhara yukta, mAthAnI cAmaDI agnimAM tapAvela svaccha sonA jevI lAla, mAthAnA vALa zAlmalI vRkSanA phaLa jevA dhana, pramANapata, bArIka, komaLa, suMdara, nirmaLa, snigdha, prazasta lakSaNavALA, sugaMdhita, bhuja-bhojaka ratna, nIlamaNI ane kAjaLa jevA kALA harSita bhramaranA jhuMDa nA samUha jevA, ghugharAlA, dakSiNAvarta hoya che. teo uttama lakSaNa, vyaMjana, gaNathI paripUrNa pramANopetA mAna-unmAna, savAMga suMdara, caMdramA samAna saumya AkRti vALA, priyadarzI, svAbhAvika zRMgAra ne lIdhe suMdaratAyukta, jovA lAyaka, darzanIya, abhirUpa tathA pratirUpa hoya che. A manuSyo no svara akSarita, megha samAna, haMsa samAna, kroMca pakSI naMdI-naMdIghoSa- siMha-sihaghoSa dizAkumAra devono ghaMTa-udadhikumAra devono ghaMTa e sarve samAna svara hoya che, zarIramAM vAyunA anukULa vega vALA, kabutara jevA svabhAvavALA, zakuni pakSI jevA nirlepa maLa dvAra vALa, pITha ane peTanI nIce sugaThita baMne paDakhA ane ucita parimANa jAMghavALA, padmakamaLa nIlakamaLa jevA sugaMdhita mukhavALA, teja yukta, nirogI, uttama, prazasta, atyanta zveta, anupama jaLa-maLa-DAgha- pasInA ane raja rahita zarIravALA atyaMta svaccha ne udyoti zarIravALA, vajaRSabhanArAca saMghayaNa vALA, samacaturagna saMsthAna thI saMsthita ane cha hajAra dhanuSa UMcAI vALA kahyA che. he AyuSyamAnuM zramaNa ! te manuSyo 256 pRSThahADakA vALA kahyA che. A manuSyo svabhAve saraLa, prakRtithI vinita, vikArarahita, prakRti thI alpakrodhamAna-mAyA-lobhavALA, mRdu ane mArdavatA yukta, tallIna, saraLa, vinita, alpa IcchAvALA, alpa saMgrahI zAMta svabhAvI. asi-masi-kRSi vyApArarahita, gRhAkAravRkSanI zAkhA upara nivAsa, Icchita vidyAbhilAsI, kalpavRkSanA pRthvIphaLa ane puSpano AhAra kare che. [65-70)he AyuSyamAna zramaNa ! pUrvakALamAM manuSyo nA cha prakAranA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutra- 70 49 saMhanana hatA te A pramANe-vajaRSabha nArAca, RSabha nArAca, nArAca, ardhanArA, kAlikA ane sevArta, vartamAna kALe manuSyone sevA saMhanana ja hoya che. he AyuSyamAna ! pUrvakALamAM manuSyone cha prakAranA saMsthAna hatA te A pramANe - samacaturastra, codha parimaMDala, sAdika, kunja, vAmana ane huMDaka paNa he AyuSyamAnuM ! vartamAnakALe mAtra huMDaka saMsthAna ja hoya che. manuSyonA saMhanana, saMsthAna, UMcAI ane Ayu avasarpiNI kALanA doSa ne kAraNe samaye-samaye kSINa thatA jAya che krodha-mAna-mAyA- lobha tathA khoTA tola mApa nI pravRtti vagere badhA avaguNa vadhe che. trAjyA ane janapadomAM mApatola viSama hoya che. rAjakuLa ane varSa viSama hoya che. viSama varSomAM auSadhinI zakti ghaTI jAya che. A samayamAM "auSadhinI durbaLatAne lIdhe Avu paNa ghaTe che. A rIte kaSNa pakSanA caMdramAnI jema hUAsamAna lokamAM je dharmamAM anurakata manuSya che te sArI rIte jIvana jIve che. [71-73]he AyuSyamAnuM ! te je koI paNa nAmano puruSa nAhIne, devapUjA karIne, kotaka maMgala ane prAyazcita karIne, mAthe nAhIne gaLAmAM mALA paherI, maNI ane sonAnA AbhUSaNo dhAraNa karI, navA ane bahumUlya vastro paherI. caMdana nA lepa vALA zarIre, zuddha mALA ane vilepana yukta, suMdara hAra-addhahAra- trisarohAra, kaMdorAthI zobhAyamAna thaIne, vakSasthaLa upara raiveyaka, AMgaLImAM suMdara vITI, bAhu upara aneka prakAranA maNI ane ratnothI jaDIta bAju baMdhathI vibhUSita, atyadhika zobhAyukata, kuMDaLathI prakAzita mukhavALA, mugaTathI dIpatA mastakavALa, vistRtahAra thI zobhatA vakSasthaLa, lAMbA suMdara vastranA uttarIya ne dhAraNa karI, vIMTI thI pILAvaNanI AMgaLIvALA, vividha maNI-suvarNa, vizuddha ratnayukta, bahumUlya prakAzayukta, suzliSTha, viziSTha, manohara, ramaNIya ane vIratvanA sUcaka kaDA dhAraNa kare. vadhAre keTaluM kahevuM? kalpa vRkSa jevA, alaMkRta vibhUSita ane pavitra thaIne potAnA mAtA-pitAne praNAma kare tyAre teo A pramANe kahe- he putra ! so varSano thA. paNa tenuM AyuSya 100 varSa hoya to jIve anyathA vadhAre keTaluM jIve? so varSa jIvato te vIsa yuga jIve che. AthI te 200 ayana ke 600 Rtu ke 1200 mahinA ke 2400 pakSa ke 3000 rAtadivasa ke 1080000 muhUrta ke 4074840000 zvAsozvAsa jeTaluM jIve che. he bhagavan! te sADAbAvIsa "taMdulavAha" kaI rIte khAya che ? he gautama ! durbala strI vaDe khAMDela, baLavAnuM strI dvArA sUpaDAthI chaDela. kharaasala thI kuTela, bhuMsA ane kAMkarA rahita karela akhaMDita ane paripUrNa cokhAnA sADA bAra "palano eka prastha' thAya. te prastha ne "mAgadha' paNa kahe che. (sAmAnyathI) roja savAre eka prastha ane sAMje eka prastha ema be vakhata bhAta khAya che. eka prakamAM 64000 bhAta hoya che. 2000 cokhA nA dANAno eka kavala (koLIyo) thakI puruSano AhAra 32 kavala strIno AhAra 28 kavala ane napuMsakano 24 kavala hoya che. A gaNanA A rIte che. be asatInI prasRti, be prakRti nI eka setikA, cAra setikAno eka kuDava, cAra kuDavano eka prasthaka, cAra prasthakano eka ADhaka, sAITha AThaka no eka jaghanya kuMbha, esI ADhaka no eka madhyamakuMbha, so ADhaka no eka utkRSTa kuMbha ane 800 ADhakano eka vAha thAya che. A vAha pramANe sADA Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 taMdulayAliya- [73] bAvIsa vAha taMdula khAya che e gaNita anusAra 40 karoDa, 80 lAkha cokhAnA ghaNA thAya che tema kahayuM che. A rIte sADA bAvIsa vAha taMdula khAto te sADA pAMca kuMbha maga khAya che. ati 2400 ADhaka ghI ane tela ke 36 hajAra pala mIThuM khAya che. te be mAse kapaDA badalato hoya cha00 dhotI pahere che. eka mAse badalato hoya to 1200 dhotI pahere che. e rIte he AyuSyamAna 100 varSanI Ayu vALA manuSyonA tela-ghI, mIThuM, bhojana ane vastra nuM badhuM gaNita ke mApatola che, A gaNita parimANa paNa maharSioe be prakAre kahevuM che. jenI pAse A badhuM che tenI gaNanA karI, jenI pAse A kaMI nathI tenI zuM gaNanA karavI? [74-80]pahelA vyavahAra gaNita joyuM have sUkSma ane nizcayagata gaNita jANavuM joIe. jo A prakAre na hoya to gaNanA viSama jANavI. savadhika sUkSmakALa, jenuM vibhAjana na thaI zake tene "samaya" jANavo. eka zvAsozvAsamAM asaMkhyAta samaya thAya che. hRSTapuSTa, glAni rahita ane kaSTarahita puruSa no je eka zvAsozvAsa hoya che tene prANa kahe che. sAta prANono eka stoka, sAta stoka no eka lava, 77 lavanuM eka muhUrta kahyuM che. he bhagavan! eka muhUrtamAM keTalA uzvAsa kahyA che ? he gautama ! 3703 uzvAsa thAya che. badhA ja anaMtajJAnIoe A ja muhUrta-parimANa batAveluM che. be ghaDI nuM eka muhUrta, sAITha ghaDIno eka ahorAtra, paMdara ahorAtrano eka pakSa, be pakSano eka mahino thAya che. [81-86]dADamanA puSpanI AkRti vALI lokhaMDanI ghaDI banAvI tenA taLamAM chidra karavuM. traNa varSanI gAyanA baccAnI pUMchaDInA 96 vALa je sIdhA hoya ane vaLelA na hoya tevA AkAre ghaDInuM chidra hovuM joIe. athavA be varSanA hAthInA baccAnI pUMchaDInA be vALa, je TuTelA na hoya tevA AkAre ghaDInuM chidra hovuM joIe. athavA cAre mAsA sonAnI eka goLa ane kaThora soya ke jenuM parimANa cAra aMgula hoya tevuM chidra hovuM joIe. te ghaDImAM pANInuM pariNAma e ADhaka hovuM joIe. te pANI ne kapaDAM dvArA gALIne prayoga karavo. meghanuM svaccha pANI ane zaradakAlIna parvatIya nadI nA ja jevuM pANI levuM. [87-92]12- mAsanuM eka varSamAM eka varSanA 24-pakSa ane 360 rAtadivasa hoya che. eka rAtri divasamAM 1,13,900 uzvAsa hoya che eka mahinAmAM 33papa700 uzvAsa thAya che. eka varSamAM 40748400 uzvAsa thAya che. 100 - varSanA AyuSyamAM 4074840000 uzvAsa thAya che. have rAta divasa kSINa thatA Ayu nA kSaya ne juo. (sAMbhaLo) [-101]rAta divasamAM trIsa ane mahinAmAM 900 muhUrta pramAdinA nAza pAme che. paNa ajJAnI tene jANatA nathI. hemaMta RtumAM sUrya pUrA 3600 muhUrta Ayuno nAza kare che. e ja rIte grISma ane varSo RtuomAM paNa thAya che tema jANavuM. A lokamAM sAmAnya thI so varSanA AyuSyamAM 50 varSa nidrAmAM nAza pAme che. e ja rIte 20 varSa bALapaNa ane vRddhAvasthAmAM nAza pAme che. bAkInA 15 varSa ThaMDI, garamI, mArgagamana, bhUkha, tarasa, bhaya, zoka ane vividha prakAranA roga thAya che. ema 85 varSa nAza pAme che. je so varSa jIvanAra hoya te 15 varSa jIve che ane Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 satra- 101 100 varSa jIvanAra paNa badhAM nathI hotA. A rIte vyatIta thatA niHssAra manuSya jIvana mAM sAme Avela cAritra dharmanuM pAlana karatA nathI tene pAchaLathI pazcAtApa karavo paDaze. A karmabhUmimAM utpanna thaI ne paNa koI manuSya mohathI vaza jinendro dvArA pratipAdita dharmatIrtha rUpI zreSTha mArga ane Atma svarUpane jANato nathI A. jIvana nadInA vega jevuM capaLa, yauvana phUlo jevuM karamAnAruM ane sukha paNa azAvata. che. A traNe zIdhra bhogya che. jevI rIte mRganA samUhane jALa vIMTAI jAya che e rIte manuSya ne jarAmaraNa rUpI jALa vIMTAI jAya che. to paNa moha jAla thI mUDha banelA tame A badhuM joI zakatA nathI. [102]he AyuSya mAnuM ! A zarIra ISTa, priya, kAMta, manojJa, manohara, manAbhirAma, daDha, vizvAsanIya, saMmata, abhISTa, prazaMsanIya, AbhuSaNa ane ratana karaMDaka samAna sArI rIte gopanIya, kapaDAnI peTI ane telapAtra nI jema sArI rIte rakSaNIya, ThaMDI-garamI-bhUkha-tarasa-cora-deza-mazakalAtapitta-kapha-saMnipAta-Adi rogonA saMsparzathI bacAvavA yogya manAya che. paNa kharekhara A zarIra ? adhuva, anitya, azAzvatA, vRddhi ane hAnI pAmanAruM, vinAzIla che. tethI pahelA ke pachI teno avazya parityAga karavo paDaze. he AyuSyamAnuM ! A zarIramAM pRSTha bhAganA hADakAMmAM kramazaH 18 sAMdhA che. temAM karaMDaka AkAranI bAra pAMsaLInA hADakA che. cha hADakA mAtra paDakhAnA bhAga ghere che jene kaDAha kahevAya che. manuSyanI kukSi eka vitasti (12-aMgula pramANa) parimANa yukta ane gardana cAra aMgula parimANa nI che. jIbha cAra pala ane AMkha be palanI che. hADakAnA cAra khaMDathI yukta mAthAno bhAga che. temAM 3ra dAMta, sAta aMgula pramANa jIbha, sADA traNa palanuM hRdaya, 25 palanuM kalejuM hoya che. be AMta hoya che. je pAMca vAma parimANanI kahevAya che. be Ata A prakAre- dhULa ane pAtaLI. temAM je sthULa AMta che temAMthI maLa nIkaLe che ane je sUkSma ta che temAMthI mUtra nIkaLe che. be paDakhAM kahyA che. eka DAbuM bIjuM jamaNuM. temAM je DAbu paDakhuM che te sukha pariNAma vALuM che. je jamaNuM paDakhuM che te duHkha pariNAmavALuM che. he AyuSyamAnu! A zarIramAM 160 sAMdhA che. 107 marmasthAna che, eka bIjAthI joDAyalA 300 hADakAM che, 900 snAyu, 700 zirA, 500 mAMsa pezI, 9 dhamanI, dADhI mUMchanA roma sivAyanA 99 lAkha romakUpa, dADhImUcha sahita sADA traNa karoDa romakUpa hoya che. he AyuSyamAnuM ! A zarIramAM 160 zirA nAbhithI nIkaLI mastiSka tarapha jAya che. jene rasataraNI kahe che. urdhvagamana karatI A zirA cakSa, zrotra, ghANa ane jillA ne kriyAzIlatA bakSe che. ane tenA upaghAtathI cakSa, netra, ghANa ane jIbhanI kriyAzIlatA nAza pAme che. te AyuSyamAnu! A zarIramAM 160 zirA nAbhithI nIkaLI nIce paganA taLIyA sudhI pahoMce che. tenAthI jaMghAne kriyAzIlatA prApta thAya che. A zirAnA upaghAta thI mastakapIDA, AdhAzIzI, mastakazULa ane AMkhano aMdhApo Ave che. he AyuSyamAna ! A zarIra mAM 160 zirAnAbhithI nIkaLI ticha hAthanA taLIyA sudhI pahoMce che. tenAthI bAhune kriyAzIlatA maLe che. ane tenA upaghAtathI paDakhAmA vedanA, pRSTha vedanA, kukSipiDA ane kukSizULa thAya che. he AyuSyamAnuM ! Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para taMdulaveyAliya - [102] 160 zirA nAbhithI nIkaLI nIce tarapha jaI gudAne maLe che. ane nirupaghAtathI maLa-mUtra, vAyu ucita mAtrAmAM thAya che. ane upaghAtathI maLa-mUtra-vAyu no nirodha thatA manuSya kSubdha bane che ane paMDu nAmaka roga thAya che. he AyuSyamAn ! kapha dhAraka 25 zirA, pitta dhA2ka 25 zirA ane vIrya dhAraka 10 zirA hoya che. puruSane 700 zirA, strIne 670 zirA ane napuMsakane 680 zirA hoya che. he AyuSyamAn ! A mAnava zarIramAM lohInuM vajana eka ADhaka, vasAnuM aDadhuM ADhaka, mastuliMganuM eka prastha, mUtranuM eka ADhaka, purIsanuM eka prastha pittanuM eka kuDava, kaphanuM eka kuDava, zukranuM aDadhuM kuDava parimANa hoya che. temAM je doSayukta hoya che temAM te parimANa alpa hoya che. puruSanA zarIramAM pAMca koThA ane strInA zarIramAM cha koThA hoya che. puruSane nava srota ane strIne 11-srota hoya che puruSane 500 pezi, strIne 470 pezI ane napuMsaka ne,480 pezI hoya che. [103-105]kadAca jo zarIranuM aMdaranuM mAMsa parivartana karIne bahAra karI devAya to te azuci ne joIne mAtA paNa ghRNA karavA mAMDe, .. manuSyanuM zarIra mAMsa, zukra, hADakAthI apavitra che. paNa A vastra, gaMdha ane mALA dvArA AcchAdita hovAthI zobhe che. A zarIra khoparI, carabI, majjA, mAMsa, hADakAM, mastuliMga, lohI, vAluMDaka, carmakoza, nAkanomela ane viSThAnuM ghara che. A khoparI-netra, kAna, hoTha, kapALa, tALavuM vagere amanojJa maLathI yukta che. hoThano gherAvo atyaMta lALa thI cIkaNo, moDhuM pasInAvALuM, dAMta maLathI malina, jovAmAM bIbhatsa che. hAtha-AMgaLI, aMguThA, nakhanA sAMdhA thI joDAyela che. A aneka tarala-AvanuM ghara che. A zarIra khabhAnI nasa, aneka zirA ane ghaNAM sAMdhAthI baMdhAyeluM che. zarIramAM phUTelA ghaDA jevuM kapALa, sukAvRkSanI koTara jevuM peTa, vALavALo azobhanIya kuthipradeza, hADakAM ane zirAnA samUhathI yukta temAM sarvatra ane badhI tarapha romakUpomAMthI svabhAvathI ja apavitra ane ghora durgaMdha yukta parasevo nIkaLI rahyo che. temAM kalejuM, AMtaraDA, pitta, hRdaya, phephasA, plIhA, phupphusa, uMdara e gupta mAMsapiMDa ane maLasrAvaka nava chidra che. temAM dhak avAja karatuM hRdaya che. te durgaMdha yukta pitta, kapha, mUtra ane auSadhinuM nivAsa sthAna che. guhya pradeza, goThaNa, jaMghA ane paganA joDathI joDAyela, mAMsagaMdhathI yukta apavitra ane nazvara che. A rIte vicAra karatA ane tenuM bIbhatsa rUpa joIne e jANavuM joIe ke A zarIra adhruva, anitya, azAzvata, saDana-galana ane vinAza dharmI tathA pahelA ke pachI avazya naSTa thanAra che. Adi ane aMta vALuM che. badhAM manuSyono deha Avo ja che. [106-108] mAtAnI kukSimAM zukra ane zoNita mAM utpanna te ja apavitra rasane pIto nava mAMsa garbhamAM rahe che. yonimukhathI bahAra nIkaLyo, stana pAnathI vRddhi pAmyo, svabhAvathI ja azuci ane maLa yukta evA A zarIrane kaI rIte dhovuM zakaya che? are ! azucimAM utpanna ane jayAMthI te manuSya bahAra nIkaLela che. kAmakrIDAnI Akita thI te ja azuci yoni mAM ramaNa kare che. [109-112]pachI azuci thI yukta strInA kaTibhAga ne hajAro kavIo dvArA azrAnta bhAvathI varNana kema karAya che. ? teo A rIte svArthavaza mUDha bane che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 sUtra112 teo bicArA rAgane kAraNe A kaTibhAga apavitra maLanI thelI che te jANatA nathI. tethI ja tene vikasita nIlakamala nA samUha samAna mAnIne tenuM varNana kare che. vadhAre keTaluM kahIe ?- pracura meda yukta, parama apavitra viSThAnI rAzi ane dhRNA yogya zarIramAM moha karavo joIe nahIM seMkaDo kRmi samUhothI yukta, apavitra maLathI vyApta, azuddha, azAzvata, sArarahita, durgadhayukta, parasevA ane maLathI malina A zarIramAM tame nirveda pAmo. [113-119] A zarIra dAMta-kAna-nAkano mela, mukhanI pracura lALathI yukta che. AvA bibhatsa ane ghaNita zarIra pratye rAga kevo ? saDana-galanavinAzavidhvaMsana-duHkhakara ane maraNadharmI, saDelA lAkaDA samAna A zarIranI abhilASA koNa kare? A zarIra kAgaDA, kutarA, kIDI, makoDA, mAchalI ane zamazAna mAM rahetA gidha vagerenuM bhojaya tathA vyAdhithI grasta che. e zarIramAM koNa rAga kare ? apavitra viSThA thI pUrita, mAMsa ane hADakAnuM ghara, malasrAvi, raja-vIryathI utpanna nava chidrathI yukta azAzvata jANa. tilakayukta, vizeSathI rakta hoTha vALI yuvatinA juo cho. bAhya rUpane juo cho paNa aMdara rahela dugadhita maLane nathI jotA. mohathI grasita thaI nAco cho ane kapALanA apavitra rasane (cuMbana thI) pIo cho kapALathI utpanna rasa jene svaya thako cho, dhRNA karo cho ane temAM anurakta thaI atyaMta Asakti thI pIo cho. [120-124]kapALa apavitra che. nAka-vividha aMga-chidra vichidra paNa apavitra che. zarIra paNa apavitra cAmaDAthI DhAMkeluM aMjana thI nirmaLa, snAna-udvartana thI saMskArita, sukumAla puSpothI suzobhita kezarAzi yukta strInuM mukha ajJAnIne rAga utpanna kare che. ajJAna buddhivALo je phUlone mastakanuM AbhuSaNa kahe che. te kevaLa phUla ja che. mastakanuM AbhuSaNa nahIM. sAMbhaLo ! carabI, vasA, rasi, kapha, zleSma, meda A badhAM mAthAnA bhUSaNa che A potAnA zarIranA svAdhina che. A zarIra bhUSita thavA mATe ayogya che. viSThAnuM ghara che. be paga ane nava chidrothI yukta che. tIvra durgadhathI bhareluM che. temAM ajJAnI manuSya atyaMta mUrzita thAya che. " [125-129]kAmarAgathI raMgAyelA tame gupta aMgone pragaTa karIne dAMtonA cikaNA maLa ane khoparI mAMthI nIkaLatI kAMjI athatui vikRta rasane pIo cho. hAthinA deta mUsala-sasalA ane mRganuM mAMsa, camarI gAyanA vALa ane cittAnuM cAmaDuM tathA nakhane mATe teonuM zarIra grahaNa karAya che (manuSyanuM zarIra zuM kAmanuM che ?) he mUrkha A zarIra durgadha yukta ane maraNanA svabhAvavALuM che. temAM nitya vizvAsa karI tame kema Asakata thAo cho ? eno svabhAva to kaho- dAMta koI kAmanA nathI, moTA vALa ghaNA yogya che. cAmaDI paNa bibhatsa che have kaho ke tame zemAM rAga rAkho cho? kapha, pitta, mUtra, viSThA, vasA, dAMDho Adi zeno rAga che? [130-135]jaMghAnA hADakA upara sAthaLa che. tenA upara kaTibhAga che. kaTi upara pRSTha bhAga che. pRSTha bhAgamAM 18 hADakAM che. be AMkhanA hADakAM che be AMkhanA hADakA ane soLa gardananA hADakA jANavA. pIThamAM bAra pAsaLI che. zirA ane snAyu thI bAMdhela kaThora hADakAno A DhAMco, mAMsa ane cAmaDAmAM lapeTAyelo che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMdulavAliya- [35] A zarIra viSThAnuM ghara che AvA maLagRhamAM koNa rAga kare ? jema viSThAnA kuvA najIka kAgaDA phare che. temAM kRmi dvArA sula-sula zabda thayA kare che ane strotothI durgadha nIkaLe che. (marelA zarIra nI paNa A ja dazA che. mRta zarIranA netrane pakSI cAMca thI khode che. latAnI mAphaka hAtha phelAya jAya che. AMta bahAra kADhI le che ane khoparI bhayaMkara dekhAya che. mRta zarIra upara mAMkhI baNabaNa kare che. saDelA mAMsamAMthI sula-sula avAja Ave che. temAM utpanna kami samUha misamisa avAja kare che. AMtaraDAmAMthI thivathiva zabda thAya che. Ama A ghaNuM bIbhatsa lAge che. [136-142]pragaTa pAMsaLI vALuM vikarALa, sukA sAMdhAthI yukta, cetanA rahita zarIranI avasthA jANo. nava dvArothI azuci ne kADhanAra, jharatA kAcA ghaDA samAna A zarIra prati nirveda bhAva dhAraNa karo. be hAthabe paga ane mastaka dhaDa sAthe joDela che. te malina malanuM koSThAgAra che. A viSThAne tame kema upADIne pharo cho ? A rUpavALA zarIrane rAjapatha upara pharatuM joIne prasanna thAo cho ane para gaMdha thI sugaMdhita tamArI gaMdha mAno cho, gulAba, caMpo, camelI, agara, caMdana ane tarUSka nI gaMdhane potAnI gaMdha mAnI prasanna thAo cho. tAruM moDhuM mukhavAsathI, aMga-pratyaMga agarathI, keza snAnAdi veLA lagADela sugaMdhita dravyothI sugaMdhita che. to AmAM tArI potAnI gaMdha zuM che? te puruSa ! AMkha-kAna-nAka no mela tathA zleSma, azuci ane mutra e ja to tArI potAnI gaMdha che. [143) kAma rAga ane moharUpI vividha doraDAthI baMdhAyela hajAro zreSTha kavio dvArA A striyonI prazaMsA mAM ghaNuM ja kahevAyuM che. vastutaH temanuM svarUpa A pramANe che. striyo svabhAvathI kuTIla, priyavacanonI latA, prema karavAmAM pahADanI nadInI jema kuTIla, hajAro aparAdhonI svAminI, zoka utpanna karAvanArI, vALano vinAza karanArI, puruSo mATe vadhasthAna lajjAno nAza karanArI, avinayanI rAzi, pApakhaMDanuM ghara, zatrutAnI khANa, zokanuM ghara, mayadA toDanArI, rAganuM ghara, durAcAriyonuM nirAsa sthAna, saMmohananI mAtA, jJAnano nAza karanArI, brahmacaryanAza karanArI, dharmamAM vidhvarUpa, sAdhuonI zatru, AcAra saMpanna mATe kalaMkarUpa karmarUpI rajanuM vizrAma gRha mokSamArgamAM viddhabhUta, daridratAno AvAsa, kopAyamAna thAya tyAre jherI sApa jevI, kAmathI vaza thAya tyAre madonmata hAthI jevI, duSTa hRdayA hovAthI vAghaNa jevI, kAlimAM vALA hRdayanI hovAthI tRNa AcchAdita kUvA samAna, jAdUgaranI jema seMkaDo upacAra thI Abaddha karanArI, dugrahyi sabhAva hovA chatAM AdarzanI pratimA, zIlane saLagAvavAmAM vanakhaMDanI Aga jevI, asthira citta hovAthI parvata mArganI jema anavasthita, antaraMga vaNa nI samAna kuTIla hRdaya. kALA sarpanI jema avizvAsanIya. chaLa chavA yukta hovAthI pralaya jevI, saMdhyAnI lAlImAnI jema kSaNika prema karanArI, samudranA taraMganI jema capaLa svabhAvavALI, mAchalInI jema duSparivartanIya, caMcaLatA mAM vAMdarA jevI, mRtyunI jema kaMI bAkI na rAkhanArI, kALanI jema kura, varuNanI jema kAmapAzarUpI hAtha vALI, pANInI jema nimna-anugAminI, kRpaNa nI jema ulaTA hAtha vALI, naraka samAna bhayAnaka, gardabhanI jema duzIlA, duSTa ghoDAnI jema dunIya, bALakanI jema kSaNamAM Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutra-143 papa, prasanna ane kSaNamAM roSAyamAna thatI, aMdhakAranI jema duwveza, viSa latAnI jema Azrayane ayogya, kuvA mAM Akroza thI avagAhana karanAra duSTa magara jevI. sthAnabhraSTa aizvaryavAnu nI jema prazaMsA mATe ayogya, kiMpAka phaLanI jema pahelA sArI lAgatI paNa pachI. karu phaLa denArI, bALakane lalacAvanArI khAlI muThThI jevI sAra vagaranI, mAMsapiMDa ne grahaNa karavAnI jema upadrava utpana karanArI, baLelA ghAsa nA pULAnI jema nahIM chUTela mAna ane baLelA zIlavALI, ariSTanI jema durgAnIya, khoTA sikkAnI jema samaye zIlane ThaganArI, krodhInI jema kaSTa thI rakSita, atyaMtaviSAdavALI, niti, durapacArA, agaMbhIra, avizvasanIya, anavasthita, duHkhathI rakSita, aratikara, karkaza, daMDa vairavALI, rUpa ane saubhAgyathI unmata, sAMpanI gatinI jema kuTIla hRdayA, aTavImAM yAtrA nI jema bhaya bhaya utpanna karanArI, kuLa-parivAra ane mitramAM phUTa pADanArI, bIjAnA doSo prakAzita karanArI kataba, vIryanAza karanArI, kolanI jema ekAMtamAM haraNa karanArI, caMcaLa, agnithI lAla thayela ghaDAnI jema lAla hoThothI rAga utpanna karanAra, aMtaraMgamAM bhagnazata hRdayA doraDA vinAnuM baMdhana, vRkSarahita jaMgala, agninilaya, adazya vaitaraNI, asAdhya bimArI, vinA viyogo pralApa karanArI, anabhivyakta upasarga, ratikriDAmAM citta vibhrama karanArI, savaga saLagAvanArI, meghavinA ja vajapAta karanArI, jaLazunya pravAha ane samudra samAna niraMtara garjana karanArI, A strIo hoya che. A rIte strIonI aneka nAma niryukti karAya che. lAkho upAyo thakI ane vividha prakAre puruSonI kAmAsakti vadhAre che tathA tene vadha baMdhananuM bhAjana banAvanAra nArI samAna puruSano bIjo koI zatru nathI. tethI tenA nArI vagere niyukti A pramANe che- puruSane tenA samAna koI zatru nathI, mATe "nArI vividha prakAranA karmo ane zilpathI puruSone mohita kare mAhe "mahilA', puruSo ne matta kare che mATe "pramadA, mahAnuM kalahane utpanna kare che mATe "mahilikA', puruSane hAvabhAva thI ramaNa karAve che mATe "ramA', puruSone potAnA aMgamAM rAga karAve mATe "aMganA', aneka prakAranA yuddha- kalaha-saMgrAma-aTavImAM bhramaNa, vinA prayojana RNa levuM. ThaMDIgaramI nuM duHkha ane kaleza ubho karavA Adi kAryo mAM te puruSa ne pravRtta kare che mATe 'lalanA', yoga-niyoga dvArA puruSane vaza kare mATe "yojitu' tathA vividha bhAvo dvArA puruSanI vAsanA uddIpta kare che mATe vanitA kahevAya che. T koI strI pramatta bhAvane, koI praNaya vibhramane ane koI zvAsa rogInI jema zabda-vyavahAra kare che. koI zatru jevI hoya che ane koI raDI raDI page praNAma kare che. koI stuti kare che. koI kutuhUla, hAsya ane kaTAkSa pUrvaka jue che. koI vilAsayukta madhura vacanothI, koI hAsya ceSTA thI, koI AliMgana dvArA, koI sItkAranA zabdathI, koI gRhayoga nA pradarzana thI, koI bhUmi upara lakhIne athavA cila karIne, koI vAMsaDA para caDI nRtya dvArA, koI bALakanA AliMgana thakI, koI AMgaLInA TacAkA, stana mardana ane kaTitaTa pIDana Adi thakI puruSone AkaSTa kare che. A strIyo vipna karavAmAM jALanI jema, phAMsavAmAM kIcaDanI jema, mAravAmAM mRtyu nI jema, saLagAvavAmAM agni nI jema ane chinnabhinna karavAmAM talavAra jevI hoya che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMduveyAliya-[14] [144-151]trIyo talavAra jevI tINa, zAhI jevI kAlimA, gahana vana jevI bhramita karanArI. kabATa ane kArAgAra jevI baMdhana kAraka, pravAhazIla agAdha jaLanI jema bhayadAyaka hoya che. A strIo seMkaDo doSonI nagarI, aneka prakAranA apayazane phelAvanArI, kuTIla hRdayA, kapaTapUrNa vicAravALI hoya che. tenA svabhAvane buddhimAna paNa jANI zakatA nathI. gaMgAnA bAlukaNa, sAgaranuM jala, himavatanuM parimANa, ugratapanuM phaLa, garbhathI utpanna thanAra bALaka, siMhanI pIThanA vALa, peTamAM rahela padArtha, ghoDAnA cAlavA no avAja tene kadAca buddhimAna manuSya jANI zake paNa strInA hRdayane jANI zakato nathI. A prakAranA guNothI yukta A strIo vAMdarA jevI caMcaLa manavALI ane saMsAramAM vizvAsa karavA yogya nathI. lokamAM jema dhAnya vihina khaLa, puSparahita bagIco, dudha rahita gAya, tela rahita tala nirarthaka che tema strI paNa sukhahina hovAthI nirarthaka che. jeTalA samayamAM AMkha mIMcIne ughADAya eTalo samayamAM strIonuM hRdaya ane citta hajAra vakhata vyAkuLa thaI jAya che. [1pa2]mUrkha, vRddha, viziSTa jJAnathI hIna, nirvizeSa saMsAramAM zUkara jevI nIca pravRtti vALAne upadeza nirarthaka che. [1pa3-154]putra, pitA ane ghaNA-saMgraha karelA te dhanathI zuM lAbha ? je maratI vakhate kaMI paNa sahAro ApI na zake? mRtyu thatA putra-mitra ke patnI paNa sAtha choDI de che paNa suupArjita dharma ja maraNa samaye sAtha choDato nathI. [1papa-158]dharma rakSaka che. dharmazaraNa che, dharma ja gati ane AdhAra che. dharmanuM sArI rIte AcaraNa karavAthI ajara amara sthAnanI prApti thAya che. dharma prItikara-kItikara-dIptikaracazakara-ratikara-abhayakara-nivRttikara ane mokSa prApti sahAyaka che. sukRtadharma thakI ja manuSyane zreSTha devatAonA anupama rUpa- bhogopabhoga-ddhi ane vijJAnano lAbha prApta thAya che. devendra- cakrIpada, rAjya, Icchita bhogathI- nivaNa paryata A badhuM dhamacaraNanuM ja phaLa che. [159-161]ahIM so varSanA AyuvALA manuSyanA AhAra, ucchavAsa, saMdhi, zirA, romaphaLa, pitta, lohI, vIrya nI gaNita daSTie parigaNanA karAI che. jenI gaNanA dvArA artha pragaTa karAyo che evA zarIra nA varSone sAMbhaLIne tame mokSarUpI kamaLa mATe prayatna karo jenA samyaktvarUpI hajAro pAMdaDA che. A zarIra janma, jarA maraNa, vedanA thI bharelI gADI jevuM che. tene pAmIne e ja karavuM joIe jethI badhA duHkhothI chUTI javAya. muni dIparatna sAgare karela gurjara chAyA pUrNa taMdula veyAliya payagno gurjarachAyA pUrNa pAMcamo payano gurjarachAyA pUrNa Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [57] 'aTaka namo namo nimmala desaNassa paMcama gaNadhara zrI sudhamasviAmine namaH SYSTEM 29 saMthAraga paDNaya chaThThaprakirNaka-gurjarachAyA [1] zrI jinezvaradevo- sAmAnya kevaLajJAnIone vize vRSabha samAna, devAdhideva zramaNa bhagavAnuM zrI mahAvIra paramAtmAne namaskArakarIne, aMtima kAlanI ArAdhanArUpa saMthArAnA svIkArathI prApta thatI guNonI paraMparAne huM kahuM chuM. [2] zrIjinakathita A ArAdhanA, cAritradharmanI ArAdhanArupa che. suvihita purUSo AvA prakAranI antima ArAdhanAnAM manoratho seve che, kAraNa ke temanI jIvanaparyaMtanI saghaLI ArAdhanAonI patAkAnA svIkArarupa A ArAdhanA che. ( [3] daridrapurUSo dhana, dhAnya vageremAM jema Ananda mAne che, vaLI malla puruSo jaya patAkAne meLavavAmAM jema gaurava le che ane AnA abhAve teo apamAna tathA dudhvanine pAme che, tema suvihita purUSo A ArAdhanAmAM Ananda temaja gauravane prApta kare che. [4-5] sarva uttama purUSomAM jema purUSavarapuMDarIka arihaMtaparamAtmA, jagatanA sarvastrasamudAyane vize jema tIrthaMkaradevonI mAtA, maNinI sarva jAtiyone vize jema vairya, sarva prakAranA sugandhI dravyone vize jema caMdana ane ratnomAM jema vaja, tema ArAdhanAone vize A saMthArAnI ArAdhanA, suvihita AtmAo mATe zreSThatara che. [6-7 tathA vaMzomAM jema zrIjinezvaradevono vaMza, sarva kulomAM jema zrAvakakula, gatione vize jema siddhigati, sarvaprakAranAM sukhomAM jema muktinuM sukha, sarva dharmomAM jema zrIjinakathita ahiMsAdharma, lokavacanamAM jema sAdhupurUSonAM vacano, Itara sarva prakAranI kRtiomAM jema zrIjinavacanarUpa zruti, ane sarva prakAranI zuddhione vize jema samyakatvarUpa AtmaguNanI zuddhi, tema zrIjinakathita antimakAlanI ArAdhanAomAM A ArAdhanA mukhya che. 8samAdhimaraNarUpa A ArAdhanA sAce ja kalyANakara che. abhyadayaunnatino paramahetu che. AthI AvA ArAdhanA traNabhuvanamAM devatAone paNa durlabha che. devalokanA Indro paNa samAdhipUrvakanA paMDitamaraNanI eka mane abhilASA rAkhe che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 saMthAraga - . [9] vinaya ! zrI jinakathita paMDitamaraNane teM meLavyuM. AthI nizaMka karma mallane haNI teM siddhinI prAptirUpa jayapatAkA meLavI. [10] sarva prakAranAM dhyAnomAM jema paramazukaladhyAna, matyAdi jJAnomAM kevalajJAna, ane sarva prakAranAM cAritromAM jema kaSAya AdinA upazamathI yathAkhyAta cAritra kramazaH mokSanuM kAraNa che, tema A paMDita maraNa paNa mokSanuM kAraNa bane che. [11-12] zrIjinakathita zramaNapaNuM e, sarva prakAranAM zreSTha lAbhomAM sarvazreSTha lAbha gaNAya che ke jenA yoge zrItIrthaMkarapaNuM, kevalajJAna ane mokSa sukha prApta thAya che. vaLI paralokanA hitamAM rakta ane kilaSTa mithyAtvI AtmAone paNa mokSanI prAptinuM mULa je samyakatva gaNAya che, te samyakatva dezaviratinuM tema ja samyajJAnanuM mahatva vizeSa gaNAya che. AnA karatAM zrIjinakathita zramaNapaNAnI pAptapa lAbhanuM mahatva vizeSatara che. kAraNa ke jJAnadarzana rUpa muktinAM kAraNonI saphaLatAno AdhAra zramaNa paNA para rahelo che. [13] tathA sarvaprakAranI lezyAomAM jema zukalezyA, sarva vrata, yama, AdimAM jema brahmacarya nuM vrata ane sarva prakAranAM niyamone vize jema zrIjinakathita pAMca samiti ane traNa guptirUpa guNo vizeSa gaNAya che, tema zrAmaya e saghaLAM guNomAM pradhAna che. jyAre saMthArAnI ArAdhanA AnA karatAM adhika gaNAya che. [14-15]sarva uttamatIrthomAM jema zrItIrthaMkaradevonuM tIrtha sarva jAtinAM abhiSekone vize sumerUnA zikhara para devadevendrothI karAtA abhiSekanI jema suvihita purUSonI saMthArAnI ArAdhanA zreSThatara gaNAya che. zvetakamaLa, pUrNakaLaza, svastika, nandAvarta ane suMdara phUlamAlA A saghaLIye maMgaLavastuo karatAM, antimakAlanI ArAdhanArUpa saMthAro e adhikatara maMgaLa che. [16-17]zrIjinakathita tamarUpa agnithI karmakASThono nAza karanArA, virati-niyamapAlane zUrA, ane samyajJAnathI vizuddha Atma pariNativALA, tathA uttama dharmarUpa bhAthu jene meLavyuM che evA mahAnubhAva AtmAo saMthArArUpa gajendra para AruDha thaIne sukhapUrvaka pArane pAme che. A saMthAro suvihita AtmAone mATe anupama AlaMbana che. guNonuM nivAsasthAna che, kalpa-AcArarUpa che. tathA sarvottama zrItIrthaMkara pada, mokSagati ane siddhadazAnuM mULa kAraNa che. [18-20]teM zrIjinavacanarUpa amRtathI vibhUSita zarIra meLavyuM che. tArA, bhavanane viSe dharmarUpa ratnane AzrayIne rahevAvALI vasudhArA paDI che. kAraNa ke gatamAM meLavalA yogya che, te saghaLuM te meLavyuM che. temaja saMthArAnI ArAdhanAne svIkAravAnA yoge, teM jinapravacana vize sArI dhIratA rAkhI che. AthI uttamapurUSothI sevya ane paramadivya evI kalyANalAbhonI paraMparA prApta karI che. tathA samyagUjJAna ane darzanarUpa sundara ratnothI manohara, viziSTa prakAranA jJAnarUpa prakAzathI zobhAne dharanAra ane cAritra, zIla vagere guNothI zuddha triratnamAlAne teM meLavelI che. [21]suvihita purUSo, jenA yoge guNonI paraMparAne prApta karI zake che, te zrIjinakathita saMthArAne je puNyavAna AtmAo pAme che, te zrIjinakathita saMthArAne Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 21 pa9 je puNyavAna AtmAo pAme che, te AtmAoe jagatamAM sArabhUta jJAna vagere ratnonAM AbhUSaNothI potAnI zobhAne vadhArI che.' [22]samasta lokamAM uttama ane saMsAra sAgaranA pArane ANanAra evuM zrIjinapraNIta tIrtha, te meLavyuM che kAraNa ke zrIjinapraNIta tIrthanAM svaccha ane zItaLa guNarUpa jalapravAhomAM snAna karI, anaMtA munivaroe nivaNa sukha prApta karyuM che. [23] "Azrava, saMvara ane nirjarA vagere tattvo, je tIrthamAM suvyavasthita jaLavAI rahyAM che; tathA zIla, vrata Adi cAritra dharmarUpa suMdara pagathIyAothI jeno mArga sArI rIte vyavasthita che, te zrIjinapraNIta tIrtha kahevAya che." [24] jeo pariSahanI senAne jItIne, uttama prakAranA saMyamabaLathI yukta bane che, te puNyavAna AtmAo karmathI mukta banIne anuttara, ananta, avyAbAgha ane akhaMDa evA nivaNa sukhane bhogave che." [25-26zrIjinakathita saMthArAnI ArAdhanAne prApta karavAthI te traNa bhuvananA rAjyamAM mULa kAraNa samAdhisukhane meLavyuM che. sarva siddhAntomAM asAMdhAraNa ane vizAlakulanuM kAraNa evA saMthArA rUpa rAjyAbhiSeka, tene paNa lokane viSe teM meLavyo. AthI mAruM mana Aje avazya Anandane anubhave che, kAraNa ke mokSanA sAdhanarUpa upAya ane paramArthathI vistAranA mArgarUpa saMthArAne te prApta karyo che." [27]devalokane viSe bahaprakAranA devatAI sukhone bhogavanArA devo paNa, zrIjinakathita saMthArAnI ArAdhanAnuM pUrNa AdarabhAvapUrvaka dhyAna karatAM Asana, zayana Adi anya sarva vyApAra tyajI de che. [28-29]gupti samitithI sahita; vaLI saMyama, tapa, niyama ane yogomAM upayogazIla, temaja jJAna, ane darzananI ArAdhanAmAM ananya manavALA, tathA samAdhithI yukta evA sAdhu, candranI jema prekSaNIya ane sUryanI jema tejathI dedIpyamAna hoya che. vaLI te suvihita sAdhu, jJAnarUpa dhanavALA, guNavAna, ane sthiratA guNathI mahAhimavAna parvatanI jema prasiddhine pAme che. [30]parvatomAM jema merUparvata, sarva sAgarone vize jema svayaMbhUramaNa, tArAonA samUhane viSe jema candra, tema sarva prakAranAM zubha anuSThAnonI madhyamAM saMthArArUpa anuSThAna pradhAna gaNAya che. [31]he bhagavan! kevA prakAranA sAdhupurUSanA mATe A saMthArAnI ArAdhanA. vihita che? vaLI kayA AlaMbanane pAmIne A antimakAlanI ArAdhanA thaI zake ? ane anazanane kayAre svIkArI zakAya ? A vastu huM jANavAne IcchuM chuM, [3ra-34]"jenA mana, vacana ane kAyAnA zubhayogo sIdAtA hoya, vaLI je sAdhune aneka prakAranA rogo zarIramAM utpanna thayA hoya, A kAraNe potAnA maraNa kAlane najIka samajIne, je saMthArAne svIkAre che, te saMthAro suvizuddha che. paNa je traNa prakAranA gAravathI unmatta banI gurUnI pAse saraLatAthI pAponI AlocanA levA taiyAra nathI. A sAdhu saMthArAne svIkAre to te saMthAro avizaddha che. je AlocanAne yogya che, ane gurUnI pAse nirmaLabhAva pUrvaka AlocanA laI ne Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 saMthAraga-[34] saMthArAne svIkAre che, teno saMthAro avizuddha gaNAya [35]zaMkA Adi dUSaNothI jenuM samagdarzanarUpa ratna malina che, ane je zithila rIte cAritranuM pAlana karavApUrvaka zramaNapaNAno nivahi kare che, te sAdhunI saMthArAnI ArAdhanA zuddha nathI-avizuddha che. [36-39]je mahAnubhAva sAdhuno samyak darzanaguNa atyanta nirmaLa che, tathA je niraticArapUrvaka saMyamadharmanuM pAlana karIne potAnA sAdhupaNAno nivAha kare che, rAga ane dveSathI rahita, vaLI mana, vacana ane kAyAnA azubha yogothI AtmAnuM jatana karanAra tathA traNa prakAranA zalya ane ATha jAtinA madathI mukta evo pUNyavAna sAdhu, saMthArA para ArUDha thAya che, traNa gAravathI rahita, traNa prakAranA pApadaMDane tyajI denAra, A kAraNe jagatamAM jenI kIti vistArane pAmI che, evA zramaNa mahAtmA saMthArA para ArUDha thAya che. krodha, mAna Adi cAreya prakAranA kaSAyono nAza karanAra, cAre vikathAnA pApathI sadA mukata rahenAra evA sAdhu mahAtmA saMthArAne svIkAre che, te sarveno saMthAro suvizuddha che. 40-43pAMca prakAranA mahAvratonuM pAlana karavAmAM tatpara, pAMca samitinA nivahimAM sArI rIte upayogazIla evo puNyavAna sAdhupurUSa saMthArAne svIkAra che, chajIvanikAyanI hiMsAnA pApathI virata, sAte bhayasthAnothI rahita buddhivALo, je rIte saMthArA para ArUDha thAya che, jeNe ATha madasthAnone tyajI dIdhAM che evo sAdhupUrUSa ATha prakAranA karmono nAza karavAne sArU, je rIte saMthArA para ArUDha thAya che, nava prakAranI brahmacaryanI guptinuM vidhi mujaba pAlana karanAra ane dazavidha yatidharmano nivahi karavAmAM kuzaLa evo saMthArApara ArUDha thAya che te sarveno saMthAro suvizuddha gaNAya che. [44-45]kaSAyone jItanAra, ane sarva prakAranA viSayonA vikArathI rahita. vaLI antimakAlIna ArAdhanAmAM udyuta hovAne kAraNe saMthArApara ArUDha thayela evA sAdhune kayA prakArano lAbha maLe ?" tema ja kaSAyone jItanAra tathA sarva prakAranA viSayavikArothI rahita ane antimakAlIna ArAdhanAmAM udyuta hovAthI saMthArApara vidhi mujaba ArUDha thayelA sAdhune kevuM sukha prApta thAya? - 4i6-48] vidhi mujaba saMthArA para ArUDha thayelA mahAnubhAva kSepakane, prathama divase ja je amUlya lAbhanI prApti thAya che, tenuM mUlya AMkavAne koNa samartha che?. kemake te avasare, te mahAmuni viziSTa prakAranA zubha adhyavasAyanA yoge saMkhyaya bhavonI sthitivALA sarvakarmA pratyeka samaye khapAve che. A kAraNe te kSepakasAdhu e veLAye viziSTa prakAranA zramaNaguNane prApta kare che. vaLI e avasare tRNa-sUkA ghAsanA saMthArApara ArUDha thavA chatAMye rAga, mada ane mohathI mukta hovAne kAraNe te kSepaka maharSi, je anupama mukti-niHsaMgadazAnA sukhane prApta kare che, te sukha niraMtara rAgadazAmAM mUMjhAto cakravartI paNa kayAMthI prApta kare ? [4950)vaikriyalabdhinA yoge potAnAM purUSarUpone viturvI, devatAo je batrIza bhedanA hajAro prakArathI, saMgItanI layapUrvaka nATako kare che, temAM teo te AnaMda meLavI zakatA nathI, ke je AnaMda potAnA hastapramANa saMthArApara ArUDha. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA- 50 61 thayela kSepaka maharSi meLave che. rAga, dveSamaya tathA pariNAme kaTu evA viSapUrNa je vaiSayika sukhone cha khaMDano nAtha anubhave che te saMgadazAthI mukta, vItarAga sAdhu purUSo anubhavatA nathI. teo kevaLa akhaMDa AtmaramaNatAnA sukhane anubhave che. pina-pa2]mokSanA sukhanI prAptine mATe, zrI jainazAsanamAM ekAnta varNakAlanI gaNanA nathI. kevaLa ArAdhaka AtmAonI apramattadazA para saghaLo AdhAra che. kemake ghaNAye varSo gacchamAM rahenArA paNa pramatta AtmAo janmamaraNarUpa saMsArasAgaramAM DubI gayA che. je AtmAo antima kAle samAdhi pUrvaka saMthArArUpa ArAdhanAne svIkArIne maraNane pAme che, te mahAnubhAva AtmAo jIvananI pAchalI avasthAmAM paNa potAnuM hita zIdhra sAdhI zake che. pasUkA ghAsano saMthAro ke jIvarahita-prAsaka bhUmi eja kevaLa antimakAlanI ArAdhanAnuM AlaMbana nathI. paNa vizuddha niraticAra cAritranA pAlanamAM upayogazIla AtmA e saMthArArUpa che. A kAraNe Avo AtmA ArAdhanAmAM AlaMbana che. [54]dravyathI saMlekhanAne svIkAravAne tatpara, bhAvathI kaSAyanA tyAga-dvArA rUkSa-lukhkho evo AtmA sadAkAla jainazAsanamAM apramatta hovAne kAraNe koIpaNa kSetramAM koIpaNa kAle zrIjinakathita ArAdhanAmAM pariNata bane che.. [papa]vaSakALamAM aneka prakAranA tapone sArI rIte karIne, ArAdhaka AtmA. hemantaRtumAM sarva avasthAone viSe saMthArA para ArUDha thAya che, [56-57]potanapuramAM puSpacUlA AyanA dharmagurU zrI arNikAputra prakhyAta hatA. teo eka avasare nAvadrArAye gaMgAnadIne UtaratA hatA. nAvamAM beThelA lokoe te veLAe temane gaMgAmAM dhakelI dIdhA. tyArabAda zrIarNikAputra AcAryuM te samaye saMthArAne svIkArI samAvipUrvaka maraNane meLavyuM. [58-60]kuMbhakara nagaramAM deDakarAjAnA pApabuddhi pAlaka nAmanA maMtrIe, aMdakakumAra dvArA vAdamAM parAjita thavAnA kAraNe, krodhavaza banI mAyApUrvaka paMca mahAvratayukta evA zrIskanda,sUri Adi pAMcaso nirdoSa sAdhuone yaMtramAM pIlI nAMkhyA. mamatA rahita, ahaMkArathI para temaja potAnA zarIrane viSe paNa apratibaddha evA te cAraso navANu maharSipurUSo te rIte pIlAvA chatAMye saMthArAne svIkArIne ArAdhabhAvamAM rahI mokSane pAmyA. [1-62] daMDa nAmanA prakhyAta rAjarSi, ke jeo pratimAne dhAraNa karanArA hatA. eka avasare yamunAvakra nagaranAM udyAnamAM teo pratimAne dhAraNa karIne kAyotsargadhyAne ubhA hatA, tyAM yavana rAjAe te maharSine bANathI vIMdhI nAMkhyA, teo te veLAye saMthArAne svIkArI, ArAdhaka bhAvamAM rahyA. tyAra bAda yavanarAjAe saMvega pAmIne zramaNapaNAne svIkAryuM zarIrane viSe spRhAvinAnA banIne kAyotsargadhyAne ubhA rahyA. te avasare koIe teone bANathI vIMdhyA. chatAMye saMthArAne svIkArI te maharSi samAdhikaraNane pAmyA. 6 [63-64] sAketuranA zrI kIrtidhara rAjAnA putra zrIsukezala RSi, cAtumAsamAM mAsakSamaNanA pAraNAnA divase, pitAmunine sAthe parvataparathI utaratA. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 saMthAraga-[3]. hatA. te veLAye vAghaNa evI pUrvajanmanI mAtAe teone phADI nAMkhyA, chatAMye tene samaye gADha rIte dhIratA pUrvaka potAnA pratyAkhyAnamAM barobara upayogazIla rahyA. vAghaNathI khavAtAM teoe anne samAdhipUrvaka maraNane meLavyuM. [6pa-66] ujjayinI nagarImAM zrI avantisukamAle saMvega bhAvane pAmIne dIkSA lIdhI. yogya avasare pAdapopagama anazana svIkArI teo mazAnanA madhye ekAnta dhyAne rahyA hatA. roSAyamAna evI ziyAlaNe teone trAsa pUrvaka phADI khAdhA. A rIte traNaprahara sudhI khavAtAM teo samAdhipUrvaka maraNane pAmyA. [67-69] zarIrano maLa, rastAnI dhULa, ane parasevo vagerethI kAdavamaya zarIravALA, paNa zarIranAM sahaja azuci svabhAvanA jJAtA, suravaNagrAmanA zrI kArtikAryaRSi zIla tathA saMyamaguNonA AdhArarUpa hatA. gItArtha evA te maharSino deha ajIrNa rogathI pIDAto hovA chatAMye teo sadAkAla samAdhi bhAvamAM ramaNa karatA. eka veLAye rohiDakanagaramAM prAsuka AhArane gaveSatA te RSine, pravartarI koI kSatriye zaktinA prahArathI viMdhyA. deha bhedAvA chatAMye te maharSi ekAnta-ujajaDa ane tApa vinAnI vizAla bhUmi para potAnA dehane tyajIne samAdhi maraNane pAmyA. [70-72] pATalIputra nagaramAM zrI candragupta rAjAno zrI dharmasiMha nAmano mitra hato. saMvegabhAva pAmIne teNe candraguptanI lakSmIno tyAga karI pravajyA svIkArI. zrIjinakathitadharmamAM sthita evA teoe phollapura nagaramAM anazanane svIkAryuM ane gRpRSTha paccakkhANane zokarahitapaNe karyuM. te veLAye jaMgalamAM hajAro pazuoe teonA zarIrane cUMthavA mAMDyuM. Ama jenuM zarIra khavAI rahyuM che, evA e maharSi, zarIrane vosirAvIne paMDita maraNane pAmyA. [73] pATalIputra-paTaNA nagaramAM cANakya nAme maMtrI prasiddha hato. avasare sarvaprakAranA pApaAraMbhothI nivRtta thaIne teoe IginI maraNane svIkAryuM. [74-75] tyArabAda gAyonA vADAmAM pAdapopagama anazanane svIkArIne teo kAyotsargadhyAne ubhA rahyA. A prasaMge pUrvavairI subadhu maMtrIe anukUla pUjAnA nhAnAthI. chANA saLagAvyA Ama zarIra saLagavA chatAMye, te zrIcANakya RSie samAdhipUrvaka maraNane prApta karyuM. 7i6-78] kakandI nagarImAM zrI amRtaghoSa nAmano rAjA hato. yogya avasare teNe putrane rAjya soMpI pravajyAne grahaNa karI. sUtra ane arthamAM kuzala tathA zrutanA rahasyane pAmanAra evA te rAjarSi zokarahitapaNe pRthvIpara vihAra karatAM kramazaH kAkandI nagaramAM padhAryA. tyAM caMDavega nAmanA vairIe teonA zarIrane zastranA prahArathI chedI nAMkhyuM. zarIra chedAI rahyuM che tevI veLAe paNa te maharSi samAdhibhAvamAM sthira rahyA, ane paMDita maraNane prApta karyuM. [79-80] kauzAmbI nagarImAM lalitaghaTA batrIza purUSo prakhyAta hatA. teoe saMsAranI asAratAne jANIne zramaNapaNAne grahaNa karyuM. zrutasAgaranA rahasyane prApta karanArA evA teoe zarIranA mamatvathI rahita banI, yogya avasare pAdapopagamaanazanane svIkAryuM. akasmAtu nadInA pUrathI taNAtA moTA Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-81 63 dUha madhyamAM teo kheMcAI gayA. AvA avasare paNa teoe samAdhipUrvaka paMDitamaraNane prApata karyuM. [81-83) kulANa [kuNAla] nagaramAM vaizramaNadAsa nAmano rAjA hato. A rAjAne riSTha nAmano maMtrI ke je mithyA daSTi ane durAgraha vRttivALo hato. te nagaramAM eka avasare munivarone viSe vRSabha samAna, gaNipiTakarUpa zrI dvAdazAMgInA dhAraka tathA samasta mRtasAgaranA pArane pAmanAra ane dhIra evA zrI RSabhasena AcArya, potAnA parivAra sahita padhAryA hatA. te sUrinA ziSya zrIsiMhasena upAdhyAya ke jeo aneka prakAranA zAstrArtha rahasyanA jJAtA, tathA gaNanI tRptine karanArA hatA. rAjamaMtrI riSThanI sAthe teone vAda thayo. vAdamAM riSTha parAjita thayo. AthI roSathI dhamadhamatA, nirdaya evA teNe prazAnta ane suvihita zrIsiMhasena RSine agnithI saLagAvI mUkyA. zarIra agnithI baLI rahyuM che. A avasthAmAM te RSivare samAdhipUrvaka maraNane prApta karyuM. [84] hastinAgarapuranA kurUdatta zreSThIputre, sthavironI pAse dIkSAne svIkArI hatI. eka avasare nagaranA udyAnamAM teo kAyotsargaththAne ubhA hatA. tyAM gopALe nirdoSa evA teone zAlmalIvRkSanA lAkaDAnI jema saLagAvI mUkyAM. chatAMye A avasthAmAM teoe samAdhipUrvaka paMDita maraNane prApta karyuM. [85] cilAtIputra nAmanA core, upazama, viveka ane saMvararupa tripadIne sAMbhaLIne dIkSA grahaNa karI. te avasare teo tyAMja kAyotsarga dhyAne rahyA. kIDIoe temanA zarIrane cAlaNInI jema chidravALuM karyuM. Ama zarIra khavAtuM hovA chatAMye teo samAdhithI maraNane pAmyA. [8] zrIgajasukumAla RSi nagaranA udyAnamAM kAyotsargadhyAne rahyA hatA. niraparAdhI ane zAnta evA teone, koi pApAtmAe hajAro khIlAthI jANe maDhela hoya evI rIte lIlA cAmaDAthI bAMdhI, pRthvI para pachADayAM. A chatAMye teoe samAdhipUrvaka maraNane meLavyuM. (A kathAnakamAM kaMi mizraNa thayAno saMbhava che.) | [87] maMkhalI gozALAe nirdoSa evA zrIsunakSatra ane zrIsavanubhUti nAmanA zrI mahAvIra paramAtmAnA ziSyone tejalezyAthI bALI nAMkhyA hatA. te rIte saLagatAM te banne munivaro samAdhibhAvane svIkArI paMDita maraNane pAmyA. [88] saMthArAnA svIkAranI vidhi "yogya avasare, traNaguptithI gupta evo kSapakasAdhu jJaparijJAthI jANe che. bAda mAvajIvane mATe saMghasamudAyanI madhyamAM gurUnA Adeza mujaba AgAro pUrvaka cAreya AhAranuM paccakakhANa kare che. [8] athavA samAdhi jALavavAne mATe, koIka avasare kSapakasAdhu traNa-AhAranuM paccakakhANa kare che. ane kevaLa prAsuka jaLano AhAra kare che.bAda ucita kAle te kSepaka, pANInA AhAranuM paNa paccakakhANa kare che. [eo] "zeSalokone saMvega pragaTa thAya te rIte te kSepake kSamApanA karavI ane sarva saMgha samudAyanI madhyamAM kahevuM ke "pUrvemana vacana ane kAyAnA yogothI karavA, karAvavA ke anumodavA dvArA meM je kAMI aparAdho karyo hoya tene huM namAvuM chuM.' [91] be hAthane mastake joDIne teNe pharI kahevuM ke zalyathI rahita A huM Aje Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 saMthAraga- [2] sarva prakAranA aparAdhone khamAvuM chuM. mAtApitA samAna sarvajIvo mane kSamA karo. [92] dhIrapurUSoe prarUpela, vaLI satpurUSothI sadA sevAtA, ane kAyara AtmAo mATe atyanta duSkara evA paMDitamaraNa-saMthArAne, zilAtalapara ArUDha thayelA niHsaMga ane dhanya AtmAo sAdhe che. [3] sAvadhAna banIne tuM vicAra kara. meM naraka ane tiryaMcagatimAM tathA devagati ane manuSyagatimAM kevA kevAM sukhaduHkho bhogavyA che? [94-9] he mumukSu ! narakane viSe teM asAtA bahula-dukhapUrNa, asAdhAraNa ane tIvra vedanAone zarIranI khAtara prAyaH anantIveLAye bhogavI che." "vaLI devapaNAmAM tathA manuSyapaNAmAM pArakAnA dAsabhAvane pAmelA teM duHkha, saMtApa ane trAsane upajAvanArI vedanAone prAyaza anantIveLAye anubhavI che' "ane he puNyavAnuM ! tiryaMcagatine pAmIne na pAra pAmI zakAya evI mahAvedanAone ghaNIye vAra te bhogavI che. A rIte janma tathA maraNarupa reMTanA Avata jyAM satatuM cAlu che, evA saMsAramAM tuM anantakALa bhaTakyo che. [97-98] saMsArane viSe te anantakAla sadhI anantIveLA anantA janmamaraNone anubhavyAM che. A badhAMye duHkho saMsAravartI sarva jIvone mATe sahaja che. mATe vartamAnakAlanA duHkhothI tuM mUjhAIza nahi ane ArAdhanAne bhUlIza nahi. maraNanA jevo mahAbhaya nathI, janma samAna anya koI duHkha nathI. tethI janma-maraNarUpa mahAbhayonA kAraNabhUta zarIranA mamatvabhAvane tuM zIdhra chedI nAMkha." [99-100] A zarIra jIvathI anya che. tathA jIva zarIrathI bhinna che' A nizcayapUrvaka duHkha ane kalezanA mULa upAdAna samA zarIranA mamatvane tAre chedI nAMkhavuM joIe. kAraNa ke bhIma ane apAra A saMsAramAM, AtmAe je kAMI zarIra saMbaMdhI ke manasaMbaMdhI duHkhone anantI veLAye bhogavyAM che, AthI "jo samAdhimaraNane meLavavuM hoya to te uttamaarthanI prAptine mATe tAre zarIra Adi abhyattara ane anya bAhya parigrahane viSe mArApaNuM sarvathA vosirAvI devuM.' * [101]jagatanA zaraNarUpa, hitavatsala samastasaMgha, mArAM saghaLAM aparAdhone khamo, tathA zalyathI rahita banIne huM paNa, guNonA AdhArabhUta zrIsaMghane khamAvuM chuM. [102-104] tathA "zrI AcAryadiva, upAdhyAya, ziSyo, sAdharmiko, kuLa tathA gaNa vagere je koine meM kaSAya utpanna karAvyo hoya-kaSAyanuM huM kAraNa banyo houM te sarvane huM trividha yoge khamAvuM chuM.' "sarva zramaNa saMghanA saghaLAMye aparAdhone huM mastaka para be hAtha joDavArUpa aMjali karI khamAvuM chuM. tathA huM paNa sarvane khamuM chuM.' vaLI huM jinakathita dharmamAM arpita cittavALo thaIne sarva jagatanA jIva samUhanI sAthe baMdhubhAvathIniHzalya rIte khamAvuM chuM. ane huM paNa sarvane khamuM chuM.' [105-106] Ama aticArone khamanAra, ane anuttara tapa tathA apUrva samAdhine prApta karanAra kSapaka AtmA; bahuvidha bAdhA saMtApa vagerenA mULa kAraNa karmasamUhane khapAvato samabhAvamAM vihare che. asaMkhyaya lAkha koTi azubha bhavonI paraMparA dvArA je gADha karma bAMdhyuM hoya, te sarva karmasamUhane saMthArA para ArUDha thayelo kSapaka AtmA, zubha adhyavasAyonA yoge eka samayamAM khapAve che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 107 65 [107-109] A avasare; saMthArApara AdharUDha thayelA mahAnubhAva kSepakane kadAca pUrvakAlIna azubhanA yoge, samAdhibhAvamAM vighna karanArI vedanA udayamAM Ave, to tene zamAvavAne mATe gItArtha evA niyamika sAdhuo bAvanAcaMdana jevI zItala dhamazikSA Ape. he puNya purUSa ! ArAdhanAmAM ja jeoe potAnuM saghaLuMye arpita karyuM che, evA pUrvakAlIna munivaro; jyAre tevA prakAranA abhyAsa vagara paNa, aneka jaMgalI jAnavarothI comera gherAelA bhayaMkara parvatanI Toca para kAyotsargaththAne rahetA hatA. "vaLI atyanta dhIravRttine dharanArA A kAraNe zrIjinakathita ArAdhanAnA mArgamAM anuttara rIte viharanArA te maharSi purUSo, jaMgalI jAnavaronI dADhamAM AvavA chatAMye samAdhibhAvane akhaMDa rAkhe che ane uttama arthane sAdhe che." [110-111] he suvihita ! dhIra ane svastha manovRttivALA niyamika sAdhuo, jyAre sadA sahAya karanArA che evI sthitimAM samAdhibhAvane pAmIne zuM A saMthArAnI ArAdhanAne pAra na pAmI zakAya ? athatuM tAre sahelAithI A saMthArAnI pArane pAmavo joie. kAraNa ke jIva e zarIrathI anya che, tema zarIra e paNa jIvathI bhinna che. AthI zarIranA mamatvane mUkI denArA suvihita purUSo zrIjinakathita dharmanI ArAdhanAnI khAtara avasare zarIrane paNa tyajI de che." [112] "saMthArApara ArUDha thayela kSapaka, pUrvakAlIna azubhanA udayathI utpanna thayelI vedanAone samabhAvapUrvaka sahana karIne karmarUpa azubha kalaMkanI. paraMparAne velaDInI jema mULathI halAvI nAMkhe che. AthI tAre paNa A vedanAone samabhAve sahavApUrvaka kamane khapAvavA joIe." [113-114] bahukoDa varSo sudhI tapa, kriyA vagere dvArA ajJAna AtmA je karmasamUhane khapAve che. mana, vacana, kAyAnA yogothI AtmAnuM rakSaNa karanAra jJAnI AtmA, te karmasamUhane zvAsa mAtramAM khapAve che. kAraNa ke samyagRjJAna pUrvakanAM anuSThAnono prabhAva acitya che. mana, vacana ane kAyAthI AtmAnuM jatana karanAra jJAnI AtmA, bahu bhavothI saMcita karelA ATha prakAranAM karmasamUharUpa pApone zvAsamAtramAM khapAve che. A kAraNeH he suvihita ! samyagujJAnanAM AlaMbana pUrvaka tAre paNa A ArAdhanAmAM ujamALa rahevuM.' [115 A mujaba hitopadezarUpa AlaMbanane meLavanAra suvihita AtmAo gurU vagere vaDilajanothI prazaMsAne pAmelA saMthArApara dhIratApUrvaka ArUDha thai, sarvaprakAranA karmamalane khapAvavApUrvaka te bhavamAM yA trIjA bhavamAM avazya siddha thAya che ane mahAnaMda padane prApta kare che. [11-117 gupti samiti Adi guNothI manohara, samyagUjJAna, darzana ane cAritrarUpa ratnatrayIthI mahAmUlyavAna, tathA saMyama, tapa, niyama vagere guNarUpa suvarNathI jaDelo zrIsaMgharUpa mahAmukuTa, deva, devendra, asura ane mAnavothI sahita traNa lokamAM vizuddha hovAne kAraNe pUjanIya che, atizaya durlabha che. vaLI nirmaLaguNono AdhAra che, mATe paramazuddha che, ane saune zirodhArya che. [118-120] grISmaRtumAM agnithI lAlacoLa tapelA lokhaMDanA tAvaDAnA Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 saMthAraga-[118]. jevI kALI zilAmAM ArUDha thaIne hajAro kiraNothI pracaMDa, ane ugra evA sUryanA tApathI baLavA chatAMye, kaSAya vagere lokano vijaya karanAra ane dhyAnamAM sadAkAla upayogazIla, vaLI atyanta suvizuddha jJAnadarzanarUpa vibhUtithI yukta, tathA ArAdhanAmAM arpita cittavALA vihita purUSa, uttama leyAnA pariNAmapUrvaka rAdhAvedha samAna durlabha, kevalajJAnanI sadaza, samatAbhAvathI pUrNa evA uttama artharUpa samAdhimaraNane meLavyuM che. " [121] A prakAre meM jeonI stuti karI che, evA zrIjinakathita antima kAlIna saMthArArUpa hAthInA skandhapara sukhapUrvaka ArUDha thayelA, narendrone vize candra samAna zramaNapurUSo, sadAkAla zAzvata, svAdhIna ane akhaMDasukhonI paraMparA Apo. muni dIparatna sAgare karela gurjara chAyApUrNa saMthAraga paUNaya gurjarachAyA pUrNa chaThThopayano gurjarachAyA pUrNa Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [67] namo namo nimmala daMsaNassa paMcAma gaNadhAra zrI sudhAmAMAmine namaH 30 gacchAcAra paIgNaya sAtamuM prakirNaka- gurjara chAyA [1]devendrothI namita mahAaizvaryazALI, zrImahAvIradevane namaskAra karIne, zrutarUpa samudramAMthI suvihitamuni samudAye Acarela gacchAcAra saMkSepathI uddharIne huM kahIza. [2] gautama ! A jagatamAM keTalAeka evA paNa jIvo che ke je, e unmArgagAmI gacchamAM rahIne athavA teno sahavAsa karIne bhavaparaMparAmAM bhame che. kAraNa ke asatpurUSono saMga zIlavaMta-sajjanane paNa adhaHpAtano hetu che. [3-7]gautama ! ardha prahara-eka prahara-divasa-pakSa-eka mAsa-athavA eka varSaparyanta paNa sanmArgagAmI gacchamAM rahenAra ALasu-nirutsAhI ane vimanaska muni paNa, bIjA mahAprabhAvavALA sAdhuone sarva kriyAomAM alpa sattvavALA jIvothI na thaI zake evA tapAdirUpa udyama karatA joIne, lajjA ane zaMkA tajI daI dharmAnuSThAna karavAmAM utsAha dhare che. vaLI gautama ! vIryotsAhavaDe ja jIve janmAntaramAM karelA pApo muhUrtamAtramAM baLIne bhasma thaI jAya che, mATe sArIrIte parIkSA karIne je gaccha sanmArgapratiSThita hoya temAM jIvanaparyanta vasavuM. kemake je saMyata-sakriyAvAn hoya teja muni che. [8]AcArya mahArAja gacchane mATe methI, AlaMbana, staMbha, draSTi, uttama yAna samAna che. eTale ke methI- (je baMdhathI pazuo maryAdAe varte te) mAM baMdhAela pazuo jema maryAdAmAM varte che, tema gaccha paNa AcAryanA baMdhanathI maryAdAe pravarte che. khADA AdimAM paDatAM jema hastAdikanuM AlaMbana dhArI rAkhe che, tema saMsArarUpa gatimAM paDatA gacchane AcArya dhArI rAkhe che. jema staMbha prAsAdano AdhAra che, tema AcArya paNa gaccharUpa prAsAdano AdhAra che. jema draSTi zubhAzubha vastu jIvane batAvanAra che, tema AcArya paNa gacchane bhAvi zubhAzubha batAvanAra che. jema chidravinAnuM uttama vahANa jIvone samudratIre pahoMcADe che, tema AcArya paNa gacchane saMsAranA tIre pahoMcADe che. mATe gacchanI parIkSA karavA IcchanArAe prathama AcAryanIja parIkSA karavI. [9-11]he bhagavan ! chadamasthamuni kayA cinhothI unmArgagAmI AcAryane Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Fe gacchAcAra - [11] jANI zake ? A praznanA uttaramAM zrIguru kahe che ke he muni ! te cinho huM kahuM chuM te sAMbhaLa. potAnI marajI mujaba vartanAra, duSTa AcAravAnuM, AraMbhamAM pravatavinA, pIThaphalaka AdimAM pratibaddha, apkAyanI hiMsA karanAra, mULa ane uttara guNathI bhraSTa thaela, sAmAcArIno virAdhaka, haMmezAM gurU AgaLa AlocanA nahi karanAra, ane rAjakathA Adi vikathAomAM nitya tatpara hoya te AcArya adhama jANavA. [12-13]chatrIsa guNayukta ane atizaya vyavahAra kuzaLa evA paNa AcArye bIjAnI sAkSIe AlocanArUpa vizuddhi karavI, jema atizaya kuzaLa vaidya potAnI vyAdhi bIjA vaidyane jaNAve che, ane te vaidya kaheluM sAMbhaLIne vyAdhinA pratikArarUpa karma Acare che, tema Alocaka sUri paNa anya pAse potAnuM pApa pragaTa kare ane temaNe ApeluM tapa vidhipUrvaka aMgIkAra kare che. [14]deza-kSetra-dravya-kALa ane bhAva jANIne vastra pAtra, upAzraya tathA sAdhu sAdhvInA samUhane saMgraha kare, ane sUtrArthanuM ciMtavana kare, te sArA AcArya jANavA. [15-16]je AcArya Agamokta vidhipUrvaka ziSyano saMgraha ane temane mATe zrutadAna Adi upagraha na kare- na karAve, sAdhu tathA sAdhvIne dikSA ApIne sAmAcArI na zIkhave, ane je bALaziSyone gAya jema vAcharaDAne cuMbe che tema cuMbana kare, temaja sanmArga grahaNa na karAve, te AcArya ziSyono zatru jANavo. [17]je AcArya ziSyone snehathI cuMbana kare, paNa sA2NA-vAraNA-preraNA ane vAraMvAra preraNA na kare te AcArya zreSTha nathI; parantu je sAraNA vAraNAdi kare che te daMDa AdivaDe mAravA chatAM paNa zreSTha che. [18]vaLI je ziSya pramAdarUpa madIrAthI grasta ane sAmAcArI virAdhaka gurune hitopadeza dvArAe dharmamArgamAM sthira na kare te ziSya paNa zatru ja che. [19]pramAdI gurUne kevI rIte bodha kare te jaNAve che. re munivara ! re gurUdeva ! tamArA jevA purUSo paNa jo pramAdane AdhIna thAya, to pachI A saMsAra sAgaramAM amArA jevAne naukAsamAna bIjAM koNa AlaMbana thaze ? [20]pravacana pradhAna jJAnAcAra-darzanAcArane cAritrAcAra e traNamAM, temaja paMcavidha AcAramAM, potAne tathA gacchane sthira karavAne je preraNA kare te AcArya. [21]cAra prakArano piMDa-upadhi-ane zayyA A traNone, udgama, utpAdana ane eSaNAvaDe zuddha, cAritranI rakSA mATe, grahaNa kare te kharo saMyamI che. [22] bIjAe kaheluM guhya na pragaTa karanAra ane sarvathA prakAre sarva kAryomAM aviparIta jonAra hoya te, cakSunI jema, bALaka ane vRddhathI saMkIrNa gacchane kSe che. [23]je AcArya sukhazIla Adi guNovaDe navakalparUpa athavA gItArtharUpa vihArane zithila kare che, te AcArya saMyamayogavaDe mAtra vezadhArI ja che. [24]kuLa-gAma-nagara-ane rAjya tajIne paNa je AcArya pharI te kuLa AdimAM mamatva kare che, te saMyamayogavaDe niHsAra mAtra vezadhArIja che. [25-26]je AcArya ziSyasamUhane karavAlAyaka kAryamAM preraNA kare che, ane sUtra tathA artha bhaNAve che, te AcArya dhanya che, pavitra che, baMdhu che, ane mokSadAyaka che; eja AcArya bhavyajIvone cakSusamAna kahela che, ke je jinezvare batAvela Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 27 se anuSThAna yathArtha paNa batAve che. 1 [27]je AcArya samyaphaprakAre jinamata prakAze che te tIrthakarasamAna che, ane je temanI AjJAnuM ullaMghana kare che te kApurUSa che, satparUSa nathI. [28]bhraSTAcArI AcArya, bhraSTAcArI sAdhunI upekSA karanAra AcArya ane unmArgamAM rahela AcArya. A traNe jJAnAdi mokSamArgano nAza kare che. [29]unmArgamAM rahela ane sanmArgano nAza karanAra AcAryane je seve che, te gautama ! jarUra te potAnA AtmAne saMsAramAM pADe che. [30]jema ayogya taranAra mANasa ghaNAne DUbADe che, tema unmArgamAM rahela -eka paNa AcArya tenA mArgane anusaranArA bhavyajIvonA samUhane nAza pamADe che. [31]unmArgagAmInA mArgamAM vartanArA ane sanmArgano nAza karanArA mAtra sAdhuveza dharanArAone he gautama ! jarUra anaMtasaMsAra thAya che. [32]pote pramAdI hoya, to paNa zuddha sAdhumArganI prarUpaNA kare, ane potAne sAdhu tathA zrAvakapakSa sivAya trIjA saMvijJapakSamAM sthita kare. paNa AthI viparIta azuddhamArganI prarUpaNA karanAra potAne gRhasthadharmathI paNa bhraSTa kare che. [33-34]potAnI durbaLatAne lIdhe kadAca trikaraNazuddha jinabhASita anuSThAna karI na zake, to paNa jema zrI vItarAgadeve kahyuM che, tema yathArtha samyaprakAre tattvaprarUpe. muniyAmAM zithila chatAM paNa vizuddha caraNasittarI-karaNasittarInI prazaMsA karI prarUpaNA karanAra sulabhabodhI jIva potAnA kamone zithila kare che. [35]saMvijJapAkSikamuni sanmArgamAM pravartatA bIjA sAdhuonuM auSadhabhaiSaja AdivaDe samAdhi pamADavA rUpa pote vAtsalya kare ane bIjA pAse karAve. [36]trilokavartI jIvoe jenA caraNayugalane namaskAra karela che evA keTalA eka jIvo ja bhUtakALamAM hatA, atyAre che, ne bhaviSyamAM haze, ke jemano kALa mAtra bIjAnuM hita karavAmAMja eka lakSapUrvaka vIte che. [37]gautama ! bhUta-bhaviSya-ne vartamAna kALamAM paNa koIka evA AcAryo che, ke jeonuM phakata nAma ja grahaNa karavAmAM Ave, topaNa jarUra prayazcitta lAge. [38]jema lokamAM nokara tathA vAhana zikSA vinA svecchAcArI thAya che, tema ziSya paNa svecchAcArI thAya che. mATe gurUe pratikRcchA ane preraNAdivaDe ziSya vargane hamezAM zikSA ApavI. [39]je AcArya agara upAdhyAya pramAdathI athalA ALasathI ziSyavargane mokSAnuSThAna mATe preraNA nathI karatA temaNe jinezvaranI AjJAnuM khaMDana karyuM samajavuM. [40]hai gautama ! e pramANe meM saMkSepathI gurUnuM lakSaNa kahyuM have gacchanuM lakSaNa kahIza, te tuM he dhIra ! ekAgrapaNe zravaNa kara. [41-42] je gItArtha saMvegazALI-ALasavinAnA-draDhavratI-akhkhalita cAritravAnuM haMmezAM rAgadveSarahita-AThamadarahita-kSaNikaSAyI-ane jItendriya evA te chavastha muninI sAthe paNa kevaLI vicare ane vase. [43]saMyamamAM vartatA chatAM paramArthane nahi jANanAra ane durgatinA mArgane ApanAra evA agItArthane dUrathI ja tajI de. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 gacchAcAra- [44] [4-45]gItArthanA vacane buddhimAna mANasa haLAhaLa jhera paNa niHzaMkapaNe pI jAya ane maraNa pamADe evA padArthane paNa khAI jAya. kAraNake vAstavika rIte e jhera nathI, paraMtu amRtasamAna rasAyaNa hoya che; nirvidhvakArI che, te mAratuM nathI. kadAca maraNa pAme che, to paNa te amara samAna thAya che. 4i6-47agItArthanA vacane koI amRta paNa na pIve, kAraNake te agItArthe batAveluM vAstavika amRta nathI. paramArthathI te amRta na hovAthI kharekhara haLAhaLa jhera che, tethI karIne ajarAmara na thAya, paNa teja vakhate vinAza pAme. 4i8-49] agItArtha ane kuzIlIyA Adino saMga mana-vacana-kAyAthI tajI devo, kAraNa ke musApharInA mArgamAM DAkuo jema vidbhakArI che, tema teo mokSamArgamAM vibakArI che. dedIpyamAna agnine saLagato joI temAM niHzaMkapaNe potAne bhasmIbhUta karI nAkhe, paraMtu kuzIlIyAno Azraya kadI paNa na kare. pija gacchanI aMdara gurUe preraNA karelA ziSyo, rAgadveSa pazcAtApa vaDe dhagadhagAyamAna agninI peThe saLagI uThe che, tene he gautama ! gaccha na samajavo. [51]gaccha mahAprabhAvazALI che, kAraNa ke temAM rahenArAone moTI nirjarA thAya che, sAraNA-vAraNA ne preraNA Adi vaDe temane doSanI prApti paNa nathI thatI. [para-papIgurUnI IcchAne anusaranAra, suvinIta, parisaha jItanAra, dhIra, abhimAnarahita, lolupatArahita, gArava ane vikathA na karanAra, kSamAvAnuM. Indriyane damanAra, guptivaMta, nilabhI, vairAgyamArgamAM lIna, dasa-vidha sAmAcArI Avazyaka ane saMyamamAM udhamavAna, tathA khara-kaThora-karkaza, aniSTa ane duSTa vANIvaDe, temaja tIraskAra ane kADhI mUkavAdivaDe paNa jeo dveSa na kare, apakIrti na kare, apayaza na kare, akArya na kare ane kaMThe prANa Ave topaNa pravacana malIna na kare, tevA munio nirjarA ghaNI kare che. [56]karavA lAyaka agara na karavA lAyaka kAmamAM kaThora-karkaza-duSTha-niSphara bhASAthI gurUmahArAja kaMI kahe to tyAM ziSyo vinayathI bole ke- "he prabho, Apa kaho cho tema te vAstavika che." A pramANe jyAM ziSyo varte che, he gautama ! te kharekhara gaccha che. [57] pAtra AdimAM paNa mamatvarahita, zarIra viSe paNa spRhA vinAnA, zuddha - AhAra levAmAM kuzaLa hoya te muni che. agara azuddha maLe to tapasyA karanArA, ane eSaNAnA betAlIsa doSarahita AhAra levAmAM kuzaLa hoya te muni che. [58-59)e nidorSa AhAra paNa rUpa rasane mATe nahi, zarIranA suMdara varNa mATe nahi, temaja kAmanI vRddhi mATe paNa nahi, parantu akSopAMganI jema, cAritrano bhAra vahana karavAnuM zarIra dhAraNa karavA mATe grahaNa kare. sudhAnI vedanA zAntA karavA, vaiyAvacca karavA, Iyasimiti mATe, saMyama mATe, prANa dhAraNa karavA mATe ane dharmacintavana arthe, ema e ja kAraNe sAdhu AhAra grahaNa kare. [60]je gacchamAM nAnA moTAno taphAvata jANI zakAya, moTAnA vacananuM bahumAna thAya, ane eka divase paNa paryAyithI moTo hoya temaja guNavRddha hoya tenI hIlanA na thAya, he gautama ! te vAstavika gaccha jANavo. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 61 71 [ 61-62]vaLI je gacchamAM bhayaMkara duSkALa hoya tevA vakhate prANa no tyAga thAya, to paNa sAdhvIe lAvelo AhAra vagara vicAre na khAya, tene he gautama ! vAstavika gaccha kahela che. tathA je gacchamAM sAdhvIonI sAthe yuvAna to zuM, paNa jenA dAMta paDI gaelA che evA vRddha munio paNa AlApa saMlApa na kare, ane strIonA aMgopAMganuM cittavana na kare, te vAstavika gaccha che . [3] re ! apramAdI muniyo ! tame agni ane viSasamAna sAthvIno saMsarga tajI dyo, kAraNa ke sAdhvIne anusaranAro sAdhu thoDA ja kALamAM jarUra apakIrti pAme. [64-66]vRddha, tapasvI, bahuzruta, sarvajanane mAnya, evA paNa munine - sAdhvIno saMsarga lokanI niMdAno hetu thAya che, to pachI je yuvAna, alpakRta, thoDo tapa karanAra evA munine Ayano saMsarga lokaniMdAno hetu kema na thAya? jo ke pote draDha antaHkaraNavALo hoya topaNa saMsarga vadhavAthI agnisamIpe jema ghI ogaLI jAya che, tema muninuM citta sAdhvI samIpe vilIna thAya che. [67]sarva strIvarganI aMdara haMmezAM apramattapaNe vizvAsa rahita varte to te brahmacarya pALI zake che, anyathA tethI viparIta varte to nathI pALI zakato. [68-69]sarvatra sarva padAthomAM mamatArahita muni svAdhIna hoya che, parantu te muni je sAdhvInA pAsamAM baMdhAela hoya to te parAdhIna thaI jAya che. lIMTamAM paDela mAkhIo chuTI zakatI nathI, tema sAdhvIne anusaranAra sAdhu chUTo thaI zakato nathI. [70]A jagatamAM avidhie sAdhvIne anusaranAra sAdhune enA samAna bIjAM, koI baMdhana nathI, ane sAdhvIne dharmamAM sthApana karanAra sAdhune enA samAna bIjI nirjarA nathI. [71]vacanamAtrathI paNa cAritrathI bhraSTa thaelA bahulabdhivALA sAdhune paNa jyAM vidhipUrvaka gurUthI nigraha karAya tene gaccha kahevAya che. - [72-74]je gacchamAM rAtrie azanAdi levAmAM, audezika- abhyAhatA AdinuM nAma grahaNa karavAmAM paNa, bhaya pAme tathA bhojana anaMtara pAtrAdi sApha karavArUpa kalpa, ane apAnAdi dhovArUpa trepa e ubhayamAM sAvadhAna hoya, vinayavAna hoya, nizcaLa cittavALA hoya, hAMsI- mazkarI karavAthI rahita, vikathAthI, mukta, vagara-vicAryuM nahi karanArA, azanAdi mATe vicaranArA, athavA Rtu Adi ATha prakAranI gocarabhUmi mATe viharanArA, vividha prakAranA abhigraha tathA duSkara prAyazcita AcaranArA munio je gacchamAM hoya, te devendrone paNa AzcaryakArI che. gautama ! evA gacchaneja gaccha jANavo. 35]thvI, apu, agni, vAyu ane vanaspati tathA vividha prakAranA beIndriya Adi trasa jIvone jyAM maraNAMte paNa manathI pIDA na karAya, he gautama ! tene vAstavika gaccha jANavo. 7i6khajurI ane muMjanI sAvaraNIthI je sAdhu upAzrayane pramArje che, te sAdhune jIvopara bIlakula dayA nathI, ema he gautama ! tuM sArI peThe samaja. [77]grISma Adi kALamAM tRSAthI prANa sosAI jAya ane maraNa prApta thAya, to paNa bahAranuM sacitta pANI biMdumAtra paNa je gacchamAM muni na le, te gaccha Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 gacchAcAra- [77] jANavo. [38]vaLI je gacchamAM apavAdamArgathI paNa hamezAM prAzaka-nirjIva pANI samyaphaprakAre Agamavidhie IcchAya, tene he gautama ! gaccha jANavo. [79-80]zULa vizucikA AdimAMno koIpaNa vicitra roga utpanna thae, je gacchamAM muni agni Adi na saLagAve, tene gaccha jANavo, parantu apavAdapade sArUpika Adi athavA zrAvakAdi pAse yatanAthI tevuM karAve. [81-82)puSpa, bIja, tvacA vigere vividha prakAranA jIvono saMghaTTa tathA paritApa Adi je gacchamAM muniothI jarApaNa na karAto hoya te gaccha jANavo. tathA hAMsI, krIDA, kaMdarTa, nAstikavAda, akALe kapaDAM dhovAM,vaMDI, khADA Adi ThekavA, sAdhu zrAvaka upara krodhAdikathI lAMghaNa karavI, vastra pAtrAdi para mamatA, ane avarNavAdanuM uccAraNa e vigere je gacchamAM na karAya te samyagu gaccha jANavo. [83-84]je gacchanI aMdara kAraNa utpanna thAya to paNa vastrAdikanuM attara karIne strInA hAtha Adino sparza draSTiviSa sarpa ane jvalAyamAna agninI peThe tajI devAto hoya te gaccha jANavo. bAlikA, vRddhA, putrI, pautrI, athavA bhaginI, vigerenA zarIranosparza thoDo paNa je gacchamAM na karAya, he gautama ! teja gaccha che. [85-8]sAdhunA veSane dharanAra, AcAyadi padavIthI yukta evo paNa muni jo svayaM strInA karano sparza kare, to he gautama ! jANavuM ke jarUra te gaccha mULaguNathI bhraSTa cAritrahIna che. apavAdapade paNa strInA karano sparza AgamamAM niSedhyo che, paratu dIkSAno aMta AdI thAya evuM kArya utpanna thAya to Agamokta vidhi jANanArAe sparza karAya te gaccha jANavo. [87aneka vijJAnAdi guNayukta, labdhisaMpanna, ane uttamakULamAM janmelA evo paNa muni jo prANAtipAtaviramaNa Adi mULaguNothI rahita hoya tene gacchamAMthI bahAra kADhI mUkAya tene gaccha jANavo. [88-89]je gacchamAM suvarNa, rUpuM, dhana, dhAnya, kAmuM tAMbu, phaTaka, palaMga Adi zayanIya, khurazI Adi Asana ane sacchidra vastuno upabhoga thato hoya, temaja je gacchamAM munine yogya cetavastra mUkIne rAtAM tathA lIlAM pILAM vastrono. upayoga thato hoya te gacchamAM mayadA kayAMthI hoya? [0]vaLI je gacchamAM kAraNe koI gRhastha Apela bIjAnuM paNa sonuM rUpuM, ' ardha nimeSamAtra paNa hAthe sparze nahi. [1] je gacchamAM Ayaoe meLavela vividha upakaraNa ane pAtrA vigere sAdhuo kAraNavinA paNa bhogave, tene kevo gaccha kahevo? [2]baLa ane buddhine vadhAranAra, puSTikAraka, atidurlabha evuM paNa bhaiSajya sAdhvIe prApta kareluM sAdhuo bhogave, to te gacchamAM mayadA kayAMthI hoya? [3]je gacchamAM ekalo sAdhu ekalI strI athavA sAdhvI sAthe rahe, tene he gautama ! ame vizeSe karIne mayadArahita gaccha kahIe chIe. [94]daDhacAritravALI, nilabhI, grAhyavacanA, guNa samudAyavALI, evI paNa mahattarA sAdhvIne je gacchamAM ekalo sAdhu bhaNAve che, te anAcAra che, gaccha nathI. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-95 [5-96)meghanI garjanA-azva hRdayagata vAyu-ane vidyutanI jema dugrahyi gUDhahRdayavALI Ayao je gacchamAM aTakAva rahita akArya kare che, je gacchanI aMdara bhojana samaye sAdhunI maMDaLImAM sAdhvIo Ave che, te gaccha nathI paNa striyA rAjya che. [7]sukhe beThelA paMgu mANasanI jema je muninA kaSAyo bIjAnA kaSAyovaDe paNa uddIpana na thAya, tene he gautama gaccha jANavo. [98]dharmanA antarAyathI bhaya pAmelA ane saMsAranI aMdara rahevAthI bhaya pAmelA munio muninA krodhAdi kaSAyone udIre nahi te gaccha jANavo. [9]kadAca koI kAraNathI agara kAraNa vinA muniyone kaSAyano udaya Ave, ane udayane roke, ane tadanantara khamAve, tene he gautama! gaccha jANavo. [100]dAna-zIla-tapa-ane bhAvanA, e cAra prakAranA dharmanA antarAyathI bhaya pAmelA gItArtha sAdhuo je gacchamAM ghaNA hoya, tene he gautama! gaccha kahela che. [101-102]vaLI he gautama ! je gacchamAM ghaMTI-khAMDaNIyo-cUlo-pANIyAruMane sAvaraNI, A pAMca vadhasthAnomAnuM eka paNa hoya, to te gaccha mana-vacanakAyAthI tajIne anya sArA gacchamAM javuM. khAMDavA vigerenA AraMbhamAM pravartelA ane ujavaLaveza dhAraNa karanArA gacchanI sevA na karavI, paNa je gaccha cAritraguNothI ujavaLa hoya tenI sevA karavI. [103]vaLI je gacchanI aMdara maniyo kraya-vikraya Adi kare-karAve ne anumode, te muniyo saMyamabhraSTa jANavA. he guNasAgara gautama ! tevAone viSanI peThe dUrathI ja tajI devA joIe. [104-105]AraMbhamAM Asakta, siddhAntamAM kahela anuSThAna karavAmAM parAg2amukha ane viSayomAM laMpaTa evA muniono saMga mUkIne he gautama ! suvihita munIonA samudAyamAM vasavuM. sanmArga pratiSThita gacchane samyakaprakAre joIne tevA sanmArgagAmI gacchamAM pakSa-mAsa-athavA jIvanaparyanta vasavuM, kemake he gautama ! tevo gaccha saMsArano uccheda karanAra che. [106-107] je gacchanI aMdara kSullaka-athavA navadIkSita ziSya-agara ekalo yuvAna yati upAzrayanuM rakSaNa karato hoya, te gacchamAMame kahIe chIe ke maryAdA kayAMthI hoya ? je gacchamAM ekalI kSullaka sAdhvI, navadIkSita sAdhvI, agara ekalI yuvAna sAdhvI upAzrayanuM rakSaNa karatI hoya, te vihAramAM-upAzrayamAM he gautama ! brahmacaryanI zuddhi kevI hoya? athatu na hoya. [108)je gacchanI aMdara rAtrie ekalI sAdhvI be hAtha mAtra pramANa paNa upAzrayanI bahAra nIkaLe tyAM gacchanI maryAdA kevI hoya ? na ja hoya. [19]je gacchanI aMdara ekalI sAdhvI potAnA baMdha muni sAthe bole, agara ekalo muni potAnI bhaginI sAdhvI sAthe vAtacIta paNa kare, to he saumya ! te gacchane guNahIna jANavo. [117] gacchanI aMdara sAdhvI ja kAra makArAdi avAcya zabdo gRhasthanI samakSa bole che, te sAthvI potAnA AtmAne pratyakSa rIte saMsAramAM nAkhe che. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gacchAcAra - [110] [111]je gacchamAM ruSTa thaelI evI paNa sAdhvI gRhasthanA jevI sAvagha bhASAthI bole che, te gacchane he guNasAgara gautama ! zramaNaguNathI rahita jANavo. [112]vaLI je sAdhvI potAne ucita evAM zveta vastro tajIne vividharaMgI, vicitra vasra-pAtra seve che, tene sAdhvI nathI kahelI. 74 [113]je sAdhvI gRhastha vigerenuM zIvavuM-tuNavuM-bharavuM vigere kare che athavA potAne pa2ne tela AdinuM udghatana kare che, tene paNa sAdhvI nathI kahI. [114-115]vilAsayukta gatithI gamana kare, rU AdithI bharela taLAImAM ozIkApUrvaka palaMga AdimAM zayana kare, tela AdithI zarIranuM udghartana kare, ane je snAnAdikathI vibhUSA kare, temaja gRhasthonA ghera jaIne kathA-vArtA kahe, yuvAna purUSonA Agamanane abhinaMde te sAdhvIne jarUra zatru samAna jANavI. [116]vRddha agara yuvAna purUSonI AgaLa rAtrie je sAdhvI dharma kahe te sAdhvIne paNa guNasAgara gotama ! gacchanI zatru tulya jANavI. [117]je gacchamAM sAdhvIo paraspara kalaha na kare ane gRhasathanA jevI sAvadha bhASA na bole, te gacchane sarva gomAM zreSTa jANavo. na [118-122]devasI -rAI -pAkSika -cAtumiisaka athavA sAMvatsarika je aticAra jeTalo thaelo hoya teTalo te na Aloce ane mukhya sAdhvInI AjJAmAM na rahe, nimitta Adino prayoga kare, glAna tathA navadIkSitane auSadha-vastra AdivaDe prasanna na kare, avazya karavAlAyaka na kare, na ka2vA yogya avazya kare, yatanArahita gamana kare, grAmAntarathI Avela prAhuNA sAdhvIonuM nirdoSa anna-pAnAdivaDe vAtsalya na kare, vividha raMgI vastro seve temaja vicitra racanAvALA rajoharaNa vApare. gati-vibhrama AdivaDe svabhAvika AkArano vikAra evI rIte pragaTa kare ke jethI yuvAnone to zuM, parantu vRddhono paNa mohodaya thAya. mukha, nayana, hAtha, paga, kakSA vigere vAraMvAra dhUe ane vasaMtadi raMganA samUhathI bALakonI paNa zrotrAdi Indriyone haraNa kare. AvI sAdhvIo svecchAcArI jANavI. [123]je gacchamAM sthavirA pachI tarUNI ane tarUNI pachI sthavirA ema ekaekanA aMtare sUe, te gacchane he gautama ! uttamannAna tathA cAritrano AdhArarUpa jANavo. [124-126]je sAdhvI kaMThapradezane pANIthI dhUe, gRhasthonA motI vigere parove, bALako mATe vastra Ape, athalA auSadha jaDIbuTTI Ape, gRhasthonI kAryacintA kare, je sAdhvI hAthI, ghoDA, gadheDA AdinA sthAne jAya, athavA teo tenA upAzraye Ave, vezyA srIno saMga kare ane jeno upAzraya vezyAnA gRhasamIpe hoya tene sAdhvI na kahevI. tathA svAdhyAyayogathI mukta, dharmakathA kahevAmAM vikathA kare, gRhasthone vividha preraNA kare, gRhasthanA Asanapara bese ane gRhasthono paricaya kare tene he gautama sAdhvI na kahevI. [127-128]potAnI ziSyAo tathA prAtIcchikAone samAna gaNanAra, preraNA ka2vAmAM ALasarahita, ane prazasta puruSone anusaranArI mahattarA sAdhvI guNasaMpanna jANavI.saMvegavALI, bhIta parSadAvALI, kAraNa pacce ugra daMDa ApanArI, Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 128 75 svAdhyAya tathA dhyAnamAM yukta, ane ziSyAdikano saMgraha karavAmAM kuzaLa, evI sAdhvI pravatinI padane yogya che. [12]je gacchamAM vRddhA sAthvI kopAyamAna thaIne sAdhunI sAthe uttarapratyuttara vaDe moTethI pralApa kare che, tevA gacchathI he gautama ! zuM prayojana che? [130-131he gautama ! je gacchanI aMdara sAdhvIo kAraNa utpanna thAya to mahattarA sAthvInI pAchaLa ubhA rahIne mRdu-komaLa zabdothI bole che te ja vAstavika gaccha che. vaLI mAtA-putrI-nuSA-athavA bhagInI Adi vacana guptino bhaMga je gacchamAM sAdhvI na kare tene ja sAco jANavo. [132-133]je sAdhvI darzanAticAra lagADe, cAritrano nAza ane mithyAtva utpanna kare. banne varganA vihAranI maryAdAnuM ullaMghana kare te sAdhvI nathI. dharmopadeza sivAyanuM vacana saMsAramUlaka hovAthI tenI sAthvI saMsAra vadhAre che, mATe he gautama ! dhamapadeza mUkIne bIjuM vacana sAdhvIoe na bolavuM. [134]ekeka mahIne ekaja kaNathI je sAdhvI tapanuM pAraNuM karatI hoya, tevI sAdhvI paNa jo gRhasthanI sAvadha bhASAthI kalaha kare, to tenuM te sarva anuSThAna nirarthaka che. | [135-137]mahAnizIthakalpa ane vyavahArabhASyamAMthI sAdhu-sAdhvIonA mATe A gacchAcAra prakaraNa uddhata karela che. pradhAnazratanA rahasyabhUta evuM A ati uttama gacchAcAra prakaraNa asvAdhyAya kALa varjine sAdhu-sAdhvIoe bhaNavuM. A gacchAcAra sAdhu-sAdhvIoe gurUmukhe vidhipUrvaka saubhaLIne athavA bhaNIne Atmahita IcchanArAe jema ahIM kahyuM che tema karavuM. muni dIparatna sAgare karela gurjara chAyApUrNa gacchAcAra payagno gurjarachAyA pUrNa sAtamo payano-(1) gurjarachAyA pUrNa Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] namo namo nimmala daMsaNassa paMcama gaNadhara zrI sudhamasviAmine namaH S 30 caMdAvejharSa pachaNaya IIIII (sAtamuM prakirNaka-gurjara chAyA [1]loka purUSa nA mastaka [siddhazilA]upara sadA virAjamAna vikasita-pUrNa zreSTha jJAna ane darzana guNanA dhAraka evA zrI siddha bhagavaMto ane lokamAM jJAnano udyota karanArA zrI arihaMta paramAtmAne namaskAra thAo. [2] A prakaraNa mokSamArganA darzaka zAstro-jinAgamo nA sArabhUta ane mahAna gaMbhIra arthavALuM che. tene cAra prakAranI vikathAothI rahita ekAgra citta vaDe sAMbhaLo ane sAMbhaLIne tadanusAra AcaraNa karavAmAM leza paNa pramAda na karo [3]vinaya, AcAryanA guNo, ziSyanA guNo, vinayanigrahanA guNo, jJAna guNa, cAritra guNa, ane maraNa guNa. ne huM kahIza. [4]jemanI pAsethI vidyAzikSA meLave che, te AcArya-gurUno je manuSya parAbhava tiraskAra kare che, tenI vidyA game teTalA kaSTathI prApta karelI hoya to paNa niSphaLa thAya che. [5]kanI prabaLatAne laIne je jIva gurUno parAbhava kare che, te akkaDa-abhimAnI ane vinayahIna jIva jagatamAM kayAMya yaza ke kIti prApta karI zakato nathI. paraMtu sarvatra parAbhava pAme che. [9]gurujanoe upadezelI vidyAne je manuSya vinaya pUrvaka prahaNa kare che, te . sarvatra Azraya, vizvAsa ane yaza-kIrti prApta kare che. [7]avinIta ziSyanI zramapUrvaka zIkhelI paNa vidyA gurujano nA parAbhava karavAnI baddhinA doSathI avazya nAza pAme che, kadAca sarvathA nAza na pAme to paNa potAnA vAstavika lAbha-phaLane ApanArI banatI nathI. [8-9]vidyA vAraMvAra smaraNa karavA yogya che, sAcavavA yogya che. durvinIta-apAtrane ApavA yogya nathI. kemake durvinIta vidyA ane vidyAdAtA gurU-baneno parAbhava kare che. vidhAno parAbhava karato ane vidyAdAtA AcAryanA guNone pragaTa nahIM karato-prabaLa mithyAtvane pAmelo durvinIta jIva RSighAtakanI gati eTale narakAdi durgatino bhoga bane che. [10]vinayAdi guNothI yukta punyazAlI purUSavaDe grahaNa karAyelI vidyA paNa Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 10 baLavatI bane che. jema uttama kulamAM janmelI putrI asAdhAraNa purUSane patirape pAmI mahAna bane che. [11]he vatsa ! tyAM sudhI tuM vinayano ja abhyAsa kara, kAraNake vinaya vinA-durvinIta evA tane vidyA vaDe zuM prayojana che. kharekhara vinaya zIkhavo ja duSkara che. vidyA to vinIta ne atyanta sulabha hoya che. [12]he suvinIta vatsa ! tuM vinaya pUrvaka vidyA-zrutajJAna ne zIkha, zIkhelI vidyA ane guNa vAraMvAra yAda kara, temAM leza paNa pramAda na kara. kemake grahaNa karelI ane gaNelI vidyA ja paralokamAM sukhakArI bane che. | [13]vinayapUrvaka zIkhelI prasannatApUrvaka gurujanoe upadezelI ane sUtravaDe saMpUrNa kaMThastha karelI vidyAonuM phaLa avazya anubhavI zakAya che. [14A viSama kALamAM samasta zrutajJAna nA dAtA AcArya bhagavaMta maLavA atyaMta durlabha che, temaja krodha, mAna Adi cAra kaSAyathI rahita zrutajJAnane zIkhavanAra ziSya maLavA paNa durlabha che. [15]sAdhu ke gRhastha koIpaNa hoya, tenA vinaya guNanI prazaMsA jJAnI puruSo avazya kare che. avinIta kadI paNa lokamAM kIrti ke yaza prApta karI zakato nathI. [1]keTalAka loko vinayanuM svarupa, phaLa vagere jANavA chatAM tevA prakAranA prabaLa azubha karmonA prabhAvane laIne rAgadveSathI gherAyelA vinayanI pravRtti karavA IcchatA nathI. [17]nahiM bolanAra athavA vadhAre nahiM bhaNanAra chatAM vinayathI sadA vinIta-namra ane Idriyo upara kAbU meLanAra keTalAka puruSo ke strIonI yaza-kIrti lokamAM sarvatra prasare che. [18]bhAgyazAlI puruSone ja vidyAo phaLa ApanArI thAya che, paraMtu bhAgyahInane vidyAo phaLatI nathI. [19]vidyAno tiraskAra-durupayoga karanAro, tathA niMdA avahelanAdi dvArA vidyAvAnuM AcArya bhagavaMtAdinA guNono nAza karanAro gADha mithyAtvathI mohita thaI bhayaMkara durgatine pAme che. [20]kharekhara ! samasta zrutajJAnanAM dAtA AcArya bhagavaMto maLavA sulabha, nathI temaja sarala ane jJAnAbhyAsamAM satata udyamI ziSyo malavA sulabha nathI. [21]A rIte vinayanA guNa vizeSAvinIta banavAthI thatAM mahAna lAbho ne TuMkamAM kahyA. have AcArya bhagavaMtonA guNo kahuM chuM, te ekAgra cittathI sAMbhaLo. [22]zuddha vyavahAra mArganA prarupaka, zrutajJAna rupa ratnonA sArthavAha ane kSamA vagere aneka-lAkho guNonA dhAraka evA AcAryanA guNone huM kahIza. [23-27]pRthvInI jema saghaLuM sahana karanArA, merU jevA niSpakaMpa-dharmamAM nizcala, ane candra jevA saumya kAMtivALA, ziSyAdie AlocelA doSo bIjA pAse prakaTa nahi karanAra, AlocanA yogya hatuM, kAraNa ane vidhine jANanArA, gaMbhIra hRdayavALA, paravAdIo vagerethI parAbhava nahiM pAmanArA, ucita kAla, deza Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 caMdAjhayaM-[27]. ane bhAvanA jANakAra, tvarA vinAnA-koI paNa kAryamAM utAvaLa nahiM karanArA, bhrAMtirahita, Azrita ziSyAdine saMyama-svAdhyAyAdi mAM preraka ane mAyA vinAnA, laukika, vaidika ane sAmAjika-zAstromAM jemano praveza che, tathA svasamaya-jinAgama ane para samaya-anya darzana zAstronA jJAtA, jenI AdimAM sAmAyika ane antamAM pUrve vyavasthita che, evI dvAdazAMgInA artho jemaNe meLavyA che, grahaNa karyA che, evA AcAryonA vidvajano paMDito-gItArtho sadA prazaMsA kare che. [28]anAdi saMsAramAM aneka janmone vize A jIve karma-kAma dhaMdhA zilpakaLAM tathA bIjA dharma AcAronA jJAtA-upadeSTA hajAro AcArya prApta karyA che. [29-31sarvajJa kathita nirjhanya pravacanamAM je AcAryo che. teo saMsAra ane mokSa-bannenAM yathArtha svarupane jaNAvanArA hovAthI jema eka pradIpta dIvAthI seMkaDo dIpaka prakAzita thAya che, chatAM te dIvo pradIpta-prakAzamAna ja rahe che. tema dIpaka jevA AcArya bhagavaMto sva-ane para-potAnA ane bIjA AtmAonA prakAzaka-uddhAraka hoya che. sUrya jevA pratApI, candra jevA saumya-zItala ane krAMtimaya tathA saMsAra sAgarathI pAra utAranAra AcArya bhagavaMtonA caraNomAM je puNyazAlIo nitya praNAma kare che, teo dhanya che. [32]AvA AcArya bhagavaMtonI bhaktinA rAgavaDe A lokamAM kIrti, paralokamAM uttama devagati ane dharmamAM anuttara-ananya bodhi-zraddhA prApta thAya [33]devalokamAM rahelA devo paNa divya avadhijJAna vaDe AcArya bhagavaMtone joIne haMmezA temanA guNonuM smaraNa karatA potAnA Asana-zayanAdi mukI de che. [34]devalokamAM rupamatI apsarAonA madhyamAM rahelA devo paNa nircantha pravacananuM smaraNa karatAM te apsarAo dvArA AcArya bhagavaMtone vaMdana karAve che. [35]je sAdhuo chaThTha, aThThama, cAra upavAsa Adi duSkara tapa karavA chatAM gurU vacananuM pAlana karatA nathI, teo anaMta saMsArI bane che. [36]ahiM gaNAvyA che ane bIjA paNa ghaNA AcArya bhagavaMtonA guNo hovAthI tenI saMkhyAnuM pramANa thaI zake ema nathI. have huM ziSyanA viziSTa guNone saMkSepamAM kahIza. [37]je hamezA namravRtti vALo. vinIta, madrahita, guNane jANanAro, sujana-sajjana ane AcArya bhagavaMtanA abhiprAya-Azayane samajanAro hoya che, te ziSyanI prazaMsA paMDita purUSo paNa kare che. (athati tevo sAdhu suziSya kahevAya che. [38]zIta, tApa, vAyu, bhUkha, tarasa ane arati parISahane sahana karanAra, pRthvInI jema sarva prakAranI pratikULatA- anukULatA vigerene sahI lenAra-khamI khAnAra ziSyane kuzala purUSo vakhANe che. [39]lAbha ke alAbha nA prasaMgamAM paNa jenA mukhano bhAva badalAto nathI. athAt harSa ke kheda yukta banato nathI, temaja je alpa IcchAo vALo ane sadA saMtuSTa hoya che, tevA ziSyanI paMDita purUSo prazaMsA kare che. [40] je cha prakAranA vinayanI vidhi ne jANanAro tathA Atmika hitanI ruci Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 40 vALo hoya che, evo vinIta temaja Rddhi Adi gArava thI rahita ziSya ne gItArtha jano vakhANe che [41]AcArya vagere daza prakAranI vaicyAvacca karavAmAM sadA udyata, vAcanAdi svAdhyAya mAM nitya prayatnazIla tathA sAmAyika Adi sarva Avazyaka mAM ughutta ziSyanI jJAnI purUSo prazaMsA kare che [42]AcArya bhagavaMtano guNAnuvAda karanAra, gacchavAsI guru ane zAsananI kIrti ne vadhAranAra, ane nirmaLa prajJA vaDe potAnA dhyeya pratye atyaMta jAgaruka ziSya ne maharSijano vakhANe che. [3] he mumukSa muni ! sarva prathama sarva prakAranA mAnane haNIne zikSA prApta * kara. kharekhara ! suvinIta ziSyanA ja bIjA AtmAo ziSya bane che, aziSyanA ziSya koI banatuM nathI. [4]suvinIta ziSya AcArya bhagavaMtanA atizaya kaTuka-roSabharyA vacano ke premabhaya vacanone sArI rIte sahavA joIe. [45-48] have ziSyanI parikSA mATe tenA keTalAka viziSTa lakSaNo ane guNo batAve che ke je puruSa uttama jAti, kuLa, rUpa, yauvana baLa, vIrya-parAkrama samatA. ane sattva guNa thI yukta hoya mRdu-madhurabhASI, koInI cADIcugalI nahi karanAro, azaTha, nagna ane alobhI hoya. tathA akhaMDa hAtha ane caraNavALo, ochA roma vALo. snigdha ane puSTa deha vALo, gaMbhIra ane unnata nAsikA vALo, udAra daSTi-dIrgha dRSTivALo, ane vizAla netravALo hoya, jinazAsanano anurAgI-pakSa pAtI, guru janonA mukha tarapha jonAro, dhIra, zraddhA guNathI pUrNa, vikArarahita ane vinaya pradhAna jIvana jIvanAro hoya kAla, deza ane samaya-prasaMga ne oLakhanAro, zIla rUpa ane vinaya ne jANanAro, lobha, bhaya, mohathI rahita, nidrA ane parISahone jItanAro hoya, tene kuzala purUSo yogya ziSya kahe che. [49] koI purUSa kadAca zrutajJAnamAM kuzala hoya, hetu, kAraNa ane vidhino. jANakAra hoya chatAM jo te avinIta ane gaurava yukta hoya to zrata dhara maharSio tenI prazaMsA karatA nathI. [50-51] pavitra, anurAgI, sadA vinayanA AcAro ne AcaranAra, sarala hRdaya vALA, pravacananI zobhAne vadhAranAra ane dhIra evA ziSyane AgamanI vAcanA ApavI joIe. ukta vinayAdi guNathI hIna ane bIjA nayAdi seMkaDo guNathI yukta evA putra ne paNa hiteSI paMDita zAstra vAcana karAvato nathI, to sarvathA guNahIna ziSya ne zAstrajJAna kema karAvAya ? 1 [para-pa3]nipuNa-sUkSma arthavALA zAstromAM vistArathI batAvelI A ziSya parIkSA saMkSepamAM kahI che. pAralaukika hitanA kAmI gurUe ziSyanI parIkSA avazya karavI joIe. ziSyonA guNonI kIrtanA meM saMkSepamAM varNavI che, have vinayanA nigraha guNone kahIza, te tame sAvadhAna cittavALA banIne sAMbhaLo [54] vinaya mokSano dvAra che. vinaya ne kadI paNa mukavo nahiM kAraNa ke alpa Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 caMdAvejJayaM - [55] zrutano abhyAsI puruSa paNa vinaya vaDe sarva karmone khapAvI de che, [pa5] je purUSa vinayavaDe avinaya ne jItI le che, zIlasadAcAra vaDe niHzIlatva-durAcAra ne jItI le che, ane apApa-dharmavaDe pApa ne jItI le che, te traNe lokane jItI le che. [56-57]purUSa-muni zrutajJAnamAM nipuNa hoya, hetu, kAraNa ane vidhino jANakAra hoya chatAM avinIta ane gaurava yukta hoya to zrutadhara-gItArtha purUSo tenI prazaMsA karatA nathI. bahu zruta purUSa paNa guNahIna, vinayahIna ane cAritrayogamAM zithila banelo hoya to gItArtha purUSo tene alpazruta vALo mAne che. [58]je tapa, niyama ane zIlathI yukta hoya, jJAna darzana ane cAritrayogamAM sadA ughata-tatpara hoya te alpa zrutavALo hoya to paNa jJAnI purUSo tene bahuzrutanuM sthAna-mAna Ape che. [pa]samyaktvamAM zAna samAyeluM che cAritramAM jJAna ane darzana banneno samAveza thayelo che, kSamAnA baLavaDe tapa ane vinaya vaDe viziSTa prakAranA niyamo saphaLa-svAdhIna bane che [60]mokSa phaLa ne ApanAra vinaya jenAmAM nathI, tenA viziSTa prakAranA tapo, viziSTa koTInA niyamo ane bIjA paNa aneka guNo niSphaLa-nirarthaka bane che [61]anaMtajJAnI zrI jinezvara bhagavaMtoe sarva karma bhUmio mAM mokSamArganI prarupaNA karatA sarva prathama vinayano ja upadeza Apyo che. [62]je vinaya che, te ja jJAna che, je jJAna che, te ja vinaya che.kAraNa ke vinaya vaDe jJAna maLe che ane jJAna dvArA vinayanuM svarupa jANI zakAya che. [63]manuSyonA saMpUrNa cAritrano sAra vinayamAM pratiSThita AthI vinaya-hIna muninI prazaMsA nigraMtha maharSio karatA nathI. [4]bahuzruta hovA chatAM je avinIta ane alpa zraddhA-saMvegavALo che, cAritrane ArAdhI zakato nathI ane cAritra-bhraSTa jIva saMsAramAM bhamyA kare che. te [65]je muni thoDA paNa zrutajJAnathI saMtuSTa cittavALo banI vinaya karavAmAM tatpara rahe che tathA pAMca mahAvratonuM niraticAra pAlana kare che ane mana, vacana, kAyAne gupta rAkhe che, te avazya cAritrano ArAdhaka thAya che. [66]ghaNA zAstrono abhayAsa paNa vinaya rahita sAdhune zuM lAbha karI zake ? lAkho karoDo jhagamagatA dIvA paNa AMdhaLA mANasane zo phAyado karI zake ! [67]A rIte meM vinayanA viziSTa lAbhonuM saMkSepamAM varNana karyuM. have vinaya pUrvaka zIkhelA zrutajJAnanA vizeSa guNo-lAbhonuM varNana karUM chuM, te sAMbhaLo. [68]zrI jinezvara paramAtmAe upadezelA, mahAna viSayavALA zrutajJAnane saMpUrNa rIte jANavo zakaya nathI. mATe te purUSo dhanyavAdane pAtra che, je jJAnI ane cAritra saMpanna che. [69-70]sura, asura, manuSya, garuDakumAra, nAgakumAra tathA gaMdharvadevo vagere sahita urdhvaloka, adholoka ane tiliokanuM vizada svarupa zrutajJAnathI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 70 81 jANI zakAya che. temaja jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, baMdha, nirjarA ane mokSa-A nava tattvone paNa buddhimAna purUSo zrutajJAna vaDe jANI zake che. tethI jJAna e cAritrano hetu che, [71]jANelA doSono tyAga thAya che, ane jANelA guNonuM sevana thAya che, eTale ke dharmanA sAdhanabhUta e banne vastu jJAna dvArA ja siddha thAya che. [72]jJAna vinAnuM ekaluM cAritra (kriyA) ane kriyA vinAnuM ekaluM jJAna bhavatAraka banatA nathI. paraMtu (kriyA) saMpanna jJAnI ja saMsAra samudrane tarI jAya che. [9]jJAnI hovA chatAM je kSamAdi guNomAM vartato na hoya, krodhAdi doSone choDato na hoya to te kadApi doSothI mukta ane guNavAna na banI zake. [74]asaMyama ane AjJAnadoSathI ghaNA bhavomAM bAMdhelA zubhAzubha karma malane jJAnI cAritranA pAlana vaDe samUla khapAvI nAMkhe che. [75]zastra vinAno ekalo sainika, ke sainika vinAnA ekalA zasronI jema jJAna vinAnuM cAritra ane cAritra vinAnuM jJAna mokSa sAdhaka banatuM nathI. [76]mithyAdaSTine jJAna hotuM nathI, jJAna vinA cAritranA guNo hotA nathI, guNa vinA saMpUrNakSaya rupa mokSa nathI ane saMpUrNa karmakSaya-mokSa vinA nirvANa-parama zAMtino anubhava thato nathI. [77]je jJAna che, e ja karaNa-cAritra che, je cAritra che, e ja pravacanano sAra che. ane je pravacanano sAra che, e ja paramArtha che. ema jANavuM. [78]pravacananA paramArthane sArI rIte grahaNa karanAra purUSa ja baMdha ane mokSane spaSTa rIte jANIne teo ja purAtana-jInAM karmono kSaya kare che. * [79]jJAnathI samyak kriyA thAya che ane kriyAthI jJAna -AtmasAt bane che. A rIte jJAna ane samyag kriyAnA yogathI bhAva cAritra nI vizuddhi thAya che. [80]jJAna prakAza karanAra che, tapa zuddhi karanAra che ane saMyama rakSaNa karanAra che A rIte jJAna, tapa ane saMyama-traNenA yogathI jina zAsanamAM mokSa kahyo che. [81]jagatanA loko candranI jema bahuzruta-mahAtmA purUSanA mukhane vAraMvAra jue che. enAthI zreSThatara, Azcarya kA2ka ane atizaya suMdara kayI vastu che ? [82] candrathI jema zItala -jyotsnA-nikaLe che, ane te sarva lokone AnaMdita-AlhAdita kare che. ema gItArtha-jJAnI purUSonA mukhathI caMdana jevA zItala jinavacano nikaLeche, je sAMbhalIne manuSyo bhavATavIno pAra pAmIjAya che. [83] dorAthI parovAyelI soya jema kacarAmAM paDelI chatAM khovAtI nathI tema Agamano abhyAsI jIva saMsAra aTavImAM paDavA chatAM khovAto nathI. [84]jema dorA vinA soya najaramAM nahiM AvatAM khovAI jAya che. tema sUtra-zAsra bodha vinA mithyAtvathI gherAyelo jIva bhavATavImAM khovAI jAya che. [85]zrutajJAna dvArA paramArthanuM yathArthadarzana thavAthI, tapa ane saMyama guNane jIvanabhara akhaMDita rAkhavAthI maraNa samaye zarIra saMpattino nAza thavA chatAM jIvane viziSTa gati-sadgati ane siddhagati prApta thAya che. Jain Edation International Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 caMdAjhayaM-[7]. 8i6]jema vaidya vaidaka zAstronA jJAna vaDe roganI nipuNa cikitsA jANe che, tema zrutajJAna vaDe muni cAritranI zuddhi kema karavI, te sArI rIte jANe che. [87]vaidaka granthonA abhyAsa vinA jema vaidha vyAdhinI cikitsA jANato nathI, tema Agamika jJAnathI rahita muni cAritra zuddhino upAya jANI zakato nathI. * [88] te kAraNathI mokSAbhilASI AtmAe zrI tIrthaMkara prapitA AgamonA artha pUrvakanA abhyAsamAM satata udyama karavo joIe. [89] zrI jinezvara paramAtmAe batAvelA bAhya ane atyaMtara tapanA bAre prakAromAM svAdhyAya samAna anya koI tapa nathI ane thaze paNa nahiM [90]jJAnAbhyAsanI rUcivALAe buddhi hoya ke na hoya paNa udyama avazya karavo joIe. kemake buddhi jJAnAvaraNIyAdi karmanA kSayopazamathI prApta thAya che. [1]asaMkhya janmonA upArjana karelA karmane upayoga yukta AtmA prati samaya khapAve che paNa svAdhyAyathI ghaNA bhavonA saMcita karma kSaNavAramAM khapAve che. 9i2]tiryaMca, sura, asura, manuSya, kinnara, mahoraga ane gaMdharva sahita sarva chasvastha jIvo kevalI bhagavAna ne pUche, eTale ke lokamAM chamastha jIvone potAnI jijJAsAnA samAdhAna mATe pUchavA yogya sthAna eka mAtra kevalajJAnI che. [93-94je koI eka padanA zravaNa-ciMtanathI manuSya satata che. vairAgyane pAme che te eka pada paNa samyagu jJAna che. kAraNa ke-jenAthI vairAgyanI prApti thAya che, teja tenuM sAcuM jJAna che. vItarAga paramAtmAnA mArgamAM je eka paNa pada vaDe manuSya tIvra vairAgyane pAmyo hoya, te padane maraNa sudhI paNa mukavuM na joIe. 1 [5] jina zAsananA je koI eka padanA dhAraNathI jene saMvega prApta thAya che, teja eka padanA AlaMbanathI anukrame adhyAtmayoganI ArAdhanA dvArAviziSTa dharmadhyAna ane zukaladhyAna dvArA samagra mohajALane bhedI nAkhe che. [96-97maraNa samaye samagra dvAdazAMgInuM ciMtana-thavuM e atyanta samartha cittavALA munithI paNa zakaya nathI. tethI te deza-kAlamAM eka paNa pada nuM ciMtana ArAdhanAmAM upayukta thaIne je kare tene jinezvare ArAdhaka kahyo che. [98]suvihita muni ArAdhanAmAM ekAgra banI samAdhi pUrvaka kALa karI utkRSTathI traNa bhavamAM avazya mokSa pAme che. athati nivaNi-zAzvata pAme che. [9]A rIte zrutajJAnanA viziSTa guNo- mahAna lAbho saMkSepathI meM varNavyA , che. have cAritranA viziSTa guNo ekAgra cittavALA banIne sAMbhaLo. | [100] jinezvara paramAtmAe kahelA dharmanuM prayatnapUrvaka pAlana karavA mATe jeo sarva prakAre gRhapAzanA baMdhanathI sarvathA mukta thAya che, teo dhanya che. [101]vizuddha bhAva vaDe ekAgra cittavALA banIne je purUSo jinavacananuM pAlana kare che, te guNa-samRddha munio maraNa samaya prApta thavA chatAM sTeja paNa viSAda-glAni anubhavatA nathI. [102]duHkha mAtrathI mukta karanAra evA mokSamArgamAM jeoe potAnA AtmAne sthira nathI karyo, te durlabha evA zramaNapaNAne pAmIne paNa sIdAya che. [103] je daDha prajJAvALA, bhAvathI ekAgra cittavALA banI pAralaukika Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 103 hitanI gaveSaNA kare che. te manuSyo sarva duHkhano pAra pAme che. [104]saMyamamAM apramatta banI je purUSa krodha, mAna, mAyA, lobha, arati ane durgachAne khapAvI de che. teo parama sukhane avazya prApta kare che. 105]atyanta durlabha manuSya janma meLavIne paNa je manuSya tenI virAdhanA. kare che, janmane sArthaka banAvato nathI, te vahANa bhAMgI paDavAthI duHkhI thatA vahANavaTIonI jema pAchaLathI atyaMta duHkhI thAya che. [106durlabhatara zramaNadharmane pAmI je purUSo mana, vacana ane kAyAnA yogathI tenI virAdhanA karatA nathI, teo dariyAmAM vahANa meLavanAra nAvikanI jema pAchalathI zoka pAmatA nathI. [107sarva prathama to manuSya janma maLavo durlabha manuSya janmamAM bodhi prApti durlabha che. bodhi maLe to paNa zramaNapaNuM atyanta durlabha che. [108]sAdhupaNuM malavA chatAM zAstronuM rahasyajJAna maLavuM ghaNuM durlabha che. jJAnanuM rahasya samajAvA chatAM cAritranI zuddhi thavI ati durlabha che. ethI ja jJAnI purUSo AlocanAdi karavA dvArA cAritranI vizuddhi mATe satata udyamazIla rahe che. [10]keTalAka purUSo samyaktvaguNanI niyamA prazaMsA kare che. keTalAka purUSo cAritranI zuddhine vakhANe che to keTalAka samyagu jJAnane vakhANe che. [110-112]samyakatva ane cAritra ane guNo sAthe prApta thatAM hoya to buddhizALI purUSe temAMthI kayo guNa prathama karavo joIe ? cAritra vinA paNa samyakatva hoya. jema kRSNa ane zreNika mahArAjAne aviratipaNAmAM paNa samyakatva hatuM. paNa jeo cAritravAnuM che, teone samyakatva niyamA hoya che. cAritrathI bhraSTa thayelAe zreSThatara samyakatvane avazya dhAraNa karI rAkhavuM joIe. kemake dravya cAritrane nahi pAmelA paNa siddha banI zake che, paraMtu darzanaguNa rahita jIvo siddha thaI zakatA nathI. [113]utkRSTa cAritrane pALanArA paNa koIka mithyAtvanA yoge saMyama zreNIthI paDI jAya che, to sarAga dharmamAM vartatA-samyagadaSTi temAMthI patita thaI jAya emAM zI navAI? [114]je muninI buddhi pAMca samiti ane traNa guptiothI yukta che. ane je rAga dveSa karato nathI, tenuM cAritra zuddha bane che. [11]te cAritranI zuddhi mATe samiti ane guptinA pAlana rupa kAryamAM prayatnapUrvaka udyama karo. temaja samyagdarzana, cAritra ane jJAnanI sAdhanAmAM lezamAtra pramAda na karo..! [11]A rIte cAritradharmanA guNo-mahAna lAbho meM TuMkamAM varNavyA che. have samAdhimaraNanA guNa vizeSo ne ekAgra citte sAMbhalo. [117-120]jema aniyaMtrita-ghoDA upara beThelo ajANa-purUSa zatru sainyane parAsta karavA kadAca Icche, paraMtu te purUSa ane ghoDo agAu tevI tAlIma-ane abhyAsa nahi karavAthI..saMgrAmamAM zatru sainyane jotAMnI sAthe ja nAzI jAya che, tema pUrve sudhAdi parISaho, locAdi kaSTo ane tapano abhyAsa nathI karyo. evo Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 caMdAvexyaM- [12] muni maraNa samaya prApta thatAM zarIra upara AvatA parISaho-upasargo tathA vedanAone samatA pUrvaka sahI zakato nathI. pUrve tapa Adino abhyAsa karanAra tathA samAdhinI kAmanAvALo evo muni jo vaiSayika- sukhonI IcchAne roke to parISahone avazya samatA-pUrvaka sahana karI zake che. [121] pUrve zAstrokta vidhi mujaba vigaI tyAga, uNodarI utkRSTa tapa Adi karIne kramazaH sarva AhArano tyAga karanAra muni maraNa kAle nizcayanayarupa parazunA prahAra vaDe parISahanI senAne chedI nAkhe che. [122]pUrve cAritra pAlanamAM prabaLa prayatna nahi karanAra munine maraNa samaye Indriyo pIDe che. samAdhimAM bAdhA- utpanna kare che. A rIte tapa Adino pUrva abhyAsa na karanAra muni aMtima ArAdhanA vakhate kAyara-bhayabhIta banI muMjhAya che. [123] Agamano abhyAsa muni paNa IndriyonI lolupatAvALo bane, to tene maraNa vakhate samAdhi kadAca rahe yA na paNa rahe, zAstranA vacano yAda Ave to samAdhi rahe paNa kharI paranta IndriyarasanI paravazatAne laIne zAstravacananI smRti asaMbhavita hovAthI prAyaH karIne samAdhi rahetI nathI. [124alpakRtavALo muni paNa tapa vagereno suMdara abhyAsa karelo hoya to. saMyama ane maraNanI zubha pratijJAne vyathA- vinA suMdara rIte nabhAvI zake che. [125) Indriya sukha-zAtAmAM vyAkula ghora parIsahonI parAdhInatAthI gherAyelo,tapa vagereno anabhyAsI kAyarapurUSa aMtima ArAdhanAnA kALe muMjhAya che. [12]prathamathI ja sArI rIte kaThora tapa-saMyamanI sAdhanA karavA dvArA sattvazIla banelA munine maraNa samaye dhRtibaLathI nivAraNa karAyelI parISahanI senA kaMI paNa karavA samartha banI zakatI nathI. [127]prAraMbhathI ja kaThora tapa-saMyamanI sAdhanA karanAra buddhimAna muni potAnA bhAvi hitano sArI rIte vicAra karIne nidAna-paugalika sukhanI. AzaMsAthI rahita banI, koIpaNa dravya-kSetrAdi viSayaka pratibaMdha- nahi rAkhanAra evo te svakAryasamAdhi yogane sArI rIte sAdhe che. [128]dhanuSyane grahaNa karIne, enA upara kheMcIne bANa caDAvI daIne lakSya pratyena-sthira mativALo purUSa potAnI zikSAne vicArato rAdhA vedhane viMdhe che. [12]paraMtu te dhanurdhara potAnA cittane lakSyathI anyatra laI javAnI bhUla * karI bese to pratijJAbaddha hovA chatAM rAdhAnA caMdraka rupa vedhyane vIMdhI zakato nathI. [130caMdrakavedhyanI jema maraNa samaye samAdhi prApta karavA mATe potAnA AtmAne mokSa mArgamAM avirAdhiguNavALo athatuM ArAdhaka banAvavo joIe. [131] samyagdarzananI daDhatAthI nirmala buddhivAlA, temaja svakRta pAponI AlocanA niMdA-gaha karanArA, aMtima samaye vartatA muninuM maraNa zuddha thAya che. [13]jJAna, darzana ane cAritranA viSayamAM mArAthI thayelA je aparAdhone, zrI jinezvara bhagavaMto sAkSAtuM jANe che, te sarva aparAdhonI sarva bhAvathIAlocanA karavA huM upasthita thayo chuM. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 gAthA - 133 [133] saMsArano baMdha karAvavALA, jIva saMbaMdhI rAga ane dveSa rupa be pApone je purUSa roke - dUra kare te maraNa samaye avazya apramatta-samAdhiyukta bane che. [134]je purUSa jIva sAthenA traNe daDono jJAnAMkuza vaDe gupti rAkhavA dvArA nigraha kare che, te maraNa samaye kRta yogI-eTale apramatta rahI samAdhi rAkhI zake che. [13pajinezvara bhagavaMtothI gahita, sva zarIra mAM utpanna thatAM, bhayaMkara krodhAdi cAra kaSAyono je purUSa nitya nigraha kare che, te maraNamAM avazya samatAyogane siddha kare che. [136]je jJAnI purUSa viSayomAM atyaMta lepAyelI Indriyono jJAna rupa * aMkuza vaDe nigraha kare che, te maraNa samaye samAdhi sAdhanAro bane che. [137]cha jIva nikAyano hitasvI, IhalokAdi sAte bhayothI rahita, atyanta mRdu-namra svabhAvavALo muni nitya sahaja samatAne anubhavato maraNa samaye parama samAdhine siddha karanAro bane che. [138]jene AThe madone jItyA che, je brahmacaryanI nava-guptithI guptasurakSita che, kSamA Adi daza yati dharmonA pAlanamAM udyata che, te maraNa samaye paNa avazya samatA-samAdhibhAva pAme che. [139]je atyanta durlabha evA mokSamArganI ArAdhanAne Icchato hoya, deva, guru vagerenI AzAtanAne varjato hoya tathA dharmadhyAnanA satata abhyAsa vaDe zukala-dhyAnane sanmukha thayo hoya, te maraNamAM avazya samAdhi prApta kare che. [14]je muni bAvIsa parISaho ane duHsaha evA upasargone zUnya- sthAno ke gAma nagara AdimAM sahana kare che, te maraNakAle samAdhimAM jhIlI zake che. [141] dhanya purUSonA kaSAyo bIjAnA krodhAdika kaSAyothI athaDAvA chatAM-sarakhI rIte beThelA pAMgaLA mANasanI jema ubhA thavAne IcchatA nathI [142]zramaNa dharmane AcaranArA sAdhune jo kaSAyo utkaTa koTinA hoya to tenuM zramaNapaNuM zelaDInA phUlanI jema niSphaLa che, ema mAruM mAnavuM che. [143]kaMIka nyUna pUrva koTi varSa sudhI pALeluM nirmaLa cAritra paNa kaSAyathI kaluSita cittavALo purUSa eka muhUrta mAtramAM hArI jAya che. [ 14]anaMtakAlathI pramAdanA doSa vaDe upArjana karelA kamone, rAga-dveSane parAsta karanAra-haNI nAkhanAra muni mAtra koTi pUrva varSomAM ja khapAvI de che. [145]o upazAMta kaSAyavALo- upazama zreNImAM AruDha thayelo yogI paNa anaMta vAra patana pAme che. to bAkI rahelA thoDAM kaSAyono vizvAsa kema karAya? 14]jo krodhAdi kaSAyono kSaya thayo hoya to ja potAne kSema-kuzaLa che, ema jANe, jo kaSAyo jItAyA hoya to sAco jaya jANe, jo kaSAyo hata-prahata thayA hoya to abhaya prApta thayo jANe ane jo kaSAyono sarvathA nAza thaI gayo hoya to, avinAzI sukha avazya maLavAnuM che, ema jANe. [147]dhanya che, te sAdhu bhagavaMtone-je haMmezA jina-vacanamAM rakta raheche, kaSAyo upara kAbU-jaya meLave che, bAhya padArtho pratye jene rAga nathI ane niHsaMga Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 caMdAjhayaM- [147] nimamatva banI yatheccha rIte saMyama mArgamAM vicare che. [148]mokSamArgamAM lIna tatpara banelA je mahAmunio, avirahitaguNovALA banIne A loka ke paralokamAM tathA jIvana ke maraNamAM pratibaMdha karyA vinA vicare che teone dhanya che. [14]buddhimAna purUSe maraNa samuddhAtanA samaye mithyAtvane vamIne samyakatvane prApta karavA, prabaLa purUSArtha avazya karavo joIe. [15]khedanI vAta che ke mahAna dhIra purUSo paNa baLavAna maraNa upasthita thAya, tyAre maraNasamuddaghAtanI tIvra vedanAthI vyAkula banI mithyAtva dazA pAme che. [151]te kAraNane laIne buddhizAlI munie gurUnI pAse dIkSA divasathI thayelA sarva pApone yAda karIne, tenI AlocanA, niMdA-gaha karavA dvArA te RNa-pApanI zuddhi avazya karI levI joIe. [1para te samaye guru jene je ucita prAyazcita Ape tenI IcchApUrvaka svIkAra kare ane guruno anugraha mAnato kahe che ke "bhagavan! ApanuM ApeluM prAyazicata-tapa huM karavAne IcchuM chuM, Ape mane A pApathI ugArI kharekhara ! bhava sAgarathI pAra utAryo che. [153]paramArthathI munioe aparAdha karavo ja na joIe, pramAdavaza kadAca aparAdha thaI jAya-aticAra sevAI jAya to tenuM prAyazcita avazya karI levuM joIe. 154pramAdanI bahulatAvALA jIvane vizuddhi prAyazicatathI ja thaI zake che, cAritranI rakSA mATe tenA aMkuzabhUta prAyazcitanuM avazya AcaraNa karavuM joIe. [1papazalyavALA jIvonI kadApi zuddhi thatI nathI, ema savabhAvadarzI zrI jinezvara bhagavAne kahyuM che. pApanI AlocanA, niMdA karanArA sAdhuo maraNa ane punarbhavathI rahita banI che. [15]eka vAra paNa zalya sahita maraNathI marIne jIvo mahAbhayAnaka A saMsAramAM vAraMvAra aneka janma ane maraNa karatAM bhame che. " [117] je muni pAMca samitithI sAvadhAna banI, traNa guptithI gupta thaI, cirakAla sudhI vicarIne paNa jo maraNa samaye dharmanI virAdhanA kare to tene jJAnI purUSoe anArAdhaka-ArAdhanA rahita kahyo che. [158-1pa9]ghaNA samaya payaMta atyaMta mohavaza jIvana jIvIne, chellI jiMdagImAM je saMvRtta banI maraNa samaye ArAdhanAmAM upayukta thAya to tene jinezvaroe ArAdhaka kahyo che. tethI sarvabhAvathI zuddha, ArAdhanAne abhimukha thaI, bhrAnti rahita banI saMthAro-svIkArI rahelo muni potAnA hRdayamAM A pramANe ciMtana kare. [ 10- 13mAro AtmA eka che, zAzvata che, jJAna ane darzanathI yukta che. zeSa sarva-dahAdi bAhya padArtho saMyoga saMbaMdhathI utpanna thayelA che. huM eka chuM, mAruM koI nathI, athavA huM koIno nathI. jeno huM chuM tene huM joI zakato nathI, temaja evo koI padArtha nathI ke je mAro hoya. pUrve bhUtakALamAM ajJAna doSa vaDe anaMtavAra deva-paNuM, manuSyapaNuM, tiryaMcayoni ane narakagati prApta karI cukayo chuM. parantu duHkhanA hetu bhUta evA potAnA ja kama vaDe haju sudhI mane na to saMtoSa prApta thayo Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 164 che na samyakatvathI yukta vizuddha buddhi maLI che. [164]duHkhathI choDAvanAra dharmamAM je manuSyo pramAda kare che, teo mahA bhayaMkara evA saMsAra sAgaramAM lAMbA kALa sudhI bhramaNa kare che. [15] daDha-buddhivALA je manuSyo pUrva-purUSoe AcarelA jina-vacananA mArgane choDatA nathI, teo sarva duHkhono pAra pAmI jAya che. [16]je udyamI purUSo krodha, mAna, mAyA, lobha, tathA rAga ane dveSano kSaya kare che, teo parama-zAzvata sukha rupa mokSane avazya sAdhe che. | [167purUSanA maraNa samaye mAtA, pitA, badhuo, ke priya mitro koIpaNa jarAe AlaMbana rupa banatA nathI athatuM maraNathI bacAvI zakatA nathI. [168cAMdI, sonuM, dAsa, dAsI,ratha-gADAM tathA pAlakhI vagere koIpaNa bAhya vastuo purUSane maraNa samaye kAma AvatAM nathI, AlaMbana ApI zakatA nathI. [19]azvabaLa, hastIbaLa, sainikabaLa, dhanurbaLa, ke rathabaLa Adi koI bAhya saMrakSaka sAmagrI mANasane maraNathI bacAvI zakatI nathI. [170]A rIte saMkulezane dUra karI, bhAvazalyano uddhAra karanAra AtmA jinokata samAdhimaraNanI ArAdhanA karato zuddha thAya che. [171]vratomAM lAgatA aticAro-doSonI zuddhinA upAyane jANanAra muni paNa potAnA bhAvazalya nI vizuddhi guru Adi parasAkSIe ja karavI joIe. [172]jema cikitsA karavAmAM atyaMta kuzaLa vaidya paNa potAnA roganI vAta bIjA kuzaLa vaidyane kare che, ane tenI batAvelI cikitsA kare che. tema sAdhu paNa yogya gurunI AgaLa potAnA doSone pragaTa karIne tenI zuddhi kare che. 173A rIte maraNa kAlanA samaye munine vizuddha pravrajayA-cAritra utpanna thAya che, je sAdhu maraNa samaye moha pAmato nathI, tene ArAdhaka kahyo che. [174-17pahe mumukSa AtmAo ! vinaya, AcAryanA guNo, ziSyanA guNo, vinayanigrahanA guNo, jJAnaguNa, caraNa-guNa ane maraNaguNanI vidhine sAMbhaLIne, tame evI rIte varte- ke jethI garbhavAsanA vasavATathI tathA maraNa, punarbhava, janma ane durgatinA patana thI sarvathA mukta banI zakAya. muni dIparatna sAgare karela gurjara chAyA pUrNa 30 caMdAjhaya payano gurjarachAyA pUrNa sAtamo payano (2) gurjarachAyA pUrNa Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [88] namo namo nimmala daMsaNassa paMcama gaNadhara zrI sudhamasviAmine namaH 31 gaNivijA paINaya (AThamuM prakirNaka-gurjarachAyA) [1] pravacana zAstramAM je rIte dekhADela che. evuM A jinabhASita vacana che ane vidvAnoe prazaMsela che tevI uttama nava baLa vidhinI baLAbaLa vidhi huM kahIza. [2]A uttama navabaLa vidhi A pramANe che. divasa, tithi, nakSatra, karaNa, grahadivasa, muhUrta, zakunabaLa, lagnabaLa, nimittabaLa, [3] ubhayapakSamAM divase horA baLavAna che. rAtre te durbala che rAtri mAM viparIta che te balabala vidhine jANo. [4-8]ekame lAbha nathI. bIje vipatti che. trIje artha siddhi, pAMcame vijaya AgaLa rahe che. sAtamamAM ghaNA guNa che temAM zaMkA nathI, dazamIe prasthAna karIe to mArga niSkaTaka bane che. ekAdazIe ArogyamAM vikharahitatA ane kalyANa ne jANavuM. je amitra thayA che te terasa pachI vaza thAya che. caudaza, pUnama, AThama, noma, chaThTha, cotha, bArasa e ubhaya pakSamAM varjavI. ekama, pAMcama, dazama, pUrNimA, agiyArasa A divase ziSya dIkSA karavI. . [9-10] tithio pAMca che- naMdA, bhadrA, vijayA, tucchA ane pU. cha vakhataeka mahinA mAM A eka eka aniyata varte che. naMdA, jayA ane pUNa tithimAM ziSya dIkSA karavI. naMdA-bhadrAmAM vrata ane pUNamAM anazana karavuM [11-13] puSya, azvinI, mRgazirSa, revatI, hasta, citrA, anurAdhA, jayeSThA * ane mULa A nava nakSatra gamana mATe siddha che. mRgazirSa, maghA, mULa, vizAkhA, anurAdhA, hasta, uttarA, revatI, azvinI ane zravaNa A nakSatromAM mArge prasthAna ane sthAna karavuM paNa A kArya avasare grahaNa ke saMdhyA hovI na joIe. (A rIte sthAnaprasthAna karanArane) sadA mArge bhojana-pAna puSkaLa phaLa-phUla prApta thAya che. ane jatA paNa kSemakuzaLa pAme che. [14-17|sadhyAgata, ravigata, viDraDera, sagraha, vilaMbi rAhugata ane grahabhinna A sarva nakSatra varjavA. (jenI vyAkhyA karatA AgaLa jaNAve che ke, asta samayanuM nakSatrane sadhyAgata, jemAM sUrya rahelo hoya te ravigata nakSatra, ulaTuM paDatuM te viphera nakSatra, kura graha rahelo hoya te sagraha nakSatra, sUrye choDeluM te vilaMbI nakSatra, jemAM grahaNa thAya te rAhuhata nakSatra jenI madhyamAMthI graho pasAra thAya te graha bhinna Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-17 nakSatra kahevAya che. [18-20sadhyAgata nakSatramAM jhaghaDo thAya che ane vilaMbI nakSatra mAM vivAda thAya che. vipheramAM sAmAno jaya thAya ane Adityagata mAM parama duHkha prApta thAya che. sagraha nakSatramAM nigraha thAya, rAhuhata mAM maraNa thAya ane grahabhinna mAM lohInI ulaTI thAya che. sadhyAgata, rAhugata ane Aditya gata nakSatro durbaLa ane rUkSa che. saMdhyAdi cAra thI ane grahanakSatrathI vimukta bAkInA nakSatro baLavAna jANavA. 21-28]puSya, hasta, abhijita, azvinI ane bharaNI A nakSatromAM pAdapopagamana karavuM. zravaNa, dhaniSThA ane punarvasu mAM niSkramaNa- dikSA) karavI nahIM. zatabhiSA, puNya, hasta nakSatramAM vidyAraMbha karavo. mRgazirSa, AdrA puSya, traNe pUrvamULa, AzleSA, hasta, citrA A daza jJAnanA vRddhikAraka nakSatro kahayA che. punarvasu, puSya zravaNa ane ghaniSThA A cAra nakSatromAM locakarma karavuM. traNa uttarA ane rohiNImAM nava dIkSita ne niSkramaNa (dikSA) upasthApanA (vaDI dIkSA) ane gaNi ke vAcaka nI anujJA karavI, gaNasaMgraha karavo, gaNadhara sthApanA karavI. avagraha vasani, sthAnamAM sthiratA karavI. [29-30]puSya, hasta, abhijita, azvinI A cAra nakSatra kAyariMbha mATe suMdara ane samartha che. (kayA kAryo te jaNAve che) vidyA dhAraNa karavI, brahmayoga. sAdhanA, svAdhyAya, anujJA, uddeza ane samuddeza. [31-32]anurAdhA, revatI, citrA ane mRgazirSa A cAra mRdu nakSatro che temAM mRdu kAryo karavA. bhikSAcaraNa thI piDita ne grahaNa dhAraNa karavuM. bALa ane vRddho mATe saMgraha-upagraha karavo. [33-34]Adra, AzleSA, jayeSThA ane mUla A cAra nakSatramAM gurupratimA ane tapakarma karavuM, deva-manuSya-tiryaMcanA upasargo sahevA, mULaguNa- uttaraguNa puSTI karavI. [35-36madhA,bharaNI, traNepUvane ugra nakSatra kahyA che. temAM bAhya atyaMtara tapa karavo. 360 tapa karma kahyA che. ugranakSatranA yogamAM tenAthI bIjA tapa karavA. [37-38]kRtikA ane vizAkhA A be uSNa nakSatramAM lepana ane sIvaNa. tathA saMthAro-avagraha dhAraNa karavA. upakaraNa-bhAMDa (pAtra) Adi, vivAda avagraha ane vastro dhAraNa karavA) AcArya dvArA upakaraNa ane vibhAga karavA, [39-41]ghaSThiA , zatabhiSA, svAti, zravaNa ane punarvasu A nakSatromAM gurusevA, caityapUjana, svAdhyAyakaraNa karavuM. vidyA ane virati karAvavI, vrataupasthApanA gaNi tathA vAcakanI anujJA karavI. gaNasaMgraha, ziSyadIkSA ane gaNAvacchedaka thakI saMgraha-avagraha karavo. [42-44]bava, bAlava, kolava, zrilocana, gara-Adi, vaNija, viSTI, zukala pakSanA nizAdi karaNo che ; zakuni, catuSpAda, nAga, kiMtuSma e dhruva karaNo che. kRSNa, caudazanI rAtrinA zakunikaraNa hoya che. tithi ne bamaNI karI aMdhArI rAta na gaNatA sAta vaDe bhAga karatA je zeSa bhAga rahe te karaNa. (sAmAnya vyavahAramAM eka tithinA be karaNa kahyA che.) Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9O gaNivijjA [45] [45-46]bava, bAlava, kaulava, vaNiju , nAga, catuSpAda A karaNomAM ziSya-dikSA karavI. bavamAM vrata-upasthApana, gaNi-vAcakanI anujJA karavI. zakuni ane viSTI karaNamAM anazana karavuM. [47-48]guru zukra ane soma divasomAM zaikSaniSkramaNa, vrata-upasthApana ane gaNi-vAcaka anujJA karavI, ravi, maMgaLa ane zani divase mULa-uttaraguNa, tapakarma ane pAdapopagamana kArya karavuM. [49-55]rUdra vagere muhUrtA 96 aMgula chAyA pramANa che. 60 aMgulachAyAe zreya, bAre mitre, cha aMgule ArabhaDa muhUrta, pAMca aMgule saumitra. cAre vAyavya, be aMgule supratIta muhUrta thAya che. madhyAhna sthita parimaMDala muhUrta thAya che. be aMgule rohaNa, cAra aMgula chAyAe punabala muhUrta thAya che. pAMca aMgula chAyA e vijaya muhUrta, cha e naiRta thAya che. bAra aMgula chAyAe varuNa 60 aMgule adharma ane dviIpa muhUrta thAya che. 96 aMgula chAyA pramANe e rAtri divasanA muhUrta kahyA. divasa muhUrta gati vaDe chAyAnuM pramANa jANavuM. 1 [56-58]mitra, naMda, susthita, abhijita, caMdra, vAruNa, agnivezya, IzAna, AnaMda, vijaya A muhUrta-yogamAM ziSya- dikSA vrata-upasthApanA ane gaNivAcakanI anujJA karavI, daMbha, valaya, vAyu, vRSabha ane varuNa muhUrta-yogamAM uttamA (mokSa) ne mATe pAdapopagamana anasana karavuM pi9-64]5nAmadheya zakuno mAM ziSya dIkSA karavI. strInAmI zakunomAM vidvAno samAdhine sAthe, napusaMka zakunomAM sarva kamanuM varjana karavuM, vyAmizra nimittomAM sarva AraMbho varjavA, tiryaMca bole tyAre mArgagamana karavuM, puSpaphalita vRkSa jueto svAdhyAyakriyA karavI. vRkSanI DALa phuTavAnA avAje zilpanI upasthApanA karavI. AkAza gaDagaDATa thAya to uttamArtha (mokSa) sAdhanA karavI. bilakUla nA avAjathI sthAna ne grahaNa karavuM. vrajanA utpAtanA zakuna thAya to maraNa thAya. prakAza zakunomAM harSa ane saMtoSa vikuvo. : [64-68]calarAzi lagnamAM ziSya-dikSA karavI. sthira rAzi lagnamAM vrata-upasthApanA, zrutaskaMgha anujJA, uddeza, samudeza karavA, dvirAzI lagna mAM mULaguNa uttaraguNa zikSA ApavI, khUNA-dizA lagnamAM uttamArtha sAdhavo, e pramANe lagna baLa jANavuM ane dizA-khUNAvize saMzaya na karavo. [9-71]saumyagraha lagnamAM hoya tyAre ziSyadIkSA karavI, kuragraha lagnamAM hoya tyAre uttamArtha sAdhavo. rAhu ke ketu lagnamAM sarvakarma varjavA, prazasta lagnomAM prazasta kAryo karavA, aprazasta lagnamAM sarva kArya varjavA. jinezvara bhASita evA grahonA lagnone jANavA joIe. [72]nimitto naSTa thatA nathI.RSibhASitu mithyA thatuM nathI,durdiSTa nimitto vaDe vyavahAra nAza pAme che. sudaSTa nimitto vaDe vyavahAra nAza pAmato nathI. [73-79]je utpAtikI bhASA ane je bALako bole che. temaja strIo je bole che teno vyatikrama nathI. te jAta vaDe te jAtanuM ane te sarIkhAvaDe sarakhuM tarUpa thI tAdrapya ane saMdezathI sadeza nirdeza thAya che. strI-puruSa nA nimittomAM Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 79 ziSya-dIkSA karavI. napuMsaka nimittomAM sarvakAryo varjavA vyAmizra nimittomAM sarvaAraMbha varjavo, nimitto kRtrima nathI. nimitto bhAvine darzAve che. jenA vaDe siddha puruSo nimitta-utpatuM lakSaNane jANe che. prazasta-daDha ane baLavAnuM nimittomAM zilpa dIkSA, vrata-sthApanA, gaNasaMgraha karavo ane gaNadhara sthApanA karavI. zrutaskaMgha ane gaNi-vAcakanI anujJA karavI. [80-81]aprazasta, nirbaLa ane zithila nimittomAM sarva kAryo varSavA ane AtmasAdhanA karavI, prazasta nimittomAM haMmezAM prazasta kAryo AraMbha vA, aprazasta nimittomAM sarvakAyo varjavA. * [82-84]divasa karatA tithi baLavAna che. tithi karatAM nakSatra baLavAnuM che. nakSatra thI karaNa, karaNa thI grahadinabaLavAnuM che. grahadina thI muhUrta, muhUrtathI zakuna baLavAnuM che. zakunathI lagna baLavAnuM che. tenA karatA nimitta pradhAna che. vilagna nimitta thI nimitta baLa uttama che. nimitta pradhAna che. nimitta thI baLavAnuM lokamAM kazuM nathI. 1 [85]A rIte saMkSepa thI baLa-nirbaLa vidhi suvihita dvArA kahevAI che. je anuyoga jJAna grAhya che. ane te apramattapaNe jANavI joIe. muni dIratna sAgare karela gurjara chAyA pUrNa 21 gaNi vijjA-payagno gurjarachAyA pUrNa AThamo payano gurjarachAyA pUrNa WWW.jainelibrary.org Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] namo namo nimmala daMsaNassa paMcama gaNadhara zrI sudharmAsvAmine namaH deviMdaOo- paISNaya (navamuM prakirNaka-gurjarachAyA) [1-3]sailokya gura, guNothI paripUrNa, deva ane manuSya vaDe pUjita, RSabha Adi jinavara tathA aMtima tIrthaMkara mahAvIrane namaskAra karIne nize Agamavid koI zrAvaka saMdhyAkALanA prAraMbhe jeno ahaMkAra jityo che tevA vardhamAna svAmInI manohara stuti kare ane te stuti karatA zrAvakanI patnI sukhapUrvaka sAme besI samabhAvathI baMne hAtha joDI vardhamAna svAmInI stuti sAMbhaLe che. [4]tilaka rUpI ratna ane saubhAgyasUcaka cila thI alaMkRta IndranI patnInI sAthe ame paNa- mAna cAlyuM gayuM che tevA vardhamAnasvAmInA caraNe vaMdIe chIe. [5] vinayathI praNAma karavAne kAraNe jemanA mukaTa zithila thaI gayA che te devo. dvArA advitIya yazavALA ane upazAMta roSavALA vardhamAna svAmInA caraNo vaMdita thayA che. [6]jemanA guNo dvArA batrIsa devendro purI rIte parAjita karAyA che tethI temanA kalyANakArI caraNonuM ame dhyAna karIe chIe. [7-10]te zrAvaka patnI potAnA priyane kahe che ke A rIte ahIM je batrIza devendro kahevAyA che. te vize mArI jijJAsA saMtoSavA vizeSa vyAkhyA karo. te batrIza Indra kevA che? kayAM rahe che? kenI kevI sthiti che ? bhavana-parigraha keTalo che ? konA keTalAvimAna che? keTalA bhavana che ? keTalA nagara che? tyAMnI pRthvInI pahoDAI-UMcAI keTalI che ? te vimAnono varNa kevo che ? AhArano jadhanya-madhyama ke utkRSTa kALa keTalo che ? zvAsozvAsa, avadhijJAna kevA che ? vagere mane jaNAvo. [11] jeNe vinaya ane upacAra dUra karyA che, hAsya rasa samApta karyo che tevI priyA dvArA pUchAyela prazna nA uttaramAM tenA pati kahe che ke he sutanu! te sAMbhaLo. [12-13praznanA uttara rUpa zrutajJAnarUpI sAgara thI je vAta upalabdha che temAM IndronI nAmAvalI ne sAMbhaLo. ane vIra dvArA praNAma karAyela te jJAnarUpI ratna ke je tArAgaNanI paMktinI jema zuddha che tene prasanna citta hRdayathI tame sAMbhaLo. [14-19he vikasIta nayano vALI suMdarI ! ratnaprabhA pRthvI mAM rahevAvALA tejalezyA sahita vIsa bhavanapati devonA nAma mArI pAsethI zravaNa karo. asuronA Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA = 19 93 be bhavanapati Indra che. camarendra ane asurendra, nAgakumAra nA be Indra che dharaNendra ane bhUtAnaMda, suparNa nA be Indro che veNudeva ane veNudAlI, udadhikumAra nA be Indro che veNu deva ane veNudAlI, udadhikumAra nA be Indra che jalakAMta ane jalaprabha, dizAkumAranA be Indra che amitagati ane amitavAhana, vAyukumAranA be Indra che velaMba ane prabhaMjana, stanita kumAranA be Indro- ghoSa ane mahAghoSa, vidyutakamAranA be Indro-harikAMta ane harissaha, agnikumAranA be Indro- agni zikha ane agnimAnava. [20-27]he vikasita yaza ane vikasita nayano vALI, sukhapUrvaka bhavana mAM beselI (suMdarI) meM je A vIsa Indro kahayA temano bhavana parigraha sAMbhaLa-te camarendra, vairocana ane asurendra mahAnubhavo nA zreSTha bhavanonI saMkhyA 64-lAkha che. .. te bhUtAnaMda ane dharaNa nAmaka baMne nAgakumAra IndronA zreSTha bhavanonI saMkhyA 84 lAkha che, he suMdara ! veNudeva ane veNudAli e baMne suparNa IndronA bhavano 72 lAkha che, velaMba ane prabhaMjana e vAyukumAra IndronA zreSTha bhavanonI saMkhyA 96 lAkha che. A rIte asuronA-64, nAgakumA2nA-84, suvarNakumAra nA-72, vAyukumAranA- 96, dvipa-dizA-udadhi- vidyuta-stanita ane agni e cha e yugalo nA pratyekanA bhavana 76-76 lAkha che. he lIlA sthita suMdarI have temanI sthiti arthAt AyuSya vizeSane kramathI sAMbhaLa. [28-30]he suMdarI ! camarendra nI utkRSTa Ayu sthiti eka sAgaropama che. te ja bila ane vairocana IndranI paNa samajavI camarendra sivAyanA bAkInA dakSiNa dizAnA IndranI utkRSTa Ayu-sthiti doDha palyoyama che. .. bali sivAyanA bAkI je uttara dizA sthita Indro che tenI Ayusthiti kaMIka nyuna be palyopama che. [31-38]A badhuM Ayu-sthitinuM vivaraNa che. have tuM uttama bhavanavAsI devonA suMdara nagaronuM mAhAtmya paNa sAMbhaLa,.. saMpUrNa ratnaprabhA pRthvI 11000 yojana che. temAM ekahajAra yojana uparAMta bhavanapatinA nagara banelA che. A badhAM bhavana aMdarathI catuSkoNa ane bahArathI goLAkAra che. svAbhAvika rIte atyanta suMdara, ramaNIya, nirmaLa,ane vajra ratna nA banelA che bhavana nagaronA prAkAra sonAnA banelA che. zreSTha kamaLanI pAMkhaDI para rahelA A bhavana vividha maNIothI zobhita svabhAvathI manohArI jaNAya che. lAMbA samaya sudhI na murajhAnArI puSpa mALA ane caMdanathI banelA daravAjAthI yukta te nagaronA uparanA bhAga patAkAothI zobhe che. tethI te zreSTha nagara ramaNIya che, te zreSTha dvAra AThayojana UMcA che ane tenI uparano bhAga lAla kaLazothI sajAvelA che upa2 sonAnA ghaMTa bAMdhelA che. A bhavanomAM bhavanapati deva zreSTha taruNI nA gIta ane vAdyonA avAja ne kAraNe nitya sukhayukta ane pramudita rahI pasAra thatA samayane jANatA nathI. [39-42]camarendra, dharaNendra, veNudeva, pUrNa, jalakAMta, amitagati, velaMba, ghoSa, hari ane agnizIkha e bhavanapati IndronA maNiratnothI jaDita svarNa staMbha ane ramaNIya latAmaMDapa yukta bhavana dakSiNadizA tarapha hoya che uttaradizA ane tenI AsapAsa bAkInA IndronA bhavana hoya che. dakSiNa dizA tarapha asurakumAra nA Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 deviMdathao- [42] 34 lAkha, nAgakumAranA 44 lAkha, suvarNakumAranA 48 lAkha, temaja dviIpa, udadhi, vidyuta nita ane agnikumAranA 40-40 lAkha ane vAyukumAranA pa0 lAkha bhavana hoya che. uttaradizA tarapha asurakumAranA 30 lAkha, nAgakumAranA 40 lAkha, suvarNakumAranA 34 lAkha, vAyukumAranA 46 lAkha, temaja dvIpa, udadhi, svanita, agnikumAranA 36-36 lAkha bhavano che. [43-45]badhAM bhavanapati ane vaimAnika IndronI traNa parSadA hoya che. e badhAnA trAyaaiMzaka, lokapAla ane sAmAnika deva hoya che ane cAra gaNA aMgarakSaka deva hoya che. dakSiNa dizAnA bhavana patinA 64000 ane uttara dizAnA bhavanapatinA 60000 vANavyaMtaronA 6000 ane jyotiSa IndronA 4000 sAmAnika deva hoya che. e ja rIte camarendra ane balindranI pAMca agramahiSI ane bAkInA bhavanapatinI cha agramahiSI hoya che. [4-50]e rIte jaMbUdIpamAM be, mAnuSottara parvattamAM cAra, aruNa samudramAM cha ane arUNa dvIpa mAM ATha e rIte bhavanapatinA AvAsa che. je nAmanA samudra ke dvIpamAM temanI utpatti thAya che. asara, nAga ane udadhi kumAronA AvAsa aNavara samudramAM hoya che ane temAM ja tenI utpatti thAya che. dvIpa-dizA-agni ane svanita kumAronA AvAsa aNavara dvIpa mAM hoya che ane temAM ja temanI utpatti thAya che. vAyukumAra-suvarNakumAra IndronA AvAsa mAnuSottara parvata upara hoyache. hariharissaha devonA AvAsa vidhutrabha ane mAlyavaMtaparvato para hoya [pa1-65)he suMdarI A bhavanapati devomAM jenuM je baLa-vIrya parAkrama che tenuM yathAkramathI AnupUrvI pUrvaka varNana karuM chuM. asura ane asurakanyA dvArA je svAmitvano viSaya che tenuM kSetra jaMbudvIpa ane amarendranI camacaMcA rAjadhAnI sudhI che. A ja svAmitva bali ane vairocana mATe paNa samajavuM. dharaNa ane nAgarAja jabUdvIpane pheNa dvArA AcchAdita karI zake che. te ja rIte bhUtAnaMda mATe paNa jANavuM. garuDenTa ane veNudeva pAMkha dvArA jaMbudvIpa ne AcchAdita karI zake che. te ja atizaya veNadAlIno paNa jANavo. jalakAMta ane jalaprabha eka jalataraMga dvArA jaMbudvIpane bharI daI zake che. amitagati ane amitavAhana potAnA eka paganI eDIthI saMpUrNa jaMbudvIpane kaMpAvI zake che. velaMba ane prabhaMjana eka vAyunA guMjana dvArA , AkhA jaMbudvIpane bharI zake che. he suMdarI ! ghoSa ane mahAghoSa eka meghagarjanA zabda thI jaMbudvIpane bahero karI zake che. hari ane harissaha eka vidyuta thakI AkhA jaMbudvipa ne prakAzita karI zake che. agnizIkha ane agnimAnava eka agni javALAthI AkhA jaMbudvIpa ne bALI zake che. he suMdarI tichalokamAM asaMkhyAta dvIpa ane samudra che. AmAMno koIpaNa eka Indra potAnA rUpo dvArA A dvIpa-samudrone avagAhI zake che. koIpaNa samartha Indra jaMbudvIpa ne DAbA hAthe chatranI jema dhAraNa karI zake che ane meruparvatane paNa parizrama vinA grahaNa karI zake che. koI eka zaktizALI Indra jabudvIpa ne chatra ane meruparvatane daMDa banAvI zake che. A e badhAM IndronuM baLa vizeSa che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 68 [66-68]saMkSepa thI A bhavanapationA bhavananI sthiti kahI have yathAkrame vANavyaMtaranA bhavanonI sthiti sAMbhaLo, pizAca, bhUta, yakSa, rAkSasa, kiMmara, kiMjuraSa, mahoraga ane gaMdharva e vANavyaMtara devonA ATha prakAra che. A vANa vyaMtara deva meM saMkSepathI kahyA. have eka-eka karIne soLa Indro ane tenI Rddhi ne kahIza. [69-72]kALa, mahAkALa, surUpa, pratirUpa, pUrNabhadra, mANibhadra, bhIma, mahAbhIma, kiMmara, liMpuruSa, sapuruSa, mahApuruSa, atikAya, mahAkAya, gItarati ane gItayaza A vANavyaMtara Indra che ane vANavyaMtaronA bhedamAM sannihita, sAmAna, dhAtA, vidhAtA, RSi, RSipAla, Izvara, mahezvara, suvatsa, vizAlahAsa, hAyarati, zveta, mahAzveta, pataMga, pataMgapati e soLa Indro jANavA. [73-80]vyaMtara deva urdhva agho ane tiryaku lokamAM utpanna thAya che ane nivAsa kare che. tenA bhavano ratnaprabhA pRthvI nA uparanA vibhAgamAM hoya che. eka-eka yugala mAM niyamA asaMkhyAta zreSThabhavana che. te vistArathI saMkhyAta yojana vALA che jenA vividha bheda A pramANe che. te utkRSTathI jaMbudvIpa samAna, jadhanya thI bharatakSetra samAna ane madhyamathI videha kSetra samAna hoya che. jemAM vyaMtara devo zreSTha taruNInA gIta ane saMgIta nA avAjane kAraNe nitya sukha yukta ane AnaMdita rahetA pasAra thatAM samayane jANatA nathI. maNi-svarNa ane ratnonA stUpa ane sonAnI vedikAthI yukta evA temanA bhavana dakSiNa dizA tarapha hoya che ane bAkInA uttara dizA pAse hoya che. A vyaMtara devonuM jaghanya Ayu 10000 varSa che. ane utkRSTa Ayu eka palyopama che. A rIte vyaMtara devonA bhavana ane sthiti saMkSepathI kahI che have zreSTha jyotiSka devonA AvAsanuM vivaraNa sAMbhaLa. [81-86] caMdra, sUrya, tArAgaNa, nakSatra ane grahagaNa samUha e pAMca prakAra nA jyotiSI deva kahayA che. have tenI sthiti ane gati kahIza. tichalokamAM jyotiSIonA adhakapittha phaLanA AkAravALA sphaTika ratnamaya, ramaNIya asaMkhyAta vimAna che. ratnaprabhA pRthvInA samabhUtalA bhAgathI 700 yojanA UMcAIe tenuM nimna taLa che ane te samabhUlA pRthvIthI sUrya 800 yojana upara che. e ja rIte caMdramAM 880 yojanamAM upara che e rIte jyotiSa devono vistAra 110 yojanamAM che. eka yojananA 61 bhAga karIe to te 61 bhAgamAM pa6 mAM bhAga jeTaluM caMdra parimaMDala hoya che. ane sUryano AyAma vikhaMbha 48 bhAga jeTalo hoya che. jemAM jyotiSI deva zreSTha taruNIo nA gIta ane vAdyonA avAjane kAraNe nitya sukha ane pramodathI pasAra thatA kALane jANatA nathI. [87-81eka yojananA 61 bhAgamAMthI pa6 bhAga vistAra vALuM caMdra maMDala hoya che ane 28 bhAga jeTalI pahoDAI hoya che. 48 bhAga jeTalA vistAra vALuM sUryamaMDala ane 24 bhAga jeTalI pahoDAI hoya che. graho aDadhA yojana vistAramAM tenAthI aDadhA vistAra mAM nakSatra samUha ane tenAthI aDadhA vistAramAM tArA samUha hoya che. tenA aDadhA vistAra pramANe tenI pahoDAI hoya che. eka yojananuM aDadhuM be gAu thAya che. temAM pa00 dhanuSa hoya che. A grahanakSatra samUha ane tArA vimAno no vistAra che. jeno je AyAma viSkanma che tenAthI aDadhI tenI pahoDAI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 deviMdaFo- [2] hoya che. ane tenAthI traNa gaNI adhika paridhi hoya che tema jANavuM [92-93]caMdra-sUrya vimAnonuM vahana 16000 deva kare che, graha vimAnonuM vahana 8000 deva kare che. nakSatra vimAnonuM vahana 8000 deva kare che ane tArA vimAnonuM vahana 2000 deva kare che. te deva pUrvamAM siMha, dakSiNamAM mahAkAya hAthI, pazcimamAM baLada ane uttaramAM ghoDA rUpe vahana kare che. [94-96]caMdra-sUrya-graha nakSatra ane tArA eka eka thI teja gatie cAle che. caMdranI gati sauthI ochI ane tArAnI gati sauthI teja che. e pramANe jyotiSka devanI gati vizeSa jANavI. RddhimAM tArA-nakSatra-graha-sUrya ane caMdra eka-eka karatA vadhAre RddhivAna jANavA. [97-100] badhAMnI aMdara abhijita nakSatra che, badhAMnI bahAra mULa nakSatra che. upara svAti nakSatra che ane nIce bharaNI nakSatra che. nizcayathI caMdra ane sUryanI vacce badhAM graha-nakSatra hoya che. caMdra ane sUryanI barAbara nIce ane upara tArA hoya che. tArAonuM paraspara jaghanya aMtara 500 dhanuSa ane utkRSTa aMtara 4000 dhanuSa (be gAu) hoya che. vyavadhAnanI apekSAe tArAonuM aMtara jaghanya 266 yojana ane utkRSTa thI 12242 yojana kahevAyuM che. (101-104]A caMdrayoga nI 67 khaMDita ahorAtri, 9 muhUrta ane 27 kaLA hoya che. zatabhiSA, bharaNI, Adra, AzleSA, svAti ane jyeSThA A cha nakSatra 15 muhUrta saMyogavALA che. traNe uttarA nakSatra tathA punarvasu, rohiNI, vizAkhA A cha nakSatra caMdramAM sAthe 45 muhUrta no saMyoga kare che. bAkI paMdara nakSatra caMdramAM sAthe 30 muhUrtano saMyoga kare che A rIte caMdramAM sAthe nakSatrano yoga jANavo. [10pa-108abhijita nakSatra sUrya sAthe cAra ahorAtrI ane cha muhUrta eka sAthe gamana kare che. e ja prakAre bAkInA saMbaMdhe kahuM chuM. zatabhiSA, bharaNI, Adra, AzleSA, svAti ane jayeSThA A cha nakSatra cha ahorAtri ane 21 muhUrta sudhI sUrya sAthe bhramaNa kare che. traNa uttarA nakSatra tathA punarvasu rohiNI ane vizAkhA A cha nakSatra 20 ahorAtri ane traNa muhUrta sudhI sUrya sAthe bhramaNa kare che. bAkInA 15 nakSatra 13 ahorAtri ane 12 muhUrta sUrya sAthe bhramaNa kare che. [109-126]be caMdra, be sUrya, pada nakSatra, 176 graha e badhAM jaMbudviIpa upara vicaraNa kare che. 133950 koDAkoDI tArAgaNa jaMbudvIpa mAM hoya che. lavaNa samudramAM 4 caMdra, 4- sUrya 112 nakSatra ane 3para praha bhramaNa kare che. dhAtakI khaMDamAM 12 caMdra, 12 sUrya 336 nakSatra, 1056 graha ane 803700 koDAkoDI tArAgaNa hoya che. kAlodadhi samudramAM tejasvI kiraNothI yukta 42 caMdra, 42 sUrya 1176 nakSatra, 396 graho ane 2812950 koDAkoDIM tArAgaNa hoya che. e ja rIte pukharavaradvIpa mAM 14 caMdra, 14 sUrya, 4032 nakSatra, 12632 graha 96,4400 koDAkoDI tArAgaNa vicaraNa kare che. ardhapuSkaravaradvIpa mAM tenAthI aDadhA arthAt 7ra caMdra, 72 sUrya Adi vicaraNa kare che. A rIte samasta manuSya lokane 132 caMdra, 132 sUrya, 11616 mahAgraho, 3696 nakSatra ane 8840700 koDAkoDI tArAgaNano samUha prakAzIta kare che. [127-129] saMkSepa thI manuSya lokamAM A nakSatra samUha kahyo. manuSya ... Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 129 lokanI bahAra jinendro dvArA asaMkhyAta tArA kahayA che. A rIte manuSya loka mAM je sUrya vagere graha kahayA che te kadaMba vRkSanA phUla nA AkAra nI samAna vicaraNa kare che. A rIte manuSyalokamAM sUrya, caMdra, graha, nakSatra kahyA che jemAM nAma ane gotra sAdhAraNa buddhivALA manuSya kahI zakatA nathI. [130-136]manuSya lokamAM caMdra ane sUryonI 66 piTaka che ane eka eka piTaka mAM be-be candra ane sUrya che. nakSatra AdinI 66 piTaka ane eka eka piTakamAM pada nakSatra che. mahAgraho 176 che. e ja rIte manuSyalokamAM caMdra-sUrya 4-4 paMktio che. dareka paMktimAM 66 caMdra, 66 sUrya che, nakSatronI pada paMkti che ane eka eka paMktimAM 66-66 nakSatro hoya, grahonI 76 paMkti hoya che darekamAM 66-66 graho * hoya che. caMdra, sUrya ane graha samUha anavasthita saMbaMdhathI te meruparvatanI parikramAM karatA badhAM meruparvatanI maMDalAkAra pradakSiNA kare che. [133-14oe ja rIte nakSatro ane grahonA nitya-maMDala paNa jANavA te paNa meruparvatanI pradakSiNA maMDala AkAre kare che. caMdra ane sUryanI gati upara nIce hotI nathI paNa atyaMtara-bAhya tirthI ane maMDalAkAra hoya che. caMdra, sUrya, nakSatra Adi jyotiSkonA paribhramaNa vizeSa dvArA manuSyonA sukha mane duHkhanI gati hoya che. te jyotiSka deva najIka hoya to tApamAna niyama thI vadhe che ane dUra hoya to tApamAna ghaTe che. temanuM tApa kSetra kalabuka puSpanA saMsthAna nI samAna hoya che ane caMdra-sUryanuM tApakSetra aMdarathI saMkucita ane bahArathI vistRta hoya che. 141-146]kayA kAraNathI caMdramA vadhe che ane kayA kAraNathI caMdramAM kSINa thAya che ? athavA kayA kAraNathI caMdranI jyotsanA ane kAlimAM thAya che? rAhunuM kALu vimAna haMmezA caMdramA nI sAthe cAra AMgaLa nIce niraMtara gamana kare che. zukalapakSamAM candrano 62-62 mo bhAga rAhuthI anAvRtta thato roja vadhe che ane kRSNa pakSamAM teTalA ja samayamAM rAhuthI AvRta thaIne ghaTe che. caMdramAMnA paMdara bhAga kramazaH rAhunA paMdara bhAgothI anAvRtta thatA jAya che ane pachI AvRtta thatA jAya che. e kAraNa thI caMdramA vRddhi ne ane hAsane pAme che. e ja kAraNe jyotsanA ane kAlimAM Ave che. [147-148]manuSya lokamAM utpana ane saMcaraNa karavAvALA caMdra sUrya, graha-samUha Adi pAMca prakAranA jyotiSka deva hoya che. manuSya loka bahAra je caMdra, sUrya, graha, tArA ane nakSatra che tenI gati paNa nathI ane saMcaraNa paNa nathI tethI tene sthira jyotiSka jANavA. [149-151]A caMdra-sUrya jaMbudvIpamAM be-be, lavaNa samudramAM cAra-cAra, dhAtakI khaMDamAM bAra-bAra hoya che, eTale ke jaMbudvIpamAM be gaNA, lavaNa samudramAM cAragaNA ane dhAtakI khaMDamAM bAragaNA hoya che. dhAtakI khaMDa nA AgaLanA kSetramAM arthAt dvIpa samudramAM sUrya caMdranI saMkhyA ne tenI pUrvenA dvIpa samudranI saMkhyA karatA traNaguNAkarI tathA temAM pUrvanA caMdra ane sUryonI saMkhyA umerIne jANavA. (jemake kAlodadhi samudramAM 4ra-4ra caMdra sUrya vicare che te A rIte-pUrvanA lavaNa samudramAM 12-12 che to tenA traNa guNA eTale 36 ane temAM pUrvanA ra+4 umero to 4ra caMdra[7] Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 deviMdathao- [151] sUrya thAya e rIte AgaLa-AgaLa gaNatA javuM) " [1pa2]jo tuM dvIpa samudramAM nakSatra-graha-tArA nI saMkhyA jANavA IcchatI ho to eka caMdra parivAranI saMkhyAthI guNA karavAthI te dvIpa-samudranA nakSatra, graha ane tArAnI saMkhyA jANI zakAze. [153-15]mAnuSottara parvata nI bahAra caMdra ane sUrya avasthita che tyAM caMdramAM abhijita nakSatranA yoga vALo ane sUrya puSya nakSatranA yoga vALo hoya che. sUryathI caMdra ane caMdrathI sUryanuM aMtara 50 hajAra yojanathI ochuM hotuM nathI. caMdra nuM caMdra thI ane sUryanuM sUryathI aMtara 1- lAkha yojana hoya che. caMdramAthI sUrya aMtarita che ane pradIpta sUryathI caMdramAM aMtarIta che. te aneka varNanA kiraNo vALA hoya che. [157-158]eka caMdraparivAranA 88 graha ane 28 nakSatra hoya che. 66975 koDAkoDI tArAgaNa hoya che. [159-161]sUrya-devonI Ayusthiti 1 hajAra varSa palyopama ane caMdra devonI Ayu sthiti 1 lAkha varSa palyopamathI adhika kahI che. grahonI 1-palyopama, nakSatronI aDadho palyopama ane tArAnI (1/4) pA palyopama kahI che. jyotiSka devonI jaghanyasthiti palyopamano AThamo bhAga ane utkRSTa sthitisAdhika eka lAkha palyopama varSa kahI che. [12]meM bhavanapati, vANavyaMtara ane jyotiSka devonI sthiti kahI che. have mahAgu RddhivALA 12 kalpapati IndronuM vivaraNa karIza. F163-168] pahelA saudharmapati, bIjA IzAnapati, trIjA sanatkumAra, cothA mAhendra, pAMcamAM brahma chaThThA lAMtaka, sAtamA mahAzukra, AThamAM sahastrAra, navamAM ANata, dazamAM prANata agiyAramAM AraNa ane bAramAM ayyata Indra hoya che. A prakAre A bAra kalpapati Indra kalponA svAmI kahevAyA emanA sivAya devone AjJA denAra bIjuM koI nathI, A kalpavAsInI upara je devagaNa che te svazAsita bhAvanA thI utpanna thAya che. kemake raiveyaka mAM anya rUpa athatuM dAsa bhAva ke svAmI bhAvathI utpatti saMbhava nathI. je samyakdarzana thI patita paNa zramaNa-veza dhAraNa kare che temanI paNa utpatti utkRSTa rUpe raiveyaka sudhI thAya che. [169-173]ahIM saudharma kalpapati zakra mahAnubhavanA 32 lAkha vimAnonuM kathana che. IzAnendra nA 28 lAkha, sanakumAra nA 12- lAkha, mahendra mAM 8- lAkha, , brahmaloka mAM 4- lAkha, lAMtaka mAM pa0 hajAra, mahAzuka mAM 40 hajAra, sahastrAramAM cha hajAra, ANata- prANatamAM 400, AraNa ayyata mAM 300 vimAno kahyA che arthAt ATalI saMkhyAnA vimAnonuM adhipati paNuM te-te Indo bhogave che. [174-18]A prakAre he suMdarI ! je kalpa mAM jeTalA vimAna kahevAyA te kalpapatinI sthiti vizeSa ne sAMbhaLa zaka mahAnubhAganI be sAgaropama, IzAnendranI Adhika be sAgaropama, sanakumArendra nI sAta sAgaropama, mAhendra nI sAdhika sAta sAgaropama, brahmalokendranI daza sAgaropama, lAMta kendra nI 14 sAgaropama, mahAzukendranI 17- sAgaropama, sahastrArendranI 18 sAgaropama, Anata kalpa 19 ane prANata kalpa 20 sAgaropama, AraNa kalpa 21 sAgaropama ane Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 186 amruta kalpe 22 sAgaropama Ayu sthiti jANavI. A rIte kalpapatinA kalpamAM AvuM sthiti kahI have anuttara ane raiveyaka vimAnonA vibhAga ne sAMbhaLo adho-madhyama-urdhva e traNa raiveyaka che ane pratyekanA traNa prakAre che. e rIte raiveyaka nava che. sudarzana, amogha, suprabuddha, yazodhara, vatsa, suvatsa, sumanasa, somanasa ane priyadarzana. nIce vALA greveyaka mAM 111, madhyama raiveyakamAM 100, uparanA raiveyakamAM 100 ane anuttaropapAtika mAM pAMca vimAna kahayA che he namitAMgi ! sauthI nIce vALA raiveyaka devo nuM Ayu 23-sAgaropama bAkInA uparanA AThamAM kramazaH 1-1 sAgaropama Ayu sthiti vadhatI jAya che. vijaya-vaijayaMta-jayaMtaaparAjita e cAra kramazaH pUrva-dakSiNa-pazcima-uttara mAM sthita che madhyamAM savathisiddha nAme pAMcamuM vimAna che. A badhAM vimAnonI sthiti 33 sAgaropamAM kahI che. savathisiddha mAM ajaghanyotkRSTa 33 sAgaropama kahI che. [187-188] nIce uparanA be-be kalpayugala arthAt A ATha vimAna ardha caMdrAkAra che ane madhyanA cAra kalpa pUrNa caMdrAkAra che. raiveyaka devAnA vimAna traNa traNa paMktimAM che. anuttara vimAna hullaka- puSpa nA AkAravALA hoya che. [189-19o] saudharma ane IzAna e be kalpo mAM devavimAna ghanodadhi upara pratiSThita che. sAnakumAra, mahendra ane brahma e traNa kalpomAM vAyu upara pratiSThita che ane lAMtaka, mahAzukra ane sahastrAra e traNa ghanodadhi, ghanavAta baMnenA AdhAra para pratiSThita che. tenAthI uparanA badhAM vimAno AkAaMtara pratiSThita che. A rIte udgalokanA vimAnanI AdhAra vidhi kahI. [191-193bhavanapati ane vyaMtara devomAM kRSNa-nIla-kApota ane tene lezyA hoya che. jyotiSTha, saudharma ane IzAna devomAM tejalezyA hoya che. sAnakumAra, mAhendra ane brahmalokamAM padmavezyA hoya che. temanI uparanA devalokomAM zukalatezyA hoya che. saudharma ane IzAna be kalpo vALA devono varNa tapelA sonA jevo, sanatkumAra, mAhendra ane brahmalokanA devono varNa padya jevo zveta ane tenI uparanA devono varNa zukala hoya che. [194-198] bhavanapati, vANavyaMtara ane jyotiSka devonI UMcAI sAta hAtha pramANa hoya che. he suMdarI ! have uparanA kalpapati devonI UMcAI ne sAMbhaLa. saudharma ane IzAnanI sAta hAtha pramANa, tenI upara baLe kalpa samAna hoya che ane eka-eka hAtha pramANa mApa ghaTatuM jAya che. raiveyakonI be hAtha pramANa ane anuttara vimAnavAsInI UMcAI eka hAtha pramANa hoya che. eka kalpa thI bIjA kalpanA devonI sthiti eka sAgaropama thI adhika hoya che ane tenI UMcAI tenAthI 11 bhAga ochI hoya che. vimAnonI UMcAI ane tenI pRthvInI jADAI te baMnenuM pramANa 3200 yojana hoya che. [199-202] bhavanapati, vANavyaMtara ane jyotiSka devonI kAmakrIDA zArIrika hoya che. he suMdarI have tuM kalpapationI kAmakUDA vidhi sAMbhaLa. saudharma ane IzAna kalpo mAM je deva che tenI kAmakrIDA zArIrika hoya che. sAnakumAra ane mAhendra nI sparza dvArA hoya che. brahma ane lAMtaka nA devonI cakSu dvArA hoya che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 deviMdaFo- [202] mahAzukra ane sahastrAra nA devonI kAmakrIDA zrotra (kAna) thakI hoya che. ANataprANata-AraNa-azruta kalpanA devonI manadvArA hoya che ane tenI uparanA devone kAmakrIDA hotI nathI. [203-204) gozIrSa, agaru, ketakInA pAna, punAganA phUla, bakulanI gaMdha, caMpaka ane kamalanI gaMdha ane tagara vagerenI sugaMdha devatAomAM hoya che. A gaMdhavidhi saMkSepa thI upamA dvArA kahevAI che. devatAo daSTi thI sthira ane sparza apekSAe sukumAra hoya che. [205-208]urdhvalokamAM vimAnonI saMkhyA 8497023 che. temAM puSpa AkRtivALA 8489154 che. zreNIbaddha vimAna 7874 che. bAkInA vimAna puSpa karNikA AkRti vALA che. vimAnonI paMkti nuM aMtara nizcayathI asaMkhyAta yojana ane puSpa karNikA AkRtivALA vimAnanuM aMtara saMkhyAta-saMkhyAta yojana kahayuM che. [209-213]AvalikA praviSTa vimAna goLAkAra, trikoLa ane catuSkoNa hoya che. jyAre puSpakarNikA nI saMracanA aneka AkAramAM hoya che. vartuLAkAra vimAna kaMkaNAkRti jevA, trIkoNavimAna zIMgoDA jevA ane catuSkoNavimAna pAsA. jevA hoya che. eka aMtara pachI catuSkoNa pachI vartuLa ane pachI trikoNa e rIte hoya che. vimAnonI paMkti vartuLAkAra upara vartuLAkAra, trikoNa upara trikoNa, catuSkoNa upara catuSkoNa hoya che. badhA vimAno nuM avalaMbana doraDAnI jema uparathI nIce ane eka cheDAthI bIjA cheDA sudhI samAna hoya che. * [214-216]badhAM vartaLAkAra vimAna prAkAra thI gherAyelA ane catuSkoNa vimAna cAre dizAomAM vedikA yukta kahayA che. jyAM vartuLAkAra vimAna hoya che tyAM ja trikoNa vimAnonI vedikA hoya che. bAkInA pArthabhAge prAkAra hoya che. badhA vartuLAkAra vimAna eka dvAra vALA hoya che. trikoNa vimAna traNa ane catuSkoNa vimAnamAM cAra daravAjA hoya che. (A varNana kalpapatinA vimAnanuM jANavuM) [217-218bhavanapati devonA 7 karoDa 72 lAkha bhavana hoya che. A bhavanonuM saMkSipta kathana kahayuM. tichalokamAM utpanna thanArA vANavyaMtara devonA asaMkhyAta bhavana hoya che. tenAthI saMkhyAtagaNA adhika jyotiSIdevonA vimAna che. [21]vimAnavAsI devo alpa che. tenA karatA vyaMtara devo asaMkhyAta guNA che. tenAthI saMkhyAta guNA adhika jyotiSka deva che. [22]saudharma devalokamAM devIonA alaga vimAno nI saMkhyA cha lAkha hoya che. ane IzAna kalpamAM cAra lAkha hoya che. [221-224]pAMca prakAranA anuttara devo gati, jAti ane daSTinI apekSA e zreSTha che ane anupama viSaya sukhavALA che. je rIte sarva zreSTha gaMdha, rUpa ane zabda hoya che te rIte sacitta pagalonA paNa sarvazreSTha rasa, sparza ane gaMdha A devonA hoya che. jema bhamaro vikasIta kaLI, vikasIta kamala raja ane zreSTha kasamanI makaraMdanuM sukhapUrvaka pAna kare che ( te rIte A devo paugalika viSaya seve che.) he suMdarI ! A devo zreSTha kamaLa jevA zvetavarNa vALA eka ja utpatti sthAna mAM nivAsa karavAvALA ane te utpatti sthAnathI vimukta thaIne sukhano anubhava kare che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 225 101 [22pa-232]he suMdarI ! anuttara vimAnavAsI devone 33 hajAra varSa purA thAya tyAre AhAranI IcchA thAya che. madhyavartI Ayu dhAraNa karanAra devane 16500 varSa purA thaye AhAra grahaNa hoya che. je deva 10 hajAra varSanA Ayune dhAraNa kare che. teno AhAra eka eka divasanA aMtare hoya che. he suMdarI ! 1 varSa sADAcAra mahine anuttaravAsI devone zvAsozvAsa hoya che. he sutanuM ! madhyama Ayune dhAraNa karavAvALA devatAone ATha mAsa ane sADAsAta dine zvAsozvAsa hoya che. jaghanya Ayu ne dhAraNa karavAvALA devono zvAsozvAsa sAta stoka pUrNa thatA hoya che . devone jeTalA sAgaropamanI jenI sthiti teTalA ja pakhavADIye zvAsozvAsa hoya che. , ane eTalA ja hajAra varSe tene AhAranI IcchA thAya che. A rIte AhAra ane zvAsozvAsa meM varNavyo he suMdarI! have jaldI tenA sUkSma aMtara ne hu kramazaH kahIza. [233-240]he suMdarI ! A devono je viSaya jeTalI avadhino hoya che tenuM huM AnupUrvI kramathI varNana karIza. saudharma ane IzAna deva nIce eka naraka sudhI sanatkumAra ane mAhendra bIjI naraka sudhI, brahma ane lAMtaka trIjI naraka sudhI, zukra ane sahastrAra cothI naraka sudhI, Anata ane prANata, AraNa ane azruta deva pAMcamI naraka sudhI nIce ane madhyavartI raiveyaka devo chaThThI naraka sudhI, uparanA raiveyaka sAtamI naraka sudhI ane pAMca anuttaravAsI saMpUrNa lokanADIne avadhi jJAnathI jue che. aDadhA sAgaropamathI ochA AyuSya vALA devo avadhijJAnathI tirNa saMkhyAta yojana, tenAthI adhika paccIza sAgaropamavALAno avadhi viSaya paNa jaghanya thI saMkhyAyojana hoya che. tenAthI vadhAre AyuvALA devo tichuM asaMkhyAta dvIpa-samudra sudhI jANe che. upara badhAM potAnA kalpanI UMcAI sudhI jANe che. abAhya athatuiM janmathI avadhijJAnavALA nArakI, deva, tIrthaMkara pUrNapaNe jue che ane bAkInA avadhijJAnI dezathI jue che. meM saMkSepathI A avadhijJAnI viSayaka varNana karyuM. have vimAnonA raMga, jADAI ane UMcAI kahIza. [241-246saudharma ane IzAna kalpamAM pRthvInI jADAI 2700 yojana che ane te ratna thI citrita jevI che. suMdara maNInI vedikAthI yukta, vaiduryamaNinA stupothI yukta, ratnamaya mALA ane alaMkAro thI yukta evA ghaNAM prAsAda A vimAnamAM hoya che. temAM je kRSNa vimAna che te svabhAvathI aMjana dhAtusamAna tathA megha ane kAka samAna varNavALA che. jemAM devatAo vase che. je lIlA raMganA vimAna che te svabhAvathI medaka dhAtu samAna ane moranI gardana jevA varNavALA che jemAM devatAso vase che. je dIpazikhA nA raMgavALA vimAna che te jAsuda puSpa, sUrya jevA ane hiMgula dhAtu nA samAna varNavALA che temAM devatAo vase che, temAM je koraMTaka dhAtu samAna raMgavALA vimAna che te khilelA phUlanI karNikA samAna ane haLadara jevA pILA raMganA che jemAM devatAo vase che. [247-2pa2]A devatAo kadI na murajhAnArI mALA vALA, nirmaLa dehavALA, sugaMdhita zvAsavALA, avasthitavayavALA, svayaM prakAzamAna ane animiSa AMkhavALA hoya che. badhAM devatA 72 kaLAmAM paMDita hoya che. bhava saMkramaNanI prakriyAmAM teno pratipAta hoya che tema jANavuM. zubha karmonA udayavALA te devonuM Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 deviMdatyao - [252] zarIra svAbhAvika to AbhuSaNa rahita hoya che. paNa te potAnI IcchA anusAra vikurvelA AbhuSaNa dhAraNa kare che. saudharma-IzAna nA A devo mAhAtmaya, varNa, avagAhanA parimANa ane Ayu maryAdA Adi sthiti vizeSa mAM haMmezA goLa sarasava nI samAna eka rUpa hoya che. A kalpomAM lIlA, pILA, lAla, zveta ane kALA varNavALA pAMcaso UMcA prAsAda zobhe che. tyAM seMkaDo maNio jaDIta ghaNAM prakAranA Asana, zayyA. suzobhita vistRta vastra, ratnamaya mALA ane alaMkAra hoya che. [253-255]sAnakumAra ane mAhendrakalpamAM pRthvI nI jADAI 2600 yojana che. te pRthvI ratnothI citrita che. tyAM lIlA, pILA, lAla, sapheda ane kALA evA 600 UMcA prAsAda zobhe che. seMkaDo maNIothI jaDita, ghaNA prakAranA Asana-zayyA-suzobhita vistRtavastra, ratnamayamALA ane aMlakAra hoya che. [256-258]brahma ane lAMtaka kalpamAM pRthvInI jADAI 2500 yojana hoya che. te pRthvI ratnothI citrita hoya che.suMdara maNInI vedikA thI yukta, vaisUrya maNionI stupikA yukta, ratnamaya mALA ane alaMkAro thI yukta ghaNAM prakAranA prAsAda A vimAno mAM hoya che. tyAM lAla, pILA ane sapheda varNavALA 700 UMcA prAsAda zobhe che. [259-262]]zukra ane sahasrAra kalpamAM pRthvInI jADAI 2400 yojana hoya che te pRthvI ratnothI citrita hoya che. suMdara maNI ane vedikA, vaiDurya maNinI stupikA, ratnamaya mALA ane alaMkAro thI yukta evA ghaNAM prakAranA prAsAda hoya che. pILA ane sapheda varNavALA 800 UMcA prAsAda zobhe che. tyAM seMkaDo maNithI jaDIta ghaNAM prakAranA Asana, zayyA suzobhita vistRta vastra, ratnamayamALA ane alaMkAra hoya che. [262-265]ANata-prANata kalpamAM pRthvInI jADAI 2300 yojana hoya che. te pRthvI ratnothI citrita hoya che. suMdara maNionI vedikA, vaisUrya maNinI stupikA, ratnamaya mALA ane alaMkAro thI yukta ghaNAM prakAranA prAsAda tyAM hoya che. zaMkha ane hima jevA zukala varNanA 900 UMcA prAsAda zobhe che. [266-268]traiveyaka vimAnomAM 2200 yojana pRthvInI jADAI hoya che ane te pRthvI ratnothI citrita hoya che. suMdara maNInI vedikA, maisUrya maNInI stupikA, ratnamaya mALA ane alaMkAro thI yukta ghaNAM prakAranA prAsAda tyAM che. temaja zaMkha ane hima jevA zveta varNavALA 1000 UMcA prAsAda thI zobhe che. [269-272]pAMca anuttara vimAnomAM 2100 yojana pRthvInI jADAI hoya te pRthvI ratnothI citrita che. suMdara maNInI vedikA, vaisUrya maNinI rUpikA, ratnamayamALA ane alaMkArothI yukta ghaNAM prakAranA prAsAda tyAM che. temaja zaMkha ane himanA jevA zveta varNavALA 1100 UMcA prAsAda zobhe che. seMkaDo maNithI jaDIta ghaNAM prakAranA Asana, zayyA, suzobhita vistRta vasra, ratnamaya mALA ane alaMkAra hoya che. [273-278]sarvArtha siddha vimAna nA sauthI UMcA stUpanA aMte bAra yojana upara ISat prAkbhArA pRthvI hoya che. te nirmaLa jalakaNa, hima, gAyanuM dUdha, samudranA Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 278 103 phINanA jevA ujjavaLa varNavALI tathA ulaTA karAyelA chatranA AkAre sthita kahI che. te 5 lAkha yojana lAMbI-pahoLI ane tenA karatA traNa gaNIthI kaMIka adhika paridhi hoya che tema jANavuM. A paridhi 14230249 che. te pRthvI madhya bhAge 8 yojanA jADI ane ghaTatA ghaTatA mAkhanI pAMkha jevI pAtaLI thatI jAya che. zaMkha, ceta ratna, ane arjuna suvarNa samAna varNavALI ulaTA chatranA AkAra vALI che. [279-280]siddha zilAnI upara eka yojana pachI lokano aMta Ave che. te eka yojana nA uparanA soLamAM bhAgamAM siddha sthAna avasthita che. tyAM te siddho nizcayathI vedanA rahita, mamatArahita, Asakita rahita ane zarIra rahita ghanIbhUta -AtmapradezothI nirmita AkAra vALA hoya che. [281-291]siddho kyAM aTake che ? kayAM pratiSThata thAya che ? zarIra no kayAM. tyAga kare che ? temaja kayA jaIne siddha thAya che ?.. zarIra choDatI vakhate aMtima samaye je saMsthAna hoya. te saMsthAne ja Atma pradezo ghanIbhUta thaI te siddha avasthA pAme che. aMtima bhAve zarIranuM je dIrgha ke hasva pramANa hoya che. teno eka tRtIyAMza bhAga ghaTI jaIne siddhonI avagAhanA thAya che. siddhonI utkRSTa avagAhanA 333 dhanuSathI kaMIka vadhAre hoya che tema jANavuM. siddhanI madhyama avagAhanA 4 hAtha pUrNa upara be tRtiyAMza hasta pramANa kahI che. (noMdha ahIM ratnI zabda che. ratnI eTale eka hAtha pramANa jene koza mAM doDha phUTa pramANa kahI che.) jaghanya avagAhanA 1 hAtha pramANa ane ATha aMgula thI kaMIka adhika kahelI che. aMtima bhavanA zarIra nA traNa bhAgamAMthI eka bhAga nyUna athatu be tRtIyAMza pramANa siddhonI avagAhanA kahI che. jarA ane maraNa thI vimukta anaMta siddho hoya che. te badhAM lokAMta ne sparzatA eka bIjAne avagAhe che. azarIra saghana Atma pradeza vALA anAkAra darzana ane sAkAra jJAnamAM apramatta e siddhonuM lakSaNa che. siddha AtmA potAnA Atma pradezothI anaMta siddhone sparze che. deza-pradezothI siddho paNa asaMkhyAta gaNA che. [292-293]kevaLajJAnamAM upayoga vALA siddhAM badhAM dravyonA dareka guNa ane dareka payaDayone jANe che. anaMta kevaLa daSTithI badhuM ja jue che. jJAna ane darzana e baMne upayogomAM badhA kevaLIne eka samaye eka upayoga hoya che. baMne upayoga eka sAthe hoto nathI. [294-302)devagaNa samUhanA samasta kALanA samasta sukhone anaMta gaNA karAya ane punaH anaMta vagathI vargita karAya to paNa muktinA sukhanI tulanA thaI zake nahIM. mukti prApta siddho ne je avyAbAdha sukha che te sukha manuSya ke samasta devatAone paNa nathI. siddhanA samasta sukha-rAzine samasta kALathI gaNita karI tenuM anaMta vargamULa kADhavAthI prApta saMkhyA samasta AkAza mAM samAI zake nahIM. jevI rIte koI pleccha aneka prakAranA nagara guNone jANato hoya to paNa potAnI bhASAmAM aprApta upamA thakI kahI zakato nathI. e rIte siddhonuM sukha anupama che. tenI koI upamA nathI to paNa keTalAMka vizeSaNo dvArA tenI samAnatA kahuM. te sAMbhaLa- koI puruSa sauthI utkRSTa bhojana karIne bhukha-tarasathI mukta thaI jAya jANe ke amRta thI tRpta thayo hoya e rIte samasta kALamAM tRpta, atula, zAzvata ane Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 deviMdathao- [302] avyAbAdha nivaNa sukhane pAmIne siddho sukhI rahe che. teo siddha che. buddha che, pAragata che, paraMparAgata che. karmarUpI kavacathI unmukta, ajara, amara ane asaMga che. jemaNe badhA duHkhone dUra karI dIdhA che jAti, janma jarA, maraNa nA baMdhana thI mukta, zAzvata ane avyAbAdha sukhano niraMtara anubhava kare che. " [303-35)samagra devonI ane tenA samagra kALanI je Rddhi che tenuM anaMta gaNuM karIe to paNa jinezvara paramAtmAnI Rddhi nA anaMtAnaMta bhAga barAbara paNa na thAya. saMpUrNa vaibhava ane Rddhi yukta bhavanapati vANavyaMtara, jyotiSka ane vimAnavAsI deva paNa arahaMtone vaMdana karavAvALA hoya che. bhavanapati, vANavyaMtara, vimAnavAsI devo ane RSi pAlita pota-potAnI buddhi thI jinezvara paramAtmAno mahimA varNave che. [306-308)vIra ane IndronI stutinA kata jeNe pote badhAM IndronI ane jinendra nI stuti kirtana karyuM te suro, asuro, guru ane siddho (mana) siddhi pradAna karo. A rIte bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSka ane vimAnavAsI deva nikAya devonI stuti (kathana) samagra rUpe samApta thayuM. muni dIparatnasAgare karela gurjara chAyA pUrNa "devidatthao" payano gurjarachAyA pUrNa navamo payano gurjarachAyA pUrNa Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [105] namo namo nimmala daMsaNassa paMcama gaNadhara zrI sudharmAsvAmine namaH 33 | vIranthao paIchyuM dazamuM prakirNaka gurjara chAyA [1]jagajIva baMdhu, bhavijana rUpI kumuda ne vikasAvanAra, parvata samAna dhI2 evA vIrajinezvara ne namaskAra karIne temane pragaTa nAmo vaDe huM stavIza. [2-3]aruha, arihaMta, arahaMta, deva,jina, vIra, parama karugNAlu, sarvajJa, sarvadarzI, samartha, trilokanA nAtha, vItarAga, kevali, tribhuvanaguru sarva tribhuvana variSTha, bhagavan, tirthaMkara, zakravaDe namaskAra karAyela, jinendra tame jaya pAmo. [4]zrI vardhamAna, hari, hara kamalAsana pramukha nAmothI jaDamati evo huM sUtrAnusAra yathArtha guNo vaDe (stavIza) [5]bhavabIja rUpa aMkura thI thayela karma ne dhyAnarUpI agni vaDe bALI pharI bhavarUpI gahana vanamAM na ugavA denAra cho tethI he nAtha ! tame 'aruha' cho. [6]prANIne ghora upasarga, parISaha, kaSAya utpanna karanAra zatrune he nAtha ! tame samULagA haNI nAkhyA che tethI tame arihaMta cho. [9]uttama evA vaMdana, stavana, namaskAra, pUjA, satkAra ane siddhi gamananI yogyatAvALA cho je kAraNathI tame 'arahaMta' cho deva-manuSya-asura pramukhanI uttama pUjAne tame yogyacho dhIratA ane mAnathI mUkAyelAcho tethI he deva tame arahaMta cho. [9-12]tha-gADI nidarzita anya saMgraha ke parvatanI guphA vagere tamAre kaMI dUra nathI tethI hai jinezvara tame a2haMta cho. jeNe uttama jJAna vaDe saMsAra mArgano aMta karI, maraNane dUra karI nija svarUpa rUpa saMpatti meLavI che tethI tame arahaMta cho. manohara ke amanohara zabdo chUpA nathI temaja mana ane kAyAnA yogane siddhAMta thI raMjita karyA che tethI tame arahaMta cho. devendra ane anuttara devonI samartha pUjA vagerene yogya cho karoDo maryAdAno aMta karanArane zaraNa yogyacho mATe a2haMta cho. [13-14]siddhi vadhunA saMgathI bIjA moha zatru nA vijetA cho, anaMta sukha, puNya pariNati thI pariveSTita cho mATe deva cho, rAgAdi verIne dUra karIne, duHkha ane kalezanA samAdhAna karyA che arthAt nivAryA che. guNa Adi vaDe zatrune AkarSIne jaya karyo che tethI hai jinezvara ! tame deva cho. [15-16]duSTa evA ATha karmanI graMthine prApta dhaNa samuha thI dUra karI che Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 virathao - [1] (bhedI nAkhI che) uttama mallasamuha ne Akalana karI tapa thI zodhInAkhyA che. arthAt tapa vaDe karmarUpI mallane khatama karyo che tethI tame vIra cho. prathama vata grahaNa divase IndranA vinayakaraNa IcchAne haNIne tame uttamottama muni thayA tethI tame mahAvIra cho [17]cAlatA ke na cAlatA prANIo dubhavyA ke bhakti karI, Akroza kayo ke stuti karI. zatru ke mitra rahyA (paNa) tame karuNA rasathI manane raMjita karyuM mATe tame parama kAruNika (karuNAvALA) cho. [18]bIjAnA je bhAva-sadUbhAva ke bhAvanA je thayA- thaze ke thAya che te jJAna vaDe tame jANo cho- kaho cho mATe tame sarvajJa cho. [19]samasta bhavanamAM pota-potAnA svarUpe rahelA sAmAnya, baLavAna ke nirbala ne (tame juo cho) mATe tame sarvadarzI cho. 20]karma ane bhavano pAra pAmyA cho athavA zrata rUpI jaladhi ne jANIne teno sarva rIte pAra pAmyA cho tethI tamane pAraga kahyA che [21]vartamAna, bhAvi ane bhUtavatI je padArtha tene hAthamAM rahelA AmaLAnA phaLa nI jema tame jANo cho mATe trikAlavid cho. 22]anAtha nA nAtha cho. bhayaMkara gahana bhavavana mAM vartatA jIvone upadeza dAna thI mArga rUpI nayana Apo cho mATe tame nAtha cho. [23]prANIonA cittamAM pravezela sArA prakAra nI vastuno rAga-rati te rAgarUpa ne punaHdoSa rUpe vyAkhyAyita karyo che athavA viparIta kahyo che arthAt te rAga dUra karyo che mATe vitarAga kahyA. [24]kamaLarUpI Asana che mATe hari-Indra cho. sUrya ke Indra pramukhanA mAnanuM khaMDana karyuM che mATe zaMkara cho. he jinezvara ! eka samAna sukhaAzraya tamArI pAsethI maLe che te paNa tame ja cho. [2pa-27] jIvonuM mardana, cUrNana, vinAza, bhakSaNa, hiMsA,hAtha-pagano vinAza, nakha, hoThanuM vidAraNa, A kAryonuM jenuM lakSa ke AzrayajJAna che anya kuTilatA, trizula, jaTA, guru tiraskAra, manamAM asUyA guNakArInI laghutA evA ghaNA doSo hoya. AvA bahurUpa dhArI devo tamArI pAse vase che to paNa tene vikArahita karyA mATe tame vitarAga cho. [28-29]sarvadravya nA pratyeka paryAyi. nI anaMta pariNati svarUpane eka sAthe ane trikAla saMsthita paNe jANo cho mATe tame kevali cho te viSaye tamArI apratihata, anavarata, avikala zakti phelAyelI che. rAgadveSa rahita paNe padArthone jANelA che. mATe kevali kahyA che. [30-31] je saMjJI paMcendriyane tribhuvana zabda vaDe artha grAhya thavAthI teonuM saddharmamAM je joDANa kare che arthAtu potAnI vANI vaDe dharmamAM joDe che mATe tame tribhuvana guru cho. pratyeka sukSma jIvo ne moTA duHkha thI nivAranAra ane sarvane hitakArI hovAthI tame saMpUrNa cho. [32]baLa, virya, sattva, saubhAgya, rUpa, vijJAna, jJAnamAM utkRSTa cho. uttama paMkaje vAsa karo cho (vicaro cho) mATe tame tribhuvanamAM zreSTha cho. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 33 107 [33]pratipUrNa rUpa dhana, dharma, kAMti, udyama, yazavALA cho bhayasaMjJA paNa tamArAthI zithila banI che tethI he nAtha ! tame bhayAMta cho. [34]Aloka, paraloka, Adi sAta prakAranA bhaya vinAza pAmyA che. tethI he jineza ! tame bhayAMta cho. kipIcaturvidha saMgha athavA prathama gaNadhara rUpa evA tirthane karavAnA AcAravALA cho mATe tame tirthakara cho. [3]e pramANe guNasamUha thI samartha ! tamane zaka paNa abhinaMde temAM zuM Azcarya? tethI zakrathI abhinaMdita he jinezvara ! tamane namaskAra thAo. [37manaH paryava, avadhi, upazAMta ane kSaya moha e traNane jina kahe che. temAM tame parama aizvaryavALA Idra samAna cho mATe tamane jinendra kahyA. [38]zrI siddhArtha narezvaranA gharamAM dhana-kaMcana- deza-koza vagerenI tame vRddhi karI mATe he jinezvara tame vartamAna cho. [39kamaLano nivAsa che, hasta talamAM zaMkha, cakra, sAraMga (nA cilo) che. varSidAnane ApeluM che. mATe he jinavara tame viSNu kahevAyA che. [40]tamArI pAse ziva-Ayudha nathI ane tame nIlakaMTha paNa nathI to paNa prANIonI bAhya atyaMtara (kama) rajane tame haro cho mATe tame hara (zIva) cho. [41]kamala rUpI Asana che. cAre mukhe caturvidha dharma kaho cho haMsa athati hasvagamanathI janAra cho mATe tame ja brahmA kahevAyA cho.. [42]samAna artha vALA evA jIvAdi tattva ne savizeSa jANo cho. uttama nirmala kevaLa (jJAna-darzana) pAmelA cho mATe tamane buddha mAne che. [43]zrI vIra niNaMdane A nAmAvali vaDe maMdapunya evA meM saMtavyA che. he jinavara mArA upara karuNA karIne he vira ! mane pavitra zivapaMthamAM sthira karo. muni dIparatna sAgare karela gurjara chAyA pUrNa 33 vIrasthao payatno gurjarachAyA pUrNa dasamo payano gurjarachAyA pUrNa daze pAyanAnI muni dIparatna sAgare karela gurjarachAyA-pUrNa thaI. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [108] s namo namo nimmaladaMsaNassa paMcama gaNadhara zrI sughamasviAmine namaH huM 34| nisIha paheluM chedasUtra-gurjarachAyA \ " \ " (uddezo-1) nisIha" sUtranA A prathama uddezAmAM 1thI 58 sUtro che. A dareka stra mujabanA doSa ke bhUlo karanArane anuSati nAmaka prAyazcit Ave tevuM sUtrone aMte jaNAveluM che. bIjA uddezAnA AraMbhe "nilImA'- nI ApelI gAthA mujaba prathama uddezanA doSane mATe "dama". gurumAsika nAmanuM prAyazcita jaNAveluM che. matalaba ke pahelAM uddezAmAM jaNAvelI bhUlo karanArane gurumAsika prAyazcit Ave. [1] je sAdhu ke sAdhvI hastakarma pote kare, bIjA pAse karAve ke anya karanAranI anumodanA kare to prAyazcituM upasthaviSayamAM jananAMgo saMbaMdhe hAtha vagere vaDe je atikrama, vyatikrama, aticAra, anAcAranuM AcaraNa karavuM. ahIM hasta viSayaka maithuna kriyA sahita hAtha dvArA thatI badhI vaiSeyika kriyAo samajI levI. [2] je sAdhu-sAdhvI aMgAdAna-janana aMgonuM lAkaDAMnA kaTakA, vAMsa nI saLI, AMgaLI ke loDhA vagerenI saLI vaDe saMcAlana kare athatu uttejita karavA mATe halAve calAve, bIjA pAse saMcAlana karAve ke saMcAlana karanAranI anumodanA kare to prAyazcita jema sutelA siMhane lAkaDI vagerethI chaMcheDe to te saMcAlakane mArI nAMkhe che - tema jananAMgonuM saMcAlana karanAranuM caritra nAza pAme che. [3] je sAdhu-sAdhvI jananAMgonuM sAmAnya madana ke vizeSa madana pote kare, bIjA pAse karAve ke tema karanAranI anumodanA kare to prAyazcita--jema sarpane te mardakano vinAza kare che. tema jananAMgonuM mardana karanAranA cAritrano dhvaMsa thAya che. [4] je sAdhu-sAdhvI jananAMgone tela, ghI snigdha padArtha ke mAkhaNa vaDe sAmAnyathI ke vizeSa abhaMgana-mardana kare, karAve ke karanAranI anumodanA kare. to prAyazcita....jema prajvalita agnimAM ghI vagere homatA badhu saLage tema jananAMganuM mardana caritrano vinAza kare. [] je sAdhu-sAdhvI jananAMgo vize caMdana Adi mizrita sugaMdhI dravyo, lodhra Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udesI-1, sUtra-5 109 nAmaka sugaMdhI dravya ke kamaLanA puSpanA cUrNa Adi udvartana dravyothI sAmAnya ke vizeSa prakAre snAna kare, pISTI ke vizeSa prakAranA cUrNo vaDe sAmAnyathI ke vizeSathI mardana kare mardana karAve ke mardana karanAranI anumodanA kare to prAyazcit... jema dhAravALA zastronA mardanathI hAtha chedAya tema guptaIndriyo nA madana thI saMyamano cheda thAya. 6] je sAdhu-sAdhvI jananAMgone ThaMDA ke garama vikRta karelA pANIthI sAmAnyathI ke vizeSa prakAre prakSAlana kare athatu pote dhove, bIjA pAse dhovaDAve ke dhonAranI anumodanA kareto prAyazcita. jema netra pIDA thatI hoya ane game te auSadhi mizrita pANIthI vAraMvAra dhotA te pIDA dusahaya bane tema guptAMganuM vAraMvAra prakSAlana mohano udaya utpanna kare che. [7]je sAdhu puruSa cilanI cAmaDI nuM apavartana kare karAve -karanAranI anumodanA kare to prAyazcita jema sukhe sutA sApanuM moTuM koI phALe to tene sApa gaLI jAya tema AvA muninuM cAritra gaLe che- nAza pAme che. [8] je sAdhu-sAdhvI jananAMgane nAkathI saMghe athavA hAtha vaDe mardana karIne suMghe ke tema bIjA pAse karAve ke bIjA tevo doSa sevanAranI anumodanA kare to prAyazcita....jema koI jherI padArtha suMghe to mRtyu pAme tema atikramAdi doSe AvuM karanAra muni potAnA AtmAne saMyamathI bhraSTa kare che. [9] je sAdhu jananendriyane anya koI acita srota athar valaya Adi chidramAM praveza karAvI ne zukra-pudgala bahAra kADhe, sAdhvI potAnA guptAMgamAM kadalI phaLa vagere padArthane praveza karAvI rajapugalone bahAra kADhe e rIte nitina kare- --karAve ke karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu [10] je sAdhu-sAdhvI sacita pratiSThita athatu sacita pANI vagere sAthe sthApita evA padArtha suMdhe. suMdhADe, suMghanAranI anumodanA kare to prAyazcit [11]je sAdhu-sAdhvI anyatIrthika ke gRhastha pAse cAlavA mATe no mArga, pANI-kAdava vagerenA oLaMgavAno pula athavA upara caDhavA mATenuM sIDI vagere avalaMbana pote kare, karAve ke karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu [12-18] je sAdhu-sAdhvI anyatIrthika ke gRhastha pAse pANI nA nikAla mATenI nALuM-gara... bhikSA vagere sthApana karavAmATenuM sikaku ane tenuM DhAMkaNa,..AhAra ke zayana mATe sutaranI athavA dorInI cilimili athati paDado... soya-kAtara -nakhachedanI -kAna khotaraNI Adi sAdhanone sudharAve ke dhAre kaDhAve. AmAMnA koI paNa kArya svayaM kare, bIjA pAse karAve ke te-te doSa karanArane anumodeto prAyazcitta [19-22) je sAdhu-sAdhvI prayojana sivAya gRhastho pAse) soya-kAtara-kAna khotaraNI- nakha chedaNInI svayaM yAcanA kare, bIjA pAse karAve ke yAcakanI anumodanA kare to prAyazcit [23-26] je sAdhu-sAdhvI avidhie soya-kAtara. ne nakha chedaNI-- kAna khotaraNInI yAcanA svayaM kare, anya pAse karAve ke karanArane anumode to prAyazcitu [27-30] je sAdhu-sAdhvI potAnA koI kArya mATe soya-kAtara- -nakha Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nisIha - 1/30 110 chedaNI- - kAna khotaraNI nI yAcanA kare, tyAra pachI bIjA-bIjA sAdhu-sAdhvI ke gRhasthane te Ape, apAve ke ApanA2nI anumodanA kare. to prAyazcit [31]je sAdhu-sAdhvI "mAre vastra sIvavA soyano khapa-jarUra che, kAryapuruM thaye pAchI ApIza ema kahIne soyanI yAcanA kare. lAvyA pachI tenAthI pAtra ke anya vastu sIve-arthAt sAMdhe-saMdhAve ke sAMdhanAranI anumodanA kare to prAyazcit [32-34] je sAdhu-sAdhvI pAchu ApIza ema kahIne- vastra phADavA mATe kAtara mAMgIne pAtra ke anya vastu kApe nakha kApavA mATe nakha chedaNI mAMgIne te nakha chedaNIthI kAMTo kADhe,- - kAnano mela kADhavA kAna khotaraNI mAMgIne dAMta ke nakhano mela kADhe. A kArya svayaM kare, anya pAse karAve ke karanAranI anumodanA kare (to tyAM bhASAsamiti nI skUlanA thatI hoI) prAyazcit Ave. kAnakhotaraNI [35-38] je sAdhu-sAdhvI soya..kAtara-nakhachedaNI.. avidhie parata kare-karAve ke parata karanAranI anumodanA kare (jemake dUrathI ghA karIne Adi rIte ApatA vAyukAya virAdhanA, dharma laghutA doSa thAya) [39] je sAdhu-sAdhvI tuMbaDAnA pAtra, lAkaDAmAMthI banela pAtra athavA mATInuM pAtra arthAt koIpaNa prakAranA pAtrA ne anyatIrthika ke gRhastha pAse nirmANa, saMsthApana-pAtranA mukha vagerene ThIka karAve, pAtranA koI bhAgane samAve, jAte karavA zaktimAna na hoya, pote thoDuM paNa karavA samartha nathI ema potAnI zakti jANatA hoya te vicArIne bIjA-bIjAne ApI de ane pote pAchuM na le. A kAryo pote kare, bIjA pAse karAve ke tema karanAranI anumodanA kare.-to prAyazcit sAmAnya arthamAM kahIe to potAnA pAtra mATe koIpaNa jAtanuM parikarmasamarAvavAnI kriyA gRhastha pAse karAve athavA bIjAne rAkhavA ApI de to temAM cha jIva nikAyanI virAdhanAno saMbhava hovAthI sAdhu-sAdhvIne niSedha karela che. [40] je sAdhu-sAdhvI daMDa, lAkaDI, vadi kAraNe pagamAM lAgela kAdava sApha karavA mATe nI saLI, vAMsanI saLI A sarva vastu ne anya tIrthika ke gRhastha pAse taiyAra karAve, samarAve. athavA koIne ApI de. A badhuM pote kare- karAve ke anumodanA kare to prAyazcit [41-42]je sAdhu-sAdhvI pAtrAneM akAraNa ke zobhA mATe thIgaDuM mAre ane jo kAraNa vizeSa hoya-tuTI gayuM hoya tyAre traNa karatAM vadhAre thIgaDAM lagADe ke sAMdhe " A kArya pote kare- karAve ke anumode to prAyazcit [43-46] je sAdhu-sAdhvI pAtrAne avidhithI baMdhana bAMdhe, akAraNa eka baMdhana bAMdhe arthAt eka ja sthAne baMdhana lagAve,... kAraNa hoya to paNa traNa karatA adhika baMdhano bAMdhe,...paristhitivaza traNathI vadhu baMdhano bAMdhela pAtra doDha mAsa karatA vadhu samaya rAkhI muke. A badhuM pote kare, bIjA pAse karAve ke karanAranI anumodanA kare to prAyazcit [47-48] je sAdhu-sAdhvI vastrane akAraNa eka thIgaDuM lagAve, kAraNe traNa thI vadhu sthAne thIgaDAM pote lagAve, bIjA pAse lagAvaDAve, thIgaDAM lagAvanAranI anumodanA kare to prAyazcit Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udso -1, sUtra-49 111 [49] je sAdhu-sAdhvI avidhie vastra sIve, sIvaDAve ke sIvanAranI anumodanA kare. (tema karavAthI pratilekhanA barAbara thatI nathI. mATe prAyazcitu) [pa0-papa] je sAdhu-sAdhvI (phATelA vastrane sAMdhI zakAya tema hoya to paNa) vinA kAraNe eka gAMTha lagAve, phATelA vastra hovAthI ke paristhiti vaza gAMTha lagAvavI paDe to paNa traNathI vadhu gAMTha lagAve,...phATelA be vastrone eka sAthe joDe... phATelA vastrane kAraNa hoya tyAre paraspara traNathI vadhu sAMdhA lagAve... avidhie vastronA TukaDAMne joDe jUdA jUdA prakAranA vastro ne paraspara joDe. A badhuM svayaM kare, anya pAse karAve ke karanAranI anumodanA kare to prAyazcit. " fpI je sAdhu-sAdhvI adhika vastrane grahaNa kare, ane te grahaNa karela * vastrone doDhamAsa karatA vadhu samaya rAkhe, rakhAve ke je rAkhe tenI anumodanA kare to prAyazcita pichI je sAdhu-sAdhvI je gharamAM rahayA hoya tyAM anya-tIrthika ke gRhastha pAse dhumADo kare, karAve ke karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [58] je sAdhu-sAdhvI (AdhAkamAdi mizrita evo) pUtikarma yukta AhAra (vastra, pAtra, zavyA vagere) svayaM upabhoga kare, anya pAse karAve ke karanAranI anumodanA kare. to prAyazcitta - hastakarma doSathI laIne A pUtikarma sudhInA je doSa kahayA temAMthI koIpaNa doSanuM sevana kare- karAve ke anumode to te sAdhu ke sAdhvIne mAsika parihArasthAna anuddhAtika nAmanuM prAyazcituM Ave. jene mATe bIjA uddezAnA AraMbhamAM kahevAyela bhASyamAM gurumAsika prAyazcita zabda prayojela che. prathama uddezA nI muni dIparatna sAgare karela "gurjara chAyA" pUrNa thaI. (uddezo-2) nisIha" sUtranA A bIjA uddezAmAM pa9thI 117 e rIte kula-59 sUtro che. A dareka sUtramAM jaNAvela doSanuM trividha sevana karanArane 3pati nAmanuM prAyazcitu Ave tema uddezAne aMte jaNAvela che. bIjA uddezAnI zarUAtamAM Avela bhASya gAthA mujaba tene humAyaM prAyazcitathI oLakhAvAya che. [59]je sAdhu-sAdhvI lAkaDAnA daMDa vALuM pAdaprIMchanaka kare. athatu niSadyAdi be vastra rahita evuM mAtra lAkaDAnI dAMDI vALuM rajoharaNa kare. AvuM rajoharaNa pote kare nahIM, karAve nahIM, karanAranI anumodanA na kare. [60-66]je sAdhu-sAdhvI A rIte niSadyAdi be vastra rahitanuM mAtra lAkaDAnI dAMDI vALuM pAdaprIMchanaka arthAtu raharaNa grahaNa kare... dhAraNa kare arthAtu rAkhe. vitaraNa kare eTale ke bIjAne ApI de; . paribhoga kare eTale ke tenAthI pramArjanAAdi kArya kare, .. koI vizeSa kAraNa ke saMjogone kAraNe AvuM rajoharaNa rAkhavuM paDela hoya to paNa doDha mAsathI vadhAre rAkhe,.... taDako devA mATe kholIne alaga rAkhe.- A sarve doSa svayaM seve, anya pAse sevarAve ke sevanAranI anumodanA kare to prAyazcit. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 nisIha- 2/67 [7] je sAdhu-sAdhvI acitta vastu sAthe ke pAse rakhAyela padArtha svayaM suMdhe. bIjAne suMghADe, suMghanAranI anumodanA kare to prAyazcit. [68] je sAdhu-sAdhvI paga-vaTI eTale ke gamanAgamanano mArga, kAdava vagere oLaMgavA mATe lAkaDA AdithI saMkrama, khAI vagere oLaMgavA doraDAnuM ke anya tevuM AlaMbana kare- karAve- karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [9-71] je sAdhu-sAdhvI pANI kADhavA mATe nI nIka ke gaTara... AhAra pAtrAdi sthApavA mATenuM sIku tathA sIkkAnuM DhAkaNa, sutarano ke dorIno paDado pote kare, bIjA pAse karAve ke karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu [72-7pa je sAdhu-sAdhvI soya, ..kAtara, nakhachedaNI, kAnakhotaraNI, AcAranI sudhAraNA, dhArakADhavI vagere pote kare, bIjA pAse karAve ke anumodanA kare. [76-77]je sAdhu-sAdhvI thoDuM paNa kaThora..ke . asatya vacana bole, bolAve, bolanAranI anumodanA kare (bhASA samiti no bhaMga thato hovAthI) prAyazcita. [38]je. sAdhu-sAdhvI thoDuM paNa adatta athatui je te vastunA svAmIe nahIM ApeluM grahaNa kare- karAve che te lenAranI anumodanA kare to prAyazcita. [79I je sAdhu-sAdhvI thoDuM-alpamAtra biMdu jeTaluM acitta evuM ThaMDu ke garama pANI laI hAtha-paga-kAna-AMkha-dAMta-nakha athavA mukha ekavAra ke vAraMvAra dhove. dhovarAve ke dhonAranI anumodanA kare to prAyazcita.. [80] je sAdhu-sAdhvI akhaMDa evA cAmaDAne dhAraNa kare athatu pAse rAkhe ke upabhoga kare (cAmaDAnA banelA upAnaha, upakaraNa vagere rAkhavA kahyuM nahI), karAve ke karanAranI anumodanA kare to prAyazcita. [81-82] je sAdhu-sAdhvI, pramANathI vadhAre ane akhaMDa vastra dhAraNa kare-upabhoga kare, anya pAse upabhoga karAve ke tenI anumodanA kare to prAyazcita. (pramANathI vadhAre vastra hoya athavA Akho tAko ke akhaMDa lAMbu vastra rAkhavAthI paDilehaNa Adi thaI na zake. jIva virAdhanA saMbhava bane mATe zAstrIya mApa mujabanA vastra rAkhavA. paNa akhaMDa vastra na rAkhe.) [3] je sAdhu-sAdhvI tuMbaDAnuM, lAkaDAnuM ke mATInuM pAtra banAve, teno koI bhAga ke murkha banAve, tenA viSama bhAgane sarakho kare, vizeSa thI tenA koI bhAgane samAre arthAtu AmAMnuM koIpaNa parikarma svayaM kare, bIjA pAse karAve che tema karanAra sAdhu-sAdhvInI anumodanA kare to prAyazcita. pUrve taiyAra thayelA ane kahyuM tevA pAtra nirdoSa bhikSA maLe te ja levA. A rItanAM samAravAnA kAryathI cha jIva nikAya virAdhanA Adi doSano saMbhava che. ] [84 je sAdhu-sAdhvI deDa, dAMDI, pagamAM lAgelA kAdavane ukheDavAmATenI saLI, vAMsanI saLI e sarve pote banAve, tenA koI vizeSa AkAranI racanA kare, vAMkAcUMkAne sIdho kare. athavA sAmAnya ke vizeSathI tenuM kaMI samArakAma kare-karAve ke karanAranI anumodanA kare. to prAyazcitu. [85-89] je sAdhu-sAdhvI bhAI-bahena Adi svajana thI. .svajana sivAyanA Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 uddezo-2, sUtra-89 pArakA- parajana thI..vasati, zrAvakasaMghaAdinI mukhya vyakti thI- - zarIra AdithI baLavAna thI, .. vAcALa, dAnanuM phaLa vagere dekhADI kaMI meLavI zake tevA vyaktithI gaveSita atha8i, prApta karAyela pAtra grahaNa kare-rAkhe- dhAraNa kare anya pAse karAve ke karanAranI anumodanA kare to prAyazcit (svayaM gaveSaNA karIne nirdoSa ane kalo tevA pAtra dhAraNa karavA.) [90-94] je sAdhu-sAdhvI nitya- haMmezAM agrapiMDa athati bhojana pahelAM alaga kaDhAyela ke mukhya evuM. eka ja gherathI pUrNa athatuM badhuM ja, vAsaNa, thALI vagere mAMthI aDadhA ke trIjA-cothA bhAganuM dAna mATe kaDhAyelA bhAganuM. chaThThA bhAganuM piMDa arthAt AhAra ke bhojana le eTale ke upabhoga kare, karAve ke upabhoga karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu.. (Ama karavAmAM niyaMtraNA, bIjAne AhAramAM aMtarAya, rAga AjJAbhaMga Adi doSa saMbhave che.) [5] je sAdhu-sAdhvI (akAraNa mAsakalpa Adi zAstrIya mayadAno bhaMga karIne) eka sthAne nitya vAsa kare, karAve ke karanAranI anumodanA kare to prAyazcit. [9] je sAdhu-sAdhvI (vastra-pAtra-AhAra Adi) dAna grahaNa karatAM pahelA ane grahaNa karyA pachI (vastu ke dAtAnI) prazaMsA kare- paricaya kare, karAve ke anumodanA kare to prAyazcitu. [97] je sAdhu-sAdhvI pachI te samAna- gRddhi rahita ane maryAdApUrvaka sthiravAsa rahela hoya, vasamA -navakalpa vihAranA pAlana karatAM rahelA hoya teo eka gAmathI bIje gAma vihAra karatA bAlyAvasthAthI pUrva paricita evI ke yuvAvasthA pachI paricitta banelA evA- rAgavALA kuLo-gharo mAM bhikSA-caryA pahelAM jaIne, potAnA AgamananuM nivedana karIne tyAra pachI te-te gharomAM bhikSA mATe jAya. bIjAne mokale ke tema karanAranI anumodanA kare. to prAyazcitu. 9i8] je sAdhu-sAdhvI anyatIthika, gRhastha, "parihArika' arthAt mULa-uttaraguNa vALA tapasvI athavA "apArivArika' athatui mUla-uttaraguNa mAM doSa vALA pAsatthA sAthe gRhasthanA kuLomAM bhIkSA levAnI buddhithI, bhikSA levA mATe ke bhikSA laIne praveza kare ke bahAra nIkaLe, bIjAne tevI preraNA kare ke tema karanAranI anumodanA kare to prAyazcituM [99-100] je sAdhu-sAdhvI (uparokata) anyatIthika, gRhastha, pArivArika ke apArihArika sAthe potAnA upAzraya-vasati nI mayadA) bahAra "vicArabhUmi' maLa-mUtra Adi mATe javAnI jagyA ke "vihArabhUmi svAdhyAya mATenI jagyA mAM praveza kare che tyAMthI bahAra nIkaLe. ukta anya tIrthika Adi cAra sAthe eka gAmathI bIje gAma vicaraNa kare. A kArya bIjA pAse karAve, karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [101-102] je sAdhu-sAdhvI aneka prakArano AhAra.. vividha prakAranA pANI paDigAhe ati grahaNa kare tyAra pachI manojJa- varNa, gaMdha, rasa Adi yukta AhAra-pANI khAya-pIve ane amanojJa-varNa Adi AhAra-pANI paraThavI de. [13] je sAdhu-sAdhvI manojJa- zubha varNa, gaMdha Adi yukta uttama prakAranA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 nisIha- 2/103 anekavidha AhAra Adi lAvIne vApare. (khAya-pIve) pachI vadhArAno AhAra, najIkamAM rahelA jenI sAthe mAMDali vyavahAra hoya tevA, niraticAra cAritravALA samanojJa sAdharmika (sAdhu-sAdhvI ) ne puchayA vinA, nimaMtraNa ApyA sivAya paraThave. paraThavAve ke paraThavanAranI anumodanA kare. to prAyazcitu. [104-10pa je sAdhu-sAdhvI sAgArika athatu sajjAttara eTale ke vasatino adhipati ke sthAna dAtA gRhastha, teno Avelo AhAra vagere grahaNa kare,.. temaja vApare, A kArya pote kare-karAve ke anumode to prAyazcit. [10]je sAdhu-sAdhvI sAgArika eTale ke sajjara nA kuLa ghara vagerenI jANakArI sivAya, pahelAM joyelA ghara hoya to puchIne nirNaya karyA sivAya ane na joyelA ghara hoya tyAre te gharanI gaveSaNA- zodha kyA sivAya e rIte jANyA, puchayA ke gaveSaNA karyA vinA ja AhAra grahaNa karavA mATe te kuLa- gharomAM praveza kare- karAve-anumode ke to prAyazcituM. [10] je sAdhu-sAdhvI zrAvaka nA paricaya rUpa nizrAno Azaro laI asana, pAna khAdima, svAdima rUpa cAra prakAranA AhAramAMthI koIpaNa prakArano AhAra, viziSTa vacano bolIne yAcanA kare, karAve, ke anumode. to prAyazcitu. ahIM nizrA eTale paricaya artha karyo. jemAM pUrvanoke pachInA koI saMbaMdhane nimitta banAvI. svajanonI oLakha ApI te dvArA kaMI paNa yAcanA karavI. [108] je sAdhu-sAdhvI RtubaddhakALa saMbaMdhi zayyA, saMthAro, vagere) nuM paryuSaNa pachI (eTale ke cAturmAsa pachInA zIyALo- unALo vagere) zeSakALamAM ullaMghana kare arthAt zeSakALa mATe yAcanA karela zayA-saMthAro- pAra-pATalA vagere tenI samaya maryAdA pUrI thayA pachI paNa (paryuSaNA pachI paNa) vApare vaparAve ke vAparanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. ahIM saMvatsarI thI 70 divasanA kalpane AzrIne jaNAvela che. eTale saMvatsarI pUrve vihAra cAlu hoya paNa paryuSaNA thI 70 divasanI sthiratA karavAnI hovAthI tenI pahelAM grahaNa karela zayyA saMthAro parata karavo tevo artha thAya. paraMtu vartamAnakALanI praNAli mujaba evo artha thaI zake ke zeSakALa athatu ziyALAunALAmAM grahaNa karela zayyA vagere comAsA pahelAM tenA pratA ne parata karavA athavA punaH upayoga mATe AjJA mAMgavI. [109je sAdhu-sAdhvI vaSakALa mAM upabhoga karavA mATe lAvela zayyAsaMthAro, varSAkALa vItyA pachI kAraNe daza rAtri sudhI upabhoga karI zake, paNa te samaya maryAdA nuM ullaMghana karekarAve, anumode to prAyazcit. [117] je sAdhu-sAdhvI vaSakALa ke zeSakALa mATe yAcanA karIne lAvela zayyA saMthAro varSo thI bhiMthayelo joyA- jANyA chatAM tene khullo na kare, prasArIne sukAI jAya te rIte na rAkhe, na rakhAve ke e rIte zayyAdi khullA na karanAranI anumodanA kare. [111-113 je sAdhu-sAdhvI prAtihArika eTale ke zrAvaka pAsethI pAchuM ApavAnuM kahIne lAvela, sAgArika eTale ke zayyAtara Adi gRhastha pAsethI lAvela zacyA-saMthAro ke baMne prakAre zayyAdi bIjI vakhata AjJA lIdhA sivAya bIje sthAne, te Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udesI-2, sutra-114 115 vasatinI bahAra pote laI jAya, bIjAne laI javA prere ke laI janAranI anumodanA kare [114-116] je sAdhu-sAdhvI prAtihArika eTale pAchu ApavA yogya ke zayyAtara Adi gRhastha pAsethI lAvela ke baMne prakAranA zayyA-saMthAro (vagere) jevI rIte lAvela hoya tevI ja rIte pAcho na Ape - vyavasthita karyA sivAya, pAcho ApyA sivAya vihAra kare, khovAI jAya to zodhe nahIM tyAre prAyazcitu. [117] je sAdhu-sAdhvI alpa ke thoDA pramANa mAM paNa upadhivastra nuM paDilehaNa na kare, na karAve ke na karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. ahIM bIjA udesakamAM je doSa kahyA temAMno koI paNa doSa svayaM seve, sevarAve ke anumodanA kare to tene maliI rahA thAtiyaM prAyazcit Ave jene mATe laghu mAsika prAyazcit zabda paNa prayojAyela che. bIjA udesAnI muni dIparatna sAgare karela "gurjara chAyA" pUrNa thaI. (uddezo-3) 'nisIha" satranA A trIjA uddezAmAM 118 thI 196 e rIte kula. 79 sUtro che. jemAM darzAvela doSa mAM nA koI paNa doSanuM trividha sevana karanArane 3thAtiya nAmanuM prAyazcit Ave jene laghumAsika prAyazcit tarIke paNa oLakhAvAya che. [118-129] je sAdhu-sAdhvI dharmazALA, upavana, gAthApatinuM kuLa ke tApasa nA nivAsa sthAna mAM rahela anya tIrthika ke gRhastha evA koI eka puraSa- aneka puruSo, . eka strI,... aneka strIo pAse 1- dInatA pUvarka (obhAI !, obahena, maeNne koIka Ape e rIte) 2- kutuhulapUrvaka, 3- eka vakhata sAmethI lAvIne Ape tyAre pahelA "nA" kahe, pachI tenI pAchaLa pAchaLa jaIne ke AgaLa pAchaLa temanI pAse ubhA rahIne ke bola-bola karIne (jemake - ThIka che have tuM lAvyo che to. laI laIe evuM bolavuM) A traNa mAMthI koI paNa rIte azana-pAna-khAdima-svAdima e cAra prakAranA AhAramAMthI kaMI paNa yAcanA kare ke mAMga-mAMga kare, yAcanA karAve ke te rIte yAcanA karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [13] je sAdhu-sAdhvI gRhastha kuLamAM azana-pAna Adi AhAra grahaNa karavAnI IcchAthI praveza kare athatu bhikSA mATe jAya tyAre gRhasvAmI niSedha kare to paNa bIjI vakhata tenA kuLa-gharamAM AjJA lIdhA sIvAya praveza kare, karAve, ke karanAranI anumodanA kare to prAyazcita. [131] je sAdhu-sAdhvI saMkhaDI athatu jyAM aneka loko bhojana mATe bhegA thayA hoya eTale ke jamaNavAra hoya (chakAyajIva virAdhanAno vizeSa saMbhava hovAthI) te sthaLe azana, pAna, khAdima, svAdima ne levA mATe jAya- bhikSArthe jAya, bIjAne mokale ke janAranI anumodanA kare to prAyazcita. [132] je sAdhu-sAdhvI gRhasthakuLa-gharamAM bhikSArthe jAya tyAre traNa dhara(oraDA) karatA vadhu dUrathI lAvelA asana, pAna, khAdima, svAdima Ape (vahorA) tyAre je koI te azanAdika grahaNa kare, karAve, ke anumode to prAyazcit. [133-138]je sAdhu-sAdhvI potAnA paga ne (melanivAravA ke Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nisIha - 3/138 zobhAvadhA2vA) eka ke vadhu vakhata pramArja-sApha kare,.. pagacaMpI ke mAlIza kare, tela, ghI, mAkhaNa ke carabI vaDe mardana kare,..logha (nAmanuM ekadravya), kalka (aneka dravya mizrita dravya), cUrNa (sugaMdhI dravya), varNa (abIla Adi dravya). kamaLa cUrNa, e dravyo vaDe mardana kare,.. acita karAyela ThaMDA ke garama pANI vaDe prakSAlana kare pahelA koI dravyathI lipI sukavavA phuMkamAre ke raMge A karyo kare, karAve ke anumode to prAyazcit [139-144] je sAdhu ke sAdhvI potAnI kAyA-eTale ke zarIra ne eka ke vadhu vakhata pramAe~, mAlIza kare, mardana kare, prakSAlana kare, raMge (A badhuM sUtra 133-138 mAphaka samajI levuM)...to prAyazcit [145-150]je sAdhu-sAdhvI potAnA traNa jevA ke koDha, dAdara, khujalI, gaMDamAla, lAgavA ke paDavAthI thayelA ghA vagerenuM (sUtra 133thI 138 mAM jaNAvyA mujaba) pramArjana, mardana, prakSAlana, raMgavuM, mAlIza Adi kare-karAve-anumode. 116 [151-156]je sAdhu sAdhvI potAnA zarIramAM rahelA gumaDA, phoDalA, masA, bhagaMdara Adi vraNo koI tikSNa zastra vaDe eka ke aneka vAra chede, chedIne parU lohI kADhe ke vizuddhi-saphAI kare,... lohI ke par nIkaLyA pachI acita evA zItake uSNa jaLathI eka ke aneka vAra prakSAlana kare,... e rIte prakSAlana karyA pachI eka ke aneka vAra tenA upara lepa ke malama kare,..te karyA pachI tela, ghI mAkhaNa ke carabIthI eka ke aneka vAra mardana kare, .. te kayAM pachI koI paNa jAtanA dhUpa vaDe tyAM dhUpa kare ke sugaMdhita kare.AmAMno koIpaNa doSa pote seve, bIjA pAse sevarAve ke sevanAranI anurmodanA kare [157] je sAdhu-sAdhvI potAnI gudAmAM ke nAbhimAM rahelA kSudra ke nAnA jIvokRmi vagerene AMgaLI nAkhI nAkhIne bahAra kADhe, kaDhAve ke kADhanAranI anumodanA kare. [158] je sAdhu-sAdhvI potAnA vadhelA nakhanA agra bhAgane kApe, zobhA vadhAravA saMskAra kare- kAve ke anumode to prAyazcit [159-163] je sAdhu sAdhvI potAnA vadhelA evA-jAMghanA, guhyabhAganA, romajinA,.. bagalanA, dADhI mucha vagerenA vALa kApe. kapAve-kApanAranI anumodanA kare to prAyazcit [164-166] je sAdhu-sAdhvI potAnA dAMta ekavAra ke anekavAra (mIThuM-kSAra vagerethI) ghase...ve,.. moDhAnA vAyu vaDe phuMka mArIne ke raMgavAnA dravyathI raMge A kArya kare-karAve ke anumode to prAyazcit [167-172] je sAdhu-sAdhvI potAnA .hoTha eka vAra ke anekavAra pramAe~dhove,.. parimardana kare, tela ghI, carabI ke mAkhaNa thI mardana-mAlIza kare, lodha (nAmaka dravya,) kalka (aneka dravyamizrita dravya vizeSa), cUrNa (sugaMdhI dravya) varNa (abila Adi dravya,) ke padma cUrNa thI mardana kare, ...acitta evA ThaMDA ke garama pANI thI dhruve,...raMge A kAryo kare- karAve ke anumode to prAyazcit. [173-174] je sAdhu-sAdhvI potAnA lAMbA vadhelA mazU-mUMchanA vALa,..AMkhanI pApaNanA vALa, kApe, zobhA vadhA2vA goThave, bIjA pAse tema karAve ke tema karanAranI anumodanA kare to prAyazcit. [175-180] je sAdhu-sAdhvI potAnI AMkhane ekavAra ke anekavAra (sUtra Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udde so-3, sUtra-180 117 167 thI 172 mAM hoThane vize jaNAvyuM te rIte) dhove, .. parimardana kare...mAlIza kare...mardana kare...prakSAle, raMge A kAya pote kare-karAve ke anumode to prAyazcitu. [181-182] je sAdhu-sAdhvI potAnA lAMbA vadhelA bhramaranA vALa,... paDakhAMnA vALa kapAve ke zobhA vadhAravA goThave. bIjA pAse tema karAve ke anumode. [183 je sAdhu- sAdhvI potAnA AMkha, kAna, dAMta, nakha no mela kADhe ke mela kADhIne zobhA vadhAre, AvuM bIjA pAse karAve che tema karanAranI anumodanA kare [184] je sAdhu-sAdhvI potAnA zarIrano parasevo, mela, parasevA ane dhULathI kharaDAyelA melanA tharo , ke lohInA bhIMgaDA vagere rUpa koIpaNa mela ne kADhe ke vizuddha kare- karAve- anumode to prAyazcit. [185 je sAdhu-sAdhvI eka gAmathI bIje gAma vihAra karatA potAnA mAthAne DhAMka-AvaraNa thI AcchAdita kare -karAve ke anumode to prAyazcitu. [18] je sAdhu-sAdhvI zaNa-una-sutara tevA padArtha mAMthI vazIkaraNa no doro banAve-banAvaDAve ke banAvanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [187-195je sAdhu-sAdhvI gharamAM, gharanA- moDhA AgaLa, praveza dvAre, aMtara dvAre, agrabhAge, AMgaNAmAM ke mutra-viSThA nivAraNa sthAna [bAtharUma-saMDAsa) mAM, - mRtakagRha (ramazAna) mAM, maDaduM saLagAvyA pachI ekaThI thayela rAkhanA sthAne, ramazAna najIka mRtakane thoDI vAra rakhAya te sthAne, maDadu saLagAvavAne sthAne karAyelI derI ne sthAne, mRtaka dahana sthAne ke mRtakanA hADakA vagere jyAM nakhAtA hoya tyAM... aMgArakSAra-gAtra (rAgAkAntapazunA te- te avayavo)- tusa (nIbhADo) ke bhusa-saLagAvavAnI jagyAe,... kIcaDa, kAdava ke nIla-phula-hoya te sthAne navanirmita evI gamANa, mATInI khANa, ke haLa calAvelI bhUmimAM,-- udumbara, nyagrodha ke pIpaLAnA vRkSa nA phaLane paDavAnA sthAnamAM....zeraDI, cokhA, kasuMbo. ke kapAsanA vanamAM,. DAga, (vanaspatinuM nAma che), mULA, kothamIra, jIrU, damanaka (vanaspati) ke maraka (vanaspati) rAkhavAnA sthAne. azoka, saptavarNa, caMpaka ke AMbAnA vanamAM, A ke AvA koIpaNa prakAranA pAMdaDA. vALA, puSpa-phaLa-chAyA vALA vRkSonA samUha hoya te sthAnamAM (ukta tamAma sthAnamAMthI koIpaNa sthAne) maLamUtra paraThave-paraThavAve- paraThavanAranI anumodanA kare to. [196]je sAdhu-sAdhvI divase rAtre ke vikAle-saMdhyA samaye maLa-mUtra sthApana karIne sUryodaya pahelAM paraThave, paraThavAve ke paraThavanAranI anumodanA kare A uddezAmAM kahayA mujabanA koI paNa doSa trividha seve to te mAsika parihArasthAna ughAtika prAyazcit Ave jene laghumAsika prAyazcit. paNa kahe che. uddeza-3-nI muni dIparatnI sAgare karela "gurjara chAyA" pUrNa thaI. (uddezo-8) "nisIha" sUtranA A cothA uddezAmAM 197 thI 313 e rIte kula 117 sUtro che. jemAM darzAvela koIpaNa doSanuM trividha sevana karanArane masi dArA 3patiyaM nAmanuM prAyazcit Ave che. jene laghumAsika prAyazcit paNa kahe che. WWW.jainelibrary.org Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 nisIha-4/197 [197-199] je sAdhu-sAdhvI rAjAne vaza kare.. khuzAmata kare. AkarSita kare- karAve ke karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [200-214]je sAdhu-sAdhvI rAjAnA rakSakane nagara rakSakane. nigama eTale ke vepAranA sthAnanA rakSakane.. deza rakSakane, sarva rakSakane (A pAMcamAMnA koI paNa ne) vaza kare, khuzAmata kare. AkarSita kare, tema karAve che tevuM karanAranI anumodanA kare. 215 je sAdhu-sAdhvI akhaMDita ke sacitta auSadhio (athatu sacitta dhAnya ke sacitta bIja) pote khAya, bIjAne khavaDAve, khAnAranI anumodanA kare to prAyazcitu. . [21] je sAdhu-sAdhvI AcArya upAdhyAya (ratnAdhika koIpaNa ) ne jANa karyA sivAya (AjJA lIdhA sivAya) dahIM dudha vagere vigaI khAya- khavaDAve ke khAnAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [217]je sAdhu-sAdhvI sthApanA kuLane "(jyAM sAdhu nimitte anna-pAna vagerenI sthApanA karAya che te kuLa ne) jANyA- pUchayA- pUrve gaveSaNA karyA sivAya AhAra grahaNa karavAnI IcchAthI te kuLamAM praveza kare- ke karAve-ke anumode to prAyazcit. [18] je sAdhu sAdhvI nA (sAdhvI sAdhunA) upAzrayamAM avidhie praveza kare- karAve- ke karanAranI anumodanA kare to prAyazcit. [21] je sAdhu sAdhvInA (sAdhvI sAdhunA) AvavAnA mArgamAM dAMDo, lAkaDI, rajoharaNa, muhapatti ke anya koI paNa upakaraNane rAkhe-rakhAve- rAkhanArane anumode 20-221] je sAdhu-sAdhvI navA ke avidyamAna kajIyA utpana kare. khamAvelA ke upazAMta thayelA jUnA kajIyAnI punaH udIraNa kare- karAve- ke anumode. [22] je sAdhu-sAdhvI moDhe phALI- phALIne eTale ke khaDakhaDATa hase, hasAve, hasatAne anumode to prAyazcitu. 223-232] je sAdhu (ke sAdhvI) pAsasthA (jJAna-darzana-cAritra-tapa nI samIpamAM rahe paNa tenI ArAdhanA na kare te), osanA (avasana ke zithila), kuzIlA. nityaka (nIca ke adhama), saMsakata (saMbaddha) A pAMcamAMthI koIpaNane potAnA saMghADAnA sAdhu ke sAdhvI) Ape- apAve- ApanAranI anumodanA kare.. tenA saMghADAnA sAdhu ke sAdhvI) no svIkAra kare karAve- ke anumode to prAyazcitu. [33] je sAdhu-sAdhvI sacitta pANIthI bhInA thayelA hAtha, mATInuM pAtra, , kaDachI ke koIpaNa dhAtunA pAtra (arthAt sacitta pANI apakAya nA saMsarga vALA) azana-pAna,khAdima, svAdima e cAramAMthI koIpaNa prakArano AhAra grahaNa kare, karAve ke, anumode to prAyazcit. [ 234] uparokata sUtra-233 mAM jaNAvyuM te rIte kula 21. bheda jANavA, te A pramANe- - snigdha eTale ke thoDI mAtrAmAM paNa sacitta pANInI bhinAza hoya, 0 sacita evI - raja, mATI, tuSAra, mIThuM, haritAla, manaH zila, pILI mATI, airika dhAtu, sapheda mATI, hiMgaLoka, aMjana, lodhadravya, kukakusadravya, godhUma vagere cUrNa, kaMda, mULa, zRMgabera (Adu), puSpa, koSThapura (sugaMdhI dravya) saMkSepa mAM kahIe to sacitta apUkAya, pRthvIkAya ke vanaspatikAya thI saMzliSTa evA hAtha ke pAtra ke kaDachI hoya Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uso-4, sUtra-234 119 ane tenA dvArA koI asana Adi cAra mAMthI koI prakArano AhAra Ape, tyAre grahaNa kare- ke karAve- anumode to prAyazcituM. [23-249]je sAdhu-sAdhvI grAmarakSakane,.. desArakSakane sImArakSakane,.. araNyarakSakane. savarakSakane (A pAMce ke temAMnA koI paNane vaza kare... khuzAmata kare,. AkarSita kare, karAve che tema karanAranI anumodanA kare to prAyazcituM. [240-302] je koIpaNa sAdhu-sAdhvI paraspara eTale ke sAdhu-sAdhunA ane sAdhvI-sAdhvInA nice jaNAvyA mujabanA kAryo kare- karAve ke karanAranI anumodanA kare tene prAyazcit. * (noMdha-A sarve kAryonuM vivaraNa uddezo-3 nA sUtra 133 thI 185 mAM Avela che. e ja pa3 doSonI vAta ahIM samajavI) jemake je koI sAdhu-sAdhu ke sAdhvI-sAdhvI paraspara- eka bIjAnA pagane eka vakhata ke aneka vakhata pramArja. sApha kare... (tyAMthI AraMbhIne). je koI sAdhu-sAdhu ke sAdhvI- sAdhvI ekagAmathI bIje. gAma vicaratA paraspara eka bIjAnA mastaka ne AvaraNa kare- DhAMke (tyAM sudhInA pa3 sUtro trIjA uddezAmAM jaNAvyA mujaba jANavA.) [303-304] je sAdhu-sAdhvI maLa-mUtra tyAga karavAnI bhUmi nuM aMtima parisie (saMdhyA samaya pUrve) paDilehaNa na kare... traNa bhUmi eTale traNa maMDala sudhI ke saMkhyAmAM traNa alaga-alaga bhUminuM paDilehaNa na kare- na karAve ke na karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [305-306] je sAdhu- sAdhvI eka hAthathI ochA pramANa vALI lAMbI-pahoLI acitta bhUmimAM (ane athavA) avidhi e (pramArjana ke pratilekhana karyA sivAya, jIvAkula bhUmimAM) maLa-mUtrano tyAga kare- karAve ke karanAranI anumodanA kare. 307-308] je sAdhu-sAdhvI maLa-mUtrano tyAga karyA pachI maLadvAra ne sApha na kare,-- vAMsa ke tevI lAkaDAnI cIra, AMgaLI ke dhAtunI saLI vaDe maLadvAra ne sApha kare, karAve ke sApha karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. | [309-312] je sAdhu sAdhvI maLa-mUtrano tyAga karyo pachI maLadvAranI zuci (zuddhi) na kare... phakata maLa dvAranI ja zuddhi kare (hAtha ke anya sthaLe lAgela maLa-mUtra nI zuddhi na kare),.. ghaNe dUra jaIne zuddhi kare,. nAvanA AkAra jevI eka pasalI jene be hAtha bhegA karavAthI gujarAtImAM khobo kahe che. evA traNa khobA ke traNa pasalI karatAM vadhAre pANI thI zuddhi kare- A doSa svayaM kare, karAve, karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [313 je sAdhu-sAdhvI aparihArika hoya eTale ke jene parivAra nAmanuM prAyazcit Avela nathI tevA zuddha AcAravALA hoya tevA sAdhu-sAdhvI, parihAra nAmaka prAyazcituM karI rahelA sAdhu-sAdhvI ne kahe ke he Arya ! he Aya !) cAlo. ApaNe baMne sAthe azana-pAna-khAdima- svAdima grahaNa karavA (levA) ne mATe jaIe. grahaNa karIne pota-potAnA sthAne AhAra pAna karIzuM jo te AvuM bole, bolAve ke bolanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. e pramANe A uddezA-4 mAM kahayA mujabano koIpaNa eka ke vadhu doSa svayaM Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 nisIha-4313 seve, bIjA pAse sevarAve ke tene te doSa sevanAranI anumodanA kare to tene mAsika parihArasthAna udghAtika nAmanuM prAyazcit Ave jene laghumAsika prAyazcit. kahe che. cothA uddezAnI muni dIparatna sAgare karela "gurjara chAyA" (uddezo- 5) "nisIha" sUtranA A uddezAmAM 314 thI 392 e rIte kula- 79 sUtro che. jemAMnA koIpaNa doSanuM trividha sevana karanArane masivaM hiTTA 3thAtiya nAmanuM prAyazcituM Ave che. jene "laghumAsika prAyazcitu." kahevAya che. | [314-324] je sAdhu-sAdhvI vRkSanA mULa-skaMdha nI AsapAsanI sacitta pRthvI upara rahIne, ekavAra ke anekavAra AjubAju jue-avalokana kare, ubhA rahe zarIra pramANe zavyA kare, bese. paDakhAM pherave... asana, pAna, khAdima, svAdimarUpa AhAra kare... maLa-mUtrano tyAga kare... svAdhyAya kare,. sUtra artha tadubhaya rUpa sajhAya no uddezo kare.. vAraMvAra sakjhAya paThana ke samuddeza kare. sajhAya te mATe anujJApradAna kare. sUtrArtharUpa svAdhyAya vAMcanA Ape.. AcAryAdi dvArA apAtI svAdhyAya-vAMcanA grahaNa kare . svAdhyAyanI parAvartana kare- AmAMnuM koI paNa kArya svayaM kare, karAve ke anumode to prAyazcitu. [32pa-326] je sAdhu-sAdhvI potAnI saMghATikA eTale ke oDhavAnuM vastra jene kapaDo kahe che tene paratIrthika, gRhastha ke zrAvaka pAse saMghAve-sIvaDAve - te kapaDAne dIrgha sUtrI kare athati zobhAdi mATe lAMbA dorA ke dorI naMkhAve, bIjAne tema karavA prere ke tema karanAranI anumodanA kare to prAyazcit.. [327 je sAdhu-sAdhvI lIMbaDAnA, paravaLanA ke billInA pAnane acitta karAyelA ThaMDA ke garama pANImAM dhoIne, pIsIne khAya, khavaDAve ke khAnArane anumoda. [328-33pa je sAdhu-sAdhvI prAtihArika nuM (zayyAtara Adi pAsethI pAchA ApavAnuM kahIne lAvela te prAtihArika), -- sAgArika (anya koI paNa gRhastha) nuM pAda proMchanaka athatu rajoharaNa , daMDa, lAkaDI, pagamAM lAgela kAdava ukheDavAnI saLI vizeSa, ke vAMsanI saLI, -- teja rAtre - - AvatI kAle savAre pAchuM ApI jaIza ema kahIne lAvyA pachI nirdiSTa samaye pAchuM na Ape eTale ke sAMjane badale savAre Ape ke savArane badale sAMje Ape- apAve- ApanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. 3i36-338] je sAdhu-sAdhvI prAtihArika (zadhyAttara), .. sAgArika (anya koI gRhastha, .. ke baMnenA zayyA- saMthAro pAcho ApyAbAda te zayyA-saMthAro bIjI vakhata AjJA lIdhA sivAya- (yAcanA karyA sivAya) upayogamAM le athati pote upabhoga kare- karAve- ke anumode to prAyazcitu. [339]je sAdhu-sAdhvI zaNa, una poMDa (eka jAtanI vanaspati,) ke amila (eka vanaspati) nA dorA guMthe. (kaI vastra Adine aMta bhAge rahelA dorAne lAMbA kare, zobhA vadhAravA guMthe- bhare, bIjA pAse tema kare, tema karanAranI anumodanA kare. [340-348] je sAdhu-sAdhvI sacitta, - - raMgIna, - - aneka raMgo thI AkarSaka, evA zIzamanA lAkaDAno, vAMsano ke netarano daMDa kare (banAve), - - dhAraNa Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddesI-5, sUtra-348 121 kare (rAkhe), -- upabhoga kare (vApare) A kArya kare- karAve ke anumode to prAyazcit. [349-3pa0] je sAdhu- sAdhvI navA vaselA gAma, nagara, kheDa, kabbaDa, maMDala, droNamukha, paTTaNa, Azrama, ghara, nigama, zahera, rAjadhAnI, ke saMnivezamAM, - - loDhA, tAMbA, jasata, sIsA, cAMdI, sonA, ratnanI khANamAM- praveza karIne azana-pAna-khAdima-svadima grahaNa kare- karAve anumode to prAyazcitu. (navA prAmAdimAM sAdhu- sAdhvI praveza kare tyAre loko maMgalabhUta mAne, bhAvollAsa vadhe to nimittAdi doSayukta AhAra taiyAra kare, amaMgala mAne te tyAM nivAsa na kare to aMtarAya thAya. vaLI navI vasatimAM sacitta pRthvI. apUkAya vanaspatikAyAdi virAdhanAno saMbhava rahe, khANa vagere sacitta hoya tethI saMyama nI * ane paDavAthI AtmavirAdhanA saMbhava bane. [3pa1-374] je sAdhu sAdhvI mukha, dAMta hoTha, nAka,- - bagala,- - hAtha, - - nakha, - -pAMdaDu - - puSpa, - - phaLa, - - bIja-- harIta- vanaspati vaDe vINA (eka prakAranuM vAjiMtra) banAve eTale ke tevA prakArano AkAra kare, - - mukha Adi dvArA vINA jevA prakAranA zabdo kare- karAve ke karanAranI anumodanA kare to prAyazcituM. [375-377] je sAdhu-sAdhvI audezika (sAdhunA nimitte banelI),- - saprAbhRtika (sAdhu ne mATe samayAnusAra parivartana karIne banAvelI),- - saparikama (liMpaNa, guMpaNa, raMgana Adi parikarma karIne banAvelI) zayyA arthAtu vasati ke sthAnaka mAM praveza kare- karAve ke anumodanA kare to prAyazcitu. [378] je sAdhu-sAdhvI saMbhoga pratyayika kriyA nathI" athatuM eka mAMDalImAM sAthe besI AhArAdi kriyA jemAM thatI hoya te sAMbhogika kriyA kahevAya, "je sAMbhogika hoya tenA sAthe mAMDalI Adi vyavahAra na karavA ane asAMbhogika sAthe vyavahAra karavo emAM koI doSa nathI" evuM bole bolAve- bolanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [379-381]je sAdhu-sAdhvI akhaMDa, daDha, lAMbA kALa sudhI cAle tevA TakAu ane upayogamAM AvI zake tevA tuMbaDA, lAkaDAM ke mATInA pAtrAne bhAMgInAkhI ke TukaDA karI nAMkhI paraThavI de - - vastra, kaMbala ke pAda proMchanaka (2joharaNa) nA TukaDA. karI lIrA karI ne paraThavI de, - - dAMDo, dAMDI, vAMsanI saLI vagere nA bhAMgIne TukaDA karIne paraThave- paraThavAve- paraThavanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [382-392] je sAdhu-sAdhvI rajoharaNa 3ra aMgula pramANa karatA moTuM dhAraNa kare. tenI dazI nAnI banAve, daDAnI jema goLa goLa bAMdhe- avidhie bAMdhe,- - odhArIyA- nizethIyArUpa be vastrane eka ja dorI vaDe bAMdhe, - -traNa karatA vadhu baMdhane bAMdha, - - anikRSTa athati anekamAlika nuM rajoharaNa hovA chatAM temAMnA koI eka mAlika Ape to paNa tene dhAraNa kare. . potAnAthI (sADAtraNa hAtha karatAM paNa) dUra rAkhe,-- rajoharaNa upara bese, -- tenA upara mAthuM rAkhI suve. -- tenA upara sutA paDakhAM pherave. AmAMno koI doSa pote kare, karAve karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. e pramANe A udeza- 5 -dazavilA doSamAMno koIpaNa doSa svayaM seve. bIjA pAse sevarAve ke sevanAranI anumodanA kare to tene mAsika parihAra sthAna Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nisIha - 5/392 122 udghAtika nAmanuM prAyazcit Ave jene "laghumAsika prAyazcit " paNa kahe che. pAMcamAM uddezAnI muni dIparatna sAgare karelI "gurjara-chAyA" pUrNa uddezo-6 "nisIha" sutranA A uddezAmAM 393 thI 469 eTale ke kula- 77 sUtro che. jemAMnA koI paNa doSanuM trividha sevana karanAra ne cAhAsiya parihArakALa anundhAtiyaM nAmanuM prAyazcit Ave che. jene "guru caumAsI" prAyazcit kahe che. [393-402] je sAdhu maithuna sevananI IcchAthI strIne (sAdhvI hoya to puruSane) vinavaNI kare,- hasta karma kare arthAt hAtha vaDe thatI kriyAo kare, - jananenindrayanuM saMcAlana kare yAvat zukra (sAdhvI hoya to 2) bahAra kADhe. (uddezA-1 mA~ sUtra 2 thI 10 sudhI varNana karAyelI badhI kriyAo ahIM samajI levI) A kriyA svayaM kare, bIjA pAse karAve ke karanAranI anumodanA kare to prAyazcit - [403-405] je sAdhu- maithuna sevananI IcchAthI strIne (sAdhvI. puruSane) vastra rahita kare, vastrarahita thavA kahe, strI (puruSa) sAthe kalaha-kajIyA kare, krodhAvezathI bole, -- lekha eTale ke patro lakhe. A kAryo kare- karAve ke anumode to prAyazcit [406-410]je sAdhu-maithuna sevananI IcchAthI strInI (sAdhvI puruSanI) jananendriya, guhya bhAga, ke chidrone auSadhi vizeSathI lepa kare, - - acitta evA ThaMDA ke garama pANIthI eka ke aneka vAra prakSAlana kare, - prakSAlana bAda eka ke aneka vakhata koI Alepana vizeSathI vilepana kare, - - vilepana bAda tela, ghI, carabI ke mAkhaNa thI avyaMgana ke prakSaNa kare, tyAra bAda koI sugaMdhI dravya thI tene dhupa kare arthAit sugaMdhita kare. A sarve kArya pote kare- karAve ke karanAranI anumodanA kare to prAyazcit [411-415] je sAdhu-sAdhvI maithunanI IcchAthI akhaMDa vastro (vastranA tAkA) dhAraNa kare arthAit potAnI pAse rAkhe, akSata (phATyA tuTyA vagaranA), - dhoyelA (sapheda- ujjavala) ke malina - - raMgIna, - - raMga be raMgI suMdara vastro dhAraNa kare- karAve- anumode to prAyazcit. [ 416-468]je sAdhu-sAdhvI maithuna sevananI IcchA thI eka ke aneka vakhata potAnA paga pramArjana kare- karAve anumode (A kAryathI AraMbhIne) eka gAmathI bIje gAma jatAM potAnA mastakanuM AcchAdana kare- karAve- anumode to prAyazcit. - - (noMdhaH- ahIM 416 thI 468 mAM kula-53 sUtro che. tenuM vivaraNa uddezo-3 nA sUtra 133 thI 185 mujaba jANI levuM. vadhArA mAM mAtra eTaluM ke "paga pramArjana thI mastaka AcchAdana" sudhInI A sarve kriyA maithuna sevananI IcchAthI karAyelI hoya tyAre "guru caumAsI" prAyazcit Ave tema jANavuM) [469] je sAdhu-sAdhvI maithuna sevananI IcchAthI dudha, dahIM, mAkhaNa, ghI, goLa, khAMDa, sAkara, mizrI ke tevo anya koI sarasa-pauSTika AhAra kare- ka2Ave anumode. e pramANe uddesA-6mAM kahevAyA mujabanA koIpaNa eka ke vadhu doSanuM sevana kare-karAve- anumode to te sAdhu, sAdhvI ne cAtumiisaka parihArasthAna anuAtika Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udde so-da, sUtra-469 123 prAyazcit Ave jene "guru caumAsI" prAyazcit nAmathI paNa oLakhAvAya che. chaThThA udezAnI muni dIparatna sAgare karela gurjara chAyA' pUrNa (uddezo-7) 'nisIha sUtranA A uddesAmAM 400 thI 500 e rIte kula- 91 sUtro che. jemAMnA koIpaNa doSanuM trividha sevana karanArane vAhiyaM hArA manutiyuM nAmaka prAyazcita Ave che. A prAyazcit nuM apara nAma "guru caumAsI' prAyazcit. che. [470-481] je sAdhu-(strI sAthe) sAdhvI (puruSa sAthe) maithuna sevananI IcchAthI tRNa, muMja (ekaprakAranuM tRNa), vela, madanapukhta, mayura AdinA picchA, hAthI AdinA dAMta, zIMgaDA, zaMkha, hADakA, lAkaDAM, pAMdaDA, phUla, phaLa, bIja, harita-vanaspatinI mALA kare.loDhuM, tAMbu, jasatu, sIsuM, rajata, suvarNanA koI AkAra vizeSa. hAra, addhahAra, ekasaro hAra, sonAnA-hAthI dAMtanAratnano-karketana nA kaDA, hAthanuM AbharaNa, bAju baMdha, kuMDala, paTTA, mugaTa, jhumakhAM, sonAnuMsUtra - mRgacarma, unanuM kaMbala, koyaradezanuM koI vastra vizeSa, ke A traNamAMnA koInuM AcchAdana, zveta, kRSNa, nIla, zyAma, mahAzyAma e cAramAMnA koI mRganA cAmaDAnuM vastra, UMTanA cAmaDAnuM vastra ke prAvaraNa, vAgha-citto-vAnara-nA cAmaDAnuM vastra, zlaSNa ke snigdha komaLa vastra, kapAsa vastra paTala, cInI vastra, rezamI vastra, sonerI-sonA jaDita ke sonA vaDe cItarela vastra, alaMkArayuktaalaMkAra citrita ke vividha alaMkArothI bharela vastra. saMkSepamAM kahIeto koIpaNa prakAranI mALA, kaDA, AbhuSaNa ke vastro banAve, - - rAkhe -- pahere ke upabhoga karebIjA pAse A badhuM karAve ke AvuM karanAranI anumodanA kare to prAyazcit [48] je sAdhu maithunanI IcchAthI strInI koIpaNa Indriya, hadayapradeza, udara (nAbhIyukta) pradeza, stananuM saMcAlana kare- karAve- anumode to prAyazcit [483-535] je sAdhu-sAdhvI maithunanI IcchAthI anyonya-parasparanA pagane eka vakhata ke aneka vakhata pramArja- (A sUtra thI AraMbhIne) je sAdhu-sAdhvI ekagAmathI bIje gAma vicaratA maithuna nI IcchAthI ekabIjAnA mastaka ne AvaraNa-AcchAdana kare. (noMdha - ahIM 483 thI pa3pa e pa3 sUtro trIjA uddezAmAM Apela sUtra-133 thI 185 mujabanA ja che. tethI A pa3- sUtro nuM vivaraNa uddezA-3 mujaba jANI-samajI levuM. vadhArAmAM mAtra eTaluM maithunanI IcchA thI A sarve kriyA paraspara karAyelI" samajavI. [pa36-547] je sAdhu maithuna sevananI IcchAthI koI strIne (sAdhvI hoya to puruSane) sacitta bhUmi upara, - - jemAM ghuNa nAmanA lAkaDAne khAnArA jIva vizeSanuM raheThANa hoya, jIvAkula pIThaphalaka- pATIyuM hoya, kIDI vagere jIvayukta sthAna, sAcitta bIjavALAsthAna, haritakAyayukata sthAna, sUkSma himakaNa vALA sthAna, gardabhAkAra kITaka nA raheThANa hoya, anantakAya evI phaga hoya, bhInI mATI hoya ke jALuM banAvanAra makkaDa-karoDIyA hoya eTale ke ghuNa Adi rahetA hoya tevA sthAnomAM,- - dharmazALA, Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 nisIha- 7/548 bagIcA, gRhasthanA ghera ke tApasa-Azrama mAM, - - potAnA khoLAmAM ke palaMgamAM (saMkSepamAM kahIe to pRthvI ane vanaspati ane trasa kAyanI virAdhanA jyAM saMbhava che tevA upara kahelA sthAnomAM) besADe ke suvADIne paDakhAM pherave - - azana, pAna, khAdima, svAdima rUpa AhAra kare- karAve, A sarva kriyA pote kare- karAve- anumoda pi48-550] je sAdhu maithunanI IcchAthI strInI (sAdhvI-puruSanI) koI prakAranI cikitsA kare, - - amanojJaevA pudgalo (azucipudagalo) zarIramAMthI bahAra kADhe arthAt zarIrazuddhi kare, - - manojJa pudagalo zarIra upara pheMke athavuM zarIra sugaMdhI kare ke zobhA vadhAre AvuM te pote kare- karAve ke anumode to prAyazcita [papa1-papa3) je sAdhu (sAdhvI) maithuna sevananI IcchAthI koI pazu ke pakSI nA paga, pAMkha, pUchaDuM ke mAthuM pakaDIne tene halAve- saMcAlana kare, - - guptAMgamAM lAkaDuM, vAMsanI saLI, AMgaLI ke dhAtunI zalAkA no praveza karAvIne halAve-saMcAlana kare, - - pazu-pakSImAM strI ke puruSa) nI kalpanA karIne tene AliMgana kare, daDhatAthI AliMga. sarvatra cuMbana kare- karAve- karanArane anumode to prAyazcitu. [papa4-559] je sAdhu strI sAthe (sAdhvI-puruSa sAthe) maithuna sevananI IcchAthI azana, pAna, khAdima, svAdima rUpa caturvidha AhAra,- - vastra, pAtra, kaMbala, rajoharaNa,- - sUtrArtha - - (A traNamAMnuM kaMIpaNa) Ape athavA grahaNa kare- (svayaM kare, anya pAse karAve ke karanArane anumoda) to prAyazcitu. [pa60] je sAdhu strI sAthe (sAdhvI-puruSa sAthe) maithunanI IcchAthI koIpaNa Indriyano AkAra banAvecitra banAve ke hAtha vagerethI tevI kAma ceSTA kare- karAveanumoda to prAyazcitu. e pramANe uddesA-3mAM kahevAyA mujabanA koIpaNa eka ke vadhu doSa nuM sevana karekarAve-anumode to te sAdhu-sAdhvI ne "cAtumasika parihAra sthAna anuddaghAtika" nAmanuM prAyazcit Ave je "gura caumAsI" prAyazcitu tarIke paNa oLakhAya che. sAtamAM uddezAnI muni dIparatnasAgare karela gurjara-chAyA pUrNa (uddeso-8) 'nisIha sUtranA A uddesAmAM pa61 thI pa09 e rIte kula-19 sUtro che. jemAMnA koIpaNa doSanuM trividhe sevana karanArane vArSi vahiA2kA anupAtiya nAmaka prAyazcit Ave che. je "guru caumAsI' prAyazcit tarIke paNa oLakhAya che. pi61-569] dharmazALA, bagIcA, gRhastha nA ghera ke tApasa AzramamAM, - - udyAna mAM, udyAnagRhamAM, rAjAnA nirgamana mArgamAM, nirgamanamArge rahela gharamAM; * - gAma ke nagaranA koI eka bhAga jene "aTTAlikA" kahe che tyAM, aTTAlikAnA koI gharamAM, "carikA" eTale koI mArga vizeSa, nagaradvAre, nagara dvAranA agrabhAge;- - - pANImAM, pANI vahevAnA mArgamAM, pANI lAvavAnA raste, pANI vahevAnA nikaTa pradezakinAre, jaLAzayamAM, - - zUnya gRha, bhagnagRha, bhagnazALA bhoyaruM ke koSThAgAramAM, - - tRNazALA, tRNagRha, tuSazALa, tuSagRha, bhusA-zALA, ke bhusA gRhamAM, - - vAhanazALA, vAhanagRha, azvazALA, ke azvagRhamAM,- - hATazALA-vakhAra, hATagRha-dukAna pariyAga Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezo-8, sUtra-pa70 125 zALA, pariyAgagRha, lohAdizALA, lohAdighara, - - gozALA, gamANa, mahAzALA ke mahAgRha, (AmAMnA koIpaNa sthAna mAM) koI ekalA sAdhu ekalI strI sAthe (ekalA sAthvI ekalA puruSa sAthe) vicare, svAdhyAyakare, azanAdi AhAra kare, maLa-mUtra paraThave athatu caMDilabhUmi jAya, nidita-niSphara-zramaNane AcaravA yogya nahIM tevo vikArotpAdaka vAtaliApa kare-karAve-karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [70] je sAdhu rAtrimAM ke vikAle-saMdhyA avasare strI samudAyamAM ke strIno saMghaTTo thato hoya tyAM athavA cAre dizAmAM strIo rahelI hoya tyAre aparimita (pAMca karatA vadhu praznonA uttara Ape ke vadhu samaya dharmakathA kare) samaya mATe kathana (dharmakathAdi) kare-karAve-anumode to prAyazcit. (noMdhaH- sAdhvI hoya to puruSanA saMdarbhamAM A badhuM samajIlevuM) [pa71] je sAdhu svagaccha ke paragaccha saMbaMdhi sAdhvI sAthe, (sAdhvI hoya to sAdhu sAthe) eka gAmathI bIje gAma vicaratA, AgaLa jatA, pAchaLa cAlatA jyAre teno viyoga thAya tyAre utkrAnta mana vALA thAya, ciMtA nA zoka samudramAM DUbI jAya, lamaNe hAtha daIne bese, ArtadhyAna vALA thAya ane e rIte vihAra kare athavA vihAramAM sAthe cAlatA svAdhyAya kare. AhAra kare, UDilabhUmi Aya, niMditaniSphara-zramaNane na karavA yogya evI vikArotpAdaka kathA kare-karAve-anumode to prAyazcitu. pi72-pa74] je sAdhu sva paricita ke aparicita zrAvaka ke anya matAvalaMbI sAthe vasatimAM (upAzrayamAM) aDadhI ke AkhI rAtri saMvAsa kare- athatuM rahe, A ahIM che ema mAnI bahAra jAya ke bahArathI Ave - - athavA tene rahevAnI manAI na kare (tyAre te gRhastha rAtri bhojana, sacitta saMghaTTana, AraMbha-samAraMbha kare tevo saMbhava hovAthI) prAyazcitu. (eja rIte sAdhvIjI zrAvikA ke anya gRhastha strI sAthe vAsa kare- karAve anumode, tene Azrine bahAra Ave jAya, te strIne tyAM rahevAnI manAI na kare- karAve- anumode ke- to prAyazcit. pi7pa-pa79] je sAdhu sAdhvI rAjA, kSatriya (grAmapati) ke zuddha vaMzavALAnA rAjyAdi abhiSeka, goSThI, piMDadAna, Indra-skanda-rUdra- mukunda-bhUta-jakSa-nAga- sUpacaitya- rUkSagiri-darI-agaDa(havADo)- taLAva- dUhanadI- sarovara- sAgara-khANa(vagere) mahotsava ke tevA anya prakAranA vividha jAtanA mahAmahotsava (saMkSepamAM kahIe to rAjA AdinA aneka prakAranA mahotsavo) mAM jaIne azanaAdi cAraprakAranA AhAramAMthI kaMI paNa grahaNa kare-karAve-anumode to prAyazcit, * - e ja rIte rAjAdinI bhramaNa zALA ke bhramaNa gRhamAM pharavA jAya, - - azva-hati-maMtraNA- guptakArya-rahasya ke maithuna aMgenI zALA mAM jAya, ane azanAdi AhAra grahaNa kare - rAjAdi ne tyAM rakhAyela dudha, dahIM, mAkhaNa, ghI, tela, goLa khAMDa, sAkara, mizrI ke tevA bIjA koI bhojana ne grahaNa kare, - - kAgaDA vagerene pheMkavAnA - jamyA bAda bIjAne ApavAnA- anAthane devAnA- yAcakane ApavAnA ke garIbone ApavAnA bhojanane grahaNa kare- karAve anumode to prAyazcit e pramANe uddezA-8 mAM kahyA mujabano koI paNa doSa svayaM seve, anya pAse Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 nisIha-8pa79 sevarAve ke tene te doSa sevanAranI anumodanA kare to cAtumiisaka parihArasthAna anudyAtika prAyazcit Ave jene "guru caumAsI" prAyazcitu paNa kahe che. AThamAM uddezAnI muni dIparatnasAgare karela gurjara chAyA pUrNa (uddezo-9) 'nisIha sUtranA A uddezAmAM pa80 thI 607 eTale ke 28 sUtro che. emAMnA koIpaNa doSanuM trividhe sevana karanArane vAgiya rahANa anuvAtiya" ke je "guru caumAsI" nAme paNa oLakhAya che te prAyazcit Ave. [580-584] je sAdhu-sAdhvI rAjapiMDa (rAjAne tyAMthI azana-Adi ) grahaNa kare,-- khAya, -- rAjA. nA aMtaHpuramAM jAya, -- aMtaHpura rakSikA ne ema kahe ke "he AyuSyamati ! rAjA aMtapura rakSikA ! amane rAjAnA aMtaHpuramAM gamana-Agamana karavAnuM kalpatu nathI. tuM A pAtra laIne rAjAnA aMtaHpuramAMthI azana-pAna- khAdima-svAdima kADhIne lAva ane mane Apa (e rIte aMtaHpura mAMthI AhAra maMgAve), - - koI sAdhu-sAdhvI kadAca evuM na kahe, paNa antaHpurarakSikA ema kahe ke, "he AyuSyamAnu zramaNa ! tamane rAjAnA aMtaHpuramAM AvAgamana kalpatuM nathI to tamAruM AhAra grahaNa karavAnuM A pAtra mane Apo huM aMtaHpura mAMthI azanaAdi AhAra tamArI pAse lAvIne tamane Apu. je te sAdhu-sAdhvI tenuM A vacana svIkAre A kahyA te mujabanA koI doSa te seve- sevarAve ke sevanAranI anumodanA kare. [58] je sAdhu-sAdhvI- rAjA, kSatriya, zuddhavaMzIya kramathI rAjyAbhiSeka pAmelA hoya te rAjA AdinA dvArapALa, pazu, nokara, balI, kritaka (vecAtuM lAvela), azva, hAthI. musApharI, durbhikSa, dukALa, bhikSu, glAna, ativRSTi pIDita, mahemAna A badhA mATe taiyAra karAyela ke rakhAyela bhojana grahaNa kare- karAve ke karanArane anumode. [pa87-588] je sAdhu-sAdhvI rAjA vagerenA nagara praveza ke krIDAdi mahotsava mATe nA nirgamana avasare savalaMkAravibhuSita pANI vagere tene jovAnI IcchAthI eka DagaluM paNa cAlavAno vicAra mAtra kare- karAve-karanAranI anumodanA kare to prAyazcita. [58] je sAdhu-sAdhvI rAjA vagerenA mRgayA (zIkAra), mAchalA pakaDavA zarIra (bIjo artha maga vagerenI phalI) khAvAne je- te kSetramAM javA mATe jatA hoya tyAre rastAmAM khAvA mATe lIdhela AhAra grahaNa kare- karAve anumode to prAyazcituM. pa90] je sAdhu-sAdhvI rAjA vagerenA anya azana Adi AhAra mAMthI koIpaNa eka zarIrapuSTikAraka, managamatI vastu joIne tenI je parSadA (sabhA) uThI na hoya (eTale ke purI thaI na hoya), eka paNa mANasa tyAMthI nIkaLela na hoya, badhAM tyAMthI cAlyA gayA na hoya tenA azanaAdi AhAra grahaNa kare- karAve- anumode to prAyazcitu, bIjI vAta e paNa jANavI ke rAjA vagere kayAM nivAsa kare che. te saMbaMdhe je sAdhu-sAdhvI (jyAM rAjAno nivAsa hoya) tenI najIkanA ghara, pradeza, najIkanI zuddha bhUmimAM vihAra. svAdhyAya, AhAra, maLa-mUtra pariSThApana, sapuruSa Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddeso--9, sUtra-590 127 na Acare tevuM koI kRtya, azlilakRtya, sAdhupuruSane yogya nahIM tevI kathA kaheAmAnuM koI AcaraNa pote kare-karAve-anumode to prAyazcit. [591-596] je sAdhu-sAdhvI rAjA vagerene bIjA rAjAdi para vijaya meLavavA jatA hoya, - pAchA AvatA hoya - - nadI yAtrArthe jatA pAchA AvatA hoya, - giriyAtrArthe jatA hoya, pAchA AvatA hoya te samaye azana-pAna-svAdima grahaNa karavA jAya- mokale ke janAranI anumodanA kare to prAyazcit [57] je sAdhu-sAdhvI rAjA vagerenA mahAabhiSeka avasare tyAM praveze ke bahAranIkaLe, tema bIjA pAse karAve, karanAranI anumodanA kare to prAyazcit. [598] rAjA, grAmapati, zuddhavaMzIya, kula paraMparAthI abhiSeka pAmela (rAjA vagere) nI caMpA, mathurA, vANArasI, sAvathI, sAketa, kAMpilya, kauzAmbI, mithilA, hastinApura, rAjagRhI e dasa moTI rAjyAnI) kahevAya che. jyAM abhiSeka thAya che te rAjadhAnI kahevAya che- gaNAya che. prasiddha che. tyAM eka mahinAmAM be-traNa vakhata je sAdhu sAdhvI jAya ke tyAMthI bahAra nIkaLe, bIjAne tema karavA prere ke tema karanAranI anumodanA kare to prAyazcit [599-607] je sAdhu-sAdhvI, rAjA vagerenA azana Adi AhAra ke je bIjAnA nimitte jemake- kSatriya, rAjA, khaMDIyArAjA, rAjasevaka, rAjavaMzaja mATe karAyelA hoya te grahaNa kare, (e ja rIte) rAjA vagerenA, nartaka, kacchuka (rajjunartaka), jalanartaka, malla, bhAMDa, kathAkAra, kudaka, yazogAthaka, khelaka, chatradhAraka,azva, hasti, pADA, baLada, siMha, vAgha, bakarA, mRga, kutarA, zukara, sUvara, cakalA, kukaDA, vAMdarA, titara, vartaka, lAvaka, cIlla, haMsa, mora, popaTa (vagere) ne poSavA mATe banAvela, azva ke hastimardaka, azva ke hastinA parimArjaka, azva ke hasti Arohaka, sacivAdi, pagacaMpIkaranAra, mAlIzakartA, udghataMka, mArjanakartA, maMDaka, chatra dhAraka, cAmara dhAraka, AbharaNa bhAMDanA dhAraka, maMjuSAdhAraka, dIpikAdhAraka, dhanurdhAraka, zastradhAraka, bhAlAdhAraka, aMkuzadhAraka,- - khasI karAyela antaHpurakSIka, dvArapALa, iDarakSaka, kubja, kirAtiya, vAmana, vakrakAyI. barbara, bakuzika, yAvanika, palpavika, Isinika, lAsika, lakuzika, siMhAlI, puliMdi, muraMDI, pakaNI, bhilla, pArasI (saMkSepamAM kahIe to kirAta thI mAMDine pArasa dezamAM utpanna thayelA A badhA rAjasevaka) = -- -upara kahayA mujabanA koIpaNa mATe taiyAra karAyela azana-pAna-khAdimasvAdima ne koI sAdhu-sAdhvI grahaNakare- karAve- anumode to prAyazcit. e pramANe uddezA- 9 mAM kahayA mujabanuM koIpaNa kRtya kare-karAve- karatAne anumode to "cAturmAsika parihArasthAna anuAMtika" prAyazcit Ave. jene guru caumAsI prAyazcit paNa kahe che. navamA uddezAnI muni dIpa ratna sAgare karela gurjara-chAyAM pUrNa uddezo-10 'nisIha' sUtranA A uddezAmAM 608 thI 654 e rIte 47 sUtro che. emAMnA -- Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 nisIha- 1008 koIpaNa doSanuM trividha sevana karanArane vAhiyaM rihArakAmAM anuvAti prAyazcit Ave. [08-611] je sAdhu-sAdhvI AcAyAdika ratnAdhikane ati kaThora,- - rUkSa karkaza, -- baMne prakAranA vacano bole- bolAve, bolanAranI anumodanA kare to, - - anya koI prakAranI AzAtanA kare- karAve anumode prAyazcit. [612-613 je sAdhu-sAdhvI anaMtakAya yukta AhAra kare. - - AdhAkarmI (sAdhunA mATe karAyelA AhAra) khAya, khavaDAve, khAnAranI anumodanA kareto prAyazcitu. [14-15] je sAdhu-sAdhvI vartamAna ke bhaviSya saMbaMdhi nimitta kahe, kahevaDAve, kahenAranI anumodanA kare to prAyazcit. [16-17 je sAdhu-sAdhvI (bIjAnA) ziSya ziSyA) nuM apaharaNa kare, - - tenI buddhi mAM vyAmoha utpanna kare athatu bhramita kare- karAve- anumode to prAyazcitu. 618-619] je sAdhu-AcArya. ke upAdhyAya (sAdhvI AcArya upAdhyAya ke pravartinI nuM apaharaNa kare (anya samudAya ke gacchamAM laI jAya), - - temanI buddhi mAM vyAmoha- bhramaNA utpanna kare- karAve anumode to prAyazcitu. [20] je sAdhu-sAdhvI bahivasi (anya samudAya ke gaccha mAMthI Avela prAdurNaka) Ave tyAre tenA AgamananuM kAraNa jANyA vinA traNa rAtrithI vadhu potAnI vasati (upAzraya)mAM nivAsa Ape- apAve- ApanAranI anumodanA kareto prAyazcitu. [21] je sAdhu-sAdhvI anya anupazAMta kaSAyI ke te aMgenuM prAyazcitu nA karanAra ne tenA kalaha zAMta karavA ke prAyazcituM karavA na karavA viSaye kaMI pUchIne ke pRcchA karyA sivAya traNa rAtrithI vadhAre samaya bAda tenI sAthe AhAra karekarAve anumode. " [622-25] je sAdhu-sAdhvI prAyazcit nI viparIta prarUpaNA kare ke viparIta prAyazcituM Ape jemake udghAtika ne anuddaghAtika kahe, - - Ape anukvAtikane udyAtika kahe, -- Ape to prAyazcit. [ 26-37] je sAdhu-sAdhvI, amuka sAdhu-sAdhvI udghAtika, - - anadyAtika, - - ke ubhayaprakAre che. arthAt te udghAtika ke, - - anuddaghAtika prAyazcitu vahana karI rahayA che te sAMbhaLavA, jANavA chatAM, -- teno saMkalpa ane, - - hetu sAMbhaLavA- jANavA chatAM tenI sAthe AhAra kare- karAve- anumode to prAyazcituM. [38-641]je sAdhu-sAdhvI sUrya ugyA bAda ane asta thayA pahelAM AhAra-vihAra Adi kriyA karavAnA saMkalpa vALo hoya, dhRti ane baLathI samartha hoya , -- athavA na hoya to paNa jo sUryodaya ke sUryAsta thayo jANe. -- saMzaya vALo thAya- - thato hoya tyAre bhojana kare-karAve anumode to prAyazcitu, temaja jo ema jANe ke sUrya ugyo nathI athavA asta thaI gayo che tyAre mukhamAM- hAthamAM ke pAtramAM je azanAdi vidyamAna hoya teno tyAga kare, mukha-hAtha-pAtranI zuddhi kare to Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 uso-10,sUtra-642 azanAdi paraThavavA chatAM virAdhaka nathI paNa jo AjJA ullaMghana karI khAya-khavaDAve ke khAnAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [42] je sAdhu-sAdhvI rAtre ke saMdhyA samaye pANIno ke bhojanano oDakAra Ave athati uchALo Ave tyAre tene moDhAmAMthI bahAra kADhavAne gaLe utArI jAya utAravA kahe ke te rIte gaLI janAranI anumodanA kare to (rAtribhojana doSa lAgato hovAthI) prAyazcitu. [643-646] je sAdhu-sAdhvI glAna-bimAra che tema sAMbhaLe, jANe to paNa te glAnanI sthitinI gaveSaNA na kare, - - anya mArga ke viparIta mArge cAlyA jAya, - - vaiyAvacca karavA mATe udhata thayA pachI glAna ne yogya AhAra, anukULa vastu vizeSa na maLe tyAre bIjA sAdhu (sAdhvI, AcArya Adi ne kahe nahIM. -- pote prayatna karavA chatAM alpa ke aparyApta vastu maLe tyAre "ATalI alpa vastu thI te glAna ne zuM thaze tevo pazcAtApa na kare- na karAve- na karanAranI anumodanA kare to prAyazcit. 647-648] je sAdhu -sAdhvI prathama prAtRkALa eTale ke asADha-zrAvaNa madhye. -- vaSavAsa mAM nivAsa karyA pachI eka gAmathI bIje gAma vihAra karekarAve- karanAranI anumodanA kare to prAyazcit. [649-50]je sAdhu- sAdhvI aparyuSaNA mAM paryuSaNA kare, - - paryuSaNA mAM paryuSaNA kare, -- paryuSaNA mAM paryuSaNA na kare (arthAtu niyata divase saMvatsarI na kare, na karAve, na karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [51-6pa2] je sAdhu- sAdhvI paryuSaNa kALe (saMvatsari pratikamaNa samaye) gAyanA roma jeTalAM paNa vALa dhAraNa kare - rAkhe, - - te divase alpa paNa AhAra kare (kazuM paNa khAya ke pIe), - - anya tIrthika ke gRhastha sAthe paryuSaNA kare (paryuSaNAkaraNa saMbhaLAve) karAve ke anumode to prAyazcitu. [53] je sAdhu-sAdhvI pahelA samavasaraNamAM eTale ke vaSaviAsamAM (cAtumasimAM) pAtra ke vastra Adi grahaNa kare- karAve- anumode to prAyazcitu. e pramANe uddezA-10 mAM kahayA mujabanA koIpaNa kRtya kare- karAve ke anumode to cAtumiisaka parihAra sthAna anudyAtika arthAt "guru comAsI prAyazcitu" Ave . dazamAM uddezAnI munidIparatna sAgare karela gurjara chAyAM pUrNa. (uddezo-11) nisIha sUtranA A uddezAmAM 55 thI 746 athavuM 92 sUtro che. emAMnA koIpaNa doSanuM trividhe sevana karavAthI vAsiyaM rihArajJAna anupAtiyaM prAyazcit [6papa-660] je sAdhu-sAdhvI loDhA, tAMbA, jasatu, sIsA, kAMsA, rUpA, sonA, jAtyarUpA, hIrA, maNi, mukatA, kAca, dAMta, zIMgaDA, cAmaDA, patthara (pANI rahI zake tevA) jADA vastra, sphaTika, zaMkha, vaja, (Adi) nA pAtrA kare (banAve), - - dhAraNa kare, - - upabhoga kare, - - loDhA vagerenA pAtra baMdhana kare (banAve), - - dhAraNa kare, - - upabhoga kare, anya pAse A kAryo karAve che tema karanAranI anumodanA kare [ 9 ] Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nisIha - 11/661 [661-662]je sAdhu-sAdhvI artha yojana (be gAu) karatA vadhu dUra pAtra grahaNa karavAnI IcchAthI jAya, * ke vighna vALo mArga ke anya koI kAraNe teTale dUra thI lAvIne pAtra Ape tyAre grahaNa kare- karAve- anumode to prAyazcit 130 to prAyazcit [663-664] je sAdhu- sAdhvI dharmanI nindA (avarNavAda) ke, adharmanI prazaMsA (guNagAna) kare- karAve- anumode to prAyazcit [665-717] je sAdhu-sAdhvI anya tIrthika ke gRhasthanA paga ne eka ke aneka vakhata pramArjana kare-karAve- anumode (A sUtrathI AraMbhIne) eka gAmathI bIje gAma jatA eTale ke vicaraNa karatA je sAdhu-sAdhvI anyatIrthika ke gRhasthanA mastakane AvaraNa kare-karAve-anumodeto prAyazcit [noMdha :- ahIM 665 thI 717 ema kula- 53 sUtro che, je uddesAH 3 nA sUtra 133 thI 185 mujaba jANI- samajI levA taphAvata mAtra eTalo ja ke A 53 doSanuM sevana anya tIrthika ke gRhasthane AzrIne karyuM. karAvyu ke anumodyu hoya] [ 718-723] je sAdhu-sAdhvI potAne ke, bIjAne DarAve, - - vismIta karAve arthAt Azcarya pamADe, viparIta rUpe dekhADe athavA kahe jemake jIvane ajIva ke ajIva ne jIva kahe, sAMja ne savA2ke savArane sAMja kahe A doSa pote seve, bIjA pAse sevarAve ke sevanAranI anumodanA kare to prAyazcit [724] je sAdhu-sAdhvI jinapraNita vastuthI viparIta vastunI prazaMsA karekarAve anumode. jemake sAme koI anya dharmI hoya to tenA dharmanI prazaMsA kare vagere. -- -- -- ---- [725] je sAdhu-sAdhvI be viruddha rAjyo nI vacce punaHpunaH gamanAgamana kare-karAve-karanArane anumode to prAyazcit rAtri [726-333] je sAdhu-sAdhvI divase bhojana karavAnI niMdA kare, bhojananI prazaMsA kare, - - divase lAvela azana-pAna-khAdima-svAdima rUpa AhAra bIje divase kare, divase lAvela azana- Adi rAtre khAya, - - rAtre (sUryodaya pUrve) lAvela azana-Adi divase khAya rAtre lAvela azana-Adi rAtre khAya, AgADha kAraNa sivAya azana-Adi AhAra rAtre saMsthApita kare eTale rAkhI muke, A rIte rAkhela azanAdi-AhAra mAMthI tvacA pramANa, bhasma pramANa ke biMdu pramANa AhAra paNa te khAya- AmAMno koI doSa svayaMkare, anya pAse karAve ke karanArane anumode [734] je sAdhu-sAdhvI, jyAM bhojanamAM pahelA mAMsa ke macchI apAtI hoya pachI bIju bhojana apAtuM hoya, jyAM mAMsake macchI pakAvAtA hoya te sthAna, bhojana gRhamAMthI je lavAtuM hoya ke bIje laI javAtuM hoya, vivAhaAdi mATe je bhojana taiyAra thatuM hoya, mRta bhojana, ke tevA prakAranuM anya bhojana eka thI bIje sthaLe laI javAtuM joIne tevA bhojananI IcchAthI ke tRSAthI arthAt bhojananI abhilASAthI te rAtrie anyatra nivAsa kare eTale ke zayyAtarane badale bIje sthAne rAtri pasAra kare- karAve-anumode to prAyazcit. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ F 131 uddeso--11,sUtra-735 [735] je sAdhu-sAdhvI naivedya piMDa eTale ke deva-vyaMtara pakSa Adi mATe rakhAyela bhojana khAya-khavaDAve-khAnAranI anumodanA kare to prAyazcit [936-737] je sAdhu-sAdhvI svacchaMda-AcArI nI prazaMsA kare; namaskAra kare- karAve anumode to prAyazcit [938-739] je sAdhu-sAdhvI jANItA (svajana Adi) ane ajANyA (svajana sivAyanA) evA ayogya-dIkSAnI yogyatA na hoya tevA upAsaka (zrAvaka) anupAsaka (zrAvaka sivAyanA) ne pravajyA- dIkSA Ape, upa sthApanA (vartamAna kALe vaDI dIkSA ) Ape- apAve- ApanAranI anumodanA kare to prAyazcit. -- - [740]je sAdhu-sAdhvI ayogya eTale ke asamartha pAse vaiyAvacca-sevA le, levaDAve, lenAranI anumodanA kare to prAyazcit [741-744] je sAdhu- acelaka, - - ke acelaka hoya ane acelaka ke saMcalaka sAthe nivAsa kare arthAt sthavira kalpI anya sAmAcArIvALA sthavirakalpI ke jinakalpI sAthe rahe, ane je jinakalpI hoya anesthavirakalpI ke jinakalpI sAthe rahe (athavA acelaka ke acelaka sAdhu acelaka ke acelaka sAdhvI sAthe nivAsa kare) karAve- karanAranI anumodanA kare to prAyazcit [45] je sAdhu-sAdhvI rAtre sthApita- pipara, piparacUrNa, suMTha, suThacUrNa, khArImATI, mIThuM siMdhAlu vagere vastuno AhAra kare- karAve- anumode to prAyazcit. vaMdana [746] je sAdhu-sAdhvI parvata, uSarabhUmi, nadI, giri AdinA zikhara ke vRkSanI Toca parathI paDatA, pANI, agnimAM sIdhA ke kUdIne paDatA, viSabhakSaNa, zastrapAta, gaLAphAMso, viSaya vaza duHkha thI tadbhava- te ja gati prAptarthe, antaH zalya, vRkSazAkhA e laTakIne, (gIdhAdi dvArA bhakSaNate) gRddhasRSTa maraNa pAmatA athavA tevA prakAranA anya koIpaNa bALa maraNa prApta karanAra nI prazaMsA karekarAveanumode (saMkSepamAM kahIe to AvA koIpaNa prakAre AtmaghAta karanAranI prazaMsA kare-karAve ke anumode. - e pramANe uddesA-11 mAM jaNAvelA koIpaNa kRtya pote kare- bIjA pAse karAve ke tema karanAranI anumodanA kare to cAtumiisaka parihAra sthAna anudghAtika prAyazcit arthAt 'gurucaumAsI' prAyazcit Ave agiyAramAM uddezAnI munidIparatnasAgare karela 'gujarra chAyA pUrNa. uddeso- 12 'nisIha' sUtranA A uddesAmAM 747 thI 788 eTale ke kula 42 sUtro che. emAMnA koIpaNa doSanuM trividhe sevana karanArane pAmbhAsiyaM parihArakALa kapAtiyaM nAmaka prAyazcit Ave che jene laghu caumAsI prAyazcit kahe che . [747-748] je sAdhu-sAdhvI karuNA buddhithI koIpaNa trasa jAtinA prANIne tRNa-muMja-kASTha carma-netara-sutara ke dorInA baMdhanathI bAMdhe-baMdhAve-anumoda, Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 nisIha-11/749 baMdhanamukta kare, karAve, karanArane anumode to prAyazcitu. [749] je sAdhu-sAdhvI vAraMvAra pratyApAna- niyamono bhaMga kare- karAveanumode to prAyazcit. [50] je sAdhu-sAdhvI pratyekakAya sacitta vanaspati yukta AhAra karekarAve- anumode to prAyazcit. [7pa1] je sAdhu-sAdhvI romayukta cAmaDA ne dhAraNa kare athatui pAse rAkhe ke tenA upara bese- besADe- besanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. upara je sAdhu-sAdhvI ghAsa-tRNa- chANa- netara ke bIjAnA vastra thI AcchAdita evA pITha upara bese- besADa-besatAnI anumodanA kare. to prAyazcitu. [7pa3] je sAdhu sAdhvIno (sAdhvI-sAdhuno) oDhavAno kapaDo anya tIrthika ke gRhastha pAse sIvaDAve, bIjAne sIvaDAvavA kahe, sIvaDAvanAranI anumodanA kare. [7pa4] je sAdhu-sAdhvI pRthvIkAya, akAya teukAya, vAyukAya ke vanaspati kAyanI alpamAtra paNa virAdhanA kare- karAve- anumode to prAyazcitu. [7papa) je sAdhu-sAdhvI sacitta vRkSa upara caDhe-caDhAve-caDhanArane anumodane. [7pa6-759] je sAdhu-sAdhvI gRhasthanA vAsaNamAM bhojana kare, - - tenA vastro pahere, - - Asana vagere upara bese, - - cikitsA kare karAve- anumode to prAyazcitu. 7i60-761] je sAdhu-sAdhvI, - sacitta jaLa vaDe dhovA rUpa pUrvakarma karela - - ke gRhastha athavA anyatIrthikanA nitya bhinA rahetA ke bhInA dhAraNa, kaDachI, mApI yA AdithI apAtA azana-pAna-khAdima-svAdima grahaNa kare-karAve-karanAranI. anumodanA kare to prAyazcitu. | [762-774] je sAdhu-sAdhvI cakSudarzana athatu jovAnI abhilASAthI nIce mujabanA darzaniya sthaLo jovAnI vicAraNAke saMkalpa kare-karAve-anumode. - lAkaDAnuM kotarakAma, citro, vastrakarma, lepana-karma, dAMtanI vastu maNinI vastu, pattharakAma, gaMthI-vIMTI ke kaMIka bharIne banAvela vastu, saMyojanAthI nirmita, pAMdaDA nimita ke koraNI, *. - killA, takhtA, nAnA ke moTA jaLAzaya, nahera, jharaNo, vAva, nAnu ke moTuM taLAva, vAvaDI, sarovara, jala zreNI ke ekamekamAM jatI jaladhArA, - - vATikA, vana, bagIcA, jaMgala, vanasamuha ke parvatasamuha, - - gAma, nagara, nigama, kheDA, kasabo, pallI, droNamukha pATaNa, khANa, dhAnya kSetra ke saMnivesa; -- grAma, nagara yAvatu saMniveza no koI mahotsava, meLA vizeSa, - - grAma, nagara yAvatu saMnivezano ghAta ke vinAza, - - grAma nagara yAvatu saMniveza no patha ke mArga, - - grAma, nagara yAvatuM saMniveza no dAha, - - ava, hAthI uMTa, gAya, pADA ke suvara nuM zikSaNa ke kriDA sthaLa, - - azva, hAthI, uMTa, gAya, pADA ke suvaranAM yuddho, - - gAya, ghoDA ke hAthInA moTA samudAyo vALA sthAno, - - abhiSeka, kathA, mAna-unmAna-pramANa, moTA AhatuM (ThumakAM) nRtya-gIta-vAjiMga tenI- tala- tAla- truTita- dhana mRdaMga AdinA zabdo saMbhaLAtA hoya tevA sthAno, - - rASTraviplava, rASTraupadrava, paraspara adveSajanita Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Pei uddeso--12,sUtra775 133 upadhruva, vaMzaparaMparAgata vaira thI utpanna thatAM kalaha, mahAyuddho, mahAsaMgrAma, kajIyA, moTethI bolAza thavA vagere sthAno, anekaprakAranA mahotsava, Indramahotsava, strI-puruSa, sthavira, yuvAna, kizora Adi alaMkRta ke niralaMkRta hoya-gAtA, vagADatA, nAcatA, hasatA, ramatA, mohotpAdaka ceSTA karatA hoya, vipula azanaAdinuM paraspara AdAna-pradAna thatuM hoya, khavAtuM hoya tevA sthaLo- [A sarve sthaLo ne jovAnI IcchA kare] [775] je sAdhu-sAdhvI Ihalaukika ke pAralaukika, pUrve joyelA ke na joyelA, sAMbhaLelA ke na sAMbhaLelA, jANelA ke na jANelA evA rUpone vize Asakata thAya, rAgavALA thAya, vRddhivALA thAya, atizaya rakta bane koIne Asakata Adi kare, Asakata Adi thayelAnI anumodanA kare to prAyazcit [776]je sAdhu-sAdhvI pahelI porisImAM lAvela azana-pAna khAdima -svAdima chellI porisI sudhI sthApana kare-rAkhe arthAt cothI porisImAM vApare-vaparAve-anumode to prAyazcit [77] je sAdhu-sAdhvI ardhayojana arthAt be koza dUrathI lAvela azana-pAna-khAdima-svAdima rUpa AhAra vApare arthAt be kozanI kSetra maryAdAnuM ullaMghana kare-karAve-anumode to prAyazcit [778-785] je sAdhu-sAdhvI gobara ke vilepana dravya lAvIne bIje divase, - divase lAvIne rAtre, rAtre lAvIne divase ke rAtre lAvIne rAtre-zarIrane lAgelA ghA-vraNa vagere eka ke anekavAra liMpe,pAveliMpanAranI anumodanA kare to prAyazcit. - - - [786-787] je sAdhu-sAdhvI anyatIrthika ke gRhastha nI pAse upadhi vahana karAve tathA tenI nizrAe rahelA (A badhAMne) azana-Adi AhAra (bIjAne kahIne) apAve, bIjAne tema karavA prere, tema karanAranI anumodanA kare to prAyazcit [788] je sAdhu-sAdhvI gaMgA, jamunA, sarayu, airAvatI, mahI e pAMca mahArNava ke mahAnadI mahinAmAM be ke traNa vakhata uttarIne ke tarIne pAra kare-karAve-anumode. e pramANe uddesA- 12 mAM jaNAvelA koIpaNa kRtya pote kare- bIjA pAse karAve ke karanAranI anumodanA kare to cAtumasika parihArasthAna udghAtika arthata ladhu caumAsI prAyazcit Ave. bAramA uddesAnI munidIparatna sAgare karela 'gurjara chAyA' pUrNa. uddeso 13 'nisIha' sUtranA A uddesAmAM 789 thI 862 eTale ke kula 74 sUtro che. temAM jaNAvela koI doSanuM trividhe sevana karanArane pApAliyaM parihArakALa tapAtiyaM prAyazcit Ave. [789-795] je sAdhu-sAdhvI sacita- - snigdha eTale ke sacita jaLathI kaMIka Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 nisIha-13/796 bhinAza yukta, -- sacita raja, -- sacitta mATI, sUkSmatrasa jIva thI yukta evI pRthvI, -- zIlA, -- ke TekarA upara ubhe bese ke suve, tema bIjA pAse karAve ke tema karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [79-799] je sAdhu sAdhvI nIce jaNAvelA sthAno upara bese- ubhA rahe suve ke svAdhyAya kare. anya ne tema karavA prere che tema karanAranI anumodanA kare to prAyazcituM. jyAM dhuNAnA raheThANa hoya, jyAM ghaNA rahetA hoya tevA ke aMDa-prANa-sacita. bIja sacita vanaspati-hima-sacitajaLa yukta lAkaDAM hoya, anaMtakAya, kITaka, mATI, kAdava, karoDIyA jALAthI yukta sthAna hoya, - - barAbara bAMdhela na hoya, goThavela na hoya, asthira hoya ke calAyamAna hoya tevA staMbha ghara, uparanI dehalI, ukhalabhUmi, snAna pITha, - - tRNa ke patthara nI bhiMta, zilA, mATInA piMDa, mAMcaDA, - - lAkaDA vagerenA banAvelA skaMdha, maMca, mAMDavA ke mALa, - - jIrNa evA nAnA ke moTA ghara-A sarvasthAno upara bese suve- ubhA rahe ke svAdhyAya kare. [800-804] je sAdhu-sAdhvI anya tIrthika ke gRhasthane zilpa-zloko, pAsA, nimitta ke sAmuddhi zAstra, kAvyakaLA, bhATAI zikhavADe, - - saroSa, - - kaThora, - - baMne prakAranA vacano kahe, - - ke anya tIrthikanI AzAtAnA kare, bIjA pAse A kAryo karAve che tema karanAranI anumodanA kare to prAyazcit. [80pa-817] je sAdhu-sAdhvI anyatIrthika ke gRhastha sAthe nIce jaNAvelA kAryo kare karAve ke anumode to prAyazcitu kautuka karma, - bhUtikarma, - - devaAhvAna pUrvaka prazna pUchavA, - - punaH prazna pUchavA, -- zubhAzubha phaLarUpa uttara kahelA, -- prati utara kahevA, - - atita, vartamAna ke AgAmI kALa saMbaMdhi nimita- jyotiSa kathana karavA, -- lakSaNa jyotiSa ke, * - svapnaphaLa kahevA, - - vidyA- maMtra ke taMtra prayoga nI vidhi dekhADavI, - - mArgabhUlelA, mArga na jANatA, anya mArge jatA hoya tene mArge caDhAveTuMkA rastA dekhADe, baMne rastA dekhADe, - - pASANa-rasake mATI yukta dhAtu dekhADe, nidhi dekhADe to prAyazcituM . [818-825] je sAdhu-sAdhvI pAtra, - - darpaNa, - - talavAra, - - maNI, - - sarovara AdinuM pANI, - - pravAhI goLa, - - taila, - - madha,- - ghI, - - dAru ke, -- carabImAM potAnuM mukha jue, bIjAne jovA kahe, mukha jonAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [830-847] je sAdhu-sAdhvI pAsatthA, -- avasana, -- kuzIla, -- nitiya, -- saMsakata, -- kAyika, - - prAjJika, -- mAmaka, - - sAMprasArika eTale ke gRhastha ne vaMdana kare, - - prazaMsA kare - karAve ke karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. pAsatyA- jJAna, darzana cAritra nI najIka rahe paNa udyama na kare. -- kuzIlaniMdita karma kare; - - avana- sAmAcArIne ulaTasulaTa kare, - - saMsakata - cAritra virAdhanA doSayukata, - - ahAchaMda - svacchaMda, - - nitiya- nityapiMDa khAnAro, - - kAthika- azanAdi mATe ke prazaMsA mATe kathA kare, -- prAznika- sAvadha praznottara kare, - - mAmaga- vastra, pAtra Adi saMbaMdhe mAru-mAruM kare, -- sAMprasArika- gRhastha. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 udesI-13, satra-848 | [848-862] je sAdhu- sAdhvI nIce jaNAvela bhojana kare, karAve, karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. dhAtri -- dUti, -- nimitta, -- AjIvikA, -navanIpaka, -- cikitsA. -- krodha, -- mAna, - -mAyA, - - lobha, -- vidyA, - - maMtra, - - yoga, -- cUrNa, -- ke aMtadhani emAMnuM koIpaNa piMDa athatu bhojana khAya, khavaDAve ke khAnAranI anumodanA kare. - dhAtrI- gRhasthanA bALaka ne ramADIne gocarI meLave. -dUtI- gRhasthanA saMdezA Apa-le kare, - - nimitta-zubhAzubha kathana kare, - - AjIvika- jIvana niravahi arthe jAti-kuLa prazaMsA kare, -- vanapake- dInatApUrvaka yAce, - - cikitsA- roga Adi mATe auSadha Ape. -- vidyA- strI devatA adhiSThita sAdhanA, - - maMtra- puruSa devatA adhiSThita sAdhanA, -. yoga- vazIkaraNa Adi prayoga, -- cUrNa aneka vastu mizrita cUrNa prayogo- AmAMno koIpaNa doSa sevIne AhAra lAve. e pramANe udesA- 12 mAM jaNAvelA koIpaNa karyAM pote kare- anya pAse karAve- ke karanAranI anumodanA kare to "cAtumasika parihArasthAna prAyazcituM. ati laghucaumAsI prAyazcit Ave che. teramA udesAnI muni dIparatna sAgare karela "gurjara chAyA pUrNa (uddesI-14) 'nisIha sUtranA A uddesAmAM 83 thI 904 eTale ke kula 41 - sUtro che. temAM kahyA mujabanA koIpaNa doSanuM trividha sevana karanArane vArSi vArikA 3tiya nAmanuM prAyazcit Ave. [83-866] je sAdhu- sAdhvI nIce kahevAyA mujabanA pAtra pote grahaNa kare, bIjA pAse grahaNa karAve ke te rIte grahaNa karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. -svayaM kharIde, koI pAse kharIdAve, kharIdIne koI lAve te le. -- udhArale, levaDAve, sAmethI udhAra ApeluM grahaNa kare, - - pAtra eka bIjA sAthe badalAve, badalAvaDAve, koI badalAveluM lAve te rAkhe, - - chInavIne lAve, aneka mAlika hoya tevuM pAtra badhAnI AjJA sivAyale, sAmethI lAveluM pAtra svIkAre. [867-869] je sAdhu- sAdhvI vadhArAnuM pAtra hoya te, sAmAnyathI ke vizeSathI gaNine puchayA sivAyake nimaMtraNa karyA sivAya potAnI IcchA mujaba bIjA-bIjAne vitaraNa kare, - - hAtha-paga-kAna-nAka-hoTha jenA chedAyA na hoya telA avikalAMga kSullaka-yullikA-vira-sthavIrA ke zaktizALIne ApIda, - - vikalAMga evA kSullaka-Adi ke azakata ne na Ape, na apAve, na ApanAranI anumodanA kare. [870-871]je sAdhu-sAdhvI khaMDita, nirbaLa, lAMbo samaya na Take tevA, na rAkhavA yogya pAtra ne dhAraNa kare, - - akhaMDita, daDha, TakAu ane rAkhavA yogya pAtra ne dhAraNa na kare, na karAve, na karanAranI anumodanA kare. to prAyazcit. [872-873] je sAdhu-sAdhvI zobhAyamAna ke suMdara pAtrane karupa kare ane kurUpa pAtrane zobhAyamAna ke suMdara kare-karAve ke karanAranI anumodanA kare to Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 nisIha-14874 prAyazcituM. [874-881]je sAdhu-sAdhvI mane navuM pAtra maLatuM nathI tema karIne maLelA. pAtrane athavA mAruM pAtra durgadhavALu che ema karIne - vicArIne acitta evA ThaMDA ke garama pANIthI eka ke vadhu vakhata dhove, - - ghaNAM divasa sudhI pANImAM DUbADI rAkhe, - - kalka, lodhra cUrNa, varNa Adi udvartana cUrNano lepa kare ke ghaNAM divasa sudhI lepavALA kare karAve anumode to prAyazcitu. [882-893]je sAdhu-sAdhvI sacitta pRthvI upara pAtrane eka ke vadhAre vakhata tapAve athavA sukAve tyAMthI AraMbhIne je sAdhu- sAdhvI, barAbara na bAMdhela- na goThavela asthira ke calAyamAna evA lAkaDAnA skalpa. mAMcaDo, khATalAkAra mAMcI, mAMDavo, mALa, jIrNa evuM nAnuM ke moTuM makAna tenA upara pAtrA tapAve ke sukAve, bIjAne sukavavA kahe ke te rIte sukAvanAranI anumodanA kare to prAyazcit. (noMdha - A 882 thI 893 e 11 sUtra uddesA-13 nA sUtra 789 thI 099 mujaba che. tethI A 11 sUtrano vistAra udesA 13 nA sUtronusAra jANI-samajI levA. pharka eTalo ke ahIM te-te sthAne pAtra tapAve tema samajavuM. [894-898] je sAdhu- sAdhvI pAtra mAM paDela sacitta pRthivI, -- apu -- ke teukAyane. . - kaMda, mUla, patra phaLa, puSpa, ke bIjane pote bahAra kADhe, bIjA pAse kaDhAve, koI kADhIne sAmethI Ape tenA svIkAra kare, karAve, karanArane anumode to prAyazcite [899] je sAdhu-sAdhvI pAtra upara karaNI kare- karAve ke kotaraNIvALuM pAtra koI sAmethI Ape to grahaNa kare- karAve anumodeto prAyazcituM. [980-901]je sAdhu-sAdhvI jANItA ke ajANyA zrAvaka ke a-zrAvaka pAse gAmamAM ke gAmanA rastA mAM, - - sabhAmAM thI ubho karI moTe-moTethI pAtranI yAcanA kare- karAve- anumode to prAyazcitu. [02-903] je sAdhu-sAdhvI pAtrano lAbha thaze tevI IcchAthI Rtubaddha athatu ziyALo-unALo ke mAsakahyuM ke, - -vaSavAsa athatuM comAsu nivAsa kare-karAve anumode to prAyazcit. [08] e pramANe uddesA- 14 mAM kahyA mujaba nA koI paNa doSa pote seve che bIjApAse sevarAve ke te doSa sevanAranI anumodanA kare to cAtumAsika parihArasthAna udyAtika nAmanuM prAyazcita Ave jene lai caumAsI prAyazcita kahe che. caudamAM uddesAnI muni dIparatnasAgare karela "gurjara chAyA pUrNa uso-15) 'nisIha' sUtranA A uddesAmAM 905 thI 1058 e rIte kula 154 sUtro che. jemAMnA koIpaNa doSanuM trividha sevana karanArane pADaliye harakha 3pati nAmanuM prAyazcit Ave che. [90pa-908] je sAdhu-sAdhvI bIjA sAdhu-sAdhvIne Akroza yukta, - - kaThora, - - baMne prakAranA vacano kahe, - - ke anya koI prakAranI ati AzAtanA kare- karAve Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezo-15, sUtra-909 137 anumode to prAyazcit. [989-916]je sAdhu-sAdhvI sacitta AMbo- kerI khAya, - - ke cuse, - - sacita AMbo, tenI pesI, TukaDA, chAlake chAlanI aMdarano bhAga khAya, -- ke cuse, -- sacittano saMghaTTo thato hoya tyAM rahela AMbo, -- ke tenI pesI, TukaDA, chAla vagere khAya, -- ke cusa- AvuM pote kare, bIjA pAse karAve, ema karanAranI anumodanA kare to prAyazcit. [917-970] je sAdhu-sAdhvI anyatIrthika ke gRhastha pAse potAnA paga eka ke aneka vakhata pramArjAve, bIjAne pramArjana karAvavA prere, pramArjana karAvanAranI , anumodanA kare. (A sUtrathI AraMbhIne ) je sAdhu-sAdhvI eka gAmathI bIje gAma vicaratA anya tIrthika ke gRhastha pAse potAnA mAthAnuM AcchAdana karAve, bIjAne tema karAvavA prere che tema karAvanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. (noMdhaH- udesAH- 3 mAM sUtraH 133 thI185 A badhuM ja varNana karAyeluM che. eTale 918 thI 970 sUtranuM vivaraNa te pramANe samajI levuM phaka mAtra eTalo che ke uddesA traNamAM A kAryo svayaM kare tema jaNAve che. A uddesAmAM A kAryo anya pAse karAve tema samajavuM) [971-79]je sAdhu-sAdhvI dharmazALA, bagIco, gAthApatinA ghara ke tApasonA nivAsa - - - - AdimAM maLamUtra no tyAga kare karAve, karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. (udesA- 8 mAM stra- 561 thI 59 mAM dharmazALA thI AraMbhIne mahAgRha sudhInuM varNana che. te ja pramANe ahIM A nava sUtromAM varNana karAyeluM che. mATe navuM sUtronuM varNana uddesA- 8 mujaba jANI-samajI levuM. phaka mAtra eTalo ke ahIM dharmazALA Adi sthAno mAM "maLa-mUtra paraThave tema samajavuM.) [980-981] je sAdhu-sAdhvI anya tIrthika ke gRhasthane azana-pAna -khAdima- svAdima - - vastra, pAtra kaMbala rajoharaNa Ape, apAve ke ApanAranI anumodanA kare. [982-1001] je sAdhu-sAdhvI pAsatthA ne azana Adi AhAra, -- vastra, pAtra, kaMbala, rajoharaNa Ape ke tenA pAsethI grahaNa kare- karAve- anumode to prAyazcitu. e ja pramANe osanna- - kuzIla, -- nitiya, - - saMsakata, - -ne AhAra, vastra, pAtra, kaMbala, rajoharaNa Ape ke temanA pAsethI grahaNa kare to prAyazcitu. (noMdha :- pAsatyA thI saMsakata sudhInA zabdonI vyAkhyA udesA-13 nA sUtra 830 thI 847 nA varNana mAM karAyelI che. te mujaba jANI-samajI levI.) [1002] je sAdhu sAdhvI koIne nitya paheravAnA, snAnanA, vivAha nA rAjasabhAnA vastra sivAyanuM mAMgavAthI prApta thayeluM ke nimaMtraNa pUrvaka maLeluM vastra kayAMthI AvyuM ke kaI rIte taiyAra thayuM te jANyA sivAya, te vize pucchA sivAya, tenI gaveSaNA karyA sivAya te baMne prakAranA vastro grahaNa kare- karAve-anumode. [1003-105]je sAdhu-sAdhvI vibhUSA nimitte arthAt zobhA-suMdaratA Adi vadhAravAnI buddhi pUrvaka potAnA paganuM eka ke aneka vakhata pramArjana kare-karAve anumode. (A sUtrathI AraMbhIne) eka gAmathI bIje gAma jatAM potAnA Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 nisIha-15/1057 mastakanuM AcchAdana kare-karAve-karanArane anumode to prAyazcitu. (noMdha:- uddesAH 3 nA sUtra 133 thI 185 mAM A vadhuM ja vivaraNa karAyeluM che. te ja mujaba ahIM sUtra 1004 thI 10pa6 mATe jANI- samajI levuM taphAvata mAtra eTalo ke paga dhovA vagerenI kriyA ahIM A uddesAmAM zobhA-suMdaratA vadhAravAnA hetuthI thayelI hoya tyAre prAyazcit Ave tema jANavuM.) [10pa7-1058] je sAdhu-sAdhvI vibhuSA nimitte arthAt zobhA ke suMdaratA vadhAravAnA hetuthI vastra, pAtra, kaMbala, rajoharaNa ke anya koI upakaraNa dhAraNa karerAkhe-rakhAve-anumoda, - - ke dhove, ghovaDAve, ghonAranI anumodanA kare to prAyazcit. A uddesA-15 mAM kahayA mujabanA koIpaNa doSa pote seve, bIjA pAse sevaDAve ke doSa sevanAranI anumodanA kare to tene cAtumAsika parihArasthAna ughAtika ke jenuM aparanAma "laghu caumAsI che te prAyazcitu Ave. paMdaramAM udesAnI muni dIparatnasAgare karela "gurjarachAyA pUrNa (udesI-16) nisIha sUtranA A udesAmAM 10pa9 thI 1108 eTale ke kula-50 sUtro che. temAM jaNAvyA mujabanA koIpaNa doSanuM trividha sevana karanArane rAunmarSi parihArakA 35tiya nAmanuM prAyazcita Ave. [1059-1061] je sAdhu-sAdhvI sAgArika athatuM gRhastha jyAM rahetA hoya tevI vasati, - - sacitta jaLa ke agni vALI vasatimAM jAya ke praveza kare, karAve, karanAranI anumodanA kare to prAyazcit. [1062-1069] je sAdhu-sAdhvI sacitta evI zeraDI khAya, khavaDAve ke khAnAranI anumodanA kare (A sutra thI AraMbhIne sUtra 1069 sudhInA ATha sUtro. udesA-15 nA sUtra 909 thI 916 e ATha sUtra pramANe ja jANI- samajI levA. taphAvata mAtra eTalo ke tyAM kerI nuM varNana che. te-te sthAne ahIM "zeraDI ' zabda prayojavo) [1070] je sAdhu-sAdhvI araNya ke vana rahetA athavA aTavImAM yAtrAe jatA rahelAne tyAMthI azana-pAna-khAdima-svAdimarUpa AhAra grahaNa kare- karAveanumode [1071-1072] je sAdhu-sAdhvI vizuddha jJAna darzana cAritra ArAdhakane jJAna darzana cAritra ArAdhaka na kahe ane, - - jJAna, darzana, cAritra rahita ke alpa ArAdhakane vizuddhajJAnAdi dhAraka kahe, kahevaDAve, kahenAranI anumodanA kare. [1073 je sAdhu- sAdhvI vizuddha ke vizeSa jJAna-darzana cAritra ArAdhaka gaNa mAMthI alpa ke avizaddha jJAna-darzana-cAritra ArAdhaka gaNamAM jAya. mokale ke janAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [1074-1082] je sAdhu-sAdhvI dgAhIta athavA kadAgraha vALA sAdhu (sAdhvI)ne azana-pAna-khAdima-svAdimarUpa AhAra,- -vastra, pAtra, kaMbala ke Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udesI-16, sUtra-1083 139 rajoharaNa. -- vasati eTale ke upAzraya. -- sUtra artha Adi vAMcanA Ape ke, --tenI pAsethI grahaNa kare ane tenI vasatimAM praveza kare-karAve- karanAranI anumodanA kare. [1083-1084] jyAM sukhapUrvaka vicArI zakAya tevA kSetro ane AhAra-upadhi-vasati AdinI sulabhatA hoya tevA kSetro prApta thatA hovA chatAM vihAranA hetuthI ke IcchAthI jyAM aneka rAtridivase pahoMcAya tevI aTavI ke vikaTa mArga ne je sAdhu- sAdhvI pasaMda karavA vicAre, -- ke vikaTa evA coro AvavA-javA nA. anAryo. mleccho ke anya jano thI parisevAtA mAgoe vihAra no vicAra kare-karAve-karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. * [1085-1090] je sAdhu-sAdhvI juguNita ke niMdita kuLo mAMthI azanapAna- khAdima-svAdima rUpa AhAra- vastra, pAtra, kaMbala, rajoharaNa, - - vasati grahaNa kare- karAve- anumode. athavA te kuLo mAM svAdhyAya kare, - - sUtrano uddesa-samudesa ke anujJA kare, - - vAcanA Ape. -vAMcanA svIkAre A sarve pote kare, anya pAse karAve ke karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [1081-1093 je sAdhu-sAdhvI azana-pAna-khAdima svAdima rUpa AhAra jamIna upara saMthArAmAM khIMTI ke sikkA mAM sthApana kare- rAkhI muke, rakhAve ke rAkhanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [1094-1095 je sAdhu-sAdhvI anyatIrthika ke gRhastha nI sAthe besIne, - - athavA be-traNa ke cAre bAju anyatIthikAdi hoya tenI vacce besI AhAra karekarAve karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [109 je sAdhu-sAdhvI AcArya-upAdhyAya ke ratnAdhika) nA zayA-saMthArA no pagethI saMghaTTo kare eTale ke tenA upara asAvadhAnI thI paga Ave tyAre hAtha vaDe tene sparza karI athatui potAnA doSanI mAphI mAMgyA sivAya cAlyA jAya, bIjAne tema karavA prere che tema karanAra anya sAdhu-sAdhvInI anumodanA kare to prAyazcita. [1097 je sAdhu-sAdhvI (zAstrokata) pramANa ke gaNana saMkhyA thI vadhAre upadhi rAkhe, rakhAve, rAkhanAranI anumodanA kare to prAyazcit.. [1098-1108)je sAdhu-sAdhvI sacitta pRthvI upara - - - Adi- - - upara maLa-mUtrano tyAga kare, karAve. karanAranI anumodanA kareto prAyazcitu. (noMdha - saMkSepa mAM kahIe to virAdhanA thAya tevA sthaLomAM maLa-mUtra paraThave. tema A 11 sUtromAM jaNAve che.- 13 mAM udesAnA sUtra- 789 thI 799 e 11 sUtromAM A varNana karAyeluM che te mujaba jANI-samajI levuM taphAvata mAtra eTalo ke e dareka sthAno upara maLa-mUtra no tyAga kare tema saMbaMdha joDavo) e pramANe uddesA- 16 mAM jaNAvyA mujabanA koIpaNa doSa svayaM seve, bIjA pAse sevarAve ke ne doSa sevanAranI anumodanA kare to cAtumiisaka parihAra sthAna udghAtika arthAt "laghucaumAsI" prAyazcit Ave. soLamA udesAnI muni dIparatnasAgare karela "gurjara chAyA'pUrNa Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 nisIha-17/1109 (udeso-1) 'nisIha sUtranA A uddesAmAM 1109 thI 1259 eTale ke kula-151 sUtro che. jemAM jaNAvyA mujabanA koIpaNa doSanuM trividha sevana karanArane kAramAM rAjakAja patiyaM nAmaka prAyazcita Ave. [1109-1110] je sAdhu- sAdhvI kutuhula vRttithI anyakoI traprANIne tRNa-ghAMsa-kASThacama-vela-doraDuM ke sutarathI bAMdhe athavA, - - baMdhAyelane choDe-choDAve-anumoda to prAyazcit. | [1111-1122] je koI sAdhu-sAdhvI kutuhUla vRttithI mALA, kaDA, AbhuSaNa, vastra Adi karAve, potAnI pAse rAkhe ke dhAraNa kare athati pahere. A sarve kAryo pote kare- bIjA pAse karAve che tema karanAranI anumodanA kare to prAyazcit. (noMdha- uddesA-7 nA sUtra 470 thI 481 e 12 sUtromAM A badhuM varNana vistArathI karAyeluM che. e sarve vAta tyAMthI jANI-samajI levI taphAvata mAtra eTalo ke tyAM A sarve kArya maithunanI IcchAthI jaNAvelA che tene badale ahIM kutuhUla vRttithI karelA jANavA-samajavA.) [1123-1175] je koI sAdhvI anya tIrthika ke gRhastha pAse sAdhunA paga prakSAlana Adi zarIra parikarma karAve, karavA bIjAne preraNA Ape che tema karanAranI anumodanA kare tyAMthI AraMbhIne eka gAmathI bIje gAma vicaraNa karatA koI sAdhvI anya tIrthika ke gRhastha ne kahIne sAdhunA mastakane AcchAdana kare-karAve anumode. (noMdha:- uparokta 1123 thI 117pa eTale ke kula pa3 sUtro ane have pachI kahevAze te 1176 thI 1229 sutro e dareka mAM AvatA doSonI vizad vyAkhyA ke artha A pUrve uddezA- trIjAnA sUtra-133 thI 185 mAM kahevAI gayA che. te tyAMthI jANI samajI levA. temAM taphAvata mAtra eTalo che ke 1123 thI 117pa sUtramAM "koI sAdhvI anyatIthiMka ke gRhastha ne kahIne sAdhunA zarIranuM e pramANe parikarma karAve "tema samajavAnuM che ane sUtra-1176 thI 1229 mAM koI sAdhu te pramANe "sAdhvInA zarIranuM parIkarma karAve"- ema samajavAnuM che. [1178-1229] je koI sAdhu anyatIthika ke gRhasthane kahIne (upara karelI noMdha mAM kahayA mujaba) sAdhvInA paga prakSAlana Adi zarIra-parikarma karAve, bIjAne tema karAvavA kahe ke tema karAvanAra sAdhunI anumodanA kare to prAyazcitu. [1230-1231]je koI sAdhu samAnasAmAcArIvALA potAnI vasatimAM AvelA sAdhune, - - ke sAdhvI samAnasAmAcArIvALA sva vasatimAM AvelA sAdhvIne, nivAsa eTale ke rahevAnI jagyA hovA chatAM sthAna eTale ke utaravA mATenI jagyA na Ape, na apAve, na ApanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [123ra-1234] je sAdhu-sAdhvI mALa uparathI (mALa-UMce rahela, bhUmigRhamAM rahela ke mAMcaDAthI utArela), - - moTI koThImAMthI, - - mATI vagere lepathI Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddeso--17, sUtra-1235 141 baMdha karela DhAMkaNa kholAvIne lavAyela azana-pAna khAdima-svAdima rUpa AhAra grahaNa kare- karAve-karanAranI anumodanA kare to prAyazcit [1235-1238] je sAdhu ke sAdhvI sacitta pRthvI, pANI, agni ke vanaspati upara (ke joDe) pratiSThita karAyela eTale ke rakhAyela azana-pAna-khAdimasvAdima rUpa AhAra grahaNa kare-karAve- karanAranI anumodanA kare to prAyazcit [1239] je sAdhu-sAdhvI ati uSNa evA azanAdi AhAra ke je mukha nA vAyuthI- sUrpa eTale koI pAtra vizeSathI halAvIne, viMjhaNA ke paMkhA vaDe, ghumAvIpharAvIne, pAMdaDu- pAMdaDAnA TukaDo-zAkhA zAkhAno TukaDo-morapiccha ke morapicchano viMjhaNo- vatra ke vastrano TukaDo ke hAtha vaDe havA nAMkhIne, phuMkIne ThaMDA *karAyelA hoya te Ape (saMkSepa mAM kahIe to ati uSNa evA azana- Adi upara kahevAyelI koI rIte ThaMDA karAyelA hoya te lAvIne koI vahorAve tyAre je sAdhu sAdhvI) tene grahaNa kare- karAve-anumode. [1240] je sAdhu-sAdhvI, loTa, pISTodaka, cokhA, ghaDA, tala, tuSa java, ThaMDu karAyela loDhuM ke kAMjI emAMnuM koIpaNa dhovANa ke zuddha uSNa pANI ke je tatkAla dhovAyela eTale ke taiyAra thayela hoya, jemAMthI khaTAza na gaI hoya, apariNata-pUr acitta na thayuM hoya, saMpUrNa acitta nahIM paNa mizra hoya ke jenA vadi svabhAla badalAyo na hoya tevA pANIne grahaNa kare-karAve anumode to prAyazcit [1241] je sAdhu (sAdhvI) potAnA zarIra lakSaNa vagere ne AcArya pada yogya jaNAve arthAt AcArya pada mATe yogya evA potAnA zarIrAdine varNavIne huM paNa AcArya thaIza tevuM kahe-kahevaDAve ke kahenAranI anumodanA kare to prAyazcit . [1242] je sAdhu sAdhvI svaragAnakare, hase, (vAjiMtrAdi) vagADe, nAce, abhinaya kare, ghoDAnI jema haNahaNe, hAthInI jema garje, siMhanAda kare, e sarve bIjA pAse karAve ke tema karanAranI anumodanA kare to prAyazcit [1243-1246] je sAdhu sAdhvI (nIce jaNAvela) vitata-tata-ghana ane jhusira e cAra prakAranA vAjiMtranA zabdone kAna vaDe sAMbhaLavAnI IcchAthI manamAM saMkalpa kare, bIjAne tevo saMkalpa karavA prere ke tevo saMkalpa ka2nA2nI anumodanA kare to prAyazcit -bherI, Dhola, Dhola jevuM vAgha, mRdaMga, (bAra vAgha sAthe vAgatA hoya tevuM eka vAgha) naMdi, jhAlara, vallarI, Damaru, mardala nAmanuM vAgha, sadukanAmanuM vAdya, pradeza, goluMkI-gokaLa e ke evA prakAranA vitata zabda karatA vAgho, vINA, vipaMcI, tUNa, vavvIsa, vINAtika, tuMbavINA, saMkoDhaka, rusuka, DhaMkuNa ke tevA prakAranA anya koIpaNa taMtuvAdyo, tAla, kAMsatAla, littikA, godhikA, makarikA, kacchavI, mahatikA, sanAlikA ke tevA prakAranA anya dhana zabdo karatA vAgho, zaMkha, vAMsaDI, veNu, kharamukhI, rilI cecA ke tevA anya prakAranA jhuSira vAdyo. (A badhAM sAMbhaLavAnI je IcchA-pravRtti) [1247-1258) je sAdhu-sAdhvI durga,bAI yAvat vipula azanAdinuM -- Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 nisIha-17/1259 AdAnapradAna thatuM hoya tevA sthAno nA zabdo ne kAna dvArA zravaNa karavA IcchA ke saMkalpa-pravRtti kare-karAve- anumode to prAyazcitu. (noMdhaH- udesA-12 mAM sutra-763 thI 774 e bAra sutromAM A badhAM prakAranA sthAnonI vyAkhyA karAyelI che. te pramANe jANI-samajI levI. taphAvata mAtra eTalo che ke bAramAM uddezAmAM A varNana cakSuIndriya ne Azrine jovA mATenA saMkalpa tarIke varNaveluM che je ahIM zravaNa-Indriyane Azrine sAMbhaLavA nI IcchA ke saMkalpanA doSa rUpe jANavuM-samajavuM. [1259] je sAdhu-sAdhvI Ihalaukika ke pAralaukika, pUrve joyelA ke na joyelA, sAMbhaLelA ke na sAMbhaLelA, jANelA ke na jANelA evA zabdone vize sajja thAya. rAgavALA thAya, vRddhivALA thAya ke atyaMta Asakata thAya, koIne sajja thavA-rAga thavA vALA Adi mATe prere che te rIte rAgAsakata Adi thayelAnI anumodanA kare to. e pramANe udesA-17 mAM jaNAvelA koIpaNa doSanuM je koI sAdhu-sAdhvI pote sevana kare, bIjA pAse sevana karAve ke te-te doSa sevanAranI anumodanA kare to tene cAtumAsika parihArasthAna udyAtika nAmanuM prAyazcit Ave je laghu caumAsI prAyazcitu tarIke paNa oLakhAya che. sataramAM udesAnI munidIparatnasAgare karela "gurjara chAyA" pUrNa udesoH 18) 'nisIha sUtranA A uddesAmAM 1260 thI 1332 eTale ke kula 73 sUtro che. jemAM kahelA koIpaNa doSanuM trividha sevana karanArane vApamasivuM harAma kathAtiya nAmaka prAyazcit Ave. [1260] je sAdhu-sAdhvI ati Avazyaka prayojana sivAya naukAvihAra kare, karAve, karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [1261-1264] je sAdhu-sAdhvI mUlya ApIne nAva-kharIdI, - - udhAra laI - - parAvartIta karI, - - ke chInavI laIne tenA upara ArohaNa kare arthAtu kharIdavA vagere dvArA naukAvihAra kare-karAve anumode to prAyazcitu. (noMdhaH- udesA-14 nA sUtra 863 thI 866 mAM A cAre doSanuM varNana karAyeluM che te mujaba jANI-samajI levuM taphAvata eTalo ke tyAM pAtra mATe kharIdI vagere doSa jaNAvelA che te ahIM naukA-hoDI mATe samajI levA.) [1265-1271] je sAdhu-sAdhvI (naukAvihAra mATe) nAva ne sthaLamAMthI arthAt kinArethI pANImAM - - pANImAMthI kinAre maMgAve, - - chidrAdikAraNe pANIthI bharAyela nAvamAMthI pANI bahAra kADhe, - - kAdavamAM phasAyela nAva bahAra kaDhAve, -- aDadhe raste bIjo nAvika mane levA Avaze tema kahI arthAt moTI nAvamAM javA mATe nAnI nAvamAM bese, - - urdhva eka yojana ke aDadhA yojana thI vadhAre lAMbA mArga ne pAra karanArI nAvamAM naukA vihAra kare- A sarve doSa sevana kare- karAve ke karanAranI anumodanA kare to prAyazcit . [1272] je sAdhu-sAdhvI nAva hoDIne potAnI tarapha lAvavA preraNA kare Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udso-18, sUtra-1273 149 calAvavA kahe ke bIjA dvArA calAvAtI nAvane doraDA ke lAkaDA dvArA pANInI bahAra kaDhAve AvuM pote kare-karAve ke karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [1273] je sAdhu-sAdhvI nAvane halesA, vAMsanI lAkaDI ke vaLI dvArA pote calAve, bIjA dvArA calAve ke calAvanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [1274-127pa je sAdhu-sAdhvI nAvamAM bharAyela pANI ne naukA saMbaMdhi pANI kADhavAnA pAtrathI, AhArapAtrathI ke mAtraka-pAtrathI bahAra kADhe-kaDhAveanumode, - - nAvamAM paDela chidramAMthI AvatA pANIne, upara-upara caDhatA pANIthI bUDatI nAvane bacAvavA mATe hAtha, paga, pipaLAnA pAna, ghAsa, mATI, vastra ke vastrakhaMDa vaDe chidrane baMdha kare- karAve- anumode to prAyazcitu [1276-121] je sAdhu-sAdhvI naukAvihAra karatI veLAe nAvamAM hoya- - pANImAM hoya, - - kAdavamAM hoya ke kinAre hoya te avasare nAvamAM rahela- pANImAM rahela- kAdavamAM rahela ke kinAre rahelo koI paNa dAtA asanAdi vahorAve ane jo koI sAdhu-sAdhvI te azana-pAna-khAdima-svAdima grahaNa kare- karAve-ke anumode. (ahIM kula 16 sUtra thakI 10- bheda kahevAyA che. jemake nAvamAM rahela sAdhune nAvamAM jaLamAM- kAdavamAM ke kinAre rahelo dAtA azanAdi Ape tyAre grahaNa karavuM e rIte pANImAM rahela, - - kAdavamAM rahela, - - kinAre rahela sAdhu-sAdhvI ne pahelA kahevAyA te cAre bheda dAtA Ape ane sAdhu-sAdhvI grahaNa kare) [1292-1332] je sAdhu-sAdhvI vastra kharIde, kharIdAve ke kharIdIne AvelA vastrane grahaNa kare- karAve anumode (A sUtra thI AraMbhIne) je sAdhu-sAdhvI ahIM mane vastra prApta thaze tevI baddhi thI vaSavAsa-cAtumasa rahe, bIjAne rahevA kahe ke rahenAranI anumodanA kare to prAyazcituM. noMdha:- uddesA-14 mAM kula-41 sutro che tyAM pAtra nA saMbaMdhe je vivaraNa karAyeluM che te mujaba A 41 sUtra mATe jANI-samajI levuM taphAvata mAtra eTalo ke ahIM pAtra nA sthAne vastra samajavuM. -e pramANe udesA-18 mAM jaNAvelA koIpaNa doSanuM jene sAdhu-sAdhvI pote sevana kare-bIjA pAse sevana karAve che te doSa sevanAranI anumodanA kare to tene cAtumasika parihArasthAna udyAtika nAmanuM prAyazcit Ave, je "laghu caumAsI" prAyazcit paNa kahevAya che. aDhAramAM uddesAnI muni dIparatna sAgare karela "gurjara-chAyA" pUrNa (uddeso-19) 'nisIha sUtranA A uddesAmAM 1333 thI 1369 eTale ke kula 37 sUtro che. temAM kahelAyela koIpaNa doSanuM trividha sevana karanArane vADAsiyAM rahAra 3pati nAmaka prAyazcit Ave. 1333-1336] je sAdhu-sAdhvI kharIdI, - - udhAralaI - - vinimaya karI ke chinavIne lAvela prAsuka ke nidaoNSa evA bahumUlya auSadhane grahaNa Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 nisIha-191336 kare-karAve-karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. (noMdha:- uddesA-14 nA sUtra 83 thI 866 mAM A cAre doSanuM vizad vivaraNa karAyeluM che. te mujaba jANI-samajI levuM phaka mAtra eTalo ke tyAM pAtra kharIdI mATe A doSa kahyA che je ahIM auSadha mATe samajavA). [1337-1339] je sAdhu- sAdhvI prAsuka ke nidoMSa evA bahu mUlya auSadha glAna mATe paNa traNa mAtrA (traNadattI ke bhAga) karatAM vadhu lAve, - - AvuM auSadha eka gAmathI bIje gAma jatAM sAthe rAkhe, - - AvuM auSadha pote gALe-nitAre, gaLAve ke gALIne lAveluM sAmethI koI Ape tyAre grahaNa kare-karAve-anumode. [1340] je sAdhu-sAdhvI cAra saMdhyA- sUryodaya, sUyati, madhyAhna ane madhyarAtrI nA pahelA ane pachIno adhamuhUrta kALa A samaye svAdhyAya kare-karAve-anumode to prAyazcitu. [1341-1342] je sAdhu-sAdhvI kAlika sUtranI nava karatA vadhu ane -- daSTivAdanI 21 karatA vadhu pRcchA eTale ke pRcchanA rUpa svAdhyAya, asvAdhyAya athavA to divasa ane rAtrinA pahelA ke chellA prahara sivAyanA kALamAM karekarAve- anumode. [1343-1344] je sAdhu-sAdhvI Indra, skaMda, yakSa, bhUtae cAra mahAmahotsava, - - ane tyAra bAdanI cAra mahA pratipadAmAM athatu caitra, aSADha, Aso ane kArtika pUrNimA tathA te pachI AvatI ekame svAdhyAya kare-karAve karanAranI anumodanA kare. [1345 je sAdhu-sAdhvI cAra porisi athati divasa ane rAtrinA pahelA-chellA praharamAM (je kAlika sUtrano svAdhyAya kALa che temAM svAdhyAya na kare, na karavA kahe ke na karanAranI anumodanA kare to prAyazcit. [1346-1347] je sAdhu-sAdhvI zAstra nirdiSTa ke, - - potAnA zarIra saMbaMdhe thatA evA asvAdhyAya kALamAM svAdhyAya kare, karAve, anumode to prAyazcit. [1348-134] je sAdhu-sAdhvI nIcenA sUtrArthanI vAMcanA ApyA sivAya sIdhI ja uparanA sUtronI vAMcanA Ape athatu zAstra nirdiSTa kramathI sUtranI vAcanA na Ape, - - navabaMbhara athatu AcArAMga nA prathama zrutaskandhanA nava adhyayanonI vAMcanA ApyA sivAya sIdhI ja uparanI eTale ke chedatra ke daSTivAdanI vAMcanA Ape- apAve- ApanAranI anumodanA kare to prAyazcit. [13pa0-13papa je sAdhu-sAdhvI avinitane, -- apAtra ke ayogya ne ane - - avyakta eTale ke 16- varSa no na thayo hoya tevAne vAcanA Ape apAve anumoda, ane vinitane, - - pAtra ke yogyatA vALAne, - - ane vyakta eTale 16 varSanI uparanAne vAMcanA na Ape- na apAve- na ApanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. [13pa6] je sAdhu-sAdhvI, be samAna yogyatAvALA hoya tyAre ekane zikSA ane vAcanA Ape ane ekane zikSA ke vAcanA na Ape. AvuM pote kare, bIjA pAse karAve, tema karanAranI anumodanA kare to prAyazcitu. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 udde so-19, sUtra-13pa7 [13pa7 je sAdhu-sAdhvI, AcArya-upAdhyAya ke ratnAdhika dvArA vAcanA devAyA sivAya ke tenI AjJA sivAya potAnI meLe ja adhyayana kare, adhyayana karavA kahe ke adhyayana karanAranI anumodanA kare to prAyazcit. [1358-1369]je sAdhu-sAdhvI anyatIrthika ke gRhastha, - - pAsatyA- - avasana -- kuzIla, -- nItiya ke, - - saMta ne vAcanA Ape- apAve- ApanArane anumoda, - - athavA teo pAsethI sUtrArtha bhaNe-svIkAre, svIkAravA kahe, svIkAranAranI anumodanA kare to prAyazcitu. (noMdhaH- pAsatyA, avasana, kuzIla. nItiya ane saMsaktano artha-vyAkhyA uddesA-13 nA sUtra 830 thI 847 mAM apAyelI che tyAMthI jANI-samajI levI.) e pramANe uddesA- 19 mAM jaNAvelA koIpaNa doSanuM sevana svayaM kare, bIjA pAse karAve ke tema karanAranI anumodanA kare to cAturmAsika parihArasthAna udghAtika prAyazcita Ave jene "laghucaumAsI prAyazcituM paNa kahe che. ogaNIsamA udesAnI muni dIparatnasAgare karela gurjara chAyA pUrNa. (uddezo-20) 'nisIha sUtranA A udesAmAM 1370 thI 1420 e rIte kula-51 sUtro che. A uddesAmAM prAyazcitu nI vizuddhi mATe prAyazcit zuM karavuM? te jaNAvela che. [1370-1374] je sAdhu-sAdhvI eka mAsanuM ekamahine nirvartana yogya parihAra sthAna eTaleke pApa athavA pApajanaka sAvadya karmAnuSThAna sevIne guru samIpe potAnuM pApa prakAze arthAt AlocanA kare tyAre mAyA-kapaTa karyA sivAya eTale ke niHzalya AlocanA kare to eka mAsanuM ja prAyazcit Ave paNa jo mAyA-kapaTa pUrvaka eTale ke zalyayukta AlocanA karI hoya to te prAyazcit be mAsanuM Ave. ejarIte be-traNa-cAra- pAMca mAse nirvartana yogya pApajanaka sAvadha kimanuSThAna sevyA pachI guru samakSa AlocanA kare tyAre niSkapaTa AlocanA kare to teTalAM ja mAsanuM ane zalya yukta AlocanA kare to 1-1 adhika mAsanuM prAyazcituM Ave, jemake be mAse nirvartana pAme tevA pApanI niSkapaTa AlocanA-be mAsanuM prAyazcit, sazalya AlocanA traNa mAsanuM prAyazcit - paraMtu cha mAsa karatAM vadhu prAyazcit kayAreya AvatuM nathI. sazalya ke niHzalya AlocanAnuM mahatama prAyazcituM cha mAsa ja jANavuM. [137pa-1379] je sAdhu-sAdhvI anekavAra (eka nahIM, be nahIM paNa traNa-traNa vakhata eka mAse nirvatana pAme tevuM pApa-kamanuSThAna sevIne guru samakSa AlocanA kare tyAre paNa Rju bhAve AlocanA kare to ekamAsa ane kapaTa bhAve AlocanA kare to be mAsanuM prAyazcita Ave. e ja rIte be-traNa cAra-pAMca mAse nirvatana yogya pApa mATe niHzalya AlocanA thI teTaluM ja ane sazalya AlocanA thI ekaeka mAsa vadhAre prAyazcitu. ane cha-mAsa nA parihArasthAna sevana mATe niHzalya ke sazalya game te AlocanAnuM [10] Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 prAyazcit cha ja mahinAnuM Ave. [1380-1381] je sAdhu-sAdhvI eka vakhate ke, aneka vakhata mATe ekabe -traNa- cAra ke pAMca mAse nirvartana pAme tevA pApa karmane sevIne tevA ja prakAranA bIjA pApakarma (parihArasthAna) ne seve to paNa tene upara kahayA mujaba niHzalya AlocanA kare to teTaluM ja prAyazcit ane sazalya AlocanA kare to eka-eka mAsa vadhAre prAyazcit paNa cha mAsa karatAM vadhu prAyazcit kayAreya naAve. [1382-1383] je sAdhu-sAdhvI eka vakhata ke, aneka vakhata caumAsI ke sAtireka caumAsI (eTale ke caumAsI karatAM kaMIka adhika), paMcamAsI ke sAdhika paMcamAsI A parihAra (eTale pApa) sthAnone bIjA tevA prakAranA pApa sthAnone sevI ne AlocanA kare to niSkapaTa AlocanAmAM teTaluM prAyazcit ane kapaTa yukta AlocanA mAM 1-mAsa vadhu paNa cha mAsa thI vadhu prAyazcit na ja Ave. [1384-1387] je sAdhu sAdhvI ekavAra ke aneka vAra caumAsI ke sAdhika caumAsI, paMcamAsI ke sAdhika paMcamAsI A parihAra arthAt pApa sthAno madhye anya koI paNa pApasthAna sevIne niSkapaTa bhAve ke kapaTabhAve AlocanA kare to zuM ? tenI vidhi darzAve che- jemake parihArasthAna pApanuM prAyazcit tapa karI rahelA sAdhu-nI sahAya vagere mATe pArihArikane anukaLavartI koI sAdhu niyata karAya, tene A parihAra tapasInI vaiyAvacca karavAne mATe sthApanA karyA pachI paNa koI pApa-sthAnanuM sevana kare ane pachI kahe ke meM amuka pApanuM sevana karyu che tyAre saghaLuM pUrve sevela prAyazcit pharI sevavuM. (ahIM pApa sthAnakane pUrva pazcAt sevavAnA viSayamAM caturthaMgI che.) 1. pahelAM sevelA pApa nI pahelA AlocanA karI, 2. pahelA sevelA pApanI pachI AlocanA kare, 3-pachI sevelA pApanI pahelA AlocanA kare, 4. pachI sevelA pApanI pachI AlocanA kare. (pApa AlocanA krama kahayA pachI parihAra sevana karanAranA bhAvane AzrIne caturbhUgI jaNAve che.) 1- saMkalpa kALe ane AlocanA samaye niSkapaTa bhAva, 3- saMkalpakALe kapaTabhAva paNa AlocanA letI veLA niSkapaTa bhAva, 4- saMkalpakALa ane AlocanA baMne samaye kapaTa bhAva hoya. -- nisIha - 20/1380 ahIM saMkalpakALa ane AlocanA baMne samaye niSkapaTa bhAve ane je kramamAM pApa sevela hoya te krame AlocanA kaMranArane potAnA saghaLAM aparAdho bhegA maLIne tene pharI eja prAyazcit mAM sthApana karavA jemAM pUrve sthApana karAyelA hoya arthAt te parihAra tapasI tene apAyela prAyazcit ne pharIthI te ja kramamAM karavAnuM rahe. [1388-1393] cha, pAMca, - cAra, - - traNa, - - be, - - eka parihAra sthAna arthAt pApa sthAna nuM prAyazcit karI rahela sAdhu (sAdhvI) vacce eTale prAyazcit vahana zarU karyA pachI be mAsa jenuM prAyazcit Ave tevA pApa sthAnane pharI seve ane jo te guru pAse te pApa karmanI AlocanA kare to be mAsa uparAMta bIjI 20 rAtri nuM prAyazcit vadhe. eTale ke bemahinA ane 20 rAtrinuM prAyazcit Ave. eka thI yAvat cha mahinA nA prAyazcit vahana samaya nI Adi- madhya ke aMte Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udesI-20, sUtra-1394 147, koI prayojana vizeSathI, sAmAnya ke vizeSa hetu ane kAraNathI paNa jo pApaAcaraNa thayuM hoya to paNa a-nyunAdhika 2 mAsa 20rAtrinuM vadhArAnuM prAyazcituM vahana karavAnuM thAya. [1394] be mahinA ane vIsa rAtrinuM parihAra sthAna prAyazcit vahana karI rahelA sAdhune AraMbhe- madhye ke aMte pharI paNa vacamAM kayAreka be mAse prAyazcitu pUrNa thavA yogya pApa sthAnanuM prayojana-kAraNa-hetusaha sevana kare to vadhArAnuM 20 rAtrinuM prAyazcit Ave matalaba ke pUrvanA 2 mahinA ane 20 rAtri uparAMta bIjA 2 mahinA ane 20 rAtrinuM prAyazcit Ave tyAra pachI tenA jevI ja bhUla kare to bIjA 10 ahorAtranuM eTale ke kula traNa mAsanuM prAyazcit Ave * [1395-1398](uparokta sUtramAM traNa mAsanuM prAyazcituM kahayuM) te ja pramANe pharI 20 rAtri e bIjI 10 rAtri e krame vadhatA vadhatA cAra mAsa, cAramAsa vIsa divasa, pAMcamAsa yAvat cha mAsa sudhI prAyazcit Ave paNa chatA mAsathI vadhAre prAyazcitu na Ave [ 1399-1405] cha mAsa prAyazcitu yoga parihAra-pApa sthAnanA sevavAthI cha mAsanuM prAyazcit Ave te prAyazcituM vahana karavA goThavAyela sAdhu tanamadhye mohanA udayathI bIjuM ekamAsI prAyazcitu yoga pApa sevana kare pachI guru pAse AlocanA kare tyAre bIjA 15 divasa nuM prAyazcitu apAya eTale ke prayojana hetu ke kAraNathI cha mAsanA Adi, madhya ke aMte bhUla karanArane nyunAdhika evuM kula doDha mAsanuM vadhArAnuM prAyazcituM Ave. e ja rIte pAMca, - cAra- -traNa, -- be, -- eka mAsanA prAyazcituM vahana karanArane kula doDha mAsanuM vadhArAnuM prAyazcit Ave tema samajI levuM. [1406-1413] doDhamAsa prAyazcitu yogya pApasevana nA vinAza mATe sthApita sAdhune te prAyazcituM vahana karatI veLA jo Adi-madhya ke aMte prayojana-hetu ke kAraNathI mAsika prAyazcitu yogya pApakarmanuM sevana kare to bIjA paMdara divasanuM prAyazcitu ApavuM eTale ke be mAsanuM prAyazcituM thAya. e ja rIte (upara kahayA mujaba) be mAsa vALAne aDhI mAsa, aDhI vALAne traNa mAsa, yAvatuM, sADApAMca mAsavALAne cha mAsanuM prAyazcita paripUrNa karavAnuM thAya. | [1415-1420] aDhI mAsanA prAyazcit ne yogya pApa sevana nA nivAraNa mATe sthApita eTale ke teTalA prAyazcitu nuM vahana karI rahela sAdhu jo koI prayojanahatu ke kAraNa thI te prAyazcitu kALa madhye je be mAsa prAyazcitu yogya pApanuM sevana kare to adhika 20 rAtrinuM AropaNa karavuM eTale 3 mAsa ane pAMca rAtri nuM prAyazcit Ave. - -3 mAsa pAMca rAtri madhye mAsika prAyazcita yogya bhUlavALAne 15 divasanuM eTale ke 3 mAsa 20 - rAtrinuM prAyazcitu. -3 mAsa 20 rAtri madhye be mAsika prAyazcitu yogya bhUla vALAne bIjI 20 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 nisIha-21420 rAtri eTale 4 mAsa 10 rAtrinuM prAyazcitu. 4 mAsa- 10 rAtri madhye mAsika prAyazcitu yogya bhUla vALAne vadhArAnI 15 rAtrinuM eTale ke pAMcamAsamAM pa rAtri ochuM teTaluM prAyazcitu-pAMca mAsamAM pAMca rAtri ochAnI madhye be mAsika prAyazcitu yogya bhUlavALAne vadhArAnI 20- rAtrI eTale ke sADA pAMca mAsanuM kula prAyazcita -sADA pAMca mAMsanA parihAra-tapamAM sthApita sAdhane vacce Adi-madhya ke aMte prayojana hetu ke kAraNavazAtu jo mAsika prAyazcit yogya bhUla kare to vadhArAnuM pAkSika prAyazcituM AropaNa karatA anunAdhika evuM cha mAsanuM prAyazcit Ave e pramANe A vIsamAMuddesAmAM prAyazcit sthAno nI AlocanA para prAyazcit devAnuM ane tenA vahana kALamAM sthApita prasthApita AropaNAnuM spaSTa kathana karAyeluM che. vIsamA uddesAnI muni dIparatna sAgare karela gurjara chAyA pUrNa 34. nisIha sUtra gurjara chAyA pUrNa | prathama cheda sUtra-gurjara chAyA pUrNa Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [149] namo namo nimmala daMsaNassa paMcama gaNadhara zrI sudharmAsvAmine namaH bRhat kappo 35 bIju cheda sUtra-gurjarachAyA uddeso-1 7 A Agama sUtramAM kula cha uddesA ane 215 sUtro che. padya koI nathI. A sUtramAM aneka vakhata nirprantha ane nigranthI zabda vaparAyo che. jeno lokaprasiddha artha sAdhu-sAdhvI thAya che. ame pahelAthI chellA sUtra paryanI pratyeka sthAne sAdhusAdhvI artha svIkArIne anuvAda karela che. [1] sAdhu-sAdhvIne kerI ane keLA bhedAyela ke kapAyela na hoyato levA kalpe nahIM. (ahIM abhinna zabdano artha zastra thI apariNata evo paNa thAya che. arthAt koIpaNa zastra dvArA te acitta karAyela hovuM joIe. phakata chedana-bhedanathI kerI acita thayelI na paNa hoya, tAla pralamba zabdathI tALAne badale keLA evo artha cUNI-vRtti AdhAre karela che, jo ke tyAM abhinna zabdano artha apa evo lAguM paDe che, .. upalakSaNathI to badhAM ja phaLa nuM ahIM grahaNa karavAnuM samajavuM) [2]sAdhu-sAdhvIne zastra pariNata ke bhedAyela kerI ane keLA levA kalpe. [3-4] sAdhune akhaMDa ke TukaDA karela keLuM levuM kalpe paNa,.. sAdhvIne na kalpe,... sAdhvIne TukaDA TukaDA karela keLuM ja grahaNa karavuM kalpe.-(akhaMDa keLAno AkAra lAMbo hoya te joIne sAdhvIne manamAM vikAra bhAva jAgRta thaI zake che. ane te keLA vaDe teNI anaMgakriDA paNa karI zake che. vRttikA2 jaNAve che ke nAnA-nAnA TukaDA karAyelA hovA joIe. moTA TukaDA paNa na cAle.) [6-9] gAma, nagara, kheDA, kasabo, pATaNa, khANa, doNamukha, nigama, Azrama, saMniveza eTale paDAva, parvatIya sthAno, bharavADanI pallI, parA, puTabhedana ane rAjadhAnI ATalA sthAno mAM pharatI vADa-killo Adi hoya bahAra gharo na hoyato paNa sAdhuone zIyALA-unALAmAM eka mahino rahevuM kalpe, .. bahAra vasti hoyato eka mahino gAmamAM ane ekamahino gAma bahAra ema be mAsa paNa rahevuM kalpe, paNa gAmaAdimAM rahe tyAre gAmanI bhikSA kalle ane gAma AdinI bahAra rahe tyAre bahA2nA gharonI bhikSA kalle,....sAdhvIone gAma Adi bahAra vasati na hoyato zIyALA- unALAmAM be mahinA rahevuM kalpe, ..vasati hoya to be mahinA gAmamAM ane be Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 buhakaSpo - 1/9 mahinA gAma bahAra ema cAra mahinA paNa rahevuM kahyuM mAtra eTaluM ke gAma AdinI aMdara vase tyAre gAmanI bhikSA ane bahAra rahe tyAre bahAranI bhikSA levI kahyuM. [10-11] gAma...yAvatuM.....rAjadhAnI mAM je sthAne ekavADa, ekadvAra eka praveza-nirgamana sthAna hoya tyAM samakAle sAdhusAdhvIne sAthe rahevuM na kahyuM paNa anekavADa, aneka dvAra, aneka praveza-nirgamana sthAna hoyato rahevuM kahyuM. vagaDo eTale vADa, koTa, prAkAra evo artha thAya che. gAma ke gharanI surakSA mATe tenI cAre tarapha pharatI divAla, vADa Adi banAvelA hoya . dvAra eTale praveza karavAno ke nIkaLavAno mArga - praveza nirgamana eTale AvavA- javAnI kriyA. spaMDila bhUmi, bhikSAca ke svAdhyAya vagere mATe AvatA-jatA vAraMvAra sAdhu-sAdhvInA milana thI eka bIjA sAthe saMsarga vadhe, rAgabhAvanI vRddhi thAya. saMyamanI hAni thAya, lokomAM saMzaya thAya. [12-13]hATa ke bajAra, galI ke mohallAno moDhAno bhAga, traNa gali ke rastA bhegA thatA hoya tevuM trika sthAna, cAra mArgo nA samAgama vALo caurAho, che rastA nA milanavALuM catra sthAna, vasatinI eka ke baMne tarapha bajAra hoya tevuM sthAna, tyAM sAdhvIne rahevuM na kahyuM, . sAdhune rahevuM kahyuM. (A sthAnomAM sAdhvInA brahmacaryabhaMgano saMbhava che mATe na kalpa) [14-15 bAraNA vagaranA khullA dvAra vALA upAzrayamAM sAdhvIne rahevuM na kahyuM, " sAdhune rahevuM kahyuM, .. khullA dvAra vALA upAzrayamAM eka paDado bahArabAMdhI, eka paDado aMdara bAMdhI, aMdaranI bIju dorAvALuM ke chidravALuM kapaDuM bAMdhI ne sAdhvIne rahevuM kahyuM. (bahAra AvatA-jatA taruNa puruSo, bArAta vagere joIne sAdhvInA cittanI caMcaLatA thavI. saMbhave che. mATe na kalpa) . [16-17 sAdhvIone aMdaranI bAju lepa vALuM ghaTImAtraka (mAtRkaravA mATenuM pAtra) rAkhavuM ane upayoga karavo kahyuM paNa sAdhune na kahyuM. (sAdhvI baMdha vasatimAM hoya paraThavavA mATe jarUrI. sAdhune khulI vasatimAM rahevAnuM hoya mAtrakanI jarUra na paDe.) [18] sAdhu-sAdhvIone vastranI banelI cilimilikA (eka prakAranI maccharadAnI) rAkhavI ane upayoga karavI kahyuM. [19]sAdhu-sAdhvIone jaLAzayane kinAre ubhavuM besavuM, suvuM, nidrA levIUMghavuM, azanAdi AhAra khAvA-pIvo maLa-mUtra-zleSma- nAkanA mela vagere no tyAga karavo, svAdhyAya, dharma-jAgaraNa karavuM ke kAyotsarga karavo na kalpe. [20-21]sAdhu sAdhvIone sacitra upAzrayamAM rahevuM na kalya, .. citrarahita upAzrayamAM rahevuM kahyuM. citro rAgAdi utpatinuM nimitta banI zake che.) [22-24]sAdhvIne sAgArikanI nizrAvagaranA upAzrayamAM rahevuM na kalpe. .. paNa nizrAvALA upAzrayamAM rahevuM kalpa.sAdhune baMne prakAre rahevuM kalpa. (sAdhuvarga sazakata, daDhacitta ane nirbhaya hoya mATe kahyuM). [25] sAdhu-sAdhvI ne sAgArika upAzrayamAM rahevuM na kalpe, kAraNe alpa sAgarika upAzrayamAM rahevuM kahyuM. (sAgArika eTale jyAM AgAra-gRhasaMbaMdhi vastucitra, Adi rahelA hoya) Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udeso-1, sUtra-26 151 [2-29] sAdhuone strI sAgArika upAzrayamAM rahevuM na kalpa... sAdhvIone kalpa... sAdhuone puruSa sAgArika upAzrayamAM rahevuM ko... sAMpnIone na kahyuM. 3i031sAdhuone pratibaddha vasatimAM rahevuM na kahyuM.. sAdhvIone kahyuM. (upAzrayanI divAla ke upAzrayano koIbhAga gRhasthanA ghara sAthe joDAyelo hoya te pratibaddha kahevAya) [32-33] gharanA madhyamAM thaIne je upAzrayamAM javA-AvavA no mArga hoya te upAzrayamAM sAdhune rahevuM na kahyuM, ..sAdhvIne rahevuM kalya. [34]sAdhu-sAdhvI koInI sAthe kalaha thayA pachI kSamA yAcanA karI kalahane upazAMta kare, prAyazcit Adi dvArA pharI kalaha na karavA pratibaddha thaI svayaM paNa upazAMta thaI jAya tyAra bAda jenI sAthe kSamAyAcanA karI hoya tenI IcchA hoyato Adara-sanmAna-vaMdana-sahavAsa-upazamana kare ane IcchAna hoya to Adara vagere na kare, je upasame che tene ArAdhanA che, je upazako nathI tene ArAdhanA nathI, he bhagavan! ema kema kahayuM? zramaNa jIvanamAM upazama e ja sAra che. [3pa-3] sAdhu-sAdhvIone comAsAmAM vihAra karavo na kahyuM, . zIyALAunALAmAM vihAra karavo kalpa. [37]sAdhu-sAdhvIone viruddha-arAjaka ke virodhI rAjayamAM jaldI ke vAraMvAra AvavuM-javuM ke AvAgamana na kalpe. je sAdhu sAdhvI A pramANe kare-karAve ke karanAranI anumodanA kare te tIrthaMkara ane rAjA baMnenI AjJAnuM atikramaNa kare che ane anuddhAtika cAtumasika parihAhasthAna prAyazcituM ne pAtra thAya che. - vaijja zabdanA artha aneka che, peDhI darapeDhIthI cAlatuM vera, be rAjyo vacce vera hoya, jyAM bAjunA rAjyanA gAma-Adi saLagAvato rAjA hoya, jenA maMtrI senApati rAjA viruddha hoya vagere [38-39]gRhasthanA gharamAM AhArane mATe pravezela ke vicAra (IMDila) bhUmi ke svAdhyAbhUmijavA bahAra sAdhune nIkaLatA koI vastra, pAtra kaMbala ke rajoharaNa mATe pUche tyAre vastrAdine AgAra sAthe grahaNa kare, lAvela vastrAdi ne AcAryanA caraNamAM rAkhI bIjI vakhata AjJA laI potAnI pAse rAkhavAnuM ke teno upayoga karavAnuM kahyuM. 4i0-41] gRhasthanA gharamAM AhAra mATe gayela ke vicAra (sthaDila) bhUmi ke svAdhyAya bhUmi javA bahAra nIkaLelA sAdhvIne koI vastra Adi grahaNa karavA mATe pUche to AgArarAkhI vastrAdi grahaNa kare, lAvela vastrAdine pravartinInA caraNomAM rAkhI punaH AjJA laI tene potAnI pAse rAkhavAnuM ke upayoga karavAnuM kahyuM che. [42-47] sAdhu-sAdhvIone rAtre ke vikAle (saMdhyAkALe) -1. pUrvapratilekhita zapyA-saMsmAraka ne choDIne azana, pAna, khAdima, svAdima levuM na kalpa, . e ja rIte -2-corIne ke chInavIne laI gayela vastra upayoga karIne, dhoIne, raMgIne, vastra paranA cihno mITAvIne, pheraphAra karIne ke suvAsita karIne paNa koI pAchuM ApI jAya to tevA Ahata cAhata vastra sivAya nA vastra, pAtra, kaMbala ke rajoharaNa grahaNa karavuM na kahyuM, -3- mArgagamana karavuM na kahyuM, 4- saMkhaDimAM javAnuM ke saMkhaDi (moTo jamaNavAra) ne mATe anyatra javAnuM na kalpe. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 buhatuSpo - 148 [48-49]rAtre ke saMdhyA samaye caMDila ke svAdhyAya bhUmi javA mATe upAzrayanI bahAra javuM- AvavuM ekalA sAdhu ke sAdhvI ne na kahyuM. sAdhune eka ke be sAdhu sAthe ane sAdhvIne eka-be traNa sAdhvI sAthe hoyato bahAra javuM kahyuM. [50] sAdhu- sAdhvIone pUrvamAM aMga-magadha, dakSiNamAM kosAMbI, pazcimamAM yUNA, uttaramAM kuNAla sudhI javuM kahyuM ATaluM ja Arya kSetra che tenI bahAra javuM na kalpe. jo jJAna-darzana cAritra vRddhi nI saMbhAvanA hoya to jaI zake te pramANe huM tamane kahuM chuM) udesA-1 nI munidIparatna sAgare karela gurjara-chAyA pUrNa (udesI-2 pi1-53 upAzraya nI pharate ke AMgaNAmAM cokhA, ghauM, maga, aDada, tala, kaLathI, java ke juvAra nA alaga alaga DhagalA hoya te DhagalAM paraspara saMbaMdhita hoya, badhAM dhAnya ekaThA hoya ke chuTAM paDelA hoya to jaghanya thI bhInA hAthanI rekhA sUkAya ane utkRSTa thI pAMcadivasa jeTalo kALa paNa sAdhu-sAdhvI ne tyAM rahevuM na kahyuM, . . paNa jo ema jANe ke cokhA vagere chUTA-phelAyelA alaga DhagalAmAM ke paraspara maLelA nathI paNa DhagalA ke puMja rUpe bhinna nA sahAre- kaMDImAM rAkha AdithI cila karAyela, chANathI liMpita, DhAMkelA che to ziyALA-unALAmAM rahevuM kahyuM, .. jo ema jANe rAzi-paMja Adi rUpe nahIM paNa koThA ke pANImAM bharelA, mAMcaDA ke mALA upara surakSita, mATI ke chANathI lepela, vAMsaNathI DhAMkela, cila karela ke muhabaMdha karAyela hoya to sAdhu-sAdhvI ne vaSaviAsa rahevuM paNa kahyuM. [54-57 upAzrayanA AMgaNAmAM madirA ke madhanA bharelA ghaDA rAkhelA hoya, .. acitta evA ThaMDA ke garama pANInA ghaDA bharelA hoya tyAM .. tyAM AkhIrAtri agnibaLato hoya ke dIvo saLagato hoya to bhInA hAthanI rekhA sukAya teTalo kALa rahevuM kalpa nahIM kadAca gaveSaNA karavA chatAM bIjuM sthAna na maLe to eka ke be rAtri rahevuM kahyuM paNa jo vadhu rahe to jeTalA rAta-divasa vadhu rahe te teTaluM cheda ke parihAra prAyazcitu Ave. [58-6] upAzrayanA AMgaNAmAM mAvo, dudha, dahIM mAkhaNa, ghI, tela, goLa, mAlapUA, lADuM, pUrI, zrIkhaMDa, zikharaNa rakhAyelA-phelAyelA-DhagalA rUpe ke chuTA chavAyA paDelA hoyato sAdhu-sAdhvIone tyAM hAthanA parvanI rekhA sukAya teTalo kALa paNa rahevuM na kahyuM. paraMtu jo vyavasthita DhagarUpe, bhitta nI tarapha, kuMDI banAvIne, cila ke aMkita karIne athavA DhaMkAyelA hoyato ziyALA- unALAmAM rahevuM kahyuM. jo Dhaga ke paMja Adi svarUpe nahIM paNa koThA ke palyamAM bharelA, mAMcaDA ke mALA upara surakSita, koDI ke bogheNAmAM rAkhelA, jenA moDhA mATI ke chANathI lipta hoya, vAMsaNathI DhAMkelA hoya, cila ke mohara mArelI hoya to tyAM vaSavAsa karavo paNa kahyuM. [61-62]Agamana gRha, cAre taraphanA khullA ghara, chAparA ke vRkSa ke alpaAvRtta AkAza nIce sAdhvIone rahevuM na kalpa, apavAde sAdhune kahyuM. [3]je upAzrayano svAmI eka ja hoya te eka sAgArika pArivArika ane jyAM be-traNa-cAra pAMca svAmI hoya to te badhA sAgArika pArivArika che. (jo vadhAre sAgArika hoyato) tyAM ekane kalpAka- sAgarika tarIke sthApI tene pArivArika mAnI Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezo-2, sUtra-63 153 bAkInA ne tyAMthI AhAra-Adi levA javuM. (sAgArika eTale zayyAtara ke vasatinA svAmI, pArivArika eTale jenA anna-pANI no parihAra-tyAga karavAno che te, kalpAka eTale koI ekane mukhyapaNe sthApavo te, nivisenja-zayyAtara na gaNavo te). [64-68] sAdhu-sAdhvI ne sAgArika piMDa athati vasati-dAtAnA gharano AhAra, je gharanI bahAra na laI javAyo hoya, ane kadAca bIjAne tyAM banela AhAra sAthe mizra thayelo hoya ke na hoya- te levo na kahyuM, .. jo gharanI bahAra te piMDa laI javAyo hoya paNa bIjAne tyAM banela AhAra sAthe mizra na thayo hoya to paNa levo na kahyuM. paraMtu je mizra AhAra hoya to levo kalpa, .. agara te piDa bahAranA AhAra sAthe mizrita na hoya to pachI tene mizra karavo na kalpe. .. jo te mizrita kare-karAvekaranAranI anumodanA kare to te laukika ane lokottara mayadAnuM atikramaNa karato. anughAtika cAtumAsika parihAra taparUpa prAyazcit ne pAtra thAya che. [69-70 ne bIjA ghera thI Avela AhAra ne sAgArika potAnA gharamAM grahaNa karela hoya ane te Ape to sAdhu-sAdhvIne levo na kalpa . teno svIkAra karela na hoya ane pachI Ape to kahyuM. [71-72] sAgarikanA gherathI bIje ghera laI javAyela AhArane jo gRhasvAmIe svIkAra karyo na hoya ane koI Ape to sAdhu-sAdhvIne levo na kahyuM, .. jo gRhasvAmI e svIkAra karI lIdho hoya ane pachI koI Ape to levo kalpa. [73-74](sAgArika tathA anya vyakitaone mATe saMyukta niSpanna bhojanamAMthI) sAgArikano vibhAga nizcitu-pRthaka-nidharita-jUdo kaDhAyela na hoya ane temAMthI koI Ape to sAdhu-sAdhvI ne levuM na kalpe, .. paNa jo sAgArika nA vibhAga Adi alaga karAyelA hoya ane koI Ape tyAre levuM kahyuM. [75-78] sAgarike potAnA pUjya puruSo ke mahemAno ne Azrine je AhAra-vastra-kaMbala Adi upakaraNa ane banAvyA hoya ke devA mATe rAkhela hoya te pUjyajana ke mahemAnone apAyA pachI je kaMI vadhe te sAgArika ne parata karavA yogya hoya ke, .. nA hoya vadhela bhAgamAMthI sAgArika ke tenA kuTuMbIjano kaMI Ape to sAdhu-sAdhvIne levuM na kahyuM, .. te pUjya puruSa ke mahemAna Ape to paNa levuM na kahyuM. [70]sAdhu-sAdhvIone pAMca prakAranA vastro rAkhavA ke upayoga karavA kahyuM. jAMgamika-gamanAgamana karatA bheDa-bakarI vagere nA vALamAMthI banela, bhAMgikaaLasI AdinI chAlathI banela, sAnaka-zaNa nA banela, potaka- kapAsanA banela, tiriDapaTTa-tiriDavRkSanA valkalamAMthI banela vastro. [8]sAdhu- sAdhvIone pAMca prakAranA rajoharaNa rAkhavA ke upayoga karavA. kalpe. unanuM, UMTanA vALanuM, zaNanuM, vaccaka nAmanA ghAsanuM, muja na ghAsa phUTIne teno karkaza bhAga dUra karIne banAvela bIjA uddesAnI munidIparatna sAgare karela "gurjara chAyA" pUrNa uiso-3) [81-82] sAdhune sAdhvInA ane sAdhvIne sAdhunA upAzraya mAM rahevuM, besavuM Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 buho - 3/83 savuM, nidrA levI, UMghI javuM, azanAdi AhAra karavo, maLa-mUtra. kapha-nAkanA melano tyAga karavo, svAdhyAya-dhyAna ke kAyotsarga karavo na kalpe. [83-84]sAdhvI ne (zayana-Asana mATe) rUMvATIvALuM cAmaDuM levuM na kahyuM, .. sAdhune kahyuM. paNa te vApareluM ke navuM na hoya, pAchuM devAnuM hoya, phakata eka rAtri mATe upayogamAM lAveluM hoya paNa aneka rAtri mATe upayogamAM levAnuM na hoya [85-88] sAdhu-sAdhvIne akhaMDa cAmaDuM, .. vastro, ke AkhA tAkA, pAse rAkhavA ke upayoga karavAnuM na kalpa, . paNa (kAraNe) carmakhaMDa, TukaDA karelA ke tAkAmAMthI pramANAnusAra phADelA vastro rAkhavA ane upayoga karavA kahyuM. [89-90] sAdhune avagrahAnaMtaka (guptAMga Avaraka vastra ane avagRha paTTaka) avagrahAnaMtaka Avaraka vastra rAkhavuM ke upayoga karavo na kalpa, sAdhvI ne kahyuM. [1]gRhasthane ghera AhAra levA gayela sAdhvIne jo vastranI AvazyakatA hoya to A vastra mArA mATe lau chuM "ema svanizrAe vastra levuM na kahyuM paNa pravartinI nizrAe levuM kalpa (athAt pravartinI AjJA na Ape to vastra parata karavuM). jo pravartinInI vidyamAna na hoya to tyAM vidyamAna evA AcArya, upAdhyAya, pravartaka, vira, gaNI, gaNadhara, gaNAvacchedaka ke je gItArtha hoya tenI nizrAe vastra levuM kahyuM. [92-93pahelI ja vakhata pravajita thanAra sAdhune rajoharaNa, gucchA, pAtra temaja traNa akhaMDa vastra, . (sAdhvIne cAra akhaMDa vastra) potAnI sAthe laIne pravajita thavuM kahyuM jo pahelAM pravajita thayA hoya to na kahyuM paNa yathA parigrahita vastrone laIne AtmabhAvathI pravajita thavuM kahyuM. (ahIM dIkSA- vaDI dIkSAnA anusaMdhAne samajavuM) 9i4] sAdhu-sAdhvIone prathama samavasaraNa arthAtu vaSaviAsa mAM vastra grahaNa karavA na kahyuM, .. paNa bIjA samavasaraNa arthAt vaSaravAsacAtumAsa pachI kahyuM. [95-97sAdhu-sAdhvIone cAritra paryAyanA kramamAM vastra, zayyA-saMthAro grahaNa karavo ane vaMdana karavuM kahyuM. [98-100] sAdhu-sAdhvIne gRhastha nA gharamAM ke be gharanI vacce ubhavuM. besavuM, ubhA-ubhA kAyotsarga karavo, . cAra pAMca gAthAonuM uccAraNa, padaccheda, sUtrArthakathana, phaLakathana karavA, .. pAMca mahAvratonA uccAraNa Adi karavA na kalpe. (kadAca koI utkaTa jijJAsA vALA hoyato) phakata eka daSTAMta, eka praznottara, eka , gAthA ke eka zloka nuM eka sthAne sthira rahI uccAraNa Adi karavuM kahyuM. [101-102] sAdhu-sAdhvIne sAgArikanA zayA-saMsmAraka je grahaNa karela hoya te kArya pUrNa thaye "avikaraNa" (jema je rIte lIdho hoya tema te rUpe parata na karavo te) rAkhI gamana karavuM na kalpe .. "vikaraNa" (te ja svarUpe parata) karI gamana karavuM kahyuM. [103sAdhu-sAdhvIe prAtihArika-(parata karavA yogya) ke sAgArika (zayyAtara) nA zayA-saMthAro jo guma thaI jAyato tene zodhavo joIe, jo maLI jAyato jeno hoya tene parata karavo joIe. jo na maLe to pharIthI AjJA laIne bIjo zadhyA-saMthAro grahaNa karI upayogamAM levo. [10]je divase zramaNa sAdhu zayA-saMthAro choDIne vihAra kare te ja divase ke tyAre bIjA zramaNa-sAdhu AvI jAya to pUrvagRhita AjJAthI zayyA-saMthAro Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udeso-3, sUtra-105 155 grahaNa karI zake che. kemake avagraha bhInA hAthanI rekhA sukAya tyAM sudhIno hoya che.. [10pajo te upAzrayamAM sAdhu-sAdhvI upayogI acitta padArtha bhUlI gayA ke choDI gayA hoya to (navA AvanAra sAdhu-sAdhvI) pUrvagRhIta AjJAthI grahaNa karI zake che kemake avagraha bhInA hAthanI rekhA sukAya tyAM sudhIno hoya che. [106-107] je ghara kAmamAM na AvatuM hoya, aneka svAmImAMthI koI eka svAmIe potAne Adhina na karyuM hoya, koI vyakti dvArA parigRhita na hoya athavA koI yakSa-deva Adie tyAM vAsa karyo hoya to te gharano pahelAM je mAlika hoya tenI AjJA laI tyAM (sAdhu-sAdhvI) rahI zake che, .. (tenAthI viparIta) jo te ghara kAmamAM na AvatuM hoya, eka svAmI hoya, anya dvArA parigRhita hoya to bhikSu bhAvathI AvelA bIjA sAdhue bIjI vakhata AjJA levI joIe. kemake avagraha bhInA hAthanI rekhA sukAya teTalA kALamo hoya che. [108]ghara-bhIMta-killA ane nagara madhyeno mArga, khAI, rastA ke vADanI najIka sthAna grahaNa karavuM hoya to tenA svAmI ane rAjAnI pUrva anujJA che. arthAtu sAdhu-sAdhvI koInI AjJA lIdhA vinA tyAM rahI zake che. [10] gAma yAvat rAjadhAnInI bahAra zatrusenA daLa joIne sAdhusAdhvIone te ja divase pAchA AvavuM kahyuM paNa bahAra rahevuM na kalpe je sAdhusAdhvI bahAra rAtri rahe, rahevA kahe, rahenAranuM anumodana kare te jinAjJA ane rAjAjJA nuM ullaMghana karato anuddaghAtika cAtumiisaka parihAra sthAna prAyazcit ne prApta kare che. [11]gAma yAvatu saMniveza mAM pAMca koza no avagraha grahaNa karalo kalpe. bhikSA Adi mATe aDhIkoza javAnA- aDhIkoza AvavAnuM kahyuM) trIjA udezA-nI muni dIpa ratna sAgare karela gurjara chAyA pUrNa. (uddezo-4) [111]anughrAtika prAyazcita pAtra A traNa kahayA che- hastakarma karanAra, maithuna sevanAra, rAtribhojana karanAra. (anuddAtika- je doSanuM guruprAyazcit thI kaThinatA e zuddhi thaI zake che te) [112] pArAcika prAyizcata pAtra traNa kahayA che- duSTa, pramatta, paraspara maithuna sevI. (pArAMcika-prAyazcitanA daza bhedo mAM sauthI vadhu AkaruM prAyazcitu, duSTa-kaSAyathI ane viSayathI adhama banela, pramatta, madyaviSaya-kaSAya-vikathA- nidrAthI pramAdAdhIna thayelA) [113]anavasthApya prAyazcituM pAtra A traNa kahyA che. sAdharmikonI vastunI corI karanAra, anyadharmInI vastunI corI karanAra, hAtha vaDe tADana karanAra. | [114-115]jAta napusaMka, kAmavAsanA damana mAM asamartha, puruSatvahIna kAyara puruSa A traNa prakAranA manuSyo (dIkSA) pravajyA ApavA, - muMDita karavA, zikSA ApavA upasthApanA karavA eka mAMDalI mAM AhAra karavA ke haMmezAM sAthe rAkhavA mATe ayogya che. arthAtu A traNamAMthI koIne pravajita karavA Adi kAryo karavA na kalpe. [116]avinIta, ghI vagere vigaImAM Asakata, anupazAMta krodhI A traNane vAcanA devI ne kahyuM, .. vinita, vigaImAM anAsakata, upazAMta krodhavALA ne kahyuM. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15da bukappo - 4/117 [117-118duSTa- tatvopadeNa prati dveSa rAkhanAra, mULa-guNa-doSathI anabhijJa, yukjhAhita-aMdhazraddhAvALo durAgrahI A traNa duboMdhya kahayA che. aduSTa, amUDha, ayugrahitu A traNa. subomba kahayA che. [119-12 glAna sAdhvI hoya to tenA pitA, bhAI ke putra ane glAna sAdhu hoyato tenI mAtA, bahena ke putrI te sAdhu ke sAdhvI paDI jatA hoyato hAthano Teko Ape, paDI gayA hoyato ubhA kare, ApameLe uThyA-besavA asamartha hoya to Teko Ape tyAre te sAdhu-sAdhvI vijAtIya vyaktinA sparzanI (pUvanubhUta maithuna nI smRti thI) anumodanA kare to anughAtika cAturmAsika parihAra sthAna prAyazcit Ave. [121-122]sAdhu-sAdhvIe azana Adi AhAra prathama porisI eTale ke prahara mAM grahaNa karela hoya ane chellI porisi sudhI no kALa ke be koza nI maryAdA karatA vadhu dUranA kSetra sudhI potAnI pAse rAkhe atha A kALa ane kSetra mayadA nA ullaMghana sudhI te AhAra rahI jAya to te AhAra pote khAya nahIM, anya sAdhu ke sAdhvIne Ape nahIM paNa ekAMtamAM sarvathA acitta sthAne paraThavI de. jo tema na karatA pote khAya ke bIjA sAdhu-sAdhvIne Ape to laghu comAsI prAyazcita nA bhAgI thAya che. [123]AhArane mATe gRhasthanA gRha samudAya mAM pravezI nirgaLe ugama utpAdana ane eSaNA doSamAMthI koI eka doSa yukta aneSaNIya anna-pAna grahaNa karI lIdhuM hoyato te AhAra te ja samaye "upasthApanA na karAyelA evA" ziSyane ApI devo athavA eSaNIya AhAra ApyA bAda devuM kahyuM. jo koI anupasthApita ziSya na hoya to te aSaNIya AhAra pote khAya nahIM bIjAne Ape nahIM paraMtu ekAMta evA acitta sthAnamAM pratilekhana-pramArjana karI paraThavI devo joIe [124] azanAdi AhAra kalpasthita (acelI Adi daza prakAranA kalpamAM sthita prathama carama jina zAsana nA sAdhuo) ne mATe banAvelo hoya te akalpasthita (acelaka Adi kalpamAM sthita nathI e madhyanA bAvIsa jinazAsananA sAdhuo) ne kahyuM. [12pajo koI bhikSu svagaNamAMthI nIkaLI anyagaNa no svIkAra karavA Icchato AcArya, upAdhyAya, pravartaka, sthavira, gaNi, gaNadhara ke gaNAvacchedaka ne pUchayA vinA anya gaNano svIkAra karavo na kalpe paNa AcArya bhAvatu gaNAvacchedaka ne pUchIne anya gaNano svIkAra karavA kahyuM che. jo teo AjJA Ape to anya gaNano svIkAra karavA kahyuM che. ane jo AjJA na Ape to anya gaNano svIkAra karavo na kalpe. [126]o gaNAvacchedaka svagaNamAMthI nIkaLI anya gaNano svIkAra karavA Icche to pahelAM potAnuM pada choDIne anya gaNano svIkAra karavo kahyuM, AcArya yAvatu gaNAvacchedaka ne pUchayA sivAya anya gaNano svIkAra karavo na kahyuM paNa pUchIne jo AjJA Ape to kahyuM ane AjJA na Ape to na kalpe. [117]jo AcArya ke upAdhyAya kadAca potAnA gaNamAMthI nIkaLIne bIjA gaNamAM javA Icche to teo ne potAnA padano tyAga karIne bIjA gaNamAM javuM kahyuM. (jeone potAno padabhAra soMpela hoya tevA) AcArya yAvatuM gaNA vacchedakane pUchayA sivAya anya gaNano svIkAra karavo na kalpe pUchayA pachI AjJA maLe to anyagaNamAM javuM ane AjJA na maLe to na kahyuM. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezo-4, sUtra-128 157 [128-130jo koI sAdhu.. gaNAvacchedaka,.. AcArya ke upAdhyAya potAnA gaNamAMthI nIkaLIne bIjA gaNa sAthe mAMDalI vyavahAra karavA Icche to je padasthAne hoya to potAnA padano tyAga karavo temaja badhAMAcArya yAvatu gaNAvacchedananI AjJA lIdhA sivAya na kahyuM jo AjJA mAMge ane AcAyadi dvArA temane AjJA maLe to anya gaNa sAthe mAMDalI vyavahAra karavo kalpe, jo AjJA na maLeto na kahyuManya gaNamAM utkRSTa dhArmika zikSAdi prApta na thatA hoya to na kahyuM [131-133]jo koI sAdhu, . gaNAvacchedaka, AcArya ke upAdhyAya bIjA gaNanA AcArya ke upAdhyAya no guru bhAvathI svIkAra karavA Icche to je padastha che teoe potAnA padano tyAga karavo ane bhikSaAdi sarvee AcArya yAvatu gaNA "vacchedaka nI AjJA levI joIe. je AjJA mAMge paNa AjJA na maLe to anya AcArya upAdhyAya no guru bhAve svIkAra karavo na kalpe. jo AjJA Ape to kahyuM. svagaNanA AcArya-upAdhyAyane kAraNa jaNAvyA sivAya anya AcAryaupAdhyAyano gurubhAve svIkAra karavo na kahyuM paraMtu kAraNa batAvIne kahyuM. [134]o koI sAdhu rAtre ke vikAla-saMdhyA samaye mRtyu pAme to te mRta bhikSanA zarIrane koI vaiyAvacca karanAra sAdhu ekAMtamAM sarvathA acitta pradeze paraThavavA Icche tyAre jo tyAM upayogamAM AvI zake tevuM gRhasthanuM acitta upakaraNa hoya to te upakaraNa gRhasthanuM ja che tema mAnIne grahaNa kare. tenA vaDe te mRta bhikSunA zarIrane ekAMtamAM sarvathA acitta pradeza mAM paraThave. tyAra pachI te upakaraNane yathAsthAne rAkhI devuM. [135]o koI sAdhu kalaha karIne te kalahane upazAMta na kare to tene gRhasthonA gharomAM bhakta-pAna ne mATe praveza- niSkramaNa karavA, svAdhyAya bhUmi ke maLa-mUtra tyAga bhUmimAM praveza karavo, eka gAmathI bIje gAma javuM, eka gaNathI bIjA gaNamAM javuM. varSAvAsa (comAsuM) rahevuM na kalpe jyAM te potAnA bahuzruta ke bahu AgamajJa AcArya ke upAdhyAyane jue tyAM tenI pAse AlocanA-pratikramaNa- niMdA- gaha kare, pApathI nivRtta thAya, pApa phaLathI zuddha thAya, punaH pApakarma na karavA pratijJAbaddha thAya, yathAyogya tapakarma prAyazcit svIkAra kare, jo ke te prAyazcit zrutAnusAra devAyuM hoya to tene grahaNa karavuM paNa zrutAnusAra na devAyu hoya to grahaNa na karavuM. je te kalaha karanAro zrutAnusAra prasthApita prAyazcitu na svIkAre to tene gaNanI bahAra kADhI mukavA. [13]je divase parihAratA svIkAra karela hoya te divasa parivAra kalpamAM rahela bhikSu ne eka gharethI vipula supAcya AhAra apAvavo AcArya- upAdhyAyane kahyuM tyAra pachI tene azanaAdi AhAra eka vakhata ke vAraMvAra devo na ko. paNa tene ubho karavo. besADavo, paDakhAM badalavA, tenA maLa-mUtra- baLakhAM paraThavavA, maLamUtrAdi lipta upakaraNone zuddha karavA vageremAMthI koIpaNa eka prakAranI vaiyAvacca karavI kalpe. jo AcArya-upAdhyAya evuM jANe ke A glAna, bhukhyA, tarasyA tapasvI dubaLA ane thAkelA thaIne gamanAgamana rahita mArgamAM mUrSita thaIne paDI jaze to tene azanaAdi AhAra ekavAra ke vAraMvAra ApavA kahyuM. [133-138]gaMgA, jamunA, sarayu, kozikA, mahI A pAMca mahAnadIo samuda gAminI che, mukhya che, prasiddha che A nadIo eka mahinAmAM eka ke be vakhata utaravI ke Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 buhappo -4/137 nAva dvArA pAra karavI sAdhu-sAdhvIne na kahyuM, .. kadAca jo evI jANa thAya ke kuNAlA nagarI nI najIkanI airAvatI nadI ekapaga pANImAM ane eka paga bhUmi upara rAkhI pAra thaI zake che to eka mahinAmAM be ke traNa vakhata paNa pAra karavI kahyuM paNa jo te zakaya na bane to eka mahinAmAM be ke traNa vakhata utaravI ke nAvamAM pAra karavI na kalpa. [139-142]je upAzraya sukuM ghAsa ane ghAsanADhaga, cokhA vagerenuM bhUsuM ane tenA DhagalA pAMca varSIya lIla-phUla, aMDa, bIja, kAdava, karoDIyAnA jALA thI rahita hoya paNa te upAzrayanI chatanI UMcAI kAnathI nIcI hoya to tevA upAzrayamAM sAdhu-sAdhvIne zIyALA- unALAmAM rahevuM na kalpe. .. paNa kAnathI UMcI chata hoya to kalpa.. jo ubhelI vyakti sIdhA be hAtha UMcA kare tyAre te hAthanI UMcAI karatA chatA nIcI hoya to te upAzrayamAM comAsu rahevuM na kahyuM, . jo chata UMcI hoya to kahyuM. cothA udesAnI muni dIparatnasAgare karela "gurjara-chAyA' pUrNa uso-pa) [143-14]koI deva ke,. devI strI rUpa vikurtIne sAdhune ane,.. koI devIke, e deva puraSarUpa vikarvIne sAdhvIne- AliMgana kare ane te sAdhu ke sAdhvI e sparzanuM anumodana kare to maithuna sevana nA doSa no bhAgI thAya che. ane anudyAtika cAtumiisaka parihAra sthAna prAyazcit ne pAtra bane che. [147je koI sAdhu kalaha kare ane te kalahane upazAMta karyA sivAya bIjA gaNamAM saMmilita thaIne rahevA Icche to tene pAMca ahorAtra no paryAya cheda karavo kahyuM ane te bhikSune sarvathA zAMta-prazAMta karIne punaH te ja gaNamAM pAcho mokalavo ucita che. athavA gaNanI saMmati mujaba karavuM ucita che. [148-1pa1] je sAdhu sUryodaya pachI ane sUryAsta pahelA bhikSAkaravAnI pratijJA vALA hoya te samartha-svastha ane roja pratipUrNa AhAra karatA hoya. .. ke asamartha asvastha ane roja pratipUrNa AhAra na karatA hoya tevA baMnene sUryodaya sUryAsta thayA ke nahIM tevI zaMkA hoya, .. ke khAtarI hoya to paNa sUryodaya pUrve ke sUryAsta pachI je AhAra moDhAmAM- hAthamAM ke pAtramAM hoya te paraThavI de tathA mukha AdinI zuddhi karI le to jinAjJAnuM atikramaNa thatuM nathI. paNa jo te AhAra pote kare ke bIjA sAdhune Ape to tene rAtri bhojana sevanano doSa ane , anuddadyAtika cAtumasika parihAra sthAna prAyazcita Ave. [152 ne koI sAdhu-sAdhvIne rAtrinA ke saMdhyA samaye pANI ane bhojana sahita uchALo Ave. to tene thuMkI daIne vastrAdithI moTuM sApha karI le to jinAjJAullaMghana thatuM nathI. paNa jo te uchALo ke udgAla ne gaLI jAya to rAtri bhojana sevanano doSa lAge ane anughAtika-cAtumAsika parihAra sthAna prAyazcitu ne pAtra bane. [153-154] koI sAdhu-sAdhvI AhArane mATe gRhasthanA ghera praveza kare ane pAtramAM be IndriyAdi jIva ke sacita raja paDelI jue to jyAM sudhI tene kADhavAnuM ke zodhana karavAnuM saMbhava hoya to kADhe ke zodhana kare, jo kADhavuM ke zodhana karavuM saMbhava na hoya to te AhAra pote khAya nahIM, bIjAne Ape nahIM paNa koI ekAMta acita Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udeso-pa, sUtra-154 " 159 pRthvI nuM paDilehaNa ke pramArjana karI tyAM paraThavI de, .. e ja rIte pAtramAM uSNa AhAra hoya ane tenA upara pANI, pANInA kaNa ke biMdu paDe to te AhArano upabhoga kare paNa pUrva-gRhIta AhAra ThaMDo hoya ane tenA upara pANI, pANInA kaNa ke biMdu paDe to te AhAra svayaM khAya nahIM ke bIjAne Ape nahIM paNa ekAMta acitta pRthvInuM paDilehaNa pramArjana karI tyAM paraThavI de. [155-156koI sAdhvI rAtre ke sadhyA samaye maLa-mUtrano parityAga kare ke zuddhi kare te samaye koI pazu ke pakSa dvArA sAdhvInI koI eka Indriyano sparza thaI jAya, . ke sAdhvInA koI chidramAM pravezI jAya ane te sparza ke praveza sukhada che (AnaMda ApanAro che tevI prazaMsA kare to tene hastakarmano doSa lAge ane te anuddhAtika mAsika prAyazcitu ne pAtra bane che. [157-161]sAdhvIne ekalA-1- rahevuM, -2- AhAra mATe gRhasthanA ghare AvavuM-javuM, ... -3 maLa-mUtra tyAjaya ke svAdhyAya bhUmi javuM AvavuM .. -4-eka gAmathI bIje gAma vicaraNa karavuM, -- pa- varSAvAsa (comAsuM) rahevuM na kalpe. [162-164] sAdhvIne nagna thavuM, pAtra rahita (kara-pAtrI) hovuM, vastrarahita thaI kAyotsarga karavo na kahyuM. [16pa-166]sAdhvI nI gAma.... yAvatuM ....saMnivezanI bahAra hAthaUMcA karI, sUraja sAme mukha rAkhI, eka page ubhA rahI AtApanA levI ne kahyuM paNa upAzrayamAM kapaDA paherelI sthitimAM baMne hAtha lAMbA karI, paga samatola rAkhI ubhA thaI AtApanA levI kahyuM. [17-178]sAdhvIne ATalI bAbata na kahyuM - 1- lAMbo samaya kAyotsargamAM ubhuM rahevuM, 2- bhikSapratimA dhAraNa karavI,- 3- utkaTuka Asane besavuM 4- baMne paga pAchaLanA bhAgane sparze, gAyanI jema, baMne pAchaLanA bhAganA Teke besI eka paga hAthInI sUMDha nI jema uMco karIne, padmAsana, ardhapavAsane e pAMca prakAre besavuM, pa-vIrAsane besavuM - daMDAsane rahevuM. -6-laMgaDAsane rahevuM. 7- adhomukhI thaI rahevuM. - 8- uttarAsane rahevuM. - 9- AmrakuMjikAsane rahevuM - 9- eka paDakhe suvAno abhiMgraha karavo, 10- guptAMga DhAMkavA mATenI cAra AMgaLa pahoLI paTTI jene "AkuMcana paTTaka" kahe che te rAkhavo ke paheravo (A daza bAbata sAdhvIne na kalpe.) | [19]sAdhuone AkuMcana paTTaka rAkhavo ke paheravo kalpa. [180-181]sAdhvI ne "sAvazraya" Asane ubhavuM ke besavuM na kahyuM paNa sAdhune kahyuM (sAvazraya eTale jenI pAchaLa Teko levA mATe lAkaDA Adino takiyo lAgelo hoya evI khurazI vagere) [182-183sAdhvIne saviSANapITha (besavAnI pATa, cokI vagere) ke phalaka upara ubhavuM- besavuM na kahyuM, . sAdhune kahyuM. [184-185]sAdhvIne goLa nALacA vALuM tuMbaDuM rAkhavuM ke upayoga karavo na kalpa sAdhune kahyuM. [186-187]sAdhvIne goLa (dAMDInI) pAtra kesarikA (pAtrA puMjavAnI paMjaNI) rAkhavI ke upayoga karavo na kahyuM,.. sAdhune Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 hakaSpo - pa/188 [188-189]sAdhvIone lAkaDAnI (goLa ?) dAMDIvALuM pAda prIMchana rAkhavuM ke upayoga karavo na kahyuM. sAdhune kahyuM. [19] sAdhu- sAdhvI ugraroga, AtaMka sivAya eka bIjAnuM mUtra pIvuM ke mutrathI eka bIjAnI zuddhi karavI na kalpe. | [191-193]sAdhu-sAdhvIne parivAsita (eTale rAtre rAkhela ke kAlAtikrAnta evA-1- tala jeTalo ke capaTI jeTalo AhAra karavo ane biMdu jeTaluM paNa pANI pIvuM 2- ugraroga ke AtaMka sivAya potAnA zarIra upara thoDo ke vadhu lepa karavo, 3- rogane AtaMka sivAya tela, ghI, mAkhaNa ke carabI copaDavI ke ghasavI, e sarvekArya na kahyuM. [19]parihArakalpa sthita (parihAra tapa karatA) sAdhu jo vaiyAvacca ne mATe kayAMka bahAra jAya ane tyAM parihAratapano bhaMga thaI jAya, e vAta sthavira potAnA jJAna thI ke bIjA pAsethI sAMbhaLIne jANe to tene alpa prAyazcitu ApavuM joIe. [195]sAdhu-sAdhvI AhArane mATe gRhasthanA ghera praveza kare ane tyAM koI eka prakArano pulAka bhakta eTale ke asAra AhAra grahaNa kare, jo te gRhIta AhArathI te sAdhu-sAdhvIno nivaha thaI jAya to te e ja AhAra vaDe ahorAtra pasAra kare paNa bIjI vakhata AhAra grahaNa karavA gRhasthanA gharamAM tene praveza karavo na kahyuM. paNa jo teno nirvAha na thaI zake to AhAra mATe bIjI vakhata paNa gRhastha nA ghera javuM kahyuM.- e pramANe huM (tamane) kahuM chuM. pAMcamA uddesAnI munidIparatna sAgare karela "gurjara-chAyA" pUrNa (udeso-da) [19]sAdhu-sAdhvIne A cha kuvacana bolavA na kalpejemake asatya ke mithyAbhASaNa, bIjAnI avahelanA karatI vANI, roSapUrNa vacana, karkaza-kaThora vacana, gRhastha saMbaMdhi jevA ke pitA-putra vagere zabdo ane kalaha zAMta thayA pachI paNa pharI pharI-bolavuM. [197]kalpa nA cha prastAra kahayA che. arthAt sAdhvAcAra nA prAyazcit nA cha vizeSa prakAra kahevAyA che. prANAtipAta -mRSAvAda- adattAdAna-brahmacaryabhaMga- puruSa na hovuM ke dAsake dAsiputra hovuM e cha mAMno koI AkSepa kare. jyAre koI eka sAdhusAdhvI bIjA para Avo AkSepa kare tyAre prathama vyaktine pUchavAmAM Ave ke tame A doSa sevela che jo te kahe ke meM te bhUla karI nathI to Aropa mukanArane kahevAmAM Ave ke tamArI vAtanuM pramANa Apo. jo Aropa mukanAra pramANita karI de to te doSa sevanAra prAyazcitu pAtra thAya, jo pramANita na karI zake to Aropa mukanAra prAyazcit pAtra thAya. [198-201]sAdhunA paga nA taLIyAmAM tIkSNa ke sUkSma ThuMThuM kAMTo- lAkaDA ke pattharanI kaNI lAgI jAya, .. AMkhamAM sUkSma jIvajaMtu, bIja ke raja paDe ane tene sAdhu pota ke sahavartI sAdhu kADhavA ke zodhavA samartha na hoya tyAre sAdhvI tene kADhe ke zodhe te jinAjJAnuM ullaMghana thatuM nathI eja rIte AvI koI takalIpha sAdhvIne thAya tyAre sAdhvI te kADhavA ke zodhavA samartha na hoya to sAdhu tene kADhe ke to jinAjJA ullaMghana thatuM nathI [202-20] durga, viSama bhUmi ke parvata para thI sarakatI ke paDatI; . daladala, Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - uddeso-6, sUtra-209 11 0.00 kAdava, sevALa ke pANI mAM paDatI ke DUbatI, .. naukA para caDhatI ke utaratI ; . vikSipta citta vALI hoya (tyAre pANI mAM agnimAM ke uparathI paDatI) evI sAdhvI ne jo koI sAdhu pakaDI le ke Teko ApI bacAve to jinAjJAnuM ullaMghana thatuM nathI e ja rIte pralApa karatI ke azAMta cittavALI; bhUta pretAdi thI pIDita .. unmAdavALI ke pAgala thayelI; koIpaNa prakAranA upasarga ne kAraNe paDatI ke athaDAtI kuTAtI sAdhvIne pakaDI rAkhanAra ke sahAro ApanAra sAdhu jinAjJAnuM ullaMghana karatA nathI. .. [210-213]kalaha karatI hoya tyAre rokavA, kaThora prAyazcit ne kAraNe calacitta thayela, . . annajaLa tyAgI saMthAro svIkArela hoya ane anya paricArikA sAdhvIno abhAva thayo hoya, gRhastha jIvananA kuTumbInI Arthika saMkaDAmaNathI vicalita manodazAne lIdhe dhana-lolupa banI hoya tyAre A badhI sthitimAM te sAdhvIne sAdhu grahaNa kare, roke, dUra laI jAya ke sAMtvanAdi Ape to jinAjJAnuM ullaMghana thatuM nathI. [14] kalpa arthAt sAdhu-sAdhvInI AcAra-maryAdA nA cha paramantha arthAt ghAtaka kahevAyA che. te A pramANe- kaukutsya arthAt kuceSTA ke bhAMDa ceSTA saMyamanI ghAtaka che, maukharya-vAcALa paNuM satya vacananI ghAtaka che, titinaka- A lobhIyo che vagere baLabaLATa eSaNA samitino ghAtaka che, cakSunI lolupatA Iya samitinI ghAtaka che, IcchA lolupatA aparigrahapaNAnI ghAtaka che ane lobha ke vRddhithI niyANuM karavuM te mokSamArga- samaktinuM ghAtaka che. kemake bhagavaMte badhe nidAnakaraNa ja prazaMsela che. [215] kalpa sthiti (sAdhu-sAdhvInI AcAra maryAdA) cha prakAranI hoya che. te A pramANe- sAmAyika cAritravALAnI, chedopasthApanA rUpa, parihAra vizuddhi tapa svIkAra karavAvALAnI, pArihArika tapa pUrA karanAranI, jinakalpanI ane sthavira kalpanI ema cha AcAra maryAdA che. (vistArathI samajavA bhASyatathA vRtti khAsa jovA.) - e pramANe huM (tamane) kahuM chuM. chaThThA uddesAnI muni dIparatna sAgare karela gurjarachAyA pUrNa thaI 35 11 buhat kappo gurjarachAyA pUrNa bIjA cheda sUtranI gurjarachAyA pUrNa Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] namo namo nimmala daMsaNassa paMcama gaNadhara zrI sudhamasviAmine namaH 36 vavahAra trIjuM chedasUtra-gurjara-chAyA) (udso -1) [1] je sAdhu-sAdhvI eka mAsanuM prAyazcita sthAna aMgIkAra karIne-sevIne Alocana kare tyAre jo te mAyA rahita AlocanA kare to eka mAsanuM prAyazcita. [2-5] jo sAdhu-sAdhvI be, traNa cAra ke pAMca mAsanA prAyazcita sthAnaka sevIne AlocanA kare to kapaTa rahita Alevo to teTalAja mAsanuM prAyazcitu Ape, jo. kapaTa sahita Alevo to darekamAM vadhArAnuM eka-eka mAsanuM prAyazcituM athatu traNa-cAra-pAMca-cha mAsanuM prAyazcitu. pAMca mAsathI adhika prAyazcitu sthAnaka sevanArane mAyarahita ke mAyA:sahita seve to paNa cha mAsanuMja prAyazcita Ave kemake cha mAsa uparAMta prAyazcituM nathI. [10]je sAdhu-sAdhvI vAraMvAra doSa sevIne eka-be-traNa-cAra ke pAMca mAsanuM prAyazcituM sthAnaka sevIne AlocanA karatA mAyA rahita Alove to teTalAMja mAsanuM prAyazcituM Ave, mAyApUrvaka Alove to eka-eka adhika mAsanuM prAyazcituM Ave athatu ekamAsa vALAne bemAsa, bemAsavALAne traNa mAsa yAvatuM pAMca mAsavALAne cha mAsa prAyazcit. pAMcamAsa karatA adhika samayanuM prAyazcit sthAna sevI kapaTa sahita ke rahita AlocanA kare to paNa cha mAsanuM prAyazcituM Ave kemake cha mAsa uparAMta prAyazcituM nathI. je tIrthakarane vAre jeTalo utkRSTa tapa hoya tenAthI che vadhu prAyazcitu na Ave. [11-12] je sAdhu-sAdhvI eka vakhata doSa sevI ke,--bahuvAra doSa sevIne eka-be-traNa-cAra ke pAMca mAsanuM eTalA pUvakta prAyazcit sthAnakomAMnuM anya koI paNa prAyazcit sthAna sevIne jo mAyA rahita paNe AlocanA kare to tene teTalA ja mAsanuM prAyazcituM Ave ane mAyApUrvaka AlocanA kare to eka mAsa adhika athatu be-traNa-cAra-pAMca-cha mAsanuM prAyazcit Ave pAMca mAsa karatA adhika "pApa sevana" karanArane mAyA rahita ke sahita Alevo to paNa cha mAsanuM ja prAyazcit Ave. [13-14]je sAdhu-sAdhvI eka vakhata ke vAraMvAra cAramAsanuM ke tethI kaMIka adhika, pAMcamAsanuM ke tethI kaMIka adhika e pUrve kaheDyA te prAyazcit sthAnaka mAMhenA Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezo-1, sUtra-15 163 anerA koIpaNa prAyazcita sthAnaka sevIne mAyArahita AlocanA kare to teTaluM ja prAyazcit Ave paNa mAyApUrvaka AlocanA kare to anukrame pAMcamAMsa, tethI kaMIka adhika ane cha mAsanuM prAyazcit Ave paNa mAyA sahita ke rahita AlocanAnuM cha mAsathI adhika prAyazcit na Ave. [15-18] je sAdhu-sAdhvI eka vAra ke, - - vAraMvAra cAra mAsanuM, sAdhika cAramAsanuM, pAMca mAsanuM, sAdhika pAMcamAMsanuM e prAyazcit sthAnakamAMnuM aneruM (bIjuM koIpaNa) pApa sthAnaka sevIne AlocanA karatA mAyA rahita, . ke mAyA pUrvaka AlovatA sakaLa saMghanI sanmukha parihAra tapane vize sthApe, sthApIne tenI veyAvacca karAve. vaLI jo saMpUrNa prAyazcit lagADe to tene tyAMja parihAra tapamAM mukavA. te ghaNAM doSa lagADe temAM je prathama doSa lAgyo hoya te prathama Alove. pahelo doSa pachI Alove, pachIno doSa pahelAM Alove, pachI no doSa pachI Alovee cAra bheda jANavA. (temaja) badhAM aparAdha AlovazuM tyAre saMkalpa karatI vakhate mAyA rahita AlocanA karavA vicAre ane AlocanA paNa mAyA rahita kare, mAyAsahita vicArI mAyA rahita Alove, mAyArahita vicArI mAyAsahita ja Aleve mAyA sahita vicAre ane mAyA sahita ja Alove e cAra bheda jANavA. e rIte AlocanA karIne pachI sarve potAnA karelA karmarUpa pApane ekaThAM karIne prAyazcita Ape. e rIte prAyazcita tapane vize sthApela sAdhanane tapa pUrNa thaye bahAra nIkaLatA pahelA pharIne koI doSa seve to te sAdhune saMpUrNa rIte te parihAra tapamAM pharI mukavA. [19] ghaNAM prAyazcitu vALA- ghaNAM prAyazcitu na AvyA hoya tevA sAdhu ekaThA-bheLA rahevA ke besavA IcchA kare, ciMtave paNa sthavira sAdhune pUchayA sivAya na kahyuM. sthavira ne pUchIne kahyuM. jo sthavira AjJA Ape ke tame ekaThA vicaro to ekaThAM rahevA ke besavAnuM kahyuM, jo sthavira ekaThA vicaravA AjJA na Ape to tema karavuM na kahyuM , jo sthaviranI AjJA sivAya te baMne ekaThAM rahe- bese ke tema karavuM ciMtave to te sAdhune teTalA divasanuM cheda ke parihAratapa prAyazcita Ave. [20-22] parihAra tapamAM rahela sAdhu bahAra sthaviranI vaiyAvacca mATe jAya tyAre sthavira te sAdhune parihAra-tapa yAda karAve. yAda na karAve, . ke pahelAM yAda hoya paNa jatI vakhate yAda karAvavuM rahI jAya te sAdhune eka rAtri no abhigraha karIne rahevuM kahyuM. vaLI je dizAmAM bIjA sAdharmika sAdhu-sAdhvI vicaratA hoya te dizAmAM jAya paNa tyAM vihAra Adi nimitte tene rahevuM na kahyuM paNa rogAdi kAraNe rahevuM kahyuM te kAraNa purathaye bIjA kahe ke, aho Arya ! eka ke be rAtri raho to te vaiyAvacca mATe janAra parihAra tapasI ne eka ke be rAtri rahevuM kahyuM. paNa jo eka ke be rAtri karatA vadhAre rahe to jeTaluM vadhu rahe teTalA divasanuM cheda athavA parihAra tapa prAyazcit Ave. [23-25] je koI sAdhu. . . gaNAvacchedaka, .. AcArya ke upAdhyAya gaNane choDIne ekalavihArI pratimA (abhigrahavizeSa) aMgIkAra karIne vicare (daramyAna- mAM koI doSa lagADe) pharI teja gaNa (gaccha) ne aMgIkAra karI vicAravA Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 vavahAra - 1/2 Icche to te sAdhu. gaNAvacchedaka .. AcArya ke upAdhyAya ne pharI vakhata AlocanA karAve, paDikamAve, tene cheda athavA parihAra tapa prAyazcituM ne vize sthApe. [26-30] je sAdhu (gaccha) gaNane choDIne pAsasthApaNa, . svacchaMdapaNe, . . kuzIlapaNe, .. osana paNe, .. saMsakta paNe vicaraNa kare ane teo pharIthI te ja (gaccha) gaNane aMgIkAra karI vicaraNa karavA Icche tyAre tenA mAM thoDuM paNa cAritra vartatu hoya to tene AlocanAkarAve, paDikamAve, cheda ke parihAra tapamAM sthApe. [31-32]je sAdhu gaNa (gaccha) ne choDIne (kAraNa-vizeSa) para pAkhaMDI paNa vicare pachI te pharIthI te ja gaNa (gaccha) ne aMgIkAra karI viharavA Icche to te sAdhune cAritra cheda ke parivAra tapa prAyazcit nuM koI pratyakSa kAraNa jaNAtuM nathI, phakata tene AlocanA ApavI, . . paNa je sAdhu gaccha choDIne gRhastha paryAya dhAraNa kare te pharI teja gacchamAM AvavA Icche to tene cheda ke parivAra tapa prAyazcitu nathI. tene mULathI ja pharI dIkSAmAM sthApana karavo. 33-35]je sAdhu anya koI akatya sthAna (na karavA yogya sthAna) sevIne AlocanA karavA Icche to jyAM potAnA AcArya- upAdhyAya hoya tyAM jaIne temanI pAse vizuddhi karavI. kalpe. pharIne tema karavA mATe tatpara thavuM ane yathAyogya taparUpa karma vaDe prAyazcituM grahaNa karavuM. jo potAnA AcArya-upAdhyAya najIkamAM na maLe to je guNagrAhI gaMbhIra sAdharmika sAdhu bahuzruta, prAyazcituM dAtA Agama jJAtA. evA sAMbhogika eka mAMDalIvALA sAdhu hoya temanI pAse te doSa sevI sAdhue AloanAdi karIne zuddha thavuM, have jo eka mAMDalIvALA evA sAdharmika sAdhu na maLe to tevA ja anya gacchanA sAMbhogika, te paNa na maLe to tevA ja vezadhArI sAdhu, te paNa na maLe to tevA ja zrAvaka ke jeNe pUrve sAdhupaNuM pADela che ane bahuzruta- Agama jJAtA che paNa hAla zrAvaka thayelA che, te paNa na maLe to samabhAvI gRhasthajJAtA ane te paNa na maLe to bahAra nagara, nigama rAjadhAnI, kheDA, kasabo, maMDapa, pATaNa, droNamukha. Azrama ke saMnivezane vize pUrva ke uttara dizA sAme mukha karI be hAtha joDI mastaka namAvI, mastake aMjali karI te doSa sevI sAdhu e pramANe bole ke je pramANe mAro aparAdha che "huM aparAdhI chu" ema traNa vakhata bole pachI arihaMta tathA siddhanI sAkSIe AlocanA kare, pratikramaNa, vizuddhi kare pharI e pApa na karavA sAvadhAna thAya temaja potAnA doSaanusAra yathAyogya tapakarmarUpa prAyazcitane grahaNa kare. (saMkSepamAM kahIe to potAnA AcArya- upAdhyAya te na maLe to bahuzruta-bahuAgamajJAtA evA sAMbhogika sAdhu-pachI anya mAMDalIvALA sAMbhogika pachI vezadhArI sAdhu pachI dIkSA choDela ane hAla-zrAvaka hoya te pachI samadaSTi gRhastha pachI ApameLe e rIte paNa AlocanA karI zuddha thAya.) te pramANa huM tamane kahuM chuM. pahelA udesAnI munidIparatna sAgare karela "gurjara chAyA" pUrNa (udso -2) [36-37] eka samAcArI vALA ne sAdhu sAthe vicaratA hoya tyAre temAMno eka akRtya sthAnakane athatu doSa seve pachI AlocanA kare tyAre tene prAyazcituM Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezo-2, sUtra-37 165 tapa mAM sthApavo ane bIjAe vaiyAvacca karavI, .. paNa jo baMne akRtya sthAnakane seve to ekane vaDIla tarIke sthApI bIjAne parihAra tapamAM mukavo, teno tapa pUro thAya tyAre tene vaDIla tarIke sthApI ane pahelA ne parivAra tapamAM sthApavo. 3i8-39]eka samAcArIvALA ghaNAM sAdhu sAthe vicaratA hoya ane temAMnA koI eka doSanuM sevana kare, pachI AlocanA kare tyAre tene parihAra tapane vize sthApavA ane bIjA koI tenI vaiyAvacca kare, . ane je badhAM sAdhue doSanuM sevana karela hoya to eka ne vaDIla tarIke vaiyAvacca karavA sthApe ane bAkInA sarve parihAra tapa kare. te pUro thAya eTale vaiyAvacca karanAra sAdhu parihAra tapa kare ane che bAkInA jeNe tapa pUro karyo che te paikI koI tenI vaiyAvacca kare. [40] parihAra-tapa sevI sAdhu bimAra thaI, bIjA koI doSa-sthAna ne sevIne AlocanA kare tyAre jo te parihAra tapa karI zake tema hoya to tene tapamAM mukavA ane bIjAe tenI vaiyAvacca karavI, jo te tapa vahI zake tema na hoya to anuparihArI tenI vaiyAvacca kare, paNa jo te samartha hovA chatAM anuparihArI pAse vaiyAvacca karAve to tene saMpUrNa prAyazcit mAM mUkavo. [44-52]vyagracita ke cittabhrama thayelo, . . harSanA atirekathI pAgala thayela, . . bhUta-pretAdi vaLagALavALA, . . unmAdane pAmela, . . upasargathI glAna banela, krodha-kalahathI rogI banela .. ghaNuM prAyazcita AvatA bhayabhrAMta banelo, anasana karIne vyagracitta banelo, . . dhananA lobha thI citta bhrama pAmI rogI banelo koIpaNa sAdhu gaNAvacchedaka pAse Ave to tene bahAra kADhavo na kahyuM. paNa nirogI sAdhue tenI rogamukta na thAya tyAM sudhI vaiyAvacca karavI. te rogamukta thAya tyAra pachI tene nAma mAtra prAyazcit mAM sthApavo. [pa3-58]anavasthApya , . . ke pAraMcita prAyazcit ne vahana karI rahelA sAdhune gRhastha veza ApyA vinA gaNAvacchedake punaH saMyama mAM sthApavo ja kahyuM, gRhasthano (ke tenA jevo) cihna vALo karIne sthApavA kahyuM, .. paraMtu jo tenA gaNa ne (gaccha ke zramaNasaMghane) pratIti thAya eTale ke yogya lAge to gaNAvaccheda ke te baMne prakAra nA sAdhune gRhasthaveza ApIne ke ApyA sivAya paNa saMyamAM sthApita kare. [9]samAna samAcArIvALA be sAdhu sAthe vicaratA hoya, temAMnA koI eka anya kaI paNa ne ALa caDhAvavA akatya (doSa) sthAnanuM sevana kare, pachI AlocanA kare ke meM amuka sAdhune ALa devA mATe doSasthAnaka sevela che. tyAre (AcAya) te bIjA sAdhune pUche ke huM Arya! tame amuka doSanuM sevana karyuM che ke nathI karyuM? jo te kahe ke meM doSa sevela che to tene prAyazcitu Ape ane ema kaheke meM doSa sevyo nathI to prAyazcitu na Ape. je pramANabhUta kahe te pramANe (AcAya) varte. have ahIM ziSya pUche ke he bhagavaMta AvuM kema kahayuM? tyAre uttara Ape ke e "sAcI pratijJA vyavahAra" kahayo. eTale ke apaDisevIne apaDisevI ane paDilevI ne paDilevI karavo. [9] je sAdhu potAnA gacchathI nIkaLIne mohanA udaye asaMyama sevavA nimitte jAya. mArge cAlatAM tenI sAthe mokalela sAdhu tene upazAMta kare tyAre zubha karmanA udaye asaMyama sthAna sevyA vinA pharI pAcho te ja gaccha mAM AvavA Icche Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 vavahAra - 2/60 tyAre teNe asaMyama sevyo ke nathI sevyo evo vivAda sthaviromAM thAya tyAre sAthe gayela sAdhune pUche. he Arya! te doSano pratisavI che ke apratisavI? jo te kahe ke teNe doSa sevyo nathI to prAyazcitu na Ape. jo te kahe ke doSa sevyo che to prAyazcituM Ape. te sAdhu je pramANe bole te pramANe nizcaya karI grahaNa karavo. ziSya pUche che ke he bhagavAn ! ema zA mATe kahayuM? tyAre guru uttara Ape ke "saccAINA vavahArA' sAcI pratijJA vyavahAra te pramANe che. [61] ekapakSI eTale ke eka gacchavartI sAdhuone AcArya. upAdhyAya kALadharma pAme tyAre gaNanI pratIti mATe jo padavI yogya koI na maLe to tvara eTale ke alpakALa mATe bIjAne te padavIe sthApana karavA. [2]ghaNA paDihArI prAyazcita sevatA) ane ghaNA apaDihArI eTale ke doSa vagaranA sAdhu ekaThA vasavA Icche to vaiyAvacyAdi kAraNe eka be-traNa-cAra pAMca ke cha mAsa sAthe rahe teo sAthe AhAra kare athavA na kare, tyAra pachI eka mAsa sAthe AhAra kare. (vRttigata vizeSa) spaSTIkaraNa A pramANe che ke jeo paDihArI nI vaiyAvacca kare che tevA apaDihArI sAthe AhAra kare paNa jeo vaiyAvacca nathI karatA teo sAthe AhAra na kare. vaiyAvacca vALA paNa tapa puro thAya tyAM sudhI ja sahabhojI rahe, ke vadhAre mAM eka mAsa sAthe rahe. [3]parivAra kalpasthitimAM rahela (athatuM prAyazcitu vahana karanAra) sAdhu ne (ApameLe) azana, pAna, khAdima, svAdima ApavA ke apAvavA na kalpe. jo sthavira AjJA Ape. ke huM A ! tame A AhAra te parihArIne Apaje ke apAvajo to Apavo kalpe jo viranI AjJA hoya to parihArI sAdhune vigaI levI kahyuM. []parivAra kalyasthita sAdhu sthaviranI vaiyAvacca karatA hoya tyAre (potAnA AhAra potAnA pAtramAM ane sthavira no AhAra sthaviranA pAtramAM ema alaga-alaga lAve ) paDihArI potAno AhAra lAvI bahAra sthaviranI vaiyAvacca arthe pharI jatA hoya tyAre jo) sthavira kahe ke he Arya ! tamArA pAtramAM amArA AhArapANI paNa sAthe lAvajo. ame te AhAra karIzuM pANI pIzuM to paDihArIne sAthe AhAra-pANI lAvavA kahyuM. apaDihArIne paDihArInA pAtramAM lavAyela azana-Adi khAvA ke pIvA na kalpe paNa potAnA pAtramAM, potAnA bhAjana ke kamaDhaga-eka pAtra vizeSa ke khobo ke hAtha upara laIne laIne khAvuM ke pIvuM kahyuM. e pramANeno kalpa aparihArIno parihArI vize jANavo. [65]parivAra kalpa sthita sAdhu sthaviranA pAtra laIne bahAra sthaviranI vaiyAvacca mATe jatA joIne sthavira te sAdhune ema kahe ke he Arya! tamAro AhAra paNa sAthe e ja pAtramAM lAvajo, ane tame paNa te bhogavajo tathA pANI pIjo to e pramANe lAvavA kahyuM paNa tyAM parihArIne aparihArI sthavira nA pAtramAM azanAdi AhAra khAvo ke pIvo na kahyuM paNa te parihArI sAdhu potAnA pAtra ke bhAjana ke kamaMDala (eka pAtra vizeSa) ke khobo ke hAthamAM laI-laIne khAvuM ke pIvuM kahyuM. e pramANe Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 uddeso-3, sUtra-66 aparihArI vize parihArIno kalpa-AcAra jANavo- te pramANe huM (tamane) kahuM chuM. bIjA uddezAnI muni dIparatnasAgare karela gurjarachAyA pUrNa thaI. (uddesI-3) | [66]sAdhu gaccha nAyakapaNuM, dhAravA Icche to he bhagavaMta ! jo te sAdhu AyAro nisIha Adi sUtra saMgraha rahita che to gaccha nAyaka paNuM dhArI zake ? e ema hoya to gacchanAyakapaNuM dhAravuM na ko paNa jo te AyAro nisIha Adi sUtra saMgraha sahita ane ziSyAdi parivAra vALo hoya to gaccha nAyakapaNuM dhArI zake. [67] je koI sAdhu gacchanAyakapaNuM dhAravA Icche tene sthavirane pUchayA vinA gacchanAyakapaNuM dhAravuM na kalpe sthavirane pUchIne gacchanAyakapaNuM dhAravuM kalpe sthavira AjJA Ape to kahyuM ane AjJA na Ape to na kalpe. jeTalA divasa te AjJArahita gacchanAyakapaNuM dhAre teTalA divasanuM cheda ke tapanuM prAyazcit Ave. [68-69traNavarSano paryAya hoya tevA zramaNa-nircantha hoya vaLI je AcArasaMyama pravacana-gacchanIsAra saMbhALAdika saMgraha ane pANesaNAdi upagrahane vize kuzala hoya, jeno AcAra khaMDIta thayo nathI, bhedANo nathI, sabaLa doSa lAgyo nathI, saMkliSTa AcAra yukta citavALo nathI, bahuzruta, ghaNA AgamanA jJAtA, jaghanyathI ApAra prakalpanasIha sUtrArthanA dhAraka che tevA sAdhune upAdhyAya pada ApavuM kahyuM, -- paNa je ukta AcAra AdimAM kuzaLa nathI. temaja akSatu AcArAdi nathI tevA zramaNa-nirjhantha ne traNa varSano dIkSAyi hoya to paNa padavI ApavI na kalpe. 7i0-71]pAMcavarSanA paryAyavALA zramaNa-nigrantha jo AcAra-saMyama- pravacanagacchanI sarva ciMtAnI prajJA- upadhi AdinA upagrahamAM kuzaLa hoya, jeno AcAra chedANo- bhedANo na hoya, krodhAdike jenuM cAritra malina nathI vaLI je bahu sUtrI, AgamAjJAtA che ane jaghanyathI dasA-kapa-vavahAra sUtranA dhAraka che tene AcArya upAdhyAya pada ApavuM kahyuM, .. paNa je ukta guNavALA nathI temane A pada ApavuM na kalpe. [72-73ATha varSanA paryAyavALA zramaNa-nirgastha mAM uparokta sarve guNa ane jaghanya thI ThANe- samavAo nA jJAtA hoya tene AcAryathI gaNAvacchedaka parvatanI padavI ApavI kahyuM, . . paNa jenAmAM ukta guNa nathI tene AcArya Adi padavI ApavI na kahyuM. [74]niruddhavAsa payaya-(eka vakhata dIkSA lIdhA bAda jeno paryAya cheda thayo che tevA) - zramaNa nigranthane teja divase AcArya upAdhyAya padavI ApavI kahyuM che bhagavaMta ! ema kema kahayuM ? te sthavira sAdhune pUrvanA tathArUpa kuLa che. jevAke pratItikAraka, dAna ApavAmAM dhIra, vizvAsu, guNavaMta, sAdhu vAraMvAra vahoravA padhAre temAM khuzI thAya ane dAna ApatA doSa na lagADe tevA, gharamAM sarvene dAna ApavAnI anujJA che, badhAM samapaNe dAna denAra che, vaLI te kuLanI pratIti karIne-vRti karIne vAvatuM samapaNe dAna karIne je niruddha paryAyavALA zramaNa nirgaLe dIkSA lIdhI tena AcArya-upAdhyAya rUpe te ja divase paNa sthApavA kahyuM. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 vavahAra - 3/75 [72] niruddha vAsa paryAyi- pahelA dIkSA lIdhI hoya te choDI ne punaH dIkSA lIdhe thoDA varSa thayA hoya tevA zramaNa-nigrantha ne AcArya-upAdhyAya kALadharma pAme tyAre te padavI ApavI kahyuM. jo ke te bahusUtrI na hoya to paNa samucayapaNe te AcAraprakalpa- nisIhanA keTalAMka adhyayana bhaNyo che ane bAkInA bhaNIza ema ciMtave che te jo bhaNe to tene AcArya upAdhyAya nI padavI devI kahyuM paNa bhaNIza ema kahI na bhaNe to tene padavI ApavI ne kahyuM. 76-77] te sAdhu je dakSAmAM nAnA che. taraNa che. tevA sAdhune AcArya upAdhyAya kALa karI gayA hoya to temanA vinA rahevuM na kahyuM. pahelAM AcArya ane pachI upAdhyAyane sthApIne rahevuM kahyuM. ema kema kahayuM? te sAdhu navA che- taruNa che tethI tene AcArya- upAdhyAya baMnenA saMga vinA rahevuM na kalpe jo sAdhvI nava dIkSita ane taruNa hoya to tene AcArya-UpAdhyAya- pravattinI kALadharma pAme tyAre temanA vinA rahevuM na kalpe paNa pahelA AcArya- pachI upAdhyAya- pachI, pravattinI ema sthApanA karI traNenA saMge rahevuM kalpa [78-80]je sAdhu gacchane choDIne jAya, pachI maithuna seve, sevIne pharI dIkSA le tene dIkSA lIdhI pachI traNa varSa sudhI AcAryathI gaNAvacchedaka sudhInI padavI ApavI ke dhAravI ne kahyuM. traNa varSa vItyA bAda cothA varSe te sthira thAya, upazAMta thAya. kaleSathI nivarte, viSaya thI nivarse tevA sAdhune AcArya thI gaNAvacchedaka sudhInI cha padavI ApavI ke dhAravI kahyuM, .. paNa jo gaNAvacchedaka gaNAvacchedakanI padavI mukyA vinA mathunadharma seve to jAvajIvana mATe tene AcArya thI gaNAvacchedakamAMnI eka paNa padavI devI ke dhAravI kahyuM, . . paNa jo te gaNAvacchedaka nI padavI mukIne maithuna seve to traNa varSe tene padavI ApavI na kalpe traNa varSa vityA bAda cothA varSe te sthira- upazAMta- viSaya, kaSAyathI nivarsela hoya to AcArya thAvat gaNAvacchedaka nI padavI ApavI ke dhAravI kahyuM. [81-82) AcArya- upAdhyAya temanI padavI choDyA sivAya maithuna seve to jAvajIvana mATe tene AcArya yAvat gaNAvacchedanI cha padavI ApavI ke dhAravI na kahyuM, . . paNa jo te padavI choDIne jAya, pachI maithuna dharma seve to tene traNa varSa paryanta AcArya padavI ApavI ke dhAravI ne kahyuM paNa cothuM varSa bese tyAre jo te sthira, upazAMta, kaSAya-viSayathI rahita thayela hoya to tene AcArya-Adi padavI " ApavI ke dhAravI kalpa. [83-87] je koI sAdhu gacchamAMthI nIkaLIne viSaya sevana arthe dravya liMga choDavA dezAMtara jAya, maithuna sevI pharI dIkSA le. traNa varSa paryanta tene AcArya Adi cha padavI ApavI ke dhAravI ne kahyuM, traNa varSa purA thaye cothuM varSa bese tyAre je te sAdhu sthira-upazAMta- viSaya kaSAyathI nivarsela hoya to te- te padavI ApavI-dhAravI kahyuM, . . ne gaNAvacchedaka, . . AcArya ke upAdhyAya potAnI padavI mukyA vinA dravyaliMga choDI asaMyama Adare to jAvajIva AcArya-upAdhyAya padavI ApavI ke dhAravI na kahyuM, . jo padavI mUkIne jAya ane punaH dIkSA grahaNa kare to traNa varSa padavI ApavI na kalpa Adi sarve pUrvavat jANavuM. ho Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezo-3, sUtra-88 169 [88-94] sAdhu je koI eka ke ghaNAM, . . gaNAvacchedaka, . . AcAryaupAdhyAya, . . ke sarve bahuzruta hoya, ghaNA AgamanA jJAtA hoya. ghaNA-ghaNA gADhaAgADha kAraNe mAyA-kapaTa sahita asatya bole, asatya bhAkhe te pApIjIvane jAvajIvane mATe AcArya upAdhyAya- pravartaka-sthAvara-gaNI ke gaNAvacchedananI padavI ApavI ke dhAravI na kalpe. trIjA uddesAnI muni dIparatnasAgare karela gurjarachAyA pUrNa (uso-4) [95-96] AcArya-upAdhyAyane unALA zIyALAmAM ekalApaNe vicaravuM na kahyuM, .. potA sahita bene sAthe cAlavuM kahyuM. [97-98] gaNAvacchedakane potA sahita be jaNAne zIyALe unALe vicaravuM na kalpa - -potA sahita traNane kahyuM. _ [9-100]AcArya-upAdhyAyane potA sahita be ne vaSavAsa- comAsuM rahevuM na kahyuM, --traNane kahyuM. [101-102]gaNAvacchedakane potA sahita traNane vaSavAsa-comAsuM rahevuM na kalpa . cArane kahyuM. [103-104] te gAma, nagara, nigama, rAjadhAnI, kheDA, kasabo, maMDapa, pATaNa, droNamukha, Azrama, saMvAha, sannivezane vize ghaNA AcArya, upAdhyAya potA sAthe be, ghaNA gaNAvacchedakane potA sAthe traNa ne paraspara zIyALe unALe vicaravuM kalpa . ane ghaNAM AcAryaupAdhyAyane potA sAthe traNa ane ghaNAM gaNAvacchedakane potA sAthe cArane anyonya nizrAe varSovAsa- comAsuM rahevuM kalo. [105-106eka gAmathI bIje gAma vivaratA. .. ke comAsuM rahelA sAdhu je AcArya-Adine AgaLa karI vicaratA hoya te AcArya-Adi kadAcitu kALa kare to anya koIne aMgIkAra karI te padavIe sthApI vicAravuM kahyuM. jo koIne kalpAka-vaDIla rUpe sthApavA yogya na hoya ane pote AcAraprakalpa-nisIha bhaNela na hoya to teNe eka rAtrInI pratijJA aMgIkAra karavI, je je dizAmAM bIjA sAdharmiko-eka mAMDalI vALA sAdhuo vicaratA hoya te dizA grahaNa karavI. jo ke tene vihAra nimitte tyAM rahevuM na kahyuM paNa rogAdi kAraNe tyAM vasavuM kahyuM, tyAra pachI koI sAdhu ema kahe ke he Arya ! eka ke be rAtrI ahIM raho, to eka be rAtrI tyAM rahe jo tenA karatA vadhAre rahe to tene teTalI rAtrInuM cheda ke tapa prAyazcit Ave. [107-108]AcArya upAdhyAya roga utpanna thAya tyAre, .. ke vezamUkIne jAya tyAre bIjAne ema kahe ke he Arya ! huM kALa karuM tyAre Ane AcArya padavI Apajo. te jo AcArya padavI ApavA yogya hoya to tene padavI ApavI. yogya na hoya to na ApavI. jo koI bIjA te padavI ApavA yogya hoya to tene ApavI, jo koI te padavI mATe yogya na hoya to prathama kahayuM tene ja padavI ApavI. padavI ApyA pachI bIjA koI sAdhu ema kahe ke he Aya! tArI A padavI doSa yukta che. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 vavahAra -4/109 mATe mUkI do. ema kahevAthI te sAdhu padavI mUkI de to tene dIkSAno cheda ke tapanuM prAyazcitu na Ave. jo padavI mUkavA yogya ne padavI mUkavA pravarte nahIM to te sarvene tathA padavIgharane dIkSAno cheda ke parihAratapa prAyazcituM Ave. [100-110AcArya-upAdhyAya je navadIkSita chedopasthApanIya (vaDIdIkSA yogya thayo che ema jANavA chatAM..ke vismaraNa thavAthI tenA vaDIla cAra ke pAMca rAtri uparAMta te nava dIkSitane upasthApanA na kare to AcArya-Adine prAyazcituM Ave. jo tenI sAthe pitA-Adi koI vaDIle dIkSA lIdhI hoya ane pAMca-dasa ke paMdara rAtrI pachI baMnene sAthe upasthApana kare to koI cheda ke parihAra prAyazcitu na Ave. paNa jo vaDerAne upasthApanA na karavAnI hoya chatAM paNa navadIkSitane upasthApanA na kare to jeTalA divasa upasthApanA na kare teTalA divasanuM cheda ke parihAra tapa prAyazcit Ave. f111 AcArya-upAdhyAya saMbhALe athavA bhUlI jAya ke nava-dIkSita sAdhune niyata samaya karatAM) paNa dazarAtri javA chatAM upasthApanA (vaDIdIkSA) thaI nathI. niyata sUtrArtha prApta te sAdhunA koI vaDerA hoya ane tene vaDIla rAkhavA te bhaNe nahIM tyAM sudhI sAdhune upasthApanA na kare to koI ja prAyazcitu na Ave paNa jo tevA koI kAraNa vinA ja upasthApanA na kare to tema karanAra AcArya-Adine eka varSa sudhI AcArya padavI ApavI na kalpe. 112]je sAdhu gacchane choDIne jJAnAdi nimitte anya gaccha svIkArIne vicare tyAre koI sAdharmika sAdhu dekhIne pUche ke he Arya ! kayA gacchane aMgIkAra karIne vicaro cho ? tyAre te gacchanA sarva ratnAdi sAdhu nA nAma Ape. jo ratnAdhika pUche ke konI nizrAe vicaro cho ? to te sarve bahuzrutanA nAma Ape ane kahe ke jema vaLI te bhagavaMta kaheze tema tenI AjJA pramANe rahIzuM. [113]ghaNA sAdhamiko-eka mAMDalIvALA sAdhu ekaThA vicaravA Icche to virane pUchyA sivAya tema vicaravuM ke rahevuM na kalpa. sthavirane pUche tyAre paNa jo te AjJA Ape to ekaThA vicaravuM rahevuM kahyuM, je AjJA na Ape to na kalpe. jo AjJA sivAya vicare to jeTalA divasa AjJA vinA vicare teTalA divasanuM cheda ke parihAra tapa prAyazcitu Ave. [114]AjJA vinA cAlavA mATe pravartela sAdhu cAra-pAMca rAtrI vicArIne ' virarna jueM tyAre temanI AjJA vinA je vicaraNe karyuM tenI AlocanA kare, pratikramaNa kare, pUrvanI AjJA laIne rahe paNa hAthanI rekhA sukAya teTalo kALa paNa AjJA vinA rahe nahIM. [115]koI sAdhu AjJA vinA anya gacchamAM javA pravarte, cAra ke pAMca rAtri uparAMta AjJA vinA rahe pachI sthavirane dekhIne pharI Alove, pharI pratikramaNa kare, AjJA vinA jeTalA divasa raDyA teTalA divasanuM chedake parihAra tapa prAyazcit Ave sAdhunA saMyama bhAvane TakAvavA bIjIvAra sthaviranI AjJA mAMgIne rahe. te sAdhune ema kahevuM kahyuM ke he bhagavaMtu ! mane bIjA gacchamAM rahevAnI AjJA Apo to rahuM. AjJAvinA to bIjA gacchamAM hAthanI rekhA sukAya teTalo kALa paNa rahevuM na kalpa Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udesI-4, sUtra-116 171 AjJA pachI ja te kAyAthI sparzanA kare athatu pravRtti kare. [11] anya gacchamAM jvA pravRtta thaI nivarsela sAdhu cAra ke pAMca rAtri AjJA vinA rahaDyA pachI sthavirane dekhIne satyapaNe AlocanA-pratikramaNa kare AjJA laIne pUrvanI AjJAne vize rahe paNa AjJA vinA to kSaNavAra paNa na rahe. [117]AjJA vinA cAlavA thI nivRtta thayela sAdhu cAra ke pAMca rAtrI bIjA gacchamAM rahe pachI sthavirane joIne te pharI pharI AlocanA kare-pratikramaNa kare- jeTalI rAtri AjJAvinA rahaDyA teTalI rAtrino cheda ke parihAra tapa prAyazcit sthavira tene Ape. sAdhu saMyama nA bhAve bIjI vakhata sthaviranI AjJA laI anya gacchamAM rahe A vagere pUrvavat . [118-119]be sAdharmika sAdhu ekaThA thaIne vicare. temAM eka ziSya che ane eka ratnAdhika che. ziSyane bhaNelA sAdhuno parivAra moTo che, ratnAdhikane teno parivAra thoDo che. te ziSya ratnAdhika pAse AvI temane bhikSA lAvI Ape ane vinapAdika sarva kArya kare, . have jo ratnAdhika no parivAra moTo hoya ane ziSyano nAno hoya to ratnAdhika IcchA thAya to ziSyane aMgIkAra kare, IcchA na thAyato aMgIkAra na kare, IcchA thAya to AhAra-pANI ApI vaiyAvacca kare, IcchA na thAya to na kare. [120-122] be sAdhu, . gaNAvacchedaka, . AcArya ke upAdhyAya moTAne paraspara vaMdana-Adi karyA vinA rahevuM na kahyuM paNa anyonya eka-ekane moTApaNe svIkAra karIne vicaravuM kahyuM. [123-126]ghaNAM sAdhuo, -- gaNAvacchedaka, - - AcArya, -- ke A sarve ekaThA thaIne vicare temaNe anyonya eka ekane vaDIla karyA vinA vicaravuM na kalpe. paNa nAnAe moTAne vaDIla tarIke sthApI-vaMdanAdi karI vicaravuM kahyuM. tema huM (tamane) kahuM chuM cothA uddesAnI muni dIparatnasAgare karela gurjarachAyA pUrNa thaI. (udyo -5) [127-128]pravatinI sAthvI ne ziyALe-unALe potA sahita be sAdhvIne vicaravuM na kalpe. -- traNa hoyato kahyuM. [129-130) gaNAvacchedaNI sAdhvI ne ziyALe- unALe potA sahita traNane vicaravuM na kalpa, - -cAra ne kahyuM [131-134]varSAvAsa atha8i comAsuM rahevuM potAsahita pravartinI ne traNa sAdhvIne ane, -- gaNAvacchedaNI sAthvI ne cAra sAdhvIne na kalpe. -- paNa kula cAra sAdhvI hoya to pravartinI ne ane pAMca sAdhvI hoya to gaNAvacchedaNIne kahyuM. [135-136]te gAma yAvata saMnivezane vize ghaNI pravatinI ne potA sahita traNane, - -ghaNA gaNAvacchedaNIne potAsahita cArane zIyALo-unALo anyonya eka eka nI nizrAe vicaravuM kahyuM,-- vaSavAsa rahevuM hoya to ghaNA pravartinI hoya to potA sahita cArane ane ghaNAM gaNAvacchedaNI hoya to pAMcane anyonya nizrAe rahevuM kahyuM. [133-138]eka gAmathI bIje gAma vicaratA. - - ke vaSavAsa rahelA Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 vavahAra - pa/138 sAdhvI jemane AgaLa karIne vicAratA hoya te moTA sAdhvI kadAca kALa kare to te samudAyamAM rahelA bIjA koI yogya sAdhvIne vaDIla sthApI tenI AjJAmAM rahe, je vaDIla tarIke tevA koI yogya na jaNAya ane anya sAdhvI AcAra-aikalpa thI ajJAna hoya to eka rAtrIno abhigraha laI, je-je dizAmAM temanI mAMDalInI anya sAdhvI hoya tyAM javuM kalo jo ke tyAM vihAra nimitte rahevuM na kahyuM paNa rogAdi kAraNe rahevuM kahyuM. kAraNa puruM thaye jo koI bIjA sAdhvI kahe ke he Aya ! eka ke be rAtrI ahIM raho to rahevuM kahyuM, te uparAMta jeTalI rAtrI rahe teTaluM cheda ke parivAra tapa prAyazcitu Ave. [139-140]pravartinI sAdhvI roga Adi kAraNe,. ke mohanA udaye cAritra choDI (maithunAtha) dezAntara jAya tyAre anyane ema kahe ke huM kALa kare tyAre, " ke mArA pachI mArI padavI amuka sAdhvIne Apajo. jo tenI yogyatA lAge to padavI Ape, yogya na lAge to padavI na ApavI. te TukaDImAM anya koI yogya jaNAya to tene padavI Ape, jo koI yogya na lAge to pUrve kahayuM hoya tene padavI Ape. tema karyA pachI koI sAdhvI ema kahe ke he Aya! tamArI A padavI doSayukta che mATe tene mUkI do tyAre te sAdhvI jo padavI mUkI de to tene cheda ke tapanuM prAyazcitu na Ave. jo teno pakSa laI koI sAdhamika sAdhvI tene padavI mUkAvA pravRtta na thAya to jeTalA divasa tenI padavI rahe teTalA divasanuM sarvene cheda athavA tapa prAyazcit Ave. [141-142]dIkSAne AzrIne navA ke taruNa sAdhu, - - ke sAdhvI hoya tene AcAraprakalpa-nisIha adhyayana bhUlI jAya to tene pUchavuM ke he Arya! (Aya?) zA kAraNe tame AcAra prakalpa adhyayana bhUlI gayA. roga thI ke pramAdathI ? jo te ema kahe ke rogathI nahIM paNa pramAdathI bhUlI gayA to tene jAvajIva mATe padavI ApavI nahIM jo te ema kahe ke rogathI bhUlAI gayuM-pramAdathI nahIM to pharI pATha Apavo ane padavI paNa ApavI kahyuM paNa je te bhaNIza ema kahaDyA pachI bhaNe nahIM ke pUrvenuM saMbhAre nahIM to tene padavI Apavo na kalpe. [143-14sthivira sAdhu UMmara thavAthI AcAra prakalpa adhyayana bhUlI jAya tyAre jo te pharI adhyayana saMbhAre to tene AcArya Adi cha padavI ApavI ke dhAravI kahyuM. jo te na saMbhAre to padavI ApavI-dhAravI na kahyuM, - - te sthavira jo baLa hoya to beThAbeThA AcAraprakalpa saMbhAre ane zakti na hoya to sUtA sUtA ke " Teke besIne paNa saMbhAre. [145-14] je sAdhu sAdhvI sAMbhogika hoya (gocarI-zadhyAdi upadhi paraspara levA-devAnI chUTa hoya tevA eka mAMDalI vALA te sAMbhogika kahevAya.) temane kaMI doSa lAge to anyonya AlocanA karavI kahyuM jo tyAM koI yogya AlocanA dAtA hoya to tenI pAse AlocanA karavI kahyuM. ane jo tyAM koI yogya na hoyato paraspara samIpe AlocanA karavI kahyuM, - - paNa te sAMbhogika sAdhu AlocanA karyA bAda eka bIjAnI vaiyAvacca karavI na kalpe. jo tyAM koI bIjo sAdhu hoya to tenI pAse vaiyAvacca karAve. jo na hoya to rogAdika kAraNe paraspara vaiyAvacca karAve. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezo-5, sUtra-147 173 [147sAdhu ke sAdhvIne rAtre athavA saMdhyA veLA lAMbo sarpa karaDe tyAre sAdhu strI pAse ke sAdhu-puruSa pAse auSadha karAve evuM apavAda mArge sthavira kalpIne kahyuM. Avo apavAda sevanAra sthavira kalpI ne parihAra tapa prAyazcituM paNa na Ave. A sthavira kalpano AcAra kaDyo. jinakalpIne A rIte apavAda mArganuM sevana na ko e AcAra jinakalpIno kaDyo. pAMcamA udesAnI munidIparatna sAgare karela gurjara chAyA pUrNa thaI (uddesA-) [148] je koI sAdhu-sAdhvI potAnA sagAne ghera javA Icche to sthavirane pUchyA sivAya javuM na kalpa, pUchayA pachI paNa jo sthavira AjJA Ape to kahyuM ane AjJA na Ape to na kalpe. jo AjJA vinA jAya to keTalA divasa rahe teTaluM cheda ke tapa prAyazcit Ave. alpasUtrI ke Agama nA alpajJAtAne ekalAne potAnA sagAne tyAM javuM na kahyuM. bIjA bahuzruta ke ghaNA AgamanA jJAtAnI sAthe sagAne ghera javuM kahyuM. tyAM gayA pachI pahelA bhAta thayA hoya paNa dALa na thaI hoya to bhAta levA kahyuM paNa dALa levI na kalpe. pahelA dALa thaI hoya ane gayA pachI bhAta, thAya to dALa levI kalpa. paNa bhAta levA na kalpe baMne pahelethI utaryA hoya to baMne levA kalyuM ane ekapaNa vastu na thaI hoya to kazuM levuM na kalpe. arthAt sAdhunA gayA pahelAM je kaMI taiyAra hoya te badhuM kahyuM ane gayA pachI taiyAra thAya tevo koIpaNa AhAra na kalpe. [149]AcArya upAdhyAya nA gaNanA vize pAMca atizaya kahayA che. upAzrayamAM pagane ghasI ghasI ne puMje athavA vizeSa pramArje to jinAjJAnuM ullaMghana karatA nathI upAzrayamAM maLa-mUtrano tyAga kare, zuddhi kare, vaiyAvacca karavAnuM sAmarthya hoya to IcchA hoya to vaiyAvacca kare, IcchA na hoya to vaiyAvacca na kare, upAzrayamAM eka-be rAtri vAsa kare ke upAzrayanI bahAra eka-be rAtri vAsa kare to jinAjJAnuM ullaMghana thatuM nathI. [15] gaNAvacchedakanA gaNane vize be atizaya kaDyA che. gaNAvacchedaka upAzrayamAM ke upAzraya bahAra eka ke be rAtrI vase to jinAjJA ullaMghana thatuM nathI. [151]te gAma-nagara-rAjadhAnI.... yAvatu saMniveza ne vize, eka ja AMgaNa eka ja daravAjo-praveza nigamanano eka ja mArga hoya tyAM ghaNAM agitArtha sAdhune (zrutanA ajJAnane) ekaThAM thaI rahevuM na kalpe. jo tyAM AcAra prakalpa nA jJAta sAdhu hoya to rahevuM ko paNa jo na hoya to tyAM jeTalA divasa rahe teTalA divasanuM tapa ke cheda prAyazcit Ave. [15]te gAyAvatsaM nivezane vize judI judI vADa hoya, daravAjA tathA javA AvavAnA mArga paNa judA judA hoya tyAM ghaNA agItArtha sAdhune tathA zruta ajJAnI ne ekaThA thaIne raheluM na kalpa. jo tyAM koI eka AcAra prakalpanisIha AdinA jANakAra hoya to tenI sAthe traNa rAtrimAM AvIne sAthe rahevuM Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 vavahAra - 6/152 kahyuM. tema karatAM koI cheda ke parihAra tapa prAyazcitu na Ave. paNa jo AcAra prakalpadhara koI sAdhu tyAM na hoya to je sAdhu traNa rAtri tyAM vase to te badhAMne jeTalA divasa rahe teTalA divasanuM tapa ke cheda prAyazcita Ave. [1pa3-154]te gAma...yAvatu ...aMnivezane vize ghaNI vADo-daravAjo-javA AvavAnA mArgo hoya tyAM bahuzruta ke ghaNA AgamanA jJAtAne ekalA raheluM na kalpa jo temane na kalpa no alpazrutaghara ke alpa AgamajJAtAne to kahyuM ja kaI rIte? arthAt na kahyuM, - . paNa eka ja vADa- eka daravAjo- javA AvavA no eka ja mArga hoya tyAM bahu zruta- AgamajJAtA sAdhu ekAkIpaNe rahevuM kahyuM. tyAM ubhayakALa zramaNa bhAvamAM jAgato rahI apramAdI thaI sAvadhAna paNe vicare. [15] je jagyAe ghaNAM strI-puruSa mohanA udaye maithuna karma prAraMbha karatA hoya te joIne zramaNa- bIjA koI acita chidramAM zukra mugala kADhe ke hastakarma bhAve sevana kare to eka mAsanuM garu prAyazcit Ave, - - paNa jo hastakarmane badale maithuna bhAvathI sevana kare to gara caumAsI prAyazcit Ave [156-159]sAdhu ke sAdhvIne, bIjA gaNathI Avela, ..svagaNamAM rahelA sAdhvI ke je khaMDita zabala-bhedAyela ke saMkilaSTa AcAra vALA che. vaLI je sAdhvIe te pApasthAnanI AlocanA- pratikramaNa- niMdA-gaha-nirmaLatA-vizuddhi karI nathI. nahIM ja karavA mATe tatpara banela nathI. doSAnusAra yathAyogya prAyazcituM karela nathI. tevA sAdhvI ne sAtA pUchavI, saMvAsa karavo, sUtrAdi vAMcanA devI, eka mAMDale bhojana levuM, thoDAkALe ke jAvajIvanI padavI ApavI ke dhAravI na kalpa, . . paNa je te pApasthAnakanI AlocanA, pratikramaNa Adi karI pharI te pApa sevana na karavA tatpara bane, ucita prAyazcit grahaNa kare to tene eka maMDalI e sthApavA yAvatuM padavI devI kalpa. chaThThA uddesAnI munidIparatnasAgare karela gurjara chAyA pUrNa (uso- 7) [160-162]je sAdhu-sAdhvIo sAMbhogika che athatui eka samAcArI vALA che. tyAM sAdhu ne pUchayA sivAya sAdhvIe khaMDita sabala- bhedAyela ke saMkUilaSTa AcAravALA koI anyagaNanA sAdhvIne tenA pApasthAnaka nI AlocanA prati- kramaNa, " prAyazcitAdi karyA sivAya teonI zAtA pUchavI, vAMcanA devI, eka mAMDalIyA sAthe bhojana karavuM, sAthe vasavuM, thoDA kAla ke kAyama mATe koI padavI devI Adi kazuM na kahyuM, .. paNa je teNI AlocanA Adi sarve kare to gurunI AjJA pachI tenI sAtA pUchavI ... yAvatuM .. padavI ApavI ke dhAravI kahyuM, .... A prakAranA sAdhvI ne paNa jo te sAdhvIne sAthe rAkhavA sva samudAyanA sAdhvI na Icche to tenA gacchamAM pAchuM javuM. [13]je koI sAdhu sAdhvI samAna sAmAcArIvALA che te paikInA koI sAdhune ne parokSa rIte ke bIjA sthAnake pratyakSa jaNAvyA sivAya visaMbhogI athatu mAMDalI bahAra karavA na kahyuM. te ja sthAnake pratyakSa rIte tenI sanmukha kahIne Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 uddezo-7, sUtra-13 visaMbhogI karavA kahyuM. sanmukha hoya tyAre kahe ke he Arya! A amuka kAraNa thI have tamArI sAthe sAMbhogika vyavahAra nahIM karuM. ema kahI visaMbhoga karavo. jo te potAnA kAryano pazcAtApa kare to tene visaMbhogI karavo na kalpe. paNa jo pazcAtApa na kare to tene moDhA moDha kahIne visaMbhogI kare. [164]je koI sAdhu-sAdhvI samAnasamAcArIvALA che te paikInA koI sAdhvIne bIjA sAdhvIe pratyakSa saMbhogIpaNAmAMthI visaMbhogI paNuM eTale ke mAMDalI vyavahAra baMdha karavo na kalpe. parokSa rIte anya dvArA kahevaDAvI visaMbhogI paNuM karavuM kahyuM. potAnA AcArya- upAdhyAyane ema kahe ke amuka kAraNe amuka sAdhvI sAthe mAMDalI vyavahAra baMdha karela che. have jo te sAdhvI pazcAtApa kare to * jaNAvI vyavahAra baMdha-karavo na kalpe. jo te pazcAtApa na kare to visaMbhogI karavuM kalpa [165-168]sAdhue sAdhvIne ke, . sAdhvIe sAdhune potAnA arthe dikSA devI, muMDa karavA, AcAra zIkhavavo, zISyatva ApavuM, upasthApana karavuM, sAthe rahevuM, AhAra karavo ke thoDA divasa athavA kAyama mATe padavI ApavI na kahyuM .. bIjAnA arthe dIkSA ApavI vagere sarve kAryo karavA kahyuM. [169-170]sAdhvI ne vikaTa dizAmAM vihAra karavo ke dhAravo na kalpe, . sAdhu ne kahyuM. [ 171-172] sAdhune vikaTa dezane vize kaThora vacanAdinuM prAyazcit laI tyAM beThA khamAvavuM na kalpa. . . sAdhvIne kahyuM. [173-174]sAdhu-sAdhvIne vikAle svAdhyAya karavo na kalpe, .. jo sAdhunI nizrA-AjJA hoya to sAdhvIne vikAle paNa svAdhyAya karavA kahyuM. [175-176]sAdhu-sAdhvIne asajhAyamAM svAdhyAya karavo na kalpe. - - sajjhAye (-svAdhyAyakALa) svAdhyAya karavA kahyuM. [177sAdhu-sAdhvIne potAnI zArIrika asajhAya mAM sajjhAya karavI na kalpa anyonya vAMcanA devI kahyuM. [178-179]traNa varSanA dIkSApayi vALA sAdhune 30 varSanA dIkSAvALA sAdhvIne upAdhyAya rUpe svIkAravA kahyuM, .. pAMca varSanA paryAyavALA sAdhune 60 varSanA paryAyavALA sAdhvIne upAdhyAya rUpe svIkAravA kalpe. [18]eka gAmathI bIje gAma vihAra karatA sAdhu-sAdhvI kadAcIt kALa kare, tenA zarIrane koI eka sAdharmika-sAdhu jue to te sAdhu te mRtakane vastrAdi vaDe DhAMkIne ekAMta, acitta, nidoMSa caMDIla bhUmine joI- pUjIne pAThavavuM kahyuM jo tyAM koI upakaraNa Adi hoya to te AgAra sahita grahaNa kare bIjI vakhata AjJA laIne te uparakaraNa rAkhavA ke tyAga karavAnuM kahyuM. [181-182]sajjAtara upAzraya bhADe Ape ke vece paNa lenArane kahe ke A jagyAmAM amuka sthAne nirjhantha sAdhu vase che. te sivAyanI jagyA bhADe ke vecANa ApIzuM to te sAtaranA AhAra-pANI vahoravA na kalpe jo ApanAre kaMI na kaDyuM hoya paNa lenAra ema kahe ke ATalI jagyAmAM sAdhu bhale vicare to lenAranA AhAra-pANI na kalpe jo denAra-lenAra baMne kahe to baMnenA AhAra-pANI na kalpa. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 vavahAra - 7/183 [183] jo koI vidhavA pItAne ghera rahetI hoya ane tenI AjJA levAno prasaMga Ave to tenA pItA-putra ke bhAI ema baMnenI AjJA laI avagraha mAMgavo. [18] paMthane vize athatuM rastAmAM paNa avagrahanI anujJA levI. jemake vRkSa AdinI, ke tyAM pUrve rahela musApharanI. 185-186]rAjA mRtyu pAme tyAre rAjamAM pheraphAra thayo che. ema jANe. paNa prathamanA rAjAnI sthitI-prabhAva tuTyA na hoya, bhAI-bhAga vaheMcAyo na hoya, anya vaMzanA rAjA viccheda na pAmyA hoya, bIjA rAjAe hajI te dezanuM rAja grahaNa karyuM na hoya tyAM sudhI pUrvanI anujJA mujaba rahevuM kahyuM, . paNa jo pUrvanA rAjAno prabhAva tuTI gayo hoya, bhAga vaheMcaNI, rAjA viccheda, anya dvArA grahaNa Adi thaI gayA hoyato pharIthI navA rAjAnI AjJA mAMgIne raheluM kalpe. - e pramANe huM (temane) kahuM chuM. sAtamA uddesAnI muni dIparatna sAgare karela gurjara chAyA pUrNa thaI. (udde so-8) 187Ije gharane vize vaSaviAsa rahyA. te gharamAM, bahAranA pradezamAM ke dUra aMtare je je zayA-saMthAro maLela hoya te- te mArA che ema ziSya kahe paNa jo sthavira AjJA Ape to levA kahyuM, jo AjJA na Ape to levA na ka. e rIte AjJA maLe to ja rAtridivasa te zayyA-saMthAro levo kalpa. [188-189] te sAdhu halakA zayyA saMthArAnI gaveSaNA kare, je-te eka hAthe upADIne eka-be ke traNa divasanA mArge laI javA samartha hoya evo halako saMthAro zIyALA-unALA mATe meLave, .. e ja rIte vartavAsa mATe meLave. [10] te sAdhu halakA vajananA zayyA-saMthArAnI gaveSaNA kare, je-te eka hAthe upADIne eka-be traNa-cAra-pAMca divasanA eTalA dUranA rastAne mATe upADavA samartha hoya jethI te zA-saMthAro mAre vadhatI varSARtumAM kAma Ave. [191je sthavira sthiravAsa rahe tene dAMDo, pAtrA, mAthuM DhAMkavAnuM vastra, pAtraka, lAkaDI, vastra, carmakhaMDa, rAkhavA kahyuM. jo sthavira ekalA hoya tyAre A sarve upakaraNa kayAMya rAkhIne gRhastha ne ghera AhAra grahaNa mATe nIkaLe ke praveze. tyAra pachI pAchA phare tyAre jene tyAM upakaraNa mUkelA hoya tenI bIjI vakhata AjJA laIne te upakaraNa bhogave che tyAga kare. | [192-194]sAdhu-sAdhvIne pADihArika-pAchA devA yogya ke zayyAtaranI pAsenA zayyA-saMthAro punayAcI anujJA lIdhA sivAya bahAra javuM na kahyuM, . AjJA laIne javuM kahyuM. [195-197sAdhu-sAdhvIne pADihArika ke zayyAtara nI pAsenA zAsaMthAro prathama lIdhela te pAcho temane soMpIne bIjI vakhata temanI AjJA sivAya rAkhavo na kahyuM. AjJA laIne rAkhavo kalpe .. ke pahelAM grahaNa karI pachI AjJA levI paNa na kalpe. . pUrva AjJA laI pachI je grahaNa kairavuM kahyuM. jo ema jANe ke ahIM kharekhara prAtihArika zayyA-saMthAro sulabha nathI. to pahelethI ja grahaNa karI le pachI Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B 177 uddeso-8,sUtra-192 AjJA mAMge tyAre kadAca pADihArika sAthe ziSyane bolAcAlI thAya to sthavira tene roke ane kahe ke tame kopa na karo. tame emanI vasti grahI rahyA cho. kaThora vacana paNa bolo cho ema baMne karavuM yogya nathI. e rIte mISTa vacanathI baMnene zAMta kare. [192-200]sAdhu gRhasthane ghera AhAra mATe jAya, .. ke bahAra sthaMDIla ke svAdhyAyabhUmi mAM jAya, ke eka gAmathI bIje gAma vicaratA hoya tyAM alpa paNa koI upakaraNa paDI jAya. tene koI sAdharmika sAdhu jue, gRhastha thakI te vastu grahaNa karavI kalpe. te vastu laI te sAdharmika paraspara sAdhune ema kahe ke he Arya ! A upakaraNa konuM che te tame jANo cho ? sAdhu kahe ke hA jANuM chuM te mAruM upakaraNa che. to tene Ape. jo ema kahe ke ame jANatA nathI to lAvanAra sAdhu pote na bhogave- na bIjAne Ape paNa ekAMta-nirdoSa-thaMDIla bhUmimAM paraThavI de. [201]sAdhu-sAdhvIne vadhArAnA pAtra paraspara mATe dhA2vA ke grahaNa karavA kalpe. jo te pAtra huM amuka ApIza, huM pote ja rAkhIza ke bIjA koIpaNa ne ApazuM to jene mATe te lIdhela hoya tene pUchyA ke nimaMtrIta karyA sivAya paraspara devA na kalpe, paNa jene mATe lIdhA che tene pUchIne, nimaMtrIta karIne ApavA kalpe [202]kukaDInA IMDA pramANa evA ATha koLIyA eTale ke ATha kavala AhAra je kare te sAdhune alpa-AhArI kahyA. bAra kavala AhArI sAdhu apAI uNodarI kare che, soLa kevala AhArI ne ardha uNodarI, covIsa kavala AhArIne pA uNodarI, 31 kavala AhArIne kiMcit uNodarI, 32 kavara AhArIne pramANa prApta AhArI kahayA e rIte ekAda kavala paNa ocho AhAra karanArane prakAma bhojI na kahyA paNa uNodarI kahI. AThamA uddesAnI muni dIparatna sAgare karela gurjarachAyA pUrNa thaI. (uddeso - 9 [203-306]sAgArika- zayyAtarane tyAM koI mahemAna gharamAM jamatohoya, ke bahAra jamato hoya tenA mATe AhAra-pANI karyA hoya, te AhAra zayyAtara tene Ape, pADihArika-pAchA ApavAnI zarate vadhela AhAra te vyakti zayyAtarane Ape to temAMthI sAdhune apAyela AhAra sAdhue levo na kalpe, paNa jo te AhAra apAhiArika hoya to sAdhu-sAdhvIne levo kalpe. [207-210]sAgArika-zayyAtaranA dAsa, nokara, cAkara, sevaka Adi koIpaNa gharamAM ke, ..ghara bahAra jamatAM hoya temane mATe banAvela AhAra jamatA vadhe ane te nokara vagere pAcho levAnI buddhie zayyAtarane Ape to tevo AhAra zayyAtara Ape tyAre sAdhu-sAdhvIne levo na kalpe, pAcho levAnI buddhi rahita arthAt aprAtihArika hoya to kalpe. .. .. [211-214]zayyAtaranA nAtIlA hoya, eka ja gharamAM, ke ghara bahAra.. eka ja, .. ke alaga culAnuM pANI vagere letA hoya paNa tenA AdhAre jIvatA hoya to temano dIdhelo AhAra sAdhune levo na kalpe. 12 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 vavahAra - 15 [215-218]zayyAtaranA nAtIlA hoya, daravAjo eka hoya, javA-AvavAno mArga eka hoya ghara judA hoya paNa gharamAM ke gharabahAra rAMdhavAnA mArga eka hoya. judA judA cUlA hoya. . ke eka ja hoya to paNa zayyAtaranA AhAra-pANI upara jenI AjIvikA cAlatI hoya, te AhAramAMthI sAdhune Ape to te AhAra levo na kalpe. [219-232] zayyAtaranI- 1- tela vecavAnI, . 2. goLa nI, .. 3 karIyANAnA, ..4 . kapaDAMnI, 5. sutaranI. .. - rU anekapAsanI, 7 gaMdhIyANAnI. ..(8mIThAInI dukAno che, temAM zayyAtarano bhAga che. te dukAne vecANa thAya che to temAMnI koIpaNa vastu Ape to te sAdhune levI na kahyuM, .. paNa jo A dukAnomAM zayyAtarano bhAga na hoya, te dukAne vecANa thatuM hoya temAMthI koI sAdhune Ape to levuM kalape. [233-236] bIjAnI ana-Adi rasoImAM zayyAtarano bhAga hoya, vakhAramAM paDelA AMbA mAM teno bhAga hoya to temAMthI apAyela AhAra Adi sAdhune na kahyuM, .. zayyAtarano bhAga na hoya to kahyuM. [237sAta divasanI sAta paDimA rUpa tapazcayanA 49 rAtri divasa thAya pahelA sAta divasa anna-pANInI eka datti- bIjA sAta divase be-be datti- yAvatu sAtamA sAta divase sAta-sAta datti gaNatA kula 196 datti thAya e tapa je rIte sUtramAM kahaThyo che, jevo mArga che, jevuM satya anuSThAna che. tevuM samyaka prakAre kAyA e sparza karavA dvArA, niraticAra, pAra pahoMcADela, kIrtana karela e rIte sAdhu AjJAne pALanAra hoya. [238-240] upara kahyuM te rIte ) ATha divasa nI ATha paDikArUpa tapa kahela che. pahelAM ATha divasa anna pANInI eka eka datI e rIte AThamI paDimAATha divasanI ATha dattI gaNanA kula 64 rAtri divase 288 dattIe. tapapUrNa thAya, .. e ja rIte nava divasanI nava paDimA - 81 rAtri divasa ane kula dattI 405, daza divasa nI daza paDimA- 100 divasa ane kula dattI-papa0 e rIte AThamI-navamI-dazamI pratimAnuM sUtra-kalpa-mArga- yathAtathyapaNe samyaka rIte kAyA dvArA sparza- pAlana-zuddhi-taraNakartana-AjJAthI anupAlana thAya che. [241]be pratimA kahI che te A pramANe- nAnI pezAba pratimA ane moTI pezAba pratimA. [24rI nAnI pezAba pratimA vahenAra sAdhune pahelA zarada kALe (mAgasara' mAse ) ane chellA uSNa kALe (aSADamAse) gAma bahAra .... yAvat ... sanniveza, vana, vanadurga, parvata, parvatadurgamAM A pratimA dhAraNa karavI kahyuM bhojana karIne pratimA grahaNa kare to 14 bhakta purI thAya eTale cha upavAsa pachI pAraNuM kare, jamyA vinA paDimA vahetA 16 bhakta eTale ke sAta upavAse purI thAya. A pratimA vahetA divase jeTalo pezAba Ave te divase pI jAya. rAtre Ave te na pIe. athatu jo te pezAba jIva-vIrya-cIkAza-2ja sahita hoya to paraThave ane jIva-vIrya-cIkAza ke raja rahita hoya to pIe. e rIte je-je pezAba thoDA ke vadhu pramANamAM Ave te pIe. A nAnI. pezAba pratimA kahI je sUtramAM kahayAnusAra ..yAvatu...pAlana karatA sAdhu vicare. [243]moTI pezAba pratimA (abhigraha) svIkAranAra sAdhune upara kahayA Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezo-9, satra-243 179 mujabanI vidhie pratimA vahana karavAnI hoya. taphAvata e ke bhojana karIne pratimA vaheto,7-upavAsa ane bhojana karyA sivAya 8- upavAsa bAkI sarvavidhi nAnI pezAba pratimA mujaba jANavI. [244 anna pANInI datInI amuka saMkhyA lenAra sAdhane pAtra dhAraka gRhasthanA ghera AhAraarthe praveza bAda yAtrAmAM te gRhastha annanI jeTalI dattInI saMkhyA Ape teTalI datti kahevAya anna-pANI ApatA dhAra na tuTe te eka dattI te sAdhune koI dAtAra vAMsanI chAbaDIe, vastrathI, cAlaNIthI, pAtra upADI sAdhune UMcA hAthe Ape tyAre dhAra tuTe nahIM tyAM sudhI sarvene eka darI kahevAya. jo ghaNA jamanAra hoyato badhA potAno AhAra ekaTho karI Ape tyAre hAtha UMco karIne muke tyAM sudhI badhAMnI maLIne ekaja dattI jANavI. [24pIje sAdhue pANInI dattI no abhigraha karela che te gRhastha ne tyAM pANI levA jAya tyAre eka Ape jeTaluM pAtra UMcethI pANI ApavA upADela che teTalA sarvene dhAra na tuTe tyAM sudhI eka dattI kahevAya. (vagere sarve hakIkata uparokta sUtraH 244 nI AhAranI dattI mujaba jANavI.) [246-247abhigraha traNa prakAra kahaDyA dhoLuM anna levuM kASThapAtramAM sAmethI lAvIne Ape te bharaDelA hAthe ke vAsaNe Apeto je koI grahe, je koI Ape, je koI vastune mukhamAM muke te vastu ja levI. e bIjA prakAre traNa abhigraha [48]be prakAre (paNa) abhigraha kahayA che. (1) je hAthamAM le te vastu levI (2) je mukhamAM muke te vastu levI-e pramANe huM tamane) kahuM chuM. navamA udesAnI muni dIparatna sAgare karela gurjara chAyA pUrNa (udeso- 10) [249]be pratimA (abhigraha) kaDyA che. te A pramANe java madhya caMdrapratimA ane vaja madhya caMdra pratimA. javamadhya caMdra pratisAdhArI sAdhu eka mahinA sudhI kAyAnI mamatAno tyAga kare che. je koI deva-manuSya ke tiyaya saMbaMdhi anukULa ke pratikULa upasargo upaje jemAM vaMdana-namaskAra-satkAra-sanmAna-kalyANa-maMgala- devasadaza vagere anukuLa ane bIjA koI daMDa- asthi-jotara ke netaranA cAlavAthI kAyAne upasarga kare te pratikULa. e sarva upasarga upaje te samabhAve sahe, khame, titikSA kare, dInatA rahita khame. jva madhya caMdra pratisAdhArI sAdhune zukala pakSanI ekame eka datti ana-eka datti pANI levuM kahyuM. sarve be pagA-copagA je koI AhAranI IcchAvALA che temane AhAra maLI gayo hoya. ghaNAM tApasa-brAhmaNa-atithi-kapaNa-daridrI, yAcaka, bhIkSA laI gayA pachI nirdoSa AhAra grahaNa kare. te sAdhune jayAM ekalo jamanAra hoya tyAMthI AhAra levo ko, paNa be-traNa cAra-pAMcanA jamaNamAMthI levuM na kahyuM. traNa mAsathI vadhu garbhavALIne hAthe, bALakanA bhAgamAMthI ke bALaka vikhuTo pADe to na le. bALakane dudha pAtI strInA hAthe na le. gharamAM UMbarAnI aMdara ke bahAra baMne paga Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 vavahAra- 1o249 rAkhIne Ape to na le paNa eka paga uMbarAmAM ane eka paga UMbarA bahAra hoya ane Ape to levuM kahyuM. e rIte na Ape to levuM na kalpe. zukalapakSanI bIje athatu bIje divase annanI ane pANIne be dattI, trIje traNa dastI...e rIte...pUname athatui paMdarame divase anna-pANInI aMdara dattI grahaNa kare. pachI kRSNa pakSamAM ekame cauda dattI ananI, cauda datI pANInI, bIje tera dattI anna-teradattInI pANInIyAvatu ... caudaze eka dattI annanI ane eka datI pANInI levI kalpe. amAse te sAdhu AhAra na kare. e pramANe nizcayathI A java madhya pratimA kahI, te sUtra-kalpa-mArgamAM kahayA mujaba yathAta samyaka rIte kAyA thakI sparzI, pAlana karI, zodhI, pAra karI, kirtana karI AjJAnusAra pAlana karavI. [250|vaja madhya caMdra pratimA (arthAtu abhigraha vizeSa) dhAraNa karanArane kAyAnI mamatA no tyAga, upasarga sahevA Adi sarve uparokta sUtraH 249 mAM kahyA mujaba jANavuM. vizeSatA e ke A pratimAno AraMbha kaSNa pakSathI thAya che. ekame paMdara dattI annanI ane paMdara dattI pANInI laI tapano AraMbha thAya....yAvatu... amAsa sudhI eka eka dattI ghaTatA amAse phakata eka dattI anna ane eka dattI pANInI le. pachI zukala pakSamAM kramazaH eka-eka dattI anna ane pANInI vadhatI jAya. zukala ekame bedarI ana ane be dattI pANInI levI kahyuM...yAvatucaudase paMdara dattI anna ane paMdara dattI pANInI le ane pUname upavAsa kare. [251] vyavahAra pAMca prakAre kaDyA che. te A pramANe-Agama, zrata, AjJA dhAraNA ane jIta. jyAM Agama vyavahArI eTale ke kevalI ke pUrvadhara hoya tyAM Agama vyavahAra sthApavo. jyAM Agama vyavahArI na hoya tyAM sUtra (AyAro vagere) vyavahAra sthApavojyAM sUtra jJAtA paNa na hoya tyAM AjJA vyavahAra sthApavo, jyAM AjJA vyavahArI na hoya tyAM dhAraNA vyavahAra sthApavo, ane dhAraNA vyavahArI paNa na hoya tyAM jIta eTale ke paraMparAthI Avato vyavahAra sthApavo. A pAMca vyavahAra karIne vyavahAra sthApe te A pramANe-Agama, sUtra, AjJA, dhAraNA ane jIta, jema jema jyAM Agama-sUtra-AjJA-dhAraNA-jIta tema tema te te vyavahAre sthApe he bhagavaMta ! ema kema kahyuM ? Agama baLayukta sAdhune e pUrvokta pAMca vyavahArane je vakhate je kyAM ucita hoya te tyAM nizrA rahita upadeza ane vyavahAra ne rAkhatA te sAdhu AjJAnA ArAdhaka thAya che. [2pa2-259]cAra jAtanA puruSonA (alaga alaga bheda che te) kahe che. (1)upakAra kare paNa mAna na kare, mAna kare paNa upakAra na kare, baMne kare, bemAMthI eke na kare, - (2) samudAyanuM kArya kare paNa mAna na kare, mAna kare paNa samudAyanuM kArya na kare, baMne kare, bemAMthI eke na kare, - (3) samudAya mATe saMgraha kare paNa mAna na kare, mAna kare paNa samudAya mATe saMgraha na kare, baMne kare, bemAMthI eke na kare, (4) gaNanI zobhA kare paNa mAna na kare, mAna kare paNa gaNanI zobhA na kare, baMne kare, bemAMthI eke na kare. .. (pa) gaNa Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezo-10,sUtra-259 181 zuddhi kare paNa mAna na kare, mAna kare paNa gaNanI zuddhi na kare, baMne kare, bemAMthI eke na kare; .. (6) rUpa tyAge paNa dharma na tyAge, dharma choDe paNa rUpa na choDe, baMne choDe, bemAMthI kazuM na choDe, .. (7) dharma choDe paNa gaNa mayadA na choDe, gaNa mayadA choDe paNa dharma na choDe, baMne choDe, be mAMthI eke na choDe... (8) priyadharmI hoya paNa daDha dharmI na hoya, daDha dhama hoya paNa priya dharmI na hoya, baMne hoya, bemAMthI eke na hoya. * [260-21]cAra prakAre AcAryo kahayA - (1) pravajyA Arya paNa upasthApanA Arya nahIM, upasthApanA Arya paNa pravajyA Arya nahIM, baMne hoya, bemAMthI eke na hoya, ... (2) uddesAcA hoya paNa vAMcanAcArya na hoya, vAMcanAcArya hoya paNa uddesA cArya na hoya, baMne hoya, bemAMthI eke na hoya. [262-23]cAra aMtevAsI ziSyo kahayA che. (1) pravajyAziSya hoya paNa upasthApanA ziSya na hoya, upasthApanA ziSya hoya paNa pravajyA ziSya na hoya, baMne hoya, bemAMthI eke na hoya.. (2) uddezo karAve paNa vAMcanA na Ape, vAMcanA Ape paNa uddeso na karAve, baMne karAve, be mAMthI kazuM na karAve. [264]traNa sthavira bhUmi kahI che. vaya sthavira, zruta sthavira ane paryAya vira. 60 varSavALA te vaya sthavira, ThANa-samavAyanA dhAraka te zrutasthavira, vIsa varSano paryAya te paryAya sthavira. ripatraNa ziSyanI bhUmi kahI che. jaghanya te sAta rAtrinI, madhyamate cAra mAsanI ane utkRSTa te cha mAsanI. [266-267sAdhu-sAdhvIne laghu sAdhu ke sAdhvI jene AThavarSa thI kaMIka ochI UMmara che tenI upasthApanA ke sahabhojana karavuM na kalpa...AThavarSa thI kaMIka vadhu hoya to kahyuM. [268-29] sAdhu-sAdhvIne bALasAdhu ke bALa sAdhvI jene hajuM bagalamAM vALa ugyA nathI arthAt tevA nAnI vayanAne AcAsprakalpa nAmaka adhyayana bhaNAvavuM na kalpa bagalamAM vALa uge teTalI vaya thayA pachI kahyuM. [270-284]je sAdhuno dIkSA payaya traNa varSano thayo hoya tene AcAra prakalpa adhyayana bhaNAvavuM kahyuM. eja rIte cAra varSanA payaye-sUyagaDo,-pAMca varSa payei dasA-kappa-vavahAra,--ATha varSa payayei ThANa-samavAya,-daza varSa paryAye vivAha patnatti arthAt bhagavaI,-- 11 varSa payaye khUDiyAvimANapavibharI, mahalliyA vimANa pavibharI, aMgacUliyA, vangacUliyA, vivAhacUliyA,-bAra varSa payaye aruNovavAya, garulovavAya, dharaNovavAya, vesamaNovavAya, velaMdharo vavAya, tera varSa payaye uThThANasUya, samuThThANasUya, deviMdovavAya, nAgapariyAvaNiyA-cauda varSa payaraye AsivisabhAvanA,-aDhAra varSa payaye diThThIvisabhAvanA,-19 varSa payaye dijhivAya-e rIte vIsa varSa nA dIkSA payaya vALA sAdhune sarve sUtronuM adhyayanauso Adi karAvavuM kalpa. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 vavahAra - 10/285 [285] vaiyAvacca daza prakAre kahI che. te A pramANe-AcAryanI, upAdhyAyanI, sthaviranIziSyanI, rogInI, tapasvInI, sAdharmikanI, kuLanI, gaNanI, sAdhu saMghanI. (A AcArya-upAdhyAya..yAvat saMghanI vaiyAvacca karanAra sAdhu mahAnirjarA-mahAlAbha pAme. dazamA uddesAnI muni dIparatnasAgare karela gurjara chAyA pUrNa vavahAra-sUtra gurjarachAyA pUrNa trIjuM cheda sUtra gurjarachAyA pUrNa Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [183] namo namo nimmala daMsaNassa paMcama gaNadhara zrI sudhamasviAmine namaH :::// 37 dasA suyakhaMgha THS (cothuM chedasva-gurjara-chAyA) _ _ (dasA- 1 asamAdhisthAna) saMyamanA sAmAnya doSa ke aticArane ahIM "asamAdhi-sthAna' kahela che. jema zarIranI samAdhi- zAMti pUrNa avasthAmAM sAmAnya roga ke pIDA bAdhaka banatA hoya che. kAMTo lAgyo hoya ke dAMta-kAna-gaLAmAM koI duHkhAvo hoya ke zaradI jevo sAmAnya vyAdhi hoya to paNa zarIranI samAdhi-svasthatA rahetI nathI tema saMyama mAM nAnA ke alpa doSothI paNa svasthatA rahetI nathI. tethI A sthAnone asamAdhi sthAno kahayA che. je A prathama dasA mAM varNavelA che. [1]arihaMto ne mArA namaskAra thAo, siddhone mArA namaskAra thAo, AcAyane mArA namaskAra thAo, lokamAM rahelA sarve sAdhuone mArA namaskAra thAo, A pAMcane karelo namaskAra- sarva pApano nAzaka che, sarve maMgalomAM utkRSTa maMgala che. he AyuSyamAnuM! te nivaNi prApta bhagavaMtanA svamukhe thI meM evuM sAMbhaLela che. [2] A (jina pravacanamAM) nizcaya thI sthavira bhagavaMto e vIsa asamAdhi sthAna kahelA che. sthavira bhagavaMto e kayA vIsa asamAdhi sthAna kahayA che? 1- atizIdhra cAlavA vALA hovuM. 2- apramArjitAcArI hovuM- rajoharaNa AdithI pramArjanA kayAM sivAyanA sthAne cAlavuM (besavuM suvuM vagere) 3- duSpamArjitAcArI hovuM- upayoga rahitapaNe ke Amatema jotAM jotAM pramArjanA karavI. 4- vadhArAnA zayA-Asana rAkhavA zarIra pramANa laMbAIvALI zayyA. AtApanA- svAdhyAya Adi jenA upara karAya te Asana. te pramANa karatAM vadhu rAkhavA. pa- dIkSApayamAM moTA hoya tenI sAme bolavuM. - vIro ane upalakSaNathI muni mAtranA ghAta mATe vicAra karavo. 7- pRthivikAya Adi jIvono ghAta kare. 8- Akroza karavA, baLyA karavuM te Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 dasAsuyakhaM- 19 9- krodha karavo. sva- para saMtApa karavo. 10- pITha pAchaLa niMdA karavA vALA thavuM 11- vAraMvAra nizcayakArI bhASA bolavI. 12- anutpana evA navA kajIyA utpanna karavA - 13- kSamApanA thakI upazAMta karAyelA jUnA kalaha-kajIyA pharI ubhA karavA. 14- akAla -svAdhyAya mATe varjita kALa. temAM svAdhyAya karavo. 15- sacitta rajayukta hAtha-paga vALA vyakita pAsethI bhikSAdi grahaNa karavA. 16- anAvazyaka moTe-moTethI bolavuM, avAje karavA. 17- saMgha ke gaNamAM bheda utpanna karanArA vacano bolavA. 18- kalaha athatu vAyuddha ke kajIyA karavA. 19- sUryodaya thI sUryAsta sudhI kaMI ne kaMI khAtA rahevuM 20- nirdoSa bhikSA vagere nI zodha karavAmAM sAvadhAna na rahevuM. sthavira bhagavaMtoe A vIsa asamAdhi sthAna kahelA che. te pramANe huM kahuM chuM. jo ke ahIM vIsanI saMkhyAto eka AdhAra tarIke mUkAI che. A prakAranA anya aneka asamAdhisthAno hoI zake che. paNa te badhAMno samAveza A vIsanI aMtargata jANavo-samajavo jemake vadhArAnA zayyA-Asana rAkhavA. to tyAM vadhArAnA vastra, pAtra, upakaraNa e sarve doSano samAveza thAya tema samajI ja levuM citta samAdhine mATe A sarve asamAdhi sthAno no tyAga karavo. prathama dasAnI munidIparatnasAgare karela gurjarachAyA pUrNa | (dasA- 2 sabalA) sabala no sAmAnya artha vizeSa baLavAnuM ke bhAre thAya. saMyama nA sAmAnya doso pahelI dasAmAM kahayA tenI tulanA e moTA ke vizeSa doSa nuM A dasAmAM varNana che. - [3] he AyuSyamAnu! te nivaNi prApta bhagavaMtanA svamukhethI me A pramANe sAMbhaLela che. - A (AhatuM pravacanamAM sthavira bhagavaMtoe kharekhara ekavIsa sabala (doSa) prarUpelA che. te sthavira bhagavaMte kharekhara kayA ekavIsa zabala doSa kahayA che? sthavira bhagavaMte nizcayathI je ekavIsa zabala doSa kahayA che te A pramANe che : 1- hasta karma karavuM maithuna saMbaMdhi viSayecchA ne poSavA mATe hAtha vaDe zarIranA koI aMga-upAMga AdinuM saMcAlana vagere karavA. 2-maithuna pratisevana karavuM. 3- rAtribhojana karavuM. rAtrinA azana, pAna, khAdima ke svAdima vAparavA. 4- AdhAkarmika-sAdhunA nimitte thayela- AhAra khAvo. pa- rAjA nimitte banela azana-Adi AhAra khAvo - krita-kharIdela, udhAra lIdhela, chinavI ne lIdhela, AjJA vagara apAyela ke sAdhane mATe sAmethI lAvIne Apela AhAra khAvo. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasA-2, sUtra-7 185 7- vAraMvAra pratyAkhyAna karIne, pratyAkhyAna hoya te ja azana-Adi levA. 8- cha mAsanI aMdara eka gaNamAMthI bIjA gaNamAM gamana karavuM. 9- eka mAsamAM traNa vakhata (jaLAzaya Adi karIne) udaka lepa arthAt sacitta pANIno saMsparza karavo. 10- eka mAsamAM traNa vakhata mAyAsthAna (chaLa-kapaTa) karavuM. 11- sAgArika (gRhastha, sthAnadAtA ke sajjAtara) nA azanAdi AhAra khAvA. 12-15 jANI bUjhIne prANAtipAta (jIvano ghAta), - - mRSAvAda (asatya- - bolavuM, - - adattAdAna (nahiM devAyela vastunuM grahaNa, - - sacita pRthvI ke sacittara - upara kAyotsarga, besavuM- suvuM-svAdhyAya Adi karavo. 16-18- jANI bujhIne snigdha-bhInI, sacitta raja yukta pRthvI upara, -- sacitta zIlA, patthara, ghuNAvALA ke sacitta lAkaDAM upara, aMDa beIndriyAdijIva- sacittabIjatRNAdi-jhAkaLa-pANI-kIDInA nagarA-sevALa- bhInI mATI ke karoDIyAnA jALAthI yukta evA sthAna upara kAyotsarga, besavuM suvuM, svAdhyAya Adi kriyAo karavI, - - mULa, kaMda, skaMdha, chAla, kuMpaNa, pAMdaDA, bIja ane harita-vanaspatinuM bhojana karavuM. 19-20- eka varSamAM daza vakhata udakalepa- (jaLAzayone pAra karavA dvArA jaLasaMsparza), -- ane mAyAsthAna (chaLakapaTa) karavA. - 21- jANI bujhIne sacinapANIyukta hAtha, pAtra, kaDachI ke vAsaNathI koI azana-pAna-khAdima-svAdima AhAra Ape tyAre grahaNa karalA -WvIra bhagavaMto e nizcayathI A 21-sabala doSa kahyA che. te pramANe huM kahuM chuM. ahIM atikrama-vyatikrama ane aticAra e traNa bhede zabala doSanI vicAraNA karavI. doSa mATenI vicAraNA te atikrama, eka DagaluM paNa bharavuM te vyaktikrama ane pravRtti karavAnI taiyArI te aticAra (doSanuM sevana to spaSTa anAcAra che ja). A zabala doSanuM sevana karanAra zabala- AcArI kahevAya. jo ke zabala doSa nI A saMkhyA paNa phakata 21 nathI. te to AdhAra mAtra che. te ke tenA jevA anya doSone paNa samajI levA. bIjI dasAnI muni dIparatna sAgare karela "gurjara chAyA pUrNa dizA-3-AzAtanA) AzAtanA eTale viparIta vartana, apamAna ke tiraskAra je jJAna-darzananuM khaMDana kare, tenI laghutA ke tiraskAra kare tene AzAtanA kahevAya. AvI AzAtanAnA aneka bheda che. temAMthI ahIM phakata 33-AzAtanA ja kahevAyelI che. jJAna-darzana- cAritra Adi guNomAM adhikatA vALA ke dIkSA-padavI AdimAM moTA hoya temanA pratye thayela adhika avajJA ke tiraskAra rU5 AzAtanA ahIM varNavAyelI che. [4] he AyuSyamAnuM ! te nivaNa prApta bhagavaMtanA sva mukhethI meM A pramANe sAMbhaLela che. A (AraMtu pravacanamAM) sthavira bhagavaMtoe kharekhara, 33-AzAtanA prarUpelI che. te sthavira bhagavaMte kharekhara kaI 33- AzAtanA o kahelI che ? te Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 dasA suyabaMdha - 3/4 sthavira bhagavaMto e kharekhara je 33-AzAtanAo kahI che te A pramANe 1-9- zikSa (alpa dIkSA payayavALA sAdhu) ratnAdhika (moTA dIkSApayaya ke vizeSa guNavAnuM sAdha) nI AgaLa cAle. -- joDAjoDa cAle. -- ati nikaTa cAle. -- AgaLa, joDAjoDa ke ati nikaTa ubhA rahe, - - AgaLa, joDAjoDa ke atinikaTa bese. 10-11- rAtmika sAdhu sAthe bahAra vicAra bhUmi (maLatyAga sthaLe) gayela zaikSa kAraNavazAtuM eka ja jalapAtra laI gayA hoya e sthitimAM te zaikSa rAtvikanI pahelAM zauca-zuddhi kare, - - bahAra vicArabhUmi ke vihArabhUmi (svAdhyAya sthaLe) gayA hoya tyAre rAnikanI pahelAM aiyapithika-pratikramaNa kare 12- koI vyakti rAtvika pAse vAtalApa mATe Ave tyAre zaikSa tenI pahelAM ja vAtaliApa karavA lAge. 13- rAtri ke vikAle (sadhyA samaye) jo rAtmika, zaikSa ne saMbodhana karIne pUche ke he Arya! koNa-koNa sutA che ane koNa-koNa jAge che tyAre te zaikSa, rAtvika nuM vacana sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karI de ane pratyuttara na Ape. 14-18- zaikSa jo azana, pAna,khAdima, svAdima rUpa AhAra (vahorIne) lAve tyAre tenI AlocanA pahelAM koI zaikSa pAse kare pachI rAtmika pAse kare, - - pahelAM koI zaikSane dekhADe, - - nimaMtraNa kare pachI rAtnikane dekhADe ke nimaMtraNA kare, - - rAtnikanI sAthe gayela hoya to paNa tene pUchayA sivAya je je sAdhu ne ApavAnI IcchA hoya tene jaldI jaldI adhika-adhika pramANamAM te azanAdi ApI de, - - ane rAtmika sAdhu sAthe AhAra karatI veLA prazasta, uttama, rasayukta, snigdha, rUkSa Adi je-je padArtha te zaikSane manokuLa hoya te-jaldI jaldI ke vadhu vadhu pramANamAM khAya. 19-21- rAtmika (guNAdhika sAdhu) zaikSa (nAnA dIkSA paryAyavALA sAdhu) ne bolAve tyAre tenI vAta sAMbhaLI na sAMbhaLI karI mauna rahe, - - potAnA sthAne besIne temanI vAta sAMbhaLe paNa sanmukha upasthita na thAya, -- "zuM kIdhuM ?" ema kahe. 22-24- zaikSa, rAtmika ne tuM evo ekavacanI zabda kahe, - - temanI AgaLa nakAmI baLabaLa kare, - - temanA dvArA kahevAyela zabdo ja temane kahI saMbhaLAve (tiraskArathI "tame to AvuM kahetA hatA" ema sAmuM bole) 24-30- jyAre rAtmika (guNAdhika sAdhu) kathA kahetA hoya tyAre te zaikSaA Ama kahevuM joIe" evuM bole, - -"tame bhUlo cho- tamane yAda nathI." ema bole, -- dubhAvapragaTa kare, - - (koI bahAnuM kADhI) sabhA visarjana karavA Agraha kare, - -kathAmAM vighno ubhA kare, -- jyAM sudhI parSadA (sabhA) uThe nahIM, chinna bhinna nA thAya ke vikharAya nahIM paNa hAjara hoya tyAM sudhI te ja kathAne bIjI-trIjI vakhata kahe 31-33- zaikSa ne rAtmika sAdhunA zavyA ke saMthArA para bhUlathI paga Ave tyAre hAtha joDIne kSamA yAcanA karyA vinA cAlatA thAya, - - rAtmika nI zavyAsaMthArA upara ubhe-bese ke suve athavA tenA karatA uMcA ke samAna Asana para bese ke suve. te sthavira bhagavaMtoe kharekhara A tetrIza AzAtanAo kahelI che. tema te Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasA-4, satra-5 187 pramANe) huM tamane) kahuM chuM. trIjI dasAnI anidIparatna sAgare karela "gurjara chAyA pUrNa dasA-4-gaNisaMpadA) pahelA, bIjA, trIjA adhyayanamAM kahevAyelA doSo zaikSane tyAga karavA yogya che. e badhAMno parityAga karavAthI te zaikSa gaNisaMpadA yogya thAya che. tethI have A "dasA" mAM ATha prakAranI gaNi saMpadAnuM varNana kare che. ] he AyuSyamAnuM ! te nivaNa prApta bhagavaMtanA sva mukhethI meM A pramANe sAMbhaLela che. A (AhatuM pravacanamAM ) vira bhagavaMto e kharekhara ATha prakAranI gaNisaMpadA kahelI che. te sthavira bhagavaMto e kharekhara, kaMI AThaprakAranA gaNisaMpadA kahelI che? te sthavira bhagavaMto e kharekhara je 8-prakAranI saMpadA kahI che te A pramANe che- AcAra, sUtra, zarIra, vacana, vAcanA, mati, prayoga ane saMgraha parijJA. [6] te AcAra saMpadA kaI che ? (AcAra eTale bhagavaMte prarUpela AcaraNA ke maryAdA bIjI rIte kahIe to jJAna- darzana- cAritra- tapa-vIrya te pAMcanI AcaraNA, saMpadA eTale saMpatti A AcAra saMpatti cAra prakAre che te A pramANe saMyama kriyAmAM sadA joDAyelA rahevuM, ahaMkAra rahita thavuM, aniyata vihArI thavuM athati eka sthAne sthAyI thaIne na rahevuM, vRddhonI mAphaka athatuM zruta tathA dIkSAparyAya jayeSThanI jema gaMbhIra svabhAvavALA thavuM. [7] te zruta saMpatti kaI che ? (zruta eTale Agama athavA zAstrajJAna) A zruta saMpatti cAra prakAre kahI che. te A pramANe- bahuzrutatA- aneka zAstronA jJAtA. thavuM, paricitatA- sUtrArthathI sArI rIte paricita thavuM, vicitra zrutatA- svasamaya ane para samayanA tathA utsarga apavAdanA jANakAra thavuM, ghoSavizuddhi kArakatA- zuddha uccAraNa vALA thavuM. [8] te zarIra saMpatti kaI che ? zarIra saMpatti cAra prakAre kahI che. te A pramANe- zarIranI laMbAI pahoDAI nuM yogya pramANa hovuM, kurUpa ke lajjA upajAve tevA zarIra vALA na hovuM zarIra saMhanana sudaDha hovuM, pAMce IndriyonuM paripUrNa hovuM. [9] te vacana saMpatti kaI che? (vacana eTale vANI) vacana saMpatti cAra prakAre kahI che. te A pramANe- AdeyatA-jenuM vacana sarvajana AdaraNIya hoya, madhura vacanavALA hovuM anizcitatA-rAga dveSa rahita eTale ke niSpakSapAtI vacana vALA hovuM, asaMdigdhatA- saMdeha rahita vacanavALA hovuM. [1] te vAcanA saMpatti kahI che ? vAcanA saMpatti cAprakAre kahI che. te A pramANe- zilpanI yogyatAno nizcaya karavA vALI hovI, vicArapUrvaka adhyApana karAvanArI hovI, yogyatA anusAra upayukta zIkSaNa denArI hovI, artha-saMgatipUrvaka naya-pramANathI adhyApana karAvavALI hovI. [11] te mati saMpatti kaI che ? (mati eTale jaldIthI padArtha ne grahaNa karavo te) mati saMpatti cAra prakAre kahI che. te A pramANe- avagraha-sAmAnya rUpe arthane Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - 188 dasA suyakhadhaM-4/11 jANavo, IhA- vizeSa rUpe arthane jANavo, avAya- Ihita vastuno vizeSa rUpe nizcaya karavo, dhAraNA-jANelI vastunuM kALAntare smaraNa rAkhavuM. te avagrahamati saMpatti kaI che ? avagraha mati saMpatti cha prakAre kahI che. zIdhra grahaNa karavuM, eka sAthe ghaNA artho ne grahaNa karalA, aneka prakAre ghaNA arthone grahaNa karavA, nizcita rUpe arthane grahaNa karavA, anizrita arthane anumAnathI grahaNa karavo, saMdeha rahita thaIne arthane grahaNa karavo. e ja rIte IhA ane apAya mati saMpatti cha prakAre jANavI. te dhAraNA matisaMpatti kaI che ? dhAraNA mati saMpatti cha prakAre kahI che. ghaNAM artho, aneka prakAre ghaNA artho, pahelA nI vAta, anukata artha no anumAnathI nizcaya ane jJAta arthane saMdeha rahita thaI dhAraNa karavo. te dhAraNA mati saMpatti che. [12] te prayoga saMpatti kaI che ? te prayoga saMpatti cAra prakAre che. te A pramANepotAnI zakti jANIne vAda-vivAda karavo, sabhA nA bhAvo jANIne- kSetranI jANakArI meLavIne- vastuviSaya ne jANIne paraSavizeSa sAthe vAda-vivAda karavo te prayoga saMpatti [13] te saMgraha parijJA saMpatti kaI che ? saMgraha parizA saMpatti cAra prakAre che. te A pramANe- varSAvAsa mATe aneka munijanone rahevA yogya ucita sthAna jovuM, aneka munijanone mATe pAchA devAnuM kahIne pIThaphalaka zayyA saMthAro grahaNa karavA, kALane Azrine kALocita kArya karavuM- karAvavuM, gurujanono yathAyogya pUjA-satkAra karavo. [14] (AThaprakAranI saMpadAnA varNana pachI have gaNinuM kartavya kahe che. AcArya potAnA ziSyone AcAravinaya, zrutavinaya, vikSepaNA- mithyAtvamAMthI samyakatvamAM sthApanA karavArUpa) vinaya ane doSa nighatina- (doSano nAza karavA rUpa) vinaya. te AcAra vinaya zuM che ? AcAra vinaya- (pAMca prakAranA AcAra ke AThakarmanA vinAza karavAvALo AcAra te AcAra vinaya) cAra prakAre kahayo che saMyamanA bhedaprabhedonuM jJAna karAvI AcaraNa karAvavuM. gaNa samAcArI- sAdhu saMghane sAraNA- vAraNA Adi thI sAcavavo-glAnane vRddhane sAcavavA vyavasthA karavI- bIjA gaNa sAthe yogya vyavahAra karavo, kayAre- kaI avasthAmAM ekalA vihAra karavo te vAtanuM jJAna karAvavuM. te zruta vinaya zuM che ? zruta vinaya cAra prakAre kahayo che. mULa sUtro ne bhaNAvavA, sUtranA artho bhaNAvavA, ziSyane hitakara upadeza Apavo, pramANa-nayanikSepa-saMhitA Adi thI adhyApana karAvavuM. te zrata vinaya. te vikSepaNA vinaya zuM che ? vikSepaNA vinaya cAra prakAre kahayo che.samyakatvarUpa dharma nahIM jANatA ziSyane vinaya saMyukta karavA, dharmathI Tyuta thatA ziSyane dharmamAM sthApita karavA, te ziSyane dharmanA hitane mATe- sukha-sAmarthya- mokSa ke bhavAMtaramAM dhamadinI prAptine mATe tatpara karavA, te vikSepaNA vinaya. te doSa nidhatina vinayazuM che? doSa nidhatana vinaya cAra prakAre kahayo che. te A pramANe- kuddha vyakti no krodha dUra karAve duSTa-doSavALI vyaktinA doSa dUra karavA, AkAMkSA-abhilASAvALI vyaktinI AkAMkSA nivAravI, AtmAne supraNiNitazradhdhAdi yukta rAkhavo. te doSanidhatina vinaya. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasA-4, sutra-15 189 [15] A prakAranA (upara kahayA mujabanA) ziSyanI A cAra prakAre vinaya pratipatti arthAtu gurubhakti hoya che. te A pramANe- saMyamanA sAdhaka vastra, pAtra Adi meLavavA, bALa glAna azakata sAdhunI sahAyatA karavI, gaNa ane gaNI nA guNa prakAzIta karavA, gaNa no bhAra vahana karavo. te upakaraNa utpAdanapaNuM zuM che ? upakaraNa utpAdana paNuM cAra prakAre kahayuM che- navIna upakaraNa meLavavA, jUnA upakaraNonuM saMrakSaNa ane saMgopana karavuM, alpa upakaraNa vALAne upakaraNanI pUrti karavI, ziSyone mATe yathAyogya vibhAga karavA. te sahAyatA vinaya zuM che ? sahAyatA vinaya cAra prakAre kahayo che- guranI AjJAno vinayapUrvaka svIkAra karavo, gurunI AjJA mujaba zarIranI kriyA karavI, guru nA zarIranI yathocita sevA karavI, sarvakAryomAM kuTilatA rahita vyavahAra karavo te te varNa saMjvalananA vinaya zuM che? te varNa saMjvalanatA vinaya cAra prakAre chevItarAga vacana tatpara gaNI ane gaNanA guNonI prazaMsA karavI, gaNI-gaNanA niMdakane niruttara karavAvALA thavuM, gaNI gaNanA guNagAna karanArane protsAhita karavA, svayaM vRddhonI sevA karavI te varNa saMjvalanatA vinaya. te bhAra pratyArohaNatA vinaya zuM che? bhAra pratyAro haNatA vinaya cAra prakAre kahayo che- nirAzrita ziSyo no saMgraha karavo- gaNamAM sthApita karavA, navadIkSita ne AcAra ane gaucarI nI vidhi zIkhavavI, sAdharmika glAna sAdhuonI yathAzakti vaiyAvacca mATe tatpara rahevuM, sAgharmikomAM paraspara kaleza-kalaha thAya tyAre rAga-dveSa rahita paNe niSpakSa ke mAdhyastha bhAvathI samyaka vyavahAranuM pAlana karI te kalaha nA kSamApana ane upazamana mATe tatpara rahe. te AvuM zA mATe kare ? Ama karavAthI sAdharmiko game tema bolaze nahIM, jhaMjhaTa nahIM thAya, kalaha-kaSAya ke tuM to nahIM thAya, temaja sAdharmiko saMyama-saMvara ane samAdhimAM bahulatAvALA tathA apramatta thaIne saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaraze. te bhAra pratyArohaNatA vinaya. A pramANe te sthavira bhagavatoe nizcayathI ATha prakAranI gaNi saMpadA kahI che te pramANe huM (tamane) kahuM chuM. cothI dasAnI muni dIparatna sAgare karela gurjara chAyA pUrNa (dasA-pa-cittasamAdhisthAna je rIte sAMsArika AtmAne dhana vaibhava, bhautika sAmagrI nI prApti Adi thavAthI citta AnaMdamaya bane che, te ja rIte mumukSu AtmA ke sAdhujanane AtmaguNonI anupama upalabdhi thI anupama citta samAdhi prApta thAya che. je citta samAdhi sthAnanuM A dasA mAM varNana karAyela che. [16he AyuSyamAnuM ! te nivaNi prApta bhagavaMtanA sva-mukhethI meM evuM sAMbhaLela che. A jina pravacanamAM) nizcayathI sthavira bhagavaMtoe daza citta samAdhi sthAna kahelA che. te kyA daza citta samAdhi sthAna sthavira bhagavaMtoe kahayA Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 dasA suyaNa - 5/16 che ? je daza citta samAdhi sthAna sthavira bhagavaMtoe kahayA che te A pramANe che - te kALa ane te samaye eTale ke cothA ArAmAM bhagavAna mahAvIrasvAmInA vicaraNa samaye vANijayagrAma nAme nagara hatuM. ahIM nagaranuM varNana (uvavAI sUtramAM kahela caMpAnagarI nI mAphaka jANI levuM. te vANijyagrAma nagaranI bahAra dUti palAzaka nAmanuM caitya hatuM ahIM caityanuM varNana (uvavAI sUtra nI mAphaka) jANI levuM. (tyAM) jitazatru rAjA, tenI dhAriNI nAme rANI e prakAre sarva samosaraNa (uvavAIsUtrAnusAra) jANavuM. yAvat pRthvI-zilApaTTaka upara vardhamAnasvAmI birAjamAna thayA, parSadA nikaLI ane bhagavAne dharma nirUpaNa karyuM. parSadA pota-potAne sthAne gaI. [17] he Aryo ! e pramANe saMbodhana karI zramaNa bhagavAna mahAvIra nirprantha (sAdhu) ane nigranthI (sAdhvI) o ne kahevA lAgyA. Aryo ! IryA-bhASA-eSaNA-AdAna bhAMDa mAtra nikSepaNA ane uccAra prasravaNa khela siMdhANaka jalanI pariSThApanA e pAMcasamitivALA, guptendriya, guptabrahma-cArI, AtmArthI, Atmahitakara, AtmayogI, AtmaparAkramI pAkSikapauSadha (arthAt parvatithine vize upavAsa Adi vratathI dharmanI puSTi karavA rUpa pauSadha) mAM samAdhi prApta ane zubha dhyAna karavAvALA nigrantha-nirganthIone pahelA utpanna na thaye hoya tevI citta (prazasta) samAdhinA daza sthAna utpanna thAya che. te A pramANe pahelAM kayAreya utpanna na thayela evI nIce jaNAvela daza vastu utpanna thai jAyato citta) ne samAdhi prApta thAya che. 1- dharmabhAvanA, jenAthI badhA dharmone jANI zake che. 2- saMzi-jAti smaraNa jJAna, jenAthI potAnA pUrvanA bhavo ane jAti nuM smaraNa thAya che. 3- svapna darzana no yathArtha anubhava. 4- devadarzana, jenAthI divya Rddhi- divyakAMti-devAnubhAva joI zake che. 5- avadhijJAna, jenAthI lokane jANe che. 6- avidha darzana, jenAthI lokane joI zake che. 7- mana:paryavajJAna, jenAthI aDhIdvIpanA saMjJIpaMcendriyanA manogatabhAvane jANe. 8- kevaLajJAna, jenAthI saMpUrNa lokAloka ne jANe che. 9- kevaLadarzana, jenAthI saMpUrNa lokAloka ne jue che. 10- kevaLama2Na, jenAthI sarvaduHkhano sarvathA abhAva thAya che. [18] rAgadveSa rahita nirmaLa citta ne dhAraNa karavAthI ekAgratA rUpa dhyAna utpanna thAya che. zaMkArahita dharmamAM sthita AtmA nirvANane prApta kare che. [19]A rIte citta samAdhi dhAraNa karanAra AtmA bIjI vakhata lokamAM utpanna thato nathI ane potAnA uttama sthAnane jAtismaraNa jJAnathI jANI le che. [20] saMvRtta AtmA yathAtathya svapnane joIne jaldI badhAM saMsAra samudrane tarI jAya che ane saghaLA duHkhathI chUTI jAya che. [21]aMtaprAMtabhojI, vivikata zayana-AsanasevI, alpaAhAra karavAvALA, Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasA-da, sUtra-22 191 Indriyone damana karavAvALA, SaTUkAya rakSaka munine devonuM darzana thAya che. | [22] sarvakAma bhogothI virakata, bhIma-bhairava pariSaha- upasargone sahana karavAvALA tapasvI saMyata ne avadhijJAna utpanna thAya che. [23] jeNe tapa dvArA azubha lezyAone dUra karI che tenuM avadhi darzana ati vizuddha thaI jAya che ane tenA thakI sarva urdhvaadhotiyaMkulokane joI zake che. [24]susamAdhiyukta prazastalezyAvALA, vitarkarahitabhikSu ane sarvabaMdhanathI mUkAyelo AtmA mananA payayone jANe che (eTale ke mana:paryavajJAnI thAya che) [25] jyAre jIva nA samasta jJAnAvaraNa karmano kSaya thAya tyAre te kevalI jina samasta loka ane alokane jANe che. [2] jyAre jIva nA samasta darzanAvaraNa karmano kSaya thAya tyAre te kevalI jina samasta lokAloka ne jue che. [27] pratimA athatu pratijJAnI vizuddharUpathI ArAdhanA karatA ane mohaniya karmano kSaya thatA susamAhita AtmA saMpUrNa lokAloka ne jue che. [28-30] je prakAre tAla vRkSanI upara soya bhoMkavAthI samagra tAlavRkSa naSTa thAya che, .. je rIte senApatinA mRtyu sAthe AkhI senA vinAza pAme che, .. je rIte dhUmALA vagarano agni IMdhaNanA abhAve kSaya pAme che, te rIte mohanIya karmano (sarvathA) kSaya thatAM bAkInA sarva karmano kSaya ke vinAza thAya che. [31]je rIte sukA mULIyAvALuM vRkSa jaLasiMcana karavA chatAM paNa punaH aMkurita thatuM nathI, te rIte mohanIya karmano sarvathA kSaya thatA bAkInA karmo utpanna thatA nathI. [32] je rIte bIja baLI gayuM hoya to punaH aMkura utpanna thatA nathI te rIte karma bIjanA baLI gayA pachI bhavarUpI aMkura utpanna thatA nathI. [33] dArika zarIrano tyAga karI, nAma-gotra ApyuM ane vedanIya karmanuM chedana karI kevaLI bhagavaMto karmaja thI sarvathA rahita thaI jAya che. [34] he AyuSya mAnuM ! A rIte (samAdhine) jANIne rAgadveSa rahita citta dhAraNa karI zuddha zreNI ne prApta karI AtmAzuddhi ne prApta kare che. arthAt kSapaka zreNI mAMDI ne mokSe jAya che. te pramANe huM kahuM chuM. pAMcamI dasA muni dIparatna sAgare karela "gurjara chAyA" pUrNa (dasA- - upAzaka pratimAna) je AtmA zramaNa paNAnA pAlana mATe asamartha hoya tevA AtmA zramaNa paNAnuM lakSya rAkhI tenA upAsaka bane che. tene samaNopAsaka kahe che. TUMkamAM teo upAzaka tarIke oLakhAya che. AvA upAzaka ne Atma sAdhanA mATe 11-pratimAonuM eTaleke 11-viziSTa prakAranI pratijJA nuM ArAdhana jaNAveluM che, jenuM A dasAmAM varNana che [3pa he AyuSyamAnuM ! te nivaNi prApta bhagavaMtanA sva mukhethI meM evuM sAMbhaLeluM che. A jina pravacanamAM) sthavira bhagavaMtoe nizcayathI agiyAra Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 dasamA suyakhaMdhuM- 635 upAzaka pratimAo kahI che. sthavira bhagavaMtoe nizcayathI kaI 11-upAzaka pratimAo kahelI che ? sthavira bhagavaMtoe je 11 upAzaka pratimAo kahI che te A pramANe - (darzana, vrata, sAmAyika, pauSadha, divase brahmacarya, divasa-rAtri brahmacarya, sacittaparityAga, AraMbhaparityAga, pRthvaparityAga, udhibhaktaparityAga, zramaNabhUta)- pratimA eTale viziSTa pratijJA) je akriyAvAdI che ane jIvAdi padArthonAM astitva no apalApa kare che. te nAstikavAdI che, nAstika buddhi vALo che, nAstika daSTi rAkhe che, je samyaphavAdI nathI, nityavAdI nathI athatui kSaNikavAdI che, je paralokavAdI nathI je kahe che ke Aloka nathI, paraloka nathI, mAtA nathI, pitA nathI, arihaMta nathI, cakravartI nathI, baLadeva nathI, vAsudeva nathI, naraka nathI, nArakI nathI, sukRta ane duSkRta karmonuM phaLavRtti vizeSa nathI, samyaka rIte Acarela karma zubha phaLa detA nathI, kutsita rIte Acarela karma azubha phaLa detA nathI kalyANakarma ane pApa karma phaLarahita che. jIva paralokamAM jaIne utpanna thato nathI, naraka Adi cAragatio nathI, siddhi nathI je A pramANe kahe che, A prakAranI buddhivALo che, A prakAranI daSTi vALo che, je A prakAranI IcchA ane rAga ke kadAgraha thI yukta che. te mithyAdaSTi jIva che. Avo mithyAdaSTi jIva mahAIcchAvALo, mahAraMbhI, mahAparigrahI, adhArmika, adhamanugAmI, adharmasevI, adharmakhyAtivALo, adhamanurAgI, adharmadaSTA, adharmajIvI, adharmaanurakata, adhArmikazIlavALo,adhArmika AcaraNavALA ane adharmathI ja AjIvikA karatA vicare che. te mithyAdaSTi nAstika AjIvikA mATe bIjAnA kahe che jIvone mAro, tenA aMgone chedo, mAthuM peTa vagerenuM bhedana karo, kApo. tenA potAnA hAtha lohIthI kharaDAyelA rahe che, te caMDa, raudra ane zudra hoya che. vinA vicAryuM kArya kare che, sAhasika hoya che, lokothI rivata le che. chetarapiMDI, mAyA, chaLa kUDa, kapaTa ane mAyA jALa racavAmAM kuzaLa hoya che. te durazIla, duSTajanono paricita, duzcarita, dAruNa svabhAvI, duvratI, duSkRta karavAmAM AnaMdita hoya che. zIla rahita, guNapratyAkhyAna- pauSadho pavAsa na karanAro ane asAdhu hoya che. te jAvajajIvane mATe sarva prakAranA prANAtipAta thI aprativirata rahe che athatuM hiMsaka rahe che e ja rIte sarva prakAre mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, parigraha no paNa tyAga karato nathI. sarva prakAre krodha-mAna-mAyA-lobha-rAga-doSa-kalaha ALa-cugalI-niMdArati arati-mAyAmRSA ane mithyA darzana zalya thI mAvajajIvana avirata rahe che. athati A 18 pApa sthAnakonuM sevana karato rahe che. te mithyAdaSTi) sarva prakAre snAna, madana, vilepana, zabda, sparza, rasa rUpa, gaMdha, mALA, alaMkArothI mAvajajIva aprativirata rahe che, zakaTa, ratha, yAna, yuga, gillI, thilI, zibikA, spandamAnikA, zayana, Asana, yAna, vAhana, bhojana, gRha saMbaMdhi vastra-pAtra Adi thI mAvajajIvana aprativirata rahe che. sarva azva, hAthI, gAya, bheMsa, bakarA, bheDa, dAsa-dAsI, nokarapuraSa thI mAvajajIvana joDAyelo rahe che. sarvaprakAre cAMdI, sonu, dhana, dhAnya, maNi, motI, zaMkha, mUgA thI mAvajajIvana aprativirata rahe che. mAvajajIvane mATe hinAdhika tolamApa, sarva AraMbha-samAraMbha, sarvakAryo Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasA-ka, sUtra-35 193 karavA-karAvavA, pacana-pAcana, kUTavuM, pIsavuM tarjana-tADana, vadha-baMdha, parikuleza yAvatuM tevA prakAranA sAvadya ane mithyAtvavardhaka, bIjA jIvonA prANone paritApa pahoMcADanAra karma kare che. A sarva pApakAyathI aprativirata athar joDAyelo rahe che. jema koI puruSa kalama, masUra, tala, maga, aDada, bAlola, kaLathI, coLA, tuvera, kALA caNA, javAra ane te prakAranA bIjA dhAnyo ne jIvarakSAnA bhAva sivAya kuratApUrvaka upamadana karato mithyAdaMDa prayoga kare che. te ja rIte koI puruSa vizeSa tItara, vaTera, lAvA, kabutara, kapiMjala, mRga, bheMsA, sukara, magara, goghA, kAcabo ane sarpa vagere niraparAdha jIvone kuratA pUrvaka mithyA-daMDano prayoga kare che. eTale ke nirdayatApUvarka ghAta kare che. vaLI tenI je bAhya parSadA che. jemake- dAsa, dUta, vetana thI kAma karanArA, bhAgIdAra, karmakara, bhogapuruSa Adi dvArA thayelA nAnA aparAdhano paNa poteja moTo daMDa kare che. Ane daDo, Ane muMDo, AnI tarjanA karo- tADana karo, Ane hAthamAM- pagamAM- gaLAmAM ke badhe beDI nAkho, enA baMne pagamAM sAMkaLa bAMdhI ne paga vALI do, AnA hAtha kApo, paga kApo, kAna kApo, nakha chedo, hoTha chedo, mAthuM uDAvI do, moTuM bhAMgI nAMkho, puraSa cihuna kApI do, hRdaya cIrI nAkho. eja rIte AMkha-dAMta,moDhuM, jIbha ukhADI do, Ane doraDAthI bAMdhIne jhaDe laTakAvo, bAMdhIne jamIna upara ghaseDo, dahIMnI jema maMthana karo, zULIe caDAvo, trizalathI bhedo, zastrothI chinnabhinna karo bhedAyelA zarIra upara kSAra nAkho, tenA ghAmAM ghAsa khoso, tene siMha, vRSabha, sAMDha nI pUchaDIe bAMdho, dAvagnimAM bALI do, TukaDA karIne kAgaDAne mAMsa khavaDAvI do, khAvA-pIvAnuM baMdha karI do, jAvajajIva baMdhanamAM rAkho anya koI prakAre kamota thI mArI nAkho. te mithyAdaSTinI je atyaMtara parSadA che. jemake mAtA, pitA, bhAI, bahena, bhAryA. putrI, pUtravadhU vagere temAMnA koI thoDo paNa aparAdha kare to pote ja bhAre daMDa Ape che. jemake ThaMDA pANImAM DUbADe, garamapANI zarIra upara reDe, AgathI teonA zarIra bALe, jota-beMta-netra AdinA doraDAthI, cAbukathI, chivADIthI, jADIvelathI mArI-mArIne baMne paDakhAnA cAmaDA ukheDI nAMkhe, daMDa, haDI, maMDI patthara, khapparathI teonA zarIrane kUTe-pIse AvA prakAranA puruSavarga sAthe rahevAvALA manuSya duHkhI rahe che. dUra rahe to prasanna rahe che. A prakArano puruSa varga haMmezA, DaMDo sAthe rAkhe che. ane koIno thoDo paNa aparAdha thAya to adhikAdhika daMDa devAno vicAra kare che. daMDane AgaLa rAkhIne ja vAta kare che. Avo puruSa Aloka ane paraloka baMne mAM potAnuM ahita kare che. AvA loko bIjAne duHkhI kare che, zokasaMtapta kare che, jhurAve che, satAve che, pIDA Ape che, pITe che, paritApa pahoMcADe che, e rIte vadha, baMdha, kalAdi pahoMcADavAmAM joDAyelA rahe che. A ja prakAre te strI saMbaMdhi kAma bhogomAM mUrNita, vRddha Asakata ane paMcendriyonA viSayamAM DUbelo rahe che. e rIte te cAra, pAMca-cha vAvatu daza varSa ke tethI ocho vadhAre kALa kAmabhoga bhogavIne vairabhAvonA badhA sthAno sevI ghaNAM azubha karmo ekaThAM karIne jevI rIte loDhA ke pattharano goLo pANImAM pheMkatA jaLa-talanuM atikramaNa karIne nIce taLIye pahoMcI jAya te rIte A prakArano puruSavarga vaja jevA 13] Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 dasAsuyAbaMdha dArUpa ghaNAM pApa-kaleza-kAdava-vaira-daMbha-mAyA-prapaMca-AzAtanAayaza- apratItivALI thaIne prAyaH trasaprANIno ghAta karato mRtyu pAmI bhUmitaLanuM atikramaNa karI nIce narakabhUmimAM sthAna pAme che. te naraka aMdarathI goLa ane bahArathI corasa che. nIce charA-astarAnA AkAra vALI che. nitya ghora aMdhakArathI vyApI che. caMdra, sUrya graha nakSatra, e jyotiSka nI prabhAthI rahita che. te narakonI bhUmi caba, mAMsa, lohI, parunA samUha jevA kIcaDathI lepAyelI che. maLa-mUtra vagere azuci padArtho bharelI ane paramadurgandhamaya che. kALI ke kapota varNavALI, agninA varNanI AbhAvALI che, karkaza sparza vALI hoya asahya che, azubha hovAthI tyAM azubha vedanA hoya che, tyAM nidrA laI zakAtI nathI, te nArakI nA jIvo te narakamAM azubha vedanA no pratisamaya anubhava karatAM vicare che. jevI rIte parvatanA agrabhAga upara utpanna thayela vRkSa mULa bhAga kApavAthI uparano bhAga bhAre thatA jayAM nIcuM sthAna che, jyAM durgama praveza che ke viSama sthaLa che tyAM paDe che, teja rIte upara kahyA mujabanA mithyAtvI, ghorapApI puruSa varga eka garbhamAMthI bIjA garbhamAM, eka janmamAMthI bIjA janmamAM eka maraNa mAMthI bIjA maraNamAM, eka duHkhamAMthI bIjA dukhamAM paDe che. te dakSiNa dizAmAM rahela ghora narakamAM jAya che. te kRSNapAkSika nArakI bhaviSyamAM durlabhabodhi thAya che. A prakArano jIva akriyAvAdI che. [3] te kriyAvAdI koNa che ? te kriyAvAdI AvA prakArano che je . AstikavAdI che, astikabuddhi che, Astika daSTi che. samyakuvAdI ane nitya athatu mokSavAdI che, paralokavAdI che. te mAne che ke Aloka paraloka che, mAtA-pitA che, arihaMta, cakravartI, baLadeva, vAsudeva che, sukRta-duSkRta kamanuM phaLa che, sadAcarita karmo zubhaphaLa ane asadAcarita karmo azubha phaLa Ape che. puNya-pApaphaLa sahita che, jIva paralokamAM jAya che- Ave che, naraka Adi cAragati che ane mokSa paNa che A prakAre mAnanArA AstikavAdI, Astikabuddhi, AstikadaSTi svacchaMda, rAgaabhiniviSTa yAvatuM mahAnuM IcchAvALo paNa thAya ane uttara dizAvartI narakomAM utpanna paNa kadAca thAya to paNa te zukalapAkSika hoya che. bhAvimAM sulabhabodhi thaI, sugati prApta karato anne mokSagAmI thAya che. te kriyAvAdI, 37](upAsaka pratimA-1 ) kriyAvAdI manuSya sarva (zrAvaka-zramaNa) dharmaracivALo hoya che. paNa samyaka prakAre aneka zIlavata, guNavata, prANAtipAta Adi viramaNa, paccakakhANa, pauSadhopavAsa no dhAraka hoto nathI (paraMtu) samyaka zraddhAvALo hoya che, A prathama darzana-upAsaka pratimA jANavI. (je utkRSTathI eka mAsanI hoya che.) [38] have bIjI upAzaka pratimA kahe che- te sarva dharma rUci vALo hoya che. (zuddha samyakatva uparAMta yati (zramaNa)nA daze dharmonI daDha zraddhAvALo hoya che) niyamathI ghaNA zIlavrata, guNavrata, prANAtipAta-Adi viramaNa, paccakakhANa ane pauSadhopavAsanuM samyak paripAlana kare che. paNa sAmAyika ane desAvagAsikanuM samyak pratipAlana karI zakato nathI. te bIjI upAka pratimA. (je vrata pratimA Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasA-ka, sutra-39 15 kahevAya che. A pratimAno utkRSTa kALa be mahinA che. [39]have trIjI upAzaka pratimA kahe che- te sarva dharma rucivALo ane pUrvota. baMne pratimAono samyaka paripAlaka hoya che. te niyamathI ghaNAM zIlavrata guNavrata, prANAtipAta-Adi viramaNa, paccakakhANa pauSadhopavAsa nuM samyaka prakAre pratipAlana kare che. sAmAyika ane desAvakAsika vratano paNa samyaka anupAlaka hoya che. paraMtu te caudaza AThama, amAsa ane pUnama e tithiomAM pratipUrNa pauSadhopavAsa nuM samyaka paripAlana karI zakato nathI. te trIjI (sAmAyika) upAsaka pratimA (A sAmAyika pratimA nA pAlanano utkRSTa kALa traNa mahinA che) * [40] have cothI upAsaka pratimA kahe che. te sarva dharmaruci vALo (bhAvatu A pahelA kahevAI te traNe pratimAonuM yathAyogya anupAlana karanAra hoya che.) te niyamathI ghaNAM zIlavrata, guNavrata, prANAtipAta Adi viramaNa, paccakakhANa, pauSadhopavAsa temaja sAmAyika, dezAvakasikanuM samyaka paripAlana kare che. paraMtu eka rAtrinI upAsaka pratimAnuM samyak paripAlana karI zakato nathI.A cothI (pauSadha nAmaka) upAsaka pratimA kahI (jeno utkRSTakALa cAra mAsa che. ) [41] have pAMcamI upAsaka pratimA kahe che. te sarva dharma racivALo hoya che. (yAvat pUrvokata cAre pratimAnuM samyaka paripAlana karanAra hoya che.) te niyamathI ghaNA zIlavrata, guNavrata, prANAtipAtaAdi viramaNa, paccakakhANa, pauSadhopavAsanuM samyaka anupAlana kare che. te sAmAyika dezAvakAzika vratanuM yathAsUtra, yathAkalpa, yathAtathya, yathAmArga zarIrathI samyaka prakAre sparza karanAra, pAlana-zodhana-kIrtana karato jinAjJA mujaba anupAlaka thAya che. te caudazAdi pavatithie pauSadhano anupAlaka thAya che eka rAtrinI upAsaka pratimAnuM samyaka anupAlana kare che. te snAna nathI karato, rAtri bhojana na karanAra thAya che, te mukulIkRta arthAt dhotInI pATalI nathI karato, te AvA prakAranA AcaraNapUrvaka vicarato jadhanya thI eka be ke traNa divasa ane utkRSTathI pAMca mahinA sudhI A pratimAnuM pAlana kare che. te pAMcamI (divase brahmacarya nAmaka upAsaka pratimA.) [42]have chaThThI upAsaka pratimA kahe che. te sarva dharmaci vALo yAvatu ekarAtrinI upAsaka pratimAno samyaka anupAlana kartA hoya che. te snAna na karanAro, divase ja khAnAro, dhotInI pATalI nahIM bAMdhanAra, divasa ane rAtre pUrNa brahmacaryanuM pAlana kare che. paNa te pratijJApUrvaka sacitta AhArano parityAgI hoto nathI. A prakAranA AcaraNapUrvaka vicarato te jaghanyathI eka-be ke traNa divasa ane utkRSTathI cha mAsa sudhI sUtrokata mAganusAra A pratimAnuM sabhyaprakAre pAlana kare che- A chaThThI divasa-rAtrI brahmacarya upAsaka pratimA. [43] have sAtamI upAsaka pratimA kahe che te sarva dharma ruci vALo hoya che. yAvatuM dina-rAta brahmacArI ane sacitta AhAra parityAgI hoya che. paNa gRhaAraMbha nA parityAgI hotA nathI. A prakAranA AcaraNa pUrvaka vicaratA te ja dhanyathI eka-be ke traNa divasathI utkRSTa sAta mahinA sudhI sUtrokta mAganusAra A pratimAnuM pAlana kare che. A (sacitta parityAga nAmaka) sAtamI upAsaka pratimA. [44] have AThamI upAsaka pratimA kahe che. te sarva dharmarucivALo hoya che. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 dasA suyakhaMdhuM- 644 thAvat dina-rAta brahmacarya pALe che, sacitta AhArano ane gharanA sarve AraMbha kAryono parityAgI hoya che. paNa anya sarve AraMbhanA parityAgI hotA nathI A prakAranA AcaraNapUrvaka vicaratA. te jadhanya thI eka-be-traNa vAvatu ATha mahinA sudhI sUtrokta mAganusAra A pratimAnuM pAlana kare che.- A (AraMbha parityAga nAmaka) AThamI upAsaka pratimA. 45] have navamI upAsaka pratimA kahe che. te sarvadharma rUci vALA hoya che. yAvatu dina-rAta pUrNa brahmacArI, sacittAhAra ane AraMbhanA parityAgI hoya che. bIjA dvArA AraMbha karAvavAnA paNa parityAgI hoya che. paraMta) uddiSTa bhakta athatu potAnA nimitte banAvela bhojana karanArano parityAgI hoto nathI. A prakAre AcaraNapUrvaka vicaratA te ja dhanyathI eka-be ke traNa divasathI utkRSTa nava mahinA sudhI sUtrokata mAganusAra pratimAne pALe kare- A navamI (prakhyaparityAga nAmaka) upAsaka pratimA. [46] have dazamI upAsaka pratimA kahe che. te sarva dharmaci vALo hoya che. (A pahelA kahevAyela nave upAsaka pratimA no dhAraka hoya che.) uddiSTa bhakta-tenA nimitte banAvela bhojana-no parityAgI hoya che. te mAthe muMDana karAve che paNa coTI rAkhe che. koI dvArA eka ke vadhu vakhata pUchatA tene be bhASA bolavI kahyuM che. jo te jANato hoya to kahe "huM jANuM chuM jo na jANato hoya to kahe huM jANato nathI A prakAranA AcaraNapUrvaka vicaratA te jadhanyathI eka-be-traNa divasa thI utkRSTa daza mahinA sudhI sUtrokata mAganusAra A pratimAnuM pAlana kare che. A (udiSTa bhojana tyAga nAmaka) dazamI upAsaka pratimA. [47] have agiyAramI upAsaka pratimA kahe che. te sarva (sAdhu-zrAvaka) dharmanI rucivALo hovA uparAMta ukata sarva pratimAne pAlana karato udiSTa bhojana parityAgI hoya che. te mAthe muMDana karAve che athavA loca kare che. te sAdhu AcAra ane pAtra- upakaraNa grahaNa karIne zramaNa-nirca no veza dhAraNa kare che. temane mATe prarUpita zramaNadharmane samyaka prakAre kAyAthI sparza karato ane pAlana karato vicare che. cArahAtha pramANa bhUmi joIne cAle che. e rIte IyasimitinuM pAlana karato) trasa prANIone joIne tenI rakSA mATe paga upADI le che, paga saMkocIne cAle che. athavA ADA paga rAkhIne cAle che (e rIte jIvarakSA kare che) jIva vyApta mArga choDIne zakaya hoya to bIjA vidyamAna mArge cAle che. jayaNA pUrvaka cAle che paNa pUruM nirIkSaNa karyA sivAya sIdhA mArge cAlato nathI phakata jJAti-varga sAthe tenA premabaMdhanano viccheda hoto nathI. tethI tene jJAtinA lokomAM bhikSA vRtti mATe javAnuM kahyuM che. (matalaba sagAM-saMbaMdhine tyAMthI AhAra lAvI zake che. ) svajana saMbaMdhi nA ghare pahoMce te pahelAM bhAta raMdhAI gayA hoya ane maganI dALa thaI na hoyato tene bhAta levA kahyuM paNa maganI dALa levI kahyuM jo pahelAM maganI dALa thaI hoya ane bhAta na thayA hoya to maganI dALa levI kahyuM paNa bhAta levA kalpatA nathI. jo tenA pahoMcyA pahelA baMne taiyAra thaI gayA hoya to baMne levA kahyuM jo tenA pahoMcyA pahelA be mAMthI kazu taiyAra thayuM na hoya to be mAMthI kazuM levuM kalpatuM nathI TuMkamAM te pahoMce tenI pahelAM je padArtha taiyAra hoya te levuM kahyuM ane tenA gayA pachI Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 dasA-6, sUtra-47 banAvelo koIpaNa padArtha tene levo kalpato nathI. jyAre te (zramaNabhUta) upAsaka gRhapatinA kuLa (ghara) mAM AhAra grahaNa karavAnI IcchAthI praveza kare tyAre teNe A rIte bolavuM joIe- "pratimAdhArI zramaNo pAsaka ne bhikSA Apo." A prakAranA AcaraNa pUrvaka vicaratA evA te upAsakane joIne kadAca koI pUche, "he AyuSyapAnuM tame koNa cho ?" te kaho. tyAre teNe pUchanArane kahevuM joIe ke "huM pratimAdhArI zramaNopAsaka chuM." A prakAranA AcaraNapUvarka vicaratA te jadhanyathI eka-be ke traNa divasathI utkRSTa 11- mahinA sudhI vicaraNa kare.- A agiyAramI (zramaNabhUta nAmaka) upAsaka pratimA. A pramANe te sthavira bhagavaMtoe nizcayathI agiyAra upAsaka pratimA (zrAvakone karavAnI viziSTa 11 pratijJAo) kahelI che. te pramANe huM (tamane) kahuM chuM. chaThThI dasAnI munidIparatna sAgare karela gurjara chAyA pUrNa. (dasA-7-bhikSu pratimA) A dasAnuM nAma bhikSa-pratimA che. je rIte A pUrvenI dasA mAM zrAvaka-zramaNo pAsakanI 11-pratimAnuM nirUpaNa karela che. ahIM paNa pratimA' zabdano artha viziSTa prakAranA AcaraNayukta pratijJA ema ja samajavo. [48] he AyuSyamAnuM ! te nivaNiprApta bhagavaMtanA sva-mukhethI me evuM sAMbhaLeluM che A jinapravacanamAM) sthavirabhagavaMtoe nizcayathI bAra-bhikSapratimAo kahI che. te sthavira bhagavaMtoe nizcayathI bArabhikSu pratimA kaI kahI che? te sthavira bhagavaMtoe nizcayathI kahelI bAra bhikSapratimAM A pramANe che- ekamAsikI, ddhi mAsika, trimAsikI, catumiisakI, paMcamAsikI, chamAsikI, sAtamAsika, pahelI sAtarAtridivasa, bIjI sAtarAtridivasa, trIjIyAtarAtridivasa, ahorAtrinI ekarAtrikI. - 49] mAsikI bhikSu pratimAne dhAraNa karatA sAdhu kAyAne vosirAvI dIdhelA ane zarIranA mamatvabhAvanA tyAgI hoya che. deva-manuSya ke tiryaMca saMbaMdhi je koI upasarga Ave che. tene te samyaka prakAre sahana kare che. upasarga karanArane kSamA kare che, adIna bhAve sahana kare che, zArIrika kSamatA pUrvaka teno sAmano kare che. mAsika bhikSu pratimAdhArI sAdhune eka datti bhojana ane eka datti pANI levuM kahyuM che. datti eTale eka akhaMDa dhArAthI jeTaluM bhojana ke pANI ne dAtA Ape te) A ditti paNa ajJAta kuLathI, alpamAtrAmAM bIjA mATe banAvela, aneka dvipada-catuSpada-zramaNa-brAhmaNa- atithi- kRpaNa ane bhikhArI AdinA bhikSA laIne cAlI gayA bAda grahaNa karavI kahyuM che. vaLI A datti jyAM eka vyakti bhojana karato hoya tyAMthI levI kahyuM. paNa be-traNa-cAra-pAMca vyakti sAthe besIne bhojana karatA hoya tyAMthI levI kalpatI nathI. garbhiNI, nAnA bALavALI ke bALaka ne dUdha pAtI hoya tenI pAsethI AhAra- pANInI datti levI na kalpe jenA baMne paga DelI-uMbarAnI bahAra ke aMdara hoya to te strI pAsethI datti levI kahyuM paNa eka Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 dasA suyakhUMdha - 749 paga aMdara ane eka paga bahAra hoya to tenA hAthe levuM kalpe. paNa jo te devA na IcchatI hoya to tenA hAthe levuM kalpe nahIM mAsikI bhikSu pratimA dhAraNa karela sAdhune AhAra lAvavAnA traNa samaya kahayA che. te A pramANe- Adi divasano prathama bhAga), madhya (madhyAhna), aMtima(divasano aMtima bhAga) je bhikSu AdimAM gocarI jAya te maLye ke aMte na jAya, je madhya jAya te Adi ke aMte na jAya, je aMte jAya te Adi ke madhye gocarI jAya nahIM. mAsika bhikSu pratimA dhArI sAdhune cha prakAranI gocarI kahI che peTA (peTInI jema cArakhUNA thI gamana karavApUvarka gocarI javuM), ardhapeTA (be khUNA thI gamanakaravuM), gomUtrikA (cAlatA cAlatA baLada jyAre pezAba kare tyAre je vAMkI cUkI rekhA aMkita thAya te rIte gocarI javuM), pataMgavIthikA (pakSI jema vacalA sthAno choDI eka jagyAethI bIjI jagyAe bese te rIte krama rahita gocarI javuM), zambUkAvartI- (dakSiNAvarta ke vAmAvarta zaMkhanI jema DAbethI jamaNe ke jamaNethI DAbe pharatA gocarI javuM), gatyApratyAgatA (galInA chellA gherathI pahelA ghara tarapha gocarI gamana karavuM). A cha prakAranI gocarImAMthI koI eka prakAranI gocarIno abhigraha laI pratimA dhAraka sAdhune bhikSA levI kalpe. je gAma yAvat maDaMbamAM ekamAsikI bhikSupratimA dhAraka sAdhu ne jo koI jANatuM hoya to tene tyAM eka rAta rahevuM kalpe, jo koI na jANatuM hoya to eka ke be rAta rahevuM kalpa paNa jo tenA karatA vadhu nivAsa kare to to bhikSu teTalA divasanA dikSAnA chaMda ke parihAra tapane pAtra thAya che. mAsikI bhikSu pratimAdhAraka sAdhune cAra bhASA bolavI kalpe che. te A pramANe. yAcanI. pRcchanI, anujJApanI ane pRSTha vyAkaraNI. (yAcanI- AhAra, vastra, pAtra Adi mAMgavA mATe je bhASA bolAya te, pRcchanI- svAdhyAya AdimAM udbhavela praznanA nivAraNa mATe bolAya te, anujJApanI- zayyAtarapAse sthAna AdinI AjJA mATe bolAya te anujJApanI, pRSThavyAkaraNI koIe pUchela paznanA uttara mATe bolAtI. mAsikI bhikSu-pratimA pratipanna sAdhu ne traNa prakAranA upAzrayonuM pratilekhana karavuM AjJAlevI-ke-tyAM rahevuM ka2e che. te A pramANe- udyAna mAM raheluM gRha, cAre taraphathI na DhaMkAyeluM tevuM gRha, vRkSanI nIce baneluM gRha bhikSupratimA-dhAraka sAdhune traNa prakAranA saMthAraga nI pratilekhanA, AjJA levI ke grahaNa karavAnuM kalpe che te A pramANe- pRthvIzilA, lAkaDAnI pATa, pahelethI bichAvAyela tRNa. mAsikI bhikSu-pratimA-dhAraka sAdhune upAzrayamAM koI strI-puruSa AvIne anAcAranuM AcaraNa karatA jovA maLe to te upAzrayamAM niSkramaNa ke praveza karavo kalpe nahIM.- tyAM koI agni saLagI uThe ke saLagAve to tene niSkramaNa ke praveza kalpe nahIM kadAca koI hAtha pakaDIne bahAra kADhavA Icche to paNa teno sahAro laIne na nIkaLe paNa jayaNApUvarka cAlatA- cAlatA bahAra nikaLe. mAsikI bhikSu-pratimA dhAraka sAdhunA pagamAM kAMTo-kAkaro -kAMca ghusI jAya tyAre ke AMkhamAM macchara vagere sUkSma jaMtu, bIja, raja Adi paDe to tene kADhavAnuM ke 9 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasA-7,sutra-49 199 zuddhi karavAnuM kalyuM nahIM. paNa jaNApUrvaka cAlatuM rahevuM kahyuM. mAsikI bhikSu pratimA dhAraka sAdhune vihAra karatA karatA jyAM sUryAsta thaI jAya to tyAM ja rahevuM paDe. tyAM jaLa hoya ke sthaLa, durgama mArga hoya ke nimna mArga, parvata hoya ke viSama mArga, khADA hoya ke guphA, AkhI rAta tyAM ja rahevuM paDe eka pagaluM paNa AgaLa jaI zakAya nahIM paraMtu savAre sUryanI prabhA pragaTa thAya tyAMthI sUrya jhaLahaLato thAya pachI pUrva- dakSiNa-pazcima ke uttara dizA tarapha abhimukha thaI jayaNA pUrvaka gamana karavuM kalpe. mAsikI bhikSa pratimAnadhAraka sAdhune sacita pRthvi upara nidrA levI ke sarve kahyuM nahIM kevaLI bhagavaMte tene karmabaMdhanuM kAraNa kahayuM che. te sAdhu e rIte nidrA letA ke sutA potAnA hAthethI bhUmine sparza kare to jIvahiMsA thaze tethI teNe sUtrokata vidhithI nirdoSa sthAne rahevuM ke vihAra karavo joIe. jo te sAdhune maLa-mUtranI zaMkA thAyato rokavI joIe nahIM paNa pUrve paDilehaNa karelI bhUmi upara tyAga karavo joIe. pharI te ja upAzraye AvI sUtrokata vidhi mujaba nidorSa sthAne rahevuM joIe. mAsikI bhikSu pratimA-dhAraka sAdhune sacitta rajavALA zarIra sAthe gRhastho ke gRha samudAyamAM bhojana-pAna mATe javuM ke tyAMthI nIkaLavuM kalpatuM nathI. jo tene jANa thaI jAya ke zarIra upara sacita raja pasInAthI acitta thaI gaI che to tene tyAM praveza ke nirgamana karavuM kahyuM che. vaLI tene acitta evA ThaMDA ke garama pANIthI hAtha,paga,dAMta, AMkha ke moTuM ekavAra ke vAraMvAra dhovuM kalpatuM nathI. phakata maLa-mUtrAdithI lepAyela zarIra ke bhojana-pAna thI lipta hAtha-moDhuM dhovA kahyuM che, mAsikI bhikSu pratimA-dhAraka sAdhunI sAme (vihAra karatI veLAe) ghoDo, hAthI, baLada, bheMsa, siMha, vAgha, bheDIyA, rIMcha, citto, teMdua parAzara, kutaro, bilADo, sApa, zazaluM, zIyALa, bhuMDa Adi hiMsaka prANI AvI jAya to bhayabhIta thaIne eka DagaluM paNa pAchaLa khasavuM kahyuM nahIM. e ja rIte ThaMDI lAgatA taDakAmAM javuM ke garamI lAgatAM chAyAmAM javuM paNa kahyuM nahIM paNa jyAM jevI ThaMDI ke garamI hoya tene sahana karavI. mAsika bhikSu pratimA ne "te" sAdhue sUtra, AcAra ke mArga mujaba je rIte kahevAyela te rIte samyaka prakAre zarIra dvArA sparza karavI, pAlana karavuM, zuddhi pUrvaka kIrtana ane ArAdhanA karavuM tyAre te bhikSu jinAjJA mujaba pAlana karavAvALA thAya che. fpachI be mAsikI bhikSu-pratimA dhAraka sAdhu haMmezAM kAyAnI mAyAno tyAga karelA. . . Adi sarva vAta prathama bhikSapratimA mujaba jANavI. (vadhArAmAM eTaluM ke) bhojana-pANInI be datti grahaNa karavI kahyuM che ane bIjI pratijJAnuM pAlana be mahinA. sudhI kare che. ---- e rIte bhojana-pAnanI ekaeka datti ane eka eka mAsanuM pratimA pAlana sAta datti sudhI samajI levuM arthAt trIjI pratimA-traNadatti traNa mahinA vagere, [51] have AThamI bhikSu-pratimA kahe che. prathama sAta rAtri divasa arthAt eka saptAha nI AThamI bhikSu pratimA dhArI sAdhu haMmezA kAyAnI mamatA rahita paNe- vAvatu upasarga Adine sahana kare che. te sarve prathama pratimA mujaba jANavuM.) te sAdhu ne nirjala cothabhakta (eTale ke upavAsa) pachI anna-pAna levuM kahyuM che. gAma Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 dasA suyabaMdha- 7pa1 yAvatu rAjadhAnI nI bahAra utAsana, pAzvasana ke niSadyAsana thI kAyotsarga kare, deva-manuSya ke tiya saMbaMdhi je koI upasarga utpanna thAya ane te upasarga jo te sAdhune dhyAnathI calita ke patita kare to tene calita ke patita thavuM kahyuM nahIM. jo maLa-mUtranI bAdhA utpanna thAyato tene roke nahIM paNa pUrva paDilehita bhUmi upara maLa-mUtrano tyAga karavo kalpa. punaH vidhi mujaba potAnA sthAne AvIne tene kAyotsarga karI sthita rahevuM paDe A rIte te sAdhu pahelI eka saptAha rUpa (AThamI) pratimAnuM sUtrAnuMsAra yAvatu jina-AjJAnusAra pAlana karavAvALo hoya che. A ja rIte (navamI bhikSu pratimA) bIjI eka saptAha nI hoya che. vizeSamAM eTaluM ke A pratimAnA ArAdhaka bhikSane daMDAsana, laMgaDAsana ke utkaTakAsana mAM sthita rahevuM joIe. - - (dazamI bhikSapratimA) trIjI eka saptAhanI paNa pUrvavatu jANavI. vizeSamAM A bhikSupratimAnA ArAdhanakALamAM teNe godohidAsanavIrAsana ke AmrakundhAsanamAM sthita rahevuM joIe. [52] e ja rIte agIyAramI eka ahorAtranI bhikSu pratimAnA viSayamAM jANavuM. vizeSa eTale ke nirjala SaSTha bhakta eTale ke covihAro chaThTha karIne ane pAna grahaNa karavuM, gAma yAvatuM rAjadhAnI nI bahAra baMne pagone saMkocIne ane be hAtha jAnu paryanta lAMbA rAkhIne kAyotsarga kare. bAkI pUrve kahayA mujaba yAvatu jinAjJAnusAra pAlana karavAvALo hoya che. - have bAramI bhikSapratimA kahe che. ekarAtrikI bAramI bhikSapratimA dhArI aNagorane zarIranA mamattvano tyAga Adi sarve pUrve kahayA mujaba jANavA. vizeSamAM nirjala aThThamabhakta eTale ke covihAro ame kare tyAra pachI anna-pAna grahaNa kare. gAma ke rAjadhAnI nI bahAra jaIne zarIrane thoDuM AgaLanA bhAge namAvIne eka pudgala para daSTi rAkhI animeSa netro vaDe nizcala aMgothI sarva Indriyone gopavIne baMne pagone saMkocI, baMne hAtha jAnuparyanta laTakatA rAkhI kAyotsarga kare. deva-manuSya tiryaMca saMbaMdhi uddabhavatA upasargone sahana kare paNa calita ke patita thavuM na kalpa. maLa-mUtranI bAdhA thAyato pUrva pratilekhita sthAnamAM paraThavIne pAchA svasthAne vidhi pUrvaka kAyotsagadi kriyAmAM sthira thAya. eka rAtrinI bhikSu pratimAnuM samyaka pAlana na karanAra sAdhune mATe traNa sthAna ahitakara, azubha, asAmarthyakara, akalyANakara ane dukhada bhaviSyavALA hoya che. , te A pramANe unmAdanI prApti-lAMbAgALAnA roga-AtaMkanI prApti-kevalI prarUpita dharmathI bhraSTa thavuM - - traNa sthAna hitakara, zubha, sAmarthyakara, kalyANakara ane sukhada bhaviSyavALA hoya che te A pramANe- avadhi, mana paryava, kevala-jJAnanI utpatti. A rIte A eka rAtriI bhikSupratimA sUtra-kalpa-mArga ane yathArtha rUpe samyaka prakAre zarIrathI sparza, pAlana zodhana, pUraNa, kIrtana ane ArAdhana karavAvALA jinAjJAnA ArAdhaka hoya che. A bAra bhikSupratimAne nizcayathI te vira bhagavaMtoe kahI che. te pramANe huM (tamane) kahuM chuM sAtamI dasAnI munidIparatna sAgare karela gurjara chAyA pUrNa Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasA-8, sUtra-53 201 (dasA-8-paryuSaNA) [53] te kALa ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra nI pAMca bAbato uttarAphAlvanI nakSatramAM thaI uttarAphalyunI nakSatramAM- (1) devalokathI avIne garbhamAM AvyA, (2) eka garbha thI bIjA garbhamAM mUkAyA (3) janma thayo (4) mUDiMta thaIne agAramAMthI anagAra thayA, (pa) anaMta anuttara, avinAzI, nirAvaraNa, saMpUrNa kevaLajJAna kevaladarzana utpanna thayA ane svAti nakSatramAM parinivaNi pAmyA athatu mokSe gayA. (nava) A paryuSaNA kalpa vize punaH punaH upadeza karAyo che. (ahIM paryuSaNAkalpa thakI AcAranI sAthe-sAthe cyavanathI nivaNa sudhInuM samagra mahAvIra * caritra nAva zabdathI samajI levuM athatui pUrvabhava ane cyavana, janmakalyANaka, dIkSA pUrvenuM jIvana, dIkSAca upasarga Adi sahevA, kevalajJAna-upadeza ane nivaNi kalyANaka e pramANe (bhagavaMte kaheluM) huM tamane) kahuM chuM. AThamI dasAnI muni dIparatna sAgare karela "gurjarachAyA pUrNa. (dasA- 9mohanIya-sthAno) ATha karmomAM mohanIya karma prabaLa che. tenI sthiti paNa sauthI vadhu lAMbI che. teno saMpUrNa kSaya thatAM ja kramazaH bAkInA karmo kSaya pAme che te mohanIya karmanA baMdha mATe 30 sthAno (-kAraNo) ahIM kahevAyA che. [54] te kALa ane te samaye caMpA nAmanI nagarI hatI. (jenuM varNana 'uvavAI' sUtra mujaba jANavuM) nagarI bahAra pUrNabhadra nAmaka cetya hatuM. tyAM koNika rAjA ane dhAriNI rANI hatA. zramaNa bhagavAna mahAvIra tyAM bahAra udyAnamAM samosaya, caMpAnagarIthI pariSadu (sabhA) nIkaLI, bhagavAne dharma kahayo. dharma sAMbhaLI parSadA (sabhA) pAchI gaI. zramaNa bhagavAnuM mahAvIre ghaNAM sAdhu-sAdhvIne AmaMtrita karI A pramANe kahayuM. he Aryo ! tIsa mohanIya sthAno che. je strI ke puruSa A sthAnonuM vAraMvAra AcaraNa -sevana kare che. te mohanIya karma bAMdhe che. pipa] je koI trasaprANIne pANImAM DubADIne ke tIvra jaLadhArA mAM nAkhIne tene mAre che te mahAmohanIya karmane bAMdhe che. pi-pa7] prANInA mukha-nAka Adi zvAsa levAnA dvAro ne hAthathI avarodhIne, - - agninA dhUmADAthI eka gharamAM gherIne mAre to mahAmohanIya karma bAMdhe che. [58-6] jo koI prANIne uttamAMga-mastaka upara zastra prahAra thI bhedana kare, - - azubha pariNAmathI bhInuM cAmaDuM vIMTI ne mAre, - - chaLakapaTathI koI prANIne bhAlA ke DaMDAthI mArIne hase to mahAmohanIyakarma bAMdhe [1-3] je gUDha AcaraNa thI potAno mAyAcAra chUpAve, asatya bole, sUtronA yathArthane chUpAve, - - nirdoSa vyakti para mithyA AkSepa kare ke potAnA duSkarmonuM tenA para AropaNa kare, - - bharImAM sabhAmAM jANI- bujhIne mizra bhASA bole, kalaha zIla hoya te mahAmohanIya karma bAMdhe che. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasA suyaNa - 9/64 [64-65]je anAyaka- (nAyaka guNarahita) maMtrI rAjAne rAjyabahAramokalI rAjyalakSmI no upabhoga kare, rANInA zIlane khaMDita kare virodhakaranAra sAmaMtono tiraskArakarI tenI bhogya vastuno vinAza kare to te mahAmohanIya karma bAMdhe. [66-68] je bALabrahmacArI na hovA chatAM potAne bALabrahmacArI kahe, strI AdinA bhogomAM Asakata rahe, - - brahmacArI na hovA chatAM potAne brahmacArI kahevo te gAyonI vacce gadheDAnI mAphaka besuro bakavAsa che. AtmAnuM ahita karanAro te mUrkha mAyAmRSAvAda karato, stri viSayamAM Asakta banI mahAmohanIya karma bAMdhe. 201 [69-71] je jenA Azraye AjIvikA kare che, jenI sevA karI samRddha thayA che. te tenA dhanamAM Asakata thaI tenuM ja sarvasva apaharaNa kare, abhAvagrasta koI samartha vyakti ke grAmavAsInA Azraye sarva sAdhanasaMpanna thaI jAya pachI IrSyA ke saMkilaSTa citta thaIne Azraya dAtAnA lAbhamAM aMtarAya kare te mahAmohanIya karma bAMdhe che. [72-] jema sApaNa potAnA baccAne khAI jAya ema je strI potAnA patine, maMtrI rAjAne, senA senApatine, ziSya-zikSakane mArI nAkhe to mahAmohanIya karma bAMdhe. [73-74] je rASTranAyakane netAne ke lokapriya zreSThIne -aneka mANasonA netAne, samudramAM dvIpa samAna anAtha jananA rakSakane mArI nAkhe te mahAmohanIya karma bAMdhe. [75-77] je, pApavirata dIkSArthI, saMyata tapasvIne dharmathI bhraSTa kare, ajJAnI evo te anaMta jJAna darzana saMpanna jinezvaranA avarNavAda kare, te duSTAtmA aneka bhavya jIvone nyAyamArgathI bhraSTa kare, nyAya mArganI dveSathI niMdA kare te mahA-mohanIya karma bAMdhe che. [78-79] je AcArya ke upAdhyAya pAsethI jJAna ane AcAra zIkhela hoya tenI avahelanA kare, ahaMkArI evo te AcArya- upAdhyAyanI samyak sevA na kare, Adara- satkAra na kare te mahAmohanIya karma bAMdhe. kahe, che, [80-83] je bahuzruta na hovA chatAM potAne bahuzruta, svAdhyAyI, zAstrajJa tapasvI na hovA chatAM potAne tapasvI kahe to badhAM lokomAM sauthI moTo cora pote samartha hovA chatAM glAna muninI sevA na karuM " tevuM kahe te mahAmUrkha, mAyAvI ane mithyAtvI kaluSita citta thaI potAnA AtmAnuM ahita kare che.- A sarve mahAmohanIya karma bAMdhe che. -- - - [84] caturvidha zrI saMghamAM matabheda utpanna karavA mATe je kalaha nA aneka prasaMga ubhA kare che te mahAmohanIya karma bAMdhe che. -- [85-86] je, (vazIkaraNaAdi) adhArmika yoga, potAnA sanmAna, prasiddhi, priyavyakitane khuza karavA mATe vAraMvAra vidhipUrvaka kare athavA jIva hiMsAdi karIne vazIkaraNa prayoga kare, prApta bhogothI atRpta vyakti je mAnuSika ane daivI bhogonI vAraMvAra abhilASA kare te mahAmohanIya karma bAMdhe che. [87-88] je Rddhi vRti, yaza, varNa ane baLa-vIrya-vALA devatAono avarNavAda kare che, - - je ajJAnI jinadevanI pUjAnI mAphaka potAnI pUjAnI IcchAthI deva, yakSa ane asuro ne na joto hovA chatAM kahe ke huM A badhAMne joI zakuM chuM te mahAmohanIya karma no baMdha kare che. . Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasA-9, sUtra-89 203 [89] A trIsa sthAno sarvotkRSTa azubhakarmaphaLa denArA kahyA che. cittane malina karanArA che. tethI bhikSu tenuM AcaraNa na kare ane Atma gaveSI thaIne vicare, [90-92] je bhikSa. A jANIne pUrve karelA katya akatyone parityAga kare ane te te saMyama sthAnonuM sevana kare jenAthI te AcAravALo bane, - - paMcAcAranA pAlana thI surakSita che, zuddha AtmA che ane anuttara dharmamAM sthita che te "je prakAre AziviSa sarpa jheranuM vamana karI de che " e ja rIte doSono parityAga kare, -. je dhamarthI bhikSa zuddhAtmA thaI ne potAnA kartavyano jJAtA thAya che, tenI A lokamAM kIrti thAya che ane paralokamAM sugatine prApta kare che. [3] daDha parAkramI, zUravIra bhikSu badhAM mohasthAno no jJAtA thaIne tenAthI mukta thaI jAya che te janma maraNanuM atikramaNa kare che eTale ke mukta thaI jAya che. te pramANe huM tamane) kahuM chuM. navamI dasAnI muni dIparatna sAgare karela "gurjarachAyA pUrNa (dasA- 10 AyatisthAna) [94] te kALa ane te samaye (A avasarviNI kALanA cothA ArAnA aMtima bhAgamAM) rAjagRha nAmanuM nagara hatuM (nagara varNana "uvavAI" sUtranI caMpAnagarI mAphaka jANavuM) te nagaranI bahAra guNazIla nAmanuM caitya hatuM. te nagarI mAM zreNika - nAmano rAjA hato yAvatuM ("uvavAI"- sUtranI jema badhuM jANavuM) te celaNA rANI sAthe parama sukhamaya jIvana vitAvato hato. [95tyAre te zreNika rAjA bhiMbhisAre eka divasa snAna karyuM. potAnA deva samakSa naivedya pUjA karI, vipnazamana mATe potAnA kapALa upara tilaka karyuM duHsvapnanA. doSanA nivAraNa mATe prAyazcita athatuM dahIM, cokhA, caMdana tathA duvA Adi dhAraNa karyo, DokamAM mALA paherI, maNi- ratna jaDita sonAnA AbhUSaNa dhAraNa karyA, hAra, ardhahAra, traNasarohAra nAbhi paryata paheya kaTisUtra paherI suzobhita thayo, gaLAmAM ghareNA ane AMgaLImAM vIMTI paherI - - - yAvat kalpavRkSa nI jema te narendra zreNika alaMkta ane vibhUSita thayo. chatra upara koraMTaka puSponI mALA dhAraNa karI - -- yAvatu ---- caMdra jevo priyadarzI narapati zreNika jayAM bAhya upasthAnazALA mAM siMhAsana hatu tyAM Avyo, purvAbhimukha thaI tyAM beTho, potAnA kauTuMbika puruSone bolAvIne teNe A pramANe kahayuM - he devAnupriyo tame jAo. je A rAjagRhI nagarInI bahAra bagIcA, udyAna, zilpazALA, dharmazALA, devakuLa, sabhA, paraba, dUkAna, maMDI, bhojanazALA, vyApAra kendra, kASTha zilpakendra, koyalA utpAdana kendra, vana vibhAga, ghAsanA godAma tyAM je mArA sevako che teone A prakAre kaho- he devAnuM priyo ! zreNika rAjA bhaMbhasAre A AjJA karI che ke jyAre Adikara tIrthaMkara pAvatu siddhigati nAmavALA sthAnanA Icchaka zramaNa bhagavAnuM mahAvIra kramazaH cAlatA cAlatA eka gAmathI bIje gAma Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 dasA suyakhaMdhuM- 1095 vicaratA sukhapUrvaka vihAra karatA saMyama ane tapathI potAnI AtmasAdhanA karatA. ahIM padhAre tyAre tame bhagavAna mahAvIrane tenI sAdhanA mATe yogya sthAna batAvajo ane teone tyAM rahevAnI AjJA ApIne mane jaNAvo. tyAre te pramukha rAjyAdhikArIoe zreNika rAjA bhaMbhasAranuM ukta kathana sAMbhaLI harSita hRdayathI - -- - yAvatuM -- he svAmI! ApanA Adeza mujaba ja badhuM thaze. A rIte zreNika rAjAnI AjJA teoe vinaya pUrvaka sAMbhaLI, tyAra pachI teo rAjamahelamAMthI nIkaLyA, rAjagRhanA madhya bhAgathI thaIne teo nagaranI bahAra gayA bagIcAthI - - -ghAsa godAmomAM rAjA zreNika nA sevaka-adhikArIne teoe A pramANe kahayuM vagere pUrvavatu) zreNika rAjAne A priya saMvAda kaho tamAre mATe paNa A vAta harSakArI bane A pramANe be-traNa vakhata kahyuM - - - ane je dizAthI AvyA hatA te dizAtarapha pAchA gayA. [9]te kALe ane te samaye dharmanA Adikara tIrthakara zramaNa bhagavAna mahAvIra eka gAmathI bIje gAma vicaratA - * * yAvat - * -tyAM (guNazIla caityamAM) padhAryA. te samaye rAjagRha nagaranA traNa rastA, cAra rastA ane cokamAM thaIne -- -cAvatuM --- parSadA nagaranI bahAra nIkaLI- - - yAvatu paryApAsanA karavA lAgI. te samaye zreNikarAjAnA sevaka adhikArI jyAM zramaNa bhagavAn mahAvIra hatA tyAM AvyA teoe zramaNa bhagavAna mahAvIra ne traNa vakhata pradakSiNA karI, vaMdana. namaskAra karyo, pachI temanuM nAma ane gotra pUchayA ane hRdayamAM dhAraNa karyA, ekatrita thaIne ekAnta sthAnamAM gayA. tyAM teoe paraspara A pramANe vAta karI. he devAnuM priyo ! zreNika rAjA bhaMbhasAra jeonuM darzananI IcchA-spRhA- prArthanA tathA abhilASA kare che tathA jemanuM nAma-gotra sAMbhaLI ne zreNika rAjA harSita ane saMtuSTa--- yAvatu ---prasanna thAya che. te Adikara tIrthaMkara zramaNa bhagavAna mahAvIra --- yAvatu -.-sarvajJa sarvadarzI anukrame sukhapUrvaka eka gAmathI bIje gAma vicaratA ahIM padhArela che. A ja rAjagRhI nagaranI bahAra guNazIla nAmanA caityamAM tapa ane saMyama thI AtmAne bhAvita karatA rahelA che. he devAnuM priyo ! zreNika rAjAne A vAta karo ke tamArA mATe A saMvAda priya thAo. A rIte eka bIjAe A vacana sAMbhaLyuM tyAMthI teo rAjagRhI nagarImAM AvyA --- yAvatuM --A pramANe bolyA. he svAmI! jenA darzana nI Apa IcchA karo cho te zramaNa bhagavAna mahAvIra guNazIla caityamAM --- yAvatu --- virAjIta che. tethI he devAnupriya Apane A vAtanuM nivedana karIe chIe. Apane A saMvAda priya thAo. [7] te samaye zreNika rAjA te puruSo pAse A saMvAda sAMbhaLI- avadhArI hRdayamAM harSita-saMtuSTa thayA. - - - yAvatu - - - siMhAsana thI uThayA, uThIne (jema uvavAI sUtramAM koNikano adhikAra kahayo tema) vaMdana- namaskAra karyA karIne te puraSonA satkAra- sanmAna karyA, pritIpUrvaka AjIvikA yogya vipula dAna ApyuM. pachI visarjita karyA. nagara rakSakone bolAvIne A prakAre kahyuM, he devAnupriya ! tame jaldIthI rAjagRhI nagarIne aMdarathI ane bahArathI parimArjita karo. pANIthI siMco -. vAvata -- -mane te vAta jaNAvo. [98] tyAra pachI te zreNika rAjAe senApatine bolAvIne A pramANe kahyuM che Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasA-10, sUtra-97 205 devAnu priyo ! jaldI thI ratha, ghoDA hAthI ane yoddhA sahitanI caturaMgiNI senAne taiyAra karo --- yAvatu --- mArI AjJA mujaba kArya thayAnI mane jANa karo pachI zreNika rAjA e yAnazALAnA adhikArIne A pramANe kahyuM. he devAnuM priya! zreSTha dhArmika rathane taiyAra karI ahIM lAvo ane mArI AjJAnusAra kArya thayAnuM mane nivedana karo. zreNika rAjAe A pramANe kahyuM tyAre yAnazALA adhikArI harSita yAvatu saMtuSTa thaIne jyAM yAnazALA hatI tyAM Avyo. yAnazALA mAM pravezI rathane joyo, ratha nIce utArI sApha karI bahAra kADhyo, eka sthAne rAkhyo, tenA para DhAMkela vastra dUra karI rathane zobhAyamAna karyo tyAra pachI jyAM vAhana zALA hatI tyAM Avyo. vAhana zALAmAM pravezI baLadane joyA, sApha karyA, tenA upara vAraMvAra hAtha pheravyo, bahAra lAvyA, tenA upara kUla mUkI, tene zobhAyamAna karI ghareNA paherAvyA tene rathamAM joDI rathane rAjamArga upara lAvyA. cAbuka hAthamAM lIdhelA sArathI sAthe ratha para beThotyAMthI jyAM zreNika rAjA hato tyAM Avyo hAtha joDI - - - yAvatu --- A pramANe kahyuM he svAmI ! Ape Adeza karyA mujaba no zreSTha dhArmika ratha taiyAra che. A ratha Apane mATe kalyANakArI thAo, Apa temAM birAje. [9] tyAre te zreNika rAjA biMbisAre yAnacAlaka pAse A pramANe sAMbhaLI harSita-stuSTita thaI snAnagRhamAM praveza karyo - - - yAvatu - - - kalpavRkSa samAna alaMkRta ane vibhUSita thayela te zreNika narendra --- yAvatuM -- snAna gRhathI nIkaLyo. jyAM calaNA devI hatA tyAM AvI, celaNA devIne A prakAre kahyuM - he devAnuM priya zramaNa bhagavAna mahAvIra - - - yAvat - - -guNazIla caityamAM birAjamAna che. -- -tyAM jaIne he devAnupriya ! teone vaMdana, namaskAra, satkAra, sanmAna karIe, te kalyANarUpa, maMgalabhUta, devAdhideva, jJAnanA mUrtarUpanI paryApAsanA karIe. temanI paryApAsanA A bhava ke parabhavanA hitane mATe, sukhane mATe, kalyANane mATe, mokSane mATe ane bhavobhava mAM sukha mATe thaze. [10] te samaye te celaNA devI zreNika rAjA pAse A pramANe sAMbhaLIneavadhArIne harSita thaI, saMtuSTa thaI- - - yAvat - - - snAnagRhamAM gaI, snAna karyuM, kuLa devatA sAme naivedya dharyuM - - - yAvat - - - duHsvapnonA prAyazcit mATe dAnapuNya karyA, potAnA sukamAla pagomAM jhAMjhara, keDe maNijaDIta kaMdoro, gaLAmAM ekAvalIhAra, hAthamAM sonAnA kaDA ane kaMkaNa AMgaNI mAM vIMTI, tathA kaMThathI uroja sudhI marakata. maNIno trisarohAra paheryo. kAnamAM paherelA kuMDala thI tenuM mukha zobhatuM hatuM. zreSTha ghareNA ane ratnothI vibhUSita hatI, sarvazreSTha cInI rezamI evA suMdara sukomala valkalanuM ramaNIya uttarIya dhAraNa kareluM, badhI RtumAM vikasatA suMdara-sugaMdhI phUlonI banelI vicitramALA paherelI. kAlA agaru nA dhUpathI sugaMdhIta te lakSmInI jema suzobhita vezabhUSAvALI celaNA aneka kuja tathA cilAtI dezonI dAsIonA vRMdathI parivarelI upasthAna zALAmAM zreNika rAjAnI pAse AvI. [101] tyAre te zreNika rAjA calaNA devI nI sAthe zreSTha dhArmika rathamAM beTho chatranI upara koraMTapuSponI mALA dhAraNa karela - - - yAvat - - -papAsanA karavA lAgyA. A pramANe celaNA devI - - - yAvat - - -dAsadAsInA vRMdathI parivarelI jyAM . zramaNa bhagavAnuM mahAvIra hatA tyAM AvI. zramaNa bhagavAn mahAvIrane Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 dasA suyaphabaMdhaM- 10101 vaMdana-namaskAra karyA ane zreNika rAjAne AgaLa karIne ubhI rahI --- yAvata --- paryApAsanA karavA lAgI. tyAre zramaNa bhagavAna mahAvIre RSi, yati, muni, manuSya ane devonI mahAparSadAmAM zreNika rAjA bhaMsAra ane celaNA devIne - - - yAvat - - -dharma kahyo parSadA ane zreNika rAjA gayA. [102]tyAM zreNika rAjA ane celaNA devIne joIne keTalAMka nigranthanigranthIonA manamAM A prakAranA adhyavasAya yAvatu saMkalpa utpanna thayo. are ! A zreNika rAjA moTI Rddhi vALo yAvatu khUba sukhI che. te snAna, balikarma, tilaka, mAMgalika, prAyazcita karIne savaliMkAra thI vibhUSita thaIne celaNA devI nI sAthe mAnaSika bhoga bhogavI rahela che. ame devalokanA devane joyela nathI. amArI sAme to A ja sAkSAt deva che. jo A sucarita tapa-niyama- brahmacarya- pAlananuM koI kalyANakArI viziSTa phaLa hoya to ame paNa bhaviSyamAM AvA prakAranA audArika mAnaSika bhogo bhogavatA vicarIe. keTalAMka sAdhuoe vicAryuM ke aho A celaNA devI moTI RddhivALI ---- yAvatu- --- ghaNI sukhI che. te snAna, balikarma - - - - yAvatu - - - - badhAM alaMkArothI vibhUSita thaI zreNika rAjA sAthe audArika mAnuSika bhogo bhogavatI vicare che. ame devalokanI devI to joI nathI paNa A ja sAkSAt devI che. jo amArA sucaritu tapa-niyama- brahmacaryanuM koI kalyANakArI phaLa vizeSa hoya to bhaviSyamAM ame paNa AvA bhoga bhogavIe - - - A pramANe keTalAMka sAdhu-sAdhvIe saMkalpa karyo. [103] zramaNa bhagavAna mahAvIre ghaNAM nircantha ane nircanthIone AmaMtrita karI A pramANe kahyuM ke, he Ayo ! zreNika rAjA ane calaNArANI ne joIne A prakArano adhyavasAya yAvatu--- utpanna thayo? aho ! zreNika rAjA moTI Rddhi vALo che. --- yAvatu. --- keTalAMka sAdhuoe A prakArano vicAra karyo ke aho celaNA devI mahARddhivALI che*- yAvatu keTalAMka sAdhvIoe Avo vicAra karyo. zuM A vAta barobara che? he AyuSyamAnuM ! zramaNo me dharmanuM nirUpaNa kareluM che. te A pramANe- A nigrantha pravacana ja satya che, zreSTha che, siddhi-muktinirmANa ane nivaNa no Aja mArga che. Aja satya che, asaMdigdha che ane badhA duHkhothI mukta thavAno A ja mArga che A sarvajJa praNita dharmanA ArAdhaka siddha, buddha, mukata thaIne nivaNi prApta kare che, badhAM duHkhono aMta kare che. jo koI nircantha kevaliprarUpita. dharmanI ArAdhanA mATe upasthita thAya ane bhUkha-tarasa, ThaMDI-garamI vagere pariSaha sahana karatA paNa kadAcitu kAmavAsanA no prabaLa udaya thaI jAya ane te udipta kAmavAsanAnA zamana mATe prayatna kare, te samaye koI vizuddha mAtA-pitA nA pakSavALA koI ugravaMzIya ke bhogavaMzIya rAjakumArane AvatA-jatA jue. chatra cAmara dhArI aneka dAsa-dAsI-nokara-sevaka-padAti puruSothI te rAjakumAra parivarela hoya, tenI AgaLa AgaLa uttama ghoDA, baMne tarapha hAthI, pAchaLa-pAchaLa zreSTha susajjita ratha cAlato hoya, eka nokara sapheda chatra dharelo, eka jhArI lIdhela, eka tADa patranA paMkhA sAthe eka zvetacAmara DhALato ane aneka nokaro, nAnA-nAnA paMkhA laIne cAlatA hoya. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasA-10,sUtra-103 207 A rIte tenA prAsAdamAM e rAjakumAra vAraMvAra Avato-jato hoya, daidIpyamAna kAMti vALo te rAjakumAra samayAnusAra snAna, balikarma yAvatuM badhAM alaMkArothI vibhUSita thaI sArI rAtri dIpajyotithI jhagamagatI vizALa kUTAgAra zALAnA sarvocca siMhAsana para besato hoya- - - yAvatu - - -strI vaMda thI gherAyelo raheto. hoya, nipuNa puruSo dvArA thatA nRtya-joto gIta-vINA- truTita- dhana- mRdaMga-mAdala Adi vAdyono madhura dhvani sAMbhaLato- evo A rIte te mAnuSika kAmabhogo bhogavato hoya che. te koI kAryavaza eka nokarane bolAve to cAra-pAMcanokara AvatA hoya ane pUchatA hoya ke ame zuM karIe ? zuM lAvIe ? zuM ApIe ? zuM AcaraNa karIe? tamArI abhilASA zuM che? tamane kayA padArtho priya che? A badhuM joI. nircantha nidAna kare cho ke jo mArA tapa niyama ane brahmacarya pAlananuM koI phaLa hoya to huM paNa te rAjakumAranI jema mAnaSika kAmabhoga bhogavuM. he AyuSyamAna zramaNo ! te nigrantha nidAna karIne te nidAnazalya saMbaMdhi saMkalponI AlocanA- pratikramaNa karyA sivAya jIvananI aMtima kSaNomAM deha choDI koI eka devalokamAM moTI Rddhi vALo yAvatu utkRSTa sthitivALo devatArUpe utpanna thAya che. Aya bhava ane sthitino kSaya karI te devalokathI cyavI zuddha mAtA- pitAnA pakSa vALA ugrakula ke bhoga kulamAM putra rUpe utpanna thAya che. tyAM te bALaka sukumAla hAtha-paga vALo- - - yAvat - - - suMdara rUpa vALo thAya che. bAlyakALa vItyA pachI tathA vijJAnanI vRddhi thatA te yauvanane prApta kare che. te samaye te svayaM pitA saMbaMdhi saMpatti prApta kare che. prAsAdathI jatA-AvatA tenI AgaLa-AgaLa ghoDAo cAle che.... yAvatu tamane zuM priya che? (Adi pUrvavata) te pUrva varNita puruSane tapa-saMyama ke mUrtarUpa zramaNa-brAhmaNa kevali prarUpita dharmano ubhayakALa upadeza kare che ? hA upadeza to kare che paNa te zraddhA pUvarka sAMbhaLato nathI. tethI te dharmazravaNa ne ayogya che. te anaMta IcchAvALo mahAraMbhI-mahAparigrahI adhArmika yAvatuM dakSiNa dizAvartI narakamAM naireyika rUpe utpanna thAya che ane bhaviSyamAM te durlabha bodhi thAya che. he AyuSyamAnuM zramaNo ! te nidAna zalya no ja A vipAka che. tethI ja te kevali prarUpita dharma zravaNa karI zakato nathI.- [e pramANe paheluM niyANuM jANavuM | [104] he AyuSyamatI zramaNIo ! meM dharmanuM pratipAdana kareluM che ! jemake Aja nircanja pravacana satya che . yAvatuM... badhAM duHkhono aMta kare che. jo koI nigranthI dharmanI zikSA mATe upasthita thaIne bhUkha-tarasa Adi pariSaha sahana karatA. paNa kadAcituM tene kAmavAsanAno prabaLa udaya thaI jAya to te tapasaMyamanI ugra sAdhanA thakI kAmavAsanAnA zamana mATe prayatna kare che, te samaye te nircanthI eka evI strIne jue che je potAnA patinI kevaLa ekamAtra prANapriyA che. te eka sarakhA ghareNA ane vastra paherelI che. tathA telanI DabbI, vastronI peTI ane ratnonA karaMDIyAnI samAna te saMrakSaNIya che- saMgrahaNIya che. nirgandhI tene potAnA prAsAdamAM AvatI jatI jue che. tenI AgaLa dAsa- dAsIonuM vRMda cAle che. (vagere sarve pahelA niyANA mAphaka jANavuM. tene joIne te nirjhanthI nidAna kare che ke jo mArA sucarita tapa, niyama ane Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 dasAsuyakhaMdhuM- 10/104 brahmacarya pAlananuM koI phaLa hoyato huM paNa pUrva varNIta strI jevA manuSya saMbaMdhi kAmabhoga bhogavatI mAruM jIvana vitAvuM. he AyuSyamatI zramavIo ! te nirgandhI nidAna karIne te nidAna nI AlocanA ane pratikramaNa karyA sivAya jIvananI aMtima kSaNe deha tyAga karI koI eka devalokamAM deva rUpe utpanna thAya che. yAvatuM pUrvavatu) bAlikA rUpe utpanna thaI suMdara patinI ISTa, kAMta.yAvatu. ratnanI peTI jevI kevaLa eka patnI paNa thAya che. badhuM pahelA nidAna mAphaka jANavuM) tene kevali prarUpita dharma sAMbhaLavA paNa maLe, to paNa te zraddhApUrvaka sAMbhaLatI nathI kemake te tene mATe ayogya che. utkRSTa IcchA vALI tathA mahAAraMbha- mahAparigraha vALI te adhArmika strI ... yAvat ...dakSiNa dizA vALI narakamAM nairayika rUpe utpanna thAya che. he AyuSyamAn zramaNo ! A te nidAna zalyano vipAka phaLa che. jenAnI tene kevali prarUpita dharmanuM zravaNa thaI zakatuM nathI (e pramANe bIjuM niyANuM) (105) he AyuSyamAnuM zramaNo ! meM dharmanuM nirUpaNa kareluM che. A ja nircantha pravacana satya che ...... yAvatu.... badhAM duHkhono aMta kare che. je koI nircantha kevali prarUpita dharmanI ArAdhanA mATe tatpara thAya, bhUkha-tarasa Adi pariSaha sahana karatA kadAcit kAmavAsanAno prabaLa udaya thaI jAya to tapa-saMyamanI ugra sAdhanA dvArA te kAmavAsanA ne zamana karavA prayatna kare che. te samaye te nircantha koI eka strI ne jue che. je tenA patinI kevaLa ekamAtra prANapriyA che ..yAvat (sarve pahelA nidAna mAphaka jANavuM). nirmantha te strI ne joIne nidAna kare che, "puraSa nuM jIvana duHkhamaya che." je A vizuddha mAtR-pita pakSavALA ugravaMzI ke bhogavaMzI puraSa che. te koI nAnA-moTA yuddhamAM jAya che, nAnA-moTA zastronA prahAra chAtImAM lAgatA vedanAthI vyathita hoya che. Ama puruSanuM jIvana duHkhamaya che ane strInuM jIvana sukhamaya che. jo mArA tapa-niyama ane brahmacaryapAlananuM koI viziSTa phaLa hoya to huM paNa bhaviSyamAM te strI nI jema manuSya saMbaMdhi bhogo bhogavuM. - he AyuSyamAnuM zramaNo te nirgastha nidAna karIne te nidAna zalya nI AlocanA-pratikramaNa karyA vinA jIvananI aMtima kSaNe deha tyAga kare, koI devalokamAM deva rUpe utpanna thAya che. te deva moTI RddhivALA yAvat ... utkRSTa sthiti vALo thAya che. (e badhuM pahelA nidAna mAphaka jANavuM) te bAlikA thAya, ...bhAyarUpe apAya. te potAnA patinI ekamAtra prANapriyA thAya che. (e badhuM pUrvavatu jANavuM) tene kevali prarUpita dharma sAMbhaLavA to maLe che paNa te zraddhA pUrvaka sAMbhaLatI nathI kemake te dharma zravaNane mATe ayogya che. te utkaTa abhilASAvALI .... yAvatuM ..dakSiNa dizAvartI narakamAM nArakI rUpe utpanna thAya che. bhaviSyamAM bodhi durlabha thAya che. he AyuSyamAnuM zramaNo ! te nidAna nuM A pAparUpa phaLa che. tethI te kevali prarUpita dharmane sAMbhaLI zakatI nathI. (A trIju nidAna) [10] he AyuSyamAnuM zramaNo ! meM dharmanuM pratipAdana kareluM che. A nircanya pravacana satya che....yAvat....badhAM duHkho no aMta kare che. e kevali prarUpita dharmanI ArAdhanA mATe koI nircandhI tatpara thAya. kSudhA-Adi pariSaha sahana karatA paNa kadAcit kAma vAsanAno prabaLa udaya thaI jAya to te tapa saMyamanI ugra sAdhanA thakI Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasA-10,sUtra-106 209 uddipta kAma- vAsanA nA zamana mATe prayatna kare che. te samaye te nircanvI ugravaMzI ke bhogavaMzI puruSane jue che. (Adi badhuM pahelA niyANA nI jema jANavuM) tene joIne te strI nidAna kare ke strInuM jIvana duHkhamaya che. kema ke bIje gAma..yAvatuM...... saMnivezamAM ekalI strI jaI zakatI nathI. je rIte kerI, bijoruM ke koThA aMbADaga nAmanAM svAdiSTa phaLanI pezI hoya, mAMsa pezI hoya, zeraDIno TukaDo ke zAlmalI nI lI hoya, te aneka manuSyone svAda levA yogya yAvatuM....IcchanIya ke abhilASA karavA yogya hoya che te rIte strInuM zarIra paNa aneka manuSyo mATe AsvAdanIyAyAvat abhilASA karavA yogya hoya che. tethI strInuM jIvana duHkhamaya ane puruSanuM jIvana sukhamaya che. he AyuSyamAna zramaNo ! A rIte te nigranthI puraSa thavAnanidAna kare. tenI AlocanA-pratikramaNa yAvat...prAyazcituM na kare to devalokamAM utpatti-devasukha-cyavana- ugravaMzAdimAM bALaka rUpe utpanna thavuM (e sarve prathama niyANA mujaba jANavuM) te utkRSTa abhilASA rAkhato puruSa ...yAvat dakSiNa dizAvartI narakamAM nArakarUpe utpanna thAya...bodhi durlabha thAya.... kevali prarUpita dharmanuM zravaNa karI zake nahIM (sarve pahelA nidAna mujaba jANavuM) e cothuM niyANuM. [107] he AyuSyamAn zramaNo ! meM dharma kahelo che. Aja nigrantha pravacana satya che yAvatuM....(pahelA niyANA mAphaka jANI levuM). koI nircantha ke nigranthI dharmanI zikSA mATe tatpara thaI vicaratA sudhAdi pariSaha sahana kare che temane kAma vAsanAno prabaLa udaya thaI jAya. tenA zamana mATe tapa-saMyamanI ugrasAdhanA no prayatna kare, te samaye teone manuSya saMbaMdhi kAmabhogothI viratI thaI jAya. jemake manuSya saMbaMdhi kAmabhoga adhruva che, anitya che. azAzvata che. saLavA, gaLI javAnA ke vidhvaMsa pAmanArA che. maLa, mUtra, zleSma, mela, vAta, pitta, kapha, zukra ane lohI thI udbhavela che. durgandhayukta zvAsocchavAsa ane maLa-mUtrathI paripUrNa che. vAtapitta, kapha, nA dvAra che, tethI pahelA ke pachI avazya tyAjya che. upara devalokamAM devo che. te tyAM potAnI devI sAthe anya devIone potAne Adhina karI ne ke devIrUpa vikurtIne tenI sAthe kAma bhoga kare che. jo sucarita tapa-niyama-brahmacaryapAlananuM koI phaLa maLatuM hoya to pahelA niyANAmAM jaNAvyA mujaba jANavuM) yAvatuM....ame paNa bhAvimAM AvA divya bhoga bhogavIe. he AyuSyamAnuM zramaNo ! nirgaLyuM ke nircandhI A nidhana zalya nI AlocanA Adi karyA sivAya...yAvatu....devalokamAM utpanna thAya, deva-devI sAthe kAmabhoga paNa seve tyAMthI cyavIne...yAvat..puruSa paNa thAya, kevali prarUpita dharma sAMbhaLavA maLe to paNa zraddhA thI pratIti na thAya.yAvat...dakSiNa dizAvartI narakamAM nArakI thAya, durlabhabodhi thAya he AyuSyamAna zramaNo ! te nidAna zalyanuM A phaLa che. tethI kevaliprarUpita dharma paratve zraddhA prIti ke ruci thatI nathI. (e pAMcamuM niyANuM) [108] he AyuSyamAnuM zramaNo ! meM dharmanuM nirUpaNa kareluM che. (bAkI pahelA niyANA mujaba samajavuM) devalokamAM jyAM anya deva-devI sAthe kAmabhoga sevatA nathI. potAnI devI sAthe ke vikRti deva ke devI sAthe kAmabhoga kare che. jo mArA T14] Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 dasA suyakhaMdhuM- 10/108 sucarita tapanuM phaLa vagere pahelA niyANA mujaba) .te kevali prarUpita dharmanI zraddhA-prIti-rUci karato nathI. kema ke te anyadarzanamAM rucivAnuM hoya che. te araNya vAsI ke gAma najIka rahenAra tApasa, adaSTa thaI rahenAra, tAMtrika, bahu saMyata ke prANa-bhUta-jIva satvanI hiMsAthI virata nahIM tevA hoya che. mizrabhASA bole che. jemake mane na mAro bIjAne mAre, mane Adeza na Apo-bIjAne Apo, mane pIDA na karo- bIjAne karo mane na pakaDo- bIjAne pakaDo vagere. e prakAre te strI saMbaMdhi kAmabhogomAM mUti , grathita, vRddha, Asakata yAvatu..... chellI avasthAmAM dehano tyAga karI koI asuralokamAM kilbiSika devasthAnamAM utpanna thAya che. tyAMthI dehatyAgI bheDa-bakarAnI jema gaMgo-bahero thAya che. he AyuSyamAnuM zramaNo ! te nidAnanuM phaLa A che ke teo kevaliprarUpita dharma paratve zraddhA pritI- rUci rAkhatA nathI. (e chaa niyANuM) [109] he AyuSyamAna zramaNoH meM dharmanuM nirUpaNa kareluM che. yAvatu...devalokamAM je svayaMvikarvita deva-devIo sAthe kAma bhoga seve che. jo A tapa-niyama ane brahmacaryanuM koI phaLa hoya to....(pahelA niyANA mujaba badhuM varNana jANI levuM) he AyuSyamAn zramaNo ! nirmantha ke nigranthI niyANuM karIne te nidAna zalyanI AlocanA pratikramaNa-prAyazcitu karyA sivAya........yAvatu. ..........utpanna thAya che. tyAM te anya deva-devI sAthe viSaya bhoga sevatA nathI paNa svayaM vikarvita deva-devI sAthe viSaya bhoga kare che. .....tyAMthI vIne koI kuLamAM utpanna thAya tene kevali prarUpita dharma upara zraddhA-prIti-rUci to thAya che paNa te zIlavrata-guNavrataviramaNavrata-pratyAkhyAna-pauSadhopavAsa karI zakatA nathI. te darzanazrAvaka thAya che. jIva-ajIvanuM svarUpa yathArtha jANe che. yAvat..asthi majjAvatu dharma prati anurAgI hoya che. he AyuSyamAnuM! A nircanja pravacana ja jIvana mAM ISTa che, Aja paramArtha che, bAkI badhuM nirarthaka che. e rIte te aneka varSo sudhI AgAra dhamanI ArAdhanA kare che. jIvananI aMtima kSaNe deha tyAgI koI eka devalokamAM utpanna thAya che. e prakAre che AyuSyamAnuM zramaNo ! te nidAnananuM A pAparUpa phaLa che. jenAthI te zIlavata Adi karI zakato nathI. (e sAtamuM niyANuM) [110he AyuSyamAna zramaNo ! meM dharmanuM pratipAdana kareluM che. ..(bAkI badhuM pahelA niyANA mAphaka jANavuM.) mAnaSika viSayabhoga adhuvrayAvat.... tyA jaya che. divyakAmabhoga paNa adhuvra, anitya, azAzvata che, asthira che. janma maraNa vadhAranAra che, pahelAM ke pachI avazya tyA jaya che. jo mArA tapa-niyama- brahmacaryanuM koI phaLa hoya to huM paNa bhAvimAM vizuddha mAtA-pitAnA pakSa vALo ugravaMzI-bhoga vaMzIkulina puruSa zramaNopAsaka banuM, jIvAjIvanA svarUpane jANuM. ...yAvat...prAsuka eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdima pratilAbhato-dAna deto vicare. A rIte he AyuSyamAna zramaNo ! nircantha- nigranthI nidAna karIne te nidAna zalyanI AlocanA Adi karIne ......yAvatu....devalokamAM deva thaI... RddhimaMta zrAvaka thAya che. AvA puruSane zramaNa-brAhmaNa kevali purUpita dha padeza saMbhaLAve che, te zraddhApUrvaka sAMbhaLe paNa che, zIlavrata, pauSadhopavAsa paNa svIkAre che paraMtu te Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasA--10,sUtra-110 211 gRhasthapaNuM choDI maMDita thaI pravajyA laI zakato nathI. paNa zramaNo pAsaka thaIne...yAvat.....prAsuka- eSaNIya azanAdi vahorAvI aneka varSo sudhI rahe che. te bhakta pratyAkhyAna ke anazana paNa karI zake che. AhAra tyAgI AlocanA-pratikramaNa karI samAdhi paNa pAme che.... yAvat....devalokamAM paNa jAya che. he AyuSyamAn zramaNo ! te nidAna zalya no A pAparUpa vipAka che. ke te gRhastha paNuM choDI sarvathA muMDita thaI aNagAra thaI pravajyA svIkArI zakato nathI. (e AThamuM niyANuM) [11]he AyuSyamAn zramaNo ! meM dharmanuM nirUpaNa kareluM che....yAvat (pUrva kahelA niyANA nA svarUpa mujaba jANavuM) mAnuSika.....divya kAmabhoga....bhava paraMparA vadhAranArA che. jo mArA sucarita tapa- niyama-brahmacaryanuM koI La hoyato huM paNa bhaviSyamAM aMta-prAMta-tuccha-dadri-kRpaNa ke bhikSukuLamAM puruSa banuM jethI pravajita thavA mATe suvidhApUrvaka gRhasthI choDI zakuM. hai AyuSyamAn zramaNo ! nigrantha nirpranthI nidAna zalya pApanI AlocanA-pratikramaNa karyA sivAya (bAkInuM varNana pUrvavat jANavuM)........ gRhastha paNuM choDI. maMDita thaI, aMgAra pravajyAsvIkArI zake che paNa te ja bhave siddha thaI sarva duHkho no aMta karI zakato nathI, te aNagAra Isamiti....yAvat...brahmacaryanuM pAlana kare che, e rIte aneka varSo sudhI zramaNa jIvana vitAve che. bhakta pratyAkhyAna ke anazana karI zake che. .yAvat.....devalokamAM deva thAya che. he AyuSyamAn zramaNo ! te nidAna zalyanuM A phaLa che ke te bhavamAM te siddha-buddha-thaI badhAM duHkhono aMta karI zakatA nathI. (e navamuM niyANuM) [112] he AyuSyamAn zramaNo ! me dharmanuM pratipAdana kareluM che. A nirprantha pravacana satya che.....yAvat ....tapa-saMyamanI ugra sAdhanA karatI veLA te nirprantha sarva-kAma,rAga, saMga, sneha thI virakta thaI jAya, sarva cAritra parivRddha thAya tyAre anuttara jJAna, anuttaradarzana yAvat parinirvANa mArgamAM AtmAne bhAvita karIne anaMta, anuttara, AvaraNa rahita, saMpUrNa, pratipUrNa kevaLajJAna-kevaLa darzana utpanna thAya che. te samaye te arahaMta, bhagavaMta, jina, kevali, sarvajJa, sarvadarzI thAya che, deva manuSyanI parSadAmAM dharma dezanA detA....yAvat.....aneka varSono kevila paryAya pALI, AyuSyanI aMtima kSaNo jANI bhakta pratyAkhyAna kare che. aneka divasa sudhI AhAra tyAga karI anazana kare che. aMtinuM zvAsocchvAse siddha thaI yAvat sarvaduHkhono aMta kare che. he AyuSyamAn zramaNo ! te nidAna rahita kalyANa kAraka sAdhanAmaya jIvananuM A phaLa che. ke te e ja bhave siddha thaI....yAvat....sarvaduHkhono aMta kare che. [113] te samaye aneka nirprantha-nirganthIoe zramaNa bhagavAn mahAvI2 pAse pUrvokta nidAnonuM varNana sAMbhaLIne zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana namaskAra karyo. pUrvakRt nidAna zalyonI AlocanA pratikramaNa karI.....yAvat.....yathAyogya prAyazcit svarUpa tapa svIkAryu. [114]te kALa ane te. samaye zramaNa bhagavAna mahAvIre rAjagRha nagaranI bahAra guNazIlacaityamAM ekatrita deva-manuSya Adi parSadA madhye aneka zramaNa- zramaNI Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zrAvaka-zrAvikAone A prakAre AkhyAna, bhASaNa, prajJApana ane prarupaNa karyuM. he Arya !"Ayati sthAna"nAmanA adhyayanano artha- hetu vyAkaraNa yukta tathA sUtraartha ane spaSTIkaraNa yukta sUtrArthano vAraMvAra upadeza karyo. te pramANe huM (tamane) kahuM chuM. dazamI dazAnI munidIparatnasAgare karela gurjara chAyA pUrNa. 37 Ro dasA suyakSmaa - 10/112 dasAsuyabaMdha gurjarachAyA pUrNa cothuM cheda sUtra gurjarachAyA pUrNa Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 213 namo namo nimmala daMsaNassa paMcama gaNadhara zrI sudhamAM svAmine namaH pa uuuuuuu 38 | || jIya kaSpo (pAMcamuM cheda sUtra-gurjara chAyA) [1]pravacana-(zAstra) ne praNAma karIne, huM saMkSepathI prAyazcitu dAna kahIza. (Agama-sUtra-AjJA-dhAraNA-jIta e pAMca vyavahAra kahayA che temAM) jIta athatu paraMparAthI koI AcaraNA cAlatI hoya, moTA puruSe-gItArthe dravya kSetra kALa-bhAva joIne nirNata karela hoya tevo je vyavahAra te jIta vyavahAra. temAM pravezela (upayoga lakSaNavALA) jIvanI parama vizuddhi thAya che. jema malina vastranI kSAra AdithI vizuddhi thAya tema karmamalayukta jIvane jIta vyavahAra mujabanA prAyazcit dAnathI vizuddhi thAya . [2]tapa nuM mukhya kAraNa prAyazcit che, vaLI tapa e saMvara ane nirjarAnuM paNa kAraNa che. ane A saMvara-nirjarA mokSanA kAraNa bhUta che. athatuiM prAyazcit thakI vizuddhi mATe bAra prakArano tapa kahayo che. A tapa thakI AvatA kama aTake che ane saMcita karmono kSaya thAya che. jenA pariNAme mokSa mArga prApta thAya che, .. [3]sAmAyika thI biMdusAra paryantanA jJAna nI vizuddhi vaDe cAritra vizuddhi thAya che. cAritra vizuddhi vaDe nivaNa nI prApti thAya che. paNa cAritra nI vizuddhi vaDe nivaNi arthIoe prAyazcitu ne avazya jANavuM joIe kemake prAyazcit vaDe ja cAritra vizuddhi thAya che. _ [4]te prAyazcit daza prakAre che. AlocanA pratikramaNa ubhaya, viveka, vyutsarga, tapa, cheda, mUla, anavasthApya ane pAraMcita. [5]avazyakaraNIya evI saMyamakriyA rUpa yoga ke jeno have pachInI gAthAomAM nirdeza karela che.) temAM pravartelA aduSTa bhAvavALA chavAsthanI vizuddhi ke karmabaMdha nivRtti mATe no apramattabhAva te AlocanA. (havenI thI 8 gAthA dvArA AlocanA prAyazcita kahe che.) [67]AhAra-AdinuM grahaNa mATe je bahAra javuM athavA uccAra bhUmi (maLa-mUtra tyAga bhUmi) ke vihAra bhUmi (svAdhyAya Adi bhUmi) e bahAra javuM ke caitya athavA guru vaMdanArthe javA vageremAM yathAvidhi pAlana karavuM. A sarvekAya ke anya kAryo mATe so DagalA karatA bahAra javAnuM bane to AlocanA na kare to te Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 jIyakappo - (8) azuddha ke atiyAra yukta gaNAya ane AlocanA karatA zuddha ke niraticAra bane. [8]svagaNake paragaNa arthAt samAna samAcArI vALA ke asamAna samAcArI vALA sAthe kA2Ne bahAra nirgamana thAya to AlocanA thakI zuddhi thAya. jo samAna samAcArI vALA ke anya sAthe upasaMpadA pUrvaka vihAra kare to niraticAra hoya to paNa (gItArtha AcArya maLe tyAre) AlocanA thI ja zuddhi thAya. (have 9thI 12 gAthAmAM pratikramaNa prAyazcit kahe che.) [9-12]traNa prakAranI gupti ke pAMca prakAranI samiti vize pramAda karavo, gurunI koI rIte AzAtanA karavI, vinaya no bhaMga karavo, IcchAkAra vagere daza samAcArInuM pAlana na karavuM, alpa paNa mRSAvAda, corI ke mamatva hovuM...avidhie arthAt muhapattI rAkhyA vinA chIMka khAvI-vAyunuM urdhvagamana karavuM, sAmAnyathI chedana-bhedana-pIlaNa-Adi asaMkilaSTa karmonuM sevana karavuM, hAsya-kuceSTA karavI, vikathA karavI, krodha Adi cAra kaSAyo sevavA, zabda Adi pAMce viSayonuM sevana karavuM, .. darzana jJAna-cAritra ke tapa AdimAM skhalanA thavI, jayaNAyukta thaIne hiMsA na karato hovA chatAM paNa sahasAkAra ke anupayogadazA thI aticAra seve to mithyA duSkRta rUpa pratikramaNathI zuddha thAya, .. jo upayoga ke sAvadhAnI pUrvaka paNa alpa mAtra sneha saMbaMdha, bhaya, zoka, zarIrAdinuM dhovuM vagere tathA kuceSTA-hAsya-vikathAdi ne mATe pratikramaNa prAyazcit jANavuM. arthAt A sarvemAM pratikramaNa yogya prAyazcit Ave. (havenI gAthA 13 thI 15 tadu bhaya prAyazcit jaNAve che.) [13-15] saMbhrama, bhaya, duHkha Apatti ne lIdhe sahasAt asAvadhAnI ne lIdhe ke parAdhInatAthI vrata saMbaMdhi je koI aticAranuM sevana kare to tadurbhaya arthAt AlocanA ane pratikramaNa baMne prAyazcit Ave, .. duSTa ciMtavana, duSTa bhASaNa, duSTa ceSTita arthAt mana-vacana ke kAyAthI saMyama virodhI pravRttinuM vAraMvAra pravartana. te upayoga pariNata sAdhu paNa A badhAMne daisika Adi aticAra rUpe na jANe, to temaja - - sarve paNa utsarga ane apavAda thI darzana-jJAna-cAritra no je aticAra tenuM kAraNe ke sahasAt sevana thayuM hoya to tadubhaya prAyazcit Ave. (gAthA 16-17 "viveka" yogya prAyazcit jaNAve che.) [16-17] azana Adi rUpa piMDa, upadhi, zayyA vagerene gItArtha sUtrAnusAra upayogathI grahaNa kare te A azuddha nathI ema jANe ke niraticAra-zuddha vidhipUrvaka paraThave, kALathI asaThapaNe pahelI porisIe lAvI cothI sudhi rAkhe, kSetrathI aDadhA yojana dUrathI lAveluM rAkhe, sUrya ugyA pahelA ke AthamyA pachI grahaNa kare. arthAt grahaNa karyA pachI sUrya nathI ugyo ke Athamyo che te jANe, glAna-bALa AdinA kAraNe azanAdi grahaNa karela hoya, vidhipUrvaka pariSThApana karyu hoya to A sarvemAM viveka-yogya' prAyazcit Ave. (have kAussagga- prAyazcit ne jaNAve che.) [18]gamana, Agamana, vihAra, sUtranA uddezAdi, sAvadya ke niravagha svapna Adi, nAva- nirda thI jaLamArga pAra karavo e sarvemAM kAyotsarga prAyazcit, [19]bhojana,pAna, zayana, Asana, caitya, zramaNa vasati, maLa-mUtra gamana mAM Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 20 215 25 zvAsozvAsa (hAlamAM jene 1- logassa arthAt IriyAvahI kahe che te) kAussagna prAyazcitu Ave. [20]so hAtha pramANa arthAt so DagalA bhUmi vasati nI bahAra gamanAgamanamAM pacIza zvAsozvAsa, prANAtipAta hiMsA nuM svapna Ave to so zvAsozvAsa ane maithunanA svapna mAM 108 zvAsozvAsa kAussaga prAyazcitu 21]divasa saMbaMdhi pratikramaNamAM pahelA 50 pachI 25-25 zvAsozvAsa pramANa, rAtrinA pratikramaNamAM 25-25 zvAsozvAsa pramANa, pakUikha pratikramaNamAM 300 zvAsozvAsa, caumAsI pratikramaNamAM pa00 zvAsozvAsa, saMvatsarI mAM 1008 zvAsozvAsa pramANa kAussagga prAyazcit Ave. arthAtu vartamAna praNAlI mujaba daivasika mAM logassa be-eka-eka, rAtrimAM logassa eka eka, paphikhamAM 12 logassa, caumAsI mAM 20 logassa ane saMvatsarImAM 40 logassa upara eka navakAra pramANa kAussaga prAyazcituM jANavuM. [22]sUtranA uddeza- samuddeza-anujJA mAM 27 zvAsozvAsa pramANa, sUtra paDravaNa mATe (sajjhAya paraThavatA) ATha zvAsozvAsa pramANa (1- navakAra pramANa kAussagna prAyazcit jANavuM. have tapa prAyazcitu ne vize saMbaMdhita gAthA jaNAve che.) 23-25] jJAnAcAra saMbaMdhi aticAra oghathI ane vibhAgathI ema be prakAre che. vibhAga thI uddezaka, adhyayana, zrutaskaMgha, aMga e paripATI krama che. te saMbaMdhe kALanuM atikramaNa Adi ATha aticAra che- kALa, vinaya, bahumAna, upadhAna aniNahavaNa, vyaMjana, artha tadubhaya e ATha AcAra mAM je atikramaNa te jJAnAcAra saMbaMdhi aticAra, temAM anAgADha kAraNe usaka aticAra mATe eka nIvi, adhyayana aticAramAM purimaDUDha, zrutaskandha aticAra mATe ekAsaNuM, aMga saMbaMdhi aticAra mATe AyaMbila tapa prAyazcitu Ave. AgADha kAraNa hoyato A ja doSa mATe parimaDUDha thI aThThama paryanta tapa prAyazcit Ave. e vibhAga prAyazcit ane odhathI koI paNa sUtra mATe upavAsa tapa prAyazcit ane arthathI aprApta ke ayogya ne vAcanAdi devAmAM paNa upavAsa tapa, [2] kALa-anuyoganuM pratikramaNa na kare, sUtra-artha ke bhojana bhUminuM pramArjana na kare, vigaI tyAga na kare, sUtra-artha niSadyA na kare to eka upavAsa tapa prAyazcitu. [27]joga be prakAre AgADha ane aNAgADha baMnenA be bheda che. sarvathI ane dezathI. sarvathI eTale AyaMbila ane dezathI eTale kAussaga karIne vigaI grahaNa karavI te. jo AgADha jogamAM AyaMbila bhAMge to be upavAsa ane deza bhaMge eka upavAsa, aNAgADhamAM sarvamaMge be upavAsa ane deza bhaMge AyaMbila tapa . [28]zaMkA, kAMkSA, vitigicchA, mUDhadaSTi, anupabRhaNA asthirikaraNa. avAtsalya, aprabhAvanA AATha darzanAticAronuM sevana dezathI eTale ke amuka aMze karanArane eka upavAsa tapa, mithyAtva nI vRddhi mATe eka upavAsa ema ogha prAyazcitu jANavuM ane zaMkA Adi AThe vibhAga dezathI sevanAra sAdhune purimaDha, ratnAdhika ekAsaNuM, upAdhyAyane AyaMbila, AcAryane upavAsa tapa prAyazcituM jANavuM. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIyakappo - (30) [29-30]...e pramANe pratyekane sAdhune upabRhaNA-saMyamanI vRddhi-puSTi Adi na karanArane puramaDha Adi upavAsa paryanta prAyazcit tapa Ave temaja parivAra nI sahAya nimitte, pAsasthA-avasanna-kuzIla Adi nuM mamatva karanArane, zrAvaka AdinI paripAlanA karanArane athavAto vAtsalya rAkhanAra ne nivipurimaDha Adi prAyazcit tapa Ave. ahIM A sAdharmika ne saMyamI karavo ke kulasaMgha-gaNa Adi nI ciMtA ke tRpti kare evI buddhie sarva rIte nirdoSa paNe mamattva Adi AlaMbana hovuM joIe. 216 [31]ekendriya jIvone saMghaTTana karatA nIvitapa, A jIvo ne paritApa upajAvavo ke gADhatara saMcAlana thakI upadrava karavo te aNAgADha ane AgADha be bhede kahyuM aNAgADha kAraNe Ama karatA purimaDha tapa ane AgADha kAraNe ekAsaNuM tapa prAyazcit Ave. [32]anaMtakAya vanaspati, be-traNa cAraIndriyavALA jIvone saMghaTTana paritApa ke upadrava karavAthI purimaDha thI upavAsa paryanta ane paMcendriya nuM saMghaTTana karatA ekAsaNuM, aNAgADha paritApathI AyaMbila, AgADha paritApathI upavAsa tapa prAyazcit Ave upadrava karatA eka kalyANaka tapa prAyazcit Ave. [33] mRSAvAda, adatta, parigraha A traNe dravya-kSetra-kALa ke bhAvathI sevatA jaghanyathI ekAsaNuM, madhyamathI AyaMbila, utkRSTathI eka upavAsa prAyazcit Ave. [34] vastra, pAtra, pAtrabaMdha vagere kharaDyA rahe, tela-ghI AdinA lepavALA rahe to eka upavAsa, suMTha-haraDe- auSadhAdinI saMnidhithI eka upavAsa, goLa-ghItela vagerenI saMnidhi e chaThTha, bAkInI saMnidhie traNa upavAsa tapa prAyazcit [35-43]A nava gAthA nI "jIta kalpa cUrNI" AdhAre karela gurjara-chAyA atre noMdhela che. audhesika nA be bheda ogha-sAmAnyathI ane vibhAgathI. sAmAnyathI parimita bhikSAdAna rUpa doSamAM puramaDha ane vibhAgathI traNe bheda uddeso- kRta ane karma uddeso mATe purama, kRtadoSa mATe ekAsaNuM ne karma doSa mATe AyaMbila tathA upavAsa tapa prAyazcit. pUti doSanA be bheda sUkSma ane bAdara. dhUma aMgAra vagere sUkSma doSa upakaraNa tathA bhojana-pAna te bAdara doSa jemAM upakaraNapUti doSa mATe pUrimaDha ane bhojana-pAnapUti doSa mATe ekAsaNuM tapa prAyazcit mIzrajAta doSa be rIte- jAvaMtiya ane pAkhaMDa jAvaMtiyamizra jAta mATe AyaMbila ane pAkhaMDamizra mATe upavAsa, sthApanA doSa be rIte-alpa kAlIna mATe nIvi ane dIrghakAlIna mATe purimaDha, prAkRtika doSa be prakAre-sUkSma mATe nIvi, bAdara mATe upavAsa prakRSTakaraNa doSa be prakAre aprakaTa hoyato puramaDha ane pragaTavyakta rUpe AyaMbila, DrIta doSa mATe AyaMbila, prAmitya doSa ane parivartIta doSa be prakAre-laukika hoya to AyaMbila, lokottara hoya to purimaDha, Adbhuta doSa be prakAre- potAnA gAmathI hoya to purimaDha, bIjA gAmathI hoya to AyaMbila. ubhinna doSa be prakAre- dAdaro hoya to purimaDha ane baMdha kamADa-kabATa ughADe to AyaMbila Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA -43 217 mAlopahRta doSa be prakAre jadhanyathI purimaDha ane utkRSTa thI AMbila, Achedya doSa hoya to AyaMbila, anikRSTa doSa mATe AyaMbila, adhyayapUraka doSa traNa prakAre- jAvaMtiya, pAkhaMDa mizra, sAdhamizra. jAvaMtiya doSa mAM purimaDha ane bAkInA baMne mATe ekAsaNuM. ghAtrI dUti-nimitta AjIva, vaNImaga e pAMce doSa mATe AyaMbila, tigIcchA be prakAre sukSma hoya to purimaDUDha, bAdara hoya to AyaMbila krodha-mAna doSamAM AyaMbila, mAyA doSa mATe ekAsaNuM. lobha doSa mATe upavAsa saMstava doSa be prakAre vacana saMstava mATe purimaDUDha, saMbaMdhi saMstava mATe Abila, vidyA-maMtracUrNa-joga sarvemAM AyaMbila tapa prAyazcituM. zaMkita doSamAM je doSanI zaMkA hoya te prAyazcituM Ave. sacittasaMsarga doSa traNa prakAre- (1) pRthvikIya saMsarga doSamAM nIvi, mIzrakardamamAM purImaDUDha, nimizrakadama mAM AyaMbila, (2) jala mizrita nivi, (3) vanaspati mizrita mAM pratyeka mizrita hoya to purimaDha, anaMtakAya mizra hoya to ekAsaNuM, pihita doSamAM anaMtara pihita hoya to AyaMbila, paraMpara pihita hoya to ekAsaNuM, sAharita doSa thAya to nivi thI upavAsa paryanta. dAyAravAcaka doSa AyaMbilaupavAsa tapa, saMsakata doSa mAM AyaMbila, oyataMtiya Adi mAM oyabila unmizra nivi thI upavAsa paryata tapa, aparaNita doSa be prakAre pRthviI Adi pAMca sthAvara mAM AyaMbila paNa jo anaMtakAya vanaspati hoya to upavAsa, chardita doSa lAge to AyaMbila tapa prAyazcit jANavuM saMyojanA doSa lAgeto AyaMbila, IMgAla doSamAM upavAsa, dhUmra-akAraNa bhojana-pramANa atirikata doSamAM AyaMbila. [44]sahasAtu ane anAbhoga thI je-je kAraNe pratikramaNa prAyazcitu kahayuM che te-te kAraNonuM Abhoga athatu jANatA sevana kare te paNa vAraMvAra ke ati pramANamAM kare to badhe ja nIvi tapa prAyazcitu jANavuM. [45]doDavuM, oLaMgavuM, zIghragatie javuM, kriDA karavI, IndrajAlaracI che taravuM, UMce svare bovuM, gIta gAvuM jorathI chIMkavuM, mora, popaTa jevA avAjo karavA- sarvemAM upavAsa tapa prAyazcitu. [46]traNa prakAranI upadhi kahI che jaghanya-madhyama ane utkRSTa te paDI jAya ane pAchI maLe, paDilehaNa karavuM rahI jAya to jaghanya-muhapatti, pAtrakesarikA, gucchA, pAtra sthApanaka e cAra mATe nivitA; madhyama-paDalo, pAtrabaMdha, colapaTTaka, mAtraka, rajoharaNa, rajatrANa e che, mATe purimaDuDha tapa ane utkRSTa- pAtra ane traNa vastra e cAra mATe ekAsaNuM tapa prAyazcit vicarAI jAya to AyaMbila tapa, .. koI harI jAya ke khovAI jAya ke dhove to jadhanya upadhi-ekAsaNuM, madhyama- mATe AyaMbila, utkRSTa upadhi mATe upavAsa. AcAdikane nivedana karyA sivAya le AyAvAdi dvArA aNadIdheluM le- bhogave- bIjaneApe to paNa jaghanya upadhi mATe ekAsaNuM yAvatu utkRSTa mATe upavAsa tapa prAyazcitu Ave. [48] muhapati phADe to nIvi, rajoharaNa phADe to upavAsa, nAsa ke vinAza kare Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 jayakaSpo - (49) to muhapatti mATe upavAsa ane ro haraNa mATe chaThTha tapa prAyazcita Ave. [49]bhojanamAM kALa ane kSetranuM atikramaNa kare to nivi, te atikramita bhojana bhogave to upavAsa, avidhie paraThave to purImaDha tapa prAyazcituM. pi0-pa1]bhojana-pANI DhAMke-nahIM, maLa-mUtra-kALa bhUminuM paDilehaNa na kare to nivi navakArasI- porisi vagere paccakakhANa na kare ke laIne bhAMge to purimaDhaA sAmAnya thI kahyuM tapa-pratimA -abhigraha le nahIM, laIne bhAMge to paNa parimaDUDha paphikha hoya to AyaMbilake upavAsa tapa, zakti anusAra tapa na kare to kSullaka ne nIvi, sthavirane purimaDha, bhikSune ekAsaNuM, upAdhyAyane AyaMbila, AcAryane upavAsa. comAsI hoya to kSullaka thI AcAryane kramazaH purimaDUDha thI chaThTha. saMvatsarIe kramazaH ekAsaNAthI aThThama tapa prAyazcituM jANavuM. pi2]nidrA athavA pramAdathI kAyotsarga na pAre gurunI pahelAM pArale, kAussagnano bhaMga kare, rUpathI kare. e ja rIte vaMdana mAM kare to nivi-purimaDUDhaekAsaNuM tapa ane badhA ja doSa mATe AyaMbila tapa prAyazcita [53]eka kAussagna Avazyaka na kare to parimaDUDha -ekAsaNuM- AyaMbila, badhAM Avazyaka na kare to upavAsa, pUrve apekSita bhUmimAM rAtre sthaDila vosirAvemaLatyAga kare ke divase suve to upavAsa tapa prAyazcituM [54] ghaNAM divasa krodha rAkhe, kaMkola nAmaka phaLa, laviMga, jAyaphaLa lasuNa vagereno taNaga-mora Adino saMgraha kare to purimaDha. [55]chidrarahita ke kuNA temaja ne kAraNa vinA bhogave to nivi, anya ghAsane bhogavatA ke apratilekhita ghAsa upara zayana karavAtA purimaDUDha tapa prAyazcitu. (56) AcArya nI AjJA vinA sthApanA kulomAM bhojanane mATe praveza kare, to ekAsaNuM, parAkrama ne gopave to ekAsaNuM, e pramANe jIta vyavahAra che. sUtra vyavahAra mujaba mAyArahita hoya to ekAsaNuM, mAyA sahita hoyato upavAsa pi7]doDavuM-kUdavu vageremAM vartatA paMcendriyanA vadhano saMbhava che. aMgAdAna-zukra niSkramaNe Adi saMkelaSTa karma mAM bahu aticAra lAge AdhAkamadi sevana rasathI glAnAdino lAMbo sahavAsa kare e sarve mAM paMcakalyANaka prAyazcit tapa Ave. [58]sarva upadhi Adine dhAraNa karatA prathama porisinA aMta bhAge athatuM pAdonaporisi samaye athavA prathama ane aMtima porisi avasare paDilehaNa na kare. comAsIe ke saMvatsarIe zuddhi kare to paMcakalyANaka tapa prAyazcit. 1 59]je cheda ( prAyazcitu) nI zraddhA karato nathI. mArI pathArya chedAyo na chedAyo te jANato nathI abhimAnathI payayano garva kare che tene cheda Adi prAyazcituM Ave. jIta vyavahAra gaNAdhipati mATe A pramANe no che. gaNAdhipati ne cheda prAyazcituM AvatuM hoya to paNa tapa yogya prAyazcituM ApavuM. [60]A jIta vyavahAramAM je-je prAyazcita kahayA nathI te prAyazcita sthAna ne vartamAnamAM saMkSepa thI huM kahuM chuM je nisIha-vyavahAra-kappo mAM jaNAvelA che. te tapathI cha mAsa paryanta nA jANavA. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA - 61 219 [1] bhinna zabdathI pacIza divasa grahaNa karavA ahIM aviziSTa zabda thI sarve bhedo grahaNa karavA) bhinna ane aviziSTa evA je-je aparAdha sUtra vyavahAramAM kaDyA te sarve mATe jita vyavahAra mujaba nivi tapa Ave. temAM vizeSathI eTale ke laghumAse purimaDUDha, gurumAse ekAsaNuM, laghu caumAse AyaMbila, cala gumAse upavAsa, laghu cha mAse chaThTha, chaguru mAse aThThama ema prAyazcituM tapa ApavuM. [62]A sarva prakAre sarva tapanA sthAne yathAkrame siddhAMta mAM je-je tapa kahaDyA. tyAM jIta vyavahAra mujaba nivi thI aThThama paryanta no tapa kahevo. [3]A pramANe je prAyazcitu kahevAya te mATe vizeSathI kahe che ke sarve prAyazcitu sAmAnya ane vizeSa thI nirdezeluM che. te dAna vibhAgathI dravya-kSetra-kALa bhAva- puruSa-paDisevI vizeSa thI jANavuM.. arthAt dravyAdi ne jANIne te pramANe ApavuM. ochuM- adhika ke sAdhAraNa e pramANe zakti vizeSa joIne ApavuM. [pa-67dravyathI jeno AhAra Adi hoya, je dezamAM te vadhAre hoya, sulabha hoya te jANIne jIta vyavahAra mujabanuM prAyazcitu ApavuM. jyAM AhAra Adi ochA hoya, durlabha hoya tyAM ochuM prAyazcituM ApavuM kSetra rUkSa- snigdha ke sAdhAraNa che te jANIne rUkSa mAM ochuM, sAdhAraNa mAM je pramANe jIta vyavahAramAM kahayu hoya tema ane snigdha mAM adhika prAyazcituM ApavuM e pramANe traNe kALamAM traNa prakAre prAyazcituM ApavuM. . unALo rUkSa kALa che, ziyALo sAdhAraNa kALa che ane comAsuM snigdha kALa che. unALAmAM kramathI jaghanya eka upavAsa, madhyama cha8, utkRSTa aTTama, ziyALe kramathI cha-aTTama-cAra upavAsa, comAsAmAM kramathI ama- cAra upavAsa, -pAMca upavAsa tapa prAyazcitu ApavuM sUtra vyavahAra upadezAnusAra A pramANe nava prakAre vyavahAra che. [68] nirogI ane glAna evA bhAvo jANIne nirogIne thoDuM adhika ane glAna ne thoDuM ochuM prAyazcit ApavuM. jenI jeTalI zakti hoya teTaluM prAyazcitu tene ApavuM dravya-kSetra-bhAvanI jema kALane paNa lakSamAM levo. 9i-72] puruSamAM koI gItArtha hoya koI agItArtha hoya, koI sahanazIla koI asahanazIla hoya. koI Rju hoya koI mAyAvI hoya, keTalAMka zraddhA parINAmI hoya, keTalAMka aparimANI hoya ane keTalAMka apavAdane ja AcaranArA evA atipariNAmI paNa hoya, .. keTalAMka dhRti-saMghayaNa ane ubhayathI saMpanna hoya, keTalAMka tenAthI hina hoya, keTalAMka tapa zaktivALA hoya, keTalAMka vaiyAvaccI hoya, keTalAMka baMne zaktivALA hoya, keTalAMka mAM eka paNa zakti na hoya ke anya prakAranA hoya, .. AcelakAdi kalpasthita, pariNata, kRtajogI, taramANa (kuzala) ke akalpasthi, apariNata, amRtagI ke ataramANa ema baMne prakAranA puruSo hoya e ja rIte kalpasthita paNa gacchavAsI ke jina kalpI hoI zake. A sarve puruSomAM jenI jeTalI zakti guNa vadhAre hoya tene adhika prAyazcit devuM ane hIna sattvavALA hInatara prAyazcituM devuM ane sarvathA hInane prAyazcituM na ApavuM te jIta vyavahAra jANavo. [73]A jIta vyavahAramAM ghaNAM prakAranA sAdhuo che. jemake atyakaranAra, agItArtha ajJAta A kAraNathI jIta vyavahAramAM nivi thI aThThama paryanta tapa Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 jIyakakho- (73) prAyazcit jaNAveluM che. have "paDisevaNA" jaNAve che.) [74]hiMsA, doDavuM-kUdavuM Adi kriyA, pramAda, ke kalpane sevanArA, athavA dravya- kSetra-kALa bhAva anusAra pratisevana karanArA puruSo (e pramANe paDisevaNaathatuiM niSiddha vastune sevana karanArA kahayA.) [72]je pramANe meM jIta vyavahAra mujaba prAyazcituM dAna kahyuM. te zuM pramAda sahita sevanArane athatuM niSiddha vastu sevanArane paNa ApavuM ? A prAyazcitumAM pramAda-sthAnasevIne ekasthAna vRddhi karavI athatu sAmAnyathI je prAyazcitu nivithI aThThama paryanta kahayuM tene badale pramAdathI sevanArane purImaDha thI cAra upavAsa paryanta (kramazaH eka eka vadhu tapa) Apavo. 7i6]hiMsA karanArane ekAsaNA thI pAMca upavAsa ApavuM athavA cha sthAna ke mUla prAyazcituM ApavuM. kalpa paDilevI athatuM yatanA pUrvaka sevana karyuM hoya to pratikramaNa prAyazcit athavA tadubhaya- AlocanA ane pratikramaNa prAyazcita ApavuM. [77] AlocanAkALe paNa jo gopave ke kapaTa kare to te saMkilaSTa pariNAmI ne punaH adhika prAyazcitu devuM. jo saMvega pariNAmathI niMdA-gahiida kareto te vizuddha bhAva jANI ochuM prAyazcituM ApavuM madhyamapariNAmIne teTaluM ja prAyazcit ApavuM. [38]e pramANe vadhAre guNavAna dravya-kSetra-kALa bhAvavALA jaNAya to guru sevArthe vadhAre prAyazcit ApavuM. jo dravya kSetra-kALa-bhAva hIna jaNAya to ochuM prAyazcit ApavuM ane atyaMta alpa jaNAyato prAyazcitu na ApavuM. [39]jIta vyavahAra karatA anya tapa sArI rIte vahana karanArane anya prAyazcit ApI jIta vyavahAra prAyazcituM. na ApavuM. vaiyAvaccakArI vaiyAvacce karato hoya tyAre thoDuM prAyazcit ApavuM. (have cheda prAyazcita kahe che.) [8] tapa garvita ke tapamAM asamartha tapanI azraddhA karatA, tapathI paNa je nigraha na karI zakatA, atipariNAmI- apavAda sevI, alpasaMgI A badhAMne cheda prAyazcit ApavuM. [81-82]vadhAre paDatA uttaraguNa bhaMjaka, vAraMvAra cheyAvatti athatu. chedaAvRtti kare, je pAsasthA, osana, kuzIla Adi hoya, to paNa jeo vAraMvAra saMvigna sAdhunI vaiyAvacca kare, utkRSTa tapabhUmi arthAt vIraprabhunA zAsanamAM chamAsI tapa kare je avazeSa cAritravALA hoya tene pAMca-daza-paMdara varSathI cha mAsa paryanta athavA jeTalA payaya ne dhAraNa kare te rIte cheda prAyazcitu ApavuM. (have mUla-prAyazcit ne jaNAve che.) , [3] prANAtipAta, paMcendriyano ghAta, arucike garvathI maithunasevana, utkRSTathI mRSAvAda-adattAdAna ke parigrahanuM sevana kare A rIte vAraMvAra karanArane mUlaprAyazcit. [84]tapagarviSTha, tapasevanamAM asamartha tapanI azraddhA karatA, mULa-uttara guNamAM doSa lagADanAra ke bhaMjaka, darzana ane cAritrathI patIta darzanAdi kartavyane choDato, evo zaikSane paNa (zaikSa Adi sarve ne) mULa prAyazcit Ave. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA85 221 [85-86]atyanta avasagna, gRhastha ke anyatithika nA vezane hiMsAdi kAraNa thI sevato, strI garbhanuM AdAna ke vinAza karato evo sAdhu- tene je tapa kahevAyeluM hoya tevuM tapa- cheda- ke mUla, anavasthAya ke pAraMcita prAyazcit tene atikrame to paryAya cheda, anavasthApya, pAraMcita tapa pUrU thaye tene mULa prAyazcitumAM sthApavo. mULanI ApattimAM vAraMvAra mUla prAyazcit Ave. (have anavasthApya prAyazcita javAve che) [87]utkRSTa thI vAraMvAra dveSavALA citte corI karanAra, svapakSa ke parapakSa ne ghora pariNAmathI ane nirapekSapaNe niSkAraNa prahAra karato anavasthApya prAyazcitu [88]sarve aparAdho mATe jyAM jyAM ghaNuM karIne pAraMcita prAyazcit Ave tyAM upAdhyAyane anAvasthApya prAyazcit ApavuM jayAM ghaNuM karIne anavasthApya prAyazcituM AvatuM hoya tyAM paNa anavasthApya prAyazcit ApavuM. [8]liMga, kSetra, kALa ane tapa e cAra bhede anavasthApya kahayuM che je vrata ke liMga-athatui vezamAM sthApI na zakAya pravajyA mATe ayogya lAge tene anavasthApya prAyazcitu ApavuM. liMganA be bheda dravya ane bhAva, dravyaliMga te rajoharaNa ane bhAvaliMga te mahAvrata. []svapakSa-parapakSanA ghAta mAM udyata evA dravya ke bhAva liMgIne ane osanna Adi bhAvaliMga rahitane anavasthApya prAyazcitu. je je kSetrathI doSamAM paDe tene te kSetramAM anavasthApya prAyazcitu. 9i1]je jeTalA kALa mATe doSa mAM rahe tene teTalA kALa mATe anavasthApya. anavasthApyanA be bheda AzAtanA ane pADisevaNA-niSiddha kAryanuM karavuM te. temAM AzAtanA anavasthApya prAyazcit jaghanya thI cha mAsa ane utkRSTa thI eka varSa, paDisevaNa anavasthApya prAyazcit jaghanya thI eka varSa ukRSTathI bAra varSa. | [2]utsarga thI paDisevaNa kAraNe bAra varSanuM anavasthApya prAyazcit Ave ane apavAdathI alpa ke alpatara prAyazcituM ApavuM ke sarvathA choDI devuM. [3] te (anavasthApya prAyazcit sevI) pote zaikSane paNa vaMdana kare. paNa tene koI vaMdana na kare te prAyazcitu sevI parihAra tapane sArI rIte seve, tenI sAthe saMvAsa thaI zake paNa tenI sAthe saMvAda ke vaMdanAdi kriyA thaI zake nahIM. (have pAracita prAyazcit kahe che). 4]tirthaMkara, pravacana-zruta AcArya-gaNadhara maharbika e sarvenI AzAtanA ghaNA ja abhiniveza-kadAgrahathI kare tene pAraMcIta prAyazcituM Ave. [85]je svaliMga- vezamAM rahelo hoya tevA kaSAyaduSTa ke viSayaduSTa ane rAgane vaza thaI vAraMvAra pragaTapaNe rAjAnI ajhamahiSIne seve tene pAraMcita prAyazcitu. [96]thiNaddhi nidrAnA udaya thI mahAdoSa vALo, anyonya maithuna Asakata, vAraMvAra pAraMcita yogya prAyazcitu mAM pravRtta ne pAraMcita prAyazcit Ave. [7]te pAraMcita cAra prakAre che. liMga, kSetra, kALa ane tapathI temAM anyonya paDilevI ane siddhi mahAdoSavALAne pAraMcita prAyazcitu. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 jIyakaSpo - (9) [98-99]kSetrathI vasati- nivesa- pADo-vRkSa-rAjya AdinA pravezasthAnanagaradeza-rAjya AzrIne je doSa jeNe sevela hoya tene te doSa mATe tyAM ja pAraMcika karavo. [10] je jeTalA kALa mATe je doSa ne seve tene teTalA kALa mATe pAraMcituM prAyazcitu te pAraMcita be prakAre AzAtanA ane paDisevaNA AzAtanA pAraMcita chamAsa thI eka varSa paDisevaNA prAyazcitu eka varSathI bAra varSa. [101]pAracita prAyazcitu sevIne mahAsattvazALIne ekalA jinakalpI nI jema ane kSetranI bahAra adhayojana rAkhavA ane tapane vize sthApana karavA, AcArya pratidina tenuM avalokana kare. [102] anavasthApya tapa ane pAraMcita tapa e baMne prAyazcitu chellA cauda pUrvaghara AcArya bhabAhu svAmI zrI viccheda thayA che. bAkInA prAyazcituM zAsana che tyAM sudhI vartaze. [103]A pramANe A jIta kalpa-jIta vyavahAra saMkSepa thI, suvihita sAdhunI anukaMpA buddhie kahayA. te pramANe ja sArI rIte guNone jANIne prAyazcit dAna karavuM. -muni dIparatna sAgare karela gurjarachAyA pUrNa jIya kappo sUtra gurjarachAyA pUrNa pAMcamuM cheda sUtra-gurjarachAyA pUrNa Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [23] namo namo nimmala daMsaNassa paMcama gaNadhara zrI sudharmAsvAmine namaH huM 39 | mahAnisIha 2222IIIIIIIII (chaThuM cheda sUtra-gurjara chAyA ) (adhyayana - 1. zalyauddharaNa ) [1] tirthane namaskAra thAo, arahaMta bhagavaMtone namaskAra thAo. AyuSyamAna evA bhagavaMto pAse meM A pramANe sAMbhaLela che ke - ahIM je koi chadmastha kriyAmAM vartatA evA sAghu ke sAdhvI hoya teo - A paramatattva ane sArabhUta padArthane sAdhI ApanAra ati mahA artha garbhita. atizaya zreSTha. evA "mahAnisIha - zrutaskaMdha zrutanA anusAra trividha (mana, vacana, kAyA) trividha (karaNa, karAvaNa,anumodana) sarva bhAvathI ane aMtara-abhAvI zalyarahita thaIne AtmAnA hitane mATe - atyaMta ghora, vIra, ugra, kaSTakArI tapa ane saMyama nA anuSThAno karavA mATe sarva pramAdanA AlaMbanone sarvathA choDIne sarva samaya rAtre ane divase ALasa rahita, satata khinatA sivAya anya mahAzraddhA, saMvega ane vairAgyamArga pAmelA, niyANArahita, baLa-vIrya-puruSakAra ane parAkramane chUpAvyA sivAya, glAni pAmyA vinA, vosirAvelatyAga karela dehavALA, sunizcituM ekAgra cittavALA banIne vAraMvAra tapa saMyama Adi anuSThAnomAM ramaNatA karavI joie. (2) paraMtu rAga, dveSa, moha, viSaya, kaSAya, jJAna AlaMbanane nAme thatA aneka pramAda, Rdhdhi-rasa-zAtA e traNa prakAranA gAravo, raudradhyAna, ArtadhyAna, vikathA, mithyAtva, avirati, mina-vacana-kAyAnA duyogo, anAyatana sevana, kuzIla vagereno saMsarga, cADI khAvI, khoTu ALa caDhAvavuM, kalahakaravA,jAti Adi ATha prakAre mada karavo, ISya, abhimAna, krodha,mamatvabhAva, ahaMkAra vagere anekabhedomAM vaheMcAyela tAmasabhAva yukata hRdayathI hiMsA, corI, juTha, maithuna, parigrahanA AraMbha-saMkalpa Adi azubha pariNAmavALA ghora, pracaMDa, mahAraudra, gADha, cikaNA pApakarmamaLa rUpa lepathI kharaDAela Azrava dvArone baMdhakaryA vagaranA na thavuM. - A jaNAvelA AzravamAM sAghu sAdhvIe pravRtta na thavuM. [3] (A pramANe jyAre sAdhu ke sAdhvI potAnA doSa jANe tyAre) eka kSaNa, lava, Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 mahAnisIha-1- muhUrta, AMkhanA palakAro, ardhapalakAro ardhapalakArAnI aMdaranA bhAga jeTalo kALa paNa zalya thI rahita thaje-te A pramANe [ 4 - 6 ]jyAre huM sarva bhAvathI upazAMta thaiza temaja sarva viSayomAM virakata banIza, rAga dveSa ane mohane tyAgIza.. tyAre saMvega pAmelo AtmA paralokanA paMthane ekAgra manathI samyaka prakAre vicAre, are ! huM ahIMthI mRtyu pAmIne kayAM jaiza?....meM kayo dharma prApta karyo che?, mAre kayA vrata niyama che?, meM kyA tapanuM sevana karyuM che?, meM zIla kevuM dhAraNa karela che?, meM zuM dAna ApeluM che? [7 -9] - ke jenA prabhAve huM hIna, madhyama ke uttama kuLamAM svarga ke manuSya lokamAM sukha ane samRdhdhi pAmI zakuM ? athavA viSAda karavAthI zo phAyado ? AtmAne huM barAbara jANuM chuM, mAruM duzmacaritra temaja mArA doSo ane guNo che te sarve huM jANuM chuM. Ama ghora aMdhakArathI bharapura evA pAtALa-narkamAM ja huM jaIza ke jyAM lAMbA kALasudhI hajAro duHkho mAre anubhavavA paDaze. [ 10-11 ] AvI rIte sarva jIvo dharma-adharma, sukha-duHkha vIgere jANe che. gautama! emAM keTalAMka prANIo evA hoya che ke jeo Atmahita karanAra dharmanuM sevana moha ane ajJAnane kAraNe karatA nathI. vaLI paraloka mATe Atmahita rUpa evo dharma jo koI mAyAdaMbhathI karaze to paNa teno lAbha anubhavaze nahIM. [12-14] A AtmA mAro ja che. huM mArA AtmAne yathArtha jANuM chuM. AtmAnI pratIti karavI duSkaLa che. dharma paNa Atma sAkSI thI thAya che. je jene hitakArI ke priya mAne te tene suMdara pada upara sthApana kare che. (kemake) siMhaNa potAnA kura baccAne paNa vizeSa priya mAne che. jagatanA sarva jIvo potAnA jevoja bIjAne AtmA che," ema vicAryA vagara AtmAne anAtmA rUpe kalpato potAnA duSTa vacana, kAyA, manathI ceSTA sahita vartana kare che... jyAre te AtmA nirdoSa kahevAya che. je kaluSatA rahita che. pakSapAtane choDela che. pApavALA ane kaluSita hRdayo jenAthI atyaMta dUra thayA che. ane doSa rUpI jALa thI mUkata che. (1pa-16) parama aWyukta, tattvasvarUpe siddha thayela, sadUbhuta padyarthIne sAbIta karI ApanAra evA, tevA puruSoe karelA anuSThAno vaDe te nirdoSa) AtmA potAne AnaMda pamADe che. tevA AtmAomAM uttamadharma hoya che uttama tapa saMpatti-zIlacAritra hoya che tethI teo uttama gati pAme che. [ 17-18] he gautama ! keTalAMka evA prANIo hoya che ke jeo ATalI uttama kakSAe pahoMcelA hoya chatAM paNa manamAM zalya rAkhIne dhamaciraNa kare che, paNa Atmahita samajI zakatA nathI. zalyasahita evuM jo kaSTakArI, ugra, ghora, vIra kakSAnuM tapa devatAI hajAra varSa sudhI kare to paNa tenuM te tapaniSphaLa thAya che? [ 18 ] zalya nI AlocanA thatI nathI. niMdA ke gaI karAtI nathI. athavA zAtreta prAyazcita karAtu nathI. to te zalya paNa pApa kahevAya. [20] mAyA, daMbha-kapaTa e karavA yogya nathI. moTA-gupta pApa karavA, ajyaNAanAcAra sevavA, manamAM zalya rAkhavuM, te AThe karmano saMgraha karAve che. [21-26 ]asaMyama, adharma, zIla ane vatarahitatA, kaSAya sahitatA, yogonI Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-1, 225 azudhdhi A sarve sukRta puNyano nAza karanAra ane pAra na pAmI zakAya tevI durgatimAM bhramaNa karAvanAra thAya, temaja zArIrika-mAnasika dukhapUrNa aMtarahita saMsAramAM ati ghora vyAkuLatA bhogavavI paDe, keTalAMkane rUpanI kadarUpatA maLe, dAdiya, durbhagatA, hAhAkAra karAvanArI vedanA, parAbhava pAme tevuM jIvIta, nirdayatA, karuNAhIna, kura,dayAdina, nirlajatA, gUDhahRdaya, vakratA, viparItacitatA, rAga, dveSa, moha, ghanaghora mithyAtva, sanmArgano nAza, apayazaprApti, AjJAbhaMga, abodhi, zalyarahitapaNuM A badhu bhavobhava thAya che. A pramANe pApa-zalyanA eka arthavALA aneka paryAya kahyA. [27 -30] eka vakhata zalyavALuM hRdaya karanArane bIjA aneka bhavomAM sarve aMgo ane upAMgo vAraMvAra zalya-vedanAvALA thAya che. te zalya be prakAranuM kaheluM che. sUkSma ane bAdara. te baMnenA paNa traNa traNa prakAro che. ghora, ugra ane ugratara...ghora mAyA cAra prakAranI che. je ghora ugra mAnayukata hoya temaja mAyA, lobha ane krodha yukta paNa hoya. eja rIte ugra ane ugratara nA paNa A cAra bhedo samajavA. sUkSma ane bAdara bheda- prabheda sahita A zalyone muni ekadama uddhAra karI jaldI kADhI nAkhe. paraMtu kSaNavAra paNa muni zalyavALo na rahe 3i1 -3ra jema sarpanuM baccuM nAnuM hoya, sarasava pramANa mAtra agni thoDo hoya ane jo vaLage to paNa vinAza pamADe che. teno sparza thayA pachI viyoga karI zakAto nathI. te ja rIte alpa ke alpatara pApa-zalya uddharela na hoya to ghaNo saMtApa ApanAra ane kroDo bhavanI paraMparA vadhAranAra thAya che. 3i3 -37] he bhagavan! duHkhe karIne uddharI zakAya tevuM temaja duHkha ApanAra A pApazalya kema uddharavuM te paNa ghaNA jANatA nathI. he gautama ! A pApazalya sarvathA mULamAMthI ukheDI nAkhavAnuM kaheluM che. game teTaluM ati durdhara zalya hoya tene sarva aMgaupAMga sahita bhedI nAkhavAnuM jaNAveluM che. prathama samyagdarzana, bIjuM samyajJAna, trIjuM samyaphacAritra A traNe jyAre ekarUpa ekaThAM thAya, jIva jyAre zalyano kSetrIbhUta bane ane pApa-zalya ati UMDANa sudhI pahoMceluM hoya, dekhI zakAtuM paNa na hoya, hADakAM sudhI gayeluM hoya ane tenI aMdara raheluM hoya, sarve aMga-upAMgamAM kheMcI gayeluM hoya, aMdara ane bahAranA bhAgamAM pIDA karatuM hoya tevA zalyane mULamAMthI ukheDI nAkhavuM joIe. 3i8 -40] kriyA vagaranuM jJAna nirarthaka che temaja jJAna vagaranI kriyA paNa saphaLa thatI nathI. jema dekhAto laMgaDo ane doDato AMghaLo dAvAnaLamAM baLI maya. mATe he gautama! baMneno saMyoga thAya to kAryanI sidhdhi thAya. eka cakra ke paiDAthI ratha cAlato nathI. jayAre AMdhaLo ane laMgaDo baMne eka rUpa banyA athatu laMgaDA e mArga batAvyo ane AMdhaLo te rIte cAlyo to te baMne dAvAnaLavALA vanane pasAra karI IcchelA nagara nirvibe sahI salAmata pahoMcyA. tema jJAna prakAza Ape che, tapa AtmAnI zudhdhi kare che, ane saMyama e Idriya ane manane ADemArge jatA roke che. A traNeno yathArtha saMyoga thAya to he gautama!mokSa thAya che. anyathA mokSa thato nathI. | |41-42] ukata-tekAraNathI niHzalya thaine, sarvazalyano tyAga karIne je koI niHzalyapaNe dharmanuM sevana kare che, tenuM saMyama saphaLa gaNeluM che. eTaluM ja nahIM paNa janma [15] Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnisIha - 1-43 janmAMtaramAM vipula saMpatti ane Rdhdhi meLavIne paraMparAe zAzvata sukha pAme che. [43-47] zalya arthAt aticArAdi doSone udhdharavAnI icchAvALo bhavyAtmA suprazasta-sArA yogavALA zubha divase,sArI tithi-karaNa-muhUrta temaja sArA nakSatra ane baLavAna caMdrano yoga hoya tyAre upavAsa ke AyaMbila tapa daza divasa sudhI karIne AThaso paMcamaMgala- (mahAzruta skaMdha) no jApakaravo. tenA upara aThThama-traNa upavAsa karIne pAraNe AyaMbila karavuM. pAraNA divase caitya-jinAlaya ane sAdhuone vaMdana karavuM. sarva prakAre AtmAne krodha rahita ane kSamAvALo banAvavo. je kAMi paNa duSTa vartana karyuM hoya te sarvenuM trividha mana, vacana ane kAyAthI, niHzalyabhAvathI "micchAmidukkaDaM" ApavuM. [48-50] pharI paNa caityAlayamAM jaine vittarAga paramAtmAonI pratimAone ekAgra bhakitapUrNa hRdayapUrvaka darekanI vaMdanA-stavanA kare. caityone samyag vidhi sahita vaMdanA karIne chaThThabhakata tapa karIne caityAlayamAM A zrutadevatA nAmaka vidyAno lAkha pramANa jApa kare, sarvabhAvathI upazAMta thayelo, ekAgracittavALo, daDha nizcayavALo, upayogavALo, DAmADoLa citta rahita, rAga-rati-atithI rahita banI caityAlayanA pavitra sthaLamAM vidhipUrvaka jApa kare. [51] (A sUtramAM maMtrakSaro che. jenI "gurjara chAyA" thai zake nahIM jijJAsuoe amAruM - AgamanuttALi, bhAga- 31-mahAnizItlR pRSTha -pa-jovuM ) [52] siddhAMtioe A vidyA - "sUtra : 51 mAM mULa ardhamAgadhImAM ApelI mahAvidyA saiddhAMtika lIpI-akSarothI lakhelI che. zAstranA marmane na samajelo hoya temaja kuzIlavALo hoya tevAne gItArtha zrutadharo e A pravacana vidyA ApavI nahIM ke tevAne prarUpavI nahIM. 226 - [53 55] A zreSTha vighAthI sarvaprakAre potAne abhimaMtritakarIne te kSamAvAnu indriyone damana karanAra ane jitendraya sUi jAya UMghamAM je zubha ke azubha svapna Ave tene barAbara avadhAraNa kare, yAda rAkhe, tyAM jevA prakAranuM svapna joyuM hoya tad anusAre zubha ke azubha thAya... jo suMdara svapna hoya to A mahA paramArtha- tattattva sArabhUta zalyoddhAra thAya tema samajavuM. [56-57] A rIte AThamadane tathA lokanA agrabhAge birAjamAna siddhone stavato hoya tevA niHzalya thavAnI abhilASAvALA AtmAne zuddha AlocanA ApavI. potAnA pApane AlocIne, guru pAse pragaTa karIne zalyarahita thAya. tyAra pachI paNa caityo ane sAdhuone vaMdana karIne sAdhuone vidhipUrvaka khamAve. [58-62] pApazalyane khamAvIne pharI paNa vidhipUrvaka deva-asuro sahita jagatane AnaMda pamADato nirmUlapaNe zalyano udghAra kare che. e pramANe zalyarahita thaine sarva bhAvathI pharI paNa vidhisahita caityone vAMde tathA sAdharmikone khamAve. khAsa karIne jenI sAthe eka upAzraya-vasatimAM vAsa karyo hoya. jenI sAthe gAmegAma vicaryo hoya, kaThora vacanothI jeoe sAraNAdika preraNA ApI hoya je koine paNa kArya prasaMga ke kArya sivAya kaThora, AkA, niSThura vacano saMbhaLAvela hoya, teNe paNa sAme kaMika pratyuttara Apela hoya, te kadAca jIvato hoya ke mRtyu pAmela hoya tene sarva bhAvathI khamAve, jo Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-1, 227 jIvato hoya to jyAM hoya tyAM jaIne vinayathI khamAve. mRtyu pAmelA hoya to sAdhu sAkSIe khamAve. [3-65 e pramANe traNa bhuvanane paNa bhAvathI kSAmaNA karIne mana-vacanakAyAnA yogathI zuddha thayelo te nizcayapUrvaka A pramANe ghoSaNA kare, "huM sarva jIvone khamAvuM chuM. sarva jIvo mane kSamA Apo. sarva jIvo sAthe mAre maitrI bhAva che. koipaNa jIvanI sAthe mAre vairabhAva nathI. bhavobhavamAM dareka jIvanA saMbaMdhamAM Avelo huM manavacana-kAyAthI savabhAvathI sarva prakAre sarvone khamAvuM chuM. [66] A pramANe kSamApanA ghoSaNA karIne cetavavaMdanA kare, sAghuonI sAkSIpUrvaka gurunI paNa vidhipUrvaka kSamAyAcanA kare. [67-68] samyaka prakAre gurabhagavaMtane khamAvIne potAnI zakita anusAra jJAnano mahimA kare. pharI paNa vaMdana vidhi sahita vaMdana kare. paramArtha. tattvabhUta ane sArarUpa A zalyoddharaNa kaI rIte karavuM te gurU mukhethI sAMbhaLe. sAMbhaLIne te pramANe AlocanA kare, ke jethI AlocanA karatA kevaLajJAna utpanna thAya. [9-70] AvA suMdara bhAvamAM rahelA hoya ane niHzalya AlocanA karelI hoya je thI AlocanA karatA karatA tyAMja kevaLajJAna utpanna thAya. he gautama ! evA keTalAka mahAsattvazALI mahApuruSonA nAmo jaNAvIe chIe ke jeoe bhAvathI AlocanA karatAM karatAM kevaLajJAna utpanna karyuM. [71-75] hA hA meM duSTa kArya karyuM, hA hA meM duSTa vicAryuM. hA hA meM khoTI anumodanA karI. e rIte saMvegathI ane bhAvathI AlocanA karanAra kevaLajJAna meLave. Iyasimiti pUrvaka paga sthApanA karatA kevalI thAya, muhapatti pratilekhanathI kevalI thAya, samyaka prakAre prAyazcit grahaNa karatA kevaLI thAya, mahAvairAgyathI kevalI thAya, AlocanA karatA kevalI thAya, "hA-hA huM pApI chuM" ema vicAratA kevalI thAya."hA hA meM unmatta banI unmArganI. prarUpaNA karI ema pazcAtApa karatA kevalI thAya. aNAgArapaNAmAM kevalI thAya, "sAvadha yoga sevIza nahIM"- e rIte akhaMDitazIla pAlanathI kevalI thAya, sarva prakAre zIlanuM rakSaNa karatA, koDI-karoDa prakAre prAyazcita karatAM paNa kevalI thAya. [76-78] zarIranI malinatA sAphasUpha karavArUpa niSpatikarma karatA, nahIM khaMjavALatA, AMkhanuM maTakuM na mAratA kevI thAya. be prahara sudhI ekapaDakhe rahIne, maunavrata dhAraNa karIne paNa kevalI thAya, "sAdhupaNuM pALavA huM samartha nathI tethI anazanamAM rahuM" tema karatA kevalI thAya, navakAra gaNatAM kevalI thAya, "huM dhanya chuM ke AvuM zAsana pAmyo chuM. saMpUrNa sAmagrI pAmavA chatAM paNa huM kevalI kema na thayo?" evI bhAvanAthI kevalI thAya * [79-80] (jayAM sudhI daDhaprahArInI mAphaka loko mane) pApa-zalya vALo kahe tyAM sudhI kAussaga pArIza nahIM e rIte kevalI thAya, calAyamAna kASTha -lAkaDAM upara paga AvatA vicAre ke are re ! ajayaNA thaze, jIva-virAdhanA thaze evI bhAvanAthI kevalI thAya, "zuddha pakSamAM prAyazcit karuM ema kahetA kevalI thAya. "ApaNuM jIvana caMcaLa che " "A manuSyapaNuM anitya ane kSaNavinAzI che " e bhAvathI kevalI thAya. [81-83] AlocanA, niMdA, vaMdanA, ghora ane duSkara prAyazcit-sevana, lAkho upasargasahana karatAM, kevalI thAya. (caMdanabAlAno hAtha khaseDatA jema kevalajJAna thayuM tema) hAtha khaseDatAM, nivAsasthAna karatAM, ardhakavala athatu kuragaDumuninI jema khAtA Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 mahAnisIha- 1/- 83 khAtAM, "eka dANo khAvA rUpa" tapa-prAyazcita karatAM dasa varSe kevalI thAya. prAyazcitu zarU karanAra, adbhaprAyazcit karanAra kevalI, prAyazcitu puru karanAra, utkRSTa 108 saMkhyAmAM RSabhAdi mAphaka kevaLa pAmanAra kevalI. [ 84-87] "zuddhi ane prAyazcit vinA jaldI kevalI thaIe to kevuM sAruM" ema bhAvanA karatA kevalI thAya." have evuM prAyazcita karuM ke mAre tapa AcaravuM na paDe" ema vicAratA kevalI thAya, "prANanA parityAge paNa huM jinezvara paramAtmAnI AjJAnuM ullaMghana karIza nahIM" e rIte kevalI thAya. A mAruM zarIra juduM che ane AtmA jUdo che. mane samyakattva thayuM che. AvA AvA prakAranI bhAvanAthI kevalI thAya. [ 88-90] anAdi kALathI AtmAne lAgelo pApakarmanA melane huM ahIM ghoI nAkhuM ema bhAvanA karatA kevalI thAya, have pramAdathI bIjuM koI tevuM AcaraNa karIza nahIM evI bhAvanAthI kevalI thAya. dehano kSaya thAya to mArA zarIra- AtmAne nirjarA thAya, saMyama e ja zarIrano niSkalaMka sAra che. evI bhAvanAthI kevalI thAya. manathI paNa zIlanuM khaMDana thAya to mAre prANadhAraNa na karavA, temaja vacana ane kAyAthI huM zIlanuM rakSaNa karIza evI bhAvanAthI kevalI thAya. - (A rIte kaI kaI avasthAmAM kevalajJAna thAya te jaNAvyuM). [91-95 e pramANe anAdi kALathI bhramaNa karatAM pharI munipaNuM pAmyo. keTalAka bhavomAM keTalIka AlocanA saphaLa banI. he gautama ! koI bhavamAM prAyazcitacittanI zuddhi karanAro banyo.... kSamA rAkhanAra, indriyone damana karanAra, saMtoSI, indriyone jItanAra, satyabhASI, cha-kAya jIvonA samAraMbhathI trividha viramelo, traNa daMDa-mana, vacana, kAya daMDathI viramelo strI sAthe vAta paNa nahIM karato, strInA aMga-upAMgane joto na hoya, zarIranI mamatA na hoya, apratibaddha vihArI athatu vihAranA kSetra kALa, ke vyakita vize rAga na hoya, mahA-sArA AzayavALo, strInA garbhamAM vAsa-rahevAthI bhaya pAmelo, saMsAranA aneka duHkho tathA bhayathI trAsa pAmelo hoya- -- AvA AvA prakAranA bhAvothI (guru, samakSa potAnA doSa pragaTa karavA AvanAra) Alocaka ne AlocanA ApavI. Alocake (paNa) gurue Apela prAyazcita karavuM - je kramathI doSa sevyA hoya te kramathI prAyazcita karavuM. 9i6-98] AlocanA karanAre mAyA, daMbha-zalyathI koi AlocanA karavI nahIM. e rItanI AlocanAthI saMsAranI vRddhi thAya che.... anAdi anaMtakALathI potAnA karmathI dumativALA AtmAe ghaNAM vikalparUpa kallolavALA saMsArasamudramAM AlocanA karavA chatAM adhogati pAmanAra nA nAmo kahuM te tuM sAMbhaLa, ke jeo AlocanA sahita prAyazcitu pAmelAM ane bhAvadoSathI kaluSita cittavALA thayA che. 9-102] zalyasahita AlocanA-prAyazcita karIne pApakarmo karanAra narAdhamo, ghora-ati dukhe sahana karI zakAya tevA ati dusaha duHkho anubhavatA tyAM rahe che. bhAre asaMyama sevanAra tathA sAdhuono tiraskAra karanAra, daSTi ane vANI viSaye zIla rahita temaja manathI paNa kuzIlavALA, sUkSamaviSayonI AlocanA karanAra, bIjAe Ama karyuM tenuM prAyazcit zuM?" ema pUchI pote prAyazcitu kare thoDI thoDI AlocanA kare, jarApaNa AlocanA na kare, je doSa sevyo nathI tenI athavA lokanA raMjana mATe bIjAnA dekhatA AlocanA kare huM "huM prAyazcituM karIza nahIM" tema vicArIne athavA kapaTapUrvaka Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-1, 229 AlocanA kare... [103-105] mAyA, daMbha ane prapaMcathI pUrve karelA tapa ane AcAraNa nI vAto kare, mane kaMI paNa prAyazcituM lAgatuM ja nathI tema kahe athavA karelA doSa pragaTa ja na kare. najIkamAM karelo doSo ja pragaTa kare. nAnA-nAnA pAyazcitunI mAMgaNI kare, ame evI ceSTA -pravRttikarIe chIe ke AlocanA levAno avakAza raheto nathI. tevuM kahe ke zubha baMdha thAya tevI AlocanA mAMge. "huM moTuM prAyazcita karavA azakata che. agara mAre glAnabimArInI sevA karavAnI che tema kahI tenA AlaMbane prAyazcitu na kare AlocanA karato sAdhu sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM kare. [106-108] tuSTi karanAra chUTA chUTA prAyazcit huM karIza nahIM, lokone khuza karavA khAlI jIbhethI huM prAyazcita nahIM karuM evuM kahI prAyazcita na kare. prAyazcita svIkAryA pachI lAMbA gALe temAM praveza kare- arthAt Acare, athavA prAyazcita kabula karyA pachI anyathA -judu ja kaMI kare. nirdayatAthI vAraMvAra mahApApo Acare. kaMdarpa eTale kAmadevaviSayaka abhimAna"gameteTaluM prAyazcita Ape to paNa huM karavA samartha chuM" evuM abhimAna kare. temaja jayaNA rahita sevana kare sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karI prAyazcita kare. [109-113] pustakamAM dekhI lakhyA pamANe prAyazcita kare, potAnI mati kalpanAthI prAyazcita kare. pUrve AlocanA karI hoya te mujaba prAyazcita karI le... jAtimada, kulamada,jAti kula ubhayamada, zrutamada, lAbhamada, aizvaryamada, tapamada, paMDitAino mada, satkAramada vagemAM lubdha thAya. gAravothI uttejita thaIne (AlocanA kare), huM apUjaya chuM.ekAkI chuM evuM vicAre.huM pApImAM paNa pApI chuM. evI kaluSitatAthI AlocanA kare. bIjA dvArA ke avinayathI AlocanA kare. avidhithI AlocanA kare. A pramANe kahelA ke anya tevA ja duSTa bhAvothI AlocanA kare. [114-11] he gautama anAdi anaMta kAlathI bhAva-doSa sevana karanAraAtmAne. duHkha pamADanArA sAdhuo nIce-nIce cheka sAtamI naraka-bhUmi sudhI gayA che. he gautama ! anAdi anaMta evA saMsAramAM ja sAdhuo zalya sahita hoya che. teo potAnA bhAva-doSarUpa virasa-kaTu phaLa bhogave che. atyAre paNa haju zalyathI zalpita thayelA teo bhAvimAM paNa anaMta kALa sudhI virasa-kaTu phaLa bhogavatA raheze. mATe munie jarApaNa zalyadhAraNa karavuM nahIM. [117] he gautama ! zramaNIonI koi saMkhyA nathI ke jeo kaluSitatArahita, zalyarahita, vizuddha, zuddha nirmala vimala mAnasavALI thaI, atyaMtara vizodhithI AlocanA karIne atispaSTa, aticAra Adi sarva bhAvazalyane yathArtha tapokarma sevana karIne, prAyazcita pUrNapaNe AcarIne, pApakarmanA maLanA leparUpI kalaMkane ghoIne sApha karI utpanna karelA divya-uttama kavalajJAnavALI, mahAnubhAga, mahAyazA, mahAsattva saMpannA, sugrahita nAmadhArIo, anaMta-uttama sukhayukata mokSa pAmelI che. [118-120] he gautama ! puNyabhAgI evI kaeNTalIka sAdhvIo nA nAmo kahIe chIe ke jeo AlocanA karatA kaivalajJAna pAmelA hoya... arere huM pApakarma karanArI pApiNI-pApamatI vALI chuM. kharekhara pApINIomAM paNa adhika pApa karanArI, arere meM ghaNuM duSTa cintavyuMkAraNake A janmamAM mane strIbhAva utpanana thayo. to paNa have ghora, vIra, ugra kaSTadAyI tapa saMyama dhAraNa karIza. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 mahAnisIha-1/121 [121-125]anaMtI pAparAzio ekaThI thAya tyAre pApakarmanA phaLarUpe zuddha strIpaNuM maLe che. have strIpaNAne yogya ekaThA thayelAM pApakarmo nA samUhane evA pAtaLA kare ke jethI strI na thauM ane kevalajJAna pAmuM. daSTithI paNa have ziyala khaMDIza nahIM, have huM zramaNI-kevalI thaIza. arere! pUrve manathI paNa meM kaMi Aha dohaTTa- ati. duSTa vicAryuM haze. tenI AlocanA karIne huM jaldI tenI zuddhi karIza, ane zreNI-kevalI thaIza. mAruM rUpa-lAvaNya dekhIne temaja kAMti-teja-zobhA joIne koI manuSya rUpI pataMgIya adhama banIne kSaya na pAme te mATe anazana svIkArI huM zramaNI paNAmAM kevalI banIza. have nizcayathI vAyarA sivAya bIjA koIno sparza karIza nahIM. [126-129]have cha kAya jIvone AraMbha-samAraMbha karIza nahIM zramaNI kevalI banIza. mArA deha, kAMkha, stana, sAthaLa, guptasthAnano aMdarano bhAga, nAbhi, jaghanAntara bhAga vagere savago evA gopAvIza ke te sthaLomAtAne paNa dazavIza nahIM . evI bhAvanA-bhAvatA sAthvI kevalI thAya.. eneka koDo bhavAMtara meM kaya, gabhavAsanI paraMparA karatI me koI prakAre pApa-karmano kSaya karanAra jJAna ane cAritra yukata suMdara manuSyapaNuM meLavela che. have kSaNekSaNa sarva bhAvazalyanI AlocanA nindAdi karIza . bIjI vakhata tevA pApa na karavAnI bhAvanAthI prAyazcit anuSThAna karIza. [130-132] je karavAthI prAyazcituM Ave tevA mana, vacana ane kAyAnA kAryo, pRthvI-pANI-agni-vAyu-vanaspati-kAya temaja bIjakAya no samAraMbha, be-traNa-cArapAMca IndriyovALA jIvono samAraMbha athatu hiMsA karIza nahIM asatya bolIza nahIM. dhULa ane rAkha paNa nahIM dIdhelA grahaNa karIza nahIM, svapnamAM paNa manathI maithunanI prAthanA karIza nahIM, parigraha karIza nahIM jethI mUla guNa uttara-guNanI khulanA na thAya. [133-137] mada bhaya,kaSAya,mana-vacana-kAyArUpa traNa daDa, e sarvethI rahita thaI, gupti ane samitimAM ramaNa karIza temaja indriyajaya karIza, aDhArahajAra zIla-gothI yukata zarIravALI thaIza, svAdhyAya-dhyAna ane yogomAM ramaNatA karIza. evI zramaNIkevalI thaIza... traNa lokanA rakSaNa karavA samartha staMbha samAna dharma tirthaMkare je liMgacihna dhAraNa karela che tene dhAraNa karatI huM kadAca yaMtramAM palAIne mArA zarIranA madhyamAMthI be khaMDa karavAmAM Ave, mane phALI ke cIrI nAkhe. bhaDabhaDatA agnimAM phekavAmAM Ave, mastaka chedI nAMkhe to paNa meM grahaNa karelA niyama-vratano bhaMga ke zIla ane cAritranuM eka janma khAtara manathI paNa khaMDana karIza nahIM evI zramaNI thaI kevalI thaIza. [133-139] gagheDA, uMTa, kutarA Adi jAtivALA bhavomAM rAgavALI thaine meM ghaNuM bhramaNa karyuM. anaMtA bhavomAM ane bhavAMtaromAM na karavA lAyaka kama karyA. have pravajayA mAM prarveza karIne paNa jo tevA duSTa kama karuM. to pachI ghoraaMdhakAra vALI pAtAla pRthvImAMthI mane nIkaLavAno avakAza ja maLavo muzkela thAya. Avo suMdara manuSya janma rAga daSTithI viSayomAM pasAra karAya to ghaNAM duHkhanuM bhAjana thAya. [140- 14] manuSyabhava anitya,kSaNamAM vinAza pAmavAnA svabhAva vALo, dhaNAM pApa-daDa ane doSonA mizraNa vALo che. temAM vaLI huM samagra traNa loka jenI niMdA kare tevI strIpaNe utpanna thai, chatAM paNa viddha ane aMtarAya rahita evA dharmane pAmIne have pApa-doSathI koipaNa prakAre te dharmane virAdhIza nahIM have zRMgAra rAga, vikArayukta, Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-1, 231 abhilASAonI ceSTA nahIM kare, dhamopadezakane choDIne koI puruSa tarapha prazAMta daSTithI paNa najara nahIM karuM.tenI sAthe AlApa-saMlApa paNa karIza nahIM, na kahI zakAya tevA prakAranuM mahApApakarIne tenAthI utpana thayela zalyanI je pramANe AlocanA ApI haze te pramANe karIza. ema bhAvanA bhAvatA zramaNI-kevalI thaI. [144-148] A pramANe zuddha AlocanA ApIne-(pAmIne) anaMta zramaNIo niHzalya banI. anAdi kALamAM, he gautama! kevala pAmIne siddhi pAmI, kSamAvatI-indriyone damana karanArI saMtoSI-indriyone jitanArI-satyabhASI-trividhe chakAyanA. samAraMbhathI viramelI- traNe daMDanA Azravane rokanArI-puruSakathA ane saMganI tyAgIpuruSa sAthe saMlApa ane aMgopAMga jovAthI viramelI-potAnA zarIranI mamatA rahitamahAyazavALI- dUdhyakSetra kALa bhAva paratve apratibaddha arthAt rAga rahita- strIpaNuM gabhavisthA ane bhavabhramaNathI bhayabhIta- AvA prakAranI bhAvanAvALI [sAdhvIone. AlocanA ApavI. [149-151] jevI rIte A zramaNIoe prAyazcita karyuM tevI rIte prAyazcita. karavuM, paNa koie mAyA ke daMbhapUrvaka AlovavuM nahIM. kAraNa ke tema karavAthI pApakarmanI vRddhi thAya che. anAdi anaMta kAlathI mAyA - daMbha-kapaTa doSathI AlocanA karIne zalyavALI banelI sAdhvIo, hukama uThAvavA paDe tevuM sevaka paNe pAmIne paraMparAe chaThThI nArakIe gayelI che. [15-153 keTalIka sAdhvIonA nAma kahuM chuM te samaja-jANa, ke jemaNe Alo canA karI che. paNa (mAyA-kapaTarUpa) bhAva doSa sevelo hovAthI vizeSa prakAre pApakarmamalathI teno saMyama ane zIlanA aMgo kharaDAyelA che. te niHzalya paNAnI prazaMsA karelI che je kSaNavAra paNa parama bhAva vizuddhi vagaranuM na hoya. [154-1papa tethI he gautama ! keTalIka strIne atinirmala citta- viddhi bhavAMtaramAM paNa thatI nathI, ke jethI te niHzalya bhAva pAmI zake... keTalIka zramaNIo cha8, aTTama, cAra upavAsa, pAMca upavAsa ema lagalagATa upavAsathI zarIra sukavI nAkhe che to paNa sarAga bhAvane AlocatI nathI-choDatI nathI. [156-1pa7]aneka prakAranA vikalpo apI kallola zreNI taraMgomAM avagAhana karanAra, duHkhe karIne avagAhI zakAya- pAraza pAmI zakAya tevA manarUpI sAgaramAM vicaratAne oLakhavA jANavA azakaya che. jeonA citta 5 svAdhIna nathI teo AlocanA kevI rIte ApI laI zake? AvA zalyavALAnuM zalya jeo uddhave che teo kSaNe kSaNe vaMdanIya che. [158-16o| sneha-rAga rahitapaNe, vAtsalyabhAvathI, dharmadhyAnamAM ullasita karanAra, zIlanA aMgotemaja uttama guNasthAnakone dhAraNa karanAra, strI ane bIjA aneka baMdhanothI mukata, gRha strI vagerene kedakhAnuM mAnanAra, suvizuddha atinirmala cittayukata ane je zalyarahita kare te mahAyazavALo puruSa darzana karavA yogya, vaMdanIya, temaja uttama evA te devendrone paNa pUjanIya che. kRtArthI, saMsArika sarva padArthono anAdara karIne je uttara evA virati sthAnane dhAraNa kare che. teo darzanIya-pUjaniya che. [11-1a] (je sAdhvIoe zalyanI AlocanA na karI te kaI rIte saMsAranA kaTu phaLone pAmI te jaNAve che.) AlocanA karIza nahIM, zA mATe karavI? athavA Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 mahAnisIha-12163 sAdhvI thoDI AlocanA kare, ghaNAM doSo na kahe, sAdhvIoe je doSa joyA hoya te doSa ja kahe. huM to niravadya- niSpApakathI-kahenArI che. jJAnAdika AlaMbano mATe doSa sevavA paDe emAM zI AlocanA karavAnI ? pramAda nI kSamApanA mAgI lenAra zramaNI, pApa karanAra zramaNI, baLa-zakita nathI evI vAto karanAra zramaNI, lokaviruddha kathA karanArI zramaNI, "bIjAe AvuM pApa karyuM che tene keTalI AlocanA hoya " evuM kahIne potAnI AlocanA lenArI, koinI pAse tevA doSanuM prAyazcita sAMbhaLela hoya te pramANe kare paNa potAnA doSanuM nivedana na kare temaja jAti Adi ATha prakAranA madathI zakita thayelI zramaNI...(AvI rIte zuddha AlocanA na le) [164-165 jUThuM bolyA pachI pakaDAI javAnA bhaye AlocanA na le, rasa-RddhizAtA gAravathI dUSita thayelI hoya temaja AvA prakAranA aneka bhAva doSo ne AdhIna thayelI, pApazalyothI bharapUra AvI zramaNIo anaMtA saMkhyA pramANa ane anaMtA kALe thayelI che. te anaMtI zramaNIo aneka dukhavALA sthAnamAM gayelI che. [166-167anaMtI zramaNIo je anAdi zalya vaDe zallita thayelI che. te bhAvadoSarUpa ekaja mAtra zalyathI upArjana karela ghora, ujha-ugratara evA phaLanA kaDavA phUlanA virasa-rasanI vedanAo bhogavatI Aje paNa paNa narakamAM rahelI che ane hajI bhaviSyamAM paNa anaMtA kALa sudhI tevA zalyathI upArjana karelA kaTu phaLano anubhava karaze. mATe zramaNIoe kSaNavAra mATe paNa sUkSmamAM sUkSma zalya paNa dhAraNa na karavuM. [168-169] dhaga dhaga evA zabda karatA prajavalita jvALA paMkitaothI AkuLa mahAbhayaMkara bhArelA mahAagnimAM zarIra sahelAithI baLe che. aMgAranA DhagalAmAM eka kudako mArIne pharI jaLamAM, temAMthI sthaLamAM, temAMthI zarIra pharI nathImAM jAya evA duHkho bhogave ke te karatA maravuM sAruM lAge. ( [170-171] paramAdhAmI devo hathiyArothI nArakI jIvonA zarIranA nAnA nAnA TukaDA kApe, haMmezAM tene salukAithI agnimAM home, sakhata- tiSNa karavatathI zarIra phaDAvI temAM lUNa-usa-sAjIkhAra bhabharAve tethI potAnA zarIrane atyaMta zuSka karI nAMkhe to paNa jIvatA sudhI potAnA zalyane utAravA samartha banI zakato nathI. [172-173] java-khAra, haLadara vagerethI potAnuM zarIra lIMpIne mRtaprAya karavuM saheluM che. potAnA hAthe mastaka chedIne dharI devu e paNa saheluM che. paraMtu tevuM saMyama tapa karavuM duSkara che, ke jenAthI niHzalya banI zakAya. - 173-178]potAnA zalyathI duHkhI thayelo, mAyA ane daMbhathI karelA zalyopApo chUpAvato te potAnA zalyo pragaTa karalA samartha banI zakato nathI. kadAca koI rAjA duzcaritra pUchato sarvasva ane deha ApavA kabula thAya. paNa potAnuM duzcaritra kahevA samartha thaI zakato nathI. kadAca rAjA kahe ke tane samagra pRthvI ApI dauM paNa tAre tAruM duzcaritra pragaTa karavuM. to paNa koI potAnuM duzcaritra kahevA taiyAra na thAya. tevA samaye pRthviIne paNa tRNa samAna gaNe-paNa potAnuM duzaritra na kahe. rAjA kahe ke tAruM jIvana kApI nAkhuM chuM mATe tAruM duzcaritra kahe. tyAre prANono kSaya thAya to paNa potAnuM duzcaritra kahetA nathI. sarvasvanuM haraNa thAya, rAjya ke prANI jAya to paNa koI potAnuM duzcaritra kahetA nathI. huM paNa kadAca pAtAla-narakamAM jaiza paNa mAruM duzcaritra kahIza nahIM. [178-179ii je pApI-adhama buddhivALA eka janmanA pApa chupAvanArA kA Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-1, 233 paraSo hoya te sva duzcaritra gopave che. te mahApuruSa kahevAtA nathI. caritromAM satyaruSo te kahelAM che ke jeo zalya rahita tapa karavAmAM nalina hoya. [180-183] AtmA pote pApa-zalya karavAnI icchAvALo na hoya ane ardhanimiSa-AMkhanA palakArA karatAM paNa aDagho samaya jeTalA kALamAM anaMtaguNa pApo bharAI bhAMgI jAya to nirdabha ane mAyAvagaranA dhyAna, svAdhyAya, ghoratA ane saMyama vaDe te potAnA pApone te ja kSaNe uddhAra karI zake che. niHzalya paNe AlocanA karIne, niMdA karIne, gurUsAkSIe gahakirIne tevA prakAranuM daDha prAyazcita kare jethI zalya no cheDo AvI jAya. bIjA janmomAM pUratAM pramANamAM upArjana karelA ane AtmAmAM daDhapaNe kSetrIbhUta thayelA hoya, paraMtu palakArAke ardha palakArAmAM kSaNa-muhUrta ke janma pUro thatAM sudhImAM nakakI pApa zalyano aMta karanAra thAya che. [184-185] te kharekhara subhaTa che, puruSa che, tapasvI che, paMDita che, kSamAvALo che, Indriyone vaza karanAra, -saMtoSI che. tenuM jIvana saphaLa che... te zUravIra che, prazaMsA karavA lAyaka che. kSaNe kSaNe darzana karavA lAyaka che ke jeNe zuddha AlocanA karavA mATe taiyAra thai, potAnA aparAdho guru pAse pragaTa karI potAnA duzraritrane spaSTatayA jaNAve che. [186-189]he gautama ! jagatamAM evA keTalAMka prANIo -jIvo hoya che, jeo ardhazalyano uddhAra kare ane mAyA, lajjA, bhaya, mohanA, kAraNe mRSAvAda karI ardhazalya manamAM dhArI rAkhe. hIna sajvALA evA temane tenAthI moTu duHkha utpanna thAya che. ajJAna doSathI temanA cittamAM zalya na udbharavAnA kAraNe bhAvimAM nakakI duHkhI thaIza tevo vicAra thato nathI. jema koInA zarIramAM eka ke be dhAravALuM, zalya kAMTovagere ghusIgayA pachI tene bahAra na kADhe to te zalya eka janmamAM, ekasthAnamAM rahI pIDA Ape athavA te mAMsarUpa banI jAya. paNa je pApa zalya AtmAmAM ghusI jAya to, jema asaMkhya dhAravALuM vaja parvatane bhede tema A zalya asaMkhyAtA bhavo sudI savagane bhede. [190-192] he gautama ! evApaNa koIka jIvo hoya che ke je lAkho bhAvo sudhI svAdhyAya-dhyAna- ryogathI temaja ghora tapa ane saMyama thI, zalyono uddhAra karIne duHkha ane kaleza thI mukta thayelA pharI paNa bamaNAM-traNagaNAM pramAda ne kAraNe zalyathI pUrNa bane che. vaLI ghaNAM janmAMtaro jApa tyAre tapa vaDe bALI nAkhelAM karmavALo zalyoddhAra karavA mATe sAmarthya meLavI zake che. [193-19] e pramANe pharI paNa zalyoddhAra karavAnI sAmagrI koIpaNa prakAre meLavIne, je koI pramAdane vaza thAya che. te bhavobhavanA kalyANa prAptinA sarvasAdhano. dareka prakAre hArI jAya che. pramAdarUpI cora kalyANanI samRddhi lUMTI jAya che. he gautama ! evA koIka prANI-jIvo hoya che ke je pramAdane AdhIna thaI. ghora tapanuM seva karatA hovA chatAM sarva prakAre potAnuM zalya chUpAve che. paNa teo e jANatA nathI ke A zalya teNe konAthI chUpAvyuM? kemake pAMca lokapAlo, potAno AtmA ane pAMca IndriyothI kaI paNa gupta nathI. sura ane asura sahita A jagatamAM pAMca moTA lokapAla, AtmA ane pAMca Indriyo e agiyArathI kaMI paNa gupta nathI. [197]he gautama ! cAra gati rUpa saMsAramAM mRgajaLa samAna saMsAranA sukhathI ThagAyelo, bhAva doSarUpa zalyathI chetarAya che ane saMsAramAM cAre gatimAM bhame che. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 mahAnisIha-1-200 [198-200] ATaluM vistArathI kaheluMsamajIne daDha nizcaya ane hRdayathI dhIratA. karavI joIe. temaja mahAuttama satvarUpI bhAlAthI mAyA rAkSasIne bhedI nAMkhavI joIe. aneka saraLa bhAvothI aneka prakAre mAyAne nirmathana- vinAza karIne vinaya Adi aMkuzathI pharI mAna gajendrane vaza kare, mAdeva- saraLatA rUpI musaLa- sAMbelA vaDe seMkaDo viSayono cUro karI nAkhavo tathA krodha-lobhAdika magara matsyone dUrathI laDatA dekhIne tenI niMdA karo. 201-201]kaje na karela krodha ane mAna, vRddhi pAmatA mAyA ane lobha ema cAre samagra kaSAyo atizaya dukhe karIne uddharI zakAya tevA zalyone AtmAmAM praveze tyAre kSamAthI-upazamathI krodhane haNe, namratAthI mAnane jIte, saraLatAthI mAyAne ane saMtoSathI lobhane jitavo...A pramANe kaSAyone jitane jeoe sAta bhayasthAno ane ATha madasthAnono tyAga karyo che, teo guru pAse zuddha AlocanA grahaNa karavA taiyAra thAya. je pramANe doSa, aticAra, zalya lAgeluM hoya te pramANe potAnuM sarva duzcaritra zaMkArahita kSobhapAmyA sivAya, guruthI nirbhaya banIne nivedana kare.. bhUtanovaLagALa thayo hoya athavA bALaka jema atyaMta saraLatAthI bole tema guru sanmukha je pramANe zalyapApa thayuM hoya te pramANe badhuM yathArtha nivedana kare.-AlocanA kare. [206-207] pAtALamAM praveza karIne, pANInI aMdara jaIne makAnanA aMdaranA gupta sthaLamAM, rAtre ke aMdhakAramAM ke mAtAnI sAthe paNa je karyuM hoya te badhuM ane te sivAya paNa anya sAthe potAnA duSkato eka vakhata ke aneka vakhata je kaMI karyA hoya te sarve guru samakSa yathArtha kahI jaNAvavA jethI pApano kSaya thAya. 208] garumahArAja paNa tene tirthaMkara paramAtmAnI AjJAnusAra prAyazcit kahe, jethI zalya vagarano banIne asaMyamano parihAra kare. [209-210]asaMyamane pApa kahevAya ane te aneka prakAranuM jaNAvela che. te A pramANe hiMsA, jUTha, corI, maithuna parigraha. zabda-rUpa-rasa-gaMdha-sparza ema pAMca IndriyonA viSayo, krodha-mAna-mAyA-lobha e cAra kaSAyo, mana-vacana-kAyA ema traNa daDo. A pApono tyAga karyA sivAya nizilya thaI zakato nathI. [211]pRthvI apUtela-vAyu vanaspatie pAMca sthAvara, chaThThA trasa jIvo athavA nava-dazake cauda bhede jIvo. athavA kAyAnA vividha bhedothI jaNAvAtA aneka prakAranA jIvonI hiMsA (nA pApanI AlocanA kare.) . [212] hitopadeza choDIne sarvottama ane pAramArthika tattvabhUta dharmanuM mRSAvacana aneka prakAranuM che te mRSArUpa sarvazalyanI AlocanA kare.) [13]udgama utpAdanA, eSaNA bhedorUpa AhAra-pANI vagerenA betALIza ane pAMcamAMDalInA doSathI duSita evA je bhAjana-pAtra upakaraNa-pANI-AhAra temaja A badhuM navakoTI-(mana,vacana, kAyA thI karaNa, karAvaNa, anumodana) vaDe azuddha hoya teno bhogavaTo kare to corIno doSa lAge. (tenI AlocanA kare.). [214-215 divyakAma, ratisukha jo mana, vacana, kAyA thI kare-karAve anumoda, ema trividha trividhe ratisukha mANe athavA audArika ratisukha manathI paNa ciMtave tote a-brahmacArI jANavo. brahmacaryanI nava prakAranI guptinI je koI sAdhu ke sAdhvI virAdhanA kare athavA rAgavALI daSTi kare to te brahmacaryanuM pApazalya pAme che. (tenI Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-1, AlocanA karalI.) [216] gaNanA pramANathI vadhuM dharma-upakAraNano saMgraha kare, te parigraha. [216-219]kaSAya sahita krurabhAvathI je kaluSita vANI bole, pApavALAdoSayukta vacanathI je javAba Ape te paNa mRSA-asatya vacana jANavuM. raja dhULathI yukta vagara ApeluM je grahaNa kare te corI. hastakarma, zabda Adi viSayonuM sevana te maithuna je padArthamAM mUrchA-lobha-kAMkSAM-mamatvabhAva thAya te parigraha uNodarI na karavI, AkaMTha bhojana karavuM te rAtribhojana kaheluM che. [219-221] ISTa zabda, rUpa, rasa, gaMdha, sparza mAM rAga ane aniSTa zabdaAdimAM dveSa, kSaNavAra mATe paNa muni kare nahIM, cAre kaSAya catuSka ne manamAM ja upazAMta karI de, duSTa mana-vacana-kAyAnA daMDono parihAra kare, aprAsuka- sacitta pANIno paribhoga na kare- vApare nahIM, bIja-sthAvarakAyano saMghaTTa sparza na kare.... 235 [222-224]...u52 kahevAyelA A mahApApono tyAga na kare tyAM sudhI zalya vagarano na thAya. A mahA-pApomAMthI zarIrane mATe eka nAnuM-sUkSma pApa kare tyAM sudhI te muni zalyarahita na thAya. tethI guru samakSa AlocanA arthAt pApo pragaTa karIne, guru mahArAje Apela prAyazcit karIne, kapaTa-daMbha-zalya vagaranuM tapa karIne je je deva ke manuSyanA bhavomAM utpanna thAya tyAM tyAM uttama jAti, uttama samRddhi, uttama siddhi, uttama rUpa, uttama saubhAgya meLave...jo te bhave siddhi na pAme to A badhI uttama sAmagrI jarUra pAme. ...e pramANe bhagavaMtanI pAse je meM sAMbhaLyuM te kahuM chuM. [225]ahIM zrutadharoe kulikhitano doSa na Apavo. paNa je A sUtranI pUrvanI prati lakhelI hatI. temAM ja kayAMka zlokArdhabhAga, kayAMka pada-akSara, kayAMka paMkti, karyAMka traNa-traNa pAnAo ema ghaNo granthabhAga khavAI gayelo hato. prathama adhyayananI muni dIparatnasAgare karela "gurjara chAyA" pUrNa adhyayanaH2 - karmavipAka-pratipAdana uddezo-1 :-) [226-227] he gautama H sarva bhAva sahita nirmUla zalyoddhAra karIne samyag prakAre A pratyakSa vicAravuM ke A jagatamAM je saMzI hoya asaMzI hoya bhavya hoyake abhavya hoya parantu sukhano arthI koI paNa AtmA tiIM; urdhva adho, ahIM tahIM ema daze dizAmAM aTana kare che. [228-229] asaMzI jIvo be prakAranA jANavA, vikalendrI arthAt eka be traNa cAra eTalI IndriyovALA ane ekendriyo, kRmi, kuMthu, mALI e anukrame be traNa cAra IndriyovALA vikalendriya jIvo ane pRthvI, jala, agni, vAyu, vanaspati e sthAvara ekendriyo asaMzI jIvo kahevAya. pazu, pakSI, mRgo, nArakIo, manuSyo, devoe sarve, saMzI kahelA che. temaja te maryAdAmAM - sarvajIvomAM bhavyapaNuM ane abhavyapaNuM hoya che. nArakImAM vikalendrI ane ekendriyapaNuM hotuM nathI. [230-231] amane paNa sukha thAo (evI IcchAthI) vikalendriya jIvone tApa lAgatAM chAyaDAmAM jAya che ane ThaMDI lAge to taDakAmAM jAya che. to tyAM paNa temane duHkha Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 mahAnisIha- 2/1/231 thAya che. atizaya komala aMgavALA teonuM tALavuM kSaNavAra tApa ke dAhane agara kSaNavAra ThaMDaka vagere pratikULatAone sahana karavA samartha thaI zakatA nathI. [232-233 maithuna viSayaka saMkalpa ane tenA rAgathI-mohathI ajJAna doSathI pRthvIkAyAdika ekendriyamAM utpanna thaelAne duHkha ke sukhano khyAla Avato nathI. te ekendriya jIvonuM anaMtakALe parivartana thAya ane teo beIndriyapaNuM pAme, keTalAMka beIndriyapaNuM pAmatA nathI. keTalAMka anAdi kALe pAme che. [234] ThaMDI, garamI vAyaro varasAda vagerethI parAbhava pAmelA mRgalAo, pazuo, pakSIo, sarpo vagere svapnamAM paNa AMkhanA palakArAnA ardhabhAganI aMdaranA samaya jeTaluM paNa sukha meLavI zakatA nathI. ri3pa] kaThora aNagamatA sparzavALI tIkSNa karavata ane tenA sarakhA bIjA AkarA hathiyArothI cIrAtA; phaDAtA, kapAtA kSaNe kSaNe aneka vedanAo anubhavatA nArakImAM rahelA bIcArA nArakone to sukhada kyAMthI hoya? [236-237] devalokamAM amaratA to sarvenI samAna che to paNa tyAM eka deva vAhana rUpe bane ane bIjo (adhika zaktivALo) deva tenA upara ArohaNa thAya AvuM tyAM duHkha hoya che. hAtha paga tulya ane samAna hovA chatAM teo baLApo kare che ke kharekhara Atma-vairI banyo. te samaye mAyA-daMbha karIne huM bhava hArI gayo, dhikkAra thAo mane, ATalo tapa karyo paNa AtmA ThagAyo. ane halakuM deva paNuM pAmyo. [238-241] manuSyapaNAmAM sukhano arthI khetI karma sevA cAkarI vepAra zilpakaLA niraMtara rAta divasa kare che. temAM tApa taDako veThe che, emAM temane paNa karyuM sukha che? keTalAka mukha bIjAnA ghara samRddhi Adi dekhIne dayamAM baLatarA kare che. keTalAko bicArA peTano khADo paNa pUrI zakatA nathI. ane keTalAkanI hoya te lakSmI paNa kSINa thAya che. puSpanI vRddhi thAyato yaza kIti ane lakSmInI vRddhi thAya che, jo puNya ghaTavA mAMDe to yaza kIrti ane samRddhi ghaTavA mAMDe che. keTalAka puNyavaMta lAgalagATa hajAra varSa sudhI eka sarakhuM sukha bhogavyAja kare che, jyAre keTalAka jIvo eka divasa paNa sukha pAmyA vagara duHkhamAM kALa nirgamana kare che, kAraNake manuSyoe puNyakarma karavAnuM choDI dIdhuM hoya che. [242] Ato jagatanA tamAma jIvonuM sAmAnya paNe saMkSepathI duHkha varNavyuM. he gautama? manuSya jAtimAM je dukha raheluM che te sAMbhaLa. [24e dareka samaye anubhava karatA seMkaDo prakAre dukhothI udvega pAmelA ane kaMTALo pAmelA hovA chatAM keTalAMka manuSyo vairAgya pAmatA nathI. [24-2i saMkSepathI manuSyone be prakAranuM duHkha hoya che, eka zArIrika bIjuM mAnasiMka, vaLI baMnenA ghora pracaMDa ane mahA raudra evA traNa traNa prakAranI hoya che. eka muhUrtamAM jeno aMta Ave te ghora duHkha kaheluM che. keTalAka samaya vacamAM vizrAma-ArAma maLe ghora pracaMDa duHkha kahevAya. jemAM vizrAnti vagara dareka samaye eka sarakhuM duHkha niraMtara anubhavyAja karavuM paDe. te ghora pracaMDa mahAraudra kahevAya. [246] manuSya jAtine ghora dukha hoya. tiryaMcagatimAM ghora pracaMDa ane he gautama? ghora pracaMDa mahAraudra duHkha nArakanA jIvono hoya che. [47] manuSyane traNa prakAranuM dukha hoya che. jaghanya madhyama uttama. tiryaMcone jaghanya duHkha hotuM nathI, utkRSTa dukha nArakone hoya che. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-ra, udso-1 237 [248-250 manuSyane je jaghanya duHkha hoya te be prakAranuM jANavuM-sUkSma ane bAdara. bIjA moTA duHkho vibhAga vagaranA jANavA. samudghi manuSyone sukSma ane devone viSe bAdara dukha hoya che. mahaddhika devone cyavanakAla bAdara mAnasika duHkha thAya hukama uThAvanAra sevaka-Abhiyogika devone janmathI mAMDI jIvananA cheDA sudhI mAnasika bAdara dukhI hoya. devone zArIrika duHkha hotuM nathI. devatAonuM vajA sarakhuM ati balavAna vaikriya hRdaya hoya che. nahiMtara mAnasika duHkhathI 100 TUkaDA thaIne tenuM bdaya bhedAI jAya. [251-2pa2] bAkInA be vibhAga vagaranA te madhyama ane uttamaduHkha. AvA dukho garbhaja manuSyane mATe samajavA.asaMkhyAtavarSanAM AyuSyavALA yugalIyAne vimadhyama prakAranuM duHkha hoya. saMkhyAtavarSanA AyuSyavALA manuSyone utkRSTa duHkha hoya. [253 have dukhanA arthavALA paryAya zabdo kahe che. - asukha, vedanA, vyAdhi, pIDA, duHkha, anivRtti, aNarAga (becenI), arati, kaleza vagere aneka ekArthika paryAya zabdo dukhane mATe vaparAya che. bIjA adhyayana no uddezo -1-pUrNa (adhyayana 2 uso-2:-) [254] zArirIka ane mAnasika evA be bhedavALA duHkho jaNAvyA, temAM have he gautama! e zArIrika duHkha ati spaSTapaNe kahuM chuM. tene tuM ekatAthI sAMbhaLa. ripapa-262] kezAgrano lAkha kroDamo bhAga hoya teTalA mAtra bhAgane sparza karavAmAM Ave to paNa nirdoSavRttivALA kuMthuAnA jIvane eTalI badhI tIvra pIDA thAya ke jo ApaNane koI karavatathI kApe ke AEyane athavA mastakane zastrathI bhede to ApaNe thara thara kaMpIe, tema kuMthuAnA sarva aMgo sparza mAtrathI pIDA pAme tene aMdara ane bahAra bhArI pIDA thAya. tenA zarIramAM saLavaLATa ane kaMpa thavA lAge, te parAdhIna vAcA vagaranuM hovAthI vedanA jaNAvI zakAtuM nathI. paNa bhArelo agni saLage tema tenuM mAnasika ane zArIrika duHkha atizaya hoya che. vicAre che ke A zuM che? mane A bhAre pIDA karanAra dukha prApta thayuM che, lAMbA uSNa nisAsA mUke che. A dukhano cheDo kyAre Avaze? A pIDAthI huM kyAre chUTIza? A duHkhanA saMkaTathI mukta thavA mATe kyo prayatna karuM? kyAM nAsI jAuM? zuM karuM jethI duHkha maTe ane sukha thAya. zuM kharuM ? athavA zuM AcchAdana karuM ? zuM pathya karuM ? A pramANe traNe varganA vyApAranA kAraNe tIvra mahAduHkhanA saMkaTamAM AvI bharANochuM saMkhyAtI AvalikAo sudhI huM kalezAnubhava bhogavIza, samajuM chuM ke A mane khaNa AvI che, koI prakAre A khaNa zAnta thaze nahIM. 262-25] A adhyavasAyavALo manuSya have zuM kare che te he gautama ? tuM sAMbhaLa have jo te kuMthuno jIva bIje cAlyo gayo na hoya to te khaNaja khaNatA khaNatA pelA kuMthunA jIvane mArI nAkhe che. athavA bhIMta sAthe potAnA zarIrane ghase eTale kuMthuno jIva kaleza pAme yAvatuM mRtyu pAme maratA kuMthuA upara khaNato te manuSya nizcayathI atirauddha dhyAnamAM paDelo che. ema samajavuM jo te manuSya Arya ane raudranA svarUpane jANanAra hoyato tevo khaNanAra zuddha ArtadhyAna karanAro che ema samajavuM. [26] temAM ja raudradhyAnamAM vartato hoya te utkRSTa narakAyuSa bAMdhe ane Ata Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 mahAnisIha- 2/2/269 dhyAnavALo durbhagapaNuM, strI paNuM, napuMsakapaNuM, ane tiyacapaNuM upArjana kare. [267-229] kuMthuAnA paganA sparzathI utpana thayela khaNanA dukhathI mukta thavAnI abhilASAvALo hAMphaLI phAMphaLo manuSya pachIthI je avasthA pAme che te kahe che. lAvaNya uDI gayuM hoya tevo atidIna, zokamagna udvegavALo thayelo. zUnyamanavALo, trasta, mUDha, duHkhathI parezAna thaelo, dhImA, lAMbA nisAsA nAkhato, cittanI AkuLatAvALo, avizrAMta duHkhanA kAraNe azubha tiryaMca ane nArakIne yogya karma bAMdhIne bhava paraMparAmAM bhramaNa karaze. [27] A pramANe karmanA kSayopazamathI kuMthuAnA nimitte utpanna thaelA duHkhane koI prakAre AtmAne majabUta banAvIne jo kSaNavAra samabhAva keLave ane kuMthu jIva ne khaNIne nAkhe te mahAkulezanA dukhathI pAra utarI gaelo samajavo. [271-275] zaraNa vagaranA te jIvane kaleza na ApI sukhI karyo, tethI atizaya harSa pAme. ane svastha cittavALo thaI vicAremAne ke je eka jIvane abhayadAna ApyuM vaLI vicAravA lAge ke have huM nivRtti-zAnti pAmyo. khaNavAthI utpanna thanAra pApa karmanA duHkhane paNa meM nAza karyuM. khaNavAthI ane te jIvanI virAdhanA thavAthI huM mArA meLe nathI jANI zakato ke huM rauddha dhyAnamAM jAta ke Ata dhyAnamAM jAta? raudra ane Ata dhyAnathI e dukhano varga guNAMka karatAM karatAM anaMtAnaMta duHkha sudhI huM pahoMcI jAta. eka samayanA paNa AMtarA vagaranA satata jevuM rAtre tevuM divase ekadhAre duHkha bhogavatA bhogavatA mane vacce thoDo visAmo paNa maLata nahiM naraka ane tiryaMcagatimAM evuM dukha sAgaropamanA ane asaMkhyAtAkALa sudhI bhogavavuM paData ane te samaye hRdaya rasarUpa banIne dukhAgni vaDe jANe pIgaLI jatuM hoya tevuM anubhavata. [27] kuMthuAno sparza karIne upArjana karelA duHkha bhogavavAnA samaye manamAM ema vicAra utpanna thAya ke A dukha na hoya to sundara, parantu te samaye ciMtavavuM joIe ke A kuMthunA sparzathI utpanna thaela khaNanuM duHkha mane. kayA hisAbamAM gaNAya? . [277] kuMthavAnA sparzanuM ke khaNanuM duHkha ahiM mAtra upalakSaNathI jaNAvyuM. saMsAramAM sarvane duHkhato pratyakSa ja che. teno anubhava thato hovA chatAM paNa keTalAka prANIo jANatA nathI mATe kahuM chuM. [ [278-279] bIjA paNa maMhAghora dukho sarve saMsArI jIvone hoya che. he gautama? te keTalAMka duHkhonuM ahiM varNana karavuM ? janma janmAMtaromAM mAtra vAcAthI eTaluM ja bolyA hoya ke "haNo mAro" teTalA vacana mAtranuM je ahiM phaLa ane pApakarmano udaya thAya che te kahuM chuM. [280-283] jyAM jyAM te utpanna thAya che tyAM tyAM ghaNA bhava-vanamAM haMmezAM marAto, pITAto, kUTAto, haMmezA bhramaNa kare che. je koI prANInA ke kIDA pataMgIyA vagere jIvonA aMgo upAMgo AMkha kAna nAsikA keDa hADakAM pIThabhAga vagere zarIraavayavone bhAMgI nAkhe toDI nAkhe, agara maMgAvI-toDAvI naMkhAve, athavA tema karanArane sAro mAne to te karelA karmanA udayathI ghANI-cakkI ke tevA yaMtramAM jema tala pIlAya tema te paNa cakra ke tevA yaMtramAM pIlAze. AvI rIte eka-be -traNa -vIsa -trIsa ke so hajAralAkha nahIM paNa saMkhyAtA bhavo sudhI dukhanI paraMparA prApta karaze. 284-286 pramAda ke ajJAnathI agara ISya doSathI je koI asatya vacana bole che, sAmAne aNagamatA aniSTa vacana saMbhaLAve che, kAmadevanA agara Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-2, udeso-ra 239 zeThapaNAnA abhimAnathI durAgrahathI vAraMvAra bole bolAve ke tenI anumodanA kare, krodhathI lobhathI, bhayathI, hAsyathI asatya-aNagamatuM-aniSTa vacana bole to te karmanA udayathI mUMgo, gaMdhAtA mukhavALo, mUrkha, rogI, niSphaLa vacanavALodareka bhavamAM potAnA ja taraphathI lAghava-laghupaNuM, sArA vartanavALo hovA chatAM dareka sthAne khoTA. kalaMka meLavanAro vAraMvAra thAya che. [287] jIvanikAyanA hita mATe yathArtha vacana bolAyuM hoya te vacana nirdoSa che, ane kadAca-asatya hoya to paNa asatyano doSa lAgato nathI. [288] e pramANe corI AdinA phaLo jANavA, khetI Adi AraMbhanA kama karIne prApta karelA dhananI A bhavamAM ke pUrva janmamAM karelA pApathI hAni thatI dekhAya che. bIjA adhyayanano bIjo udezo pUrNa thayo. (adhyayana-2 udezo-3:-) [288-291e pramANe maithunanA doSathI sthAvarapaNuM bhogavIne keTalAMka anaMtA kALe manuSya yonimAM AvyA. manuSyapaNAmAM paNa keTalAnI hojarI maMda hovAthI muzkelIe AhAra pAcana thAya. kadAca thoDo adhika AhAra bhojana kare to peTamAM pIDA thAya che. athavA to kSaNe kSaNe taraza lAgyA kare, kadAca mArgamAM tenuM mRtyuM thaI jAya. bolavAnuM bahu joIe eTale koI pAse besADe nahIM, sukhethI koI sthAne sthira besI zake nahiM, muzkelIthI besavAnuM thAya. sthAna maLe to paNa kalA vijJAna vagarano hovAthI koI sthAne AvakAra maLe nahi, pApanA udayavALo te bicAro nidrA paNa pAmI zakato nathI. [292-293] e pramANe parigraha ane AraMbhanA doSathI narakAyuSa bAMdhIne utkRSTa tetrIza sAgaropamanA kALa sudhI nArakInI tIvra vedanAo bhogavIne ahIM manuSyabhavamAM Avyo. ahiM paNa sudhA vedanAothI pIDAya che. game teTaluM-tRpti thAya teTaluM bhojana karavA chatAM paNa saMtoSa thato nathI, pravAsIne jema zAMti maLatI nathI tema A bicAro bhojana karavA chatAM tRpta thato nathI. [294-25 krodhAdika kaSAyonA doSathI gho AzIviSa draSTiviSa sapapaNuM pAmIne, tyArapachI raudradhyAna karanAro mithyAdraSTi thAya che, mithyAdraSTivALA manuSyapaNAmAM dhUrta, kUDakapaTa prapaMca daMbha vagere lAMbo samaya karIne potAnA mahattA lokone jaNAvato ane chaLato te tiryacapaNuM pAmyo. [296-298] ahiMpaNa aneka vyAdhi rogo. duHkha ane zokanuM bhojana bane. daridratA ane kajIyAthI parAbhavita thaelo aneka lokono tiraskAra pAtra bane che. tenA karmanA udayanA doSathI niraMtara ciMtAthI gaLI rahelA dehavALo ISa-viSAdarUpa agnijvAlA vaDe niraMtara dhaNadhaNI-baLIrahelA zarIravALA hoya che. AvA ajJAnabALajIvo aneka duHkhathI herAna-parezAna thAya che. emAM teonA duzcaritrano ja doSa hoya che. eTale teo ahiM konA upara roSa kare ? [299-300] AvI rIta vrata-niyamanA bhaMgathI, zIlanA khaMDanathI, asaMyamamAM pravartana karavAthI usUtraprarUpaNA mithyAmArganI AcaraNA-pavatavavAthI. aneka prakAranI prabhu AjJAthI viparIta paNe AcaraNA karavAthI pramAdAcaraNa sevavAthI kaMIka manathI athavA kaMIka vacanathI athavA kAMIka ekalI kAyAthI karavAthI, karAvavAthI ane Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 mahAnisIha- 2/3/301 anumodana karavAthI, mana-vacana-kAya yogonA pramAdAcaraNa sevanathI-doSa lAge che. " [301] A lAgelA doSonI vidhivat trividhe niMdA, gaha AlocanA, pratikramaNa, prAyazcitta karyA vagara doSonI zuddhi thatI nathI. [32] zalyasahita rahevAthI anaMtI vakhata garbhamAM 1-2-3-4-5-6 mahinA sudhI tenA hADakAM hAtha paga mastaka AkRti baMdhAya nahi, te pahelAMja garbhanI aMdara vilaya pAmI jAya che athatui garbha pIgaLI jAya. [303-30] manuSya janma maLavA chatAM temAM koDha kSaya Adi vyAdhivALo thAya. jIvato hovA chatAM paNa zarIramAM kamIo thAya. aneka mAkhIo zarIra upara bese baNamaNatI uDe, niraMtara zarIranA khaMDa khaMDa [aMgeaMga] saDatA jAyahADakA khavAtA jAya vagere, evA duHkhothI parAbhava pAmelo ati lajjanIya, nIMdanIya, gahaNIya, ane kane uga karAvanAra thAya najIkanA saMbaMdhIo ane baMdhuone paNa aNagamato udvega karAvanAra thAya che. tevA tevA adhyavasAya pariNAma vizeSathI akAmanirjarAthI teo bhUta pizAcapaNuM pAme. pUrva bhavonA zalyathI tevA prakAranA adhyavasAya vizeSathI ghaNA bhavonA upArjana karelA karmathI daze dizAmAM dUradUra pheMkAto jAya ke jyAM AhAra ane jaLanI prApti muzkela hoya, zvAsa paNa laI zakAya nahi, tevA verAna araNyamAM, janme. [307-309] kAM to eka bIjAnA aMga upAMga sAthe joDAelo hoya, moha madirAmAM cakacUra banelo, sUrya kyAre udaya ane asta pAme tenI jene khabara paDatI nathI evA pRthvI upara goLAkAra kRmIpaNe utpanna thAya che. kamIpaNAnI tyAM bhavasthiti ane kAyasthiti bhogavIne kadApI manuSyapaNuM meLaveto paNa napuMsakapaNe utpanna thAya che. napuMsakapaNuM pAmIne ati kura-dhora-raudra pariNAma vizeSane vahana karato ane te pariNAmarUpI pavanathI saLagIne-pheMkAIne mRtyu pAme che ane marIne vanaspatikAyamAM janma pAme che. [310-313] vanaspatipaNuM pAmIne paga uMce ane mukhanIce rahe tevI sthitimAM anaMto kAla pasAra karato paNa beIndriyapaNuM nA meLavI zake vanaspati paNAnI bhava ane kAyasthiti bhogavIne tyAra pachI eka, be, traNa cAra (pAMca) IndriyapaNuM pAme. pUrve karela pApa zalyanA doSathI tiryacapaNAmAM utpanna thAya to paNa mahAmatsya, hiMsakapakSI, sAMDha jevA baLada siMha AdinA bhava pAme. tyAM paNa atyaMta krUratara pariNAma vizeSathI mAMsAhAra, paMcendriya jIvono vadha vagere pApa karma karavAnA kAraNe nIce nIce evo utarato jAya ke sAtamI nArakI sudhI paNa pahoMcI jAya. [314-315] tyAM lAMbA kALa sudhI tevA prakAranA mahAghora duHkhano anubhava karIne pharI paNa kuratiyacanA bhavamAM janma pAmIne kura pApakarma karIne pAcho nArakImAM jAya AvI rIte naraka ane tiryaMca gatinA bhavono vArApharatI parAvartana karato evA prakAranA mahA duHkho anubhava karato tyAM rahelo che ke je duHkhonuM varNana kroDo varSe paNa kahevAne zaktimAna na thaI zakAya. 3i1-318] tyAra pachI gadheDA UMTa, baLada vagerenA bhavo bhavAntaro karatAM gADAno bhAra kheMcavA, bhAravahana karavA, khIlIvALI lAkaDInA mAranI vedanA sahevI kAdavamAM paga kheMcI jAya tevI sthitimAM bhAra kheMcAvo. tApa taDakA ThaMDI varasAdanA duHkho sahevA, vadha baMdhana, aMkana-cihno karavA kAna, nAka-chedAvA, nilAMchana, kAma, Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-2, udeso-3 241 sahevA, dhuMsarAmAM joDAIne sAthe cAlavuM. paroNI, cAbuka, akuMza vagerethI mAra khAtA khAtA ekadhAruM atibhayaMkara duHkha, jevuM rAtre tevuM divase ema sarvakAla jIvana paryanta duHkha anubhavavuM A ane tenA jevA bIjA anekAneka duHkhasamuhane cIrakALa paryanta anubhavIne duHkhathI rIbAto ArtadhyAna karato mahAmUzkelIthI prANono tyAga kare che. [319-323 vaLI tevA kAMI zubha adhyavasAya vizeSathI koI prakAre manuSyapaNuM , meLave parantu haju pUrve karelA zalyanA doSathI manuSyapaNAmAM AvavA chatAM janmathI ja darIdrane tyAM janma dhAraNa kare che. tyAM vyAdhi khasa khaNaja vagere rogathI gherAelo, raheche ane sarva loko tene na jovAmAM kalyANa mAnanArA thAya che. ahIM lokonI lakSmI haraNa karI levAnI draDha manobhAvanA karato dayamAM baLyA kare che. janma saphaLa karyA vagara pAcho mRtyu pAme adhyavasAya vizeSane AzrIne pharI paNa tevA pRthvI Adi sthAvarakAyamAM bhame, athavA to be traNa cAra pAMca IndriyavALA bhavamAM tevA prakAranuM atirodra ghora bhayaMkara mahAduHkha bhogavatA bhogavatA cAre tirUpa saMsAra aTavImAM dulsaha vedanA anubhavato (he gautama!) te jIva sarvayonimAM bhava ane kAyasthiti khapAvatA bhamyA kare che. [324] je AgaLa eka vakhata pUrvabhavamAM zalya ke pApano doSa sevelo te kAraNe cAre gatimAM paribhramaNa karatAM ane dareka bhavamAM janmamaraNa, ghaNAvyAdhi, vedanA, roga, zoka, darIdratA, kajIyA, khoTAkalaMka pAmavA, garbhAvAsa AdinA duHkho rU5 agnimAM bhaDake baLatAM bicAro "zuM pAmI zakato nathI" te jaNAve che. --- nivaNa gamana yogya AnaMda mahotsava svarUpa, sAmarthyayoga, mokSa meLavI ApanAra aDhArahArazIlAMga ratha ane sarva pAparAzi tathA ATha prakAranA karmonA vinAza mATe samartha evo ahiMsAnA. lakSaNavALo vItarAga sarvajJakathita dharma ane bodhi, samyakatva pAmI zakato nathI." [325-3ra7] pariNAma vizeSane AzrIne koIka AtmA lAkho pudgala parIvartananA atilAMbA kALa pachI mahAmuzkelIthI bodhi, prApta kare. AvuM atidurlabha sarvaduHkhano kSaya karanAra bodhiratna prApta karIne je koI pramAda karete pharI tevA prakArano pUrve jaNAvelI te te yoniomAM te ja krame te ja mArge jAya ane tevAja duHkhano anubhave. [328-329] e pramANe sarvapudgalonA sarva paryAyo sarva varmAntaro sarva gaMdhapaNe rasapaNe sparzapaNe saMsthAnapaNe potAnA zarIrapaNe pariNAma pAme, bhavasthiti ane kAyasthitinA sarvabhAvo lokane viSe pariNAmAMtara pAme, teTalA pudgala parAvartana kALa sudhImAM bodhi pAme ke na paNa pAme. [330-331] e pramANe vrata niyamano bhaMga kare, vrata niyama bhaMga karanAranI upekSA kare, tene sthira na kare, zIla khaMDana kare, agara zIla khaMDana karanAranI upekSA kare, tema saMyama virAdhanA kare ke saMyama virAdhaka tenI upekSA kare, unmArganuM pravartana kare ane tema karatAM na roke, ustranuM AcaraNa kare ane chate sAmarthya tema karatAM na roke agara upekSA kare te sarve AgaLa varNavela krame cAre gatirUpa saMsAramAM paribhramaNa kare che. [332-333] sAmo mANasa roSAyamAna thAya ke toSAyamAna thAya jhera khAIne maraNanI vAto karato hoya ke bhaya batAvato hoya to paNa haMmezA svapakSane guNa karanAra potAne tathA bIjAne hita thAya tevI ja bhASA bolavI joIe." Ama hitakArI vacana bolanAra bodha meLave. meLavelA bodhine nirmala kare. [333-335] khullA Azrava dhAravALA jIva prakRti sthiti pradeza ane rasathI [ 161 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 mahAnisIha - 2/3/335 karmanI cIkAzavALA baneche. tevo AtmA karmano kSaya ke nirjarA karI zake. AvI rIte ghora ATha karmanA maLamAM sapaDAelA sarva jIvone duHkhathI chUTakAro kevI rIte thAya ? pUrva duSkRtya pApakarma karyA hoya, te pApanuM pratikramaNa na karyuM hoya evA pote karelA karma bhogavyA sivAya agara ghora tapanuM sevana karyA sivAya te karmathI mUkta thaI zakAtuM nathI. [336-337] siddhAtmAo, ayogI, ane zailezIkaraNamAM rahelA sivAyanA tamAma saMsArI AtmAo dareka samaye karmabAMdhe che, karma baMdha vagarano koI prANI nathI. zubhaadhyavasAyathI zubhakarma, azubhaadhyavasAyathI azubhakarmabaMdha, tIvrataH pariNAmathI tIvratara rasasthitivALA ane maMdapariNAmathI maMdarasa ane TUMkI sthitivALA karma upArje. [38] sarva pApakarmone ekaThA karavAthI jeTalo rAsiDhagalo thAya, tene asaMkhyAta guNA ka2vAthI jeTaluM karmanuM parimANa thAya teTalA karma, tapa, saMyama, cAritranA khaMDana ane virAdhanA karavAthI tathA utsUtra mArganI parUpaNA, utsUtra mArganI AcaraNA ane tenI, upekSA karavAthI upArjana thAya che. [339] jo sarva dAnAdi sva- para hita mATe AcaravAmAM Aveto a-parimita mahA, uMcA, bhArI, AMtarA vagarano gADha pApakarmono Dhagalo paNa kSaya pAme. ane saMyama tapanA sevanathI lAMbA kALanA sarva pApakarmono vinAza thAya. [340-344] jo samyakatvanI nirmalatA sahita karma AvavAnA AzravacAro baMdha karIne jyAre jyAM apramAdI bane tyAre tyAM baMdha alpa kare ane ghaNI nirjarA kare. AzravadvAro baMdha karIne jyAre prabhunI AjJAnuM khaMDana na kare temaja jJAna darzana cAritramAM dRDha bane tyAre pahelAnA bAMdhelA sarva karma te khapAvI nAkhe ane alpasthitivALA karma bAMdhe, udayamAM na AvelA hoya tevA tevA karma paNa ghora upasargapariSaho sahana karIne udIraNA karI teno kSaya kare ane karma upara jya meLave. A pramANe AzravanA kAraNone rokIne sarva AzAtanA tyajIne svAdhyAya dhyAna yogomAM temaja dhIra vIra evA tapamAM lIna bane, saMpUrNa saMyama mana vacana kAyAthI pAlana kare tyAre utkRSTa baMdha na kare ane anaMta guNakarmanI nirjarA kare. [345-348] sarva Avazyaka kriyAmAM udyamavanta banelAM, pramAda, viSaya, rAga, kaSAya AdinA AlaMbana rahita bAhyaabhyantara sarva saMgathI mukta, rAgadveSamohathI sahita, niyANA vagarano jyAre thAya, viSayonA rAgathI nivRtta thAya, garbha paraMparAthI bhaya pAme, Azrava dvArono rodha karIne kSamAdi yatidharma ane yamaniyamAdimAM rahelo hoya, te zukla dhyAnanI zreNImAM ArohaNa karI zailezIkaraNa prApta kare che, tyAre lAMbA kALathI bAMdheluM samagra karma bALIne bhasma kare che, navuM alpa karma paNa bAMdhato nathI. dhyAnayoganI agnimAM ekadama pAMca hrasvAkSara bolAya teTalA TUMkA kALamAM bhava sudhI TakanArA samagra karmane bALIne bhasma karI nAkhe che. [349-350] A pramANe jIvanA vIrya ane sAmarthya yoge paraMparAthI karma kalaMkanA kavacathI sarvathA mukta thayelA prANIo eka samayamAM zAzvata, pIDA vagaranuM roga, vRddhAvasthA, maraNathI rahita, jemAM koI divasa sukha ke dAridra jovAtuM hoya nahi. haMmezA AnaMda anubhavAya tevA sukhavALuM zivAlaya mokSasthAna pAme che. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-2, uso-3 249. [3pa1-3pa3] he gautama? evA paNa prANIo hoya che ke jeo Asrava dvArone baMdha karIne kSamAdi dazavidha saMyama sthAna Adi pAmelA hoya to paNa duHkha mizrita sukha pAme che. mATe jyAM sudhI samagra AThe kama ghoratapa ane saMyamathI nimUla-sarvathA bALI nAkhyA nathI. tyAM sudhI jIvane svapna paNa sukha hoI zakatuM nathI. A jagatamAM sarva jaMtuone bIlakula vizrAnti vagaranuM duHkha satata paNe bhogavavAnuM hoya che. eka samaya evo nathI ke jemAM A jIve AveluM duHkha samatA pUrvaka sahana karyuM hoya. [3pa43papa] kuMthuAnA jIvanuM zarIra kevaDuM? he gautama te tuM ""vicAra nAnAmAM nAnuM ane tenAthI paNa vadhAre nAnuM tenAthI paNa ghaNuM alpa temAM kuMthuM. Ano paga kevaDo ? paganI aNIto eka mAtra nAnAmAM nAno bhAga, teno paNa bhAga jo ApaNA zarIrane sparze ke koInA zarIra upara te cAle to paNa ApaNane duHkhanuM kAraNa bane. lAkho kuMthuAnA zarIrone ekaThA karI nAnA kAMTAthI tola-vajana karI eno paNa eka pala (miligrAma) na thAya, to eka kuthenuM zarIra keTaluM mAtra hoya? evA bArIka eka kuMthuAnA paganI aNInA bhAganA sparzane sahana karI zakato nathI ane pAdAgra bhAganA sparzathI AgaLa kahI gayA tevI avasthA jIvo anubhave che. to he gautama? tevA duHkha samaye kevI bhAvanA bhAvavI te sAMbhaLa. [35-365] kuMthu sarakhuM jhINuM prANI mArA malIna zarIra upara bhramaNa kare, saMcAra kare, cAle to paNa teno khaNIne vinAza na kare parantu rakSaNa kare A kAMI haMmezAM ahiM vAsa karavAno nathI, ke lAMbo samaya rahevAno nathI. eka kSaNamAM cAlyo jaze, bIjo kSaNa nahi rahe. kadAca bIjA kSaNamAM na cAlyo jAyato he gautama ? A pramANe bhAvanA bhAvavI ke A kuMthu rAgathI nathI vasyo, ke mArA upara tene dveSa nathI thayo, krodhathI, matsarathI, IrSAthI, vairathI mane DaMkha nathI mArato ke krIDA karavAnI icchAthI mane karaDato nathI kuMthu vaira bhAvathI koInAM zarIra upara caDato nathI te to game tenA zarIra upara amasto ja caDI jAya che. vikalendriya hoya, bALaka hoya, bIjA koI prANI hoya, te saLagatA agni ane vAvaDInA pANImAM paNa praveza kare. te kadApi ema na vicAre ke A mAro pUrvano vairI che athavA mAro saMbaMdhI che mATe AtmAe ema vicAravuM ke AmAM mArI azAtAnA-pApano udaya Avyo che. AvA jIvo pratye meM kaMI azAtA nuM duHkha karyuM haze pUrvabhavamAM karelA pApa karmanA phaLa bhogavavAno athavA te pApanA pujano cheDo lAvavA mATe mArA AtmAnA hita mATe A kayuM tirjI, urdhva, adho, dizA ane vidizAmAM mArA zarIra upara Ama tema phare che. A duHkhane samabhAvathI sahana karIza to mArA pApakarmano cheDo Avaze kadAca kuMthune zarIra para pharatA pharatA mahAvAyarAno jhapATo lAgyo to te kuMthune zArIrika dussaha duHkha ane raudra ane Ata dhyAnanuM mahAduHkha vRddhi pAme. AvA samaye vicAravuM ke A kathuAnA sparzathI tane nAmanuM duHkha utpanna thayuM che te paNa tArAthI sahana karI zakAtuM nathI ane Arta raudra dhyAnamAM cAlyo jAya che to te duHkhanA kAraNe tuM zalyano AraMbha karIne manoyoga, vacanayoga, kAyayoga samaya AvalikA muhUrta sudhI zalyavALo thaIza ane tethI tenuM phaLa tAre ekadama lAMbA kALa sudhI veThavuM paDaze te vakhate tevA duHkho tuM zI rIte sahana karIza? [36] te duHkho kevA haze? cAre gati ane 84 lAkha yonisvarUpa aneka bhavo ane Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 mahAnisIha - 2/3/366 garbhavAsa sahana karavA paDaze, jemAM rAtri divasanA dareka samaye satata ghora pracaMDa mahA bhayaMkara duHkha sahana karavuM paDaze hAhA-arere-marIgayo re ema Akranda karavuM paDaze. [367] nA2ka ane tiryaMcagatimAM koI rakSaNa karanAra ke zaraNabhUta thatA nathI. bicArA ekalA-potAnA zarIrane koI sahAya karanAra maLe nahi, tyAM kaDavA ane AkarA virasa pApanA phLo bhogavavA paDe. [368] nArakIo talavAranI dhA2 sarakhA patravALA vRkSonA vanamAM chAyaDAnI icchAthI jAyato pavanathI pAMdaDA zarIra para paDe eTale zarIranA TUkaDA thAya. lohI pa carabI kezavALA durgaMdhamAratA pravAhavALI vaitaraNInadImAM taNAvAnuM, yaMtromAM pIlAvAnuM karavatathI kapAvAnuM. kAMTALAzAlmalIvRkSa sAthe AliMgana, kuMbhImAM raMdhAvAnuM, kAgaDA Adi pakSIonI cAMcanAbaTakA sahana karavAnuM siMha vagere jAnavaronA phADIkhAvAnA duHkho ane tevA aneka duHkho narakagatimAM parAdhIna paNe bhogavavA paDe. [369-370] tiryaMcone nAka kAna viMdhAvAnuM, vadha, baMdhana, AkraMdana karatA jAnavaranA zarIramAMthI mAMsa kApe, cAmaDI utAre, haLa gADAne kheMcavA, atibhAra vahana karavA, aNIyALI dhAravALI paroNI bhoMkAvAnuM, bhUkha tarazanuM, lohanI kaThaNa nALa pagamAM khIlIthI jaDI che, baLAtkArathI bAMdhI zastrathI agninA DAma ApI aMkita kare. baLatarA utpanna karanAra padArthonA aMjana AMkhamAM AMje, vagere parAdhinapaNAnA nirdayatAthI aneka duHkho tiryaMcanA bhavamAM bhogavavA paDe. [371] kuMthuonA paganA sparzathI utpanna thaela khaNanuM duHkha tuM ahiM sahana ka2vA samartha banI zakato nathI to pachI upara kahelA naraka tiryaMcagatinA ati bhayaMkara mahAduHkho Avaze tyAre teno nistAra-pAra kevI rIte pAmIza ? [372-374] nArakI ane tiryaMcanA duHkho tathA kuMthuAnA paganA sparzanuM duHkha e baMne duHkhano aMtaro keTalA che ? to kahe che meru parvatanA paramANu one anaMtaguNA karIe to eka paramANuM jeTaluM paNa kuMthunA paganA sparzanuM duHkha nathI. A jIva bhavanI aMdara lAMbA kALathI sukhanI AkAMkSA karI rahelA che. temAM paNa tene duHkhanI prApti thAya che. vaLI bhUtakALanA duHkhonuM smaraNa karatAM te atyaMta duHkhI thAya che. A pramANe ghaNA duHkhanA saMkaTamAM rahelo lAkho ApadAothI bharapUra evA saMsAramAM prANI vaselo che. temAM aNadhAryuM madhubindu prApta thaI jAyato maLeluM sukha koI jatuM na kare, paraMtu.... [375] .je AtmA pathya ane apathya, kArya ane akArya, hita ane ahita, sevya -asevya ane AcaraNIya ane anAcaraNIyanA taphAvatano viveka karato nathI, (dharma ane adharmane jANato nathI) te bicArA AtmAnI bhAvImAM kevI sthiti thAya ? [376] mATe A sarva hakikata sAMbhaLIne duHkhanA aMtanI zodha karanAre strI, parigraha ane AraMbhano tyAga karIne saMyama ane tapanI AsevanA karavI joIe. [377-384] judA Asane beThelI, zayanamAM sutelI hoya, avaLuM mukha karIne rahelI hoya, alaMkAro paherelA hoya ke paherelA na hoya, pratyakSa na hoya paNa citramAM citrelI hoya, tevIne paNa pramAdathI dekhe to durbala manuSyane AkarSaNa kare che. arthAt dekhIne rAga thayA sivAya raheto nathI. mATe unALA samayanA madhyAhnanA sUryane dekhIne jema dRSTi bIDAI jAya, tema strInA citrAmaNavALI bhIMta ke sArI sArI alaMkRta Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-2, uddeso-3 245 thaelI strIne dekhIne najara tarata kheMcI levI. kaheluM che ke hAtha paga jenA kapAI gayA hoya, kAna nAka hoTha chedAI gayA hoya, koDha roganA vyAdhithI saDI gaelI hoya. tevI strIne paNa brahmacArI purUSa ghaNe durathI tyAga kare. gharaDI bhAryA ke jenA pAMce aMgomAMthI zRMgAra jharato hoya tevI yauvanA, moTIvayanI kumArI kanyA, paradeza gaelI pativALI, bAlavidhavA tathA aMtaHpuranI strI svamata-paramatanA pAkhaMDa dharmane kahenArI, dIkSita, sAdhvI, vezyA athavA napuMsaka evA vijAtIya manuSya hoya, eTaluM ja nahiM paraMtu tiryaMca kutarI, bheMza, gAya, gadheDI, khacarI, bokaDI, gheTI pattharanI ghaDelI strInI mUrti hoya vyabhicArI strI, janmathI rogI strI. AvA prakAranI paricIta hoya ke ajANI strI hoya. game tevI hoya, ane rAtre jyAM Ava jAva karatI hoya, divase paNa ekAnta sthaLamAM hoya tevA nivAsa sthAnane upAzrayane, vasatine sarva upAyathI atyaMta paNe atizaya durathI brahmacArI puruSa tyAga kare. [385] he gautama ? temanI sAthe mArgamAM sahavAsa -saMlApa-vAtacIta na karavI, te sivAyanI bAkInI strIo sAthe adhakSaNa paNa vArtAlApa na karavo. sAthe na cAlavuM. na na [386] he bhagavaMta ? zuM strI tarapha sarvathA naja2 na ja karavI ? he gautama ? nA, strI tarapha najara na karavI ke na nIhALavI he bhagavaMta ! oLakhItI hoya, vastrAlaMkArathI vibhUSita thaelI hoya tevI strIne na jovI ke vastrAlaMkAra rahita hoya tene na jovI ? he gautama ? baMne prakAranI strIne na dekhavI. he bhagavaMta ! zuM strIo sAthe AlApa-saMlApa paNa na ka2vo ? he gautama ? nA, strIo sAthe vArtAlApa na karavo. he bhagavaMta ! strIo sAthe ardhakSaNa paNa saMvAsa na karavo ? he gautama ? strIo sAthe kSaNArdhapaNa saMvAsa na ka2vo. he bhagavaMta ! zuM mArgamAM strIonI sAthe cAlI zakAya kharuM ? he gautama ! eka brahmacArI purUSa ekalI strI sAthe mArgamAM cAlI zake nahi. [387] he bhagavaMta ! Apa ema zA mATe kaho cho ke - strInA marma aMgopAMga tarapha najara na karavI, tenI sAthe vAto na karavI, tenI sAthe vasavATa na karavo, tenI sAthe mArgamAM ekalA na cAlavuM ? he gautama ? sarva strIo sarva prakAre atyaMta utkaTa mada ane viSayAbhilASanA rAgathI uttejita banelI hoyache. svabhAvathI teno kAmAgni niraMtara saLagato ja hoya che. viSayo tarapha tenuM caMcaLa citta doDatuM ja hoya che. tenA hRdayamAM haMmezA kAmAgni pIDA Apatoja hoya che, sarvadizA ane vidizAomAM te viSayonI prArthanA kare che. tethI sarva prakAre purUSano saMkalpa ane abhilASa karanArI hoya che. te kAraNe jyAM suMdara kaMThathI koI saMgIta gAyato te kadAca manohara rUpavALo ke kadrupa hoya, navInatAjA yauvanavALo ke vItI gaelA yauvanavALo hoya. pahelA joelo hoya ke na joela hoya. RddhivALo ke vagarano hoya, navIna samRddhi meLavI hoyake na meLavelI hoya, kAmabhogothI, kaMTALelo hoyake viSayo meLavavAnI abhilASAvALo hoya, vRddha dehavALo ke majabUta zarIra bAMdhAvALo hoya, mahAsatvazALI hoya ke hIna satvavALo hoya, mahAparAkramI hoya ke kAyara hoya, zramaNa hoyake gRhastha hoya, brAhmaNa hoya ke nindrita adhama-hIna-nIca-jAtivALo hoya tyAM potAnI zrotrendriyanA upayogathI, cakSu-IndriyanA upayogathI rasanendriyanA upayogathI, dhrANendriyanA upayogathI sparzendriyanA upayogathI tarata ja viSaya prApti mATe tarka, vitarka, vicAra ane Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 mahAnisIha- ra/3387 ekAgracittavALI banaze. ekAgracittavALI thatAM tenuM cittakSobhAyamAna thaze, vaLI cittamAM mane A maLaze ke nahiM maLaze ? evI dvIdhAmAM paDaze. tyAra pachI zarIre parasevo chUTaze. tyAra pachI Aloka-paralokamAM AvI azubha vicAraNAthI nukazAna thaze. tenA vipAko mAre ochAvattA pramANamAM bhogavavA paDaze te vAta te samaye tenA magajamAMthI bhUMsAI jAya che. jevI A ane paralokanA kaDavA phalavipAka mAre bhogavavA paDaze e vAta visarAI jAya tyAre lajjA, bhaya, apayaza, apakIrti, mayadAno tyAga karIne UMcAsthAnathI nIcA sthAne besI jAya che. eTalAmAM UMcA sthAnethI nIcesthAne pariNAmanI apekSAe halakA pariNAmavALo te strIno AtmA thAya che. teTalAmAM asaMkhyAtA samayo ane AvalikAo vItI jAya che. jeTalAmAM asaMkhyAtA samaya ane AvalikAo cAlI jAya che. teTalAmAM prathama samayathI je karmanI sthiti baMdhAya che. ane bIje samaye trIjA samaye e pramANe dareka samaye bhAvatuM saMkhyAtA samaya, asaMkhyAtA samayo, anaMta samayo kramazaH pasAra thAya che. tyAre AgaLa AgaLanA samaye samaye saMkhyAtaguNa, asaMkhyAtaguNa, anaMtaguNa, karmanI sthiti ekaThI kare che. yAvatu asaMkhyAtI utsarpiNI-avasarpiNI pasAra thAya tyAM sudhI nArakI ane tiryaMca baMne gatione viSe utkRSTa karma sthiti upArjana kare. A pramANe strIviSayaka saMkalpAdika yoge kroDo lAkha utsarpiNI avasarpiNI sudhI bhogavavA paDe tevA naraka-tiryaMcane lAyaka kamasthiti upArjana kare. tyAMthI nIkaLyA pachI bhavanAntaramAM kevI sthiti anubhavavI paDe che te jaNAve che ke - strInA tarapha draSTi ke kAmarAga karavAthI te pApanI paraMparAe kadrupatA, zyAma dehavALo, teja, kAnti vagarano lAvaNya ane zobhA rahita, nAza pAmelA teja ane saubhAgyavALo temaja tene dekhIne bIjA uga pAme tevA zarIravALo thAya che tenI sparzana-Indriya sIdAya che. tyAra pachI tenA netro aMgopAMga jovA mATe rAgavALA ane aruNa-lAla varNavALA bane che. vijAtIya tarapha netro rAgavALA bane che. jeTalAmAM nayanayugala kAmarAgane aMge aruNavarNavALA madapUrNa bane che. kAmanA rAgAMdhapaNAthI atimahAnabhArIdoSo temaja brahmavratabhaMga, niyamabhaMgane, gaNatI nathI, atimahAna ghora pApa karmanA AcaraNane, zIlakhaMDanane, gaNakAratI nathI atimahAna sarvathI caDIyAtA pApakarmanA AcaraNo, saMyama virAdhanAne gaNakAratI. nathI. ghora aMdhakArapUrNa nArakIrUpa paralokanA bhayane gaNatI nathI. AtmAne bhUlI jAyache, potAnA karma ane guNasthAnakane gaNatI nathI. devo ane asuro sahita samagra jagatane jenI AjJA alaMghanIya che tenI paNa darakAra karatI nathI. 84 lAkhayonimAM lAkho vakhata parIvartana temaja garbhanI paraMparA anaMtI vakhata karavI paDaze. te vAta paNa. vIsarI javAya che. ardha palakArA jeTalo kALapaNa jemAM sukha nathI. ane cAre gatimAM ekAnta duHkha che. A je dekhavA lAyaka che te dekhatI nathI ane na dekhavA lAyaka dekhe che. sarvajana samudAya ekaThA thaelA che. tenI vacce beThelI ke UbhelI, bhUmipara ADI paDelI - sutelI ke cAlatI sarva lokothI jovAtI jhagamagATa karatA sUryanA kiraNonA samUhathI daze dizAomAM tejarAzi phelAI gayo che to paNa jANe pote ema mAnatI hoya ke sarvadizAomAM zunya aMdhakAraja che. rAgAndha ane kAmAndha banelI pote jANe ema Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-2, udesI-3 247. na mAnatI hoya ke jANe koI dekhatuM ke jANatuM nathI. jyAre te rAgAMdha thaelI ati mahAna bhAradoSavALA vratabhaMga, zIlakhaMDana, saMyama virAdhanA, paralokabhaya, AjJAno bhaMga, AjJAnuM atikramaNa, saMsAramAM anaMta kAla sudhI bhramaNa karavA rUpa bhaya dekhatI nathI ke gaNakAratI nathI. na jovA lAyaka jIve che. sarva lokone pragaTa jaNAto sUrya hAjara hovA chatAM paNa sarva dizA bhAgomAM jANe aMdhakAra vyApelo hoya tema mAne che. jeno saubhAgyAtizaya sarvathA uDI gaela che, paDI gaelA mukhavALI, lAlAzavALI hatI te phIkkA karamAI gaelA, durdazanIya, na dekhavAyogya vadanakamalavALI thAya che. te samaye atyaMta taraphaDatI thAya che. vaLI tenA kamalapura, nitaMba, vatsapradeza, jaghana, bAhulatikA, vakSasthala kaMTha pradeza dhIme dhIme skurAyamAna thAya che. tyAra pachI gupta ane pragaTa aMgo vikAravALA banAvI muke che. tenA aMgo sarva upAMgo kAmadevanA bANathI bhedAIne jarjarita sarakhA thAya che, AkhA deha paranA romAMca khaDA thAya che, jeTalAmAM madananA bANathI bhedAIne zarIra jarjarita thAya che. teTalAmAM zarIramAM rahelI dhAtuo kaMIka calAyamAna thAya che tyAra pachI zarIra pudgala nitaMba sAthaLa bAhulatikAo kAmadevanA bANathI atyanta pIDAya che. zarIra parano kAbu svAdhIna raheto nathI. nitaMba ane zarIrane mahAmuzkelIthI dhAraNa karI zake che. ane tema karatAM potAnI zarIra avasthAnI sthiti pote jANI ke samajI zakatI nathI. tevI avasthA pAmyA pachI bAra samayamAM kaMIka zarIthI nizreSTa sthiti thaI jAya che. zvAsozvAsa pratimmalita thAya che. pachI maMdamaMda zvAsozvAsa grahaNa kare che. " A pramANe kahelI ATalI vicitra prakAranI avasthAo kAmanI ceSTAo pAme che. ane te jANe koI puruSa ke strIne grahano vaLagADa vaLagyo hoya. capaLa pizAce zarIramAM praveza karyo hoya tyAre saMbaMdha vagaranI vANI bolabola karyA kare. ADuMavaLuM manaphAve tema bakavAsa kare tenI mAphaka kAmapizAca yA grasta thayelI strI paNa kAmAvasthAmAM game tema asaMbaddha vacano bole kAmasamudranA viSamAvatamAM athaDAtI moha utpAta karanAra kAmanA vacanothI dekhela ke nahi dekhelA manohararUpavALA ke vagara rUpavALA, yuvAna hoya ke yuvAnI vagaranA puruSane khIlatI yuvAnIvALI ke mahAparAkramI hoya tevAne hIna satvALA ke satparuSane athavA bIjA koI paNa nizvita adhama. hInajAtivALA puruSane kAmanA abhiprAyathI bhayapAmatI bhayapAmatI saMkocAtI saMkocAtI AmaMtraNa ApIne bolAve che ema saMkhyAtA bhedavALA rAgayukta svara ane kaTAkSavALI draSTi pUrvaka te puruSane bolAve che, tenuM rAgathI nirIkSaNa kare che. te samaya nArakI ane tiryaMca ema baMne gatine yogya asaMkhyAti avasarpiNIutsarpiNI kroDo lAkha varSa ke kALacakra pramANanI utkaSTisthitivALA pApa karma upArjana kare athatu karma bAMdhe, parantu karma baMdha dhRSTa na kare. have te je samaye puruSanA zarIranA avayane sparza karavAnI sanmukha thAya, paraMtu haju sparza karyo nathI te samaye karmanI sthiti baddha RSTa kare. paNa baddhaskRSTa nikAcitu na kare. 388] he gautama ! have AvA samaye je puruSa saMyogane AdhIna thaI te strIno yoga kare ane strIne AdhIna thaI kAma sevana kare te aghanya che. saMyoga karavo ke na karavo te puruSAdhIna che. tethI je uttama puruSa saMyogane AdhIna na thAya te dhanya che. [38] he bhagavaMta! kayA kAraNe ema kahevAya che ke je puruSa te strI sAthe yoga na Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 mahAnisIha- 2/3/389 kare te dhanya ane yoga kare te adhanya? he gautama! baddhaskRSTa-karmanI avasthA sudhI pahoMcelI te pApI strI puruSano saMga prApta thAya to te karma nikAcitapaNe pariName. eTale baddha sRSTa nikAcita karmathI bicArI tevA prakAranA adhyavasAya pAmIne teno AtmA pRthvIkAya vagere ekendriya sthAvarapaNAmAM anaMtakAla sudhI paribhramaNa kare paratuM be IdriyapaNuM na pAme. e pramANe mahA musibate ghaNA kalezo sahana karIne anantA kAla sudhI ekendriyapaNAnI bhavasthiti bhogavIne ekendripaNAnuM karma khapAve che ane karma karIne betraNa ane cAraIndriyapaNuM kalezathI bhogavIne paMcendriyamAM manuSyapaNAmAM kadAca AvI jAya to paNa dubhagI strI paNuM prApta karanAra thAya che. - napuMsakapaNe utpanna thAya. vaLI tiryacapaNAmAM vedanAo apAra bhogavavI paDe che. nirantara hAhAkAra karatI vaLI jyAM koI zaraNabhUta thatuM nathI. svapnamAM paNa sukhano chAyaDo je gatimAM jovA maLato nathI. haMmezA saMtApa bhogavatA ane udvega pAmatA sagA saMbaMdhI svajana baMdhu AdithI rahita janmaparyanta kutsanIya, gahaNIya, nindanIya, tiraskaraNIya evA karmo karIne anekanI khuzAmato karIne seMkaDo mIThA vacanothI AjIjI karIne te lokonA parAbhavanAM vacano sAMbhaLIne mahAmuzIbate udara poSaNa, karatA karatA cAre gatimAM bhaTakavuM paDe che. he gautama ! bIjI vAta e samajavAnI che ke je pApI strIe baddha, sRSTa ane nikAcita karma sthiti upArjana karI te strInI abhilASA karanAra puruSa paNa teTalI ja nahiM paNa tenI sthiti karatAM paNa utkRSTa ke utkRSTatama evI anaMta karmasthiti upArjana kare tema ja tene baddha pRSTa ane nikAcita kare, A kAraNathI he gautama ! ema kahevAya che ke je puruSa teno saMga karato nathI te dhanya che ane saMga kare che te adhanya che. [39] he bhagavaMta! keTalA prakAranA puruSa che ke jethI Apa A pramANe kaho cho? he gautama ! puruSo cha prakAranA kahelA che te A pramANe 1. adhamAdhama, 2. adhama, 3. vimadhyama, 4. uttama, pa. uttamottama, 6. sarvottama. [31] emAM je sarvottama puruSa kahyo, te jenA pAMca aMgo uttama rUpa lAvaNya yukta hoya. navayauvanavaya pAmelI hoya. uttama rUpa lAvaNya kAnti yukta evI strI parANe paNa potAnA khoLAmAM so varasa sudhI besADIne kAmaceSTA kare to paNa te puruSa te strInI abhilASA na kare. vaLI je uttamottama nAmanA puruSano prakAra jaNAvya te pote strInI abhilASA kare nahi. paNa kadAca capaTInA trijA bhAga jeTalA alpa manathI mAtra eka samayanI abhilASA kare parantu bIjA ja samaye manane rokIne potAnA AtmAne nirdIne gahaNA kare, parantu bIjI vakhata te janmamAM strInI manathI paNa abhilASA na kare. [392 vaLI je uttamottama prakAranA puruSa hoya te abhilASA karatI strIne dekhIne kSaNavAra ke muhUrta sudhI dekhIne manathI tenI abhilASA kare, parantu pahora ke ardha pahora sudhI te strInI sAthe ayogya karmanuM sevana na kare. [33] jo te puruSa brahmacArI ke abhigraha pratyAkhyAna karelA hoya. athavA brahmacArI na hoya ke abhigraha pratyAkhyAna karelA na hoya to potAnI patnInA viSayamAM bhajanA-vikalpa samajavo te kAmabhogamAM tIvra abhilASAvALo na hoya. he gautama ! A puruSane karmano baMdha thAya parantu te ananta saMsAramAM rakhaDavA yogya karma na bAMdhe. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-2, udeso-3 249 3i94] vaLI je vimadhyama prakAranA puraSa hoya te potAnI patnI sAthe A pramANe karmanuM sevana kare parantu pArakI patnI sAthe tevA ayogya karmanuM sevana na kare. parantu pArakIpatnI sAthe Avo puruSa jo pAchaLathI ugra brahmacArI na thAya to adhyavasAya vizeSa anaMta saMsArI thAya ke na paNa thAya. anaMta saMsArI koNa na thAya ? to kahe che ke koI tevA prakArano bhavya AtmA jIvAdika nava padArthono jANakAra thayo hoya, AgamAdi zAstranA anusAra uttama sAdhubhagavantone dharmamAM upakAra karanAra, AhArAdikanuM dAna denAra, dAna zIla tapa ane bhAvanA rUpa cAre prakAranA dharmanuM yathAzakti anuSThAna karato hoya. koIpaNa prakAre game tevA saMkaTamAM paNa grahaNa karelA niyamo ane vratono bhaMga na kare to zAtA bhogavato paraMparAe uttama manuSyapaNuM ke uttamadevapaNuM temaja samyakatvathI pratipatita thayA sivAya nisarga samyakatva hoya ke abhigamika samyakatva thakI uttarottara aDhAra hajAra zIlAMgone dhAraNa karanAra thaI . AzravadgArono baMdha karIne karma raja ane pApamala rahita banI pApa karmone khapAvIne siddhagati pAme. [395 je adhamapuruSa hoya te potAnI ke pArakI strImAM AsaktamanavALo hoya, dareka samayamAM kura pariNAma jenA cittamAM cAlu hoya AraMbha temaja parigrahAdika viSe tallIna manavALo hoya. temaja vaLI je adhamAdhama puruSa hoya te mahApApa karma karanAra sarva strIono vacana mana kAyAthI trividha trividhe dareka samaye abhilASa kare. tathA atyantakura adhyavasAyothI pariNAmelA cittavALo AraMbha parigrahamAM Asakta rahIne potAno AyuSya kAla gamana kare che. A pramANe adhama ane adhamAdhama baMnenuM anaMta saMsArI paNuM samajavuM. [39] he bhagavaMta! je adhama ane adhamAdhama puruSa baMnenuM eka sarakhuM ananta saMsAro paNuM Ama jaNAvyuM to eka adhama bIjo adhamAdhama temAM khAsa taphAvata kayo samajavo? he gautama ! je adhamapuruSa potAnI ke pArakIstrImAM Asakta manavALo, kura pariNAmayukta cittavALo AraMbha parigrahamAM tallIna hovA chatAM paNa dikSita sAdhvIo temaja zIla saMrakSaNa karavAnI icchAvALI hoya. pauSadha-upavAsa-vratapratyAkhyAna karavAmAM udyamavALI duHkhita gRhastha strIonA sahavAsamAM AvI paDelA hoya te ayogya atIcAranI mAgaNI kare preraNA kare AmaMtraNa kare. prArthanA kareto paNa kAmavaza banI tenI sAthe durAcAra na seve. parantu je adhamAdhama puruSa hoya te potAnI mAtA bhaginI vagere yAvat dIkSita sAdhvIonI sAthe paNa zArIrika ayogya anAcAra sevana kare. te kAraNe tene mahApApa karanAra adhamAdhama puruSa jaNAvyo. he gautama ! A bemAM ATalo pharaka che. temaja je adhamapuruSa che te anaMtA kAle bodhi prApta karI zake che. paraMtu mahApApa karma karanAra dIkSita sAdhvIo sAthe paNa kukarma karanAra adhamAdhama puruSa anaMtI vakhata anaMta saMsAramAM rakhaDe to paNa bodhi pAmavA mATe adhikArI banato nathI. A bIjo taphAvata jANavo. [397] A cha puruSomAM sarvottama puruSa tene jANavA ke jeo chadmastha vItarAgapaNuM pAmyA hoya je uttamottama puruSa kahelA che te temane jANavA ke jeo Rddhi, Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 mahAnisIha- 2/3/397 vagaranA ItyAdithI mAMDIne upazAmaka ane kSepaka munivaro hoya. temaja uttama temane jANavA ke jeo apramatta munivara hoya A pramANe A puruSonI nirupaNA karavI. [38] jeo vaLI mithyAdraSTi thaIne ugra brahmacarya dhAraNa karanAra hoya, hiMsA AraMbha parigrahano tyAga karanArA te mithyAdraSTi ja che. samyadraSTi nathI teone jIvAdika nava padArthonA sabhAvanuM jJAna hotuM nathI teo uttama padArtha mokSane abhinandatA ke prazaMsatA nathI, teo brahmacarya hiMsAdika pApano parihAra karIne te dharmanA badalAmAM AgaLanA bhava mATe divya audArika viSayonA bhogonI prArthanA kare che. potAnA karelA dharma tapa brahmacaryanA badalAmAM niyANuM karIne devAMganAo meLave eTale brahmacaryathI bhraSTa thAya saMsAranA paugalika sukho meLavavAnI IcchAthI niyANuM kare. [39] vimadhyama puruSo te kahevAya jeo tevA prakAranA adhyavasAya aMgIkAra karIne zrAvakanA vrato svIkAryA hoya. 400] tathA je adhama ane adhamAdhama teo to je pramANe ekAnta strIo mATe kahyuM te pramANe karma sthiti upArjana kare. mAtra puruSa mATe eTaluM vizeSa samajavuM ke puruSane strIonA rAga utpanna karAvanAra stana-mukha uparanA bhAganA avayavo yoni Adi aMgo upara adhikatara rAga utpanna thAya che. A pramANe puruSonA cha prakAro jaNAvyA. [401] he gautama! keTalIka strIo bhavya ane vRDha samyakatvazALI hoya che temanI uttamatA vicArIe te sarvottama evA puruSa vibhAganI kakSAmAM AvI zake che. paraMtu sarve strIo tevI hotI nathI. [402] he gautama ! evI rIte je strIne traNa kALa puruSa saMyoganI prAptI na thaI. puraSa saMyoga saMprApti svAdhIna hovA chatAM teramA caudamA paMdaramA samaye paNa puruSanI sAthe meLApa na thayo. athAtu saMbhoga kArya na AcaryuM. to jema ghaNA kASThalAkaDAM tRNa ImpaNathI bharapUra koI gAma nagara ke araNyamAM agni saLagyo ane te samaye pracaMDa pavana phUMkAvA lAgyo to agni vizeSa pradIpta thayo. bALI bALIne lAMbA kALe te agni ApoApa olavAIne zAnta thaI jAya. e pramANe he gautama ! strIno kAmAgni pradIpta thaIne vRddhi pAme che. parantu cothA samaye zAnta thAya e pramANe ekavIsamAM bAvIsamA yAvatuM sattAvIzamA samaye zAnta thAya jevI rIte dIvAnI zikhA ekadama adrazya thaelI jaNAya parantu pharI tela puravAthI agara potAnI meLe agara tevA prakAranA cUrNanA yogathI pAchI pragaTa thaIne pracalAyamAna thatI saLagavA lAge. tema strI paNa puruSanA darzanathI ke puruSa sAthe vAtacIta karavAthI tenA AkarSaNathI madathI kaMdarpathI tenAM kAmAgni sateja thAya che. pharI paNa jAgrata thAya che. 4i03] he gautama ! AvA samaye jo te strI bhayathI, lajjAthI, kulanA kalaMkanA, doSathI, dharmanI zraddhAthI, te kAmanI vedanA sahana karI le ane asabhya AcaraNa na seve te strI dhanya che. punyavaMtI che, vaMdanIya che. pUjya che. darzanIya che, sarva lakSaNavALI che, sarva kalyANaka sAdhanArI che. sarvottama maMgalanI nidhi che. te mRta devatA che, sarasvatI che. pavitra devI che, ayyatA devI che, IndrANI che parama pavitrA uttama che. siddhi mukti zAzvatA zivagati nAmathI saMbodhavA lAyaka che. [404] jo te strI te vedanA sahe nahI ane akAyacaraNa kare to te strI. aghanyA, Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-2, udesI-3 251 apuNyavaMtI, avaMdanIya, apUjya na dekhavA lAyaka lakSaNa vagaranI bhAMgI gaelA bhAgyavALI, sarve amaMgala ane akalyANanA kAraNavALI, zIlabhaMga, bhraSTAcAravALI nindanIyA, tiraskAravALI. dhRNAkAravAlAyaka pApI, pApIomAM paNa moTI pApINI, apavitrA che. he gautama ! strIo capaLatAthI, bhayathI, kAyaratAthI, lolupatAthI, unmAdathI kaMdarpathI, abhimAnathI, parAdhInatAthI, baLAtkArathI jANI joIne A strIo saMyama ane zIlathI bhraSTa thAya che. dUra rahelA rastAnA mArgamAM gAmamAM nagaramAM rAjadhAnImAM vezano tyAga karyA vagara puruSanI sAthe ayogya AcaraNa kare, vAraMvAra puruSa bhogavavAnI abhilASA kare, purUSa sAthe krIDA kare to AgaLa kahyA pramANe te pApiNI dekhavA lAyaka paNa nathI. teja pramANe koIka sAdhu tevA prakAranI strIne dekhe pachI unmAdathI abhimAnathI kaMdarpathI, parAdhInatAthI, svaIcchAthI, jANI joIne, pApano Dara rAkhyAvagara koIka AcArya sAmAnya sAdhu, rAjAthI prazaMsApAmela, vAyulabdhivALA tapalabdhivALA, yoga labdhivALA, vijJAnalabdhivALA, yugapradhAna , pravacanaprabhAvaka evA munivara paNa jo te agara bIjI strI sAthe ramaNa krIDA kare, tenI abhilASA kare. bhogavavA Icche ke bhogave vAraMvAra bhogave yAvatu atyanta rAgathI na karavA yogya AcAra seve to te muni atyanta duSTa, tuccha, kSudra lakSaNavALo adhanya, avaMdanIya, adarzanIya, ahitakArI, aprazasta, akalyANakara, maMgala, nindanIya, gahaNIya, tiraskAra karavA. yogya dugacchanIya che. te pApI che temaja pApIomAM paNa mahApApI che te atimahApApI che, bhraSTazIlavALo, cAritrathI atizaya bhraSTa thaelo mahApApa karma karanAra che. eTale te jyAre prAyazcita levA taiyAra thAya tyAre te maMda jAtinA azvanI jema vajaRSabhanArAcasaMghayavALA uttamaparAkamavALA uttamasajvALA, uttamatattvanA jANakAra. uttamavIrya. sAmarthyavALA, uttamasaMyogavALA uttama.dharma-zraddhAvALA, prAyazcita karatI vakhate uttama prakAranA samAdhi maraNanI sthiti anubhavatA hoya che. he gautama ! tethI tevA sAdhuone mahAnubhAva aDhAra pApa sthAnakono parihAra karanArA navabrahmacaryanI guptionuM pAlana karanArA evA guNayukta temane zAstromAM kahyA che. [405 he bhagavaMta! zuM prAyazcittathI zuddhi thaI jAya? he gautama! keTalAkanI zuddhi thAya ane keTalAkanI na thAya. he bhagavanta ! ema zA kAraNathI kaho cho ke ekanI thAya ane ekanI na thAya? he gautama? je koI puruSa mAyA. daMbha-kapaTa ThagavAnA svabhAvavALA hoya, vaktaAcAravALo hoya, te AtmAo zalyavALA rahIne, prAyazcittanuM sevana kare che. tethI temanA antaHkaraNa vizuddha na hovAthI kaluSita AzayavALA hoya che. tethI teonI zuddhi thatI nathI. keTalAka AtmAo saraLatAvALA hoya che, jethI je pramANe doSa lAgyo hoya te pramANe yathArtha gurune nivedana kare che. tethI teo nizalya, nizaMka taddana spaSTapaNe pragaTa AlocanA aMgIkAra karIne yathokata daSTie prAyazcittanuM sevana kare. te nirmaLatA niSkaluSatA vaDe vizuddha thAya cheA kAraNathI ema kahevAya che ke eka niHzalya AzayavALo zuddha thAya che ane zalyavALo zuddha thaI zakato nathI. 4i06-407] tathA he gautama A strIo, puruSo mATe sarva pApa karmonI sarva adhamanI dhanavRSTi rUpa vasudhArA sarakhI che moha ane karma rajanA kAdavanI khANa Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 mahAnisIha- 2/3405 sarakhI, sadgatinA mArganI argalAnavighnakaranArI, narakamAM utaravA mATe nisaraNI sarakhI, bhUmi vagaranI viSavelaDI, agni vagaranuM uMbADiyuM, bhojana vagaranI visUcikAnta roga sarakhI, nAma vagaranI vyAdhi, cetanA vagaranI mUccha, upasarga vagaranI marakI, beDI vagaranI keda, doraDA vagarano phAMso, kAraNa vagaranuM mRtyu. athavA akasmAta mRtyu, kahelI sarva upamAo strIne lAgu karI zakAya che. AvA prakAranI asuMdara vizeSaNovALI strI sAthe puruSe manathI paNa tenA bhoganI ciMtA na karavI, tevo adhyavasAya na karavo, prArthanA, dhAraNA, vikalpa, ke saMkalpa abhilASA smaraNa trividha trividha na karavA. he gautama ! jevI koI vidyA ke maMtranI adhiSThAyaka deva tenA sAdhakanI kharAba hAlata pharI nAkhe che. tema A strI paNa puruSanI durdazA karIne kalaMka utpanna karAvanArI thAya che. pApanI hiMsAnA saMkalpa karanArane jema dharmano sparza thato nathI tema teno saMkalpa karanArane dharma sparzato nathI. cAritramAM khUlanA thaI hoyato strInA saMkalpavALAne AlocanA nindanA gaha prAyazcita karavAno adhyavasAya thato nathI. AlocanAdika na karavAnA kAraNe anaMta kALa sudhI duHkha samUhavALA saMsAramAM bhamavuM paDe che. prAyazcittanI vizuddhi karelI hovA chatAM paNa pharI tenA saMsargamAM AvavAthI asaMyamanI pravRttio karavI paDe che. mahApApa karmanA DhagalA sarakhI sAkSAtu hiMsA pizAciNI sarakhI, samagra traNe lokathI tiraskAra pAmelI. paralokanA moTA nukazAnane na jonArA, ghora aMdhakAra pUrNa narakAvAsa sarakhI nirantara aneka duHkhanA nidhAna sarakhI. strInA aMgo upAMgo marma sthAno ke tenA rUpa lAvaNya, tenI mIThI vAcALAno agara kAmarAganI vRddhi karanAra tenA darzanano adhyavasAya paNa na karavo. [48] he gautama ! A strIo pralaya kALanI rAtrinI jema haMmezA aMdhakAraajJAnathI liMpAela hoya che. vijaLI mAphaka kSaNavAramAM dekhatA ja nAza pAmavAnA neha svabhAvavALI hoya che. zaraNe AvelAno ghAta karanAra mANasonI jema tatkAla janma ApelA bALakanA jIvanuM ja bhakSaNa karanAra sarakhI mahApApa karanAra strIo hoya che. sarjaka pavananA yoge dhuMdhavAtA uchaLatA lavaNa samudranA velA sarakhA aneka prakAranA vikalpo- taraMgonI zreNInI jema eka sthAne eka svAmInA viSe sthira mana karIne na rahenArI strIo hoya che. svayaMbhuramaNa samudra ghaNA ja uMDo hovAthI tene avagAhana karavuM ati kaThaNa hoya che. tema strIonA AEya atyaMta kapaTathI bharapura hoya che. jethI tenA hRdayane pArakhavuM atyanta muzkela che. strIo pavana sarakhA caMcaLa. svabhAvavALI hoya che, agni mAphaka sarvanuM bhakSaNa karanArI, vAyunI jema sarvane sparza karanAra strIo hoya che, coranI jema pArakA padArtho meLavavAnI lAlasAvALI hoya che. kutarAne roTalAno TukaDo Ape eTalo vakhata mitra banI jAya. tenI jema jyAM sudhI tene artha Apo tyAM sudhI maitrI rAkhanArI athati sarvasva haraNa karanArI ane pachI vairiNI thanArI. matsyo mojAmAM ekaThA thAya, kAMThe pAchA chuTA paDI jAya, tema pAse hoya tyAM sudhI sneha rAkhanArI, dura jAya pachI bhUlI janArI strIo hoya che. A prakAre aneka lAkho doSothI bharapUra evA sarva aMgo ane upAMgo vALI bAhya ane abhyattara mahApApa karanArI avinayarUpa. viSanI velaDI, avinayanA kAraNe anartha samUhane utpanna karanArI strIo hoya che. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-2, udeso-3 253 je strInA zarIramAMthI niraMtara jharatA durgadha mAratA azuci saDelA kutsanIya nindanIya, tiraskAraNIya sarve aMgo pAMgavALI, vaLI paramArthathI vicArIe to tenA aMdara ane bahAranA zarIranA avayavothI jJAti mahAsattvazALI kAmadevathI kaMTALelA ane vairAgya pAmelA AtmAone thI jJAta, sarvottama ane uttama puruSone temaja dhamadharmanuM svarUpa sArI rIte samajelA hoya tevAne tevI strI pratye kSaNavAra kema abhilASA thAya? 4i09-410] jenI abhilASA puraSa kare che, te strInI yonimAM puruSanA eka saMyoga samaye nava lAkha paMcendriya samUrchAima jIvono vinAza thAya che. te jIvo atyanta sUkSma svarUpa hovAthI carmacakSuthI dekhI zakatA nathI. A kAraNathI ema kahevAya che ke strI sAthe eka vakhata ke vAraMvAra bolacAla na karavI. temaja tenA aMgo ke upAMgo rAgapUrvaka nirIkSaNa na karavA. yAvat brahmacArI puruSe mArgamAM strI sAthe gamana karavuM nahi. 4i11] he bhagavaMta ! strI sAthe vAtacIta na karavI, aMgopAMga na jovA ke maithuna sevanano tyAga karavo? he gautama! banneno tyAga karavo. he bhagavaMta! zuM strInA samAgama karavA rUpa maithunano tyAga karavo ke ghaNA prakAranA sacitta acitta vastu viSayaka maithunanA pariNAma manavacana-kAyAthI trividha sarvathA mAvajajIvana tyAga karavo? he gautama ! te sarva sarva prakAre tyAga karavA. [412] he bhagavaMta! je koI sAdhu-sAdhvI maithuna sevana kare te bIjA pAse vandana karAve kharA! he gautama! je koI sAdhu-sAdhvI divya, manuSya ke tiryaMca saMgathI bhAvatu hastakamadi sacitta vastu viSayaka duSTa adhyavasAya karIne mana, vacana kAyAthI pote maithuna seve, bIjAne preraNA upadeza ApI maithuna sevarAve, sevatAne sArA mAne. kRtrima ane svAbhAvika upakaraNathI te ja pramANe trividha-trividha maithunanuM sevana kare karAve ke anumodana kare te sAdhu-sAdhvI duranta- kharAba vipAkavALA paMta-asuMdara, ati kharAba, mukha paNa jene jovA lAyaka nathI. saMsAranA mArgano sevana karanAro, mokSamArgathI dUra thaelo, mahApApa karma karanAra, te vaMdana karavA lAyaka nathI. vaMdana karAvavA lAyaka nathI. vaMdana karanArano sAro mAnavA lAyaka nathI, trividha vaMdana yogya nathI ke jyAM sudhI prAyazcita karI vizuddha na thAya, tyAM sudhI bIjA vaMdana karatA hoya to pote vaMdana karavA nahIM. he bhagavaMta! evAne je vaMdana kare te zuM meLave? he gautama ! aDhAra hajAra zIlAMga dhAraNa karanAra mahAnubhAva tIrthakara bhagavattanI mahAn AzAtanA karanAro thAya che. ane AzAtanAnA pariNAmane AzrIne yAvatu anaMta saMsArIpaNuM meLave che. 4i13-415] he gautama ! evA keTalAka prANIo hoya che ke jeo strIno tyAga sArI rIte karI zake che. maithunane paNa choDe che. chatAM teo parigrahanI mamatA choDI zakatA nathI. sacitta acitta ke ubhayayukta ghaNuM ke thoDuM jeTalA pramANamAM tenI mamatA rAkhe che, bhogavaTo kare che, teTalA pramANamAM te saMgavALo kahevAya che. saMgavALo prANI jJAnAdi traNanI sAdhanA karI zakato nathI, mATe parigrahano tyAga karavo. | [416] he gautama ! evA paNa prANio hoya che. ke jeo parigrahano tyAga kare che, Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 mahAnisIha- 2/3416 paNa AraMbhano karatA nathI, teo paNa eja rIte bhava paraMparA pAmanArA kahevAya che. 4i17] he gautama ! AraMbha karavA taiyAra thayo ane ekandriya tathA vikasendriya jIvanA saMghadRna Adi karma kare to hegautama! te jevA prakAranuM pApa karma bAMdhe te tuM samaja. 4i18-420] koIka beIndriya jIvane baLAtkArathI tenI anicchAthI eka samaya mATe hAthathI pagathI bIjA koI saLI Adi upakaraNathI agADha saMghaTTo kare. saMghaTTo karAve, tema karanArane sAro mAne. he gautama ! ahIM A pramANe bAMdheluM karma jyAre te prANIne udayamAM Ave che, tyAre tenA vipAka moTA kulezathI cha mahinA sudhI bhogavavA. paDe che. teja karma gADhapaNe saMghaTTo karavAthI bAra varasa sudhI bhogavavuM paDe che. agADha paritApa kare to eka hajAra varSa sudhI ane gADha paritApa kare to dazahajAra varSa sudhI agADha kilAmaNA kare to eka lAkha varSa, gADha kilAmaNA kare to dazalAkha varSa sudhI tenA pariNAma-vipAko jIvane bhogavavA paDe che. maraNa pamADe to 1 kroDa varSa sudhI te karmanI vedanA bhogavavI paDe. evI ja rIte traNa cAra pAMca IndriyovALA jIvo mATe paNa samajavuM. he gautama ! sUkSma pRthvI kAyanA eka jIvanI jemAM virAdhanA thAya tene sarva kevalIo alpAraMbha kahe che. he gautama ! jemAM sUkSma pRthvIkAyano vinAza thAya che, tene sarva kevalIo mahAraMbha kahe che. [421] he gautama! evI rIte utkaTa kamo anaMta pramANamAM ekaThA thAya che. je AraMbhamAM pravarte che te AtmA te kamathI baMdhAya che. [-423] AraMbha karanAra baddha dhRSTa ane nikAcita avasthAvALA karma bAMdhe che, mATe AraMbhano tyAga karavo joIe. pRthvIkAya Adi jIvono sarvabhAvathI sarva prakAre aMta lAvanAra evA AraMbhono jeoe tyAga karyo hoya teo satvare janmajarA-maraNa sarva prakAranA dANviya ane duHkhothI mukta bane che. [424-42] he gautama ! jagatamAM evA evA paNa jIvo che ke jeo A jANyA pachI paNa ekAnta sukhazIlapaNAnA kAraNe samyagu mArganI ArAdhanAmAM pravRtti karI zakatA nathI. koIka jIva samyagu mArgamAM joDAIne ghora ane vIra saMyama tapanuM sevana kare parantu tenI sAthe A je pAMca bAbata kahevAze teno tyAga na kare to tenA sevelA, saMyamatapa sarva nirarthaka che. 1. kuzIla, 2. osanna-zithilapaNuM AvuM kaThora saMyama jIvana ? ema bolI uThe. 3. yathAzkeda - svacchaMda, 4. sabala-dUSita cAritravALA, pa. pAsaEURo. A pAMcene draSTithI paNa na nIrakhe. | [427] sarvajJa bhagavarno upadezolo mArga sarva duHkhano nAza karanAra che. ane zAtA gauravamAM khUMcI gaelo, zithila AcAra sevanAra, bhagavatte kahelA mokSamArgane choDanAra thAya che. - 4i28] sarvajJa bhagavatte kahelA eka pada ke eka akSarane paNa je na mAne, rUci na kare temaja viparIta prarUpaNA kare te nakkI mithyAvRSTi samajavo.. [42] A pramANe jANIne te pAMcanA saMsarga darzana, vAtacIta karavI, paricaya, sahavAsa Adi sarva vAta hitanA-kalyANanA arthIo sarva upAyathI varjavA. 43] he bhagavaMta! zIla bhraSTonA darzana karavAno Apa niSedha pharamAvo cho ane vaLI prAyazcitta to tene Apo cho. A banne vAta kevI rIte saMgata thAya? Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-2, uso-3 255 [431] he gautama! zIlabhraSTa AtmAone saMsAra sAgara taravo ghaNo muzkela thAya che. mATe avazya tevA AtmAnI anukaMpA karIne tene prAyazcita ApavAmAM Ave che. 4i32] he bhagavaMta! zuM prAyazcitta karavAthI narakanuM bAMdheluM AyuSya chedAI jAya kharuM? prAyazcitta karIne paNa ghaNA AtmAo durgatimAM gayA che. | [433-434] he gautama ! jeoe ananta saMsAra upArjana karelo che. evA AtmAo nakkI prAyazcitathI teno nAza kare che. to pachI te narakanuM AyuSya kema na toDe? A bhuvanamAM prAyazcitathI koI vastu asAdhya nathI. eka bodhilAbha sivAya jIvane prAyazcitathI koI padArtha asAdhya nathI. eTale ke eka vakhata meLavela bodhilAbha hArI jAya to pharI maLavo muzkela thAya che. 4i3pa-436] apUkAyano paribhoga tathA agnikAyano AraMbha temaja maithuna sevana te abodhi lAbha karma baMdhAvanArA che, mATe tenuM varjana karavuM. abodhi baMdhAvanAra maithuna, apUkAya, agnikAyano paribhoga saMyata AtmAo prayatna pUrvaka tyAga kare. 437] he bhagavaMta ! upara kahelA kAryothI abodhi lAbha thAya to to gRhastho haMmezAM tevA kAryomAM pravartelA hoya ja che. temane zikSAvrato guNavrato ane aNuvrato dhAraNa karavA te niSphaLa gaNAya. | [438-443] he gautama ! mokSa mArga be prakArano kahelo che. eka uttama zramaNano ane bIjo uttama zrAvakano. prathama mahAvratadhArIno ane bIjo aNuvratadhArIno. sAdhuoe trividha trividha sarva pApa vyApArano jIvana paryanta tyAga karela che. mokSanA sAdhana bhUta ghora mahAvratano zramaNoe svIkAra karelo che. gRhasthoe parimita kAla mATe dvividha ekavidha ke trividha sthUla paNe sAvadyano tyAga karyo che, arthAt zrAvako dezathI vrato aMgIkAra kare che. jyAre sAdhuoe trividha trividha mUccho , Iccha, AraMbha parigrahano tyAga karelo che. pApone vosIrAvIne jinezvaranA liMga cila ke vezane dhAraNa kareluM che. jyAre gRhastho IcchA AraMbha parigrahanA tyAga karyA vagara potAnI strImAM Azakta rahIne jinezvaranA veSane dhAraNa karyA vagara zramaNonI sevA kare che, mATe he gautama! ekadezathI gRhastho pApa tyAganuM vrata pAlana kare che, tethI tenA mArganI gRhasthane AzAtanA thatI nathI. 4i4-45] jeoe sarva pAponA pratyAkhyAna karyA che. pAMca mahAvratone dhAraNa kya che, prabhunA veSane svIkAryA che. teo jo maithuna apUkAya agnikAya sevanano tyAga na kare to teone moTI AzAtanA kahelI che. te ja kAraNe jinezvara devo A traNamAM moTI AzAtanA kahe che. tethI te traNano manathI paNa sevavA mATe abhilASA na karavo. 4i46-447 he gautama ! ghaNo draDha vicAra karIne A kaheluM che ke yati abodhilAbhanuM karma bAMdhe ane gRhastha abodhilAbha na bAMdhe. vaLI saMyata munio A hetuothI abodhilAbha karma bAMdhe che. 1. AjJAnuM ullaMghana 2. vratono bhaMga, ane 3. unmArga pravartana. [48] maithuna, akAya ane teukAya A traNanA sevanathI abodhika lAbha thAya che. mATe munie prayatna pUrvaka sarvathA A traNeno tyAga karavo. [49] je AtmA prAyazcitanuM sevana kare ane manamAM saMkleza rAkhe temaja je Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 mahAnisIha- 2/3449 pramANe kahyuM hoya te pramANe na kare, to te narakamAM jAya. 5] he gautama! je maMda zraddhAvALo hoya, te prAyazcita na kare, athavA kare to paNa kliSTa manavALA thaIne kare che. to temanI anukaMpA karavI virodhavALI na gaNAya? pi1-452] he gautama ! rAjAdiko jyAre saMgrAmamAM yuddha kare che, tyAre temAM keTalAMka sainiko ghAyala thAya che. bANa zarIramAM bhoMkAya che, tyAre bANa bahAra kADhatA ke zalyano uddhAra karatA tene duHkha thAya che. paNa zalyano uddhAra karatAnI anukaMpAmAM virodha gaNAto nathI. zalyano uddhAra karanAra anukaMpA rahita gaNAto nathI, tema saMsArarUpI saMgrAmamAM aMgopAMganI aMdaranA ke bahAranA zalyo-bhAva zalyo rahelA hoya teno uddhAra karavAmAM anupama anukaMpA bhagavaMtoe kahelI che. 53-455 he bhagavaMta! jyAM sudhI zarIramAM zalya raheluM hoya tyAM sudhI prANio dukhAnubhava kare che, jyAre zalya kADhI naMkhAya che. tyAre te sukhI thAya che. teja pramANe tIrthaMkara, siddha bhagavaMta sAdhu ane dharmane chetarIne viparIta banIne je kaMI paNa teNe akArya AcaryuM hoya tenuM prAyazcita karIne te sukhI thAya che. bhAvazalya dUra thavAthI sukhI thAya, tevA AtmAne vize prAyazcita karavAthI kayo guNa thavAno che? tevA bicArA dinapurUSa pAse duSkara ane dukhe AcarI zakAya tevA prAyazcita zA mATe ApavA? pika-457 he gautama ! zarIramAMthI zalya bahAra kADhyuM paraMtu ghA rujhAvavA mATe jyAM sudhI malamapaTTo karavAmAM na Ave, pATo bAMdhavAmAM na Ave tyAM sudhI te ghA. rUjhAto nathI. tema bhAvazalyano uddhAra karyA pachI A prAyazcita e malama paTTA ane pATA bAMdhavA samAna samajavuM. duHkhe karIne rujha lAvI zakAya tevA pAparUpa ghAnI jaldI rUjha lAvavA mATe prAyazcita amogha upAya che. [58-46o] he bhagavaMta ! sarvajJoe kahelA prAyazcito thoDA AcaravAmAM sAMbhaLavAmAM ke jANavAmAM zuM sarva pAponI zuddhi thAya che ? he gautama! unALAnA tApanA divasomAM atyanta tRSA lAgI hoya, najIkamAM atisvAdiSTa zItaLa jaLa raheluM hoya, paratu jyAM sudhI te pAna karavAmAM na Ave tyAM sudhI tRSAnI zAnti thatI nathI tevI rIte prAyazcito jANIne jyAM sudhI niSkapaTa bhAve sevana karavAmAM na Ave tyAM sudhI te pApanI vRddhi thAya che paNa ghaTatuM nathI. 4i61] he bhagavaMta! zuM pramAdathI pApanI vRddhi thAya ? zuM koI vakhata AtmA sAvadhAna thaI jAya ane pApa karatA rokAI jAya to te pApa eTaluM ja rahe athavA to vRddhi thatuM rokAIna jAya? 4i62] he gautama ! jema pramAdathI sarpano DaMkha lAgyo parantu upayogavALAne pAchaLathI viSanI vRddhi thAya tema pApa paNa vRddhi pAme che. 4i63-45 he bhagavaMta! jeo paramArthane jANanArA hoya, tamAma prAyazcitanA jJAtA hoya temaNe paNa zuM bIjAne potAnA akAryo je pramANe thayA hoya te pramANe kahevA paDe ? he gautama ! je manuSya maMtra taMtrathI karoDone zalya vagaranA ane DaMkha rahita karI mUcchitone paNa ubhA karI zake che, evA jANakAra paNa DaMkhavALA thayA hoya, nizreSTha banelA hoya, yuddhamAM bhAlAonA ghA thI ghavAyA hoya tene bIjA zalya rahita mUccharahita banAve che. evI rIte zIlathI ujjavala sAdhu paNa nipuNa hovA chatAM Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-2, uso-3 257 yathArtha rIte bIjA sAdhuone potAnA pApa prakAzita kare. jema potAno ziSya potAnI pAse pApo pragaTa kare tyAre teo zuddha thAya che. tema potAne zuddha thavA mATe bIjAnI pAse potAnI AlocanA prAyazcita vidhipUrvaka karavA joIe. bIjA adhyayanano uddezo-3 pUrNa thayo. | (bIjAadhyayananI muni dIparatnasAgare karela "gurjarachAyA" pUrNa.) [46] A "mahAnisIha" sUtranA baMne adhyayananonI vidhipUrvaka sarva zramaNo (zramaNIo)ne vAMcanA ApavI athAt vaMcAvavA. (adhyayana-kuzIla-lakSaNa) [467] have pachI A trIju adhyayana cAreyane (sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikAne) saMbhaLAya tevA prakAranuM che. kAraNake atimoTA ane atizaya zreSTha AjJAthI zraddhA karavA yogya sUtro ane artho che. tene yathArtha vidhithI yogya ziSyane ApavuM joIe. 4i68-49] je koI Ane pragaTapaNe prarUpe. sArI rIte yoga karyA vagaranAne Ape, abrahmacArIne vaMcAve, uddezAdika vidhi karyA vagaranAne bhaNAve te unmAdagAMDapaNa pAme, athavA lAMbA kALAnA rogo-AtaMkanA duHkho bhogave, saMyamathI bhraSTa thAya, maraNa samaye ArAdhanA na pAme. 470-473] ahIM prathama adhyayanamAM pUrva vidhi jaNAvelo che. bIjA adhyayanamAM AvA prakArano vidhi kahevo ane bAkInA adhyayanonI avidhi samajavI, bIjA adhyayanamAM pAMca AyaMbila temAM nava uddezA thAya che. trIjAmAM ATha AyaMbila ane sAta uso, je pramANe trIjAmAM kahyuM teja pramANe cothA adhyayanamAM paNa samajavuM, pAMcamAadhyayanamAM cha AyaMbila, chaThThAmAM be sAtamA viSe traNa, AThamAmAM dazaAyaMbila ema satata-lAgalagATa AyaMbilatapa saMlagna AuttavANA sahita AhAra pANI grahaNa karIne A mahAnizItha nAmanA zreSTha kRta skaMghane vahanadhAraNa karavuM joIe. [474] gaMbhIratAvALA mahA buddhizAlI tapanA guNa yukta sArI rIte parIkSAmAM uttIrNa thaela hoya, kAla grahaNa vidhi karela hoya tevAe vAcanAcArya pAse vAcanA grahaNa karavI joIe. 47pa-476] haMmezA kSetranI zuddhi sAvadhAnIthI jyAre kare tyAre A vaMcAvavuM. bhaNAvavuM, nahiMtara koI kSetra devatAthI herAna gati pAme. aMga ane upAMgo vagere sUtranuM A sArabhUta zreSTha tatva che. mahAnidhi e avidhithI grahaNa karavAmAM jema ThagAya tema A zrutaskaMdhane avidhithI grahaNa karavAmAM ThagavAno prasaMga utpanna thAya. 4i77-478] athavA to zreyakArI kalyANakArI kAryo ghaNA vidhvavALA hoya che. zreyamAM paNa zreya hoya to A zrutaskaMdha che, mATe te nirvibe grahaNa karavuM joIe. jeo dhanya hoya. puryavaMta hoya teo ja A ne vAMcI zake. 4i79] he bhagavaMta! te kuzIla vagerenuM lakSaNa kevA prakAranuM hoya? ke jene barAbara jANIne teno sarvathA tyAga karI zakAya. [479-481] he gautama ! sAmAnyathI temanuM lakSaNa A pramANe samajavuM ane [17] Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 mahAnisIha-3-481 samajIne jANIne teono saMsarga sarvathA tyAga karavo kuzIlanA baso prakAra jANavA. osanA be prakAranA kahelA che. jJAna AdinA pAsaFA. bAvIza prakAre ane zabala cAritravALA traNa prakAranA jANavA. he gautama ! temAM je baso prakAravALA kuzIla che, te tane prathama kahuM chuM ke jenA saMsargathI muni kSaNa vAramAM bhraSTa thAya che. 4i82-484] temAM saMkSepathI kuzIla be prakAravALo che. 1 paraMparA kuzIla 2 aparaMparAkuzIla temAM je paraMparA kuzIla che te be prakArano jANavo. 1 sAta-ATha guruparaMparA kuzIla ane 2. eka-be-traNa guru paraMparA kuzIla. je vaLI aparaMparA kuzIla te paNa be prakArano jANavo. AgamathI guruparaMparAthI krama ke paripATImAM je koI kuzIla hatA. teoja kuzIla gaNAya che. 485-48] no AgamathI kuzIla aneka prakAranA jANavA te A pramANe jJAna kuzIla, darzanakuzIla, cAritrakuzIla, tapakuzIla, vIcAramAM kuzIla. temAM je jJAna kuzIla te traNa prakAranA jANavA. prasastaprazasta jJAnakuzIla, aprazasta jJAna kuzIla ane suprazasta jJAna kuzIla. 487] temAM je prazastAprazasta jJAnakuzIla te be prakAranA jANavA-AgamathI ane no AgamathI. temAM AgamathI vibhaMga jJAnIe prarUpela prazastAprazasta padArtha samUhavALA adhyayano bhaNAvavA te adhyayana kuzIla, no AgamathI aneka prakAranA prastAprazasta parapAkhaMDanA zAstronAM artha samUhane bhaNavA, bhaNAvavA, vAcanA, anuprekSA karavA rUpa kuzIla. [488] temAM je aprazasta jJAnakuzIla te 29 prakAre jANavA. te A rIte (1) sAvadhavAda viSayaka maMtra taMtranA prayoga karavA rUpa kuzIla (2) vidyA maMtra taMtra bhaNavA-bhaNAvavA te vastuvidyA kuzIla. (3) grahaNa kSatra-cAra jyotiSa zAstra jovA, kahevA, bhaNAvavAnirUpa lakSaNakuzIla (4) nimitta kahevA. zarIranA lakSaNe, joI ApavA, tenA zAstro bhaNAvavArUpa lakSaNakuzIla (5) zakuna zAstro lakSaNa zAstro kahevA bhaNAvavA rUpa lakSaNakuzIla (6) hasti zikSA jaNAvanAra zAstro bhaNavAbhaNAvavA rUpa lakSaNakuzIla. (7) dhanurvedanI zikSA levI tenA zAstro bhaNAvavA rUpa lakSaNa kuzIla. (8) gaMdharvavadanI prayoga karanAra zikhavanAra te rUpa kuzIla. (9) puruSa strInA lakSaNa kahenAra tenA zAstro bhaNAvanAra te rUpakuzIla. (10) kAmazAstranA prayoga kahenAra bhaNAvanAra rUpa kuzIla. (11) kautuka IndrajAlanA zAstrano prayoga karanAra bhaNAvanAra kuzIla. (12) lekhanakaLA citrakaLA zIkhavavArUpa kuzIla, (13) lepakarma vidyA bhaNAvavA rUpa kuzIla. (14) vamana virecananA prayogo karavA karAvavA zIkhavavA ghaNI jAtanI velaDIo tenA mULIyA kaDhAvavA te mATe kahevuM preraNA ApavI, vanaspati-velAo toDAvavA kapAvavA rUpa ghaNA doSavALI vaidaka vidyAnA zAstro pramANe prayoga karavA, te vidyA bhaNavI bhaNAvavI te rUpakuzIla. (15) e pramANe aMjana prayoga. (16) yogacUrNa (17) suvarNa dhAtuvAda, (18) rAjadaMDanIti (19) zAstra astra agni vijaLIparvata. (20) sphaTika ratna. (21) ratnonI parIkSA. (22) rasa vedha viSayaka zAstro (23) amAtya zikSA. (24) gupta taMtra maMtra. (25) kAla dezasaMdhi karAvavI. (26) laDAI karAvavAno upadeza. (27) zastra. (28) mArga. (29) vahANa Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayanansa 259 vyavahAra. A vagere nirupaNa karanAra zAstronA artho kathana karavA karAvavA te aprazasta jJAna kuzIla. A pramANe pApa-zrutonI vAcanA - vicAraNA parAvartana tenuM zodha-saMzodhana, tenuM zravaNa karavuM te aprazasta jJAnakuzIla kahevAya. [489] temAM jeo suprazastajJAnakuzIla che te paNa be prakAranA jANavA AgamathI ane no AgamathI. temAM AgamathI suprazasta jJAna evA pAMce prakAranA jJAnanI ke suprazastajJAnadhAraNa karanAranI AzAtanA karanAra te suprazastajJAna kuzIla. [490] no AgamathI suprazasta jJAna kuzIla ATha prakAranA jANavA. te A prakAreakAle suprazasta jJAna bhaNe, bhaNAve, avinayathI suprazastajJAna grahaNa kare.-karAve abahumAnathI suprazasta jJAna paThana kare, upadhAna karyA vagara suprazastra jJAna bhaNavuMbhaNAvavuM, jenI pAse suprazasta sUtra artha ane tadubhaya bhaNyA hoya tene chUpAve, te svara vyaMjana rahita, ochoakSara adhikakSaravALA sUtro bhaNAvavA-bhaNavA, sUtra, artha, tadubhaya viparItapaNe bhaNavA-bhaNAvavA. saMdehavALA sUtrAdika bhaNavA-bhaNAvavA . [491] temAM A AThe prakAranA padone je koI upadhAna vahana karyA vagara suprazasta jJAna bhaNe ke bhaNAve, bhaNatA agara bhaNAvatAne sArA mAnI anumodanA kare te mahApApa karyA suprazasta jJAnanI mahA AzAtanA karatAro thAya che. [492] he bhagavaMta ! jo ema che to zuM paMca maMgalanA upadhAna karavA joIe ? he gautama ! prathama jJAna ane tyArapachI dayA eTale saMyama arthAt jJAnathI cAritradayA pAlana thAya che. dayAthI sarva jagatanA tamAma jIvo prANo-bhUto-sattvone potAnA samAna dekhanAro thAya che. jagatanA sarva jIvo prANIo, bhUto sattvone potAnA samAna sukha-duHkha thAya che, tema dekhanAro hovAthI tebIjA jIvonA saMghaTTa karavA paritApanAkilAmaNA-upadrava vagere duHkha utpAdana karavA, bhaya pamADavA, trAsa ApavA ItyAdikathI dUra rahenAra thAya che. ema karavAthI karmano Azrava thato nathI. karmano Azrava baMdha thavAnA kAraNe karma AvavAnA kAraNabhUta Azrava dvAro baMdha thAya che. AzravanA dvAro baMdha thayA hovAthI IndriyonuM damana ane AtmAmAM upazama thAya che. tethI zatru ane mitra pratye samAnabhAva sahitapaNuM thAya che. zatru mitra pratye samAnabhAva sahita paNAthI rAgadveSa rahita paNuM, tenAthI kSamA, namratA, saraLatA, nirlobhatA thavAthI kaSAya rahitapaNuM prApta thAya che. kaSAya rahitapaNuM thavAthI samyakatva utpanna thAya che. samyakatva thavAthI jIvAdika padArthonuM jJAna thAya che. te thavAthI sarva mamatA rahitapaNuM thAya che. sarva padArthomAM mamatA rahitapaNuM thavAthI ajJAna moha ane mithyAtvano kSaya thAya che. eTale viveka Ave che. viveka thavAthI heya ane upAdeya padArthonI yathArtha vicAraNA temaja ekAnta mokSa meLavavAM mATe dRDha nizcaya thAya che. tethI ahitano parityAga ane hitanuMAcaraNa thAya tevA kAryamAM atizaya udyama karanAro thAya. tyAra pachI uttarottara 5ramArtha svarUpa pavitra uttama-kSamA Adi daza prakAravALA, ahiMsA lakSaNavALA dharmanuM anuSThAna karavA ane karAvavAmAM ekAgra ane Asakta citravALo thAya che. tyAra pachI eTale ke kSamAdi daza prakAravALA tathA ahiMsA lakSaNayukta dharmonuM-anuSThAnonuM sevana karavAnuM ane karAvavAnuM temAM ekAgratA ane Asakta banelA cittavALA AtmAne sarvottama kSamA, sarvottama mRdutA, Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 mahAnisIha- 3-492 sarvottama saraLatA, sarvottama bAhya dhana suvarNa Adi parigraha ane kAma krodhAdika atyaMtara parigraha svarUpa sarva saMgano parityAga thAya che. temaja sarvottama bAhyaabhyattara evA bAra prakAranA atyaMta ghora vIra ugra kaSTavALA tapa ane caraNanA anuSThAnomAM AtmaramaNatA ane paramAnaMda pragaTa thAya che. AgaLa sarvottama sattara prakAranA samagra saMyama anuSThAna paripAlana karavA mATe baddhalakSapaNuM prApta thAya che. sarvottama satyavANI bolavI, chakAya jIvonuM hita, potAnuM bala, virya, puruSArtha, parAkrama chupAvyA vagara mokSa mArganI sAdhanA karavAmAM kaTibaddha thaela sarvottama svAdhyAya dhyAnarUpI jaLavaDe karIne pApakarma rUpI malanA lepane prakSAlanAra-dhonAro thAya che. vaLI sarvottama akiMcanatA. sarvottama parama pavitratA sahita, sarva bhAvothI yukta suvizuddha sarva doSa rahita, nava gupti sahita, 18 parihAra sthAnako thI viramela athatu 18 prakAranA abrahmano tyAga karanAra, thAya che. - tyAra pachI A sarvottama kSamA, namratA, saraLatA, nirlobhatA, tapa, saMyama, satya zauca, AkiMcanya, atidurghara brahmavrata dhAraNa karavuM ItyAdika zubha anuSThAnothI sarva samAraMbhano tyAga karanAra thAya che. pachI pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspatirUpa sthAvara jIvo be, traNa, cAra, pAMca, IndriyavALA jIvonuM tathA ajIva kAyanA saMraMbha, samAraMbha, AraMbhane mana-vacana-kAyAnA trikathI trividha trividhe zrotrAdi IdriyonA viSayonA saMvara pUrvaka AhArAdi cAra saMjJAono tyAga karIne pApone vosirAve che. pachI nirmala aDhArahajArazIlAMga dhAraNa karanAra hovAthI ammalita, akhaMDita, amalina, avirAdhita, suMdara ugraha ugratara vicitra-Azcarya utpanna karanAra Abhigrahono nivAha karanAra thAya che. pachI devatA. manuSyo tiryaMcoe karelA ghora pariSahaupasargone samatArAkhIne sahana karanAra thAya che. tyAra pachI ahorAtra Adi pratimAo viSe mahAprayatna karanAra thAya che. pachI zarIranI-TApaTIparahita mamatAM vagarano thAya che. zarIra niSpatikarmapaNAvALo thavAthI zukla dhyAnamAM aDolapaNuM pAme che. pachI anAdi bhavaparaMparAthI ekaThA karelA samagra AThaprakAranA karmarAzino kSaya karanAra bane che. cAre gatirUpa bhavanA kedakhAnAmAMthI bahAra nikaLIne sarva dukhathI vimukta banI mokSamAM gamana karanAro thAya che. mokSanI aMdara kAyama mATe janma vRddhAvasthA maraNa, aniSTanAM meLApa. ISTano viyoga, saMtApa, udvega, apayaza, khoTA ALa caDavA, moTAvyAdhionI vedanA, roga zoka, dAridra, duHkha, bhaya, vaimanasya AdinA duHkho hotAM nathI pachI tyAM ekAntika AtyaMtika nirupadvatAvALuM, maLeluM pharI cAlyuM na jAya tevuM, akSaya, dhruva, zAzvata, niraMtara rahevAvALu sarvottama sukha mokSamAM hoya che. A sarva sukhanuM muLa kAraNa hoyato jJAna che. jJAnathI ja A pravRtti zaru thAya che mATe he gautama ! ekAtika Ayantika, parama zAzvata, dhruva, niraMtara, sarvottama sukhanI IcchAvALAe sauthI prathamamAM prathama to Adara sahita sAmAyika satrathI mAMDIne cheka lokabindusAra sudhInuM bArapaMga svarUpa zrutajJAna kAlagrahaNa vidhisahita AyaMbila Adi tapa ane zAstromAM kahelI vidhivALA upadhAna vahana karavA pUrvaka, hiMsAdika pAMcane trividha trividha tyAga karIne tenA pApanuM pratikramaNa karIne sUtronA svara vyaMjana, Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-3 261 mAtrA, biMdu pada, akSara, ochA adhika na bolAya tema padacchaMda doSa, gAthAbaddha kramasara, pUrvAnupUrvI, AnupUrvI, anAnupUrvi sahita suvizuddha corI karyA vagaranuM arthAt gurunA mukhethI vidhipUrvaka vinaya sahita grahaNa kareluM hoya tevuM jJAna ekAMte suMdara samajavuM. he gautama ! Adi ane aMtavagaranA kinArA rahita ati vizALa evA svayaMbhUramaNa samudranI jema jemAM duHkhe karI avagAhana karI zakAya che. samagra sukhanA paramakAraNabhuta hoyato A zrutajJAna che. AvA jJAna samudrane pAra pAmavA mATe iSTa devatAne namaskAra karavo joIe. ISTa devatAne namaskAra karyA vagara koI teno pAra pAmI zakatA nathI he gautama ! ISTa deva jo koI hoyato navakAra. eTale ke paMcamaMgala ja che. tenA sivAya bIjA koI ISTadeva maMgalasvarUpa nathI. tethI karIne nakkI prathama paMca maMgalanuM ja vinaya upadhAna karavuM jarUrI che. [493] he bhagavaMta ! kaI vidhithI paMcamaMgalanuM vinaya upadhAna karavuM ? he gautama ! AgaLa ame jaNAvIzuM te vidhithI paMca maMgalanuM vinaya-upadhAna karavuM joIe . atiprazasta temaja zobhana tithi, karaNa, muhUrta, nakSatra, yoga, lagna, candrabala hoya tyAre ATha prakAranA mada sthAnathI mukta thaelo hoya, zaMkA rahita zraddhAsaMvega jenA atizaya vRddhi pAmelA che, atitIvra, mahAna ullAsa pAmatA, zubha adhyavasAya sahita pUrNabhakti ane bahumAna pUrvaka koI paNa prakAranA Aloka ke paralokanA phaLanI icchArahita banIne lAgalagATa pAMca upavAsanA paccakkhANa karIne jinamaMdiramAM janturahita jagyAmAM rahIne jenuM mastaka bhaktipUrNa banela che. harSathI jenA zarIramAM romAMca khaDA thaelA che, nayanarUpI zatapatrakamala praphullita thAya che. jenI dRSTi prazAnta, saumya, sthira thaelI che. jenA hRdaya sarovaramAM navIna saMveganI choLo uchaLI rahI che. atitIvra mahAna, ullAsa pAmatA aneka, ghana-tIvra, AMtarA vagaranA, arcitya, 52ma zubha, pariNAma vizeSathI ullasita thaelA, jIvanA vIrya yoge dareka samaye vRddhi pAmatA, harSapUrNa zuddha atinirmala sthira-nizcala aMtaHkaraNavALA, bhUmipara sthApana karelA hoya tevI rIte zrIRRSabhAdi zreSTha dharma tIrthaMkaranI pratimA viSe sthApana karela nayana ane manavALo, tenA viSe ekAgra banelA pariNAmavALo ArAdhaka AtmA zAstra jANakAra dRDhacAritravALA guNasaMpattithI yukta gurulaghumAtrAsahita zabdoccAra bolIne anuSThAna karAvavAnA advitIya lakSavALA gurunA vacanane bAdhA na thAya tevI rIte jenA vacano nikaLatA hoya. vinayAdi bahumAna harSa anukaMpAthI prApta thaela, aneka zoka saMtApa udvega mahAvyAdhinI vedanA, ghora duHkha-dAridraya-kaleza roga janma-jarA-maraNa-garbhavAsa AdirUpa duSTa zvApada (ekaprANI vizeSa) ane macchothI bharapura bhava samudramAM nAva samAna evA A samagra AgamanI-zAstranI madhyamAM vartatA, mithyAtvadoSathI haNAelA, viziSTa buddhithI pote kalpelA kuzAstro ane tenA vacano jemAM samagra hetu dRSTAMta-yuktithI ghaTI zakatAM nathI. eTaluM ja nahi parantu hetu dRSTAMta ane yuktithI kumatavALAonI kalpIta vAtono vinAza karavA samartha che. evA paMca maMgala mahAzrutaskaMdhavALA pAMca yadhyayatna ane eka calikAvALA, zreSTha, pravacana devatAthI adhiSThita, traNa pado yukta, eka AlApaka ane sAta akSaranA pramANavALA anaMtagama-paryAya-arthane jaNAvanAra sarva mahAmaMtro ane Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 mahAnisIha- 3-493 zreSTha vidyAonA parama bIjabhUta evA "namo arihaMtANaM" evA prakAranuM prathama adhyayana vAcanA pUrvaka bhaNavuM joIe. te divase athatui pAMca upavAsa karyA pachI prathama adhyayanI vAcanA lIdhA pachI te divase AyaMbila tapathI pAraNuM karavuM joIe. . te ja pramANe bIjA divase athatuM sAtamA divase aneka atizaya guNasaMpadAyukta AgaLa kahelA arthane sAdhI ApanAra AgaLa kahelA krama pramANe be pada yukta eka AlApaka, pAMca akSaranA pramANavALA evA "namo siddhANaM' evA bIjA adhyayanane bhaNavuM joIe. te divase paNa AyaMbilathI paccakakhANa pALavuM. e ja pramANe pUrve kahelA krama pramANe pahelA kahelA arthone sAdhI ApanAra traNa padothI yukta eka AlApaka, sAta akSaranA pramANavALuM "namo AyariyANaM' evA trIjA adhyayananuM paThana karavuM temaja AyaMbila karavuM. * tathA AgaLa kahelA arthane sAdhI ApanAra traNa pada yukta eka AlApaka ane sAta akSaranA pramANavALuM 'namo uvajhAyANaM' evA cothA adhyayananuM paThana karavuM. te divase paNa AyaMbila karavuM. eja pramANe cAra pada yukta eka AlApaka ane nava akSara pramANavALuM "namo. loe savvasAhUNe" evA pAMcamA adhyayananI vAcanA laI bhaNavuM ane te pAMcamA divase arthAtu kula dazamA divase AyaMbila karavuM. teja pramANe tenA arthane anusaranAra agIyAra pado yukta traNa AlApaka ane tetrIsaakSarapramANavALI evIculikArUpa "eso paMca namokkAro savvapAvappaNAsaNo maMgalANaM ca savvarsi, paDhamaM havaI maMgala" traNa divasa eka eka padanI vAcanA grahaNa karI, chaThThA, sAtamA, AThamA divase teja kramathI ane vibhAgathI AyaMbila tapa karIne paThana karavuM. e pramANe A pAMca maMgala mahAgruta skaMdha svara varNa, pada sahita, pada akSara biMdu mAtrAthI vizuddha moTA guNovALa, gurue upadezela, vAcanA Apela evA tene samagrapaNe evI rIte bhaNIne taiyAra karavo ke jethI karIne pUvAnupUrvI pazcAnupUrvI anAnupUrvI e jIbhanA agrabhAga upara barAbara yAda rahI jAya. tyAra pachI AgaLa jaNAvela tithi, karaNa, muhUrta, nakSatra, yoga, lagna, candrabalanA zubha samaye janta rahita evA caityAlaya-jinAlayanAM sthAnamAM kramasara AvelA, akrama tapa sahita samudeza anujJAvidhi karAvIne he gautama ! moTA prabaMdha ADaMbara sahita ati spaSTa vAcanA sAMbhaLIne tene barAbara avadhAraNa karI rAkhavuM. A vidhithI paMcamaMgalanA vinaya upadhAna karavA joIe. [494] he bhagavaMta! zuM A ciMtAmaNI kalpavRkSa sarakhA paMca maMgala mahA zratadhanA sUtra ane artha prarUpelA che? ' he gautama ! A aciMtyaciMtAmaNi kalpavRkSa samAna manovAMchita pUrNa karanAra paMcamaMgalamahAkRta skaMghanA sutra ane artha prarUpela che. te A pramANeH je kAraNa mATe jema talamAM tela, kamalamAM makaraMda sarvalokamAM paMcAstikAya vyApIne rahelA che. tema A paMca maMgala mahAzrutaskaMdha viSe samagra AgamanI aMdara yathArtha kriyA vyApIne rahelI che. sarvabhUtonA guNo svabhAvonuM kathana kareluM che. te parama stuti konI karavI? A gatamAM jeo bhUtakALamAM hoya tenI. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-3 263 A sarva jagatamAM je koI bhUtakALamAM ke bhaviSyakALamAM uttama thayA hoya te sarve stuti karavA yogya che tevA sarvottama ane guNavALA hoyano mAtra arihaMtAdika pAMcaja che, te sivAya bIjA koI sarvottama nathI, teo pAMca prakAranA cheH arihaMto, siddho, AcAryo, upAdhyAyo, ane sAdhuo. A pAMce parameSThionA gabhathiyathArtha guNasadUbhAva hoyato A pramANe jaNAvelo che. manuSyo devo ane asurovALA A sarva jagatane ATha mahAprAtihAya AdinI pUjAtizayathI oLakhAtA, asAdhAraNa acitya prabhAvavALA, kevaLajJAna pAmelA, zreSTha uttamatAno varelA hovAthI "arahaMta' samagra karmakSaya pAmelA hovAthI jemano bhavAMkura samagrapaNe baLI gaela che, jethI have pharI teo A saMsAramAM utpanna thatA nathI. tethI temane "arahaMta' paNa kahevAya. athavAto atidukhe karI jenA upara jIta meLavI zakAya tevA samagra AThe karma zatruone nirmathana karI haNI nAkhyA che. nirmalanacUrecUrA karI nAkhyA che, ogALI nAkhyA che. aMta karyo che, parIbhAva karyo che, athati karmarUpI zatruone jemaNe kAyama mATe haNI nAkhyA che. tevA "arihaMta'. A pramANe A arihaMtanI aneka prakAre vyAkhyA karAya che. prajJApanA karAya che, prarUpaNA karAya che. kahevAya che. bhaNAvAya che, banAvAya che, upadeza karAya che. tathA siddha bhagavaMto paramAnaMda mahotsavamAM mahAlatA. mahAkalyANane pAmelA, nirupama sukhane bhogavatA niSkapa zukaladhyAna AdinA aciMtya sAmarthyathI potAnA jIvavIryathI yoganirodha karavArUpa mahAprayatnathI jeo siddha thaelA che. athavA to ATha prakAranA karmano kSaya thavAthI jeoe siddhapaNAnI sAdhanA siddha karavI che, evA prakAranA siddha bhagavaMto, athavA zukla plAnarUpa agnithI bAMdhelA karmo bhasmIbhUta karIe jeo siddha thAya che, tevA siddha bhagavaMto, siddha karyA che, pUrNa thayA che ,rahita thayAM che samagra prayojana samUha jeone evA siddha bhagavaMto. A siddha bhagavaMto tripuruSa-napuMsakaliMga, anyaliMge gRhasthaliMge, pratyekabuddha, svayaMbuddha yAvatu karmakSaya karIne siddha pAmyA-ema aneka prakAre siddhonI prarUpaNA karAya che (tathA) - aDhAra hajAra zIlAMgoe Azraya karelA dehavALA chatrIsa prakAranA jJAnAdika AcAra kaMTALA sivAya nirantara jeo Acare che, tethI AcArya-sarva satyo temaja ziSya samudAyanuM hita AcaranAra hovAthI AcArya, prANanA parityAga samayamAM paNa jeo pRthvIkAya Adi jIvono samAraMbha AcaratA nathI. ke AraMbhanI anumodanA, jeo karatA nathI, te AcArya moTo aparAdha karelo hovA chatAM paNa jeo koInA upara manathI paNa pApa AcaratA nathI teo AcArya kahevAya che. A pramANe nAma-sthApanA vagere aneka bhedovaDe prarUpaNA karAya che. (tathA). sArI rIte AzravadvAro baMdha karelA che jemaNe, mana-vacana-kAyAnA suMdara yogamAM upayogavALA, vidhipUrvaka svarabhaMjana-mAtrA- bid-pada-akSarathI vizuddha bAra aMgo, zrutajJAna bhaNanArA ane bhaNAvanArA tathA bIjA ane potAnA mokSa upAya jeo vicAre che - tenuM dhyAna dhare che te upAdhyAya. sthira paricita karelA anaMtagama payaya vastu sahita dvAdazAMgI ane zrutajJAna jeo ekAgra manathI ciMtave che. smaraNa kare che. dhyAna kare che, te upAdhyAya A pramANe aneka bhedathI tenI vyAkhyA karAya che, Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 mahAnisIha-3-94 anyanta kaSTavALA ugra ugratara ghora tapa ane cAritravALA, aneka vrata niyama upavAsa vividha abhigrahavizeSa, saMyamapAlana, samatA sahita pariSaha upasarga sahana karanArA, sarva duHkhathI rahita mokSanI sAdhanA karanArA te sAdhu bhagavanto. kahevAya che. Aja vAta culikAmAM vicArIzuM. eso paMca namokkAro- A pAMcane karelo namaskAra zuM karaze ? jJAnAvaraNIyaAdi sarva pApakarma vizeSane dareka dizAmAM nAza kare te sarve pApa nAza karanAra, A pada cUlikAnI aMdara prathama uddezo kahevAya "eso paMca namokkAro savvapAvapaNAsaNo' A uddezo kevA prakArano che! maMgalANaM ca savvarsi, paDhamaM havaI maMgale temAM maMgala zabdamAM rahelA maMgala zabdano nivaNisukha artha thAya che. tevA mokSa sukhane sAdhI ApavA samartha evA samyagdarzanAdi svarUpavALo, ahiMsA lakSaNavALo dharma je mane lAvI Ape te maMgala. ane mane bhavathI-saMsArathI gALe - tAre te maMgala. athavA baddha, sRSTa, nikAcita evA AThe prakAranA mArA karma samUhane je gALenavilaya-nAza pamADe te maMgala. A maMgalo ane bIjA sarva maMgalomAM zI vizeSatA che ? prathama AdimAM arihaMtanI stuti eja maMgala che. A saMkSepathI artha kahyo. have vistArathI nice pramANe artha jANavo. te kAle te samaye he gautama ! jeno zabdArtha AgaLa kahevAyo che. evA je koI dharma tIrthaMkara arihaMto thAya che, teo parama pujyonA paNa vizeSa prakAre pUjya hoya che. kAraNake te sarve ahIM AgaLa jaNAvIzuM tevA lakSaNothIyukta hoya che. acitya, aprameya, nirupama jemanI tulanAmAM bIjA koI na AvI zake, zreSTha ane zreSThatara evA guNa samUhathI adhiSThita hovAnA kAraNe traNe lokanAM ati mahAna, mananA Anandane utpanna karanArA che. lAMbA grIkhakALanA tApathI saMtapta pAmelA, mayura gaNone jema prathama varSanI dhArAono samuha zAnti pamADe, tevI rIte aneka janmAntaromAM upArjana karIne ekaThA karelA mahA-puNya svarUpa tIrthakara nAmakarmanA udayathI arihaMta bhagavatto uttama hitopadeza ApavA Adi dvArA sajjaDa rAga, dveSa, moha, mithyAtva, avirati, pramAda, duSTa-saMkilaSTa evA pariNAma AdithI bAMdhelA azubha ghora pApakamathI thatA bhavya jIvonA saMtApane nirmala-nAza karanArA hoya che. sarvane jANanAra hovAthI sarvajJa che. aneka janmothI upArjana karelA mahApuNyanA samUhathI jagatamAM koInI tulanAmAM na Ave tevA akhUTa bala, vIrya aizvarya, satva, parAkrama yukta dehavALA teo hoya che. temanA manohara dedIpyamAna paganA aMguThAnA agrabhAganuM rUpa eTaluM rUpatizayavALu hoya che ke jenI AgaLa sUrya jema daze dizAmAM prakAzathI (skurAyamAna) pragaTa pratApI kiraNonA samUhathI sarva graho, nakSatro ane caMdranI zreNIne tejahIna banAve che, tema tIrthaMkara bhagavantanA zarIranA tejathI sarva vidyAdharo, devAMganAo, devendro, asurendro, sahita devonA saubhAgya, kAnti, dipti, lAvaNya ane rUpanI samagra zobhA jhAMkhI-nisteja thaI jAya che. svabhAvika evA cAra, karmakSaya thavAthI thaelA agIyAra, tathA devoe karelA ogaNIza ema cotrIsa atizayo evA zreSTha nirupama ane asAdhAraNa hoya che. jenAM darzana karavAthI bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSka, vaimAnika, ahamindra Indra, Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-7 25 apsarA, kinnara, nara vidyAdhara, suro ane asuro sahita jagatanA jIvone evI navAI lAge che. Azcarya utpanna thAya che ke are ApaNe atyAra sudhImAM koI divasa nahIM joyeluM evuM Aje joyuM. eka sAthe ekaThA thayelA. atula mahAnuM acinya guNo parama Azcaryono samUha ekaja vyaktimAM Aje ApaNe joyo. evA zubha pariNAmathI te samaye atyanta gADha satata utpanna thaelA pramodavALA thayA. harSa ane anurAgathI skurAyamAna thatA navIna navIna pariNAmothI paspara harSanA vacano bolavA lAgyA. ane vihAra karIne bhagavaMta AgaLa thayA tyAre potAnA AtmAnI niMdA karavA lAgyA. paraspara kahevA lAgyA ke kharekhara ApaNe dhikArapAtra chIe, aghanya chIe, puNyahIna chIe, bhagavaMta vihAra karIne cAlyA gayA pachI saMkSobha pAmelA dayavALA mUccha pAmyA, muzkelIthI bhAnamAM AvyA, temanA gAtro kheMcAvAthI atyanta zithila thaI gayA. zarIra saMkoca karavo. hAtha-paga laMbAvavA prasannatA batAvavI, AMkhomAM palakArA thavA. zarIranI kriyAo-vyApAro baMdha paDI gayA. na samajAya tevA alanAvALA maMda maMda zabdo bolavA lAgyA. maMda maMda lAMbA huMkAra sAthe lAMbA uSNa nisAsA mUkavA lAgyA. atibuddhizALI puruSoja teonA manano-cetanyano yathArtha nirNaya karI zakyA. jagatanA prANIo vicAravA lAgyA ke kevA prakAranA tapanA sevana karavAthI AvI zreSTha ddhi meLavI zakAtI haze ? temanI RddhisamRddhinA vicArathI ane darzanathI Azcarya pAmatA potAnA vakSa:sthaLa upara hastatala sthApana karatA manane camatkAra pamADanAra moTuM Azcarya utpanna karatA hatA. tethI he gautama ! AvA AvA ananta guNa samUhathI yukta zarIravALA sArI rIte Adara pUrvaka grahaNa karAtA nAmavALA dharmatIrthane pravatavanArA arihaMta bhagavantonA guNa-gaNasamUharUpI ratnanAnidhAnanuM varNana Indra mahArAjA, anya koI cAra jJAnavALA ke, mahAatizayavALA chadmastha jIva, paNa rAta divasa dareka kSaNa hajAro jIbhothI karoDo varSa sudhI kare to paNa jevI rIte svaMyabhUramaNa samudrano pAra pAmI zakato nathI. tema arihaMtanA guNane varNavI zakatA nathI... kAraNa ke he gautama ! dharma tirtha pravartanAra arihaMta bhagavaMto aparimita guNaratnovALA hoya che. tethI ahiM temanA mATe vadhAre keTaluM kahevuM? jyAM traNa lokanA nAtha jagatanA gura, traNa bhUvananA eka baMdhu, traNa lokanA tevA tevA uttama guNonA AdhArabhUta zreSTha dharma tIrthakaronA caraNanA eka aMguThAnA agrabhAgano eka mAtra bhAga anekaguNonA samUhathI zobhI rahelo che. temAM anaMtamAM bhAganuM rUpa IndrAdhiko varNavavA samartha nathI. te vAta vizeSa samajAvatA kahe che - devo ane Indro athavA tevA koI bhaktimAM taraboLa banelA sarva puruSo aneka janmAntaromAM upArjana karelA aniSTa duSTa karmarAzijanita durgati udvega vagere duHkha dAridraya, kaleza, janma, jarA maraNa, roga, zoka, saMtApa, khinnatA vyAdhi, vedanA AdinA kSayanA mATe temanA aMguThAnA guNonuM varNana karavA mAMDato sUryanA kiraNonI samUhanI jema bhagavAnanA je aneka guNono samUha ekI sAthe temanA jivAnA agrabhAge skurAyamAna thAya che, tene Indra sahita devagaNo eka sAmaTA bolavA lAgI jAya to paNa je varNavavA zaktimAna nathI, to pachI carma cakSuvALA akevalIo zuM kahI zake? Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 mahAnisIha- 3-494 tethI he gautama! A viSayamAM ahiM A paramArtha samajyo ke tirthaMkara bhagavantonA guNa samUdrano ekalA kevalajJAnI tirthaMkaroja kahI zakavA zaktimAna che. bIjA koI kahevA samartha thaI zakatA nathI. kAraNake teonI vANI sAtizaya hoya che. tethI teo kahI zakavA samartha che. athavA he gautama A viSayamAM bahu kahevAthI zuM ? sArabhUta artha jaNAvuM chuM te A pramANeH [495-496] samagra AThe prakAranA karmarUpa malanA kalaMkathI rahita, devo ane IndrothI pUjita thaelA caraNavALA jInezvarabhagavaMtanuM mAtra nAma smaraNa karanAra manavacana-kAyArUpa traNe kAraNamAM ekAgratAvALo kSaNe kSaNamAM zIla ane saMyamamAM udyama vrata-niyamamAM virAdhanA na karanAra, AtmA nakkI tarata TuMkA kALamAM siddhi pAme che. [497-499] je koI jIva saMsAranA dukhathI udvega pAme ane mokSa sukha meLavavAnI abhilASAvALo thAya tyAre te "jema kamalavanamAM bhramaNa magna banI jAya tevI rIte" bhagavaMtanI stavanA, stuti mAMgalika jaya jayArava zabda karavAmAM tallIna thAya ane jhaNajhaNatA guMjArava kare bhakti pUrNa dayathI jinezvaronA caraNa yugala AgaLa bhUmi upara potAnuM mastaka sthApana karIne aMjali joDIne zaMkAdi duSaNa sahita samyakatvavALo cAritrano arthI akhaMDita vrata niyama dhAraNa karanAra mAnavI jo tIrthaMkaranA ekaja guNane rdayamAM dhAraNa kareto te siddhi jarUra pAme che. [pa00] he gautama ! jemanuM pavitra nAma grahaNa karavuM te AvA uttama phaLavALuM che evA tIrthakara bhagavaMtonA jagatamAM pragaTa mahAnuM AzvaryabhUta, traNe bhuvanamAM vizALa pragaTa ane mahAna evA atizayono vistAra AvA prakArano che. pi01-503 kevaLajJAna, mana:paryavajJAna ane caramazarIra jemaNe prApta karyuM nathI evA jIvo paNa arihaMtonA atizayone dekhIne ATha prakAranA karmono kSaya karanArA thAya che. bahu duHkha ane garbhavAsathI mukta bane che, mahAyogI thAya che, vividha dukha bharelA bhavasAgarathI udvigna bane che. ane kSaNavAramAM saMsArathI virakta manavALo banI jAya che. athavA he gautama! bIjuM kathana karavAnuM bAju para rAkhIne, paraMtu A prakAre dhamatirthaMkara evuM zreSTha akSaravALuM nAma che. te traNa bhuvananA baMdhu, arihaMta, bhagavaMta, jInezvara, dharma tIrarthakarone ja chAje che. bIjAne A nAma ApavuM chAjatuM nathI. kemake teoe mohano upazama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane Astikya lakSaNayukta aneka janmomAM sparzela pragaTa karelA samyagdarzana ane ullAsa pAmela parAkramanA baLane chUpAvyA vagara ugra kaSTadAyaka ghora duSkara tapanuM niraMtara sevana karIne uMcA prakAranA mahApuNyakaMgha samUhane upArjita karelo che. uttama, pravara, pavitra, samagra vizvanA baMdhu, nAtha tathA zreSTha svAmI thayA hoya che. anaMta kALathI vartatA bhavonI pApavALI bhAvanAnA yoge bAMdhelA pApakarmane chedIne advitiya tIrthaMkara nAmakarma jemaNe bAMdheluM che. ati manohara, dedipyamAna, daze dizAmAM prakAzanAra, nirUpama evA eka hajAra ane ATha lakSaNothI suzobhita hoya che. gatamAM je uttama zobhAnA nivAsa mATenuM jANe vAsagRha hoya tevI apUrva zobhAvALA, temanA darzana thatAM ja temanI zobhA dekhIne devo ane manuSyo aMtaH karaNamAM Azcarya anubhave che, tathA netra ane manamAM mahAnuM vismaya tathA pramodano Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana7 267 anubhava kare che. te tIrthaMkara bhagavanto samagra pApa kamarUpI melanA kalaMkathI mukta thaelA hoya che. uttama samacaturastra saMsthAna tathA zreSTha vajaaSabhanArA, saMghayaNathI yukta parama pavitra ane uttama zarIrane dhAraNa karanArA hoya che. AvA prakAranA tIrthakara bhagavanto mahAyazasvI, mahAsattvazALI mahAprabhAvI parameSThI hoya teoja dharma tIrthane pravartAvanAtara thAya che. vaLI kahyuM che ke pi04-508] samagra manuSyo, devo, Indro ane devAMganAonA rUpa, kAMti, lAvaNya e sarva ekatra karIne teno Dhagalo kadAca eka bAju karavAmAM Ave ane tenI bIjI bAju jinezvaranA caraNanA aMguThAnA agra bhAgano kroDamo ke lAkhamo bhAga tenI sAthe sarakhAvIe to te deva devIonAM rUpano piMDa suvarNanA meru parvata pAse rAkhanA DhagalAnI jema zobhArahita dekhAya che. athavA A jagatanA tamAma puruSonA badhA guNo ekaThA karavAmAM Ave to te tIrthaMkaranAM guNonA anaMtamAM bhAge paNa AvatA nathI. samagra traNe jagatu ekaThAM thaIne eka bAju eka dizA bhAgamAM traNe bhuvana raheane bIjI bAjunI dizAmAM tIrthaMkara bhagavaMta ekalAja hoya to paNa teo guNomAM adhika hoya che. te kAraNe teo parama pUjya che. vaMdanIya, pUjanIya. ahaMnta che. buddhi ane mativALA che, mATe teja tIrthakarone bhAvathI namaskAra karo. . pi09-512] lokamAM paNa gAma, pura, nagara, viSaya, deza ke samagra bhAratano je jeTalA dezano svAmI hoya che, tenI AjJAne te pradezanA loko mAnya kare che. paraMtu grAmAdhipati sArIrIte atiprasanna thayo hoyato eka gAmamAMthI keTaluM Ape ? jenI pAse jeTaluM hoya temAMthI keTaluMka Ape. cakravartI thoDuM Ape to paNa tenAthI kula paraMparAthI cAlyuM AvatuM (samagra baMdhu varganuM) dAridra nAza pAme che. vaLI te maMtrI paNAnI, maMtrI cakravartIpaNAnI, cakravatI surapatipaNAnI, abhilASA kare che. devendro, jagatanA yathecchita sukhakulane ApanArA tIrthaMkara paNAnI abhilASA kare che. [pa13-514] ekAnta lakSa rAkhIne atianurAga pUrvaka Indro paNa je tIrthaMkara padanI IcchA rAkhe che, evA tIrthakara bhagavaMto sarvottama che. emAM saMdeha nathI. tethI samagra deva, dAnava, graha, nakSatra, sUrya ane caMdra vagerene paNa tIrthakaro pUjya che. ane kharekhara teo pApano nAza karanArA che. pi1pa-pa17] traNe lokathI pUjA pAmelA ane jagatanA gurU evA dharmatIrthakaronI dravyapUjA ane bhAvapUjA ema be prakAranI pUjA kahelI che. cAritrAnuSThAna, ane kaSTavALA ugra ghora tapanuM Asevana karavuM te bhAvapUjA ane deza virati zrAvaka je pUjA satkAra temaja dAna-zIla Adi dharma sevana kare te dravya pUjA. tethI karIne he gautama! ahiM AnuM tAtparya A pramANe samavuM - [17] bhAva-arcana e pramAdathI utkRSTa cAritra pAlanarUpa che. jyAre dravyaarcana e jinapUjA rUpa che. munio mATe bhAva arcana che ane zrAvako mATe bane arcana kahelAM che. temAM bhAva arcana prazaMsanIya che. [18] he gautama ! ahiM keTalAMka zAstranA paramArthane nahiM samajanArA avasanazithilavihArI, nityavAsi, paralokanA nukazAnano vicAra nahi karanArA, potAnI mati pramANe vartana karanArA. svacchaMdo, Rddhi, rasa, zAttA-gArava AdimAM Asakta banelA, rAga-dveSa, moha-ahaMkAra-mamatva AdimAM ati pratibaddha-rAgavALA thayelA, Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 mahAnisIha-jA-pa18 samagra saMyamarUpa saddharmathI parADamukha, nirdaya, nirlajja, pApanI dhRNA vagaranA, karuNA vagaranA, nidaya, pApaAcaraNa karavAmAM abhiniveza-kadAgraha buddhivALo, ekAntapaNe je atyanta caMDa, rudra ane kura abhigraho karanAra mithyAdraSTio, sarva sAvadya yoganA paccakakhANa karIne sarva saMga, AraMbha, parigrahathI rahita thaI, trividha trividha (manavacana-kAyAthI kRta-kArita- anumatithI) dravyathI sAmAyika grahaNa kare che paraMtu bhAvathI grahaNa karatA nathI, nAmanuM mastaka muMDAve che. nAmathI ja aNagAra-ghara choDela che. 'nAmanA ja mahAvrata dhArI che zramaNa thayA chatAM paNa avaLI mAnyatA karIne sarvathA unmArganuM sevana ane pravartana kare che. te A pramANeH ame arihaMta bhagavaMtanI gaMdha, mALA, dIpaka, saMmArjana, liMpana, vastra, bali, dhUpa, AdinI pUjA satkAra karIne haMmezA tirthanI prabhAvanA karIe chIe ! e pramANe, mAnanArAo unmArga pravatavei che. A pramANenA temanA kartavyo sAdhudharmane anurUpa nathI. he gautama! vacanathI paNa temanA A kartavyanI anumodanA ApavI nahi he bhagavanta ! kayA kAraNathI ema kahevAya che ke vacanathI paNa temanA A dravya pUjananI anumodanA na karavI ? he gautama ! temanA vacananA anusAre asaMyamanI bahulatA ane muLaguNano nAza thAya tethI kamano Azrava thAya, vaLI adhyavasAya AzrIne skula temaja sukSma zubhAzubha karma pravRtiono baMdha thAya, sarva sAvadhanI karelI viratirUpa mahAvratano bhaMga thAya, vrata bhaMga thavAthI AjJA ullaMghanano doSa lAge, tenAthI unmArgagAmIpaNuM pAme. tenAthI sanmArgano lopa thAya, unmArga pravartana karavuM ane sanmArgano vipralopa karavo e yatione mATe mahAAzAtanA rUpa che. kAraNake tevI mahAAzAtanA karanArane anaMtA kALasudhI cAre gatimAM janma-maraNanA pherA karavA paDe che. A kAraNathI tevA vacanathI anumodanA na karavI. [pa19-520] dravyastava ane bhAvastiva A bemAM bhAva-stava ghaNA guNavALuM che. vyasta ghaNA guNavALu che" ema bolanAranI buddhi samajadArIvALI nathI he gautama ! chakAyanA jIvonuM hita-rakSaNa thAya tema vartavuM. A dravyastava gaMdha puSpAdikathI prabhubhakti karavI te samagra pApano tyAga na karela hoya tevA deza virativALA zrAvakane * yukta gaNAya che. paraMtu samagra pApanA paccakhANa karanAra saMyamI sAdhune puSpAdikanI pUjArUpa-dravya-stava karavuM kalpatuM nathI. [para1-522] he gautama ! je kAraNathI A dravyastava ane bhAvarUvarUpa bane pUjA batrIsa Indroe karelI che to karavA lAyaka che ema kadAca tame samajatA ho to temAM A pramANe samajavAnuM che. A to mAtra teono viniyoga-meLavavAnI abhilASArUpe bhAva-stava gaNela che. avirati evA Indrone bhAvastava (chakAya jIvonI trividha trividhe dayA svarUpa)no asaMbhava che dazArNabhadra rAjAe bhagavaMtano ADaMbarathI satkAra karyo te dravyapUjA ane IndranI sAme spardhAmAM hAryA tyAre bhAvastava rUpa dikSA aMgIkAra karI. tyAre Indrane paNa harAvyA - e udAharaNa ahiM lAguM pADavuM, mATe bhAva tava ja uttama che. pi23-526] cakravartI, sUrya candra, datta, damaka vageree bhagavAnane pUchyuM ke zuM sarva prakAranI Rddhi sahita koI na karI zake tevI rIte bhaktIthI pUjA-satkAra karyA te zuM sarva sAvadha samajavuM? ke trividha virativALuM anuSThAna samajavuM ke sarva prakAranA yogavALI Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-3 269 aviratIne vize te pUjA gaNavI? he bhagavaMta Indoe to temanI sarva tAkAtathI sarva prakAranI pUjA karI che. he gautama ! avirativALA Indroe uttama prakAranI bhaktithI pUjA satkAra karyA hoya to paNa te deza virativALA ane avirativALAnA A dravya ane bhAvastava ema banneno viniyoga tenI yogyatAnusAra joDavo. para7] he gautama ! sarva tIrthaMkara bhagavaMtoe samagra ATha karmano nimUla-kSaya karanAra evA cAritra aMgIkAra karavA svarUpa bhAvastava pote AcareluM che. pi28-530] bhavathI bhaya pAmelA evA temane jyAM jyAM AvavAnuM, jatuone sparza Adi pramardana-vinAzakAraNa pravartatuM hoya, sva-para hitathI viramelA hoya temanuM mana tevA sAvadha kAryamAM pravartatuM nathI. mATe sva-para ahitathI viramelA saMtoe sarva prakAre suvizeSa paNe parama sArabhUta vadhAre lAbhadAyaka evA evA anuSThAnanuM sevana karavuM joIe. mokSa mArganuM parama sArabhuta vizeSatAvALuM ekAMta hita karanAra pathya sukha ApanAra pragaTa.paramArtha svarUpa koI anuSThAna hoyato mAtra sarva virati svarUpa bhAvastava che. te A pramANeH [pa31-pa37] lAkha yojana pramANa meru parvata jevaDA uMcA, maNisamudrathI zobhita. suvarNamaya, parama manohara, nayana ane manane, Ananda karAvanAra, atizaya vijJAna pUrNa ati majabUta, na dekhAya tevI rIte sAMdhAo joDI dIdhA hoya tevuM, atizaya ghAsIne suMvALuM karela, jenA vibhAgo sArI rIte vaheMcAyelA che tevuM, ghaNA zikharo yukta aneka ghaMTAo ane dhvajAo sahita, zreSTha toraNo yukta Dagale-pagale AgaLa AgaLa jaIe to jyAM (parvata) ke rAjamahela sarakhI zobhA najare paDatI hoya. tevA, agarakapura-caMdana vagereno banAvela dhupa jyAM agnimAM nAkhavAthI maheMkato hoya, ghaNA prakAranA aneka varNavALA AzcaryakArI suMdara puSpa samUhathI sArI rIte pUjAela, jemAM nRtyapUrNa aneka nATakothI Akula, madhura mRdaMgonA zabdo phelAI rahelA che seMkaDo uttama AzayavALA lokothI AkulajemAM jinezvara bhagavaMtonA cAritro ane upadezonuM zravaNa karAvavAnA kAraNe utkaMThita thaelA cittayukta loko hoya. jyAM kahevAnI kathAo, vyAkhyAtAo, nRtya karanArAo, apsarAo, gandharvo, vAjiMtronA zabdo saMbhaLAI rahela che. A kahelA guNa samuha yukta A pRthvImAM sarvatra potAnI bhujAthI upArjana karelA nyAyopArjita arthathI suvarNanA, maNinA ane ratnanA pagathIAvALuM tevA ja prakAranA hajAro staMbho jemAM ubhA karavAmAM AvelA hoya, suvarNanuM banAvela bhUmitala hoya, tevuM jinamaMdira je karAve tenA karatAM paNa tapa ane saMyama aneka guNavALo kahelo che. [pa38-540] A pramANe tapa saMyama vaDe ghaNA bhavonA upArjana karela pApakarmanA malarUpa lepane sApha karIne alpakALamAM anaMta sukhavALo mokSa pAme che. samagra pRthvI paTTane jinAyatanothI zobhAyamAna karanAra dAnAdika cAra prakArano suMdara dharma sevanAra zrAvaka vadhAremAM vadhAre sArI gati pAme to paNa bAramA devalokathI AgaLa jaI zakato nathI. parantu azruta nAmanA bAramA devaloka sudhI ja jaI zake che. pi40-pa42] he gautama ! lavasattama devo arthAt sarvArthasiddhamAM rahenAra devo paNa tyAMthI cyavI nIce paDe che pachI bAkInA jIvonI vicAraNA karIe to saMsAramAM Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 mahAnisIha-3-542 koI zAzvatake sthira sthAna nathI. lAMbA kALe paNa jemAM duHkha AvavAnuM hoya tevA vartamAnanA sukhane sukha kema kahI zakAya ? jemAM chevaTe maraNa AvavAnuM hoya ane alpakAlanuM zreya tevA sukhane tuccha gaNeluM che. samagra nara ane devonuM sarva lAMbA kALa sudhInuM sukha ekaThuM karIoto paNa te sukha mokSanA anaMtamAM bhAga jeTaluM paNa zravaNa ke anubhava karI zakAya tevuM nathI. [543-55] he gautama! ati mahAna evA saMsAranA sukhonI aMdara aneka hajAra ghora pracaMDa duHkho chupAIne rahelA hoya che. paranta maMda buddhivALA zAtA vedaniya karmanA udayamAM tene jANI zakato nathI. maNi suvarNanA parvatamAM aMdara chupAIne rahela loDha roDAnI jema athavA vaNikanI putrInI jema, [A koI prasaMganuM pAtra che. tyAM evo artha ghaTI zake che ke jema kuLavAna lajjALu ane lAjakADhanArI vaNika putrInuM mukha bIjA joI zakatA nathI tema mokSanuM sukha paNa varNavI zakAtuM nathI. ]nagaranA mahemAna tarIke rahIne Avelo bhIla rAjamahela AdinA nagarasukhane varNavIne kahI zakato nathI. tema ahiM devatA asuro ane manuSyovALA jagatamAM mokSanA sukhane samartha jJAnI puruSo paNa varNavI zakatAM nathI. pi46] lAMbAkALe paNa jeno anta dekhAto hoya tene puNya zI rIte kahI zakAya ! temaja jeno cheDo duHkhamAM AvavAno hoya ane je pharI saMsAranI paraMparA vadhAranAra hoya tene puchyuM ke sukhakema kahI zakAya? pi47] te deva vimAnano vaibhava temaja devalokamAMthI AvavAnuM thAya. A banneno vicAra karanAranuM haiyuM kharekhara vaikriya zarIranuM majabUta ghaDAyeluM che. nahiMtara tenAM so TukaDA thaIne tuTI jAya. [548-549] narakagatinI aMdara atidusaha evA je duHkho che tene kroDa varSa sudhI jIvanAra varNa zaru kare to paNa pUrNa karI zake nahi. tethI he gautama! dasa prakArano yati dharma ghora tapa ane saMyamanA anuSThAno ArAdhavA te rUpa bhAvastavathI ja akSaya mokSa sukha meLavI zakAya che. [50] nArakanA bhavamAM, tiryaMcanA bhavamAM, devabhavamAM ke IndrapaNAmAM te nathI meLavI zakAtuM ke je kaMI manuSya bhavamAM meLavI zakAya che. [papa1] ati mahAna ghaNA ja cAritrAvaraNIya nAmanA kama dUra thAya tyAre ja te gautama ! jIvo bhAvastava karavAnI yogyatA meLavI zake che. [papa2] janmAntaramAM upArjana karelA moTA puNya samUhane temaja manuSya janmane prApta karyA sivAya uttama cAritra dharma meLavI zakAto nathI. | pipa3] sArI rIte ArAdhana karela, zalya ane daMbharahita banIne je cAritranA prabhAvathI tulanA na karI zakAya tevA anaMta akSaya traNe lokanA agrabhAga para rahelA mokSa sukhane meLave che. pipa4-papa6] ghaNA bhavamAM ekaThA karelA, uMcA pahADa sarakhA, ATha pApakarmanA DhagalAne bALI nAkhanAra viveka Adi guNayukta manuSya-janma prApta karyo. Avo uttama manuSya janma pAmIne je koI Atmahita temaja zrutAnusAra Azrava nirodha karatA nathI, vaLI apramatta thaIne aDhAra hajAra zIlAMgane jeo dhAraNa karatA nathI. teo lAMbA Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-7. 271 kALa sudhI satata-lagAtAra ghora dukhAgninA dAvanAlamAM atizaya udvegapUrvaka zekAto anaMtI vakhata baLyA kare che. pipa7-50] ati durgandhavALA viSTA, pravAhI, kSAra pitta, ulaTI, baLakhA, kapha, AdithI paripUrNa carabI, ora, para, gADha azuci, malamutra, rUdhiranA kAdavavALA kaDhakaDha karatA kaDhAto, calacala karatA calAyamAna karAto, Dhala Dhala karatA DhaLAto rajhoDAto sarva aMgone ekaThA karIne saMkocAyelo gabhavAsamAM aneka yonimAM raheto hato. niyaMtrita karelA aMgovALo, dareka yoni vALA gabhaviAsamAM pharI pharI bhramaNa karato hato, have mAre saMtApa udvega janma jarA maraNa gabhaviAsa vagere saMsAranA duHkho ane saMsAranI vicitratAthI bhaya pAmelAe A samagra bhayano nAza karanAra bhAva stavanA prabhAvane jANIne tenA viSe draDha paNe atizaya udyama ane pravRtti karavI. [pa61 A pramANe vidyAdharo kinnaro, manuSyo, devo asurovALA jagate traNe bhuvanamAM utkRSTa evA jinezvaranI dravyastava ane bhAvastava emabe prakAre stuti karI che. pas2-59] he gautama ! dharma tIrthaMkara bhagavaMto-arihaMta-jinezvaro jeo vistAravALI Rddhi pAmelA che. evI samRddhi svAdhIna chatAM e jagatu badhu kSaNavAra temAM manathI paNa lobhAyA nathI. teonuM paraaizvarya rUpa zobhAmaya lAvaNya, varNa, baLa, zarIra pramANa, sAmarthyayaza, kIti jevI rIte devalokamAMthI eNvIne ahIM avataryA, jevIrIte bIjA bhavamAM, ugratapa karIne devaloka pAmyA. eka Adi vizasthAnakonI ArAdhanA karIne jevI rIte tIrthaMkara nAmakarma bAMdhya, jevI rIte samyakatva pAmyA. anya bhavomAM zramaNapaNAnI ArAdhanA karI, siddhArtha rAjAnI rANI trizalAne cauda mahA svapnonI jevI rIte prApti thaI. jevI rIte garbhavAsamAMthI azubha azucipadArthanuM dUra karavuM ane sugaMdhI gaMdhane sthApana karyo. Indra mahArAjAe moTI bhaktithI aMgUThAnA parvamAM amRtAhArano nyAsa karyo. janma thayo tyAM sudhI bhagavaMtanI IndrAdiko stavanA karatA hatA tema ja. je pramANe dizikumArIoe AvIne janma saMbaMdhI sUtikarma karyA. batrIza devendro gauravavALI bhaktithI mahAAnaMda sahita sarva RddhithI sarva prakAranA potAnA kartavyo jevI rIte bajAvyAM, meru parvatanA zikhara upara prabhuno janmAbhiSeka karatA hatA tyAre romAMcarUpa kaMcukathI pulakita thaelA dehavALA, bhaktipUrNa gAtravALAema mAnavA lAgyA ke kharekhara ApaNo janma kRtArtha thayo. pi70-pa79] kSaNavAra hAtha aphALatA, suMdara svarathI gAtA, gaMbhIra duMdubhino zabda karatA, kSIra samudramAMthI jevA zabdo pragaTa thAya tema jaya jaya karatA maMgala zabdo mukhamAMthI nIkaLatA hatA ane jevI rIte be hAtha joDIne aMjalI karatA hatA, jevI rIte kSIra samudranA jaLa vaDe ghaNA sugaMdhI padArthonI gaMdhathI vAsita karelA suvaNa maNi ratnanA banAvelA ucA kaLazovaDe janmAbhiSeka mahotsava devo karatA hatA, jevI rIte jinezvare parvatane calAyamAna karyo. jevI rIte bhagavaMta ATha varasanA hatA chatAM paNa Indra vyAkaraNa' banAvyuM. jevI rIte kumArapaNuM vitAvyuM paraNavuM thayuM. jevI rIte lokAMtika devoe pratibodha karyo. jevI rIte harSa pAmelA sarva devo ane asuroe bhagavAnanI dIkSAno mahotsava karyo. jevI rIte divya manuSya temaja tiryaMco saMbaMdhI ghora pariSaho sahana karyA. jevI rIte ghora tapasyA dhyAna yoganA agni vaDe cAre Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnisIha - 3/-/579 272 ghanaghAtI karmo bALI nAkhyA. jevI rIte loka lokane prakAzIta karanAra kevaLajJAna upArjana karyuM, pharI paNa jevI rIte devo ane asuroe kevalajJAnano mahimA karIne dharma, nIti, tapa, cAritra viSayaka saMzayo pUchyA. devoe taiyAra karelA siMhAsana upara birAjamAna thaIne jevIrIte jinendra bhagavanta dharma kathana karatA hatA, cAre deva nikAya ekaThA thaIne jevI rIte zreSTha samavasaraNa ekadama taiyAra karyuM. jevI rIte devo temanI Rddhi ane jagatanI Rddhi bannenI sarakhAmaNI karatA hatA samagra bhUvananA eka guru, mahAyazavALA arihaMta bhagavaMta jyAM jyAM jevI rIte vicaryA. jevI rIte ATha mahA pratihAryonA suMdara cihno je tirthamAM hoya che. jevI rIte bhavyajIvonA anAdi kALanAM cikaNAM mithyAtvanAM samagra karmone nirdalana kare che, jevI rIte pratibodha karIne mArgamAM sthApana karI gaNadharone dIkSita kare che. temaja mahAbuddhivALA teo sutrane guMthe che. jevI rIte jinendra anaMtagama paryAya-samagra artha gaNadharone kahe che. [580-585]jevI rIte jagatanA nAtha siddhi pAme che, jevI rIte sarva suravarendro temano nirvANa mahotsava kareche, temaja bhagavaMtanI gerahAjarImAM zoka pAmelA te devo potAnA-gAtrane vahetA azrujhaLanA sarasara zabda karatA pravAhathI jevI rIte dhotA hatA. vaLI karuNa-svarathI vilApa karatA hatA ke he svAmi ! amane anAtha karyA. jevI rIte surabhigaMdha yukta gozIrSa caMdanavRkSanA kASTothI sarve devandroe vidhipUrvaka bhagavaMtanA dehano agnisaMskAra karyo. saMskAra karyA pachI zoka pAmelA zunya daze dizAnA mArgane jotA hatA. jevI rIte kSIra-samudramAM jinezvaronA asthione prakSAlana karIne devalokamAM laI jaIne zreSTha caMdanarasathI te asthionuM vilepana karIne azokavRkSa pArijAta vRkSanA puSpo tathA zatapatra sahasrapatrajAtinA kamaLo vaDe tenI pUjA karIne potapotAnA bhavanamAM jevI rIte stuti karatAM hatA. (te sarva vRtAnta mahA vistArathI arahaMta ciratra nAmanA) aMtagaDha dazAthI jANavo. [586-589] ahiM atyAre je cAlu adhikAra che tane choDIne jo A kahevAmAM Aveto viSayAntara asaMbaddhatA temaja graMthano lAMbo vistAra thaI jAya. prastAva na hovA chatAM ATaluM paNa ame nirupaNa karyuM temAM ati moTuM kAraNa upadezeluM che. je ahiM kahevAyuM che. te bhavya sattvonA upakAra mATe kahevAyuM che. sArA vasANAthI mizrita modakanuM jema jema bhakSaNa karavAmAM Ave che, tema tema lokomAM atimoTI mAnasika pritI utpanna thAya che. tevI rIte ahiM prasaMga na hovA chatAM paNa bhaktinA bhArathI nirbhara temaja nijaguNa grahaNa karavAmAM kheMcAelA cittavALA bhavyAtmAne moTo harSa utpanna thAya che. [50] A paMcamaMgala mahuzrutaskaMdha navakAranuM vyAkhyAna mahAvistArathI anaMtagama ane paryAyo sahita sUtrathI bhinna evA niryukti, bhASya, curNi dvArA anaMta jJAna-darzana dhAraNa karanAra tirthaMkaroe jevI rIte vyAkhyA karI hatI. tevI rIte saMkSepathI vyAkhyAna karAtuM hatuM. parantu kAlanI parihANI thavAnA doSathI te niryuktio bhASyo, cUrNio vicchedapAmI AvA prakArano samaya-kALa vahI rahelo hato, tyAre mahA-Rddhilabdhi-saMpanna padAnusArI labdhivALa vrajasvAmI nAmanA bAra aMgarUpa zrutane dhAraNakaranAra utpanna thayA... temaNe paMcamaMgala mahA-zrutaskaMdhano A uddhAra mUla Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayananTa 273 sutranI madhye lakhyo. gaNadhara-bhagavaMtoe mUlasutrane sUtrapaNe, dharmatIrthaMkara arahaMta bhagavatoe artha paNe jaNAvyo. traNe lokathI pUjita vIra jinendre AnI prarUpaNA karI evA prakArano vRddha AcAryono saMpradAya che. [53] ahiM jyAM jyAM pardA padonI sAthe joDAelA hoya ane saLaMga sUtrAlApaka prApta na thAya tyAM zrutagharoe lahIyAoe khoTuM lakhyuM che. evo doSa na Apavo. parantu je koI A acittva cintAmaNI ane kalpavRkSa samAna mahAnizitha zrutaskaMdhanI pUrvadarza-pahelAnI lakhelI prati hatI temAM ja uMdhaya vagere jIvAtothI khavAIne te kAraNe TukaDAvALI prata banI gaI. ghaNA patro sahI gayA to paNa atyanta atizayavALo moTA arthathI bharapUra A mahAnizItha zrutaskaMdha che. samagra pravacananA parama sArabhUta zreSTha tattvapUrNa mahA-artha-garbhita che- ema jANIne pravacananA vAtsalyathI aneka bhavyajIvone upakAraka thaze tema mAnIne tathA potAnA AtmAnA hitArthe AcArya haribhadrasUrIe je te AdarzamAM dekhyuM, te sarva potAnI matithI zuddha karIne lakhyuM che. bIjI paNa AcAryo-siddhasenadivAkara, vRddhavAdI, yakSasena, devagupta, yazovardhana, kSamAzramaNanA ziSya ravigupta, nemicaMdra, jinadAsagaNi, kSamaka, satyaSTa vagere yuga pradhAna zrutadharoe tene bahumAnya rAkheluM che. [592] he gautama ! A pramANe AgaLa kahI gayA te pramANe vinaya-upadhAna sahita paMcamaMgala mahA-zrutaskaMdha navakArane pUrvAnupUrvI, pazcAnupUrvI, ane anAnupUrvI vaDe svara, vyaMjana, mAtrA, bindu ane padAkSarothI zuddha rIte bhaNI, tene hRdayamAM sthira ane paricita karI mahA vistArathI sUtra ane artho jANyA pachI zuM bhaNavuM ! he gautama ! tyAra pachI IriyAvahiya sUtra bhaNavuM joIe. he bhagavaMta ! kayA kAraNathI ema kahevAya che ke paMca maMgala mahAzrutaskaMdhane bhaNyA pachI IriyAvahiya sUtra bhaNavuM joIe ? he gautama ! ApaNo A AtmA jyAre jyAre javA AvavA vagerenI kriyAnA pariNAmamAM pariNata thayo hoya, aneka jIvo, prANo, bhUto ane sattvone anupayoga ke pramAdathI saMghaTTana, upadrava ke kilAmaNA karIne pachI tenuM Alocana pratikamaNa karavAmAM na Ave ane samagra karmanA kSaya mATe caityavandana, svAdhyAya, dhyAna Adi koIpaNa anuSThAna karavAmAM Ave te samaye ekAgra cittavALI samAdhi thAya ke na paNa thAya, kAraNake gamanAgamana Adi aneka anya vyApAranAM pariNAmamAM Asakta thaelA cittathI keTalAka prANiyo te pUrvanA pariNAmane nahi choDato Ave ane durdhyAnanA pariNAmamAM keTaloka kALa varte che. tyAre tenA phaLamAM visaMvAda thAya che. jyAre vaLI koI prakAre ajJAna moha pramAda AdinA doSathI aNadhAryA ekendriyAdika jIvonA saMghaTTana ke paritApana vagere thaI gayA hoya ane tyAra pachI arere ? A amArAthI khoTuM kArya banI gayu. amo kevA sajjaDa rAga dveSa, moha, mithyAtva ane ajJAnamAM aMdha banI gayA chIe. paralokamAM A kAryanAM kevA kaDavA phaLa bhogavavA paDaze eno paNa vicAra Avato nathI. kharekhara ame krura karma ane nirdaya vartana karanArA chIe. A pramANe pazcAttApa karatA ane atisaMvega pAmelA AtmAo sArI rIte pragaTa paNe IriyAvahiya sUtrathI doSonI AlocanA karIne, niMdanA karIne, gurunI sAkhe gaha karI 18 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 mahAnisIha-3-5-2 ne prAyazcitanuM sevana karIne zalya vagarano thAya che. cittanI sthiratAvALo azubhakarmanA kSaya mATe je kaMI Atmahita mATe upayogavALo thAya, jyAre te anuSThAnamAM upayogavALo thAya tyAre tene parama ekAgra cittavALI samAdhi prApta thAya. tenAthI sarva jagatanA jIva prANI bhUta ane sastone je ISTaphaLa hoya tevI ISTaphaLanI prApti thAya. te kAraNe he gautama ! IriyAvahiya paDikramyA sivAya caityavandana svAdhyAyAdika koI paNa anuSThAna na karavuM joIe. je yathArthaphaLanI abhilASA rakhatA hoto, A kAraNe ke gautama ! ema kahevAya che ke paMcamaMgala mahAzrutaskandhanavakAra sUtra artha ane tadubhaya sahita sthira-paricita karIne pachI iriyAvahiya sUtra bhaNavuM joIe. [57] he bhagavaMta! kaI vidhithI te IriyAvahiya sUtra bhaNavuM joIe? he gautama? paMca maMgalamahAkRta aMghanI vidhI pramANe bhaNavuM joIe. | [pa94] he bhagavaMta! IriyAvahiya hasUtra bhaNIne pachI zuM bhaNavuM joIe? he gautama! zakrasava vagere caityavaMdana bhaNavuM joIe. paraMtu zakastava eka aThThama ane tyAra pachI tenA upara batrIsa AyaMbila karavA joIe. arahaMta stava athatu arihaMta ceiANe eka upavAsa ane tenA upara pAMca AyaMbila karIne. cakavIsa stava-logassa, ekachaThTha, ekaupavAsanI upara paccIsa AyaMbila karIne zrutastava-pukakharavaradIvaDraDha sUtra, eka upavAsa ane upara pAMca AyaMbila karIne vidhi pUrvaka bhaNavA joIe. e pramANe svara, vyaMjana, mAtrA, bindu padaccheda, pada, akSarathI vizuddha, eka padanA akSaro bIjAmAM bhaLI na jAya, tema tevA bIjA guNo sahita kahelA sUtronuM adhyayana karavuM. A kahelI tapasyA ane vidhIthI samagra sUtro ane arthonuM adhyayana karavuM. jyAM jyAM koI saMdeha thAya tyAM tyAM te sUtrane pharI pharI vicAravA. vicArIne nizaMkapaNe avadhAraNa karIne niHsaMdeha karavA. [55] A pramANe sUtra, artha ane ubhaya sahita caityavaMdana Adi vidhAna bhaNIne tyAra pachI zubha tithi, karaNa, muhUrta, nakSatra, yoga, lagna temaja caMdrabalano yoga thayo hoya tevA samaye yathAzakti jJaguru tIrthakara bhagavantane pUjavA yogya upakaraNo ekaThA karIne sAdhu bhagavaMtone pratilAbhIno bhakti pUrNa hRdayavALo romAMcita banI pulakita thaelA zarIravALo, harSita thaelA mukhAraviMdavALo zraddhA-saMvega- vivekaparama vairAgyathI, temaja jeNe gADha rAga-dveSa-mohanamithyAtvarUpa malakalaMka ne nirmala paNe vinAza karyo che tevI, suvizuddha ati nirmala-vimala-zubha-vizeSa zubha-evA prakAranA ullAsa pAmatA ane dareka samaye jemAM pariNAmanI zubha vRddhi thati hoya tevA adhyavasAyane pAmelA, bhuvanagurU jinezvaranI pratimA viSe sthApana karelo netra ane mAnasavALo, ekAgra cittavALo kharekhara huM dhanya chuM. pUNyazAlI chuM. jinezvarane vaMdana karavAthI meM mAro janma saphaLa karyo che. ema mAnatA kapALanI upara be hAtha joDIne aMjalinI racanA karatA sajIva vanaspati bIja jatu AdithI rahita bhUmi viSe bane manuo sthApana karIne sArI rIte spaSTapaNe suMdara rIte jANelA samajelA jeNe yathArtha sUtra artha ane tadubhaya niHzaMkita karyo che tevo, pade padonA arthanI bhAvanA bhAvato, draDha cAritra, zAstronA jANakAra, apramAdadhatizaya Adi aneka guNa saMpattiovALA gurunI sAthe, sAdhu sAdhvI sAdharmiko samagra bandhavarga kuTuMba-parivAra Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-7 275 sahita prathama teNe caityone juhAravA joIe. tyAra pachI yathAzakti sAdharmika badhuone praNAma karavA pUrvaka ati kiMmatI komaLa svaccha vastronI paherAmaNI karIne teono mahA Adara karavo, temanuM suMdara sanmAna karavuM. A samaye zAstranA sAra jemaNe sArI rIte jANelA che. evA gurUmahArAje vistArathI AkSepaNI nikSepaNI dharmakathA kahI saMsArano nirveda utpAda zraddhA-saMvega vardhaka dhamapadeza Apavo. [pa96-597] tyAra pachI parama zraddhA saMvega tatpara banelo jANIne jIvana paryantanA keTalAka abhigraha ApavA. jevA ke he devAnupriya ! te kharekhara Avo suMdara manuSyabhava meLavyo tene saphaLa karyo. tAre AjathI mAMDIne jAvajajIva haMmezA traNe kALA utAvaLa vagara zAMta ane ekAgra cittathI caityonA darzana-vaMdana karavA, azuciazAzvata kSaNabhaMgura evA manuSyapaNAno AjamAtra sAra che. dararoja savAre caitya ane sAdhune vaMdana na karuM darzana na karuM tyAM sudhI mukhamAM pANI na nAkhavuM. baporanA samaye caityAlayamAM darzana na karuM tyAM sudhI madhyAhna bhojana na karavuM. sAMje paNa caityanA darzana karyA sivAya saMdhyAkAlanuM ullaMghana na karavuM. AvA prakAranA abhigrahanA niyamo jIMdagI sudhInA karAvavA. tyAra pachI he gautama ! AgaLa kahIzuM te (vardhamAna) vidyAthI maMtrIne gurue tenA mastaka upara sAta gaMdhacUrNanI muSThio nAkhavI ane evA AzIrvAdanA vacano kahevA ke- A saMsAra samudrano vistAra karIne pAra pAmanAro thA. - vardhamAna vidyA- namo bhaviSyo karo ziva bhAvatI mahAvijJA vara mahAvIra jayavIre seNavIre vaddhamANa vIre jaye vijaye jayaMte aparAjie svAhA upavAsa karIne vidhipUrvaka sAdhanA karavI joIe. A vidyAthI dareka dhamarAdhanAmAM tuM pAra pAmanAro thA. vaDI dIkSAmAM, gaNIpadanI anujJAmAM sAta vakhata A vidyAno jApa karavo ane nityAraga pArago hoha. ema kahevuM. aMtima sAdhanA anasana aMgIkAra kare tyAre maMtrIne vAsakSepa karavAmAM Ave to AtmA ArAdhaka bane che. A vidyAnA prabhAvathI viddhanA samUho upazAnta thAya che. zuravIra puruSa saMgrAmamAM praveza kareto koIthI parAbhava pAmato nathI. kalpanI samAptimAM maMgala ane kSema karanAra thAya che. [pa98] temaja sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA samagra najIkanA sAdharmika bhAIo, cAre prakAranAM zramaNa saMghanA vipno upazAMta thAya che ane dharmakAryamAM saphaLatA meLave che. vaLI te mahAnubhAvane- ema kahevuM ke kharekhara tuM dhanya cho, pUyavaMta cho, ema bolatA bolatA vAsakSepa maMtrIne grahaNa karavaeN. tyAra pachI jagadaguru jinendranI AgaLanA sthAnamAM gaMdhayukta, na karamAyelI zveta mALA grahaNa karIne guru mahArAja potAnA hastathI baMne khabhA upara AropaNa karatA karatA niHsaMdehapaNe A pramANe tene kahe ke- are mahAnubhAva! janmAttaramAM upArjana karelA mahApUNya samUhavALA! te tAro meLavelo, suMdara rIte upArjana karelo manuSya janma saphaLa karyo he devAnupriya! tArA narakagati ane tiryaMcagatinA dvArA baMdha thaI gayA. have tane apayaza apakita nIca gautra kamano baMdha nahi thAya. bhavAntaramAM jaIza tyAM tane paMca namaskAra atidurlabha nahi thAya. bhAvi janmAnataromAM paMca namaskAranA prabhAvathI jyAM jyAM utpanna thaIza tyAM tyAM uttamajAti, uttamakula, uttamapuruSa, Arogya, saMpati prApta thaze. A vastuo tane nakkI maLavAnI ja. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 mahAnisIha-3-598 vaLI paMca namaskAranA prabhAvathI tane dAsapaNuM, dAridra, durbhAgya hInakulamAM janma vikalendrIyapaNuM, nahi maLe. vadhAre zuM kahevuM? he gautama? A kahelI vidhithI je koI paMca-namaskAra vagere zrutajJAna bhaNIne tenA arthane anusAra prayatna karanAro thAya, sarva Avazyaka Adi nitya anuSThAno tathA aDhAra hajAra zIlAMgone viSe ramaNatA karanAro thAya. kadAca te sarAga paNe saMyama kriyAnuM sevana kare te kAraNe nivaNi na meLave to paNa raiveyaka anuttara Adi uttama devalokamAM dIrghakALa AnaMda karIne ahiM manuSya lokamAM uttamakulamAM janma pAmIne utkRSTa suMdara lAvaNya yukta savAMga suMdara deha pAmIne sarva kaLAmAM niSNAtapaNuM meLavIne lokonA manane Ananda ApanAro thAya che. surendra sarakhI Rddhi prApta karIne ekAMta dayA ane anukaMpA karavAmAM tatpara, kAmabhogothI kaMTALelo yathArtha dharmAcaraNa karIne kamarajane khaMkherIne siddhi pAme che. [pa99] he bhagavaMta! zuM jevI rIte paMca maMgala upadhAna tapa karIne vidhi pUrvaka grahaNa karyuM tevIja rIte sAmAyika vagere samagra zrutajJAna bhaNavuM joIe? he gautama! hA teja pramANe vinaya ane upadhAna tapa karavA pUrvaka vidhithI adhyayana karavuM joIe. khAsa karIne te zrutajJAna bhaNAvAtI abhilASAvALAe sarva prayatnathI ATha prakAranA kAlAdika AcAronuM rakSaNa karavuM joIe. nahitara zrutajJAnanI mahA azAtanA thAya. bIjI e vAta paNa dhyAnamAM rAkhavI ke bAra aMganA zrutajJAna mATe prathama ane chello pahora bhaNavA mATe ane bhaNAvavA mATe dararoja prayatna karavo ane paMcamaMgala navakAra bhaNavA mATe - AThe pahora kahelA che. bIjuM e paNa dhyAnamAM rAkhavuM ke paMca maMgala navakArae sAmAyikamAM hoya agarato sAmAyikamAM na hoya to paNa bhaNI zakAya che. parantu sAmAyika Adi sUtro AraMbha parigrahano tyAga karIne ane jAvajIva sAmAyika karIne ja bhaNAya. AraMbha-parigrahanA tyAga karyA sivAya ke jAvajIvanA sAmAyika-sarvavirati grahaNa karyA sivAya bhaNI zakAtA nathI. tathA paMcamaMgala AlAvA AlApake-AlApake temaja zastavAdika ane bAre aMgo rUpa zrutajJAnanA uddezA. adhyayanonA (samudeza-anujJA vidhi samaye) AyaMbila karavuM. [09] he bhagavaMta ! A paMcamaMgala mahAkRtaskandha bhaNavA mATe vinayopadhAnanI moTI niyaMtraNA-niyama kahelA che. bALako AvI mahAna niyaMtraNA kevI rIte karI zake ? he gautama ! je koI A kahelI niyaMtraNanI IcchA na kare, avinayathI ane upadhAna karyA vagara A paMcamaMgala Adi zrutajJAna bhaNe agara bhaNAve agara upadhAna pUrvaka na bhaNatA ke bhaNAvanArane sAro mAne tene navakAra Ape agara tevA sAmAyikAdi zrutajJAna bhaNAve te priya dharmavALo ke dRDha dharmavALona gaNAya zrutanI bhaktivALo na gaNAya. te sUtranI, arthanI. sUtraartha tadubhayanI hIlanA karanAro gaNAya. gurunI hIlanA karanAro gaNAya. je stra, artha ane ubhaya tathA gurunI avahelanA karanAro thAya te atIta, anAgata ane vartamAna tIrthakaronI AzAtanA karanAro thAya jeNe zrutajJAna, arihaMto, siddho ane sAdhuonI AzAtanA karI te dIrghakALa sudhI anaMtA saMsArasamudramAM aTavAyA kare che, tevA tevA prakAranI gupta ane pragaTa, zIta uSNa, mizra ane aneka 84 lAkha pramANavALI yonimAM vAraMvAra utpanna thayA kare che. vaLI gADha aMdhakAra-durgadhavALA viSThA, pravAhI, khArApezAba, pita, baLakhA, azuci padArthothI For Private & Personal. Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyaya3 277 paripUrNa carabI, ora, para, ulaTI, mala, rudhiranA cIkaNA kAdavavALA, dekhavA na game tevA bibhatsa ghora gabhavAsamAM pArAvAra vedanA anubhavavI paDe che. kaDha kaDha karatA kaThAto, calacala zabda karatA calAyamAna thato Tala-Tala karatA TaLAto ra5to sarva aMgone ekaThA karIne jANe. jorathI poTalImAM bAMdhelo hoya tema lAMbA kALa sudhI niyaMtraNAo vedanAo gabhavAsamAM bhogavavI paDe che. jeo zAstramAM kahelI vidhithI A sUtrAdikane bhaNe che. lagIrapaNa aticAra lagADatA nathI. yathokta vidhAne ja paMcamaMgala vagere zrutajJAnanuM vinayopadhAna kare che te he gautama ! te sUtranI hIlanA karato nathI. arthanI hIlanA-AzAtanA karato nathI, sUtra artha ubhayanI te AzAtanA karato nathI, traNe kALamAM thanArA tIrthakaronI AzAtanA karato nathI. traNe lokanI coTI upara vAsa karanArA karmaja rUpa melane jeoe dura karela che. evA siddhonI jeo AzAtanA karatA nathI, AcArya upAdhyAya ane sAdhuonI AzAtanA karatA nathI. atizaya priyadharmavALA vRDha dharmavALA temaja ekAMta. bhaktiyukta thAya che. sutraarthamAM atizaya raMjita mAnasavALo te zraddhA ane saMvegane pAmanAro thAya che. AvA prakArano pUNyazALI AtmA A bhavarUpI keda khAnAmAM vAraMvAra garbhavAsAdi niyaMtraNAnA duHkho bhogavanAra thato nathI. [601] paraMtu he gautama ! jeNe haju pUNya-pApano artha jANyo na hoya, tevo bALaka te "paMca maMgala" mATe ekAMte ayogya che. tene paMcamaMgala mahAzrutaskandhano eka paNa AlAvo Apavo nahiM. kAraNake anAdi bhavAntaromAM upArjana karelA karmarAzine bALaka mATe A AlApaka prApta karIne bALaka samyaka prakAre ArAdhe nahi to tenI laghutA thAya. te bALakane prathama dharmakathA dvArA bhakti utpanna karavI joIe. tyAra pachI, priyadharma draDhadharma ane bhakti yukta banelo che ema jANIne jeTalA paccakakhANa nivahi karavA mATe samartha thAya. teTalA paccakhANa tene karAvavA. rAtri bhojananA duvidha, trividha, caviha-ema yathAzakti paccakhANa karAvavA. [602] he gautama ! japa navakArasI karavAthI, 24 porisI karavAthI, 12 purimuDha karavAthI, 10 avaThTha karavAthI ane cAra ekAsaNAM karavAthI (eka upavAsa gaNatarImAM laI zakAya che.) be AyaMbila ane eka zuddha nirmala nirdoSa AyaMbila karavAthI paNa upavAsa gaNAya che.) he gautama ! vyApAra rahita paNe raudradhyAna-ArtadhyAna, vikathA rahita svAdhyAya karavAmAM ekAgra cittavALo hoya te mAtra eka AyaMbila kare to paNa mAsakSamaNa karavAthI caDI jAya che. tethI karIne visAmA sahita jevA pramANamAM tapaupadhAna kare teTalA pramANamAM tenI gaNatarIno saravALo karIne paMca-maMgala bhaNavAne yogya thAya, tyAre tene paMca-maMgalano AlAvo bhaNAvavo, nahiMtara na bhaNAvavo. [603] he bhagavaMta ! A pramANe karavAthI ghaNo lAMbo samaya vItI jAya ane jo kadAca vacamAMja mRtyu pAmI jAyato navakAra rahita te aMtima ArAdhanA kevI rIte sAdhI zake? he gautama ! je samaye sUtropacAra nimitte azaThabhAvathI yathAzakti je kaMI paNa tapanI zarUAta karI teja samaye teNe te sUtranuM, arthanuM ane tadubhayanuM adhyayanapaThana zarU karyuM. ema samajavuM. kAraNake te ArAdhaka AtmA te paMca namaskAranA sUtra, artha ane tadubhayane avidhithI grahaNa karato nathI. parantu te tevI rIte vidhithI tapasyA, Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 mahAnisaha-3-603 karIne grahaNa kare che ke - jethI bhavAntaromAM paNa vinAza na pAme AvA prakAranA zubha adhyavasAyathI te ArAdhaka thAya che. [604] he gautama ! koI bIjA pAse bhaNatA ho ane zrutajJAnAvaraNIyanA kSayopazamathI kAnathI sAMbhaLIne vagara ApeluM sUtra grahaNa karIne paMcamaMgala sutra bhaNIne koIke taiyAra karyuM hoya tene paNa zuM tapa upadhAna karavuM joIe kharuM? he gautama! hA, teNe paNa tapa karI ApavuM joIe. he bhagavaMta! kayA kAraNathI tapa karavuM joIe? he gautama ! sulabha bodhinA lAbha mATe. A pramANe tapa-vidhAna na karanAra jJAna-kuzIla samajavo. [605] he bhagavaMta! je koIne atimahAna jJAnAvaraNIya karmano udaya hoya. rAta divasa gokhato hoya chatAM eka varSe mAtra ardhazloka ja sthira paricita thAya, teNe zuM karavuM ? tevA AtmAoe jAvajIva sudhInA abhigraha grahaNa karavA ke svAdhyAya karanAranuM veyAvacca temaja dararoja aDhI hajAra pramANa paMcamaMgalanA sUtra, artha ane tadubhayanuM smaraNa karato ekAgra manathI gokhe. he bhagavaMta! kayA kAraNathI? (tame Ama kaho cho ?) he gautama ! je bhikSu AvajIva sudhInA abhigraha sahita cAre kAla yathAzakti vAcanA AdirUpa svAdhyAya na kare te jJAnakuzIla gaNelo che. [09] bIjuM - je koI yAvajajIva sudhInA abhigraha pUrvaka apUrvajJAnano bodha kare, tenI azaktimAM pUrve grahaNa karelA jJAnanuM parAvartana kare, tenI paNa azaktimAM aDhI hajAra paMcamaMgala navakAranuM parAvartana-jApa kare, te paNa AtmA ArAdhaka che. potAnA jJAnAvaraNIya kama khapAvIne tIrthakara ke gaNaghara thaIne ArAdhakapaNuM pAmI siddhi pAme che. [607-610] he bhagavaMta ! kayA kAraNathI ema kahevAya che ke cAre kALamAM svAdhyAya karavo joIe? he gautama! mana-vacana ane kAyAthI gupta thayelo AtmA dareka samaye jJAnAvaraNIya karma khapAve che. svAdhyAya dhyAnamAM vartato hoya te dareka kSaNe vairAgya pAmanAro thAya che. svAdhyAya karanArane urdhvaloka, adholoka, jyotiSa loka, vaimAnika loka, siddhi, sarvaloka ane aloka pratyakSa che. atyaMtara ane bAhya evA bAra prakAranA tapane viSe samyagruSTi AtmAne svAdhyAya sarakho tapa thayo nathI ane thavAno nathI. [611-615] eka be traNa mAsakSamaNa kare, are ! saMvatsara sadhI khAdhA vagarano rahe agara upavAso lAgalagaTa kare paraMtu svAdhyAya-dhyAna rahita hoya te eka upavAsanuM paNa phala na pAme. udgama utpAdana eSaNAthI zuddha evAja AhArane haMmezA grahaNa karanAra mana-vacana-kAyAnA traNe yogamAM ekAgra upayoga rAkhanAra hoya ane dareka samaye svAdhyAya karato hoya to te ekAgra mAnasavALAne varasa divasa sudhI upavAso karanAranI sAthe sarakhAmaNI karI zakAtI nathI. kAraNake ekAgratAthI svAdhyAya karanArane anaMtanirjarA thAya che. pAMcasamitio, traNagutio, sahanazIla, Indrayone damana karanAra, nirjarAnI apekSA rAkhanAra, evo muni ekAgra manathI nizcala paNe je svAdhyAya kare che. je koI prazasta evA zrutajJAnane samajAve che, je koI zubhabhAvavALo tene zravaNa kare che, teo bane he gautama! tatkAla Azrava dvAro baMdha kare che. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-7 279 [16-619ii dukhI evA eka jIvane jeo pratibodha pamADIne mokSa mArgamAM sthApana kare che, te devatA ane asuro sahita A jagatamAM amAri paDaho vagADanArA thAya che, jema bIjI dhAtunI pradhAnatA yukta suvarNa kriyA vagara kaMcanabhAvane pAmatuM nathI. tema sarva jIvo jinopadeza vagara pratibodha pAmatA nathI. rAga-dveSa ane mohathI rahita thaIne je zAstrane jANanArA dharmakathA kare che, te paNa vizrAMti lIdhA vagara haMmezA dhamopadeza Ape che, teo sarva pApothI mukta thAya che. je yathArtha prakAre sUtra ane arthanI vyAkhyA zrotAne vaktA kahe to kahenArane ekAMte nirjarA thAya ane sAMbhaLanArane nirjarA kadAca thAya kena paNa thAya. [20] he gautama! A kAraNathI ema kahevAya che ke- jAvajajIva abhigraha sahita cAre kAla svAdhyAya karavo. temaja he gautama ! je bhikSu vidhipUrvaka suprazasta jJAna bhaNIne pachI jJAnamada kare te paNa jJAnakuzIla kahevAya. e prakAre jJAnakuzIlanI aneka rIte prajJApanA karAya che. [21-622] he bhagavaMta ! darzanakuzIla keTalA prakAranA hoya che ! he gautama ! darzanakuzIla be prakAranA eka AgamathI ane bIjA no AgamathI. temAM AgamathI samyagudarzanamAM zaMkA kare, anya matanI abhilASA kare. sAdhusAdhvInA melA vastro ane zarIra dekhI dugaMchA kare. dhRNA kare, dharma karavAnuM phaLa maLaze ke nahi maLe, samyakatvAdi guNavaMtanI prazaMsA na karavI. dharmanI zraddhA cAlI javI. sAdhupaNuM choDavAnI abhilASAvALAne sthira na karavo. sAdhamakonuM vAtsalya na karavuM ke chatI zakti e zAsanaprabhAvana bhakti na karavI. A ATha sthAnako vaDe darzana kuzIla samajavA. no AgamathI darzanakuzIla aneka prakAranA samajyA, te A pramANa cakSukuzIla ghANakuzIla, zravaNakuzIla, jihuvAkuzIla, zarIrakuzIla temAM cakSukuzIla traNa prakAranA jANavA. te A pramANe-prazasta cakSukuzIla, prazastAprazasta cakSukuzIla ane aprazasta cakSukuzIla. temAM je koI prazasta evA RSabhAdika tIrthaMkara bhagavaMtanA biMbanI AgaLa draSTi sthira karIne rahelo hoya tene ja joto bIjA koI prazasta padArthane manathI vicArato hoya te prazasta cakSakazIla, tathA prazastAprazasta cakSukuzIla tene kahevAya ke bdaya ane netrothI tIrthakara bhagavaMtanI pratimAnA darzana karatAM karatAM bIjA koI paNa padArtha tarapha najara kare te prazastAprazasta kuzIla kahevAya. vaLI prazastAprazasta dravyo jevA ke kAgaDA, bagalA, DhaMka, tittira mora vagere ke manohara lAvaNya yukta suMdara strIne dekhIne tenA tarapha netranI draSTi kare te paNa prazastAprazasta cakSukuzIla kahevAya. temaja aprazasta cakSukuzIla-tresaTha prakAre aprazasta sarAgavALI cakSu kahelI che. he bhagavaMta! te aprazasta tresaTha cakSabhedo kayA kayA che ! he gautama! te A pramANe1. sabrukaTAkSA, 2 tArA, 3 maMda, 4 madalasA, 5 vaMkA, 6 vivekA, 7 kuzIlA, 8 ardhaIikSitA, 9 kANa-IkSitA, 10 brAmitA, 11 udbhrAmitA, 12 calitA, 13 valitA, 14 calalitA. 15 adhamilitA. 16 milimilA, 17 mAnuSyA 18 pazavA, 19 yakSikA, 20 sarIsRpA, 21 azAntA, 22 aprazAntA, 23 asthirA, 24 bahuvikAzA, 25 sAnurAgA. 26 rAgaudAraNI. 27 rogajA-rAgajA, 28 Amaya-utpAdAnI. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 mahAnisIha - 3/-/622 madautpAdanI, 29 madanI, 30 mohaNI, 31 vyAmohanI, 32 bhaya-udIraNI, 33 bhayajananI, 34 bhayaMkarI, 35 hRdayabhedanI, 36 saMzaya-apaharaNI, 37 citta-camatkAra utpAdanI, 38 nibaddhA, 39 anibaddhA, 40 gatA 41 AgatA, 42 gatA gatA, 43 gatAgata-patyAgatA, 44 nirdhAranI 45 abhilaSaNI, 46 aratikasa, 47 ratikarA, 48 dInA, 49 dayAmaNI, 50 zurA, 51 dhIrA, 52 haNaNI, 53 mAraNI, 54 tApaNI, 55 saMtApaNI, 56 krunA prakruddha 57 ghorA mahAghorA, 58 caMDI, 59 rudrA-surudrA 60 hAhAbhUtazaraNA, 61 rukSa, 62 snigdhA 63 rukSa snigdhA. (A pramANe kuzIlavRSTio ahiM jaNAvI che, te nAmanA anusAre artha-vyAkhyA samajI levI.) strionA caraNa, aMgUThA, tenA agrabhAga, nakha hAtha, je sArIrIte Alekhela hoya, lAlaraMga ke alatAthI gAtro ane nakha raMgelA hoya, maNinA kiraNo ekaThA thavAnA kA2Ne jANe meghadhanuSya na hoya tevA nakhane, kAcabA sarakhA unnatta caraNane, barAbara sarakhA goThavAelA goLAkAra gUDha jAnuone jaMghAone, vizALa kaTI taTanA sthAnane, ghana, nitaMba nAbhi, stana, guptasthAna pAsenA sthAno, kaMTha, bhujASTio, adhara, hoTha, daMtapakti, kAna, nAsikA, netrayugala, bhramara, mukha, kapALa, mastaka, keza, seMtho. vAMkI kezalaTa, pITha, tilaka, kuMDala, gAla aMjana, zyAma varNavALA tamAlanA patra sarakhA keza kalApa, kaMdoro, nupura, bAhurakSaka maNiratna jaDita kaDAM, kaMkaNa, mudrikA, vagere manohara ane jhaLahaLatA AbhUSaNo rezamI jhINA vastro, sutarAu vezabhUSA AdithI sajAvaTa karIne kAmAgnine pradIpta karanArI nArakI ane tiryaMcagatimAM anaMtaduHkha apAvanArI A strionA aMgo upAMgo AbhUSaNo vagerene abhilASA pUrvaka sarAga dRSTithI dekhavuM te cakSukuzIla kahevAya. [623-624] tathA prANakuzIla tene kahevAya ke jeo sArI sugaMdha levA jAya ane durgandha AvatI hoyato nAka macakoDe-durgaMchA kare tathA zravaNa kuzIla be prakAranA samajavA. eka prazasta ane bIjo aprazasta. temAM je bhikSu aprazasta evA kAmarAgane utpanna karanAra, uddIpana karanAra, ujjavalana karanAra, gaMdharva nATaka, dhanurveda, hastazikSA, kAmazAstra ratizAstra vagere zravaNa karIne tenI AlocanA na kare yAvat tenuM prAyazcita AcarI na Ape te aprazasta zravaNa kuzIla jANavo. tathA jIvAkuzIla aneka prakAranA jANavA, te A pramANe - kaDavA, tikhA, turA, madhura, khATAM, khArAM rasono svAda karavo. na dekhelAM na sAMbhaLelAM, Aloka, paraloka, ubhayaloka viruddhadoSavALA makAra-jakAra mammo cacco evA apazabdone uccAravA, apayasa thAya tevA khoTAM ALa ApavA, achatAM kalaMka caDAvavA, zAstra jANyA vagara dharmadezanA karavAnI pravRtti karavI. te jihmAkuzIla jANavA. he bhagavaMta ! bhASA bolavAthI paNa zuM kuzIla paNuM thaI jAya che ? he gautama ! hA. tema thAya che. he bhagavaMta ! to zuM dharmadezanA na karavI ! he gautama ! sAvagha-niravadha vacano vacceno je taphAvata jANato nathI, tene bolavAno paNa adhikAra nathI, to pachI dharmadezanA karavAno to avakAzaja kyAM che ! [25] tathA zarIra kuzIla be prakAranA jANavA ceSTAkuzIla ane vibhUSAkuzIla, temAM je bhikSuka A kRmi samUhanA AvAsarUpa, pakSIo ane zvAnonA mATe bhojanarUpa. saDavuM, paDavuM, nAzapAmavuM evA svAbhAvavALu, azuci, azAzvata, asAra evA Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-7 281 zarIrane haMmezA AhAradikathI poSe, paMpALe ane tevI zarIranI ceSTAo kare, parantu seMkaDo bhavomAM durlabha evA jJAna darzanAdi sahita evA zarIravaDe atyanta dhoravIra ugra kaSTakArI ghora tapa saMyamanA anuSThAno na Acare te ceSTA kuzIla kahevAya. tathA je vibhUSA kuzIla che te paNa aneka prakArano - te A pramANe- telathI zarIrane atyaMgana karavuM, coLAvavuM, lepo karAvavA, aMga mardana karAvavuM, snAna-vilepana karavA, mela ghasIne dUra karavo. taMbola khAvuM, dhUpa devarAvavA, sugaMdhI vastuothI zarIravastro vAsita karavA, dAMta ghasavA, lIsA karavA, cahero suzobhita banAvavo, pUSpo ke tenI mALA paheravI, keza oLavA, pagarakhAM pAvaDI vAparavA, abhimAnathI gati karavI, - bolavuM, hAsya karavuM, besavuM, uThavuM, paDavuM, kheMcavuM, zarIranI vibhUSA dekhAya te prakAre uparanuM kapaDuM, nIce paheravAnuM kapaDuM paheravuM. dAMDo grahaNa karavo. A sarva zarIra vibhUSA kuzIla sAdhu samajavA. A kuzIla sAdhuo pravacananI uDAhaNA-upaghAta karAvanAra, jenuM bhAvi pariNAma duSTa che tevA azubha lakSaNavALo, na dekhavA lAyaka mahA pApa karma karanAra vibhUSAkuzIla sAdhu hoya che. A pramANe darzanakuzIla prakaraNa pUrNa thayu. [2] have mUlaguNo ane uttaraguNomAM cAritrakuzIla aneka prakAra jANavA. temAM pAMca mahAvrato ane rAtribhojana chaaema mUlaguNo kahelA che. te chae viSe je pramAda kare, temAM prANAtipAta eTale, pRthvI pANI, agni, vAyu vanaspati rUpa ekendriya jIvo, be-traNa cAra-pAMca IndriyavALA jIvono saMghaTTo karavo, paritApa upajAvavo, kilAmaNA karavI, upadrava karavo. mRSAvAda be prakArano - sukSma ane bAda temAM "thanInjA maraka koIka sAdhu divase UMghatA- jholA khAto hato, bIjA sAdhue tene kahyuM ke - divase kema UMghe che? pelA e javAba Apyo ke nA huM UMghato nathI. pharI paNa niMdrA AvavA lAgI. jhokA khAvA lAgyo tyAre sAdhue kahyuM ke UMgha nahIM. tyAre pratyuttara Avyo ke huM UMghato nathI. to A sUkSma mRSAvAda. koI sAdhu varasAda paDato hovA chatAM bahAra nIkaLyA bIjA sAdhue kahyuM ke cAlu varasAdamAM kema jAya che ? teNe kahyuM ke nA huM varasAdamAM jato nathI. ema kahetA javA lAgyo. ahiM vAsUdhAtu zabda karavAmAM hovAthI zabda thato hoya tyAre huM jato nathI. AvA chaLavAnA zabda prayoga kare te sUkSma mRSAvAda. koIka sAdhue bhojana samaye kahyuM ke - bhojana karo. teNe javAba Avyo ke mane paccakakhANa che- ema bolIne tarataja khAvA lAgyo, bIjA sAdhue pUchyuM ke hamaNA paccakakhANa karyuM che, ema kaheto hato ane vaLI bhojana kare che. tyAre teNe kahyuM ke zuM me prANAtipAta Adi pAMca mahAvratanI viratinuM pratyAkhyAna karyuM nathI ? AvI rIte A chaLavAnA prayogathI sUkSmamRSAvAda lAge.) sUkSmamRSAvAda ane kanyAlIka Adi bAdara mRSAvAda kahevAya. vagara ApeluM grahaNa karavuM tenA be bhedo sUkSma ane bAdara temAM tRNa DhephAM. rakSAkuMDI vagere grahaNa karavA te sukSma adattAdAna. vagara ghaDeluM ane ghaDeluM suvarNa vagere grahaNa karavA rUpa bAdara adattAdhana samajavuM. tathA maithuna dIvya ane aidArika te paNa mana vacana-kAyA, karaNa karAvaNa Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 mahAnisIha - 3//626 anumodana ema bhAMgA karatA aDhAra bhedavALuM jANavuM. temaja kara karma sacitta acitta bheovALuM athavA brahmacaryanI navaguptinI virAdhanA karavA vaDe karIne, zarIra vastrAdikanI vibhUSA karavA rUpa. mAMDalImAM parigraha be prakAre. sUkSma ane bAdara. vastrapAtranuM mamatvabhAvathI rakSaNa karavuM. bIjAne vAparavA na ApavA te sUkSma parigraha, hiraNyAdika grahaNa karavAke dhAraNa karI rAkhavA, mAlikI rAkhavI, te bAdara parigraha jANavo. rAtribhojana divase grahaNa karI rAtre khAvuM divase grahaNa karI bIje divase bhojana karavuM. rAtre laI divase khAvuM. rAtre laI rAtre khAvuM ityAdi bhAgAvAnuM. [627-632] uttara guNone viSe piMDanI je vizuddhi, samitio, bhAvanAo, be prakArano tapa, pratimA dhAraNa karavI, abhigraho grahaNa karavA A vagere uttara guNo jANavA. temAM piMDavizuddhi - soLa udgama doSo, soLa utpAdanA doSo, daza eSaNAnA doSo ane saMyojanAdika pAMca doSo, temAM udgama doSo A pramANe jANavA 1. AghAkarma, 2 auddezika, 3 pUrtikarma, 4 mizrajAta, 5 sthApanA, 6 prAkRtikA, 7 prAduSkaraNa, 8 krIta 9 prAmityaka, 10 parAvartita, 11 abhyAhata, 12 udbhina, 13 mAlopahata, 14 Achidya 15 atisRSTa, 16 adhyavapUraka- ema piMDa taiyAra karavAmAM soLa doSo lAge che. [633-635] utpAdananA soLa doSo A pramANe kahelA che. 1- dhAtrIdoSa, 2-drutidoSa, 3- nimittoSa, 4-AjIvakoSa, 5 vanIpakadoSa, 6- cikitsAdoSa, 7krodhadoSa, 8-mAnadoSa, 9 mAyAdoSa, 10-lobhadoSa, A. dasa doSo tathA 11-pahelA ke pachI thaelA paricayano doSa, 12- vidhAdoSa, 13- maMtradoSa, 14-cUrNoSa, 15, yogadoSa ane 16- mULakarmadoSa - ema utpAdanAnA soLa doSo lAge che. [636-647] eSaNAnA dasa doSo A pramANe jANavA 1- zakti, 2- prakSita, 3nikSipta,4pihita,pa-saMhata,du-dAyaka,7- unmizra,8- apariNata,lipta, 10-chardita. [638] temAM udgama doSo gRhasthathI utpanna thAya che. utpAdananA doSo sAdhuthI utpanna thavAvALA ane eSaNA doSo gRhastha ane sAdhu bannethI utpanna thavAvALA che. mAMDalInA pAMca doSo A pramANe jANavA 1- saMyojanA, 2- pramANathI adhika vAparavuM, 3- aMgAra 4- dhumra, 5- kAraNano abhAva - ema grAsesaNAnA pAMca doSo thAya che. temA saMyojanA doSano be prakAra 1 upakaraNa saMbaMdhI ane 2. bhojana pANI saMbaMdhI. vaLI te bannenA paNa abhyantara ane bAhya. evA be bhedo che [39] pramANa-batrIza koLIyA pramANa. AhAra kukSipUraka gaNAya che. gamatAbhAvatA bhojanAdika rAgathI vaparAya che. to temAM iMgAla doSa ane aNagamatAmAM dveSa thAya to dhUmra doSa. lAge che. - [640-644] kAraNAbhAva doSamAM samajavAnuM ke- kSudhA vedanA sahana na thAya, azakta zarIrathI veyAvacca na banI zake, AMkhanuM teja ghaTe ane IriyAsamitimAM khAmI Ave. saMyama pAlana mATe temaja prANa TakAvavA mATe, dharmadhyAna karavA mATe, A kAraNa mATe bhojana karavAnuM kalle, bhUkha samAna koI vedanA nathI mATe tenI zAMti mATe bhojana karavuM. bhUkhathI durbaLa dehavALo veyAvacca karavA samartha thaI zakato nathI. mATe bhojana Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana 283 karavuM. IriyAsamiti barAbara na zodhAya, prekSAdika saMyama na sAcavI zakAya. svAdhyAyadika karavAnI zakti dhaTatI jAya, bala ochuM thavA lAge. dharmadhyAna na karI zake mATe sAdhue ATalA kAraNe bhojana karavuM paDe. A pramANe piMDa vizuddhi jANavI. [] have pAMca samitio A pramANe kahelI che - Iyasimiti, bhASAsamiti, eSaNAsamiti, AdAnabhaMDa-mattanikSepaNAsamiti, ane uccAra-pAsavaNa khela siMdhANajallapAriSThApanikAsamiti, tathA traNa guptio managupti, vacanagupti ane kAyagupti, tathA bAra bhAvanAo te A pramANe 1 anityabhAvanA, 2 azaraNabhAvanA, 3 ekatvabhAvanA, 4 anyatvabhAvanA, 5 azucibhAvanA, 6 vicitra saMsArabhAvanA, 7 karmanA AzravanI bhAvanA, 8 saMvarabhAvanA 9 nirjarAbhAvanA, 10 lokavistArabhAvanA, 11 tIrthakaro sArI rIte kahelo ane sArI rIte prarupelo uttama dharma tenA tattvanI vicAraNArUpa bhAvanA, 12 kroDo janmAntaromAM durlabha evI bodhidurlabha bhAvanA. A vagere sthAnAntaromAM je pramAda kare te cAritrakuzIla jANavA. [645 tathA tapa kuzIla be prakAranA eka bAhya tapakuzIla ane bIjA Abhyattara tapa kuzIla. temAM je koI muni vicitra evA prakAranuM viziSTa lAMbA samayanuM upavAsAdika tapa, uNodarikA, vRtti saMkSepa, rasano parityAga, kAya-kaleza, aMgopAMga saMkocI rAkhavA rUpa saMlInatA. A ja prakAranA bAhya tapamAM chatI zaktie jeo udyama karatA nathI, te bAhya tapa kuzIla kahevAya. tathA je koI muni vicitra vividha prAyazcito levAno. vinaya. veyAvacca, svAdhyAya, kAussagga, ema cha prakAranA Abhyantara taposthAnamAM udyama karatA nathI te abhyattara tapakuzIla kahevAya. [646-47] tathA bAra prakAranI bhikSa pratimAo te A pramANe ekamAsikI. bemAsika, traNamAsikI, cAramAsika, pAMcamAsikI, chamAsika, sAtamAsikI ema sAta pratimA. AThamI sAta ahorAtranI, navamI sAta ahorAtranI, dazamI sAta ahorAtranI, agIAramI eka ahorAtranI ane bAramI ekarAtrinI evI bAra bhikSu pratimAo jANavI. [48] tathA abhigraho - dravyathI kSetrathI, kALathI ane bhAvathI. temAM dravya abhigrahamAM bAphelA aDada vagere dravya grahaNa karavA, kSetrathI gAmamAM ke gAmanI bahAra grahaNa karavuM, kALathI prathama vagere porisimAM grahaNa karavuM, bhAvathI krodhAki kaSAyovALo je mane Ape te grahaNa karIza A pramANe uttaraguNo saMkSepathI samAsa karyA. tema karatAM cAritrAcAra paNa saMkSepathI pUrNa thayo. tapAcAra paNa saMkSepathI temAM AvI gayo. temaja vIyaracAra te kahevAya ke je A pAMca AcAromAM nyuna AcAro na seve. A pAMce AcAromAM je koI aticAromAM jANI joIne ajayaNAthI, darpathI pramAdathI, kalpathI, ajayaNAthI ke jayaNAthI je pramANe pApa sevyuM hoya te pramANe gurU pAse AlovIne mArga jANanAra gItArtha guru je prAyazcita Ape te barAbara Acare. A prakAre aDhAra hajAra zIlanA aMgomAM je padamAM pramAda sevyo hoya, tene te te pramAda doSathI kuzIla samajavo. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 mahAnisaha-3-649 [49] te pramANe osanone vize paNa jANatuM. te ahIM amo lakhatA nathI. jJAnAdika viSayaka pAsatthA, svacchaMda, usUtramArgagAmI, zabalone ahiM graMthavistAra bhaye lakhatA nathI. ahiM kyAMya kyAMya je je bIjI vAcanA hoya te te sArI rIte zAstrano. sAra jemaNe jANelo che.evA gItArthavayoMe saMbaMdha joDavo. kAraNa ke mULa Adarza - pratamAM ghaNo grantha vipranaSTa thayo che. tyAM AgaLa jyAM jyAM saMbaMdha thayA yogya joDavAnI jarUra paDI tyAM tyAM ghaNA mRtadharoe ekaThA maLIne aMgaupAMga sahita bAra aMgarUpa zruta samudramAMthI anya anya aMga, upAMga, zrutaskanda, adhyayana, uddezAMomAMthI yogya saMbaMdho ekaThA karIne je kaMI kaMI saMbaMdha dharAvatA hatA, te ahiM lakhelA che, paraMtu pote kaheluM kAMI ahiM goThavyuM nathI. [50] atizaya moTA evA A pAMca pApo je varjatA nathI. teo he gautama ! jevI rIte sumati nAmanA zrAvake kuzIla Adi sAthe saMlApa Adi pApa karIne bhavamAM bhramaNa karyuM tema te paNa bhramaNa karaze. bhavasthiti kAyasthitivALA saMsAramAM ghora duHkhamAM sabaDato bodhi, ahiMsAdi lakSaNayukta daza prakArano dharma pAmI zakato nathI. RSinA AzramamAM temaja bhillanA gharamAM rahelA popaTo jema saMsarganA guNadoSathI ekane madhura bolatAM AvaDyuM ane bIjAne saMsarga doSathI apazabda bolatAM AvaDyuM he gautama ! jevI rIte bane popaTone saMsarga doSanuM pariNAma AvyuM te ja pramANe AtmahitanI IcchAvALAe A pakSInI hakIkata jANIne sarva upAyathI kuzIlano saMsarga sarvathA tyAga karavo. trIjAadhyayananI muni dIparatnasAgare karela "gurjara chAyA" pUrNa (adhyayana-4 kuzIla saMsarga) [54] he bhagavaMta! te sumatie kuzIla saMsarga kevI rIte karyo hato ke jeNe AvA prakAranA ati bhayaMkara dukha pariNAmavALA bhavasthiti ane kAyasthitivALA pAra vagaranA bhavasamudramAM dukhathI saMtapta thaelo bicAro te bhramaNa karaze. ane sarvajJabhagavaMte upadezele ahiMsA lakSaNavALA kSamA Adi daza prakAranA dharmane ane samyakatvane nahiM pAme, he gautama! te vAta A prakAre che - A bhAratavarSamAM magadha nAmano deza che. temAM kuzasthala nAmanuM nagara hatuM, temAM puNya-pApa samajanAra, jIvaajIvAdika padArthonuM yathArtha svarUpa jemaNe sArI rIte jANeluM che, evA moTI RddhivALA sumati ane nAgila nAmanA be sagA bhAIo zrAvaka dharmanuM pAlana karatA hatA. koIka samaye aMtarAya karmanA udayathI teono vaibhava vilaya pAmyo. paNa satva ane parAkrama to pahelAnA ja rahelAM hatA. acalita sattva prarAkramavALA, atyanta paralokanA bhIru, kuDa-kapaTa ane juThathI viramelA. bhagavaMte upadezelA cAre prakAranA dAnAdi dharmanuM sevana karatA hatA. zrAvaka dharmanuM pAlana karatA, koInI khaTapaTa nindA na karatA, namratA sevatA, saraLa svabhAvavALA, guNarUpa ratnonA nivAsa sthAna sarakhA, kSamAnA riyA, sajjananI maitrI sevanArA, ghaNA divaso sudhI jenA guNa ratnonA varNana karI zakAya tevA guNonA bhaMDAra sarakhA te zrAvako hatA. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-4 285 jyAre teone azubha karmano udaya thayo ane temanI saMpatti have aSTAhinakA mahAmahotsava Adi ISTadevatAnA IcchA pramANe pUjA-satkAra, sAdharmikonuM sanmAna, baMdhu-varganA vyavahAra Adi karavA mATe asamartha thaI. [655-660] have koIka samaye ghare paroNAo Ave che. teno satkAra karI zakAto nathI. snehI vargonA manoratho pUrI zakAtA nathI, potAnA mitra-svajana kuTuMbIo, bAMdhavo strIo, putro, bhatrIjAo saMbaMdha ghaTADIne dUra haTI gayA tyAre vivAda pAmelA te zrAvakoe he gautama ! ciMtavyuM ke - "puruSa pAse jo vaibhava hoya che to te loko tenI AjJAno svIkAra karanAra thAya che. jaLa rahita meghane vijaLI paNa dUrathI tyAga kare che." ema vicArIne teo paraspara kahevA lAgyA. temAM prathama sumatie nAgilabhAIne kahyuM ke- mAna-dhanarahita bhAgyahIna puruSe evA dezamAM cAlyA javuM ke jyAM potAnA saMbaMdhio ke AvAso na dekhAya tathA bIjAe paNa kahyuM ke - jenI pAse dhana hoya, tenI pAse loko Ave che, jenI pAse artha hoya tene ghaNAbaMdhuo hoya che. [661] A pramANe teo paraspara eka matavALA thayA ane tevA thaIne he gautama ! teoe deza-tyAga karavAno nirNaya karyo ke- ApaNe koI ajANyA dezAntaramAM cAlyA jaIe. tyAM gayA chatAM paNa lAMbA kALathI ciMtavelA manoratho pUrNa na thAya to ane daiva anukULa thAya to pravrajyA aMgIkAra karIe. tyAra pachI kuzasthala nagarano tyAga karIne videza gamana karavAnuM nakkI karyuM. [662] have dezAntara tarapha prayANa karatA evA te bannee mArgamAM pAMca sAdhuo ane chaThTho eka zramaNopAsaka-temane joyA. tyAre nAgile sumatine kahyuM he are susmRti ! bhadramukha ! jo jo A sAdhuono sArtha kevo cho to ApaNe A sAdhunA samudAya sAthe jaIe. teNe kahyuM ke bhale tema thAo. tyAra pachI tenA sArthamAM sAthe cAlyA. jeTalAmAM mAtra eka mUMkAme javA mATe prayANa karatA hatA tyAre nAgile sumatine kahyuM ke he bhadramukha ! harivaMzanA tilakabhUta marakata ratnanI sarakhI zyAma kAMtivALA sArI rIte nAma grahaNa karavA yogya bAvIsamAM tIrthaMkara zrI AriSThanemi bhagavaMtanA caraNa kamaLamAM sukhethI beThelo hato, tyAre A pramANe sAMbhaLIne avadhAraNa karyuM hatuM ke AvA prakAranA aNagAra rUpane dhAraNa karanArA hoya te kuzIla gaNAya che. ane je kuzIla hoya teone dRSTithI paNa jovA kalpatA nathI. mATe A sAdhuo tevA che, tethI teonA sAthe gamana saMsarga thoDo paNa karavo kalpato nathI, mATe temane cAlyA javA do, ApaNe koI nAnA sAthe sAthe jaIzuM. kAraNake tIrthaMkaranA vacananuM ullaMghana na karavuM joIe. devo ane asurovALA A gatane paNa tIrthaMkaranI vANI ullaMghana karavA lAyaka nathI. bIjI vAta eke - jyAM sudhI temanI sAthe cAlIe tyAM sudhI tenA darzananI vAtato javA do paNa AlApa-saMlApa vagere paNa niyamA karavA paDe; to zuM ApaNe tIrthaMkaranI vANIne ullaMghIne gamana karavuM ? e pramANe vicAraNA karIne sumatino hAtha pakaDIne nAgila sAdhunA sArthamAMthI nIkaLI gayo. [663-669] netrathI nIhALelI, zuddha ane nirjIva bhUmi upara beTho. tyAra pachI sumatie kahyuM ke jJAna ApanAra guruo, mAtA-pitAo, vaDIlabaMdhu temaja blena agara jyAM sAmo pratyuttara ApI zakAto na hoya tyAM he deva ? mAre zuM kahevuM ? teonI Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 mahAnisIha-jA-669 AjJA thAya te pramANa pUrvaka tahariema karIne svIkAravAnI ja hoya. A mArA mATe ISTa che ke aniSTa che teno temAM vicAravAno avakAza hoto nathI. paraMtu Aje to A viSayamAM Aryane Ano uttara Apavo ja paDaze, ane te paNa AkarA kaThora karkasa aniSTa duSTa niSphara zabdothI ja. athavA to moTAbhAI AgaLa A mArI jIbha kevI rIte upaDe ke jenA khoLAmAM huM vastravagarano azucithI kharaDAelA aMgavALo aneka vakhata ramelo che. athavA to te pote AvuM aNaghaTatuM bolatA kema zaramAtA nathI? ke A kuzIlo che. ane AMkhathI te sAdhuone jovA paNa na joIe. jeTalAmAM pote vicArela haju bolato nathI. teTalAmAM Igita AkAra jANavAmAM kuzala moTAbhAI nAgila teno dayagata bhAva jANI gayA ke A sumati nakAmo khoTA kaSAyavALo thAya che. to have mAre tene kayo pratyuttara Apavo ema vicAravA lakhyo. [67097] vagara kAraNe vagara prasaMge krodhAyamAna thaelA bhale hAla emaja rahe, atyAre ene kadAca samajaNa ApavAmAM Ave to paNa te bahu mAnya nahi karaze. to zuM atyAre tene samajAvavo ke hAla kAlakSepa karavo ? kAla pasAra thaze to tene kaSAya zAnta thaze ane pachI mArI kahelI sarva vAtano svIkAra karaze. athavA to atyArano A prasaMga evo che ke tenA saMzayane dura karI zakIza. jyAM sudhI vizeSa samaja ApavAmAM nahi Ave tyAM sudhI A bhadrika bhAIne kaMI samajAze nahi. ema vicArIne nAgila nAnAbhAI sumatine kahevA lAgyo - ke he badhu? tane doSa, Apato nathI, huM A viSayamAM mAroja doSa mAnuM chuM ke - hita buddhithI sagAbhAIne paNa kahevAmAM Ave to te kopAyamAna thAya che. ATha karmanI jALamAM sapaDAelA jIvono ja ahiM doSa che ke cAre gatimAMthI bahAra kADhanAra hitopadeza temane asara karato nathI, sajjaDa rAga, dveSa, kadAgraha ajJAna, mithyAtvanA doSathI khavAI gayelA manavALA AtmAone hitopadezarUpa amatR paNa kAlakuTa visa bhAse che. [77] ema sAMbhaLIne sumatie kahyuM ke- tame ja satyavAdI cho ane A pramANe bolI zako cho. paraMtu sAdhuonA avarNavAda bolavA te bIlakula yogya na gaNAya. te mahAnubhAvonA bIjA vatava tarapha kema najara karatA nathI ? chaThTha aThThama cAra pAMca upavAsa mAsakSamaNa Adi tapa karIne AhAra grahaNa karanArA grISma kALamAM AtApanA letA nathI. temaja virAsana utkaTakAsana vividha prakAranA abhigraho dhAraNa karavA, kaSTavALA tapo karavA ItyAdI dhamanuSThAna AcarIne mAMsa ane lohI jemaNe sukavI nAkhela che, AvA prakAranA guNayukta mahAnubhAva sAdhuone tamArA sarakhA mahAna bhASA samitivALA moTA zrAvaka thaIne A sAdhuo kuzIlavALA evo saMkalpa karavo yukta nathI. tyAra pachI nAgile kahyuM ke - he vatsa? A tenA dhamanuSThAnothI tuM saMtoSa na pAma, jema ke Aje huM avizvAsathI lUMTAyo chuM, vagara IcchAe AvI paDelA parAdhInatAthI bhogavavAnI dukhothI.... akAma nirjarAthI paNa kamano kSaya thAya che to pachI bAlatapathI karmakSaya kema na thAya ? A sarvene bAlatapasvIo jANavA. zuM tane teonuM utsutramArganuM alpa sevApaNuM dekhAtuM nathI ? vaLI he vatsa sumati? mane A sAdhuo upara manathI paNa sukSma praSa nathI ke jethI huM temano doSa grahaNa karyuM. parantu tIrthaMkara Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-4 27 bhagavaMtanI pAsethI e pramANe avadhAraNa kareluM che ke kuzIlane na dekhavA. tyAre sumatie tene kahyuM ke-jevA prakArano tuM nibuddhi che tevA ja prakAranA te tIrthakara haze jethI tane A pramANe kahyuM. tyAra pachI A pramANe bolanAra sumatinA mukha rUpI chidrane potAnA hastathI baMdha karIne nAgile tene kahyuM ke - are he bhadra mukhavALA jagatanA mahAnagura, tIrthakaMra bhagavattanI AzAtanA na kara. mane tAre je kahevuM hoya te bhale kahe huM tane koI pratyuttara nahi ApIza. tyAre sumatie tene kahyuM ke A jagatamAM A sAdhuo paNa jo kuzIla hoyato pachI suzIla sAdhuo kyAMya maLaze ja nahi tyAre nAgile kahyuM ke - he bhadramukha ! sumati ? ahiM jagatamAM alaMghanIya vajanavALA bhagavaMtanuM vacana Adara pUrvaka grahaNa karavuM joIe. Astika AtmAne temanA vacanamAM koI divasa visaMvAda thato nathI, temaja bAla tapasvInI ceSTAmAM Adara na karavo kAraNake jinendra vacana mujaba nakkI teo kuzIla dekhAya che. teonI pravrajyAne viSe gaMdha paNa dekhAtI nathI. kAraNake je jo A sAdhu pAse bIjI muha potikA dekhAya che. tethI karIne A sAdhu adhika parigrahatA doSathI kuzIla che. bhagavaMte hastamAM adhika parigraha dhAraNa karavA mATe sAdhune AjJA ApI nathI. mATe he vatsa! hIna sajvALo paNa manathI evo adhyavasAya na kare ke kAca mArI A muhupattikA phATI tuTIne vinAza pAmaze to bIjI mane kyAthI maLaze ? te hInasattva ema vicArato nathI ke - adhika ane anupayogathI upadhi dhAraNa karavAthI mArA parigraha vratano bhaMga thaze athavA zuM saMyamamAM raMgAelo AtmA saMyamamAM upayogI dharmanA upakaraNarUpa muhapati jevA sAdhanamAM sidAya kharI? nakkI tevo AtmA temAM viSAda na pAme. kharekhara tevo AtmA potAne huM hIna satyavALo chuM, tema jAhera kare che, unmArganA AcaraNanI prazaMsA kare che. ane pravacana malina kare che. A sAmAnya hakIkata tuM dekhI zakato nathI? A sAdhue gaI kAle vastra paheryA vagaranI strInA zarIrane rAga pUrvaka dekhIne tenuM ciMtavana karIne tenI AlocanA pratikramaNa karyA nathI, te tane mAluma nathI? A sAdhunA zarIre phollA thaelA che, te kAraNe vismayapAmelA mukhavALA ene dekhato nathI. hamaNAMja teNe lonca karavA mATe potAnA hAthe vagara ApelI rAkha grahaNa karI, teM paNa pratyakSa tema karatA tene joyo che. gaI kAle saMdhArakane sUryodaya thayA pahelA ema kahyuM ke - uTho ane cAlo ApaNe vihAra karIe. sUryodaya thaI gayo che. ema A sAdhue temane hasatAM hasatAM kahyuM. te teM jAte na sAMbhaLyuM? AmAM je moTo navAdikSita che te upayoga vagara suI gayo ane vijaLI agnikAyathI sparza karAyo tene te joyo hato. teNe kAmaLI grahaNa na karI tathA savAre lIlA ghAsano paheravAnA kapaDAnA cheDAthI saMghaTTo karyo, tathA bahAra ughADAmAM pANIno paribhoga karyo. bIja-vanaspatikAyanI upara paga cAMpIne cAlato hato. avidhithI khArI jamIna upara cAlIne madhura jamIna upara saMkramaNa karyuM. tathA mArgamAM cAlyA pachI sAdhue so DagalA cAlyA pachI iriyAvahiyaM pratikramavA joIe. tevI rIte cAlavuM joIe. tevI rIte ceNa karavI joIe tevI rIte bolavuM joIe. tevI rIte zayana karavuM joIe ke jethI karIne che kAyanA jIvone sUkSma ke bAdara, paryAptA ke aparyAptA, AvatA jatA sarva jIva prANa bhUta ke sattvone saMghaTTa paritApana kilAmaNAke upadrava na thAya. A sAdhuomAM kahelA A sarvemAMthI eka paNa ahIM dekhAtuM nathI. vaLI Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 mahAnisIha-4-678 muhapattinuM paDilehaNa karatA evA sAdhune meM preraNA ApI ke vAya kAyano saMghaTTA thAya tema phaTaphaDATa avAja karatA paDilehaNA karo cho. paDilehaNa karavAnuM kAraNa yAda karAvyuM jenuM AvA prakAranuM upayogavALu jaNAyukta saMyama che. ane te tamo ghaNuM pAlana karo cho to saMdeha vagaranI vAta che ke temAM tame Avo upayoga rAkho cho? A A samaye teM mane nivAya ke mauna rAkho, sAdhuone ApaNe kaMI kahevuM kalpatuM nathI. A hakIkata zuM tuM bhUlI gayo? tethI he bhadramukha? ANe saMyama sthAnakamAMthI eka paNa sthAnaka samyaka prakAre rakSaNa karela nathI, jenAmAM AvA prakArano prasAda hoya te sAdhu kevI rIte kahI zakAya? jenAmAM AvA prakAranuM nirbasapaNuM hoya te sAdhu nathI. he bhadramukha? dekha dekha zvAna sarakho nirdaya cha kAya jIvonuM mardana karanAra A che, to tene viSe mane kevI rIte anurAga thAya ? athavA to zvAna paNa sAro che ke jene atisUkSma paNa niyama vratano bhaMga thato nathI. A niyamano bhaMga karanAra hovAthI konI sAthe tenI sarakhAmaNI karI zakAya? mATe he vatsa! sumati ! AvA prakAranA kRtrima AcaraNathI sAdhu banI zakatA nathI. AvA prakAranA kRtrima-dekhAva mAtra AcAra vaDe yukta hoya teone tIrthakaranA vacanane smaraNa karanAro kayo vaMdana paNa kare ! bIjI vAta e paNa dhyAnamAM rAkhavAnI che ke teonA saMsargathI ApaNane paNa caraNa-karaNamAM zithilatA AvI jAya ke jenAthI vAraMvAra ghora bhavanI paraMparAmAM ApaNane rakhaDavAnuM thAya. tyAre sumatie kahyuM ke jo eo kuzIla hoya agara suzIla hoya to paNa huM to temanI pAse ja pravrajyA svIkArIza vaLI tamo kaho cho teja dharma che paraMtu te karavAne Aje koNa samartha che? mATe mAro hAtha choDI de. mAre temanI sAthe javuM che, teo dUra cAlyA jaze to pharI meLApa thavo muzkela thAya. tyAre nAgile kahyuM ke he bhadramukha! temanI sAthe javAmAM tAruM kalyANa nathI, huM tane hitanuM vacana kahuM chuM. A sthiti hovAthI je bahu guNakAraka hoya tenuM ja sevana kara. huM kaMI tane baLAtkArathI pakaDI rAkhato nathI. have kaMI samaya aneka upAyo karIne nivAraNa karavA chatAM paNa na rokAyo ane maMda bhAgyazALI te sumatie he gautama! pravrajyA aMgikAra karI tyAra pachI koIka samaye vihAra karatA karatA pAMca mahinA pachI mahAbhaMyakara bAra varasano duSkALa Avyo. tyAre te sAdhuo te kALanA doSathI, doSonI AlocanA pratikramaNa karyA vagara mRtyu pAmIne bhUta, yakSa, rAkSasa, pizAca, vagere vANavyaMtara devonA vAhanapaNe utpana thayAM. tyAMthI cAlIne pleccha jAtimAM mAMsAhAra karanAra kura AcaraNa karavAvALA thayA. kura pariNAmavALA hovAthI sAtamI nArakImAM utpanna thayA. tyAMthI nIkaLIne trIjI covIsImAM samyakatva pAmaze. tyAra pachI samyakatva prApta thaelA bhavathI trIjA bhavamAM cAra jaNa siddhi pAmaze, parantu je sarvathA moTA pAMcamAM hatA te eka siddha nahi pAmaze. kAraNake te ekAMta mithyAvRSTi ane abhavyache. he bhagavaMta! je sumati che te bhavya ke abhavya? he gautama te bhavya che. he bhagavaMta! te bhavya che to mRtyu pAmIne kyAM utpanna thaze? he gautama! paramAdhArmika asurone vize. [38] he bhagavAna! bhavyajIvo paramAdhArmika asaromAM utpanna thAya kharA? he gautama ! je koI sajjaDa rAga dveSa moha ane mithyAtvanA udayathI sArI rIte kahevA chatAM paNa uttama hitopadezanI avagaNanA kare che, bAra prakAranA aMgo tathA Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-4 289 zrutajJAnane apramANa kare che tathA zAstranA sabhAvo ane rahasyane jANatA nathI, anAcAranI prazaMsA kare che, tenI prabhAvanA kare che, je pramANe sumatie te sAdhuonI prazaMsA ane prabhAvanA karI ke - teo kuzIla sAdhuo nathI, jo A sAdhuo paNa kuzIla che to ahiM A gatamAM koI suzIla sAdhu nathI. te sAdhuo sAthe jaIne mAre pravajyA aMgIkAra karavAno nizcaya che, tathA jevA prakAranA tame nibudhdhI cho tevA prakAranA te tIrthaMkara paNa haze." e pramANe bolavAthI he gautama teNe moTuM evuM tapa karato hovA chatAM paNa paramAdhAmI asurone viSe te utpana thaze. he bhagavaMta ! paramAdhArmika devo tyAMthI mRtyu pAmIne kyAM utpanna thAya ? he bhagavaMta ! paramadhAmika asaro devatAmAMthI bahAra nIkaLI te sumatino jIva kyAM utpanna thaze ? he gautama ! maMdabhAgI evA teNe anAcAranI prazaMsA tathA abhyadaya karavA sArA sanmArganA nAzane abhinaMdu te karmanA doSathI anaMta saMsAra upArjana karyo. tenA keTalA bhavonI utpatti kahevI ? aneka pudagala parAvartana kALa sudhI cAra gatirUpa saMsAramAMthI jeno nIkaLavAno Aro nathI to paNa saMkSepathI keTalAka bhavo kahuM chuM. te sAMbhaLaH A ja jaMbudvipa nAmanA dvIpane cAre bAju pharato vartuLAkArano lavaNa samudra che. temAM je sthaLe siMdhu mahAnadI praveza kare che te pradezanA dakSiNa dizA bhAgamAM papa yojanA pramANavALI vedikAnA madhyabhAgamAM sADA bAra yojana pramANa hAthInA kuMbhasthalanA AkAra sarakhuM pratisaMtApadAyaka nAmanuM eka sthaLa che. te sthaLa lavaNasamudranA jaLathI sADA sAta yojana pramANa uMcuM che. tyAM atyanta ghora gADha aMdhakAravALI ghaDiyAla saMsthAnanA AkAravALI chetAlIsa guphAo che. te guphAomAM babbe babbenI vacce vacce jalacArI manuSyo vAsa kare che. teo vaRSabhanArI saMghayaNavALA, mahAbala ane parAkramavALa, sADAbAra veMta pramANa kAyAvAlA, saMkhyAtAvarSanA, AyuSyavALA, jemane madha, mAMsa priya che. tevA, svabhAvathI strIomAM lolupI, atizaya kharAba varNavALA, sukumAra, aniSTha, kaThaNa, kharabacaDA dehavALA, caMDAlanA netA sarakhA kahelA bhayaMkara mukhavALA, siMha samAna ghora draSTivALA, yamarAjA sarakhA bhayAnaka, koIne pITha na batAvanAra, vijaLInI jema niSphara prahAra karanAra, abhimAnathI mAMdhAtA thaelA teo aMDagolika manuSyo tarIke oLakhAya che. teonA zarIramAM je aMtaraMga golikAo hoya che. tene grahaNa harIne camarI gAyanA zveta puMchaDAnA vALathI te golikAo gUMthe che. tyAra pachI te bAMdhelI golikAone banne kAna sAthe bAMdhIne mahAkiMmatI uttama jAtivaMta ratna grahaNa karavAnI IcchAvALA samudranI aMdara praveza kare che. samudramAM rahelA jala hAthI, bheMza, godhA, magara, moTA masso taMtu suMsumAra vagere duSTa vyApado tene koI upadrava karatA nathI. te golikAnA prabhAvathI bhaya pAmyA vagara sarva samudrajaLamAM bhramaNa karIne IcchA pramANe uttama prakAranA jAtivaMta ratnono saMgraha karIne akhaMDa zarIravALo bahAra nikaLI Ave che. teone je aMtaraga golikAo hoya che. tenA saMbaMdhathI te bicArA he gautama ! anupama atighora bhayaMkara duHkha pUrvabhavamAM upArjana karelA atiraudra kamane AdhIna banelA teo anubhave che. Jain Euration International Eng Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 mahAnisIha-4-678 he bhagavaMta ! kayA kAraNathI ? he gautama ! teo jIvatA hoya tyAM sudhI tenI golikAo grahaNa karavA koNa samartha thaI zake ? jyAre temanA dehamAMthI golikAo grahaNa kare che tyAre ghaNA prakAranA moTA sAhasa karIne niyaMtraNAo karavI paDe che. bakhtara paherelA, talavAra, bhAlA, cakro, hathiyAra sajelA evA ghaNA zUravIra puruSo buddhinA prayoga pUrvaka temano jIvatA ja pakaDe che. jyAre temane pakaDe che. tyAre je prakAranA zArIrika mAnasika duHkho thAya che te sarve nArakanA duHkhanI sAthe sarakhAvI zakAya che. he bhagavaMta ! te aMtaraMga golikAone koNa grahaNa kare che ? he gautama ! te lavaNa samudramAM ratnadvIpa nAmano aMtardhvapa che, pratisaMtAyadAyaka sthalathI te dvIpa ekatrIzaso yojana dUra che te ratnadvIpa vAsI manuSyo tene grahaNa kare che. he bhagavaMta! kyA prayogathI grahaNa kare che ? kSetranA svabhAvathI siddha thaelA pUrva puruSonI paraMparA pramANe prApta karelA vidhAnathI teone pakaDe che. he bhagavaMta! teonI pUrvanA puruSoe siddha karelo vidhi kevA prakArano hoya che! he gautama! te ratnadvIpamAM 20, 19, 18, 10, 8, 7, dhanuSya pramANavALA ghaMTInA AkAravALA zreSThavajazilAnA saMpuTo hoya che. tene chuTA pADIne te ratnadvIpavAsI manuSyo pUrvanA puruSothI siddha kSetra-svabhAvathI siddha taiyAra karelA yogathI ghaNA masso madhu bhegA bheLavIne atyaMta rasavALA karIne tyAra pachI temAM pakAvelA mAMsanA TukaDAo temaja uttama madha-madirA vagere padArtho nAkhe che. AvA teone khAvA yogya mizraNa taiyAra karIne vizAla lAMbA moTA vRkSonA kANothI banAvelA yAnamAM besIne atisvAdiSTa purANA madirA-mAMsa matsya madha vagerethI paripUrNa ghaNA tuMbaDA grahaNa karIne pratisaMtApadAyaka nAmanA sthala pAse Ave che. jyAre guphAvAsI aMDagolika manuSyone eka tuMbaDuM ApIne temaja abhyarthanA - AjIjIno prayoga karavA pUrvaka pelA kAyAnane atizaya vega pUrvaka calAvIne ratnadvIpa tarapha doDI jAya che. aMDa golika manuSyo te tuMbaDAmAMthI madha mAMsa vagerenuM mizraNa-bhakSaNa kare che ane atizaya-svAdiSTa lAgavAthI pharI meLavavA mATe teonI pAchaLa chUTA chavAyA thaIne doDe che. tyAre he gautama ! jeTalAmAM haju ghaNA najIka na AvI pahoMce teTalAmAM suMdara svAdavALA madha ane gaMdhavALA dravyothI saMskAra karelA purANA madirAnuM eka tuMbaDuM mArgamAM mUkIne pharI paNa atitvarita gatie ratnadvIpa tarapha cAlyA jAya che. vaLI aMDagolika manuSyo te atizaya zvAdiSTa madha ane gaMdhavALA dravyothI saMskArita taiyAra karelA junI madirA mAMsa vagere meLavavA mATe atidakSatAthI tenI pITha pAchaLa doDe che. pharI paNa teone ApavA mATe madhathI bharelA eka tuMbaDAne mUke che. e pramANe he gautama ! madha madirAnA lolupI banelA temane tuMbaDAnA madha-madirA vagerethI lobhAvatA lobhAvatA tyAM sudhI dorI lAvavAmAM Ave che ke jyA AgaLa varNavelA ghaMTI AkAravALA vajanI zIlAnA saMpuTo rahelA che. jeTalAmAM khAdyanA lobhathI teo teTalI bhUmi sudhI Ave che. teTalAmAM je najIkamAM vajazilAnA saMpuTano uparano bhAga je bagAsu khAtA puruSanA AkAra sarakho chUTo prathamathI goThavela hoya che. tyAMja madyamadirAthI bharelA bAkI rahelA ghaNA tuMbaDAo temane dekhatA ja tyAM mUkIne pota potAnA sthAnamAM cAlyA jAya che. pelA madya-madirA khAvAnA lolupI jeTalAmAM ghaMTI pAse pahoMce Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-4 291 ane tenA upara praveza kare te samaye he gautama je pUrve pakAvelA mAMsanA kaTakAo tyAM mUkelA hoya temaja je madha-madirAthI bharelA bhojano tyAM goThavI rAkhelA hoya vaLI madhathI lIMpelA zilAonA paDa hoya te dekhIne teone ghaNoja saMtoSa, AnaMda, moTI tuSTi, mahApramoda thAya che. ( A pramANe madya-madirA pakAvela mAMsa khAtA khAtA sAta ATha paMdara divaso jeTalAmAM pasAra thAya che. teTalAmA ratnadvIpa nivAsI manuSyo ekaThA maLIne keTalAkoe bakhtara, keTalAke bIjA Ayudho dhAraNa karelA hoya, teo pelI vajazilAne vIMTaLAIne sAtaATha paMktimAM gherI vaLe che. vaLI ratnadIpa vAsI bIjA keTalAko te zilA paDane ghaMTalAnA upara ekaThuM thAya tema goThave che. jyAre be paDa ekaThA karavAmAM Ave che tyAre te gautama! eka capaTI vagADIne tenA trIjA bhAganA kALamAM tenI aMdara sapaDAelAomAMthI eka ke be mAMDa mAMDa bahAra chaTakI jAya che, tyAra pachI te ratnadvIpavAsI vRkSa sahita maMdira ane mahelo tyAM banAve che. te ja samaye teonA hADano-zarIrano vinAza kALa utpanna thAya che e pramANe he gautama ! te vajazilAnA ghaMTInA be paDa vacce bhIMsAIne pisAtA pIsAtA jyAM sudhI sarva hADakAo dabAIne barAbara na pIsAya temaja pUrNa na thAya tyAM sudhI te aMDagolika manuSyomAM prANI chUTA paDatA nathI. teonA asthio vajaratna (hIrA)nI jema dukhe karIne daLI zakAya tevA majabuta hoya che. tyAM AgaLa teone vajazilAnA be paDa vacce goThavIne kALA baLado joDIne atiprayatnathI reMTa, ghaMTI kaThaNa retI cunAnI cakarInI jema goLa bhamADAya che. eka varasa sudhI pIsavAno prayatna cAlu hovA chatAM tenA majabuta asthionA kaTakA thatA nathI. te samaye tevA prakAranuM atyanta ghora dArUNa zArIrika ane mAnasika mahAduHkhanI vedanAno Akaro anubhava karatA hovA chatAM prANo paNa cAlyA gayA hovA chatAM temanA asthio bhAMgatA nathI, be vibhAga thatA nathI, daLAtA nathI, ghasAtA nathI, paratu je koI paNa sandhisthAno sAMdhAnA ane bandhananA sthAno che te sarve vikhUTA paDIne jarjarIbhUta thAya che. tyAra pachI bIjI sAmAnya pattharanI ghaMTInI mAphaka bahAra sarI paDatA loTanI jema kaMIka AMgaLI Adika agrAvayavanA asthibaMDa dekhIne te ratnadvIpavAsI loko AnaMdane pAmIne zilAnA paDo uMcA uMcakIne tenI aMDagolikAo grahaNa karIne temAM je zuSka-nirasabhAga hoya te aneka dhanasamUha grahaNa karIne vecI nAkhe che. he gautama ! A vidhAnathI te ratnadvIpa nivAsI manuSyo aMtaraDa golikAo grahaNa kare che. he bhagavaMta ! te bicArA tevA prakAranuM atyanta ghora dAruNa tIkSNa dussaha duHkhasamuhane sahetA AhAra-jaLa vagara eka varSa sudhI kevI rIte prANane dhAraNa karI rAkhatA haze ? he gautama ! pote karelA karmanA anubhavathI. Ano vizeSa adhikAra jANavAnI IcchAvALAe prazna vyAkaraNa sUtranA vRddha vivaraNathI jANI levuM. [67] he bhagavaMta! tyAMthI marIne te sumatino jIva kyAM utpanna thaze ! he gautama! tyAM ja te pratisaMtApa dAyaka nAmanA sthalamAM, e ja kramathI sAta bhava sudhI aMDagolika manuSyapaNe utpanna thaze. tyAra pachI duSTa zvAnanA bhavamAM, tyAra pachI kALA zvAnamAM tyAra pachI vANavyaMtaramAM, tyAra pachI lIMbaDAna vanaspatimAM, tyAra pachI manuSyanI Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 mahAnisIha-jAva 79 strImAM, tyAra pachI chaThThI nArakImAM, pachI kuSTi manuSya. pachI vANa vyaMtara, tyAra pachI mahAkAyavALo yuthAdhipati hAthI, tyAM maithunamAM ati Asakti hovAthI anaMtakAya vanaspatimAM tyAM anaMto kALa janma-maraNanAM duHkha anubhava karIne manuSya thaze. pachI manuSya paNAmAM mahAnimitiyo pachI sAtamIe, pachI svayaMbhUramaNa samudramAM moTo matsya thaze. aneka jIvono matsAhAra karI marIne sAtamIe jaze. tyAra pachI Akhalo, pachI manuSyamAM, pachI vRkSa upara kokilA, pachI jaLo, pachI mahAmatsya, pachI taMdulamasya, pachI sAtamIe pachI gadheDo, pachI kUtarA, pachI kRmijIva, pachI deDako, pachI agnikAyamAM, pachI kuMtha, pachI madhamAkha, pachI cakalo, pachI udhaI, pachI vanaspatimAM temAM anaMtakAla pasAra karIne manuSyamAM strIratna pachI chaThThImAM, pachI UMTa, tyAra pachI veSAmaMkita nAmanA paTTaNamAM upAdhyAyanA gRha najIka lIMbaDAnA patra paNe vanaspatimAM, pachI manuSyamAM ThIMgaNI kunzAstrI, pachI napuMsaka manuSya, pachI duHkhI manuSya, pachI paNa bhIkha mAganAra, pachI paNa pRthvIkAya vagere kAmomAM bhavasthiti ane kAyasthiti darekamAM bhogavanAra, pachI manuSya, pachI ajJAna tapasyA karanAra, pachI vANavyaMtara, pachI purohita, pachI paNa sAtamIe taMdula matsya, pachI sAtamInArakImAM, pachI baLada, pachI manuSyamAM mahAsamyagdaSTi avirati cakravati, pachI prathama nArakImAM, pachI paNa zrImaMtazeTha, pachI zramaNa aNagArapaNAmAM, tyAMthI anuttara devalokamAM, pachI paNa cakavati mahAsaMghayaNavALA thaIne kAmabhogathI vairAgya pAmIne tIrthakara bhagavaMte upadezelA saMpUrNa saMyamanI sAdhanA karIne te nivaNa pAmaze. [68] temaja je bhikSa ke bhikSuNI parapAkhaMDIonI prazaMsA kare agara nicvonI prazaMsA kare temane anukULa hoya tevA vacana bole, nitvavonA maMdiro makAnomAM praveza kare jeo nicvonA grantho, zAstro, pado ke akSarone prarUpe jeo nitvavonA prarUpelA kAyakalezAdika tapa kare, saMyama kare. tenA jJAnano abhyAsa kare vizeSa prakAre jANe, zravaNa kare, pAMDitya kare, tenI tarapheNa karI, vidvAnonI parSadAmAM tenI ke tenA zAstronI prazaMsA-vakhANa kare te paNa sumatinI jema paramAdhArmika asuromAM utpanna thAya. [681] he bhagavaMta! te sumatinA jIve te samaye zramaNapaNuM aMgIkAra karyuM to paNa AvA prakAranA nAraka tiryaMca manuSya asurAdivALI gatimAM judA judA bhavomAM ATalA kALa sudhI saMsAramAM bhramaNa kema karavuM paDyuM? he gautama ! je Agamane bAdhA pahoMce tevA prakAranA liMga veSa vagere grahaNa karavAmAM Ave te kevala daMbha ja che. ane anilAMbA saMsAranA kAraNabhUta te gaNAya che. tenI keTalI lAMbI mayadA, te jaNAvI zakAtI nathI. teja kAraNe (AgamAnusAra) saMyama duSkara manAeluM che. vaLI bIjI e vAta lakSamAM rAkhavAnI che ke zramaNapaNA vize prathama saMyama sthAnamAM kuzIla saMsargano tyAga karavAno che. jo teno tyAga na kare to saMyama ja TakatuM nathI. to suMdara mativALA sAdhue teja AcaravuM tenIja prazaMsA karavI tenI ja prabhAvanA-unnati karavI. tenI ja salAha ApavI. teja AcaravuM ke je bhagavaMte kahelA Agama-zAstramAM hoya. A pramANe sUtranuM atikramaNa karIne jema sumati lAMbA saMsAramAM rakhaDyo, temaja bIjA paNa suMdara, vidura, sudarzana, zekhara, nilabhadra. sabho Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-4 297 meya, khagnadhArI, sTenazramaNa, dudantideva, rakSita muni vagere thaI gayA tenI keTalI saMkhyA kahevI? mATe A viSayano paramArtha jANIne kuzIla saMsarga sarvathA varjavo. [s82) he bhagavaMta! zuM te pAMce sAdhuone kuzIla tarIke nAgila zrAvake gaNAvyA te potAnI svecchAthI ke Agama zAstranI yuktithI? he gautama bicArA zrAvakane tema kahevAnuM kayuM sAntharya hoya? je koI potAnI svacchaMda matithI mahAnubhAva susAdhuonA avarNavAda bole te zrAvaka jyAre harivaMzanA kulatilaka marakata ratna sarakhI zyAma kAMtivALA bAvIrAmAM dharma tIrthakara ariSTa nemi nAmanA hatA. temanI pAse vaMdana nimitte gaelA hatA. te hakIkata AcArAMga sUtramAM anaMtagamaparyavanA jANakAra kevalI bhagavaMto e prarUpelI hatI. tene yathArtha dhAraNarUpe dayamAM avadhAraNa karelI hatI. tyAM chatrIza AcAronI prajJApanA karelI che. te AcAromAMthI je koI sAdhu ke sAdhvI koI paNa AcAranuM ullaMghana kare te gRhasthanI sAthe sarakhAmaNI karavA lAyaka gaNAya. jo AgamathI viruddha vartana kare, Acare ke prarupe to te anaMta saMsArI thAya. tethI he gautama ! jeNe eka mukhavastrikAno adhika parigraha karyo to tenA pAcamA mahAvratano bhaMga thayo. jeNe strInA aMgopAMga dekhyA ciMtavyA pachI teNe AlocyA. nahiM to teNe brahmacaryanI guptinI virAdhanA karI te virAdhanAthI jema eka bhAgamAM baLelA vastrane baLeluM vastra kahevAya tema ahiM cothA mahAvratano bhaMga kahevAya jeNe potAnA hAthe rAkha ucakI lIdhI, vagara ApelI grahaNa karI tenA trIjA mahAvratano bhaMga thayo. jeNe suryodaya thayA pahelA sUryodaya thaI gayo ema kahyuM tenA bIjA mahAvratano bhaMga thayo. je sAdhue sajIva jaLathI AMkho dhoI tathA avidhithI mArganI bhUmimAMthI bIjI bhUmimAM saMkramaNa karyuM, bIjakAyane cAMpyA vastranA cheDAthI vanaspatikAyano saMghaTTo thayo. vijaLIno sparza thavo. ajayaNAthI phaDaphaDATa avAja karatA. muhapatithI vAyukAyanI virAdhanA karI. te sarvenA prathama mahAvratano bhaMga thayo. tenA bhaMgathI pAMce mahAvratano bhaMga thayo. tethI he gautama ! Agama yuktithI A sAdhuone kuzIla jaNAvelA che. kAraNake uttaraguNono bhaMga paNa ISTa nathI to pachI mUlaguNono bhaMga to sarvathA aniSTa ja gaNAya. he bhagavaMta! to zuM A vrattane vicArIne ja mahAvrato grahaNa karavA? he gautama! A vAta yathArtha che he bhagavaMta! kayA kAraNe? he gautama ! suzramaNa ke suzrAvaka A be bhedo ja kahelA che. trIjo bheda kaheto nathI. athavA bhagavaMte zAstromAM je pramANe upadezeluM che, te pramANe suzramaNapaNuM pAlana karavuM. te ja pramANe suzrAvakapaNuM yathArtharIte pAlana karavuM joIe. paraMtu zramaNe potAnA zramaNapaNAmAM aticAra na lAgavA devA. joIe, ke zrAvake zrAvakapaNAnA vratomAM aticAra na lagADavA joIe. niraticAra vato prazaMsA karavA yogya che. tevA niraticAra vratonuM sevana karavuM. je A zramaNadharma sarvaviratisvarUpa hovAthI nirvikAra chUTachATa vagarano suvicAra ane pUrNa vicArayukta che. je pramANe mahAvrato pAlana karavAnA zAstramAM jaNAvelA che. te pramANe yathArtha pAlana karavA joIe. jyAre zrAvako mATe to hajAro prakAranA vidhAno che. te vrata pALe ane temAM aticArona lAge te pramANe zrAvaka aNuvrato grahaNa kare. [683] he bhagavaMta! te nAgila zrAvaka kayAM utpanna thayo ? he gautama ! te Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 mahAnisIha-4-683 siddhagatimAM gayo. he bhagavaMta! kevI rIte? he gautama ! mahAnubhAva nAgile te kuzIla sAdhuo pAsethI chUTo paDIne ghaNA zrAvako ane vRkSothI vyApta ghora bhayaMkara aTavImAM sarva pApa kalimalanA kalaMkathI rahita carama hitakArI seMkaDo bhavomAM paNa atidurlabha tIrthaMkara bhagavaMtanuM vacana che ema jANIne nirjIva pradezamAM jemAM zarIranI sAra-saMbhALa TIpa-TIpa na karavA paDe tevuM niraticAra pAdapopagamana anasana aMgIkAra karyuM. have koI samaye te ja pradezamAM vicaratA ariSTanemitIrthaMkarabhagavAna acalita sattvavALA AbhavyAtmAnI pAse tenA upakAra mATe AvI pahoMcyA. uttamArtha samAdhimaraNa sAdhI ApanAra atizayavALI dezanA kahI. jaLavALA meghanI sarakhI gaMbhIra ane deva dudubhi samAna suMdara svaravALI tIrthaMkaranI vANI zravaNa karato zubha adhyavasAya karato apUrvakaraNathI kSapaka zreNImAM AruDha thayo. aMtaka, kevalI, thayo. A kAraNathI e pramANe kahevAya che ke he gautama ! te siddhi pAmyo. mATe he gautama ! kuzIla saMsargIno tyAga karanArane ATaluM aMtara thAya che. cothAadhyayananI muni dIparatnasAgare karela "gurjarachAyA" pUrNa. A cothAadhyayanamAM ghaNA siddhAMtajJAtA keTalAMka AlApakonI samyagu zraddhA nathI karatA. teo azraddhA karatA hovAthI ame paNa samyagu zraddhA nathI karatA ema AcArya haribhadrasUrijInuM kathana che. AkhuM cothuM adhyayana ekaluM nahi, bIjA adhyayano paNa A cothA adhyayananA keTalAka parimita AlApakonuM azraddhAnuM kare che, evo bhAva samajavo. kAraNake sthAna, samavAya, jIvabhigamu, prajJApanA vagere sUtromAM A kaMI paNa hakIkata kahelI nathI. ke prati saMtApaka sthaLa che. tenI guphAomAM vAsa karanArA manuSyo che. temAM paramAdhArmika asuronuM pharI pharI sAta-ATha vakhata sudhI utpAtuM thAya che, teone dArUNa vajazilAnI ghaMTI paDo vacce pilAvuM paDe che. atizaya pilAtA vedanA anubhavatA hovA chatAM eka varSa sudhI tenA prANono nAza thato nathI. (paNa) vRddhavAda evo che ke A ArSasUtra che, temAM vikRtino praveza thayo nathI. A zrutaskandhamAM ghaNAja artho rahelA che. suMdara atizaya sahita sAtizaya yukta kahelA A gaNadharonA vacano che. Ama hovAthI lagIra paNa ahiM zaMkA na karavI. (adhyayanaHpa- navanItasAra) [684-685] A prakAre kuzIla saMsargIno soMpAyathI tyAga karIne unmArga praveza karelA gacchamAM je veSathI AjIvikA karanArA hoya ane tevA gacchamAM vAsa kare tene nirvighnapaNe kaleza vagara zramaNapaNuM saMyama, tapa temaja suMdara bhAvanI prApti na thAya, eTaluM ja nahiM paNa mokSa tenAthI ghaNo dUra rahelo che. [68-691] he gautama ! evA prANIo che ke jeo unmArgamAM praveza karelA gacchamAM vAsa karIne bhavanI paraMparAmAM bhramaNa kare che. ardhapahora, ekapahora, eka divasa, ekapakSa, ekamAsa, ke ekavarSa sudhI paNa sanmArgamAM praveza karelA gacchamAM gurukula vAsamAM rahenAra sAdhu he gautama ! lIlAlahera karato ke ALasakarato nirutsAhavALI buddhi ke manathI raheto hoya paraMtu mahAnubhAva evA uttama sAdhuonA Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-5 295 pakSane dekhIne maMda utsAhavALA sAdhuo paNa sarva parAkrama karavA utsAhI thAya che. vaLI sAkSI zaMkA bhaya lajjA tenuM vIrya utsasIta thAya che. he gautama jIvanI vIrya-zakti ullesIta thatA janmAntaramAM kahelA potone hRdayanA bhAvathI bALI nAkhe che. mATe nipuNatAthI sanmArgamAM praveza karelA gacchane tapAsIne temAM saMyata munie jIvana paryanta nivAsa karavo. [2] he bhagavaMta! evA kayA gaccho che. jemAM vAsa karI zakAya ? evI rIte gacchanI pRcchA vagere A pramANe kahelI jANavI. he gautama ! jemAM zatru ane mitra pakSa tarapha samAna bhAva vartato hoya. atyanta sunirmala vizuddha aMta:karaNavALA sAdhuo hoya, AzAtanA karavAmAM bhaya rAkhanArA hoya, potAnA ane bIjAnA AtmAno. upakAra karavAmAM udyamavALA hoya, cha jIva nikAyanA jIvo upara atyaMta vAtsalya karanArA hoya, sarva pramAdanA AlaMbanathI vipramukta hoya, atyaMta apramAdI vizeSa prakAre jANelA zAstronA sadUbhAvavALA, raudra ane ArtadhyAnarahita, sarvathAbaLa vIrya, puruSakAra, parAkramane na gopAvanAra ekAMte sAdhvInA pAtrA kapaDAM vagere vahorelA hoya, teno bhoga na karanArA, ekAMta dharmano aMtarAya karavAmAM bIka rAkhanAra, tattva tarapha ruci karanAra, parAkrama karavAnI racivALo, ekAMte strIkathA, bhojana kathA, cora kathA, rAja kathA, dezakathA, AcArathI paribhraSTa thaelAnI kathA na karanAra, evI rIte vicitra aprameya temaja sarva prakAranI vikathA karavAthI vipramukta, ekAMte yathAzakti 18 hajAra zIlAMgono ArAdhaka, samagra rAtadivasa dareka samaye kaMTALyA vagara zAstramAM kahelA mokSamArganI prarUpaNA karanAra, ghaNA guNothI yukta, mArgamAM rahela, akhalita, akhaMDita zIlaguNane dhAraka hovAthI mahAyazavALA, mahAstavavALA, mahAnubhAva jJAna, darzana ane cAritranA guNayukta evA gaNane dhAraNa karanAra AcArya hoya che. tevA guNavALA AcAryanI nizrAmAM jJAnAhika mokSa mArganI ArAdhanA karanAra gaccha kahevAya. [ 3] he bhagavaMta! zuM temAM rahI A guruvAsa seve kharo? he gautama! hA, koIka sAdhu nakkI temAM rahI gurukuLa vAsa seve, ane koI evA paNa hoya ke jeo tevA gacchamAM na vase ! he bhagavaMta! ema zA kAraNathI kahevAya che ke koIka vAsa kare ane koIka vAsa karatA nathI ? he gautama! eka AtmA AjJAno ArAdhaka che ane eka bIjo AjJAno virAdhaka che. je gurunI AjJAmAM rahelo che te samyagdarzana-jJAnacAritrano ArAdhaka che, je samyagdarzana jJAna-cAritrano ArAdhaka che te he gautama ! atyanta jANakAra atizaya prakArano mokSa mArgamAM udyama karanAra che, je vaLI gurunI AjJAne anusarato nathI, AjJAnI virAdhanA kare che, te anantAnubaMdhI krodha-mAna-mAyA-lobhavALA cAre kaSAyo yukta hoya te sajjaDa rAga-dveSa-moha ane mithyAtvanA pUMjavALA hoya che, jeo gADha rAga-dveSa-moha mithyAtvanA DhagalAvALA hoya che teo upamA na ApI zakAya tevA ghora saMsAra samudramAM Ama tema aTavAyA kare che. anuttara ghora saMsAra samudramAM aTavAyA karanArane pharI pharI janma pharI pharI jarA, pharI pharIne mRtyu vaLI pAchA janma, vRddhAvasthA, mRtyu karIne pAchA ghaNA bhavonuM parAvartana karavuM paDe che. vaLI temAM 84 lAkha yoniomAM vAraMvAra utpanna thavuM paDe che. vaLI vAraMvAra atidusaha ghora gADha kALA aMdhakAravALA, rudhirathI khadabadatA, Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 mahAnisIha-pa-da93 carabI, paru, ulaTI, pitta, kaphanA kAdavavALA, dugaMdhayukta azuci vahetA garbhanI cAre bAju vIMTaLAela ora, phephasA, viSThA, pezAba vagerethI bharapura, aniSTa, udvega karAvanAra, atighora, caMDa, raudra duHkhothI bhayaMkara evA garbhanI paraMparAomAM praveza karavo te kharekhara duHkha che, kaleza che, te roga ane AtaMka che, te zodhaka, saMtApa ane udvega karAvanAra che, jo vaLI dukha-kaleza-rogaAtaMka-zoka-saMtApa ane uga karAvanAra che, te azAMti karAvanAra che, azAMti karAvanAra hovAthI yathAsthiti ISTa manorathonI aprApti karAvanAra che, yathAsthiti ISTa manorathonI prApti na thAya eTale tene pAMce prakAranA aMtarAya karmano udaya thAya che. jyAM pAMca prakAranA karmano udaya thAya che, emAM sarva duHkhanA agrabhUta evuM prathama dAridraya utpanna thAya che. jene dAridra hoya che tyAM apayaza, khoTA ALa caLavA, apakIrti kalaMka, vagere aneka duHkhono Dhagalo ekaTho thAya che. tevA prakAranA duHkhono yoga thAya tyAre sakala lokothI lajjA pamADanAra, niMdanIya, gahaNIya, avarNavAda karAvanAra, dugaMchA karAvanAra, sarvathI parAbhava pamAya tevA jIvitavALo thAya che tyAre samyagdarzana jJAna cAritrAdi guNo tenAthI ghaNA dUra thAya che arthAt tenAthI rahita thAya che. ane manuSya janma phogaTa jAya che athavA dharmathI sarvathA hArI jAya che. jeo samyagdarzana jJAna cAritrAdi guNothI atizaya vipramukata thAya che eTale te Azrava dvArone rokI zakato nathI. te Azrava dvArone baMdha karI zakato nathI te ghaNA moTA pApa karmanA nivAsabUta bane che. je ghaNA moTA pApa karmanA nivAsabUta bane che te karmano baMdhaka bane che. baMdhaka thayo eTale keda khAnAmAM kedI sarakho parAdhIna thAya che, eTale sarva akalyANa amaMgalanI jALamAM phasAya che, tyAMthI chUTavuM atizaya muzkela bane che, kAraNake ghaNA karkaza gADha baddha dhRSTa nikAcita sevI karmanI granthi ekadama toDI zakAtI nathI, te kAraNe ekendriya paNAmAM, beIndriyapaNAmAM, teIndriya caurindriya, paMcendriyapaNAmAM, nArakI, tiryaMca kumanuSyapaNu, vageremAM aneka prakAranA zArIrika, mAnasika duHkho anubhavavAM paDe che. azAtA bhogavavI paDe che. A kAraNe he gautama ! ema kahevAya che ke - evA keTalAka AtmAo hoya che ke jeo tevA gItArthanA gacchamAM rahI gurukuLavAsa seve che ane keTalAka sevatA nathI. [9] he bhagavaMta! zuM mithyAtvanA AcaraNavALA koI gaccha hoya kharA ke? he gautama! je koI ajJAnI, virAdhanA karanArA gaccha hoya te nakkI mithyAtvanA AcaraNa yukta hoya. he bhagavaMta! evI kaI te AjJA che ke jemAM rahela gaccha ArAdhaka thAya che. he gautama ! saMkhyAtIta sthAnAMtarothI gacchanI AjJA kahevAI che. te gacchamAM rahevAthI ArAdhaka thavAya che. [5] he bhagavaMta ! zuM te saMkhyAtIta gaccha mayadAnA sthAnAntaromAM evuM koI sthAnAntara che ke je utsarga ke apavAdathI koI paNa prakAre pramAda doSathI vAraMvAra maryAdA ke AjJAnuM ullaMghana kare to paNa ArAdhaka thAya? he gautama ! nizcayathI te ArAdhaka nathI. he bhagavaMta ! kyA kAraNathI Apa ema kaho cho? he gautama ! tIrthakaro e tIrthane karanArA che, vaLI tIrtha cAra varNavALo te zramaNa saMgha gacchomAM pratiSThita hoyache. gacchomAM paNa samyagdarzana-jJAnacAritra pratiSThita thaelA che. A samyagdarzana Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-5 27. jJAna-cAritra parama pUjyomAM paNa vadhAre zaraNa karavA yogya che. atizaya sevana karavA yogyamAM paNa A traNe vizeSa sevana karavA yogya che. AvA zaraNya, pujya, sevya, darzanAdikane je koI gacchamAM koI paNa sthAnamAM koI prakAre virAdhe te gaccha samyamArgano nAza karanAra, unmArganI dezanA karanAra thAya che. je gacchamAM samyamArgano vinAza thAya che, unmArgano dezaka thAya che te nizcayathI AjJAno virAdhaka thAya che. A kAraNe he gautama ! ema kahevAya, che ke- saMkhyAtIta gacchomAM maryAdAnuM sthAnAntara thAya che. gacchamAM je koI paNa gamete eka agara vadhAre sthAna, maryAdA AjJAnuM ullaMghana kare te ekAMte AjJAno virAdhaka che. | [69] he bhagavaMta ! keTalA kALasudhI gacchanI mayadA prarUpelI che ? keTalA kALasudhI gacchanI mayadAnuM ullaMghana na karavuM? he gautama ! jyAM sudhI mahAyazavALA, mahAsattvavALA (chellA) mahAnubhAva duSpasahaaNagAra thaze tyAM sudhI gacchanI maryAdA sAcavavA mATe AjJA karelI che. eTale ke jyAre pAMcamAM ArAnA cheDA sudhI gacchanI maryAdAnuM ullaMghana na karavuM. [697-98] he bhagavaMta! kayA cilothI mayadAnuM ullaMghana karyuM che ? ghaNI AzAtanAo kahI che ane gaccha unmArgamAM praveza karyo che ema jANavuM? he gautama ! je vAraMvAra gaccha badalAvato hoya, eka gacchamAM sthiratAthI raheto na hoya, potAnI IcchA pramANe vartanAra, gurunI AjJA pramANe na vartanAra, zAstranA rahasyo na jANanAra, vezathI AjIvikA karanAra, pATa-pATalA-pATIyAAdinI mamatA rAkhanAra, aprAsuka bAhya prANavALA sacita jaLano bhoga karanArA, mAMDalInA pAMca doSothI ajANa ane te doSonuM sevana karanArA sarva Avazyaka kriyAonA kALanuM ullaMghana karanAra, Avazyaka pratikramaNa na karanAra, ochuM ke adhika Avazyaka karanAra, gaNanA pramANathI. ochA ke adhika rajoharaNa, pAtra, daMDa, muhapatti vagere upakaraNa dhAraNa karanAra, gurunA upakaraNano paribhogI, uttaraguNono virAdhaka gRhasthonI IcchAnusAra pravRttikaranAra, tenA sanmAnamAM pravartato, pRthvi, pANI, agni, vAyu, vanaspati, bIjakAya, trasakAya, be, traNa, cAra, pAMca IndriyavALA jIvone sakAraNe ke niSkAraNe pramAda doSathI saMghaTTana vageremAM doSane na dekhato AraMbha parigrahamAM pravRtti karI, gurupAse AlocanA na karato, vikathA karavAnA svabhAvavALo, vagarasamaye game tyAM pharato, avidhithI saMgraha karela. parIkSA kyAM vagara pravrajyA Ape. vaDI dIkSA Ape dazaprakAranI vinayasAmAcArI zIkhave nahi. Rddhi-rasa-zAtA gArava karanAra, mati Adi AThamada, cArakaSAya, mamatvabhAva, ahaMkAra, kaMkAsa, kajIyA, jhagaDA, laDAI, tophAna, raudra-ArtadhyAna yukta, nathI sthApana karyA vaDIlane jeNe hAthathI tIraskAratA he-Apa" ema kahevuM, bahu lAMbA divase loca karanAra, vidyA, maMtra, taMtra, yoga, aMjana Adi zikhIne temAMja ekAMta prayatna karanAra, mUlasUtranA yogo ane gaNIpadavInA yogovahana na karanAra, duSkALa AdinA AlaMbana grahaNa karIne akalaya kharIdelA pakAvela vagereno paribhoga karavAnA svabhAvavALA, thoDo roga thayo to tenuM kAraNa AgaLa karIne cikitsA karAvavA taiyAra thAya. tevA kAryane AnaMdathI vadhAve, je kaMIka rogAdi thayA hoya tene AzrIne divase zayana karavAnA svabhAvavALA, kuzIlanI sAthe Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2008 mahAnisIha - 5/-/698 bolavA ane anukaraNa karavAnA svabhAvavALA, agItArthanA mukhamAMthI nIkaLelA aneka doSa pravartAvanA2 vacanane ane anuSThAnane anusaravAnA svabhAvavALA, talavAra, dhanuSa, khaDga,bANa bhAlA, cakra vagere hathiyAra grahaNa karIne cAlavAnA svabhAvavALA sAdhuveza choDIne anyaveSa dhAraNa karIne rakhaDavAnA-svabhAvavALA AvI rIte sADAtraNa pada koTI (adhyavasAya sthAna) sudhI he gautama ! gacchane asaMsthita kahevo. tathA bIjA ghaNA prakAranA liMgavALA cihnavALA gacchane saMkSepathI kahI zakAya che. [698] AvA prakAranA moTA guNavALA gaccha jANavA te A pramANe H- guru to sarva jagatanA jIvo, prANIo, bhUto, sattvone mATe vAtsalya bhAva rAkhanAra mAtA samAna hoya, pachI gaccha mATenA vAtsalyanI vAta kyAM bAkI rahI ? vaLI ziSyo ane samudAyanA ekAMte hita karanA, pramANavALA, pathya Aloka ane paralokanA sukhane ApanAra evA AgamAnusArI hitopadezane ApanAra hoya che. devendra ane narendranI samRddhinI prApti karatAM paNa zreSTha ane uttama, guru mahArAjano upadeza che. guru mahArAja saMsAranA duHkhI AtmAonI bhAva anukaMpAthI janma jarA-maraNAdika duHkhathI A bhavya jIvo atizaya duHkha bhogavI rahelA che. teo kyAre zAzvatanu ziva-sukha pAme ema karuNApUrvaka gurumahArAja upadeza Ape, parantu vyasana ke saMkaTathI parAbhavita banIne nahi. jemake grahano vaLagADa vaLagela hoya, unmatta thayo hoya, koI prakAranA badalAnI AzAthI jema ke Ane hitopadeza ApavAthI mane amuka prakArano lAbha thaze - ema lAlasA utpanna thAya, to he gautama ! guru ziSyonI nizrAe saMsArano pAra pAmatA nathI temaja bIjAe karelA sarva zubhAzubha karmano saMbaMdha koIne hoto nathI. [699-700] to he gautama ! ahiM AvA prakAranA sthiti hovAthI jo dRDha cAritravALA gItArtha moTA guNothI yukta evA guru hoya ane teo vAraMvAra A pramANe vacana kaheke - A sarpanA mukhamAM AMgaLI nAkhIne tenuM mApa kahe athavA tenA cokaThAmAM dAMta keTalA che? te gaNIne kaheto te pramANe ja kare teoja kAryane jANe che. [701-702] AgamanA jANakAra kadApi zveta kAgaDo kaheto paNa AcAryo je kahe te pramANe zraddhA karavI. ema kahevAmAM kaMIka kAraNa haze. je koI prasanna gamanavALo bhAvathI gurue kahela vacana grahaNa kare che te pivAnA auSadhanI jema sukhAkArI thAya che. [903] pUrve karelA puNyanA udayavALA bhavya sattvo jJAnAdika lakSmInA bhAjana bane che. bhaviSyamAM jeonuM kalyANa thavAnuM che teo devatAnI jema guruonI paryupAsanA-sevA upAsanA kare che. [704-706] aneka lAkha pramANa sukhone ApanAra, seMkaDo duHkhothI mukta karAvanAra, AcArya bhagavaMto che, tenA pragaTa dRSTAntarUpe kezI gaNadhara ane pradezI rAjA che. pradezI rAjAe naraka gamananI saMpUrNa taiyArI karI hatI. parantu AcArya prabhAve deva vimAna prApta karyuM. AcArya bhagavaMta dharmamativALA, atizaya suMdara, madhura, kAraNa, kArya, upamA sahita evA prakAranA vacano vaDe ziSyonA hradayane prasanna karatA karatA preraNA Ape che. [907-708] paMcAvana kroDa, paMcAvanalAkha, paMcAvana hajAra, pAMcaso paMcAvana kroDa (555555555) saMkhyA pramANa ahiM AcAryo che, temAMthI moTA gaNavALA guNa . Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-5 299 samUha yukta eka nIvaDe che ke jeo sarva prakAranA uttama bhAMgAvaDe karIne tIrthakaranA sarakhA guru mahArAja hoya che. [70] teo paNa he gautama! devatAnA vacana samAna che. te sUrya samAna bAkInA AcAryonI paNa covIze tIrthakaronI ArAdhanA samAna ArAdhanA karavI joIe. [710 A AcArya pada viSe dvAdazAMganuM kRta bhaNavAnuM hoya che. tathApi have AvAta saMkSepamAM sArarUpe karuM chuM te A pramANe : [711-712] munio, saMgha, tIrtha, gaNa, pravacana, mokSamArga A sarve eka artha kahenArA zabdo che. darzana, jJAna, cAritra, ghora ugratapa A sarve gacchanA payaya nAmo jANavA je gacchamAM guruo rAga dveSa ke azubha AzayathI ziSyane sAraNAdika preraNA ApatA hoya, dhamakAvIne dhrujAvatA hoyato he gautama ! te gaccha nathI. [713-720] mahAnubhAga evA gacchamAM gurukuLavAsa karatA sAdhuone ghaNI nirjarA thAya che. tathA sAraNA vAyaNA coyaNA AdithI doSanI nivRtti thAya che gurunA manane anusaranAra-atizayavinIta, pariSahajitanAra, gheryarAkhanAra, stabdha na thanAra, lubdha na thanAra, gAravo na karanAra, vikathA na karanAra, kSamA rAkhanAra, IndriyonuM damana karanAra, saMtoSarAkhanAra, chae kAyAnuM rakSaNa karanAra, vairAgyanA mArgamAM lIna banelo, dazaprakAranI sAmAcArInuM sevana karanAra, Avazyakone AcaranAra, saMyamamAM udyama karanAra, seMkaDo vakhata kaThora AkarA karkaza aniSTa duSTa niSphara vacanathI tiraskAra karavAmAM Ave, apamAna karavAmAM Ave. agara tevA vatavi karavAmAM Ave to paNa jeo roSAyamAna thatA nathI, jeo apakIti karanAra, apayaza karanAra ke akArya karanAra thatA nathI. kaMTha prANI AvI jAya to paNa pravacananI apabhrAjanA thAya tevuM vartana karatA nathI. niraMtara svAdhyAya ane dhyAnamAM lIna manavALA, ghora tapa ane caraNathI zoSavI nAkhela zarIravALA, jemanAmAMthI krodha-mAna-mAyA cAlyA gayA che ane rAga dveSa jemaNe dUrathI sarvathA tyAga karela che, vinayopacAra karavAmAM kuzaLa, soLa prakAranI vacana zuddhi pUrvaka bolavAmAM kuzaLa, niravadya vacana bolanAra atizaya na bolavAnA svAbhAvavALo, vAraMvAra na bolabola karanAra, gurue sakAraNa ke akAraNe kaThora, AkarA, karkaza, niSphara aniSTa zabdo kahyA hoya tyAre paNa tahatti' karanAra iccha' javAba vALanAra AvA prakAranA guNavALAe gacchamAM ziSyo hoya te gaccha kahevAya. [7ra1-723] bhramaNasthAno-yAtrAdimAM mamatvabhAvano sarvathAtyAga karIne, potAnA zarIra viSe paNa nispRha bhAvavALI, saMyamanA nivaha pUratA mAtra AhArane grahaNa karanArA, te AhAra paNa 42 doSa rahita hoya, zarIranA rUpake IndriyanA rasane poSavA mATe nahi, bhojana karatA karatA paNa anukULa AhAra potAne maLavA badala abhimAna na karanAra hoya, mAtra saMyamayogo vahana karavA mATe, isamitinA pAlanamATe, vaiyAvacca mATe, AhAra karanAra hoya che. kSudhA-vedanA sahana na thAya, iyAM samiti zodhavA mATe, paDilehaNAdika saMyama mATe, AhAra grahaNa karavAno hoya che. 7i24-725] apUrva jJAnagrahaNa karavA mATe, dhAraNA karavAmAM atizaya udyama karanAra ziSyo jemAM hoya, sutra artha temaja ubhayane jeo jANe che, temaja te mATe haMmezA udyama kare che, jJAnAcAranA ATha, darzanAcAranA ATha, cAritrAcAranA ATha, Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 mahAnisIha-pa-725 (tapAcAranA bAra) ane vIcAranA chatrIsa AcAra, temAM bala ane vIrya chUpAvyA vagara aglAnie khUba ekAgra mana-vacana-kAyAnA yogo karIne udyama karanAra thAya. evA prakAranA ziSyo jemAM hoya te gaccha kahevAya. [72] guru mahArAja kaThora AkarI, niSphara vANIthI seMkaDo vakhata Thapako Ape to paNa ziSyo je gacchamAM sAmo pratyuttara na Ape to gaccha kahevAya. [727] tapa prabhAvathI acinya utpanna thaelI labdhi temaja atizayavALI Rddhi meLavelI hoyato paNa je gacchamAM gurunI avahelanA ziSyo na kare te gaccha kahevAya. [728] eka vakhata kaDaka pAkhaMDIonI sAthe vAda karIne vijaya prApta karyo hoya, yaza samUha upArjana karyo hoya evA ziSya paNa je gacchamAM gurunI hIlanA-avagaNanA karato nathI te gaccha kahevAya. [729] jemAM ammalita, eka bIjAmAM akSaro na maLI jAya tema ADA-avaLA akSaro jemAM bolatAM na hoya tevA akSaravALA, pado ane akSarothI vizuddha, vinaya ane upadhAna - pUrvaka meLavelA bAra aMganA sUtro ane zrutajJAna jemAM meLavAtA hoya te gaccha. [730] gurunA caraNanI bhakti samUhathI temaja temanI prasannatAthI jemaNe AlAvAo prApta karelA che evA suziSyo ekAgramanathI jemAM adhyayana karatA hoya he gautama! te gaccha kahevAya. [731] glAna, navadIkSita, bALaka AdithI yukta gacchanI dazaprakAranI vidhipUrvaka jemAM gurunI AjJAthI vaiyAvacce thatI hoya te gaccha kahevAya. [732] jemAM daza prakAranI sAmAcArI khaMDIta thatI nathI, jemAM rahelA bhavya sattvonA jIvonA samudAya siddhi pAme che. bodha pAme che te gaccha. [733] 1-IcchAkAra, 2- micchAkAra, 3- tathAkAra, 4- AvazvikI, pa-naidhikI, - A pRcchA, 7- pratipRcchA, 8- chaMdanA, 9. nimaMtraNA, 10- upasaMpadA, A dazA prakAranI sAmAcArI je je samaye karavAnI hoya tyAre kare te gaccha. [734] jemAM nAnA sAdhu moTAno vinaya kare tenAthI nAnA moTAnI khabara paDe. eka divasa paNa je dIkSA-paryAyamAM moTo hoya. tenI avagaNanA na thAya te gaccha. [73] game tevo bhayaMkara duSkALa hoya, prANa parityAga karavo paDe tevo paNa prasaMga prApta thAya to paNa sahasAtkAra he gautama ! sAdhvIe vahorI lAvelI vastu na vApare te gaccha kahevAya. [736] jenA dAMta paDIgayA hoya tevA vRddha-sthaviro paNa sAdhvIo sAthe vAta karatA nathI. temaja strIonAM aMgo ke upAMgonuM nirIkSaNa jemAM karAtuM nathI te gaccha, [737] je gacchamAM rUpa saMnidhi-upabhoga mATe sthApita vastu rAkhavAmAM AvatI nathI, taiyAra karAyelA bhojanAdika sAme lAvIne apAtA AhArAdinA nAma grahaNa karatAM ane pUtikarma doSavALA AhArathI bhaya pAmelA, pAtarAo vAraMvAra dhovA paDaze evA bhayathI, doSa lAgavAnA bhayathI, upayogavaMta sAdhuo jemAM hoya te gaccha. [738] jemAM pAMca aMgo jenA kAma pradipta karanAra che, durya yauvana khIleluM che, moTo ahaMkAra che evA kAmadevathI pIDita muni hoya to paNa sAme tilottamA devAMganA Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayanapa AvIne ubhI rahe to paNa tenI sAme najara karato nathI. te gaccha. [739] ghaNI labdhIvALA evA zIlathI bhraSTa thaelA ziSyane je gacchamAM guru mahArAja vidhithI vacana kahIne zikSA kare te gaccha. 301 [740-741] namra thaIne sthira svabhAvavALo hAsya ane utAvaLI gatine choDIne vikathA na karato, aghaTita kArya na karato, ATha prakAravALI gocarInI gaveSaNA kare eTale vahoravA mATe jAya. jemAM munionAM vividha prakAranA duSkara abhigraho, prAyazcito AcaratA dekhIne devendronA citto camatkAra pAme te gaccha. [742] je gacchamAM moTA nAnA no paraspara vaMdanavidhi sacavAto hoya, pratikramaNa Adi maMDalInA vidhAnane nipuNa paNe jANanArA hoya. askhalita zIlavALA guru hoya, haMmezA jemAM ugra tapa karavAmAM talAlIna sAdhuo hoya te gaccha. [43] jemAM surendropujIta, AThekarmathI rahita, RSabhAdika tIrthaMkara bhagavaMtonI AjJAnuM skhalana karavAmAM nathI Avatu te gaccha. [44] he gautama ! tIrthanI sthApanA karanAra tIrthaMkara bhagavaMta, vaLI temanuM zAsana tene he gautama saMgha jANavo. temaja saMghamAM rahelA gaccha, gacchamAM rahela jJAna-darzana ane cAritra tIrtha che. [745] samyagdarzana vagara jJAna hoI zakatuM nathI. darzana-jJAna to sarvatra hoya che. darzana jJAnamAM cAritranI bhajanA hoya che. arthAt cAritra hoya ke na paNa hoya. [46] darzana ke cAritrarahita jJAnI saMsAramAM bhame che. parantu je cAritra yukta hoya te nakkI sIddhi pAme che. temAM saMdeha nathI. [747] jJAna padArthane prakAzita karI oLakhAvanAra thAya che. tapa AtmAne karmathI zuddha karanAra thAya che. saMyama e mana-vacana-kAyAnI zuddha pravRtti karAvanAra thAya che. traNamAMthI ekanI paNa nyunatA hoya to mokSa thato nathI. [748] e jJAnAdi tripuTInAM potAnAM aMgasvarUpa hoyato kSamA Adi dazaprakAranA yati dharma che. temAMnA eka eka pado jemAM AtharAtA hoya te gaccha. [749] jemAM pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati temaja vividha prakAranA trasa jIvone maraNa prasaMge paNa jeo manathI pIDA karatA nathI. te gaccha. [750] jemAM sacita jaLanuM eka bindu mAtra paNa unALAmaM cAhe tevuM gaLuM zoSAtuM hoya, tIvra, tRSA lAgI hoya, maraNa thavAno vakhata Ave to paNa muni kAcA pANInA bindune paNa Icchato nathI. [751] je gacchamAM zUlaroga, jhADA, UlaTI, ke bIjA koI prakAranA vicitra maraNAMta roga utrana thayA hoya to paNa agni saLagAvavA mATe koIne preraNA ApatA nathI te gaccha. [52] je gacchamAM jJAna dhAraNa karanAra evA AcAryodiko AryAone tera hAtha dUrathI tyAga kare che. zruta devatAnI jema dareka strIno manathI paNa tyAga kare te gaccha. [753-754] ratikriDA, hAsyakriDA, kaMdarpa, nAthavAda-jyAM karavAmAM nathI Avato. doDavAnu, khADA ullaMghana karavA, mammAcaccAvALA apazabdo jemAM ucArAtA nathI, jemAM kAraNa utpanna thAya to paNa vastrano AMtaro rAkhIne strInA hAthano sparza paNa Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 mahAnisIha - 5/-/754 dRSTiviSa sarpa ke pradipta agni ane jheranI jema varjavAmAM Avato hoya te gaccha. [755] liMga ati veza dhAraNa karanAra athavA arihaMto pote paNa strInA hAthano sparza kareto he gautama ! te nizciyathI mUlaguNathI bahAra jANavo. [756] uttama kuLamAM janma thayo hoya ane guNasaMpanna, labdhiyukta hoya paNa jene mUla guNomAM skhalanA thatI hoya tevAne paNa jemAMthI kADhI mUkavAmAM Ave te gaccha. [57] jemAM hiraNya-suvarNa, dhana-dhAnya-kAMsA vagere dhAtuo gAdalA godaDA, zayano, AsanaAdi gRhasthone vAparavAyogya padArthono upabhoga thato nathI te gaccha. [58] jemAM koI kA2Ne samarpaNa karela hoya evuM pArakuM hiraNya-suvarNa AveluM hoyato kSaNavAra ke AMkhanA animeSa samaya jeTalA vakhata mATe paNa jemAM sparza ka2vAmAM Avato nathI te gaccha. [759] capaLa cittavALI AoinA durdhara brahmacarya vratapAlana karavA mATe sAta hajAra parihAra sthAnako jyAM che te gaccha. [760] jemAM uttara-pratyuttarothI AryA sAdhunI sAthe atikrodha pAmIne pralApa karatI hoyato he gautama ! tevA gacchanuM zuM kAma ? [761] he gautama ! jyAM ghaNA prakAranA vikalponA kallolo ane caMcaLa manavALI AyaonA vacananA anusAre vartavAmAM Ave te gaccha kema kahevAya ? [762-763] jyAM eka aMgavALo mAtra ekalo sAdhu sAdhvIonI sAthe bahAra ekaso hAtha uparAMta AgaLa cAle, he gautama ! te gacchamAM kaI maryAdA ? he gautama ! jyAM dharmopadeza sivAya sAdhvIonI sAthe AlApa-saMlApa-vAraMvAra vAtilApa vagere vyavahAra vartato hoya tevA gacchane kevo gaNavo? [764-766] he bhagavaMta ! sAdhuone aniyata vihAra ke niyata vihAra hotA nathI. to pachI kAraNe nityavAsa-sthiravAsa je seve tenI zI hakIkata samajavI ? he gautama ! mamatvabhAva rahita thaI niraMhakAra paNe jJAna-darzanacAritramAM udyama karanAra hoya, samagra AraMbhathI sarvathA mukta banelo ane potAnA deha upara paNa mamatvabhAva vagarano hoya, munipaNAnA AcArone Acarato eka kSetramAM paNa gItArtha so varasa sudhI vAsa kareto te ArAdhaka gaNelo che. [767] jemAM bhojana samaye sAdhuonI mAMDalIomAM pAtra sthApana karatI hoya te strI rAjya che, paraMtu te gaccha nathI. [768] je gacchamAM rAtre so hAtha uparAMta sAdhvIne javuM hoyato cArathI ochI nahi. utkRSTathI daza ema sAdhvIo na kareto te gaccha nathI. [769-770] apavAdathI ane kAraNa hoyato cArathI ochI sAdhvIo eka gAu paNa jemAM cAlatA hoya te gaccha kevA prakArano ? he gautama je gacchamAM AThathI ochA sAdhuo mArgamAM sAdhvInI sAthe apavAde paNa cAle te gacchamAM kaI maryAdA ? [771] jemAM 63 bhedavALA cakSurAgAgninI udIraNA thAya te rIte sAdhu-sAdhvI tarapha dRSTi kare te gaccha viSe kaI maryAdA sacavAya ? [772] jemAM AryAe vahorelA pAtrA daMDa vagere vividha upakaraNono sAdhuo paribhoga kare he gautama ! te gaccha kema kahevAya ? Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 [773] ati durlabha bala-buddhi vRddhi karanAra zarIranI puSTi karanA evuM auSadha sAdhvIe meLaveluM hoya ane sAdhu teno upayoga kare te gacchamAM kaI maryAdA rahe ? [774] zazaka-bhasakanI mhena sukumAlikAnI gati sAMbhaLIne zreyArthI dhArmika puruSe lagA25Na (mohanIya karmano) vizvAsa na karavo. adhyayanapa [775] dRDha cAritravALA guNa samuha evA AcArya ane gacchanA vaDerA sivAya je koI sAdhu-sAdhvIne AjJA pharamAve te gaccha nathI. [776] megha garjanA, doDatA azvanA udaramAM utpanna thaelA vAyu jene kuhuka bolavAmAM Ave che, vijaLIo, jema jANI zakAtA nathI, tenA sarakhI guDha hRdayavALI AyaonA caMcaLa ane guDha manane jANI zakAtuM nathI. teone akRtya karatA, gaccha nAyaka taraphathI nivAraNa karavAmAM na Ave to te strIrAjya che paNa gaccha nathI. [777] tapo labdhiyukta IndrathI anusarAtI pratyakSA zrutadevI sarakhI sAdhvI je gacchamAM kAryo karatI hoya te strIyA rAjya che paNa gaccha nathI. [778] he gautama ! pAMca mahAvrata, traNa guptio, pAMca samitio, daza prakArano sAdhudharma te sarvemAMthI koI paNa prakAre ekanI paNa skhalanA thAya to te gaccha nathI. [779-780] ekaja divasanA dikSita dramaka sAdhunI sanmukha ciradIkSita AyaciMdanabAlA sAdhvI ubhI thaIne tenuM sanmAna vinaya karyo ane Asana para na beThA te sarva AryAno vinaya che. so varSanA paryAyavALA dIkSita sAdhvI hoya ane sAdhu Ajano eka divasano dIkSita hoyato paNa bhakti pUrNa hRdaya pUrvaka vaMdanarUpa vinayathI sAdhu-sAdhvIne pUjya che. [781-784] je sAdhuo sAdhvInA pratilAbhelA padArthomAM vRddhi karanArA che ane pote pratilAbhelAmAM jeo asaMtuSTa che. bhikSAcaryAthI bhagna thaelA evA teo aNikA putra AcAryano dAkhalo AgaLa kare che. duSkALanA samayamAM ziSya-samudAyane sukALa pradezamAM mokalI ApelA hatA pote vRddhapaNAnA kAraNe bhikSAcaryA ka2vA samartha na hatA te vAta te pApIo jANatA nathI. ane AryAno lAbha zodhe che. te pApIo temAMthI je guNa grahaNa karavA yogya che, te grahaNa karatA nathI. jemake duSkALanA samayamAM ziSyone vihAra-pravAsa karAvyo. ziSyo paranI mamatAno tyAga karyo, tyAM sthiravAsa karyo. te vicAravAne badale eka kSetramAM sthiravAsa rahevAnI vAta AgaLa kare che. A lokamAM aneka paDavAnA AlaMbano bharelA che, pramAdI ajayaNAvALA jIvo lokamAM jevuM jevuM AlaMbana dekhe che, tevuM tevuM kare che. [85] jyA AgaLa munione moTA kaSAyothI tiraskAravAmAM - herAna karavAmAM Ave to paNa jema sArI rIte beThelo laMgaDo puruSa hoyate uThavA icchato nathI. tema tenA kaSAyo ubhA thatA nathI, te gaccha kahevAya. [786] dharmanA aMtarAyathI bhaya pAmelA saMsAranA garbhavAsathI DarelA muni anya munione kaSAyonI udIhaNA na kare te, gaccha. [787] dAna, zIla, tapa bhAvanA rUpa cAra prakAranA dharmanA aMtarAyathI ane bhavathI bhaya pAmelA evA bahu gItArtho je gacchamAM hoya tevA gacchamAM vAsa karavo. [788] jemAM cAre gatinA jIvo karmanA vipAko bhogavatA dekhIne ane jANIne Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 mahAnisIha-5-788 muni aparAdha karanAra upara paNa kopAyamAna na thAya te gaccha. [789-790] he gautama ! je gacchamAM pAMca vadhasthAno (ghaMTI-sAMbeluM-culopANIyAruM-sAvaraNI] paikI eka paNa hoya te gacchane trividhe vosirAvIne bIjA gacchamAM cAlyA javuM vadhasthAna ane AraMbhathI pravRtta evA ujvala veSavALA gacchamAM vAsa na karavo, cAritra guNothI ujjavala evA gacchamAM vAsa karavo. [71] durjaya ATha karmarUpI mallane jItanAra pratimalla ane tIrthaMkara sarakhA AcAryanI AjJAnuM jeo ullaMghana kare che teo kApuruSa che, paNa satparuSa nathI. 7i92-793 bhraSTAcAra karanAra, bhraSTAcAranI upekSA karanAra ane unmArgamAM rahela AcAryae traNe paNa mArgano nAza karanAra che. jo AcArya khoTA mArgamAM rahelA hoya, unmArganI prarUpaNA karatA hoyato nakkI bhavya jIvono samUha te khoTA mArgane anusaranAra thAya che, mATe unmArge AcAryano paDachAyo paNa na levo. [794-795] A saMsAramAM duHkha bhogavatA eka prANIne pratibodha karIne. tene mArga viSe sthApana kare che, teNe devo ane asurovALA jagatamAM amArI paDatanI uddaghoSaNA karAvI che ema samajavuM. bhUta, vartamAna ane bhaviSyakALamAM evA keTalAka mahApuruSo hatA, che ane thaze ke jemanA caraNayugala jagatanA jIvone vaMdana karavA yogya che, temaja parahita karavA mATe ekAnta prayatna karavAmAM jemano kAla pasAra thAya che te gautama ! anAdikALathI bhUtakALamAM thayA che. bhaviSyakALamAM thaze ke jemanA nAma karaNa karavAthI paNa nakkI prAyazcita lAge. [797-799]. A prakAranI gacchanI vyavasthA duSpasaha sUri sudhI cAlavAnI paNa temAM vacalA kALamAM je koI tenuM khaMDana karaze to he gautama! te gaNIne nizcayathI anaMta saMsArI jANavo. samagra jagatanA jIvonA maMgala ane eka kalyANa svarUpa uttama nirUpadrava siddhipada viccheda karanArane je prAyazcita lAge te prAyazcita gacchavyavasthA khaMDana karanArane lAge. mATe zatru ane mitra pakSamAM samAna manavALA, parahita karavAmAM tatpara kalyANanI IcchAvALAe ane pote AcAryanI AjJAnuM ullaMghana na karavuM. | [800-803] traNa gAravamAM Asakta thaelA evA aneka AcAryo gacchanI vyavasthAnuM ullaMghana karIne haju Aje paNa bodhi-sAco mArga pAmI zakatA nathI. bIjA paNa anaMta vakhata cAre gati svarUpa bhavamAM ane saMsAramAM paribhramaNa karaze paNa bodhinI prApti nahi karaze. ane lAMbA kALa sudhI atizaya duHkha pUrNa saMsAramAM raheze. he gautama! caudarAja pramANa lokaneviSe vALanI aNInA khUNA jeTalo paNa evo pradeza nathI ke jyAM A jIve anaMtA maraNo prApta na karyA hoya. corAzI lAkha jIvane utpanna thavAnA sthAno che, temAM tevI eka paNa yoni nathI ke he gautama! jemAM anaMtI vakhata sarva jIvo utpanna na thayA hoya. 8i04-806 tapAvelI lAlavarNavALA agni sarakhI soyo najIka najIka zarIramAM khosavAmAM Ave ane je prakAranuM vedanAnuM duHkha thAya tenA karatAM garbhamAM ATha gaNuM duHkha thAya. garbhamAMthI jyAre janma thAya ane bahAra nIkaLe tyAre yoniyaMtramAM pilAvAthI je dukha thAya tenAthI) kroDa ke kroDAkoDa gaNuM paNa duHkha thAya janma thato hoya ane maraNa pAmato hoya te samayanuM je duHkha te samaye to tenA duHkhAnubhavamAM potAnI Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-5 305 jAti paNa bhUlI jAya che. [807-810] he gautama! judA judA prakAranI yoniomAM paribhramaNa karatA jo te duHkhavipAkonuM smaraNa karavAmAM Aveto jIvI zakAya nahi. are janma, jarA, maraNa, dubhAgya, vyAdhionI vAta-bAju para rAkhIe. parantu kayo mahAmativALo garbhavAsathI lajjA na pAme ane pratibodhita na thAya. ghaNA rudhira parathI gaMdakIvALA, azuci durgaMdhavALA, malathI pUrNa, jovo paNa na game evA durabhigaMdhavALA garbhamAM kayo dhRti pAmI zake? to jemAM ekAMta duHkha vikharAI javAnuM che. ekAnta sukha prApta thavAnuM che tevI AjJAno bhaMga na karavo. AjJAbhaMga karanArane sukha kyAMthI hoya? [811] he bhagavaMta! utsargathI ATha sAdhuonA abhAvamAM athavA apavAdathI cAra sAdhuonI sAthe (sAdhvIonuM) gamanAgamana niSedhyuM che. temaja utsargathI daza saMyatiothI ochI ane apavAdathI cAra saMyattionA abhAvamAM ekaso hAthathI uparAMta javA mATe bhagavaMto e niSedha karelo che. AjJA ullaMghana karanAra sAdhu hoya ke sAdhvI hoya tene anaMtasaMsArI kahelo che. to pachI pAMcamA ArAnA cheDA samaye ekalA sahAya vagaranA duppasaha aNagAra haze tathA viSNuzrI sAdhvI paNa sahAya vagaranI ekalI haze to teo kevI rIte ArAdhaka haze? he gautama! duSama kALanA cheDA samaye te cAre kSAyaka samyakatva jJAna-darzana cAritra yukta haze. temAM je mahAyazavALA mahAnubhAvI duSpasaha aNagAra haze teono anyanta vizUddha darzana jJAnacAritrAdi guNothI yukta, jeNe sArI rIte sadgatino mArga dekhelo che tevI AzAtanA bhIra, atyanta paramazraddhA, saMvega, vairAgya ane samyagu mArgamAM rahelA, vAdaLArahita nirmaLa AkAzamAM zaradapUrNimAnA vimalacaMdrakiraNa sarakhA ujjavala uttamayazavALo, vaMdana lAyakamAM paNa vizeSa vaMdana nIca pUjyomAM paNa paramapUjya thaze. tathA te sAdhvI paNa samyakatvajJAnacAritra vize patAkAsamAna, mahAyazavALA, mahAsattvAvALA, mahAnubhAga AvA prakAranA guNayukta hovAthI sArI rIte jemanA nAmanuM smaraNa karI zakAya tevA viSNuzrI sAdhvI thaze. vaLI jinadatta ane phAlgazrIe nAmanuM zrAvaka-zrAvikAnuM daMpatti yugala thaze ke ghaNA divasa sudhI varNavI zakAyuM tevA guNavALuM. te yugala thaze. teo sarvenuM soLa varSanuM moTuM AyuSya haze. ATha varSano cAritra payaya pAlana karIne pachI pApanI AlocanA karIne niHzalya thaIne namaskAra smaNamAM parAyaNa banIne eka upavAsabhakta bhojanapratyAkhyAna karavA pUrvaka saudharmakalpamAM upapAta thaze. pachI nIce manuSya lokamAM Agamana thaze. to paNa teo gacchanI vyavasthA toDaze nahi. [812-813] he bhagavaMta! kayA kAraNathI ema kahevAya che to paNa gaccha vyavasthA nahiM ullaMghana karaze ! he gautama ! ahiMnA najIka kALamAM mahAyazavALA mahAsatvavALA mahAnubhAga zaThaMbhava nAmanA mahAtapasvI mahAmativALA bAra aMgarUpa zrutajJAnane dhAraNa karanAra evA aNagAra thaze teo pakSapAta rahitapaNe alpAyuSyavALA bhavya satvone (upakAra thaze evA zubha AzayathI) jJAnanA atizaya vaDe 11 aMgo ane 14 pUrvonA paramasAra ane navanIta sarakhuM ati prakarSaguNayukta siddhinA mArga samAna dazavaikAlika nAmanA zrutaskaMdhanI niyuhaNA karaze. he bhagavaMta! te konA nimitte? he gautama ! manakanA nimitte. ema mAnIne ke A [20] Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 mahAnisIha-5-813 manaka paraMparAe alpakALamAM moTAghora duHkha-samudra sarakhA A cAre gati svarUpa saMsArasAgarathI kevI rIte pAra pAme ? te paNa sarvajJanA upadeza vagara to banI zake ja nahi. A sarvajJano upadeza pAra vagarano ane duHkhe karIne avagAhana karI zakAya tevo che. anaMtagamapayiothI yukta che. alpakALamAM A sarvajJa kahelA sarva zAstromAM ava gAhana karI zakAtuM nathI. tethI he gautama ! atizaya jJAnAvALA zaabhava ema ciMtavaze ke - jJAna- samudrano cheDo nathI, kAla alpa che, vipno aneka che, mATe je sArabhUta hoya te jema khArA jaLamAMthI haMsa mIThuM jaLa grahaNa karAve che, tema grahaNa karI levuM. [814] temaNe A bhavyAtmA manakane tattvanuM parijJAna thAya ema jANIne pUrvamAMthI-moTA zAstromAMthI dazavaikAlika zrutaskaMdhanI nivhaNA karI. te samaye jyAre bArasaMgo ane tenA artho viccheda pAmaze tyAre duSmakALanA cheDAnA kALa sudhI duppasaha aNagAra sudhI dazavaikAlika sUtra ane arthathI bhaNAze. samagra AgamanA sArabhUta dazavaikAlika zrutaskaMgha sUtrathI bhaNaze. he gautama ! A dukhasaha aNagAra paNa te dazavaikAlika sUtramAM rahelA arthane anusAra pravartaze paNa potAnI pratikalpanA karIne game tema svacchaMda AcAramAM nahi pravartaze. te dazavaikAlika zrutaskaMdhamAM te kAle bAra aMgo rUpa zrutaskaMdhanI pratiSThA thaze. he gautama! A kAraNathI ema kahevAya che ke phAve te pramANe game tema gacchanI vyavasthA mayadAnuM ullaMghana na karavuM. [815] he bhagavaMta! atyanta vizuddha pariNAmavALA gaNanAyakanI paNa koI tevA duzIla ziSya svacchaMdatAthI gArava kAraNe ke jAtimada AdinA abhimAnathI jo AjJA na mAne ke ullaMghana kare to te zuM ArAdhaka thAya kharo? he gautama! zatru ane mitra tarapha samabhAvavALA guranA guNomAM vartatA nirantara sutrAnusAre vizuddhAzayathI vicaratA hoya tevA gaNInI AjJAnuM ullaMghana karanAra cAraso navANuM sAdhu jevI rIte anArAdhaka thayA tema anArAdhaka thAya. [81] he bhagavaMta! eka rahita evA te pa00 sAdhuo jeoe tevA guNayukta mahAnubhAva gurumahArAjanI AjJAnuM ullaMghana karIne ArAdhaka na banyA te koNa hatA? he gautama A RSabhadeva paramAtmAnI covIsInI pUrve thayela trevIsa covIzI ane te covIzInA. covIsamAM tIrthakara nivaNa pAmyA pachI keTalAka kALa guNathI utpanna thaela karmarUpI parvatano cUro karanAra, mahAyazavALA, mahAsatvavALA mahAnubhAva savAranA pahoramAM nAma grahaNa karavA lAyaka "vaIra" nAmanA gacchAdhipati thayA sAdhvI vagara temane pAMcazo ziSyonI parivAravALo gaccha hato. sAdhvI sAthe gaNIeto be hajAranI saMkhyA hatI. he gautama ! te sAdhvIo atyanta paraloka bhIrao hatI. anyanta nirmala aMtaHkaraNavALI, kSamA dhAraNa karanArI, vinayavatI, IndriyonuM damana karanArI, mamatva vagaranI, atyanta abhyAsa karanArI, potAnA zarIra karatAM paNa adhika cha kAyanA jIvo upara vAtsalya karanArI, bhagavaMte zAstramAM kahelA evA atizaya ghora vIra tapa ane caraNanuM sevana karIne zoSavela zarIravALI, je pramANe tIrthakara bhagavaMte prarUpela che te ja pramANe vagara dIna manathI, mAyA, mada, ahaMkAra, mamatva, rati, hAsya, krIDA, kaMdarpa, nAthavAdarahita, svAmIbhAva, Adi doSothI mukta thaelI te sAdhvIo AcAryanI Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayanapa pAse zrAmaNyanuM anupAlana karatI hatI. he gautama ! te sAdhuo hatA te tevA manohara na hatA he gautama ! koIka samaye te sAdhuo AcAryane kahevA lAgyA ke he bhagavaMta ! jo Apa AjJA Apo to ame tIrthayAtrA karIne caMdraprabha svAmInA dharmacakrane vaMdana karIne pAchA AvIe. tyAre he gautama ! manamAM dinatA lAvyA sivAya, utAvaLA thayA vagara gaMbhIra madhura vANIthI te AcAryo temane pratyuttara Apyo ke ziSyone IcchAkAreNa' (svakIya icchA) evA suMdara zabdano prayoga karIne 'suvihitone tIrthayAtrA mATe javuM kalpatuM nathI.' to jyAre pAchA pharavAnuM thaze tyAre huM tamone yAtrA ane caMdraprabha svAmIne vaMdana karAvIza. bIjI vAta e che keyAtrA karavAmAM asaMyama karavAnuM mana thAya che. A kAraNe tIrthayAtrAno niSedha karAya che. tyAre ziSyoe pUchyuM ke tIrthayAtrA jatA sAdhuone kevI rIte asaMyama thAya che ? tyAre pharI paNa IcchAkAreNa-ema bIjI vakhata bolAvarAvIne ghaNA lokonI vacce vyAkula banIne AkrozathI uttara Apaze, parantu he gautama ! te samaye AcArye ciMtavyuM ke mAruM vacana ullaMghana karIne paNa nakkI A ziSyo jaze ja. te kAraNathI ja mIThAM mIThAM vacano bole che. have koIka divase manathI atizaya vicAra karIne te AcAryo kahyuM ke tamo lagAra paNa sUtra artha jANo cho kharA ? jo jANatA ho to je prakArano asaMyama tIrtha yAtrAmAM thAya che, te prakArano asaMyama svayaM jANI zakAya che. A viSayamAM vadhAre kahevAthI zo lAbha ? bIjuM tamoe saMsAranuM svarUpa, jIvAdika padArtho tenuM yathAyogya tattva jANeluM che. have koI vakhata ghaNA upAyothI samajAvyA. yAtrA jatAM nivAryA to paNa teo AcAryane choDIne krodha-rUpI yama sAthe tIrtha-yAtrA mATe nIkaLI paDyA. teo jatAM jatAM kyAMka AhAra gaveSaNAno doSa, koIka jagAe lIlI vanaspatikAyano saMghaTTa karatA, bIja kAya cAMpatA hatA. kAMIka kIDI vagere vikalendriya jIvo, trasakAyanA saMghaTTana, paritApana, upadravathI thavAvALA asaMyama doSo lagADatA hatA. beThAM beThAM (paNa) pratikramaNa karatA na hatA. kAMIka moTA pAtra nAnA pAtra upakaraNa vagere banne kAla vidhipUrvaka prekSaNa pramArjana karI zakatA na hatA. paDilehaNa karatA vAyu kAyanA jIvonI virAdhanA thAya tema vastro jhATakatA hatA keTaluM kahevuM ? he gautama ! tenuM varNana keTaluM karavuM? aDhAra hajAra zIlAMgo, sattara prakAranA saMyama, bAhya ane atyaMtara bAra prakAranA tapa, kSamA, Adi ane ahiMsA lakSaNa yukta daza prakAranA zramaNadharmane vagerenA eka eka padane aneka vakhata lAMbA kALa sudhI bhaNIne gokhIne baMne aMgorUpa mahAzrutaskaMdha jemaNe sthira-paricita karelA che. aneka bhAMgAo ane seMkaDo joDANo duHkhe karIne jeo zIkhelA che, niraticAra cAritradharmanuM pAlana kareluM che. A sarva je pramANe kaheluM che te niraticAra paNe pAlana karatA hatA. e sarve saMbhArIne te gacchAdhipatie vicAryu ke mArA, parokSamAM gerahAjarImAM te duSTa zIlavALA ziSyo ajJAnapaNAnAM kAraNe atizaya asaMyama sevaze te sarva asaMyama mane lAgu paDaze, kAraNa ke huM teono gurU chuM. mATe huM teonI pAchaLa jaIne teone preraNA ApuM ke jethI A asaMyamanA viSayamAM huM prAyazcitano adhikArI na banuM. - ema vikalpa karIne te AcArya tenI pAchaLa jeTalAmAM gayA teTalAmAM to teone asaMyamathI ane kharAba rIte 307 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 mahAnisIha-pa-816 avidhithI jatA joyA. tyAre he gautama ! atizaya suMdara madhura zabdonA AlApa pUrvaka gacchAdhipatie kahyuM ke - are uttama kula ane nirmalavaMzanA AbhUSaNA samAna amuka amuka mahAtattvavALA sAdhuo ? tame unmArga pAmI rahelA cho, pAMcamahAvrata aMgIkAra karelA dehavALA mahAbhAgyazAlI sAdhu-sAdhvIone mATe sattAvIzahajAra caMDIlasthAno sarvajJabhagavaMtoe prarUpelA che. zrutanA upayogavALAoe tenI vizuddhi tapAsavI joIe, paNa anyamAM upayogavALA na thavuM joIe. to tame zunyAzunyacitte anupayogathI kema cAlI rahelA cho? tamArI IcchAthI tame temAM upayoga Apo. bIjuM tame A sUtra ane teno artha bhUlI gayA cho ke zuM ? sarva parama tattvonA paramasArabhUta evA prakAranuM A sUtra che. eka sAdhu eka be indriyavALA prANIne pote ja hAthathI ke pagathI ke bIjA pAse athavA saLI vagere adhikaraNathI koI paNa padArthabhUta upakaraNathI saMghaTTo kare, karAve ke saMgho karatAne sAro mAne tenI anumodanA kare. tenAthI bAMdheluM karma jyAre udayamAM Ave tyAre jema yaMtramAM zeraDI pIlAya tema te karmano kSaya thAya, jo gADha pariNAmathI karma bAMdhyuM hoya te pApakarma bAra varasa sudhI bhogave, te pramANe agADhapaNe paritApana-kheda pamADe to eka hajAra varSa sudhI vedanA bhogave tyAre te karma khapAve, gADha paritApana kare to daza hajAra varSa sudhI, e pramANe AgADha kilAmaNA kare to daza lAkha varSe te pApa karma khapAve ane upadrava kare athati mRtyusivAyanA tamAma dukha pahoMcADe. tema karavAthI kroDa varSa duHkha-bhogavIne pApa-karma kSaya karI zakAya. e ja pramANe traNa IndriyavALA jIvane aMge paNa te pramANe samajI levuM. tamo ATaluM samajanArA cho mATe muMjhAva nahi. he gautama ! e pramANe sUtrAnusAre AcArya sAraNA karatA hovA chatAM paNa mahA pApakarmI, cAlavAnI vyAkuLatAmAM ekI zAmaTA sarve utAvaLa karatA teo sarva pApa karma evA ATha karmanA dukhathI mukta karanAra evuM AcAryanuM vacana bahumAnya karatA nathI. tyAre he gautama ! te AcArya samajI gayA ke nakkI A ziSyo unmArge prayANa karI rahelA che, sarva prakAre pApajAtivALA ane mArA duSTa ziSyo che, to have mAre temanI pAchaLa zAmATe khuzAmatanA zabdo bolatA bolatA anusaraNa karavuM ? athavA to jaLavagaranI sukkI nadInA pravAhamAM vahevA jevuM che. A sarve bhale daze dvArothI jatA rahe, huM to have mArA AtmAnA hitanI sAdhanA karIza. bIjA karelA atizaya moTA puNyanA samUhathI mAruM alpa paNa rakSaNa thavAnuM che ? AgamamAM kahelA tapa ane saMyamanA anuSThAna vaDe potAnA parAkramathI ja A bhava samudra tarI zakAze. tIrthakara bhagavaMtono A ja pramANeno Adeza che. [817] ke Atmahita karavuM ane jo zakya hoyato parahita paNa khAsa karavuM. Atmahita ane parahita be karavAno vakhata Aveto prathama Atmahita ja sAdhavuM. [818] bIjuM A ziSyo kadAca tapa ane saMyamanI kriyAo Acaraze to tenAthI teonuM ja zreya thaze ane jo tema nahiM karaze to temane ja anuttara dugati gamana karavuM paDaze. chatAM paNa mane gaccha samarpaNa thaelo che, huM gacchAdhipati chuM mAre temane sAco mArga kahevo ja joIe. vaLI bIjI e vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che ke- tIrthaMkara bhagavaMtoe AcAryanA chatrIza guNo nirupelA che temAMthI huM ekanuM paNa atikramaNa Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana 309 karIza, nahIM. kadAca mArA prANa paNa tema karatA cAlyA jaze to paNa huM ArAdhaka thaIza. AgamamAM kaheluM che ke A loka ke paralokanI viruddha kArya hoya te mATe na AcaravuM, na AcarAvavuM ke AcaratAne mAre sAro na mAnavo, to AvA guNayukta tIrthakaronuM kaheluM paNa teo karatA nathI to huM temano veSa khUMcavI lauM. zAstramAM A pramANe prarUpaNA karelI che ke je koI sAdhu ke sAdhvI vacana mAtrathI paNa khoTuM vartana ayogya Acare to tene jo bhUla sudhAravA mATe sAraNA vAraNA, coyaNA, praticoyaNA, karavI joIe, e pramANe sAraNA vAraNA coyaNA pahicoyaNA karavA chatAM paNa je vaDIlanA vacanane avagaNIne ALasa karato hoya, kahyA pramANe vartAvi na karato hoya, taharI karIne AjJAne svIkArato na hoya, "Icchano prayoga karIne tevA apUkAryamAMthI pAcho haThato na hoyato tevAno veSa grahaNa karIne kADhI mUkavo joIe. e pramANe AgamamAM kahelA. nyAyathI he gautama ! te AcArye jeTalAmAM eka ziSyano veza (grahaNa karI) kheMcI lIdho. teTalAmAM bAkInA ziSyo dareka dizAmAM nAsI gayA. tyAra pachI te gautama ! te AcArya jeTalAmAM dhIme dhIme teonI pAchaLa javA lAgyA, paNa utAvaLA utAvaLA jatA na hatA. he gautama ! utAvaLA cAleto khArI bhUmimAMthI madhurabhUmimAM saMkramaNa karavuM paDe. madhura bhUmimAMthI khArI bhUmimAM cAlavuM paDe. kALI bhUmimAMthI pILI bhUmimAM, pILImAMthI kALIbhUmimAM, jaLamAMthI sthalamAM, sthalamAMthI jalamAM saMkramaNa karIne javuM paDe te kAraNathI vidhithI pagonI pramArjanA karI karIne saMkramaNa karavuM joIe. jo paganI pramArjanA na karavAmAM Ave to bAra varasanuM prAyazcita pAme. A kAraNathI, gautama! te AcArya utAvaLA utAvaLA cAlatA na hatA. have koI samaye sUtramAM kahelI vidhithI sthAnanuM saMkramaNa karatA hatA tyAre te gautama ! te AcArya pAse ghaNA divasanI sudhAthI levAI gaelA zarIravALo, pragaTa dADhAthI bhayaMkara yamarAjA sarakho bhaya pamADato pralayakALanI jema ghora rUpavALo kesarIsiMha AvI pahoMcyo. mahAnubhAga gacchAdhipatie ciMtavyuM ke jo jaldI jaldI utAvaLa karIne cAle to A siMhanA paMjAmAMthI cukI javAya ane bacI zakAya, parantu utAvaLathI cAlavAmAM asaMyama thAya, bhagavaMtanI AjJAnI virAdhanA thAya. zarIrano nAza thAya te sAruM paNa asaMyamamAM pravRtti karavI sArI nathI. ema ciMtavIne vidhithI pAchA pharela ziSyone jeno veSa jhUMTavI lIdho hato te veSa tene ApIne niSpatikamI zarIravALA te gacchAdhipati pAdapopagamana aNasaNa svIkArIne tyAM ubhA rahyA. pelo ziSya paNa teja pramANe rahyo. have te samaye atyaMta vizuddha aMtaH karaNavALA paMcamaMgalanuM smaraNa karatA zubha adhyavasAyapaNAnA yoge te bannene he gautama ! siMhe mArI nAkhyA eTale te banne aMtakata kevalI thayA. AThe prakAranA malakalaMkathI rahita thaelA teo siddha thayA. have pelA 499 sAdhuo te karmanA doSathI je prakAnA duHkhano anubhava karatA hatA ane vaLI anubhavaze temaja anaMtasaMsAra sAgaramAM paribhramaNa karaze te sarvavRtAnta anaMta kAle paNa kahevA koNa samartha che? he gautama ! te pelA 499 ke jeoe guNayukta mahAnubhAga gurunI AjJAnuM ullaMghana karIne ArAdhanA na karI te anaMta saMsArI thayA. [819] he bhagavaMta ! zuM tIrthaMkaranI AjJAnuM ullaMghana na karavuM ke AcAryanI Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 mahAnisIha-paI-I819 AjJAnuM? he gautama ! AcAryo cAra prakAranA kahelA che. te A pramANe nAma AcArya, sthApanA AcArya dravya AcArya ane bhAvAcArya. temAM je bhAvAcArya che te tIrthaMkara samAna jANavA temanI AjJAnuM ullaMghana na karavuM joIe. [820] he bhagavaMta! te bhAvAcArya kyArathI kahevAya? he gautama ! Aje dIkSita thayo hoya chatAM paNa AgamavidhithI pade padane anusarIne vatavi kare te bhAvAcArya kahevAya. jeo vaLI so varSanA dIkSita hovA chatAM paNa vacana mAtrathI paNa Agamane bAdhA kare che teono nAma ane sthApanA AcAryamAM niyoga karavo. ' he bhagavaMta ! AcAryone keTaluM prAyazcita lAge? je prAyazcita eka sAdhune Ave te prAyazcita AcArya ke gacchanA nAyaka, pravatanIne sattara gaNu Ave. jo zIlanuM khaMDana thAya to traNa lAkha gaNuM. kAraNake te atiduSkara che paNa saheluM nathI. mATe AcAryoe ane gacchanA nAyakoe pravatinIe potAnA paccakakhANanuM barAbara rakSaNa karavuM. asmalita zilavALA thavuM. [20] he bhagavaMta! je guru aNadhAryA ociMtA kAraNe koI tevA sthAnamAM bhUla kare, alanA pAme tene ArAdhaka gaNavA ke kema ! he gautama moTA guNomAM vartatA hoya tevA gurU akhkhalita zIlayukta apamAdI ALasa vagaranA sarva prakAranA AlaMbanothI rahita, zatru ane mitra pakSamAM samAna bhAvavALA, sanmArganA pakSapAtI dharmopadeza ApanAra, saddharmayukta hoya tethI teo unmArganA dezaka abhimAna karavAmAM rakta bane nahiM sarvathA sarva prakAre guruono apramatta banavuM joIe paNa pramatta na banavuM. jo koI pramAdI baneto te atyanta kharAba bhAvI ane asuMdara lakSaNavALA samajavA, eTaluM ja nahi paNa na dekhavA lAyaka mahApApI che, ema mAnavuM. jo te samyakatvanA bIjavALA hoya to te potAne duzcaritrane je pramANe banyuM hoya te pramANe potAnA ke bIjAnA ziSya-samudAyane kahe ke - huM kharekhara duraMta paMta lakSaNavALo, na jovA lAyaka, mahApApa karma karanAra chuM. huM sakhya mArgane nAza karanAra thayo chuM. ema potAnI niMdA karIne guru sAkSIe gaha karIne tenI AlocanA karIne je pramANe zAstramAM kaheluM hoya te pramANe prAyazcitanuM sevana karI Ape to te kaMIka ArAdhaka thAya. jo te zalya vagarano, mAyA kapaTa rahita hoya to, tevo AtmA sanmArgathI cUkI nahiM jAya. kadAca sanmArgathI bhraSTa thAya to te ArAdhaka na thAya. [825] he bhagavaMta! kevA guNa yukta guru hoyato tenA viSe gacchano nikSepa karI zakAya ? he gautama ! jeo sArAvratavALA, suMdara zIlavALA, vRDhavratavALA draDhacAritravALA, AnaMdita zarIranA avayavavALA, pUjA karavA yogya, rAga rahita, dveSa rahita, moTA mithyAtvarUpa malanA kalaMko jenA cAlyA gayA che tevAM, jeo upazAMta hoya, jagatanI sthitine sArI rIte jANelI hoya, ati mahAna vairAgyamAM lIna thaelA hoya, jeo strIkathA karavAnA virodhI hoya, jeo bhojana viSayaka kathAnA pratyenIka hoya, jeo cora viSayaka kathA karavAnA zatru hoya, jeo rAja kathA karavAnA virodhi hoya. jeo deza kathA karavAnA virodhi hoya, jeo atyanta anukaMpA karavAnA svabhAvavALA hoya, jeo paralokanA nukazAna karanAra evA pApakAryo karavAthI DaranArA hoya, jeo kuzIlanA virodhI hoya, zAstranA rahasyanA jANakAra hoya, grahaNa karelA zAstramAM Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyaya-5 311 sAravALA, rAtadivasanA dareka samaye kSamA Adi ahiMsA lakSaNavALA daza prakAranA zramaNa dharmamAM rahelA hoya, jeo rAtri-divasa dareka samaye bAra prakAranA tapamAM udyamavALA hoya, niraMtara pAMcasamiti ane traNaguptIomAM upayogavALA hoya, jeo potAnI zakatI anusAra aDhArahajAra zIlAMgone ArAdhatA hoya, jeo potAnI zakti anusAra 17 prakAranA saMyamanI virAdhanA na karatA hoya, jeo utsarga mArganI rucivALA hoya, tattvanI rucivALA hoya, jeo zatru ane mitra banne pakSa pratye samAna bhAvavALA hoya, jeo Ihaloka-paraloka Adi sAta prakAranA bhaya sthAnathI vipramukta hoya, ATha prakAranA mada sthAnano jemaNe sarvathA tyAga karelo hoya, nava prakAranI brahmacaryanI guptinI virAdhanAnA bhayavALA hoya, jeo bahu zrutajJAna dhAraNa. karanArA hoya, Aya kuLamAM janmelA hoya, game tevA prasaMgamAM dInabhAva vagaranA hoya, krodha na karanArA hoya, ALasa vagaranAM apramAdI hoya, saMyatIvarga (nI bIna jarUrI avara javara)nA virodhI hoya, niraMtara satata dharmopadeza ApanArA hoya, satata odhasamAcArInI prarUpaNA karanArA hoya, sAdhupaNAnI maryAdAmAM vartanArA hoya, asamAcArInA bhayavALA hoya, AloyaNA yogya prAyazcita dAna ApavA samartha hoya, jeo vaMdana maMDalInI, pratikramaNa maMDalInI, svAdhyAya maMDalInI vyAkhyAna maMDalInI yogonA uddeza maMDalInI yogonI kriyAmAM AvatA samudeza maMDalInA pravrajyA vidhinI virAdhanAnA jANakAra hoya, jeo vaDI dIkSA- upasthApanAnI yoganI kriyAmAM uddezasamuddeza anujJAnI virAdhanAnA jANanAra hoya. jeo kAla-kSetra-dravya-bhAva te sivAyanA bIjA bhAvanAntaronA jANanAra hoya. jeo kAla kSetra dravya bhAvanA AlaMbana kAraNa-bahAnAthI vipramukta hoya, jeo bALa sAdhu, vRddha sAdhu, bimAra navadikSita sAdhamika sAdhu-sAdhvI samudAya vagerene saMyamamAM pravatavivAmAM kuzala hoya. jeo jJAna-darzana-cAritra-tapa vagere guNonI prarUpaNA karanArA hoya, jeo jJAna-darzana-cAritra-tapa guNone vahetA-pAlatA hoya, dhAraNa karanArA hoya, prabhAvanA karanArA hoya, jeo draDha samyakatvavALA, jeo satata prayatna kare to paNa kheda na pAmanArA hoya, jeo dhIrajavALA hoya, gaMbhIra hoya. atizaya saumya lezyAvALA hoya, jeo sUryanI jema tapanA tejathI koIthI parAbhava na pAme tevA hoya, potAnA zarIrano nAza thAya to paNa chakAyanA jIvono samAraMbha nahiM karanArA, jeo tapa-zIla-dAna-bhAvanArUpa cAraprakAranA dharmanA aMtarAya karavAmAM bhaya rAkhanArA, jeo sarva prakAranI AzAtanAthI DaranArA, jeo RddhigArava, rasagArava, zAtAgArava, raudra ane ArtadhyAnathI vipramukta thaelA, jeo sarva Avazyaka kriyAo karavAmAM udyamI, jeo vizeSa prakAranI labdhivALA che. jeone aNadhAryo akasmAtuM tevo prasaMga AvapaDe koInI preraNA thAya, koIka AmaMtraNa kare to paNa akAyacaraNa na kare je bahu nindrA karanArA na hoya, bahu bhojana karanArA na hoya, sarva Avazyaka svAdhyAya, dhyAna, pratimAM, abhigraha, ghora pariSahaupasargamAM parizramane jItanAra hoya, je uttama pAtrane saMgraha karavAnA svabhAvavALA hoya, apAtrane paraThavavAnI vidhino jANakAra, akhaMDita dehavALA, jeo paramata ane svamatatA zAstronA sArA jANakAra hoya, jeo krodha, mAna, mAyA, lobha, mamattvabuddhi Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 mahAnisIha-5-821 atihAsya, kathA karavI, krIDA, kaMdarpa svAmIbhAvathI sarvathA mukta thaelA, dharmakathA karanAra, saMsAravAsa, viSayAbhilASAvageremAM vairAgya utpanna karanAra bhavyAtmAone, pratibodha karanAra, gacchano bhAra sthApana karavA yogya, teo gaNanA svAmI che. gaNane dhAraNa karanArA, tIrthasvarUpa, tIrtha karanArA, ahaMnta, kevalI, jina, tIrthanI prabhAvanA karanArA, vaMdanIya, pUjanIya, namaMsaNIya (namaskAra karavA yogya) che, darzanIya che. parama pavitra, parama kalyANa svarUpa che, teo parama maMgalarUpa che, teo siddhi (nA kAraNo che. mukti che. mokSa che. ziva che. rakSaNa karanAra che. teo sanmArga batAvanAra che, sugati ApanAra che, rakSaNa karavA lAyaka che, siddha (thanAra) che, mukta che, pAra pAmelA che, deva che, devonA paNa deva che, he gautama ! AvA prakAranA guNavALA hoya, tenA viSe gaNanI sthApanA karavI, gaNa sthApanA karAvavI ane gaNa nikSepa karaNanI anumodanA karavI, anyathA he gautama ! AjJAno bhaMga thAya che. [822] he bhagavaMta! keTalA kALasudhI A AjJA pravedana karelI che ? he gautama jyAM sudhI mahAyazavALA, mahAsattvavALA, mahAguNabhAga, zrIprabha nAmanA aNagAra thaze tyAM sudhI AjJA pravartaze. he bhagavana ! keTalA samaya pachI zrI prabha nAmanA aNagAra thaze? he gautama! duranta prAnta-tuccha lakSaNavALo na dekhavA lAyaka raudra, krodhI, pracaMDa, Akaro, ugrabhArI daMDa karanArA, mayadA vagarano, niSkaNa, nirdaya, kura mahAkura pApa mativALo anArya mithyA vRSTi, evo kalki nAmano rAjA thaze. pApI evo te rAjA bhikSAbhramaNa karavAnI IcchAvALA zrI zramaNa saMghane kadarthanA pamADaze herAna karaze jyAre te kalki rAjA kadathanA karaze tyAre he gautama ! je koI tyAM zIlayukta mahAnubhAva acalita sattvavALA, tapasvI, aNagAro haze. teonuM vaja jemanA hAthamAM che evA, erAvaNa hAthI upara besI gamana karanArA saudharmaindra mahArAjA sAnidhya karaze. evI rIte hai gautama ! devendrothI vaMdita pratyakSa dekhelo pramANavALo. zrI zrImaNasaMgha prANa arpaNa karavA taiyAra thAya che. paNa pAkhaMDa dharma karavA taiyAra thatA nathI. jeTalAmAM he gautama! eka bIjAno sahAro jene nathI ahiMsA lakSaNavALA, kSamAdi daza prakArano je ekaja dharma che, ekalAja devAdhideva arihaMta bhagavaMta, eka jinAlaya, eja mAtra eka vaMdanIya, pUjanIya, satkAra karavAlAyaka, sanmAna karavAlAyaka, mahAyazamahAsattvavALA, mahAnubhAga jene che evA, vRDha-zila-vrata-niyamone dhAraNa karanAra tapodhanasAdhu hatA. te sAdhu caMdra samAna saumya-zItala lezyAvALA, sUryanI jema jhaLahaLatI tapanI teja rAzi sarakhA, pRthvInI jema pariSaha - upasargo sahana karavA samartha, meru parvata mAphaka aDola, ahiMsAdi lakSaNavALA, kSamAdi daza prakAranA dharmane viSe rahelA, te munivara sArA zramaNono samudAyathI parivarelA hatA, vAdaLA vagaranuM svaccha AkAza hoya temAM zarada pUrNimAno nirmala caMdra jema aneka graha nakSatrathI parivarelo hoya tevo grahapati caMdra jema adhika zobhA pAme che tema A zrIprabha nAmanA aNagAra gaNa samudAya vacce adhika zobhA pAmatA hatA. he gautama ! A zrIprabha aNagAre ATalA kALasudhI A AjJAnuM pravedana karyuM. [823-824] he bhagavaMta ! tyAra pachInA kALamAM zuM banyuM? he gautama ! tyAra pachIto paDatA kAla samayamAM je koI AtmA che cha kAya jIvanA samAraMbhano tyAga Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-5 313 karanAra hoya, te dhanya, pUjya, vaMdanIya, namaskaraNIya, suMdara jIvana jIvanAra gaNAya che. he bhagavaMta! sAmAnya pRcchAmAM A pramANe yAvatuM zuM kahevuM? he gautama ! apekSAe koIka AtmA yogya che. ane apekSAe koI (pravrajayA mATe) yogya nathI. he bhagavaMta! kayA kAraNathI ema kahevAya che ? he gautama! sAmAnyathI jeone pratiSedhelA hoya ane sAmAnyathI jeone pratiSedhelA na hoya, A kAraNathI ema kahevAya che ke eka yogya che ane eka yogya nathI. to he bhagavaMta ! evA kayA-keTalA che ke jemane sAmAnyathI pratiSedhelA che ? ane kyA-keTalA evA che ke jeone sAmAnyathI pratiSedhelA nathI. he gautama ! eka evA che ke je viruddha che ane eka viruddha nathI. je viruddha hoya teno pratiSedha karAya che. je viruddha nathI teno pratiSedha karAto nathI. he bhagavaMta! kayA viruddha ane kyA aviruddha che? he gautama! jeo je dezamAM durgachA karavA yogya hoya, je je dezamAM dugaMchita hoya, je dezamAM pratiSedhela hoya tene dezomAM viraddha che. je koI je dezomAM duguMchanIya nathI te te dezamAM patiSidhya nathI tene dezamAM viruddha nathI he gautama ! tyAM che, je dezamAM viruddha gaNAtA hoyato tene pravajyA na ApavI je koI je je dezamA viruddha na gaNAtAM hoyato tyAM tene pravajyA ApI zakAya. he bhagavaMta! kayA dezamAM koNa viruddha ane koNa viruddha na gaNAya ? he gautama ! je koI puruSa agara strIrAgathI athavA dveSathI, pazcAttApathI, krodhathI, lobhathI, zramaNane zrAvakane mAtAne pitAne, bhAIne, bahenane, bhANejane, putrane, pautrane, putrIne, bhatrIjAne, putravadhune, jamAIrAjane patnIne, bhAgIdArane, gotriyane sajAtine, vijAtine svajanavALAne, RddhivagaranAne, svadezIne, paradezIne, Aryana, plecchane, mArI nAkhe ke, marAvI nAkhe, upadrava kareke upadrava karAve, te pravajyA mATe ayogya che. te pApI che, te niMdita che. gahaNIya che. durgachA karavA yogya che. te dIkSA mATe pratiSedhAelo che. te Apatti che. viddha che. apayaza karAvanAra che, apakIrti apAvanAra che, unmArga pAmelo che, te anAcArI che, rAjyamAM paNa je duSTa hoya, evA ja bIjA koI vyasanathI parAbhavita thaelo, hoya, atisaMkiSTi pariNAmavALo hoya, temaja ati sudhAlu hoya, devAdAra hoya, jAti kula zIla ane svabhAva jenA na jANelA hoya, ghaNA vyAdhi vedanAthI vyApelA zarIravALA temaja rasamAM lolupI hoya. ghaNI nidrA karanAra hoya, vaLI kathA karanAra-hAsya krIDA kaMdarpa nAhavAda-svAmI paNAno bhAva hukama karanAra temaja ghaNA kutuhalI svabhAvALo hoya, ghaNA halakA varga ke preSya jAtino hoya, mithyAdraSTi ke zAsana virodhI kuLamAM janmelo hoya, tevA koIne je koI AcArya, gacchanAyaka, gItArtha ke agItArtha, AcAryanA guNa yukta ke gacchanA nAyakanA guNayukta hoya, bhaviSyanA AcArya ke bhaviSyanA gacchanAyaka thavAvALA hoya te ziSya) lobhathI gAravathI basogAunI aMdara pravajyA Ape to te he gautama ! pravacananI maryAdAne ullaMghana karanAra, pravacanano viccheda karanAra, tIrthano viccheda karanAra, saMghano viccheda karanAra thAya che. vaLI te vyasanathI parAbhavita thaela sarakho che paralokanA nukazAnane na dekhanAro, anAcAra pravartaka, akArya karanAra che. te pApI, atipApI, mahApApImAM paNa caDIyAto che. he gautama! kharekhara te abhigRhita, caMDa, raudra kura mithyAvRSTi samajavo. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnisIha - 5/825 [825] he bhagavaMta ! kayA kAraNathI ema kahevAya che ? he gautama ! AcAramAM mokSamArga che paNa anAcAramAM mokSamArga nathI. A kAraNathI ema kahevAya che. he bhagavaMta ! kayA AcAro che ane kayA anAcAro che ? he gautama ! prabhUnI AjJA anusAra vartavuM te AcAra tenA pratipakSabhUta AjJAnusAra na vartavuM te anAcAra kahevAya. temAM jeo AjJAnA pratipakSabhUta hoya te ekAMte sarva prakAre sarvathA varjavA lAyaka che. jeo vaLI AjJAnA pratipakSabhUta nathI teo ekAMte sarva prakAre sarvathA AcaravA yogya che. tathA he gotama ! jo koI evo jaNAyake A zramaNapaNAnI virAdhanA karaze to teno sarvathA tyAga karavo. 314 [826] he bhagavaMta ! tenI parIkSA kevI rIte karavI ? he gautama ! je koI puruSa ke strIo zramaNapaNuM aMgIkAra karavAnI abhilASAvALA (A dIkSAnA kaSTathI) kaMpavA ke tharatharavA lAge, besavA mAMDe, vamana kare, potAnA ke bIjAnA samudAyanI AzAtanA kare, avarNavAda bole, saMbaMdhakare, tevA tarapha cAlavA mAMDe, athavA avalokana kare, tenA tarapha joyA kare, veza kheMcI levA mATe koI hAjara thAya, koI azubha utpAta ke kharAba nimitta apazukana thAya, tevAne gItArtha AcArya, gacchAdhipati ke bIjA koI nAyaka atinipuNatAthI nirUpaNa karIne samajAve ke AvA AvA nimitto jene mATe thAya to tene pravajyA ApI zakAtI nathI. jo kadAca pravajyA Apeto moTo viparIta AcaraNa ka2nA2virodhI bane che. sarvathA nirdharma cAritrane dUSita karanAra thAya. te sarva prakAre ekAMte akArya karavA mATe udyata thaelA gaNAya. tevA prakArano te game tema zrutaa thavA vijJAnanuM abhimAna karanAra thAya. ghaNArUpa badalanAro thAya. [827-830] he bhagavaMta ! te bahurUpo kone kahevAya ? je zithila AcAravALo hoya tevo osana ke kaThaNa AcAra pALanAra udyata vihArI banI tevo nATaka kare. dharma rahita ke cAritramAM dUSaNa lagADanAra hoya tevo. nATaka bhUmimAM vividha veza dhAraNa kare tenA jevo cAraNa ke nATakIyo thAya, kSaNamAM rAma, kSaNamAM lakSmaNa kSaNamAM dazamastakavALo rAvaNa thAya, vaLI vikarALa kAna, AgaLa dAMta nikaLelA hoya, vRddhAvasthA yukta gAtravALo, nisteja phikkA netravALo, ghaNA prapaMca bharelo viduSaka hoya tema veSa badalato, kSaNavAramAM tiryaMca jAtinA vAnara, hanumAna ke kesarIsiMha thAya. AvA bahurUpI, vidUSaka kare tema bahurUpa karanAro thAya. evI rIte he gautama ! kadAcit bhUlacuka ke skhalanAthI koIka asatine dIkSA apAI gaI hoya to pachI tene dura sudhInA mArganI vacce AMtaro rAkhavo. najIka sAthe na cAlavuM. pAse na rAkhavI. tenI sAthe AdarathI vAtacIta na karavI. tenI pAse pAtra mAtraka ke upakaraNo na paDIlaherAvavA, tene grantha zAstronA uddezo na karAvavA. ke anujJA bhaNavAnI na ApavI. tenI sAthe gupta rahasyanI maMtraNA na karavI. he gautama ! kahelA doSathI rahita hoya tene pravajyA ApavI. temaja he gautama ! mleccha dezamAM janmelAne anAryane dIkSA na ApavI. e pramANe vezyA pUtrane dIkSA na ApavI, vaLI gaNIkAne dIkSA na ApavI, temaja netra rahitane, hAtha paga kapAelA hoya, khaMDita hoya tene tathA chedAelA kAna nAsikAvALA hoya, koDha rogavALAne, zarIramAMthI paruM jharatuM hoya, zarIra saDatuM hoya. page laMgaDo hoya, cAlI zakato na hoya, Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-5 315 mUMgo, bahero, atyaMta utkaTa kaSAyavALAne, tathA ghaNA pAkhaMDIonA saMsarga karanArAne, e pramANe sajjaDa rAga dveSa moha mithyAtvanA malathI levAyelA hoya, vaLI putrano tyAga karanAra, purANA-khokhalA gurUo temaja jinAlaya-ghaNA deva-devIonA sthAnakanI Avakane bhogavanArA hoya, kuMbhAra hoya, temaja naTa, nATakIyo, malla, cAraNa, zruta bhaNavAmAM jaDa buddhivALo, paga ane hAtha kAma na ApatA hoya, sthUla zarIravALo hoya tene pravajyA na ApavI. evI rIte nAma vagaranA, baLahIna, jAtihIna, niMdIta kulahIna, buddhahIna, prajJAhIna, gAmano mukhI, temano putrake bIjA tevA prakAranA adhama jAtivALA, jenA kula ane svabhAva jANelA hoya tevAne dIkSA na ApavI ke pravajyA na ApavI. A pado ke A sivAyanA bIjA padomAM alanA thAya. utAvaLa thAya to dezona pUrvakroDa varSonA tapathI te doSanI zuddhi thAya ke na paNa thAya. [831-832] je pramANe zAstramAM karela che te pramANe gacchanI vyavasthA yathArtha pAlana karIne karmarUparajanA mela ane kalezathI mukta thaelA anaMtAAtmAo muktipadane pAmyA che. devo asuro ane jagatanA manuSyothI namana karAelA. A bhUvanamAM jemano apUrva pragaTa yaza gavAyo che kevalI tIrthaMkara bhagavaMte kahyA pramANenA guNamAM rahelA, AtmaparAkrama karanArA, gacchAdhipatio aneka mokSa pAme che ane pAmaze. [833] he bhagavaMta ! je koI nahi jANelA zAstranA sabhAvavALA hoya te vidhithI ke avidhithI koI gacchanA AcAroke maMDalIdharmanA ke mULa ke chatrIza prakAranA bheTavALA jJAna-darzana-cAritra tapa ane vIryanA AcArone manathI ke vacanI ke kAyAthI koIpaNa prakAre koI paNa AcAra-sthAnamAM koI gacchAdhipati ke AcArya ke jeonA aMtaHkaraNamAM vizuddha pariNAma hovA chatAM vAraMvAra cukI jAya. skUlanA pAme ke prarUpaNA kare athavA vartana kare to te ArAdhaka ke anArAdhaka gaNAya ? he gautama ! anArAdhaka gaNAya. he bhagavaMta! kayA kAraNathI ema kahevAya che ? he gautama! je A bAra aMgarUpa zrutajJAna mahApramANa ane aMta vagaranuM che. jenI Adi nathI ke nAza nathI, sadUbhUta. padArthonI siddhi karI ApanAra, anAdithI sArI rIte siddha thaela che. te jeo devendrone paNa vaMdanIya che evA atula bela vIrya, asAdhAraNa sattva, parAkrama, mahApuruSArtha, kAMti teja, lAvaNya, rUpa, saubhAgya, atizaya kaLAonAM samUhathI samRddhithI zobhita. anaMtajJAnI. potAnI meLe pratibodha pAmelA jinavaro tathA anaMtaanAdi siddho vartamAna samaye siddha thatA, bIjA najIkanA kALamAM siddhi pAmanArA evA anaMtA jemanAnAma savAranA pahoramAM grahaNa karavA yogya che, mahAsattvavALA, mahAnubhAga, traNe bhUvanamAM eka tilaka samAna, jagatamAM zreSTha, jagatanA eka baMdhu, jagatanA, guru, sarvajJa sarva jANanArA, sarva dekhanArA, zreSTha uttama dharmatIrtha pravatavanAra, arihaMta bhagavaMto bhUta, bhaviSya Adi anAgata vartamAna nikhila samagra guNo payayo sarva vastuono sabhAva jeNe jANelo che koInI paNa sahAya na lenArA, sarvazreSTha, ekalAM, jemano ekaja mArga che evA tIrthakara bhagavaMto temaNe sUtrathI, arthathI, graMthathI, yathArthapaNe tenI prarUpaNA karelI che, yathAsthiti Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 mahAnisIha-5-833 anusevana kareluM che. kahevA lAyaka, vAcanA ApavA lAyaka, prarUpaNA karavA lAyaka, bolavA lAyaka kathana karavA lAyaka, evA A bAra aMgo ane tenA artha svarUpa gaNipiTaraka che. te bAra aMgo ane tenA artho tIrthaMkara bhagavaMto ke jeo devendrone paNa vaMdanIya che, samagra jagatanA sarva dravyo ane sarva paryAyo sahita gati Agati ItihAsa buddhi jIvAdika tattvo vastunA svabhAvonA saMpUrNajJAtA che. teone paNa alaMghanIya che. atikramaNIya nathI, azAtanA na karavA lAyaka che. vaLI A bAra aMgarUpa zrutajJAna e sarva jagatanA jIvo, prANo, bhUto ane sattvone ekAMte hitakArI, sukhakArI, karmanAza karavAmAM samartha niHzreyasa eTale mokSanA kAraNarUpa che. bhavobhava sAthe anusaraNa karanAra che. saMsArano pAra pamADanAra che, prazasta, mahAarthathI bharapUra che, temAM phaLasvarUpa vagere kahelA hovAthI mahAguNa yukta, mahAprabhAvazAlI che, mahApuruSoe jene anusarela che. parama maharSioe tIrthakara bhagavaMtoe upadezelI che. je dvAdazAMgI duHkhano kSaya karavA mATe jJAnAvaraNIya Adi karmano kSaya karavA mATe, rAga, dveSAdinA baMdhanothI mukta thavA mATe, saMsAra-samudrathI pAra utaravAne mATe samartha che. ema hovAthI te dvAdazAMgIne aMgIkAra karIne vicarIza. e sivAya bIjAnuM mAre prayojana nathI. tethI he gautama! je koIe zAstrano sabhAva na jANelo hoya, ke zAstrano sAra jANelo hoya te, gacchAdhipati ke AcArya jenA pariNAma aMdarathI vizuddha hoya to paNa gacchanA AcAro, maMDalInA dharmo, chatrIza prakAranA jJAnAdikanA AcAro yAvatuM AvazyakAdika karaNIya ke pravacananA sArane vAraMvAra cUke, skUlanA pAme, athavA A bAra aMgarUpa zrutajJAnane viparIta rUpe pracAre, je koI A bAra aMgarUpa zrutajJAnanI aMdara gUMthelA ane aMdara rahelA eka pada ke, akSarane viparIta rUpe pracAra kare-AcAre te unmArga dekhADanAro samajavo. je unmArga dekhADe te anArAdhaka thAya, A kAraNathI ema kahevAya che ke he gautama! te ekAMte anArAdhaka che. [34] he bhagavaMta! evA koI (AtmA) thaze ke je A parama gurunuM alaMghanIya parama zaraNa karavA lAyaka skUTa-pragaTa, ati pragaTa, parama kalyANarUpa, samagra ATha kama ane duHkhano aMta karanAra je pravacana-dvAbhAMgIrUpa zrutajJAna tene atikrame athavA prakaSapaNe atikramaNa kare, laMghana kare, khaMDita kare, virAdhanA kare, AzAtanA kare, manathI, vacanathI ke kAyAthI atikramaNa vagere karI anArAdhaka thAya? he gautama ! anaMto kALa vartatA have daza accheza thaze. tevAmAM aMsakhyAtA abhavyo, asaMkhyAtAmithyAvRSTi, asaMkhyAtAAzAtanAkaranArA, dravya liMgamAM rahIne svacchaMdatAthI potAnI matikalpanA anusAra daMbhathI satkAra karAvaze, satkAratI abhilASA rAkhaze, A dhArmika che ema karIne kalyANa na samajelA jinezvaranuM pravacana svIkAraze, teno svIkAra karIne jihavArasanI lolupatAthI, viSayanI lolupatAthI duHkhe karIne damana karI zakAya tevI IndriyonA doSathI haMmezA yathArtha mArgano nAza kare che ane unmArgano phelAvo kare che. te kAle te sarve AtIrthaMkara paramAtmAnuM alaMghanIya pravacana che, tenI paNa AzAtanA karavA sudhInA pApo kare che. [35] he bhagavaMta ! anaMtA kAle kayA daza accheza thaze ! he gautama ! te kAle A Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-5 317. daza accheza thaze. te A pramANe :- 1- tIrthaMkara bhagavaMtane upasargo, 2- garbhanuM palaTAvuM, 3- strI tIrthaMkara, 4- tIrthaMkaranI dezanAmAM abhavya, dIkSA na lenAra nA samudAyanI parSadA. ekaThI thavI. 5- tIrthaMkaranA samavasaraNamAM caMdra ane sUryanuM potAnA mULa vimAna sahita Agamana, 6- kaSNa vAsudeva draupadIne pAchI lAvavA mATe aparakaMkAmAM gayA tyAre zaMkhadhvaninA zabdathI kutUhalathI eka bIjA vAsudevane paraspara maLavuM thayuM, 7- A bharata kSetramAM harivaMzakulanI utpatti, 8- camarotpAta, 9- eka samayamAM 108 moTI kAyAvALAnI siddhi, 10- asaMyatonI pUjA satkAra karAze. [836] he bhagavaMta ! je koI koI prakAre kadApi pramAda doSathI pravacana-jaina zAsananI AzAtanA kare te zuM AcAryapada pAmI zake kharA? he gautama ! je koI koI prakAre kadAcituM pramAda doSathI vAraMvAra krodha, mAna, mAyA, ke lobhathI, rAgathI, dveSathI, bhayathI, hAsyathI, mohathI ke ajJAta doSathI pravacananA koI paNa bIjA sthAnanI. AzAtanA kare, ullaMghana kare, anAcAra, asamAcArInI prarUpaNA kare, tenI anumodanA kare athavA pravacananI AzAtanA kare te bodhi paNa na pAme, pachI AcArya pada prAptinI vAta ja kyAM rahI? he bhagavaMta! zuM abhavi ke mithyAdraSTi AcArya pada pAme? he gautama! pAme, A viSayamAM aMgAramardaka AdinA udAharaNo che. he bhagavaMta! zuM mithyAvRSTine tevA pada para sthApana karI zakAya? he gautama! sthApana karAya. he bhagavaMta ! A nakkI mithyAdraSTi che. ema kayA cihnothI jANI zakAya ? he gautama ! sarva saMgathI vimukta banavA pUrvaka jeNe sarva sAmAyika ucareluM hoya ane sacitta-prANa sahita evA padArtho ane pANIno paribhoga kare, aNagAra dharmane aMgIkAra karIne vAraMvAra madirA ke teukAyanuM sevana kare, sevarAve ke sevana karanArane sAro mAnI tenI anumodanA kare tathA brahmacaryanI kahelI navaguptione koI sAdhu ke sAthvI temAMthI ekanuM paNa khaMDana kare, virAdhe mana-vacana-kAyAthI khaMDana karAve ke virAdhanA karAve ke bIjo khaMDana ke virAdhanA karato hoya tene sAro mAne, tenI anumodanA kare, te mithyAvRSTi che. ekalo mithyAvRSTi nahiM parantu AbhigrAhika mithyAvRSTi samajavo. [837] he bhagavaMta ! je koI AcArya je gacchanAyaka vAraMvAra koIka prakAre kadAcita tevA prakAranuM kAraNa pAmIne A nircanja pravacanane anyathArUpe-viparIta rUpe prarUpe to tevA kAryathI tene kevuM phaLa maLe? he gautama ! je sAvadhAcArye meLavyuM tevuM azubha phaLa meLave he bhagavaMta ! te sAvadyAcArya koNa hatA ? teNe zuM azubha phaLa meLavyuM. he gautama ! A RSabhAdika tIrthaMkaranI covIsanA pahelA anaMto kALa gayo te pahelA koIka bIjI covIsImAM jevI huM sAta hAtha pramANanI kAyAvALo chuM tevI kAyAvALA, jagatamAM AzcaryabhUta, devendronA samahUthI vaMdAela, zreSThatara, dharmazrI nAmanA chellA dharma tIrthaMkara hatA. temanA tIrthamAM sAta Azcaya thayA hatA. have koIka samaye te tIrthaMkara bhagavaMta parinivaNi pAmyA tyAra pachI kAlakrame asaMtono satkAra karAvavA rUpa Azcarya vahevAno prAraMbha thayo, te samaye tyAM lokonI anuvRttithI temaja mithyAtvathI Avarita thaela, asaMyatonI pUjA karavAmAM anurAgI thaelA ghaNA samUhane jANIne te kALe te samaye nahiM jANelA zAstranA sadbhAvavALA, traNa gAravarUpa madirAmAM Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 mahAnisIha-pI-837 muMjhAelA, nAma mAtranA AcArya ane gacchanAyakoe zrAvako pAsethI dhana meLavIne dravya ekaThuM karI karIne hajAra staMbhovALuM ucuM evuM dareka mamatvabhAvathI potapotAnA nAmanuM cetyAlaya karAvIne teo duraMta paMta lakSaNavALA adhamAdhamI teja caityAlayomAM rahevA sAthe, rakSaNa karavA lAgyA. teomAM balavIya parAkrama puruSArtha hovA chatAM te purUSakAra parAkrama baLa vIryane chupAvIne ugra abhigraho karavA aniyata vihAra karavAno tyAga karIne-choDIne nityavAsano sAzraya karIne, saMyama vageremAM zithila thaIne rahelA hatA. pAchaLathI A loka ane paralokanA nukazAnanI ciMttAno tyAga karIne, lAMbA kALano saMsAra aMgIkAra karIne te ja maTha ane deva kulomAM atyanta parigraha, buddhi, mUccha, mamatvakaraNa, ahaMkAra vagere karIne saMyama mArgamAM pAchA paDelA parAbhavita thayA pachI pote vividha puSponI mALA AdithI (grahasthonI jema) devArzana karavA udyamazIla banavA lAgyA. je vaLI zAstranA sArabhUta zreSTha evuM sarvajJanuM vacana che, tene atizaya - ghaNAMja durathI tyAga karyuM. te A pramANe sarve jIvo, sarve prANo, sarve bhUto, sarve sattvo na haNavA, temane vedanA utpanna na karavI. temane paritApa na pamADavA, tene grahaNa na karavA, athati, pakaDIne pUravA nahIM. temanI virAdhanA na karavI, temanI kilAmaNA na karavI. temane upadrava na karavAM, sUkSma bAdara, trasake sthAvara, paryApta, aparyAptA, ekendriya, je koI beIndriya, teIndriya, je koI caurindriya jIvo hoya, paMcendriya jIvo hoya te sarve trividha-trividha mana-vacana-kAyAthI mAra mAravA nahiM, marAvavA nahIM mAratAne sArA mAnavAM nahIM- tenI anumodanA karavI nahIM, AvI pote svIkArelI mahAvratanI pratijJA paNa bhUlI gayA. vaLI he gautama! maithuna ekAMte ke nizcayathI ke draDhapaNe tema ja jaLa ane agnino samAraMbha sarvathA sarva prakAre muni svayaM varSe. AvA prakArano dharma dhruva, zAzvata, nitya che, ema lokonA kheda-duHkhane jANanAra sarvajJatIrthaMkara bhagavaMtoe prarUpeluM che. [838] he bhagavaMta! je koI sAdhu ke sAdhvI athavA nigraMtha-aNagAra dravyastava kare tenuM zuM kahevAya? he gautama! je koI sAdhu ke sAdhvI athavA nigraMtha aNagAradravyastava kare te asaMyata, ayati, devadravyano bhogika athavA devano pUjArI unmArganI pratiSThA karanAra, zIlane durathI tyAga karanAra,kuzIla, svacchedAcArI evA zabdothI bolAvAya. [839] evI rIte he gautama ! A prakAre anAcAra pravatavanArA ghaNA AcAryo temaja gacchanAyakonI aMdara eka marakataratna sarakhI kAMtivALA kuvalayaprabha nAmanA mahAtapasvI aNagAra hatA. temane atizaya mahAnuM jIvAdika padArtho viSayaka sUtra ane artha saMbaMdhI vistAravALuM jJAna hatuM. A saMsAra-samudramAM te te yoniomAM rakhaDavAnA bhayavALA hatA. te samaye tevA prakAranuM asaMyama pravati raheluM hovA chatAM anAcAra cAlato hovAchatAM, ghaNA sAdhamiko sasaMyama ane anAcAro sevI rahelA hovA chatAM te kuvalayaprabha anagAra tIrthaMkaranI AjJAnuM ullaMghana karatAM na hatA. have koIka samaye jeNe balavIrya puraSakAra ane parAkrama nathI chUpAvyA evA te sArA ziSyonA parivAra sahita sarva prarUpelA. AgamasUtra tenA artha temaja ubhayanA anusAranAra, rAgadveSa, moha, mithyAtva, mamatvabhAva ahaMkAra rahita, sarva padArthomAM dravya-kSetra-kALa. ane bhAvathI nirmamagdha thaelA; vadhAre temanA keTalA guNo varNavavA Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-5 319 gAma, khANa, nagara, kheDa, kabaDa, maMDapa, droNamukha vagere sthAna vizeSomAM aneka bhavyAtmAone saMsArarUpa kedakhAnAmAMthI choDAvanAra evI suMdara dharmakathAno upadeza ApatA ApatA vicAratA hatA. e pramANe temanA divaso vitatA hatA. have koIka samaye vihAra karatA karatA te mahAnubhAva tyAM AvyA ke jyAM pahelA nitya eka sthAne vAsa karanArA rahetA hatA. A mahAtapasvI che. ema dhArIne vaMdana karma Asana ApavuM ItyAdika samucitta vinaya karIne temanuM sanmAna karyuM e pramANe teo sukhapUrvaka tyAM beThA. besIne dharmakathAdikanA vinoda karAvatAM tyAMthI javA mATe prayatna karavA lAgyA. tyAre te mahAnubhAga kuvalayaprabha AcAryane teoe durAMta prAMta aghama lakSaNavALA veSathI AjIvikA karanArA, bhraSTAcAra sevanAra, unmArga pravatavanAra AbhigrAhaka mithyAdraSTioe kahyuM ke - he bhagavaMta ! jo Apa ahiM eka vaSakALanuM cAtumasi rahevAno nirNaya karAto tamArI AjJAthI ahiM ATalA jina cetyAlayo nakkI karAvavA to amArA upara kRpA karIne Apa ahIMja cAtumasa karo. | he gautama ! te samaye te mahAnubhAga kuvalayapratye kahyuM ke- are priya vacana bolanArAo? joke jinAlaya che, chatAM paNa A pAparUpa che. huM kadApi vacana mAtrathI paNa tenuM AcaraNa karIza nahiM. A pramANe zAstranA sArabhuta uttamatattvane yathAsthita aviparIta niHzaMkapaNe kahetA te mithyAdraSTi sAdhuvezadhArI pAkhaMDIonI vacce yathArtha prarUpaNAthI tIrthakara nAma gotra upArjana karyuM. eka bhava bAkI rahe tevo saMsAra samudra zoSavI nAkhyo. tyAM AgaLa jemanuM nAma na bolAya tevo diSTa nAmano saMgha ekaTho karanAra hato. teNe tathA ghaNA pApa mativALA veSadhArIoe paraspara eThA maLIne he gautama ! te mahAtapasvI mahAnubhAvanuM je kuvalayaprabha nAma hatuM tenA badale nAmano vilApa karyo. eTaluM ja nahi paraMtu sAthe maLI tALI ApIne "sAvadyAcArya" evuM bIjuM nAma sthApana karyuM. e nAmathIja have tene bolAvavA lAgyA. teja nAma prasiddha pAmyuM. he gautama! tevA aprazasta zabdathI bolAvavA chatAM evI rIte nAma ucAravA chatAM te lagAra paNa kopa pAmatA na hatA. [840] have koIka samaye durAcArI sArA dharmathI parADamukha thaelA sAdhudharma ane zrAvakadharmathI bannethI bhraSTa thayelo mAtra veSa dhAraNa karanArA, ame pravajyA aMgIkAra karI che- ema pralApa karanArA evA teono keTaloka kAla gayA pachI teo paraspara AgamasaMbaMdhI vicAra karavA lAgyA ke-zrAvakonI gerahAjarImAM saMyata evA sAdhuoja devakula maTha upAzrayano sAra-saMbhALa rAkhe ane jinamaMdiro khaMDita thayA hoya, paDI gayA hoya to teno jIrNoddhAra jIrNoddhAra karAve, samArAve, A kArya karatAM karatA je kaMI AraMbha-samAraMbha thAya temAM sAdhu hoya to paNa tene doSa lAgato nathI. vaLI keTalAka ema kahetA hatA ke saMyama ja mokSa pamADanAra che. bIjA vaLI ema kahetA hatA ke - jina prAsAda jina cetyonI pUjA-satkAra- bali vidhAna vagere karavAthI tIrthathIzAsananI unnatti-prabhAvanA thAya che, ane te ja mokSa gamanano upAya che. A pramANe yathArtha paramArtha na samajelA pApa karmIo je jene ThIka lAge te mukhathI pralApa karatA hatAM. te samaye be pakSomAM vivAda jAgyo. temAM koI tevA AgamanAM jANakAra kuzala puruSa nathI. he jeo A viSayamAM yukta ke ayukta zuM che teno vicAra karI zake, ke pramANapUrvaka Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 mahAnisIha-pa/-840 vivAdane samAvI zake. tathA temAMthI eka ema kahe che ke A viSayanA jANakAra amuka AcArya amuka sthAne rahelA che. bIjo vaLI bIjAnuM nAma sucave, ema vivAda cAlatA cAlatA eke kahyuM ke ahiM bahu pralApa karavAthI zuM ? ApaNane sarvene A viSayamAM sAvadyAcArya je nirNaya Ape te pramANabhUta gaNAya. bIjA sAmA pakSavALAe paNa te vAtano svIkAra karyo ane kahyuM ke jaldI temane bolAvo. he gautama ! temane bolAvyA eTale dUra dezathI teo satata apratibaddha vihAra karatA karatA sAta mahinAmAM AvI pahoMcyA. daramyAna eka Ayane tenAM darzana thayAM. kaSTakArI ugratA ane cAritrathI zoSAya gaelA zarIravALA, jenAM zarIramAM mAtra cAmaDI ane hADakAM bAkI rahelA che, tapanA tejathI atyaMta dapatA evA te sAvadyAcAryane dekhIne atyanta vismaya pAmelI te kSaNe vitarko karavA lAgI ke zuM A mahAnubhAva te arihaMta che ke A mUrtimAna dharma che! vadhAre zuM vicAravuM? devendrone paNa vaMdanIya che. temanA caraNa yugala mane vaMdana karavA yogya che. - ema ciMtavIne bhaktipUrNa dayavALI temane pharatI pradakSiNAo ApIne mastakathI pagano saMghaTTo thaI jAya tema aNadhArI ekadama te sAvadyAcAyane praNAma karatI ane pagano saMghaTTo thato dekhyo. koIka samaye te AcArya teone jevI rIte jagatanA guru tIrthaMkarabhagavaMte upadeza Apyo che. te pramANe gurunA upadezAnusAra krama pramANe yathAsthita sUtra ane arthanI prarUpaNA kare che, te pramANe teo tenI sahaNa kare che. eka divasa he gautama! e pramANekahyuM ke agIAra aMgo; cauda pUrve, bAra aMgarUpa zrutajJAnano sAra hoya, rahasya hoya, navanIta hoyato samagra pApano parivAra ane ATha karmano samajAvanAra mahAnizItha zrata rUMghanuM pAMcamuM adhyayana che. he gautama ! A adhyayanamAM jeTalAmAM vivecana karatA hatA eTalAmAM A gAthA AvI [841] "je gacchamAM tevuM kAraNa utpanna thAya ane vastranA AMtarA sahita hastathI strInA hAthano sparza karavAmAM ane arihaMta paNa pote te karasparza kare to te gaccha mulaguNa rahita samajavo." [842] tyAre potAnI zaMkAvALA temaNe vicAryuM ke jo ahiM huM yathArtha prarUpaNA karIza to te samaye vaMdanA karatI te Ayae potAnA mastakathI mArA caraNAgrano sparza karyo hato, te sarve A caityavAsIoe mane joyo hato. to jevI rIte mAruM sAvadyAcArya nAma paDyuM che, te pramANe bIjuM paNa evuM kaMIka avahelanA karanAra nAma ThokI besADaze, jethI sarva lokamAM huM apUjya thaIza. to have huM sUtra ane artha anyathA prarUpuM. parantu ema karavAmAM mahA AzAtanA thaze to have mAre zuM karavuM? to A gAthAnI prarUpaNA karavI ke na karavI? agara judA rUpe prarUpaNA karavI? athavA arere A yukta nathI. banne prakAre atyanta gahaNIya che. AtmahitamAM rahelAe viruddha prarUpaNA karavI e yogya na gaNAya. kAraNake zAstrano A abhiprAya che ke :- je bhikSa bAra aMgarUpa kRtavacanane vAraMvAra cUkI jAya, khalanA pAme temAM pramAda kare. zaMkAdikanA bhayathI eka paNa padaakSara-bindu-mAtrAne anyathA rUpe viruddha prarUpaNA kare, saMdehavALA sUtra ane arthanI vyAkhyA kare. avidhithI ayogyane vAcanA Ape, te bhikSu anaMta saMsArI thAya. to have ahiM mAre zuM karavuM? je thavAnuM hoya te thAo. gurunA upadeza anusAra yathArtha sUtrArthane Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayananya ra1 jaNAvuM-ema vicArIne he gautama ! samagra avayava vizuddha evI te gAthAnuM yathArtha vyAkhyAna karyuM. A avasare he gautama ! duraMta prAnta adhama lakSaNavALA te veSadhArIoe sAvadhAcAryane prazna karyo ke - jo ema che to tame paNa mulaguNa rahita cho. kAraNake tame te divasa yAda karo ke pelI AryA temane vaMdana karavAnI icchAvALI hatI tyAre vaMdana karatA karatA mastakathI pagano sparza karyo. te samaye A lokanA apayazathI bhayapAmelA ati abhimAna pAmelA te sAvadhAcAryanAma ThokI besADyuM tema atyAre paNa kaMIka tevuM nAma pADazeto sarva lokamAM huM apUjya thaIza. to have ahiM mAre zuM samAdhAna ApavuM ? ema vicAratA sAvadhAcAryane tIrthaMkaranuM vacana yAda AvyuM ke - je koI AcArya ke gacchanAyaka athavA gacchAdhipati zruta dhAraNa karanAra hoya teNe je kaMI paNa sarvajJa anaMtajJAnI bhagavaMtoe pApa ane apavAda sthAnakone pratiSedhelA hoya te sarva zrutAnusAre jANIne sarva prakAre na Acare temaja AcaranArane sAro na mAne tenI anumodanA na kare, krodhathI, mAnathI, mAyAthI, lobhathI, bhayathI, hAsyathI, gAravathI, darpathI, pramAdathI vAraMvAra cukI javAthI ke skhalanA thavAthI divase ke rAtre ekalo hoya ke parSadAmAM rahelo hoya, sutelo agara jAgato hoya. trividha trividhe mana-vacanake kAyAthI A sUtrake arthanA eka paNa padanA je koI virAdhaka thAya. te bhikSu vAraMvAra niMdanIya, gahaNIya, khIMsA karavA yogya, dugaMcchA ka2vA yogya, sarvalokathI parAbhava pAmanAro, aneka vyAdhi vedanAthI vyApta zarIravALo, utkRSTa sthitivALA anaMta saMsAra sAgaramAM paribhramaNa karanArA thAya che, temAM paribhramaNa karatA eka kSaNa paNa kyAyaM kadAcit paNa zAMti meLavI zakato nathI. to pramAdAdhIna thaelA pApI adhamAdhama hIna sattvavALA kAyara puruSa sarakhA mane ahiMja A moTI Apatti ubhI thaI che ke jethI huM ahiM yukatI vALuM koI samAdhAna ApavA samartha thaI zakato nathI. tathA paralokamAM paNa anaMtabhava paraMparAmAM bhramaNA karato anaMtIvAranA ghora bhayaMkara duHkha bhogavanAro thaIza. kharekhara huM maMdabhAgyavALo thayo chuM. A pramANe vicAratA evA sAvadhAcAryane durAcArI pApakarma karanArA duSTa zrotAoe barAbara jANI lIdhA, ke A khoTo atizaya abhimAna karanAro che. tatpara pachI kSobha pAmelA manavALA ati abhimAnI thaelA tene jANIne te duSTa zrotAoe kahyuM ke jyAM sudhI A saMzayane chedazo nahiM tyAM sudhI vyAkhyAna uThADazo nahiM, mATe AnuM samAdhAna durAgrahane dura karavA samartha prauDhayukti sahita Apo. tyAre teNe vicAryuM ke have tenuM samAdhAna meLavyA sivAya teo ahiMthI nahiM jAya. to have huM tenuM samAdhAna kevI rIte ApuM ? ema vicArato pharI paNa he gautama ! te durAcArIoe tene kahyuM ke tame Ama ciMtAsAgaramAM kemaDUbI gayA che ? jaldI A viSayanuM kaMIka samAdhAna Apo. vaLI evuM sacoTa samAdhAna Apo ke jethI karIne kahelI AstikatAmAM tamArI yukti vAMdhA vagaranI-avyakticArI hoya. tyAra pachI lAMbA samaya sudhI hRdayamAM paritApa anubhavIne sAvadhAcArye manathI ciMtavyuM ane kahyuM ke Aja kAraNe jagadgurue kaheluM che ke [843] kAcA ghaDAmAM nAkheluM jaLa jevI rIte jaLa ane te ghaDAno vinAza kare che, tema apAtramAM ApelA sUtra ane artha teno ane sUtrArthano nAza kahe che. AvA prakAranuM siddhAnta rahasya che ke alpa-tuccha AdhAra nAza pAme che. 21 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 mahAnisIha-5-1844 [8] tyAre pharI paNa te durAcArIoe kahyuM ke tame AvA ADAavaLA saMbaMdha vagaranA dubhASita vacanono kema pralApa karocho ? jo yogya samAdhAna ApavA zaktimAna na hoto ubhA thAva, Asana choDI de ahiMthI jaldI Asana choDIne nIkaLI jAya. jyAM tamone pramANabhUta gaNIne sarva saMghe tamone zAstrano sadubhAva kahevA mATe pharamAveluM che. have devanA upara zo doSa nAkhavo? - tyAra pachI pharI paNa ghaNA lAMbA kALa sudhI ciMtA prazcAtApa karIne he gautama! bIjuM koI samAdhAna na maLavAthI lAMbo saMsAra aMgIkAra karIne sAvadyAcArya kahyuM ke - Agama utsarga ane apavAda mArgathI yukta hoya che. tame A jANatA nathI ke ekAMta e mithyAtva che. jinezvaronI AjJA anekAMtavALI hoya che. he gautama ! jema gIkhanA tApathI saMtApa pAmelA moranA kuLone varSAkALanA navIna meghanI jaLadhArA jema zAnta pamADe, abhinandana Ape, tema te duSTa zrotAoe tene bahu mAnapUrvaka mAnya karI svIkAryuM. tyAra pachI te gautama ! ekaja vacana uccAravAnA doSathI anaMta saMsArI paNAnuM karma bAMdhI ? tenuM pratikramaNa paNa karyA vagara pApa-samUhanA mahAtkaMdha ekaThA karAvanAra te utsutra vacanano pazcAtApa karyA vagarano marIne te sAvadyAcArya paNa vyaMtara devamAM utpanna thayA. tyAMthI cavIne te paradeza gaelA pativALI prativAsudevanA purohitanI putrInA garbhamAM utpanna thayo. koIka samaye tenI mAtA purohitanI patnInA. jANavAmAM AvyuM ke pati paradezamAM gaelo che ane putrI garbhavatI thaI che, e jANIne hA hA hA A mArI durAcArI putrIe mArA sarva kulanA upara mazIno kucaDo pheravyo. AbarUnuM pANI karyuM. A vAta purohitane jaNAvI. te vAta sAMbhaLIne lAMbAkALa sudhI, atizaya saMtApa pAmIne ddhayathI nirdhAra karIne purohite tene dezamAMthI kADhI mUkI, kAraNake A mahA asAdhya na nIvAraNa karI zakAya tevo apayaza phelAvanAra moTo doSa che, teno mane ghaNo bhaya lAge che. - have pitAe kADhI mUkyA pachI kyAMya sthAna na meLavatI thoDAkALa pachI ThaMDI garamI vAyarAthI parezAna thaelI duSkALanA doSathI sudhAthI durbala kaMThavALI teNe ghI tela Adi rasanA vepArInA ghare dAsapaNe praveza karyo. tyAM ghaNI madirApAna karanArAo pAsethI eMThI madirA meLavIne ekaThI kare che. ane vAraMvAra eMThuM bhojana khAya che. koIka samaye niraMtara eMThA bhojana karatI ane tyAM ghaNI madirAdi pIvA lAyaka padArtho dekhIne madirAnuM pAna karIne tathA mAMsanuM bhojana karIne rahelI hatI. tyAre tene tevA prakArano dohalo, (icchA) utpanna thayo ke huM bahu madyapAna karyuM. tyAra pachI naTa, nATakiyA, chatra dharanArA, cAraNo, bhaTa, bhUmi khodanAra, nokara, cora vagere halakI jAtivALAo sArI rIte tyAga karela evI kharI, mastaka, paMcha, kAna, hADakAM mRtaka vagere zarIra avayavo. vAcharaDAnAM toDelA aMgo je khAvA yogya na hoya ane pheMkI dIdhelA hoya tevA halakA eThAM mAMsa madirAnuM bhojana karavA lAgI. tyAra pachI te eMThAM mATInA koDIyAmAM je kAMI nAbhInA madhyabhAgamAM vizeSa prakAre pakva thaeluM mAMsa hoya tene bhojana karavA lAgI. e pramANe keTalAka divaso gayA pachI madha ane mAMsa upara atizaya gRddhivALI banI. tyAra pachI te rasanA vepArInA gharamAMthI kAMsAnA bhAjana vastro ke bIjA padArthonI corI karIne bIjA sthAne vecIne mAMsa sahita madhano bhogavaTo karavA lAgI Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-5 323 te rasanA vepArIne A sarva hakIkatanI jANa karavAmAM AvI. vepArIe rAjAne pharIyAda karI. rAjAe vadha karavAno hukama karyo. tyAM rAjyamAM evA prakArano koI kuladharma che ke je koI garbhavati strI gunegAra Thare ane vadhanI zikSA pAme parantu jyAM sudhI bALakane janma na Ape tyAM sudhI tene na mArI naMkhAya. vadha karavA mATe niyukta karelA ane koTavAla vagere tene potAnA ghare laI jaIne prasUti samayanI rAha jovA lAgyA. ane tenI rakSA karavA lAgyA. koIka samaye harikeza jAtivALA hiMsaka loko tene potAne tyAM laI gayA. kALakrame teNe sAvadhAcAryanA jIvane bALaka rUpe janma Apyo. tyAra pachI janma ApIne tarata ja te bALakano tyAga karIne maraNanA bhayathI atitrAsa pAmatI tyAMthI nAsI gaI. he gautama! jyAre te eka dizAmAM nAsI gaI pachI pelA caMDAlone jANavAmAM AvyuM ke te pApINI nAsI gaI. vadha karanAranA AgevAne rAjAne nivedana karyuM ke - he deva ! keLanA garbha sarakhA komaLa bALakano tyAga karIne durAcAriNI to nAsI gaI. rAjAe teone sAmo uttara Apyo ke bhalene bhAgI gaI to tene javAdo, parantu te bALakanI barAbara sAra saMbhALa karajo. sarvathA tevo prayatna karavo ke jethI te bALaka mRtyu na pAme. enA kharca mATe A pAMca hajAra-dravya grahaNa karo. tyAra pachI rAjAnA hukamathI putranI jema te kulaTAnA putranuM pAlana-poSaNa karyuM koIka samaye kAlakrameM te pApakarmI phAMsI denArano adhipati mRtyu pAmyo. tyAre rAjAe te bALakane teno vArasadAra banAvyo. pAMcaso caMDAlano adhipati banAvyo. tyAM kasAIonA adhipati pade rahelo che tevA prakAranA na karavA yogya pApa kAryo karIne he gautama ! te apratiSThAna nAmanI sAtamI nAraka pRthvImAM gayo. A pramANe sAvadhAcAryano jIva sAtamI nArakInA tevA ghora pracaMDa raudra ati bhayaMkara duHkho tetrIza sAgaropamanA lAMbA kALa sudhI mahA kalezapUrvaka anubhavIne tyAMthI nIkaLIne ahiM aMtaradvIpamAM eka urUga jAtimAM utpanna thayo. tyAMthI marIne tiryaMca yonimAM pADA paNa utpanna thayo. tyAM paNa je koI narakanA dukha hoya tenA sarakhA nAmavALA duHkho chavvIsa varSa sudhI bhogavIne tyAra pachI he gautama ! mRtyu pAmIne. manuSyamAM utpanna thayo. tyAMthI nIkaLIne te sAvadyAcAryano jIva vasudeva paNe utpanna thayo. tyAM paNa yathAyogya AyuSya paripUrNa karIne aneka saMgrAma AraMbha-samAraMbha mahAparigrahanA doSathI marIne sautamI nArakIe gayo. tyAthI nikaLIne ghaNA lAMbA kALe gajakarNa nAmanI manuSya jAtimAM utpanna thayo. tyAM paNa mAMsAhAranA doSathI dUra adhyavasAyanI mativALo marIne pharI paNa sAtamI nArakInA apratiSThAna nAmanA narakAvAsamAM gayo. tyAMthI nIkaLIne pharI paNa tiryaMcagatimAM pADApaNe utpanna thayo. tyAM narakanI upamAvALuM pArAvAra duHkha anubhavIne maryo pachI bAlavidhavA kulaTA brAhmaNa putrInI kukSimAM utpanna thayo. have te sAvadyAcAryano jIva kulaTAnA garbhamAM rahelo hato tyAre gupta rIte garbhane pADI nAkhavA mATe, saDAvavA mATe kSAro, auSadho, yogonA prayoga karavAnA doSathI aneka vyAdhi ane vedanAthI vyApta zarIravALo, duSTa vyAdhithI sabaDato para jharAvato, sala sala karatA kRmionA samUhavALo te kIDAthI khavAto khavAto narakanI upamAvALA. ghora duHkhanA nivAsabhUta gavAsathI te bahAra nIkaLyo. he gautama ! tyAra pachI sarva loko vaDe niMdAto, gahato, durgachA karAto, tIraskArano sarva lokathI parAbhava pamAto, Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 924 mahAnisIha-5-844 khAna, pAna, bhogo, upabhogothI rahita garbhavAsathI mAMDIne sAtavarSa be mahinA, cAra divasa sudhI mAvajajIvana jIvIne vicitra zArIrika, mAnasika, ghora duHkhathI parezAnI. bhogavato bhogavato marIne paNa vyaMtara devapaNe utpanna thayo. tyAMthI cavIne manuSyamAM utpanna thayo. pharI vadha karanArAono adhipati, vaLI te pApakarmanA doSathI sAtamIe gayo. tyAMthI nikaLI tiryaMca gatimAM kuMbhArane tyAM baLadapaNe utpanna thayo. tene tyAM cakI gADAM haLa araghaTTa vageremAM joDAIne rAta divasa ghosarImAM garadana ghasAIne cAMdA paDI gayA, vaLI aMdara kohAI gaI. khAMdhamAM kamio utpanna thaI. jyAre have khAMdha ghoMsara dhAraNa karavA mATe samartha nathI ema jANIne teno svAmI kuMbhAra tethI pITha para bhAra vahana karAvavA lAgyo. have vakhata jatAM jevI rIte khAMdha saDI gaI tevI rIte tenI pITha paNa ghasAIne kohAI gaI. temAM paNa kIDAo utpanna thayA. pITha paNa AkhI saDI gaI ane tenuM uparanuM cAmaDuM nIkaLI gayuM, ane aMdaranuM mAMsa dekhAvA lAgyuM. tyAra pachI have A kaMI kAma karI zake tema nathI, nakAmo che, ema jANIne tene chUTo mUkI dIdho. he gautama ! te sAvadyAcAryano jIva saLasaLatA kIDAothI khavAto baLada chUTo rakhaDato mukI dIdho. tyAra pachI atizaya saDI gaelA carmavALA, ghaNAM kAgaDA kUtarA kRmionA kuLothI aMdara ane bahArathI khavAto bacakA bharAto ogaNatrIsa varasa sudhI AyuSya pAlana karIne marIne aneka vyAdhi vedanAthI vyApta zarIravALo manuSya gatimAM mahAdhanADhya koI moTAnA ghare janmyo. tyAM paNa vamana karavAnuM khArA, kaDavA, tIkhAM, kaSAelA, svAdavALA triphalA guggala vagere auSadhionA kADhA pIvA paDatA hatA, haMmezA tenI sAphasuphI karavI paDe, asAdhya, upazama na thAya, ghora bhayaMkara duHkhothI jANe agnimAM zekAto hoya tevA AkarA duHkho bhogavatA bhogavatA teno maLelo manuSyabhava niSphaLa gayo. e pramANe he gautama ! sAvadyAcAryane jIva cauda rAjalokamAM janma-maraNAdikanAM niraMtara duHkha sahana karIne ghaNA lAMbA anaMtakALa pachI avaravidehamAM manuSyapaNe utpanna thayo. tyAM bhAgya yoge lokanI anuvRttithI tIrthaMkara bhagavaMtane vaMdana karavA mATe gayo. pratibodha pAmyo ane dIkSA aMgIkAra karI ahiM zrI 23mAM pArzvanAtha tIrthaMkaranA kAlamAM siddhi pAmyo. he gautama ! sAvadyAcArye A pramANe duHkha meLavyuM. he bhagavaMta ! AvA prakAranuM dussaha ghora bhayaMkara mahAduHkha AvI paDyuM, tene bhogavavuM paDyuM. ATalA lAMbA kALa sudhI A sarve duHkho kayA nimitte bhogavavAM paDyAM! he gautama! teM kAle te samaye teNe je ema kahyuM ke "utsarga ane apavAda sahita Agama kaheluM che. ekAMte prarUpaNA na karAya paNa anekAntathI prarUpaNA karAya, parantu apakAyano paribhoga, teukAyano samAraMbha, mithuna sevana A traNe bIjA koI sthAne ekAMte ke nizcayathI ane draDhapaNe ke sarvathA sarva prakAre AtmahitanA arthio mATe niSedhela che. ahiM sUtranuM ullaMghana karavAmAM Ave to sakhya mArgano vinAza, unmArgano prakarSa thAya che, tethI AjJA bhaMgano doSa ane tenAthI anaMta saMsArI thAya che. he bhagavaMta! zuM te sAvadyAcArye maithuna sevana karyuM hatuM? he gautama! sevyuM ane na sevyuM eTale sevyuM nathI temaja nathI sevyuM tema paNa nahi. he bhagavaMta! Ama banne prakAre kema kaho cho ! he gautama! je te Ayaei te kALe mastakathI pagano sparza karyo, sparza thayo te samaye teNe paga khecIne saMkocI na lIdho. A kAraNathI he gautama! ema kahevAya che ke Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-5 325 mathuna sevyuM ane na sevyuM. he bhagavaMta ! ATalA mAtra kAraNamAM AvuM ghora dukhe karI mukta karI zakAya tevuM baddha pRSTa nikAcita karmabaMdha thAya che? he gautama ! ema ja che. emAM pheraphAra thato nathI. he bhagavaMta! teNe tIrthaMkara nAmakarma ekaThuM karyuM hatuM. ekaja bhava bAkI rAkhyo hato ane bhava samudra tarI gayA hatA. to pachI anaMta kALa sudhInA saMsAramAM zA mATe rakhaDavuM paDyuM! he gautama! potAnA pramAdanA doSanA kAraNe. mATe A jANIne he gautama ! bhava viraha IcchatA zAstrono sadUbhAva jeNe sArI rIte jANyo che. evA gacchAdhipatie sarvathA sarva prakAre sarva saMyama sthAnomAM atyanta apramatta banavuM. A pramANe bhagavaMtanI pAsethI sAMbhaLeluM (tamane) kahuM chuM. | pAMcamA adhyayananI-muni dIparatnasAgare karela "gurjara chAyA" pUrNa thaI. ) ( adhyayanaH 6-gItArthavihAra [85] he bhagavaMta! je rAta divasa siddhAnta sUtro bhaNe zravaNa kare, vyAkhyAna kare, satata ciMtana kare te zuM anAcAra Acare! he gautama! siddhAntamAM rahela eka paNa akSara je jANe che, te maraNAnta paNa anAcAra na seve. [846] he bhagavaMta! to dazapUrvI mahAprazavALA naMdiSeNe pravajyAno tyAga karIne zA mATe gaNikAnA ghare praveza karyo ? ema kahevAya che ke he gautama!. [847-852] tene bhogaphala khalanAnuM kAraNa thayuM. te hakikata prasiddha che. chatAM paNa bhavanA bhayathI kaMpato hato. ane tyAra pachI jaldI dIkSA aMgIkAra karI. kadAca pAtAla uMcA mukhavALuM thAya, svarga nIcA mukhavALuM thAya to paNa kevalIe kaheluM vacana kadApI pheraphArane vighaTita thatuM nathI. bIju teNe saMyamanA rakSaNa mATe ghaNA upAyo karyA zAstrAnuMsAre vicAra karIne gurunA caraNakamaLamAM liMga-veSa arpaNa karIne koI nA oLakhe tevA dezamAM gayo. te vacananuM smaraNa karato potAnA cAritramohaniya karmanA udayathI sarvavirati-mahAvratono bhaMga temaja baddha-sRSTa-nikAcitta evuM karmanuM bhogaphala bhogavato hato. he bhagavaMta! zAstramAM nirupaNa karelA evA teNe kayA upAyo vicAryA ke AvuM suMdara zramaNapaNuM choDIne te Aje paNa haju prANa dhAraNa kare che ? he gautama ! kevalIoe prarUpelA A upAyone sucavanAra sUtranuM smaraNa karaze ke viSayothI parAbhava pAmelo muni A sUtrane yAda kare te A pramANe - [853-855] jyAre viSayo udayamAM Ave tyAre atizaya duSkara, ghora, evA prakAranuM AThagaNuM tapa zaruM kare. koI rAte viSayo rokavA samartha na banI zake to parvata parathI bhragupAta kare, kAMTALAM Asana para bese, viSanuM pAna kare, udUbaMdhana karIne phAMso khAIne marI javuM bahetara che, parantu mahAvrato ke cAritranI lIdhelI pratijJAno bhaMga na kare, virAdhanA karavI yogya nathI. kadAca A karelA upAyo karI zakavA samartha na thAya to garane veSa samarpaNa karIne evA videzamAM cAlyo jAya ke jyAMnA samAcAra paricita kSetromAM na . Ave, aNuvratonuM yathAzakti pAlana karavuM ke jethI bhAvimAM nirdhvasatA na pAme. [856-864] he gautama ! naMdiSeNe jyAre parvata parathI paDavAnuM AraMbhya tyAM AkAzamAM evI vANI sAMbhaLavAmAM AvI ke parvata parathI paDavA chatAM paNa mRtyu thavAnuM nathI. jeTalAmAM dizAmukho tarapha najara karI to eka cAraNa munine joyA. to Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 mahAnisIha- do-856 temaNe kahyuM ke tAruM akAle mRtyu nathI. to pachI viSama jhera khAvAne mATe gayo. tyAre paNa viSayonI pIDAne na sahI zakato jyAre khUba pIDA pAmavA lAgyo, tyAre tene ciMtA utpanna thaI ke have mAre jIvavAnuM zuM prayojana che? mogarAnA puSpo ane caMdra sarakhA nirmala-ujjavala varNavAlA A prabhunA zAsanane kharekhara pApamativALo huM uDAhaNA karAvIza to anArya evo huM kyAM jaIza? athavA to caMdra lAMchana vALo che, mogarAnA puSpanI prabhA alpakALamAM karamAvAnI che, jyAre jina zAsanato kalikAlanI kaluSatAnA mala ane kalaMkathI sarvathA rahita lAMbA kALa sudhI jenI prabhA TakanArI che, mATe samagra dAridraya, duHkha ane kalezono kSaya karanAra evA prakAranA A jaina pravacananI apabhrAjanA karAvIza to pachI kyAM jaIne mArA AtmAnI zuddhi karIza? dukhe karI gamana karI zakAya, moTI moTI uMcI zilAo hoya, jenI moTI khINo hoya. tevA parvata para caDhIne jeTalAmAM viSayAdhIna banIne huM lagIra paNa zAsananI uDDAhanA na kare te pahelAM paDatuM mUkIne mArA zarIranA TukaTe TukaDA karI nAkhyuM. e pramANe pharI paNa chedAelA zikharovALA mahAparvatanA zikhara para caDhIne AgAra rAkhyA vagara paccakhANa karavA lAgyA. tyAre pharI paNa AkAzamAM A pramANe zabdo sAMbhaLyA :akAle tAruM mRtyu thavAnuM nathI. A tAro chello bhava ane zarIra che. mATe baddha sRSTa nikAcitta) bhogaphala bhogavIne pachI saMyama svIkAra. [85-870 A pramANe cAraNa munie jyAre be vakhata karIne (Atma hatyA karatA) rokyA tyAre gurunA caraNa kamaLamAM jaIne temanI pAse veSa arpaNa karIne pachI nivedana karyuM ke- sutra ane arthonuM smaraNa karato karato dezAntaramAM gayo hato, tyAM AhAra grahaNa karavA mATe vezyAnA ghare jaI caDyo. jyAre meM dharmalAbha saMbhaLAvyo tyAre mArA pAse arthalAbhanI mAgaNI karI. tyAre mAre tevA prakAranI labdhi siddha thaelI hovAthI meM te vakhate kahyuM ke bhale tema thAo. te vakhate tyAM sADAbAra koDa pramANa. dravyanI suvarNa vRSTi karAvIne tenA maMdiramAMthI bahAra nIkaLI gayo. uMcA vizALa goLa stanavALI gaNI kA draDha AliMgana ApIne kahevA lAgI ke are ! kSullaka ! avidhithI A dravya ApIne pAcho cAlyo kema jAya che? bhavitavyanA yoge naMdipeNe paNa prasaMgane anurUpavicAra karIne kahyuM ke tane je vidhi ISTa hoya tenetAre te dravya ApavuM. [871-874] te samaye teNe evo abhigraha grahaNa karyo ane tenA maMdiramAM praveza karyo. kayo abhigraha kayo? dararoja mAre daza dazane pratibodha pamADavA ane eka paNa ocho rahe ane dIkSA aMgIkAra na kare tyAM sudhI bhojana ane pAnavidhi na karavI. dararoja mArI pratijJA purI na thAya tyAM sudhI mAre UDilamAnuM. (jhADo-pezAba) na karavA. bIjuM pravajyA. levA taiyAra thaelAne mAre pravajyA na ApavI. kAraNake guruno jevo veza hoya (athatuM guranuM jevuM AcaraNa hoya tevuM ja ziSyanuM thAya che). tevo ja ziSyano hoya che. gaNikAe suvarNanidhi kSaya na thAya tevI vyavasthA karIne lucita mastakavALA ane jarjarita dehavALA naMdipeNane tevI rIte ArAdhyo ke jethI karIne tenA snehapAsamAM te baMdhAI gayo. [875-877] AlApa-vAtacIta karavAthI praNaya utpanna thAya, praNayathI rati thAya, ratithI vizvAsa utpanna thAya. vizvAsathI sneha ema pAMca prakAranA prema varte che. A pramANe te naMdiSeNa premapAzathI baMdhAelo hovA chatAM paNa zAstramAM kahela evuM Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyaya-6 327 zrAvakapaNuM pALato ane dararoja daza ke tethI adhikane pratibodha karIne saMvijJa guru mahArAja pAse dIkSA levA mATe mokalato hato. [877-881] have te pote dumukha sonIthI pratibodha pAmyo te kevI rIte ? teNe niMdiNane kahyuM ke lokone dhamapadeza saMbhaLAvo cho ane AtmakAryamAM tame jAte muMjhAva cho. kharekhara A dharma zuM vecavAnuM karIyANuM che? kAraNa ke tame pote to tene vatavi karatA nathI. AvA prakAranuM durmukhanuM subhASita vacana sAMbhaLIne tharathara kAMpato potAnA AtmAne lAMbA kALa sudhI niMdavA lAgyo. arere bhraSTa zIlavALA meM A zuM karyuM? ajJAnapaNAnI nIMdrAmAM karmanA kAdavapUrNa khAbocIyAmAM azuci viSThAmAM jema kamio kharaDAya tema kharaDAyo. aghanya evA mane dhikkAra thAo. mArI anucitta ceSTAo juo. jAtya kaMcana sarakhA mArA uttama AtmAne azuci samAna meM banAvyo. [882-884] jeTalAmAM kSaNabhaMgura evA A mArA dehano vinAza na thAya teTalAmAM tIrthakara bhagavaMtanA caraNa kamaLamAM jaIne huM mArA aparAdhanuM prAyazcita karuM. he gautama! Ama pazcAtApa karato te ahiM Avaze ane ghora prAyazcinuM sevana pAmaze. ghora ane vIra tapanuM sevana karIne azubha karma khapAvIne zukaladhyAnanI zreNI upara ArohaNa karIne kevalajJAna pAmI mokSe jaze. [885 mATe he gautama! A dRSTAntathI saMyama TakAvavA mATe zAstrAnusArI ghaNA upAyo vicAya. naMdiSeNe gurane veSa jevI rIte arpaNa karyo vagere upAyo vicAravAM. [886-889] siddhAntamAM je pramANe utsaga kahelA che te barAbara samajo. he gautama ! tapa karavA chatAM paNa tene bhogAvalI karmano mahA udaya hato. to paNa tene viSayanI udIraNA utpanna thaI tyAre teNe ATha gaNuM ghora mahAtapa karyuM to paNa tenA viSayono udaya aTakato nathI. tyAre paNa viSa bhakSaNa karyuM. parvata parathI bhRgupata karyo, anazana karavAnI abhilASA karI, tema karatAM cAraNa munie e vakhata rokyo. tyAra pachI gurune rajoharaNa arpaNa karIne te ajANyA dezamAM gayo. he gautama! zratamAM kahelA A upAyo jANavA joIe. [890-894] jemake jyAM sudhI gurane rajoharaNa ane pravajyA pAchA ApaNa na karAya tyAM sudhI cAritra viruddha koI apakAya na AcaravuM joIe. jinezvaroe upadezela A veSa-rajoharaNa gurane choDIne bIjA sthAne na choDavuM jaIe. aMjalipUrvaka gurune rajoharaNa arpaNa karavuM joIe. je guru mahArAja samartha hoya ane tene samajAvI zaketo samajAvIne mArge lAve. jo bIjA koI tene samajAvI zake tema hoya to tene samajAvavA mATe kahevuM. gurue paNa kadAcitu bIjAnI vANIthI upazAnta thato hoyato vAMdho na levo. je bhavya che, jeNe paramArtha jANelo che. jagatanI sthitino jANakAra che, he gautama! je A padano tiraskAra kare che te jema "AsaDe' mAyA, prapaMca ane daMbhathI cAra gatimAM bhramaNa karyuM tema te paNa cAre gatimAM bhramaNa karaze. [89pa-900] he bhagavaMta! mAyA prapaMca karavAnA svabhAvavALo AsaDa koNa hato? te amo jANatA nathI. temaja kayA nimitte ghaNA duHkhathI parezAna pAmelo ahiM bhaTakyo ? he gautama ! koI bIjA chellA kAMcana sarakhI kAMtivALA tIrthaMkaranA tIrthamAM bhUtIkSa nAmanA AcAryano AsaDa nAmano ziSya hato. mahAvrato aMgIkAra karIne Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 mahAnisIha do-900 teNe sutra ane arthanuM adhyayana karyuM tyAre viSayanI pIDA utpanna thaI na hatI paNa kutUhalathI ciMtavavA lAgyo ke siddhAntamAM Avo vidhi batAvelo che. to te pramANe guru vargane khUba raMjana karIne ATha gaNuM tapa karavuM, bhRgupAta karavA, anazana karavuM. jhera khAvuM A vagere huM karIza, jethI karIne mane paNa devatA nivAraNa karaze ane kaheze ke tuM lAMbA AyuSyavALo che, tAruM mRtyu thavAnuM nathI. tArI IcchA pramANe bhogo bhogava. veza rajoharaNa guru mahArAjane pAcho arpaNa karIne koI bIjA ajANyA dezamAM cAlyo jA, bhogaphala bhogavIne pAchaLathI ghora vIra tapanuM sevana karaje. [901-90pa athavA kharekhara huM mUrkha chuM. mArA potAnA mAyAzalyathI huM ghavAyo chuM. zramaNone potAnA manamAM AvA prakAranI dhAraNA karavI yukta na gaNAya. pAchaLathI paNa tenuM prAyazcita AlovIne AtmAne halako banAvIza ane mahAvrata dhAraNa karIza. athavA AlovIne vaLI pAcho mAyAvI kahevAIza. to daza varasa sudhI mA khamaNa ane pAraNe AyaMbila, vIza varSa sudhI babbe mahinAnA lAgalagATa upavAsa ane pAraNe AyaMbila pacIsa varSa sudhI cAMdrAyaNa tapa. pUrepUrA ATha varSa sudhI chaThTha aThThama ane cAra cAra upavAsa, AvA prakAranuM mahAghora, prAyazcita mArI potAnI IcchAthI ahi karIza A prAyazcita ahiM gurumahArAjanA caraNa kamaLamAM rahIne karIza. 9i06-909] mArA mATe A prAyazcita zuM adhika na gaNAya ? athavA tIrthaMkara bhagavaMtoe A vidhi zA mATe kalpela haze ? huM Ano abhyAsa karuM chuM. ane jemaNe mane prAyazcitamAM joDyo, te sarva hakIkata sarvajJa bhagavaMto jANe, huM to prAyazcitanuM sevana karIza. je kaMI paNa ahiM duSTa ciMtavana karyuM te mAruM pApa mithyA thAo. A pramANe kaSTahArI ghora prAyazcita potAnI matithI karyuM ane tema karIne zalyavALo te mRtyu pAmIne vANavaMtara deva thayo. he gautama! jo teNe guru mahArAja samakSa vidhipUrvaka AlocanA karI hota to ane teTalA prAyazcitanuM sevana karyuM hotato nava raiveyakanA uparanA bhAganA vimAnamAM utpanna thAta. amArAAgamasuttAvibhAga-39mahAnisIhaMmAM bhUlathI910ne badale1000anukama chapAyo che. [1000-1003] vANamaMtara devamAMthI cavIne he gautama ! te AsaDa tiryaMca gatimAM rAjAnA ghare gadheDApaNe Avaze tyAM niraMtara ghoDAonI sAthe saMghaTTana karavAnA doSathI tenA vRSaNamAM vyAdhi utpanna thayo, ane temAM kRmio utpanna thayA. vRSaNa bhAgamAM kRmiothI khavAto he gautama ! AhAra maLato na hovAthI vedanAthI rIbAto hato ane pRthvI cATato hato. eTalAmAM durathI sAdhuo pAchA vaLatA hatA temane dekhIne potAne jAtismaraNa jJAna thayuM. pUrvabhavanuM smaraNa karIne potAnA AtmAnI niMdA ane gaha karavA lAgyo. vaLI anasana aMgIkAra karyuM. 1004-1009] kAgaDA kutarAothI khavAto he gautama ! zuddha bhAvathI arihaMtonuM smaraNa karato karato zarIrano tyAga karIne kALa pAmI te devendrono mahAghoSa nAmano sAmanika deva thayo. tyAM divya ddhi sArI rIte bhogavIne cavyo. tyAMthI te vezyA paNe utpanna thayo. je pelA kapaTa karyuM hatuM te pragaTa na karyuM hatuM tethI tyAMthI marIne ghaNA adhama tuccha aMta-prAntakulomAM bhaTakyo kAlakrame karIne mathurA nagarImAM ziva-Indrano "divyajana nAmano putra thaIne pratibodha pAmI zramaNapaNuM aMgikAra karI Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana- 329 nirvANa pAmyo. he gautama! A pramANe kapaTathI bharelA AsaDanuM dRSTAnta tane jaNAvyuM. je koI paNa sarvajJa bhagavaMte kahelA vacanane manathI paNa virAdhe che. viSayanI pIDAthI nahi, paraMtu kutuhalathI, paNa viSayanI abhilASA kare che. ane pachI, svecchAe gurane nivedana karyA vagara prAyazcito seve ja che. te bhavanI paraMparAmAM bhramaNa karanAro thAya che. [1010] A pramANe jANanArane eka paNa siddhAMtanA AlApakanI unmArganI prarUpaNA na karavI, ema jANavuM. [1011] jo koI sarva zrutajJAna ke tenA artha ke eka vacanane jANIne mAganusAre tenuM kathana kare te pApa bAMdhato nathI. ATaluM jANIne manathI paNa unmArge pravRtti na karavI. A pramANe bhagavaMtanA mukhethI sAMbhaLeluM huM tamane kahuM chuM. [1012-1015 he bhagavaMta! akArya karIne agara aticAra sevana karIne jo koI prAyazcitanuM sevana kare tenA karatAM je akArya na kare te vadhAre suMdara gaNAyA? he gautama! akArya sevana karIne pachI huM prAyazcita sevana karIne zuddhi karI laIza. e pramANe manathI paNa te vacana dhAraNa karIne rAkhavuM yogya nathI. je koI AvA vacana, sAMbhaLIne tenI zraddhA kare che. ke te pramANe vartana kare che te sarva zilabhraSTono sArthavAha samajavo. he gautama ! kadAca te prANa saMdehanA kAraNabhUta evuM AkaruM paNa prAyazcita kare to paNa jema pataMgIyo dIvAnI zikhAmAM praveza kare che, te tenA mRtyu mATe thAya che tema AjJAbhaMga karavA rUpa te dIpazikhAmAM praveza karIne aneka maraNavALo saMsAra upArja che. [1016-101] he bhagavaMta! je koI paNa manuSya potAnAmAM je koI baLa-vIya puruSakAra parAkrama hoya tene chUpAvato tapa seve tenuM zuM prAyazcita Ave ? he gautama ! azaTha bhAvavALA tene A prAyazcita hoI zake. kAraNa ke vairinuM sAmarthya jANIne potAnI chatI zakti hovA chatAM paNa teNe tenI upekSA karI che. je potAnuM bala vIrya, satva purUSakAra chUpAve che, te zaTha zIlavALo narAdhama babaNo prAyazcitI bane che. nIcagotra, nArakImAM ghora utkRSTa sthitivALuM duHkha bhogavato tiryaMcagatimAM jAya ane tyAra pachI cAre gatimAM te bhramaNa karanAra thAya che. [1020-1024] he bhagavaMta! moTuM pApakarma vedIne khapAvI zakAya che. kAraNake karma bhogavyA vagara teno chUTakAro karI zakAto nathI. to tyAM prAyazcita karavAthI zo lAbha? he gautama! aneka kroDo varSothI ekaThAM karelAM pApa karmo sUryathI jema tuSArahIma ogaLI jAya tema prAyazcita rUpI sUryanA sparzathI ogaLI jAya che. ghanaghora aMdhakAravALI rAtri hoya parantu sUryanA udayathI aMdhakAra cAlyo jAya che. tema prAyazcitarUpI sUryanA udayathI aMdhakAra sarakhA pApakarmo cAlyA jAya che. parantu prAyazcita sevana karanAre jarUra eTalo khyAla rAkhavo joIe ke je pramANe zAstramAM kahela hoya te pramANe potAnA baLa-vIrya puruSakAra parAkramane chUpAvyA vagara azaThabhAvathI pApazalyano uddhAra karavo joIe. bIjuM sarvathA A pramANe prAyazcita karI te paNa je A pramANe bolato nathI, teNe zalyano thoDo paNa kadAca uddhAra karyo hoya to paNa te lAMbAkALa sudhI cAre gatimAM bhramaNa kare che. [1025-1027] he bhagavaMta! konI pAse AlocanA karavI joIe. prAyazcita koNa ApI zake? prAyazcita kone ApI zakAya? he gautama! so yojana dUra jaIne kevaLI Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 mahAnisIha- do-1027 pAse zuddha bhAvathI AlocaNA nivedana karI zakAya. kevalajJAnInA abhAvamAM cAra jJAnI pAse, tenA abhAvamAM avadhijJAnI, tenA abhAvamAM matizrutajJAnI pAse, jenAM jJAta atizaya vadhAre nirmala hoya caDIyAtA hoya, tenI pAse AlocanA devAya. [1028-1030] je gurumahArAja utsarga mArganI prarUpaNA karatA hoya utsarga . mArge prayANa karatA hoya, utsarga mArganI ruci karatA hoya, sarva bhAvamAM utsargano vartAva karatA hoya, upazAnta svabhAvavALA hoya, IndriyonuM damana karanArA hoya, saMyamI hoya, tapasvI hoya, samiti guptinI pradhAnatAvALA draDha cAritranuM pAlana karanArA hoya, asaTha bhAvavALA hoya, tevA gItArtha gurunI pAse potAnA aparAdho nivedana karavA, pragaTa karavA ane prAyazcita aMgikAra karavuM. pote AlocanA karavI ke bIjA pAse karAvavI, temaja haMmezA guru mahArAja kahela prAyazcita anusAra prAyazcita Acare. [1031-1035] he bhagavaMta ! tenuM cokkasa prAyazcita keTaluM hoya ? prAyazcita lAgavAnA sthAnako keTalA ane kayA kayA hoya ? te mane kaho. he gautama ! suMdara zIlavALA zramaNone skUlanA thavAthI AvelA prAyazcita karatAM saMyatI sAdhvIne tenA karatAM navagaNuM prAyazcita Ave, jo te sAdhvI draDha vratavALI ane suMdara zIlavALI hoya to te ekaja sAdhvIne navagaNuM prAyazcita Ave che. have jo te sAdhvI zIlanI virAdhanA. kare to tene sogaNuM prAyazcita Ave. kAraNake sAmAnyathI tenI yoninA madhyamAM navalAkha paMcendriya jIvo nivAsa karIne rahelA hoya che. te sarvane kevalI bhagavaMto dekhe che. te jIvone mAtra kevalajJAnathI joI zakAya che. avadhijJAnI dekhe che paNa mana paryavajJAnI joI zakatA nathI. [1036] te sAdhvI ke koIpaNa strI puruSanA saMsargamAM Aveto (saMbhoga kareto) ghANImAM jema tala pIlAya tevI rIte te yonimAM rahelA sarve jIvo ratikriDAmAM madonmata thayA. tyAre yonimAM rahelA paMcendriya jIvonuM mathana thayA che. bhasmIbhUta thAya che. [1037-1041] strIo jyAre cAle che tyAre te jIvo gADha pIDA pAme che. pezAba kare che tyAre be ke traNa jIvo mRtyu pAme che. ane bAkInA paritApa duHkha pAme che. he gautama! prAyazcitanA saMkhyAmAM sthAnako che, temAMthI eka paNa ne AlovyA vagaranuM rahI jAya ane zalyasahita mRtyu pAme to, eka lAkha strInA peTa phADIne koI nirdaya manuSya sAtaATha mahinAnA garbhane bahAra kADhe, te taraphaDato garbha je duHkha anubhave ane tenA nimItte te peTa phADanAra manuSyane jeTaluM pApa lAge tenA karatAM eka strInA sAthe maithuna prasaMgamAM sAdhu nava gaNuM pApa bAMdhe. sAdhvInI sAthe sAdhu eka vakhata maithuna sevato hajAragaNuM, bIjI vakhata seve to kroDa gaNuM ane trIjI vakhata maithuna seve to bodhi-samyakatvano nAza thAya. [1042-1043] je sAdhu strIne dekhIne madanAsakta thaI strI sAthe ratikrIDA karanAra thAya che te bodhilAbhathI bhraSTa banIne bicAro kyAMya utpana thaze. saMyata sAdhuke sAdhvI je maithuna sevana kare che. te abodhi lAbha karma upArje che. te thakI apUkAya ane agnikAyamAM utpanna thavAne lAyakanuM karma bAMdhe che. [1044-1049] A traNamAM aparAdha karanAra he gautama ! unmArgano vyavahAra kare che ane sarvathA mArgano vinAza karanAra thAya che. he bhagavaMta ! A druSTAntathI je Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-6 371 gRhastho utkaTa madavALA hoya che. ane rAta ke divase strIno tyAga karatA nathI tenI zI gati thaze? tevAo potAnA zarIranAM potAnA ja hastathI chedIne tala tala jevaDA nAnA TukaDA karIne agnimAM homa kare to paNa temanI zuddhi dekhAtI nathI. tevo paNa jo te parastrInAM paccakakhANa kare ane zrAvaka dharmanuM pAlana kare to madhyama gati prApta kare. he bhagavaMta ! jo saMtoSa rAkhavAmAM madhyama gati thAyato pachI potAnA zarIrano homa karanAra tenI zuddhI kema na meLave? he gautama! potAnI ke pArakI strI hoya agara svapati ke anya puruSa hoya tenI sAthe ratikrIDA karanAra pApabaMdha karanAra thAya che. parantu e baMdhaka thato nathI. [10pa0-1051] je koI AtmA kahelo zrAvaka dharma pAlana kare che ane parastrIno jIvana paryantano trividhe tyAga kare che. tenA prabhAvathI te madhyama gati meLave che. ahiM khAsa e vAta dhyAnamAM rAkhavI ke niyama vagarano hoya. paradArA gamana karanAro hoya, teone karmabaMdha thAya che. ane jeo tenI nivRtti kare che. paccakhANa kare che, temane mahAphaLanI prApti thAya che. [1052-10pa3] pApanI karelI nivRttine jo koI alpa pramANamAM paNa virAdhe, mAtra manathI ja vratanI virAdhanA kare to je prakAre meghamAlA nAmanI A mRtyu pAmIne durgatie gaI te pramANe manathI alpa paNa vratanI virAdhanA karanAra durgati pAme che. te bhuvananA baMdhava ! manathI paNa alpa pratyAkhyAnanuM khaMDana karIne meghamAlAe je karma upArjana karyuM. ane durgati pAmI te huM jANato nathI. [1054] bAramA vAsupUjya tIrthaMkara bhagavaMtanA tIrthamAM bhoLI kAjaLa sarakhA zarIranA kALAvarNavALI durbala manavALI meghamAlA nAmanI eka sAdhvI hatI. [10papa-1058] bhikSA grahaNa karavA mATe bahAra nikaLI bIjI bAju eka suMdara makAna upara eka strI beThelI hatI. te najIkanA bIjA makAnamAM laMghana karIne javAnI abhilASA karatI hatI. tyAre A sAdhvIe manathI tene abhinaMdI eTalAmAM te bane saLagI uThI, te sAdhvIe potAnA niyamano sUkSma bhaMga thayo tenI tyAM niMdA na karI. te niyamanA bhaMganA doSathI baLIne prathama narake gaI. A pramANe samajIne jo tamone akSaya-anaMta-anupamasukhanI abhilASA hoya to atinAnA niyama ke vratanI virAdhanA thavA na dezo. [10pa9-1061] tapa saMyama ke vratane vize niyama e daMDanAyaka koTavALA sarakho che. te niyamane khaMDita karanAranA vrata nathI ke saMyama (rahetA) nathI. mAchImAra AkhA janmamAM mAchalA pakaDIne je pApa bAMdhe che. tenA karatAM vratanA bhaMganI IcchA karanArA ATha gaNuM pApa bAMdhe che. potAnI dezanA zakti ke labdhithI je bIjAne upazAnta kare ane dikSA le te potAnA vatana khaMDita na karato teTalA puNyane upArjana karanAro thAya che. [1062] gRhastha saMyama ane tapane vize pravRtti karanAra ane pApanI nivRtti karanArA hoya che. jyAM sudhI teo dIkSA aMgIkAra karatA nathI tyAM sudhI je kaMI paNa dhamanuSThAna kare temAM teno lAbha thAya che. [1063-1064] sAdhu sAdhvIonA varge ahiM samajI levuM joIe ke he gautama ! uzvAsa nizvAsa sivAya bIjI koI paNa kriyA guranI rajA sivAya karavAnI hotI nathI. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 mahAnisIha-da-1064 te paNa jayaNAthI ja karavAnI AjJA che. ajayaNAthI zvAsozvAsa levA mUkavAnA sarvathA hotA nathI. ajayaNAthI uzvAsa lenArane tapa ke dharma kyAMthI hoya? [1065-1069] he bhagavaMta ! jeTaluM dekhyuM hoya ke jANyuM hoya tenuM pAlana teTalA pramANamAM kevI rIte karI zakAya ? jeoe haju paramArtha jANyo nathI, kRtya ane akRtyanA jANakAra thayA nathI. teo pAlana kevI rIte karI zakaze? he gautama! kevalI bhagavaMto ekAMtahIta vacanane kahe che. teo paNa jIvonA hAtha pakaDIne balAtkArathI dharma karAvatA nathI. parantu tIrthaMkara bhagavaMte kahelA vacanane "tahatti' kahevA pUrvaka jeo te pramANe vartana kare che, teonA caraNamAM harSa pAmatA Indro ane devatAnA samudAyo praNAma kare che. jeoe haju paramArtha jANyo nathI, kRtyAyano viveka jANyo nathI. teo AMdhaLAnI pAchaLa AMdhaLo cAlyA kare ane khADA TekarA pANI che ke jamIna che ke kAdava che ke ThIkarA che. tenuM bhAna hotuM nathI. tema ajJAnIne dharmanI ArAdhanA thAya che ke virAdhanA tenuM jANa paNuM hotuM nathI. mATe kAMto pote gItArtha-zAstranA jANakAra hoya, teno vihAra athavA tevA gItArthanI nizrAmAM-AjJAmAM rahIne vihAra karavAnI uttama sAdhu mATe zAstrakAroe anujJA ApelI che. A be sivAya trIjo vikalpa zAstramAM nathI. [1070-1071] sArI rIte saMvega pAmelA hoya, ALasa rahita hoya, vRDhavratavALA hoya, niraMtara akhalita cAritravALA hoya, rAga-dveSa vagaranA hoya, cAre kaSAyone upazamAvelA hoya, Indriyone jItanArA hoya evA guNavALA je gItArtha gurU hoya tevAnI sAthe vihAra karavo. kAraNake teo chavastha hovA chatAM (zrata) kevalI che. 1072-1076] he gautama ! jyAM sUkSma pRthvIkAyanA eka jIvane kilAmaNA thAya che to teno sarva kevalIe alpAraMbha kahe che. jyAM nAnA pRthvIkAyanA eka jIvano prANaya viyoga thAya tene sarva kevalIo mahAraMbha kahe che. eka pRthvIkAyanA jIvane thoDo masaLavAmAM Ave to tenAthI azAtAvedanIya karmabaMdha thAya. ke je pApazalya ghaNI muzkelIthI choDI zakAya. te ja pramANe apUkAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, trasakAya tathA maithuna sevananAM cIkaNAM pApakarma upArjana kare che. mATe maithunasaMkalpa, pRthvIkAyAdi jIva virAdhanA durata phala ApatA hoI jAjIva trividha trividha tajavA. [1077-1082] mATe jeo paramArthane jANatA nathI, temaja he gautama ! jeo ajJAnI che, teoe durgatinA paMthane ApanAra evA pRthvIkAya AdinI virAdhanA gItArtha gurunizrAmAM rahI saMyamasAdhanA karavI. gItArthanA vacane halAhala jheranuM pAna karavuM. koI paNa vikalpa karyA vagara temanA vacananAanusAre tatkAla jheranuM paNa bhakSaNa karI levuM. paramArthathI vicAra karIeno te viSa nathI. kharekhara temanuM vacana amRta rasanA AsvAda sarakhuM che. A saMsAramAM temanA vacanane anusAra vagara vicAre anusaranAro marIne paNa amRta pAme che. agItArthanA vacanathI amRtanuM paNa pAna na karavuM. paramArthathI agItArthanuM vacana amRta nathI paNa te jhera yukta haLAhaLa kAlakUTa viSa che. tenA vacanathI ajarAmara banI zakAtuM nathI. paraMtu mRtyu pAmIne dugatimAM jAya che. mArgamAM musApharI karanArane coro viddha karanArA thAya che te pramANe mokSamArganI musApharI karanAra mATe agItArtha ane kusIlano samAgama e vidhdha karanAra che, mATe tevAno saMga dUrathI tajavo. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana 333 [1083-1084] dhagadhagatA agnine dekhIne temAM praveza nizaMkapaNe karavo ane potAne baLI maravuM sAruM che. parantu kadApi kusalanA samAgamanAM na javuM. ke tenuM zaraNa na svIkAravuM lAkha varSa sudhI zULImAM viMdhAIne sukhethI rahevuM sAruM che. parantu agItArthanI sAthe eka kSaNa paNa vAsa na karavo. | [1085-1087] maMtrataMtra vagarano hoya ane bhayaMkara dRSTiviSa sarpa karaDato hoya, teno Azraya bhale karaje paNa agItArtha ane kuzIla adharmano sahavAsa na karIza. haLAhaLa jhera khAI jaje, kAraNake te teja kALe eka vakhata mArI nAkhaze paraMtu bhUlecUke paNa agItArthano saMsarga na karIza, kAraNake tenA saMsargathI lAkho maraNo upArjana karIza. ghorarUpavALA bhayaMkara evA siMha vAgha ke pizAca gaLI jAyato nAza pAmavuM paraMtuM kuzIla agItArthano saMsarga na karIza. [1088-1089] sAta janmAMtaranA zatrune sago bhAI mAnaje, paraMtu vrata niyamonI viDaMbanA karAvanAra pitA hoyato paNa tene zatru samAna mAnaje. bhaDabhaDatA agnimAM praveza karavo sAro che parantu sUkSma paNa niyamanI virAdhanA karavI sArI nathI. suvizuddha niyama yukta karmavALAnuM mRtyu suMdara che paNa niyama bhAMgIne jIvavuM sAruM nathI. [1090-1091] he gautama ! agItArtha paNAnA doSathI Izvare je prApta karyuM te sAMbhaLIne tarata gItArtha muni banavuM, he bhagavaMta! Izvara koNa munivara hatA te huM jANato nathI. temaja agItArthanA doSathI teNe zuM prApta karyuM te mane kaho. [1092-1094] he gautama! koIka bIjI covIzanA prathama tIrthaMkara bhagavaMta jyAre vidhipUrvaka nivaNa pAmyA tyAre manohara nivaNa mahotsava pravartato hato, ane suMdararUpavALA devo ane asuro nIce utaratA hatA ane upara caDatA hatAM. tyAre najIkamAM rahenAra loko A dekhIne vicAravA lAgyA ke are Aje manuSyalokamAM Azcarya dekhIe chIe. koI vakhata paNa kyAMya AvI IndrajAlo-svapna jovAmAM AvyuM nathI. [109pa-1102] AvA prakAranI vicAraNA karatA karatA eka manuSyane pUrva bhavanuM jAti smaraNa jJAna thayuM eTale kSaNavAra mUccha pAmyo parantu pharI vAyarAthI AzvAsana pAmyo. bhAnamAM AvyA pachI tharathara dhrujavA lAgyo ane lAMbA kALa sudhI potAnA AtmAnI khuba nindA karavA lAgyo. tarata ja munipaNuM aMgIkAra karavA udyata thayo. tyAra pachI te mahAyazavALo paMcamuSTika loca karavAno jeTalAmAM zaru kare che. teTalAmAM devatAe vinaya pUrvaka tene rajoharaNa arpaNa karyuM. tenA kaSTakArI ugratapa ane cAritra dekhIne tathA lokone tenI pUjA karatA joIne Izvara jeTalAmAM tyAM AvIne tene pUchavA lAgyo ke tamone dIkSA koNe ApI? kyAM jagyA cho! tamAruM kuLa kayuM che ? konA caraNakamaLamAM atizayavALA sUtra ane arthanuM tame adhyayana karyuM? te pratyeka buddha tene jeTalAmAM sarva-jAti-kula-dIkSA-sUtra-artha vagere je pramANe prApta karyA te kahetA hatA teTalAmAM te sarva hakIkata sAMbhaLIne nibhaMgI te A pramANe cIMtavavA lAgyo ke - A judo che, A anArya loko daMbhathI Thage che to kevA prakAranuM A bole che tevAja prakAranA te jinavara paNa haze. A viSayamAM kAMI vicAravAnuM nathI. ema mAnIne lAMbAkALa sudhI mauna paNe Ubho rahyo. [1103-1104] athavA to nAnA-ema nahiM deva ane dAnavothI praNAma Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 mahAnisIha- -1104 karAelA te bhagavaMta jo mArA manamAM rahelA saMzayane chede to mane khAtrI thAya. teTalAmAM vaLI ciMtavyuM ke je thavAnuM hoya te thAo, mAre ahiM vicAra karavAnuM zuM prayojana che. huM to sarva duHkha (doSa) no nAza karanAra pravajyAne ahiM abhinaMdana ApuM chuM. athavuM te grahaNa karavAnI IcchA rAkhuM chuM. [110pa-1107] teTalAmAM jinezvaranI pAse javA nikaLyo. parantu jInezvarane na dekhyA. eTale gaNadhara bhagavaMta pAse javA mATe prayANa karyuM. jinezvara bhagavaMte kahelA sUtra ane arthanI prarUpaNA gaNadhara mahArAjA karatA hoya che. jyAre ahiM gaNadhara mahArAjA vyAkhyAna karatA hatA tyAre temAM A AlApaka Avyo ke "eka ja pRthvIkAya jIvo sarvatra upadrava pAme che. te enuM rakSaNa karavA koNa samartha thaI zake che? [1108-1111] A viSayamAM A mahAyazavaLA potAnA AtmAnI laghutA kare che. A samagra lokomAM A vAta-siddha karavA yogya nathI. AvI vAta A kema prarUpatA haze ? A temanuM vyAkhyAna pragaTapaNe atyanta kAnamAM kaDakaDa karanAruM che. niSkAraNa, gaLAne zoSave che. te sivAya kaMI phAyado nathI. AvuM vartana koNa karI zakaze? mATe A upadeza choDIne sAmAnya ke kaMIka madhyama prakAranA dharmano upadeza karavo joIe. jethI karIne paNa ApaNI pAse AvatA loko ubhagI (kaMTALI) na jAya. [1112-111] athavA to kharekhara haMmuDha pApakarma narAdhama chuM bhale huM tema karato. nathI paraMtu bIjA loka to tema varte che. vaLI anaMtajJAnI sarvajJa bhagavaMte A hakIkata. prarUpelI che. je koI temanA vacanathI viparIta vAta kare teno artha TakI zakato nathI. mATe have huM AnuM ghora atiduSkara uttama prakAranuM prAyazcita ekadama tarata jaldI ati zIdhratara samayamAM karIza, ke jeTalAmAM mAruM mRtyu na thAya. AzAtanA karavAthI meM evuM pApa kareluM che ke devatAI so varSanuM ekaThuM kareluM puNya paNa tenAthI vinAza pAme che. have te prAyazcita karavA taiyAra thayo che. ane potAnI mati kalpanAthI tevA prakAranuM mahAghora prAyazcita karIne pratyeka buddhanI pAse pharIthI paNa gayo. [1117-1123] tyAM paNa sUtranI vyAkhyA zravaNa karatA karatA teja adhikAra pharI Avyo ke pRthvI Adino samAraMbha sAdhu trividha trividha varSe atizaya mUDha evo te IzvarasAdhu murkha banIne ciMtavavA lAgyo ke A jagatamAM koNa te pRthvIkAyAdikano samAraMbha karato nathI? khuda pote ja to pRthvI kAyanA upara beThelA che, agnithI pakAvela AhAra khAya che ane te sarva bIja-dhAnyamAMthI utpanna thAya che. bIjuM pANI vagara eka kSaNa paNa kema, jIvI zakAya? to kharekhara A pratyakSa ja avaLI hakIkata jaNAya che. huM tenI pAse Avyo paraMtu A vAtamAM koI zraddhA karavAnA nathI. to teo bhale ahiM rahe AmanA karatAM A gaNadhara bhagavaMta ghaNA uttama che. athavA to ahi e koI paNa mAruM kaheluM nahiM karaze. AvA prakArano dharma paNa kayA kAraNathI kahetA haze ! jo atyaMta kaDakaDato- Akaro dharma kaheze to pharI have sAMbhaLIza ja nahi. [1124-1138] athavA teone bAju para rAkho. huM jAte ja sukhethI banI zake ane sarva loko karI zake evo dharma kahIza. A je kaDakaDa-Akaro dharma karavAno kALa nathI. ema jeTalAmAM citave che eTalAmAM to tenA upara dhaDadhaDa zabda karatI vijaLI tUTI paDI. he gautama ! te tyAM mRtyu pAmIne sAtamI naraka pRthvImAM utpanna thayo. zAsana Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana 335 zramaNapaNuM zrutajJAnanA saMsarganA pratyenIkapaNAnA kAraNe Izvara lAMbA kALa sudhI narakamAM dukhano anubhava karIne ahIM AvIne samudramAM mahAmastha thaIne pharI paNa sAtamI nArakImAM tetrIza sAgaropamanA moTA kALa sudhI dukhe karI sahana karI zakAya tevA bhayaMkara duHkho bhogavIne ahIM Avelo Izvarano jIva tiryaMca evA pakSImAM kAgaDA. paNe utpanna thayo. tyAMthI vaLI prathama nArakImAM jaIne AyuSya pUrNa karIne ahIM duSTa zvAnapaNe utpanna thaIne pharI paNa pahelI nArakImAM gayo. tyAMthI nIkaLIne siMhapaNe pharI paNa marIne cothImAM jaIne ahiM Avyo. ahiMthI paNa narakamAM jaIne te Izvarano jIva kuMbhArapaNe utpanna thayo. tyAM kuSThI thaIne atizaya duHkhI thaelo, kRmiothI pholI khavAto pacAsa varSa sudhI parAdhIna paNa tenuM pArAvAra duHkha sahana karI akAma nirjarA karI ane tyAMthI deva bhavamAM utpanna thaIne tyAMthI ahiM rAjA paNuM pAmIne sAtamI nArakImAM gayo. e pramANe Izvarano jIva svakalpanA karavAnA kAraNe nAraka ane tiryaMca gatimAM temaja kutsita - adhama manuSyagatimAM lAMbA kALasudhI bhava bhramaNa karIne ghora duHkha bhogavIne atyanta duHkhI thaelo atyAre gozAkala paNe thaelo che. ane te ja A Izvarano jIva che. mATe paramArtha samajavA pUrvaka sArAsArathI paripUrNa evA zAstranA bhAvane jaladI jANIne gItArtha muni banavuM. [1139-1140] sArAsArane jANyA vagara agItArthapaNAnA doSathI rajuAyae eka vacana mAtrathI je pApane upArjana karyuM. te pApathI te bicArAne nArakI-tiryaMca gatimAM temaja adhama manuSya paNAmAM je je prakAranI niyaMtraNAo herAna gatio bhogavavI paDaze, te sAMbhaLIne kone vRti prApta thAya? [1141] he bhagavaMta ! te raju Aya koNa hatI ane teNe agItArthapaNAnA doSathI vacana mAtrathI kevuM pApa karma upArjana karyuM ke je vipAko sAMbhaLIne vRti na meLavI zakAya? he gautama A ja bharata kSetramAM bhadra nAmanA AcArya hatA. temane mahAnubhAva evA pAMcaso ziSyo ane bAraso nirjhanthI-sAdhvIo hatA. te gacchamAM cothA (AyaMbila) rasayukta osAmaNa, traNa ukALAvALuM ati ukALela evA traNa prakAranA acita jaLa sivAya cothA prakAranA jaLano vaparAza na hato. koIka samaye rajjA nAmanI Ayane pUrve karelA azubha pApa-karmanA udayanA kAraNe kuSThavyAdhithI zarIra saDI gayuM ane temAM kRmio utpanna thaIne tene pholI khAvA lAgI. koIka samaye-Ayane dekhIne gacchamAM rahelI bIjI saMyatIo tene pUchavA lAgI ke - are are duSkarakArike? A tane ekadama zuM thayuM? tyAre he gautama ! mahApApakarmI bhagnalakSaNa janmavALI te rajjA-AryAe saMyatIone evo pratyuttara Apyo che A acita jaLanuM pAna karavAnA kAraNe A mAruM zarIra vaNasIne nAza pAmyuM che." jeTalAmAM A vacana bolI teTalAmAM sarva saMyattionA samUhanuM dRya ekadama kSobha pAmyuM ke ApaNo A acita jaLanuM pAna karIe tethI AnI jema mRtyu pAmIzuM. parantu te gacchamAMthI eka sAdhvIe ciMtavyuM ke-kadAca A mAruM zarIra eka palakArA jeTalA alpa kALamAM ja saDI jAva ane saDIne TukaDe TukaDA thaI jAya to paNa sacitta jaLanuM pAna A janmamAM kadI paNa karIza nahiM. acitta jaLano tyAga nahiM karIza. bIjuM acita jaLathI A sAdhvInuM zarIra vaNasI gayuM che e hakIkata Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 mahAnisIha- 6/1141 zuM satya che? sarvathA e vAta satya nathI ja. kAraNake pUrva bhavamAM karelA azubha pApa karmanA udayathI ja AvA prakAranuM bane che. e pramANe atizaya suMdara vicAraNA karavA lAgI. are juo to kharA ke ajJAna doSathI avarAelI atizaya mUDha dayavALI lajjA rahita banIne A mahApApa-karmaNI sAdhvIe saMsAranA ghora duHkha ApanAra AvuM-kevuM duSTa vacana uccAryuM? ke mArA kAnanA vivaramAM paNa praveza karI zakatuM nathI. to bhavAntaramAM karelA azubha pApakarmanA udayanA kAraNe je kaMI dariddhatA, dubhAMgya, apayaza, khoTA kalaMka lAgavA, kuSThAdika vyAdhInA kalezonA duHkho zarIramAM thavA, A vagere utpanna thAya che. temAM ke pheraphAra thatA nathI. kAraNake AgamamAM kahayuM che ke [1142] pote jAte upArjana karelA duHkha ke sukha koNa koIne ApI zake che ke laI zake che? pote karela karma koNa harI zake che ane konuM karma haraNa karI zakAya che? pote karela karma ane upArjana karela sukha ke duHkha potAne ja bhogavavA paDe che.' [1143] ema vicAratA te sAdhvIjIne kevalajJAna utpanna thayuM. te samaye devoe kevalajJAnano mahotsava karyo. te kevalI sAdhvIjIe manuSyo devo asuronA tathA sAdhvIonA saMzayarUpa aMdhakAranA paDalane dUra karyo. tyAra pachI bhakti bharapUra dayavALI 2jjA Ayaei praNAma karavA pUrvaka prazna pUchyo ke- he bhagavaMta! kayA kAraNe mane ATalo moTo mahAvedanAvALo vyAdhi utpanna thayo ? tyAre he gautama ! jaLavALA, megha ane bhinA zabda sarakhA manohara gaMbhIra svaravALA kevalIe kahyuM ke- he duSkarakArike tuM sAMbhaLa- ke tArA zarIranuM vighaTana kema thayuM? tAruM zarIra rakta ane pittanAM doSathI duSita thaeluM hatuM ja, vaLI temAM te snigdha AhAra sAthe karoLIyA jantavALo AhAra gaLADuba khAdho. bIjuM e paNa kAraNa che ke - A gacchamAM seMkaDo. saMkhyA pramANa sAdhu-sAdhvIo hovA chatAM, jeTalA sacitta pANIthI mAtra AMkho dhoI zakAya teTalA alpa paNa sacitta jaLano gRhasthanA kAraNe kadApi paNa sAdhue bhogavaTo karI zakAto nathI. tene badale teMto vaLI gaumutra grahaNa karavA mATe jatAM jatAM jenA mukha upara nAsikAmAMthI gaLatA lITa lapeTAyA hatA, gaLAnA bhAga para te lAgelA hatA. te kAraNe baNabaNatI mAkhIo uDatI hatI, evA zrAvaka putranA mukhane sacita jalathI prakSAlana karyuM tevA sacitta jaLano saMghaTTo karavAnI virAdhanAnA kAraNe devo asurone vaMdana karavA lAyaka alaMghanIya evI gacchamayadAne paNa toDI. pravacana devatA A tAruM aghaTita vartana sahana karI zakI nahiM-ke sAdhu ke sAdhvIjIe prANanA saMzayamAM paNa kuvA, taLAva, vAvaDI, nadI AdinA jaLane hAthathI sparza karavAno kahyuM nahiM. vitarAga paramAtmAoe sAdhu-sAdhvI mATe sarvathA acitta jala hoya te paNa samagra doSathI rahita hoya, ukaLeluM hoya, teno ja paribhoga karavA kahyuM che. tethI devatAe ciMtavyuM ke A durAcArIne evI rIte zikSA kare ke jethI tenI jema bIjI koI AvA prakAranuM AcaraNa ke pravRtti na kare. ema dhArI amuka amuka curNano yoga jyAre tuM bhojana karatI hatI tyAre te devatAe tArA bhojanamAM nAkhyo. te devatAe karelA prayoga ApaNe jANavA mATe samartha thaI zakatA nathI. A kAraNe tAruM zarIra vinAza pAmyuM che, parantu acitta jaLa pIvAthI vinAza pAmyuM nathI. te samaye rajjA-Ayae vicAryuM ke e pramANe ja che. kevaLInA vacanamAM pheraphAra Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana 377 hoya nahiM. ema vicArIne kevaLIne vinaMtI karI ke -- he bhagavaMta! jo huM yathokta. prAyazcitanuM sevana kare to mAruM A zarIra sAjuM thAya tyAre kevalIe pratyuttara Apyo ke jo koI prAyazcita Ape to sudharI jAya. rajjA-Aryae kahyuM ke- he bhagavaMta! Apa ja mane prAyazcita Apo. bIjA koNa tamArA sarakhA mahAnu AtmA che? tyAre kevalIe kahyuM ke he duSkarakArike? huM tane prAyazcita to ApI zakuM paNa tArA mATe evuM koI prAyazcituM ja nathI ke jethI tArI zuddhi thAya. rajjAe pUchyuM ke he bhagavaMta! kayA kAraNathI mArI zuddhi nathI ? kevalIe kahyuM ke - je te sAdhvIonA samudAya AgaLa ema baDabaDATa karyo ke acitta pANIno upayoga karavAthI mAruM zarIra saDIne nAza pAmyuM. A duSTa pApanA moTA samudAyanA eka piMDa sarakhAM tArA vacanane sAMbhaLIne A sarve sAdhvIonA daya khaLabhaLI UThyA. te sarve vicAravA lAgI ke ApaNe have acinajaLano tyAga karIe parantu te sAdhvIoe to azubha adhyavasAyanI AlocanA niMdA ane guru sAkSIe gahaNA karI lIdhI. teone to meM prAyazcita ApI dIdhuM che. A pramANe acitajaLanA tyAgathI tathA te vacananA doSathI atyanta kaSTa dAyaka virasa bhayaMkara baddha pRSTa nikAcita moTo pApano Dhagalo te upArjana karyo che, ane te pApa samudAyathI tuM koDha roga, bhagaMdara, jaLodara, vAyu, gumaDAM, zvAsa rokAvo, harasa, masA, kaMThamAla Adi aneka vyAdhionI vedanAthI bharapUra evA zarIravALI thaIza. vaLI daridranAM duHkho, durbhAgya, apayaza, khoTA ALa-kalaMka caDavA, saMtApa udvega, kalezAdikathI, niraMtara baLatI evI anaMtA bhavo sudhI atizaya lAMbA kALa sudhI, jevuM divase tevuM satata lagAtAra rAtre duHkha bhogavavuM paDaze A kAraNe he gautama! A te rajjA-AryA agItArthapaNAnA doSathI vacanamAtrathI ja AvA mahAnuM duHkhadAyaka pApa karmane upArjana karanArI thaI. [114-1146] agItArtha paNAnA doSathI bhAva zuddhi prApta thatI nathI, bhAva vizuddhi vagara muni kaluSatA yukta manavALo thAya che. dayamAM ghaNA ja alpa nAnA pramANamAM paNa jo kaluSatA-malInatA-zalya-mAyA rahelA hoyato agItArthapaNAnA doSathI jema lakSmaNA devI sAdhvIe dukhanI paraMparA ubhI karI, tema agItArthapaNAnA doSathI bhavanI ane duHkhanI paraMparA ubhI thAya che, mATe DAhyA puruSoe sarva bhAvathI sarvathA te samajIne gItArtha banIne manane kaluSatA vagaranuM banAvavuM joIe. [1143-115] he bhagavaMta! lakSmaNA Aya je agItArtha ane kaluSatAvALI hatI. temaja tenA kAraNe duHkha paraMparA pAmI te huM jANato nathI. he gautama! pAMca bharata ane pAMca airAvata kSetra vize utsarpiNI ane avasarpiNInA sarva kAlamAM eka eka covIzI zAzvata ane avicchinnapaNe thaI che ane thaze. anAdi anaMta evA A saMsAramAM A atidhruva vastu che. jagatanI A sthiti kAyama TakavAnI che. he gautama ! A cAlu covIzInI pahelA bhUtakALamAM eMsImI covIzI hatI tyAre tyAM jevo ahiM huM chuM tevA prakAranA sAta hAthanA pramANanI kAyAvALA, devo ane dAnavothI praNAma karIe, tevA ja chellA tIrthaMkara hatA. te samaye tyAM jaMbudADima nAmano rAjA hato. aneka putravALI saritA nAmanI bhAya hatI. eka paNa putrI na hovAthI koIka samaye rAjA sahita putrI meLavavA mATe devonI, kula devatAnI, caMdra-sUrya grahonI bahu mAnatAo [22] Jaint Educaton International Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnisIha- 1155 karatI hatI. kAlakrame karI kamalapatra sarakhA netravALI putrI janmI. lakSmaNA devI evuM nAma sthApana karyuM. have koIka samaye lakSmaNA devI putrI yauvanavaya pAmI tyAre svayaMvara karyo. temAM nayanane AnaMda ApanAra, kalAonA ghara samAna, uttama varanI sAthe vivAha karyo. paraNyA pachI tarataja teno bhatari mRtyu pAmyo. eTale te ekadama mUccha pAmI, bebhAna banI gaI. kaMpatI evI tene svajana parivAre vIMjhaNAnA vAyarAthI muzkelIe sabhAna banAvI. tyAre hA hA ema AThaMdana karIne chAtI mastaka kuTavA lAgI. te potAne daza dizAmAM mAratI kuTatI pITAtI ALoTavA lAgI. baMdhuvameM tene AzvAsana ApIne samajAvI tyAre keTalAka divasa pachI rUdana baMdha karIne zAnta thaI. [1156-113] koIka samaye bhavya jIvo rUpI kamalavanane vikasita karatA evA kevalajJAna rUpI sUrya samAna tIrthaMkara bhagavaMta tyAM AvyA ane udyAnamAM samayasayA, potAnA aMtaHpura, senA tathA vAhano sarva Rddhi sahita rAjA temane bhaktithI vaMdana karavA mATe gayo. dharma zravaNa karIne tyAM aMtaHpura, putro ane putrI sahita dIkSA aMgIkAra karI. zubha pariNAmavALA mUcchA vagaranA ugra kaSTakArI ghora duSkara tapa karavA lAgyo. koIka samaye sarvene gaNInA yogamAM praveza karAvyo. lakSmaNA devIne asvAdhyAyanA kAraNe anuSThAna kriyA karavA mATe na mokalI. upAzrayamAM ekAntamAM beThelI lakSmaNAdevI sAdhvIe krIDA karatA pakSI yugalane dekhIne ciMtavyuM ke AmanuM jIvana saphaLa che. A cakalAne sparza karatI cakalIne ke je potAnA priyatamane AliMgana ApIne prarama AnaMda sukha Ape che. [1194-1169] ahIM tirthaMkara bhagavaMte puruSa ane strIo ratikrIDA karatA hoya tene jovAnuM amone zAmATe sarvathA nivAryuM haze ? teo to vedanA duHkha rahita hovAthI bIjAnuM sukha duHkho jANI zakatAM nathI. agnibALavAnA svAbhAvavALo hovA chatAM paNa AMkhathI tene dekhe to dekhanArane bALato nathI. athavA to nA,nA,nA,nA bhagavaMte je AjJA karelI che te yathArtha ja che. teo viparita ADaza kare ja nahi. krIDA karatA pakSI yugalane dekhIne mAruM mana kSobhANuM che. mane puruSanI abhilASA pragaTI che ke huM tenI sAthe maithuna sevana karuM. paraMtu Aje meM ciMtavyuM te mAre svapnamAM paNa na karavuM ghaTe. temaja A janmamAM meM manathI paNa atyAra sudhI puruSane Ikyo nathI. koI prakAre svapnamAM paNa tenI abhilASA karI nathI, to kharekhara huM durAcArI pApa karavAnA svabhAvavALI nibhAgI chuM, AvuM ADuM avaLuM khoTuM vicArIne meM tIrthaMkaranI AzAtanA karI che. [1170-1173] tIrthakara bhagavaMtoe paNa atyanta kaSTakArI kaDaka atidurdhara ugra ghora muzkelIthI pAlana karI zakAya tevuM AkaruM A vrata upadezeluM che. to trividha trividhe A vrata pAlana karavA koNa samartha thaI zake che? vacana ane kAyAthI sArI rIte AcarAtuM hovA chatAM trIjA manathI rakSaNa karavuM zakya nathI. athavA to duHkhanI ciMtA karavAmAM Ave che. Ato vaLI sukha pUrvaka karAya che, to je manathI paNa kuzIla thayo te sava kAryamAM kuzIla gaNAya. to A viSayamAM zaMkAnA yoge ekadama mArI je A alanA thaI doSa lAgyo, tenuM mane prayazcita prApta thayuM to AlocanA karIne jaldI tenuM sevana karuM, [1174-1177] samagra satIo, zIlavaMtIonI aMdara huM prathama moTI sAdhvI Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-5 339 chU. rekhA sarakhI huM sarvamAM agresarI chuM. e pramANe svargamAM paNa udghoSaNA thAya che. temaja mArA paganI dhULane sarve loko vaMdana kare che. kAraNake tenI rajathI darekanI zuddhi thAya che. e pramANe jagatamAM mArI prasiddhi thaelI che. have jo huM AlocanA ApIza. mAro mAnasika doSa bhagavaMta pAse pragaTa karIza to mArA bhAIo pitA mAtA A vAta jANaze to duHkhI thaze. athavAto pramAdathI koI prakAre meM manathI ciMtavyuM tene meM AlocyuM eTale mAtra jANIne mArA saMbaMdhI vargane kayuM dukha thavAnuM che? [1178-1182] jeTalAmAM A pramANe ciMtavIne AloyaNA levA mATe taiyAra thaI, teTalAmAM ubhI thatI hatI tyAre paganA taLIyAmAM Dhasa karatAMka eka kAMTo bhAMgI gayo. te samaye ni:satvA nirAzAvALI banIne sAdhvI ciMtavavA lAgI ke arere ? A janmamAM mArA pagamAM kyAreya paNa kAMTo peTho na hato to have A viSayamAM zuM (azubha) thavAnuM haze? athavA to me paramArtha jANyo ke cakalA cakalI saMghaTTa karatA hatA, tenI meM anumodanA karI te kAraNe mArA zIlavratanI virAdhanA thaI. mUMgo, AMdhaLo, kuSThI, saDI gaelA zarIravALo lajjAvALo hoya to te jyAM sudhI zIlanuM khaMDana na kare tyAM sudhI devo paNa tenI stuti kare che. AkAzagAmI athatui ubho kAMTo mArA pagamAM kheMcI gayo A nimittathI mArA je bhUla thaelI che, teno mane mahAlAbha thaze. [1183-1188] strI manathI paNa zIlanuM khaMDana kare te pAtAlanI aMdara sAte peDhInI paraMparA-zAkhAmAM agara sAte nArakImAM jAya che. AvA prakAranI bhUla meM kema utpanna karI? to have jyAM sudhImAM mArA upara vaja ke dhULanI vRSTi na paDe, mArA haiyAnA so TukaDA thaIne phUTI na jAya to te paNa eka mahA Azcarya gaNAya. bIjuM kadAca jo huM A. mATe AlocanA karIza to loko A pramANe ciMtAvazeke amukanI putrIo manathI AvA prakArano azubha adhyavasAya karyo. te kAraNathI huM tevo prayoga karIne bIjAe Avo vicAra karyo hoya tene keTaluM prAyazcita Ape. ema pArakAnA bahAnAthI AlocanA karIza, jethI meM A pramANe ciMtavyuM che tema bIjA koI te jANe. bhagavaMta A doSanuM je prAyazcita Apaze te ghora atiniSphara haze to paNa temaNe kaheluM sAMbhaLIne teTaluM tapa karIza. jyAM sudhi trividha trividha zalya rahita paNe tevA prakAranuM suMdara zIla ane cAritra pAlana karavAmAM na Ave tyAM sudhI pApono kSaya thato nathI. [1189-1194] have te lakSmaNA sAdhvI pArakAnA nhAnAthI AlocanA grahaNa karIne tapasyA karavA lAgI, prAyazcitta nimitte pacAsa varasa sudhI chaThTha aThThama cAra upavAsa karIne daza varasa pasAra karyA. pAraNe potAne mATe na karelA hoya, karAvelA na hoya, koIe sAdhuno saMkalpa karIne bhojano taiyAra karyuM na hoya, bhojana karatA gRhasthone ghare vadhelI hoya tevA prakArano AhAra bhikSAmAM maLe tenAthI pAraNu kare, be varasa sudhI bhuMjelA caNAja AhAramAM vApare. soLa varasa lagAtAra uparA uparI mAsakSamaNa tapa kayAM. vIsa varasa sudhI AyaMbilanI tapazcaryA karI. koI divasa Avazyaka kriyAo choDatI nathI. prAyazcita nimitte dInatA vagaranA manathI A sarva tapazcaryA karatI hatI, he gautama ! tyAre te ciMtavavA lAgI ke prAyazcittamAM je meM tapa karyuM tenAthI mArA dayanuM pApa zalya zuM nahiM gayuM haze? ke je manathI te samaye vicAryuM hatuM. bIjI rIte prAyazcitato meM grahaNa karyuM che. bIjI rIte meM karyuM che, to zuM te AcareluM na gaNAya? ema ciMtavatI te Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 mahAnisIha- 6/1193 mRtyu pAmI. [1194-1198] ugra kaSTa pamAya tevuM ghora duSkara tapa karIne te lakSmaNA sAdhvI svachaMda prAyazcittapaNAnA kAraNe kaleza, yukta pariNAmanA doSathI vezyAne ghare kutsita. kArya karanArI halakI cAkaraDI paNe utpanna thI, khaMDoSThA evuM tenuM nAma pADyuM. ghaNuM mIThuM mIThuM bolanArI madya-ghAsanI bhArIne vahana karanArI sarva vezyAono vinaya karanArI ane teonI vRddhAno cAragaNo vinaya karanArI hatI. tenuM lAvaNya kAMtithI yukta hovA chatAM paNa te mastake keza vagaranI boDI hatI. koIka samaye vRddhA ciMtavavA lAgI ke mArI A boDAnuM jevuM lAvaNya, rUpa ane kAMti ke tevuM A bhuvanamAM koInuM rUpa nathI to tenA nAka, kAna ane hoThane evA virUpavALA kapA karI nAkhuM. [1199-1202] jyAre A yauvanavaMtI thaze tyAre mArI putrIne koI nahiM Icchaze. athavA to putrI sarakhI tene A pramANe karavuM yukta nathI. A ghaNIja vinIta che. ahIMthI bIje cAlI jaze to huM tene tevI karI mukuM ke kadAca bIjA dezamAM cAlI jAya to kyAMya paNa rahevAnuM sthAna na pAmI zake. ane pAchI Ave. tenuM evuM vazIkaraNa Ape ke jethI teno gupta bhAga saDI jAya. hAtha paganI beDIo paherAvuM jethI niyaMtraNA karelI bhaTakyA kare, vaLI, junA kapaDA paherAvuM ane manamAM saMtApa karatI zayana kare. [1203-1208] tyAra pachI khaMDa oSThAe paNa svapnamAM saDI gaelo guptabhAga, beDImAM jakaDAtI, kAna nAkane kApelA hoya tevI potAne dekhI svapnano paramArtha vicArIne koI na jaNe tevI rIte tyAMthI nAThI ane koI prakAre gAma-pura-nagara paTTaNamAM paribhramaNa karatI karatI cha mAsa pachI saMkheDa nAmanA kheTakamAM pahoMcI. tyAM kubera sarakhA vaibhavavALA raMDA putranI sAthe joDAI. pahelAnI paraNelI tenI patnI ISyathI tenA upara atizaya baLatarA karavA lAgI.temanA roSathI phaphaDatI e pramANe teNe keTalAMka divaso pasAra karyo. eka rAtre khaMDoSThA bharaniMdrAmAM sutelI hatI tene dekhIne ekadama cUlA pAse doDIne gaI ane saLagatuM kASTha grahaNa karIne pAchI AvI. te saLagatuM lAkaDAne tenA gupta bhAgamAM evI rIte ghusADI dIdhuM ke gupta bhAga phATI gayo. ane hRdaya sudhI te saLagatuM lAkaDuM pahoMcI gayuM tyAra pachI dukhapUrNa svarathI Akranda karavA lAgI. calAyamAna pASaNa sarakhI Amatema gabaDatI sarakavA lAgI. [1209-1214] vaLI pelI paraNelI patnI ciMtavavA lAgI ke jIvana paryanta ubhI na thaI zake evA prakAranA tene DAmo ApuM ke so bhava sudhI mArA priyatamane pharI ne yAda na kare. tyAre he gautama ! kuMbhAranI zALAmAMthI loDhAnI koSa lAvIne lAlacoLa raMga thAya teTalI tapAvIne taNakhA uDatA hoya tevI banAvIne tenI yonimAM tene jorathI ghusADI. e pramANe tenA bhArI duHkhathI AkrAnta thaelI tyAM mRtyuM pAmIne he gautama! cakravartInI strI ratna paNe utpana thaI. A bAju raMDAputranI patnIe tenA phlevaramAM jIva na hovA chatAM paNa roSathI chedIne evA ati nAnA nAnA TukaDA karyA ane tyAra pachI zvAna kAgaDA vagerene khAvA mATe dareka dizAmAM pheMkyA. teTalAmAM bahAra gayelo raMDAputra paNa ghare AvI pahoMcyo. teNe paNa doSa guNanI tapAsa karI ane manamAM ghaNo vikalpa karavA lAgyo. sAdhunA caraNa kamaLamAM pahoMcI dIkSA aMgIkAra karI mokSe gayo. [1215-1219] have lakSmaNA devIno jIva khaMDoSThIpaNAmAMthI strIratna thaIne he Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana 341 gautama ! pachI teno jIva chaThThI nArakImAM gayo. tyAM nArInuM mahAghora atibhayaMkara duHkha trikoNa narakAvAsamAM lAMbA kAla sudhI bhogavIne ahIM Avelo teno jIva tiryaMca yonimAM zvAnapaNe utpanna thayo. tyAM kAmano unmAda thayo. eTale maithuna sevana karavA lAgI. tyAM vacce bheMsoe yonimAM lAta mArI ane ghA paDyo yoni bahAra nIkaLI paDI ane temAM daza varasa sudhI kRmio utpanna thaIne tene pholI khAvA lAgyA. tyAM mRtyu pAmIne he gautama! navvANuM vakhata kAcA garbhamAM utpanna thaI garbhanI vedanAmAM zekAI. [1220-1226] tyAra pachI janmathI daridratAvALA manuSyane ghare jamyo paraMtu be mAsa pachI tenI mAtA mRtyu pAmI. tyAre tenA pitAe ghera ghera pheravI stana pAna karAvIne mahAkAlezathI jIvADyo. pachI tene gokuLamAM gopAla tarIke rAkhyo. tyAM gAyonAM vAcharaDAo potAnI mAtAnA dUdhanuM pAna karatA hoya temane doraDAthI khIle bAMdhIne gAyane dohato hato te samaye dUdha dotAM dotAM je aMtarAya karma upArjana karyuM te karmanA kAraNe lakSmaNAnA jIve koDAkoDI bhavAMtaro sudhI stanapAna prApta na karyuM. doraDAthI baMdhAto, rokAto, sAMkaLothI jaDato, damana karAto mAtA Adi sAtheno viyoga pAmato bhavomAM ghaNuM bhaTakyo, tyAra pachI manuSyayonimAM DAkaNI strI paNa utpanna thayo. he gautama ! tyAM zvAnapAlakoe tene ghAyala karI choDIne cAlI gayA. tyAMthI mRtyu pAmIne ahIM maNuSyapaNuM prApta karIne zarIranA doSathI A mahApRthvI maMDalamAM pAMca gharavALA gAmamAM - nagara zahera ke paTTaNamAM eka pahora adhe pahora eka ghaDI vAra paNa sukha zAnti prApta na karI. [1227-1232] he gautama ! te manuSyamAM paNa nArakInA duHkha sarakhA aneka raDAroLa karAvatA ghora duHkho anubhavIne te lakSmaNA devIno jIva atirodra dhyAnanA doSathI marIne sAtamI nAraka pRthvImAM khADAhaDa nAmaka narakAvAsamAM utpanna thayo. tyAM tevA prakAranA mahAduHkhano anubhava karIne tetrIza sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karIne vaMdhyA gAya paNe utpanna thayo. pArakA khetara ane khaLAmAM parANe pesIne tenuM nukazAna karatI vADo bhAMgI nAkhatI caratI hatI. tyAre ghaNA loko ekaThA thaIne na nIkaLI zakAya tevA kAdavavALA sthAnamAM tagaDI gayA, eTale temAM te khUMcI gaI ane have bahAra nIkaLI zakatI nathI. temAM pesI gayelI te bIcArI gAyane jaLacara jIvo pholI khAtA hatA. tathA kAgaDA gIdha vagere cAMca mAratA hatA. krodhathI vyApI gaelo to gAyano jIva marIne jaLa ane dhAnya vagaranA mAravADa dezanA raNamAM draSTiviSa sarpa paNe utpanna thayo. te sarpanA bhavamAMthI pharI pAMcamI naraka pRthvImAM gayo. [1233-1239] e pramANe lakSmaNA sAdhvIno jIva he gautama ! lAMbA kALa sudhI AkaruM ghora duHkha bhogavato bhogavato cAra gati svarUpa saMsAramAM nArakI tiryaMca ane kumanuSyaNAmAM bhramaNa karIne pharI ahIM zreNIka rAjAno jIva je AvatI covIzImAM padmanAbha nAmanA prathama tIrthaMkara thaze temanA tIrthamAM kulpikA paNe utpanna thaze. durbhAgyanI khANa sarakhIne gAmamAM ke potAnI mAtAne paNa dekhavAthI AnaMda ApanArI nahiM thAya te samaye sarve lokoe A udvega karAvanArI che, ema vicArIne mezagerunA lepanuM zarIra vilepana karI gadheDA upara savArI karAvIne bhramaNe karAvaze vaLI tenA zarIra para banne paDakhe pakSIonA pIchA lagADaze, khokharA zabdavALuM DiDima AgaLa Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 mahAnisIha- -1239 vagADaze ema gAmamAM pheravIne gAmamAMthI bIje sthaLe javA mATe kADhI mUkaze ane pharI gAmamAM praveza nahiM pAmI zakaze. tyAre araNyamAM vAsa karatI te kaMda-phaLano AhAra karatI raheze. nAbhinA madhyamAM jerI chachuMdaranA DaMkhathI ghaNI vedanAthI parezAna thayelInA sarva zarIra upara gumaDA, darAja, kharajavuM, vagere cAmaDInA rogo utpanna thaze, tene khaNatI te ghora dusaha duHkha anubhavaze. [1240-1241] vedanA bhogavatI haze tyAre padmanAbha tIrthakara bhagavaMta tyAM samavasaraze ane temanA te darzana karaze eTale tarata ja tenA tathA bIjA te dezamAM rahelA bhavyajIvo ane nArIo ke jenA zarIra paNa vyAdhi ane vedanAthI vyApta haze te sarve samudAyonA rogo tIrthakara bhagavaMtanA darzanathI vinAza pAmaze. te sAthe lakSmaNa, sAdhvIno jIva je kulphikA che te ghora tapanuM sevana karIne dukhano aMta pAmaze. [1242] he gautama! A te lakSmaNA Aya ke jeNe agItArthapaNAnA doSathI alpa kaluSatA yukta cittathI duHkhanI paraMparA pAmI. [1243-124] he gautama! je pramANe A lakSmaNA Aya duHkha paraMparA pAmI te pramANe kaluSicittavALA anaMta agItArtho duHkhanI paraMparA pAmyA mATe A samajIne savabhAvathI sarvathA gItArtha thavuM ke gItArthanI sAthe temanI AjJAmAM rahevuM temaja atyanta zuddha sunirmala vimala zalya vagaranuM niSkaluSa manavALA thavuM, e pramANe bhagavaMtanI pAsethI zravaNa kareluM, kahuM chuM. [1245-1250] jemanA caraNakamaLa praNAma karatA devo ane anusaratA mastakanA mukuTothI saMghaTTa thayA che evA de jagadgurU ! jagatanA nAtha, dharmatIrthaMkara, bhUtakALa ane bhaviSyakALane jANanAra, jemaNe tapasyAthI, samagra karmanA aMzo bALI nAkhelA che evA, kAmadeva zatrunuM vidAraNa karanAra, cAre kaSAyonA samUhano aMta kiranAra, jagatanA sarva jIvo pratye vAtsalyavALA, ghora aMghakAra svarUpa mithyAtva rAtrinA gADha aMdhakArano nAza karanAra, lokAlokane kevalajJAnathI prakAzita karanAra, mohazatrune mahAta karanAra, jemaNe rAga dveSa ane moha rUpa coro durathI tyAga karyo che, so caMdra karatAM paNa adhika saumya, sukhane karanAra, atulabala parAkrama ane prabhAvavALa, traNe bhuvanamAM ajoDa, mahAyazavALAM, nirUpama rUpavALA, jemanI sarakhAmaNImAM koI na AvI zake tevA, zAzvata svarUpa mokSane ApanAra sarva lakSaNothI saMpurNa, tribhuvananI lakSmIthI vibhUSita he bhagavaMta! krama pUrvaka-paripATIthI je kaMI sarve karavAmAM Ave to kAryanI prApti thAya. paraMtu akasmAtu anavasare gheTAnAM dUdhanI jema vagara krame kAryanI prApti kevI rIte thAya? [1251-12pa3 prathama janmamAM samyagdarzanabIjA janmamAM aNuvrato trIjA janmamAM sAmAyika cAritra, cothA janmamAM pauSadha kare, pAMcamAmAM dudhara brahmacaryavrata, chaThThAmAM sacittano tyAga, e pramANe sAtamA AThamA navamAM dazamAM janmamAM potAnA mATe taiyAra karela - dAna ApavA mATe saMkalpa karela hoya tevA AhAradikano tyAga karavo vagere. agIyAramAM janmamAM zramaNanA samAna guNavALo thAya. A krama pramANe saMyata mATe kema kahetA nathI? [1254-12pa6] AvI kaThaNa vAto sAMbhaLIne alpabuddhivALA bAlana uga Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana 343 pAme, keTalAkanI zraddhA pharI jAya, jema siMhanA zabdathI hAthInuM hovuM bhAgI jAya tema bAlajana kaSTakArI dharma sAMbhaLI daze dizAmAM nAsI jAya. evA prakAranuM AkaruM saMyama duSTa IcchAvALo ane kharAba AdatavALA sukumAla zarIravALA sAMbhaLavA paNa IcchA karatA nathI. to te pramANe vartana karavA to kevI rIte taiyAra thAya? he gautama ! tIrthaMkara bhagavaMta sivAya A jagatamAM bIjA koI paNa AvuM duSkaravartana karanAra hoyato kaho. [1257-1260] jeo garbhamAM hatA tyAre paNa devendra amRtamaya aMgUTho karyo hato. bhaktithI Indra mahArAjA AhAra paNa bhagavaMtane ApatA hatA. temaja niraMtara stuti paNa karatA hatA. deva lokamAMthI jyAre teo cavyA hatA ane jemanA ghare avataryA hatA temane ghare temanA puNya-prabhAvathI niraMtara-suvarNanI vRSTi varasatI hatI. jemanA garbhamAM utpanna thayA hoya, te dezamAM dareka prakAranI Iti upadravo, mArI-marakI, rogo, zatruo temanA puNya-prabhAvathI cAlyA jAya, janmatAnI sAthe AkaMpita samudAyo merU parvata upara sarva RddhithI bhagavaMtano khAtra-mahotsava karIne potAnA sthAnake gayA. [1261-1266] aho temanuM adbhuta lAvaNya, kAnti, teja, rUpa paNa anupama che. jinezvara bhagavaMtanA eka mAtra paganA aMguThAnA rUpano vicAra karIeto sarva devalokamAM sarva devatAonuM rUpa ekaThuM karIe, tene kroDo vakhata kroDothI guNAkAra karIe to paNa bhagavaMtanA aMguThAnuM rUpa ghaNuMja vadhI ja jAya che. arthAt lAlacoLa dhagadhagatA aMgArA vacce kALo kolaso goThavyo hoya teTalo rUpamAM taphAvata hoya che. devatAoe zaraNa karelA, traNa jJAnothI yukta kalA samuhanA AzcaryabhUta lokonA manane AnaMda, karAvanArA, svajana ane baMdhuonA parivAravALA, devo ane asurothI pUjAlA, snehI varganI AzApUranArA bhUvananA viSe uttama sukhanA sthAna sarakhA, pUrva bhavamAM tapa karIne upArjana karela bhoga-lakSmI aizvarya rAja vaibhava je kAMI divasothI bhogavatA hatA te avadhi jJAnathI jANyuM ke kharekhara A lakSmI dekhatAM ja nAza pAmavAnA svabhAvavALI che. aho A lakSmI pApanI vRddhi karanAra thAya che. to amArA sarakhA jANavA chatAM paNa haju kema cAritrano svIkAra karatA nathI? - 1267-129] jeTalAmAM AvA prakAranA mananAM pariNAma thAya che, teTalAmAM lokAntika devo te jANIne bhagavaMtane vinaMti pUrvaka kahe che he bhagavaMta ! jagatanA jIvonuM hita karanAra evuM dharmatIrtha Apa pravartAvo. te samaye sarva pApone vosirAvIne dehanI mamatAno tyAga karIne sarva jagatamAM sarvottama evA vaibhavano taNakhalA mAphaka tyAga karIne Indrone paNa je durlabha che. tevA prakAranuM nisaMga ugra kaSTakArI ghora atiduSkara samagra jagatamAM utkRSTa tapa ane mokSanA asAdhAraNa kAraNa svarUpa cAritranuM sevana kare. [1270-1274] jeo vaLI mastaka phUTI jAya tevA moTA avAja karanArA A janmanA sukhanA abhilASI, durlabha vastunI IcchA karanArA hovA chatAM paNa mano. vAMchita padArtha sahelAIthI meLavI zakatA nathI. he gautama ! jeTaluM mAtra madhanuM bindu che. teTaluM mAtra sukha maraNAMta kaSTa sahana kare to paNa meLavI zakatI nathI ke temanuM durvidagdhapaNuM-ajJAna keTaluM gaNavuM ? athavA he gautama ! jevA prakAranA manuSyo che te tuM pratyakSa jo ke jeo tuccha alpa sukhano anubhava kare che jene koI paNa manuSya sAMbhaLavA paNe taiyAra nathI. keTalAka manuSyo karamajI raMga karavA mATe manuSyonA zarIra puSTa Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 mahAnisIha- do-1274 banAvavAne tenA lohI baLAtkAre kADhe che. koIka kheDUtano dhaMdho karAve che. koIka govALanuM kArya karAve che. dAsapaNuM, sevakapaNuM, pagano dhaMdho ghaNA prakAranA ziSyo, nokarI khetI, vANijya prANatyAga thAya tevA kaleza parizrama sAhasovALA kAya, dAridra, avaibhavapaNuM, ItyAdika temaja ghera ghera rakhaDIne kamoM karavA. [1275-1278] bIjo na dekhe tema potAne chupAvIne DhiNI DhiNI zabdo karatA cAle, nagna ughADA zarIravALo kaleza anubhavato cAle jethI paheravAnA kapaDAM maLe, te paNa junA phATelAM kANAMvALAM mahAmusIbate meLavyA hoya te phATela oDhavAnA maLelA vastro Aje sAMdhIza-kAle sAMdhIza ema karIne tevAja phATelA pahere ane vApare. to paNa he gautama! spaSTa pragaTa pariskuTa paNe samaja ke upara jaNAvela prakAro mAMthI koIke loka lokAcAra ane svajanakAryano tyAga karIne bhogopabhoga temaja dAna Adine choDIne kharAba azana-bhojana khAya che. [1279-1280] doDAdoDa karIne chUpAvIne bacAvIne lAMbA kALasudhI rAtadivasa khIjAIne, kAgaNI-alpapramANa dhana ekaThuM karyuM kAgaNIno ardhabhAga, cothobhAga, vIsamo bhAga mokalyo. koI prakAre kyAMyathI lAMbAkALe lAkha ke kroDa pramANa dhana bheguM karyuM. jyAM eka IcchA pUrNa thaI ke tarata bIjI IcchA ubhI thAya che. paNa karelA bIjA manoratha pUrNa thatA nathI. [1281-1283] he gautama ! AvA prakArano durlabha padArthonI abhilASA ane sukumArapaNuM dhamaribha samaye prApta thAya che. parantu kamaribhamAM te AvIne vighna karatAM nathI. kAraNake eka koInA mukhamAM koLIyo cAlu che tyAM to bIjAo AvIne tenI pAse zeraDInI gaMDerI dhare che. bhUmi upara paga paNa sthApana karato nathI. ane lAkho strIo sAthe krIDA kare che. AvAne paNa bIjA adhika samRddhivALA sAMbhaLIne evI IcchA thAya che ke tenI mAlikInA dezone svAdhIna kare ane tenA svAmIne mArI AjJA manAvuM. [1284-1289] sIdhe sIdhA AjJA na mAne to sAma, bheda, dAma, daMDa, vagere nitIono prayoga karIne paNa AjJA manAvavI. tenI pAse senyAdika keTalA pramANamAM sAmagrI che. tenuM sAhasa jANavA mATe guptacara-jAsusa puruSo dvArA tapAsa karAve. athavA gupta caritrathI pote paherelA kapaDe ekalo jAya. moTA parvato, kIllAo, araNyo, nadIo ullaMghana karIne lAMbA kALe aneka duHkha kaleza sahana karato tyAM pahoMce bhUkhathI durbala kaMThavALo duHkhe karIne ghare ghare bhaTakato bhIkSAnI yAcanA karato koI prakAre te rAjyanA chidro ane guptavAto jANavA mATe prayatna kare che, chatAM jANI zakAtI nathI. tyAra pachI je koI prakAre jIvato rahyo ane pUNya pAMgaryuM hoya to pachI deha ane veSanuM parAvartana karIne tevo te gRhamAM praveza kare. te samaye tene tame koNa cho? ema pUche tyAre te bhojanadikAmAM potAnuM cAritra pragaTa kare. yuddha karavA sajja thaIne sarva senAvAhana ane parAkramathI TukaDe TukaDA thAya, tema laDIne te rAjAne harAve. [1289-1292] kadAca te rAjAthI parAbhava pAmeto ghaNA prahAra vAgavAthI gaLatA-vahetA lohIthI kharaDAelA zarIravALo hAthI ghoDA ane AyudhothI vyApta raNabhUmimAM nIcA mukhavALo nIce gabaDI paDe. to he gautama ! te samaye game tevuM durlabha vastu meLavavA mATenI abhilASA, khoTA Teva ane sukumAlapaNuM kyAM cAlyuM gayuM ? je Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-6 345 mAtra potAnA hAthathI potAno adhobhAga dhoIne kadApi paNa bhUmipara paga sthApavAno. vicAra karato nathI je durbala padArthonI abhilASAvALo hato. evo manuSya paNa AvI avasthA pAmyo. [1293-1297] jo tene kahevAmAM Ave ke mahAnubhAva dharmakara to pratyuttara Ave ke te karavA huM samartha nathI. to he gautama ! adhanya nibhaMgI, pApa karma karanAra evA prANIone dharma sthAnomAM pravRtti karavAnI kadApi paNa buddhi thatI nathI. tevAo A dharma eka janmamAM thAya tevo sahelo kahevo jema khAtA pItA amane sarva thaze, to je jene Icche te tenI anukUlatA pramANe dharma pravedana karavo. to vrata niyama karyA vagara paNa jIvo mokSane. Icche che, tevA prANione roSa na thAya, te rIte teone dharmakathana karavo. paraMtu teone (sIdhuM ekadama) mokSanuM kathana na karavuM evAnuM mokSa thAya nahi ane mRSAvAda lAge. [1297-1302] bIjuM tIrthakara bhagaMvatone paNa rAga, dveSa, moha, bhaya, svaccheda vartana bhUtakALamAM hatuM nahi, ane bhaviSyakALamAM haze nahi. he gautama ! tIrthaMkara bhagavaMto kadApi mRSAvAda bolatA ja nathI. kAraNake temane kevaLajJAna pratyakSa che, AkhuM jagata sAkSAt dekhe che. bhutakALa, bhaviSyakALa, vartamAnakALa, puNya-pApa temaja traNe lokamAM je kaMI che te sarve temane pragaTa che, kadAca pAtALa urdhvamukhavALuM thaI svargamAM cAlyuM jAya, svarga adhomukha thaIne nIce jAya to paNa nakkI tIrthaMkaranuM vacana pheraphAra thatuM nathI. jJAna-darzana-cAritra ghora atyanta duSkara tapa saMgatino mArga vagerene yathAsthita pragaTapaNe prarUpe che. nahiMtara vacana, mana ke karmathI te tIrthakaro nathI. [1303-1304] kadAca tatkAla A bhuvanano pralaya thAya to paNa teo sarva jagatanA jIvo, prANio, bhUtono ekatva hita thAya te pramANe anukaMpAthI yathArtha dharmane tIrthakara kahe che, je dharmane sArI rIte AcaravAmAM Ave to tene durbhagatAnuM duHkha dAridra roga zoka durgatino bhaya thato nathI. temaja saMtApa udvega paNa thatAM nathI. [130pa-1306] he bhagavaMta amo ema kahevA mAgatA nathI ke potAnI svecchAe ame vartana karIe. mAtra eTaluM ja puchIe chIe ke je jeTaluM zakya hoya teTaluM te karI zake. he gautama ! ema karavuM yukta nathI, tema kSaNavAra manathI ciMtavavuM hitAvaha nathI je ema jANato dhAravuM ke tenuM bala haNAyeluM che. [1307-1310] eka manuSya ghebarakhAMDanI jema rAbaDI khAvA samartha thAya che, bIjo mAMsa sahita madirA, trIjo strI sAthe ramavA zaktimAna hoya vaLI cotho e paNa na karI zake, bIjo tarka karavA pUrvaka pakSanI sthApanA kare athatu vAda vivAdu karI zake, bIjo kaleza karavAnA svabhAvavALo A vivAda na karI zake. eka bIjAnuM kareluM joyA kare ane bIjo baDabaDATa kare. koIka corI, koIka jAra karma kare, koIka kaMI paNa karI zakato nathI. keTalAMka bhojana karavA ke potAnI pathArI choDavA samartha thatAM nathI. ane mAMcA upara besI rahevA zaktimAna thAya che. he gautama ! kharekhara micchAmi dukkaDa paNa AvA prakAranuM ApavAnuM ane kahetAM nathI. bIjuM paNa tuM je kahe che teno ApuM tane javAba. [1311-1313 koI manuSya A janmamAM samagra ugra saMyama tapa karavA samartha na thaI zakato hoya to paNa sadgati meLavavAnI abhilASA vALo che. ne pakSInA dudhano, eka keza ukheDavAno, rajoharaNanI eka dazI dhAraNa karavI-tevA niyama dhAraNa karyA, Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 mahAnisIha- DA-1312 parantu ATalA niyama paNa jAvajIva sudhI pAlavA samartha nathI, to he gautama ! tene mATe tArI buddhithI siddhinuM kSetra AnA karatA koI bIjuM haze? [1314-1317] pharI tane A pUchelAno pratyuttara ApuM chuM ke cAra jJAnanA svAmI, devo-asuro ane jagatanA jIvothI pUjAyelA nizcita te bhavamAM ja mukti pAmanArA che. AgaLa bIjo bhava thavAno nathI ja. to paNa potAnuM baLa, vIrya, puruSakAra parAkrama chupAvyA vagara ugra kaSTamaya ghora duSkaratapanuM teo sevana kare che. to pachI cAragati svarUpa saMsAranA janma-maraNAdi duHkhathI bhaya pAmelA bIjAM jIvoe to je pramANe tIrthakara bhagavaMtone AjJA karelI che. te pramANe sarva yathAsthita anuSThAnonuM pAlana karavuM joIe. [1318-1323] he gautama ! AgaLa te je kahyuM hatuM ke paripATI krama pramANe kahelA anuSThAno karavA joIe. gautama ! draSTAnta sAMbhaLa :- moTA samudranI aMdara bIjA aneka magara masso AdinA athaDAvAnA kAraNe bhaya pAmelo kAcabo jaLamAM buDAbuDa karato, kyAMya bIjAM baLavAna jetuthI baTakA bharAto, paMkhAto, uMce phekAto, dhakkA khAto, gaLI javAto, trAsa pAmato, nAsato doDato, palAyana thato, dareka dizAmAM uchaLIne paDato, pachaDAto kuTAto tyAM aneka prakAranI parezAnI bhogavato saheto kSaNavAra palakArA jeTalo kALa paNa kyAMya muzkelIthI sthAna na meLavato, duHkhathI saMtApa pAmato ghaNAM ja lAMbA kALa pachI te jaLane avagAhana karato karato uparanA bhAgamAM pahoMcyo. uparanA bhAgamAM padminInuM gADha vana hatuM temAM lIla phulanA gADha paDathI kaMI paNa uparanA bhAgamAM dekhAtuM na hatuM paraMtu Ama tema haratA pharatA mahAmuzkelIthI jAmelI nIlaphulamAM paDelI phATa-chidra meLavIne dekhyuM to te samaye zabda pUrNimAM hovAthI nirmala AkAzamAM graha nakSatrothI parIvarela punamano caMdra jovAmAM Avyo. 1324-1328] vaLI vikasita zobhAyamAna nIla ane sapheda kamala zatapatravALA candra vikAsI kamaLo vagere tAjI vanaspati, madhura zabda bolatAM haMso tathA kAraMDa jAtinA pakSio cakravAko vagerene sAMbhaLato hato. sAtamI vaMzaparaMparAmAM paNa koIe kadApi nahi joela evA prakAranA addabhuta tejasvI candra maMDaLane joIne kSaNavAra ciMtavavA lAgyo ke zuM A svarga haze? to have AnaMda ApanAra A drazyane jo mArA baMdhuone paNa batAvuM - ema vicArIne pAcho te uMDA jaLamAM potAnA baMdhuone bolAvavA gayo. ghaNA lAMbA kALe teone khoLIne sAthe lAvIne pAcho ahiM Avyo. gADha ghora aMdhakAravALI bhAdaravA mahinAnI kuSNa cartudazInI rAtrie pAcho Avelo hovAthI pUrve dekhelI samRddhi jyAre te dekhavA pAmato nathI tyAre Ama tema ghaNA kALasudhI pharyo to paNa zarada pUrNimAnI rAtrinI zobhA dekhavA samartha thaI zakato nathI, [1328-1329] teja pramANe cAre gati svarUpa bhavasamudranAM jIvane manuSyapaNuM meLavavuM durlabha che. te maLI gayA pachI ahiMsA lakSaNavALAM dharma pAmIne je pramAda kare che te aneka lAkho bhave paNa dukhethI pharI meLavI zakAya tevuM manuSyavALuM meLavIne paNuM jema kAcabo pharI te samRddhi dekhavA na pAmyo, tema jIva paNa suMdara dharmanI samRddhi pAmavA samartha thaI zakato nathI. [1330-1333] be traNadivasanI bahAragAmanI musApharI karavAnI hoya che, to Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-6 347 savadarathI mArganI jarUriyAto, khAvAnuM bhAthuM vagere laIne pachI prayANa kare che to pachI coryAzI lAkha yonivALA saMsAranI cAragatinI lAMbI musApharInA pravAsa mATe tapazIla-svarUpa dharmanA bhAthAnuM ciMtavana kema karato nathI? jema jema prahara divasa mAsa varSa svarUpa samaya prasAra thAya che, tema tema mahA dukhamaya maraNa najIka AvI rahela che. tema samaja je koIne kALaveLA divasanuM jJAna thatuM nathI, kadAca tevuM jJAna thAya to paNa A jagatane koI ajarAmara thayo nathI ke koI thaze nahiM. [1334] pramAdita thayela A pApI jIva saMsAranA kArya karavAmAM apramatta banI udyama kare che, tene duHkho thavA chatAM te kaMTALato nathI ane he gautama ! tene sukhothI paNa tRpti thatI nathI. [133pa-1338] A jIve seMkaDo jAtiomAM utpanna thaIne jeTalAM zarIrano tyAga karyo che paNa temAMnAM thoDAMka zarIrothI paNa traNe samagra bhuvano paNa bharAI jAya. zarIromAM paNa je nakha dAMta mastaka bhramara AMkha kAna vagere avayavono je tyAga karyo che te darekanA judA judA DhagalAo karIe to tenA paNa kula parvata ke meruparvata jevaDA uMcA DhagalAo thAya, sarve je AhAra grahaNa karelo che te samagra anaMtaguNa ekaTho karavAmAM Ave to te himavAna, malaya, meru parvata ke dvIpa samudro ane pRthvInA DhagalAo karatAM paNa AhAranA DhagalAo ghaNAM adhika thAya bhArI duHkha AvI paDavAnA kAraNe A jIve je AMsuo pADelA jo te sarva jaLa ekaThuM karavAmAM Ave to samagra kuvAo, taLAvo, nadIo ane samudromAM paNa samAI zake nahi. [133-1341] mAtAonA stanapAna karIne pIdhelA dudho paNa samudronA jaLa karatAM atizaya vadhI jAya. A anaMta saMsAramAM strIonI yonio aneka che A temAMthI mAtra eka kutarI sAta divasa pahelAM mRtyu pAmelI hoya ane tenI yoni saDI gayelI hoya tenA madhya bhAgamAM mAtra je kRSipaNe utpanna thayelAM jIvoe je kalevaro choDelA te sarva ekaThAM karIne sAtamI naraka pRthvIthI mAMDIne siddhikSetra sudhI caudarAja pramANaloka jevaDo Dhagalo karIe to te yonimAM utpana thayelAM kRmi kalevaronA teTalA anaMtA DhagalA thAya. [1342-134] A jIve anaMtakALa sudhI dareka kAmabhogo ahiM bhogavelA che. chatAM paNa dareka vakhate viSaya sukho apUrNa lAge che. lu-khasa khaNakhanI pIDAvALo. zarIrane khaNato duHkhane sukha mAne che tema mohamAM muMjhAyelA manuSyo kAmanA duHkhane sukharUpe mAne che. janma-jarA-maraNathI thavAvALA dukhone jANe che anubhave che. te paNa he gautama ! durgatimAM gamana mATe prayANa karato jIva viSayamAM virakta banato nathI. sUrya-candrAdi sarva grahothI caDiyAto sarva doSone pravartAvanAra durAtmA AkhA jagatane parAbhava karanArA kAmAdhIna banelAone paresAna karanAra hoya to durAtmA mahAgraha evo kAma graha che. ajJAnI jaDAtmAo jANe che ke bhoga RddhinI saMpatti e sarva dharmanuM ja phala che to paNa atizaya muDha dayavALA pApo karIne dugatimAM jAya che. [13471349] jIvanA zarIramAM vAta, pitta kapha dhAtu jaTharAgni AdinA kSobhathI kSaNavAramAM mRtyu thAya che to dharmamAM udyama karo ane kheda na pAmo. AvA prakArano dharmano suMdara yoga maLavo ghaNo durlabha che. A saMsAramAM jIvane paMcendriyapaNuM, Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 mahAnisIha- rA-1349 mAnuSyapaNuM, AryapaNuM, uttamakuLamAM janma thavo, sAdhuno samAgama, zAstranuM zravaNa tIrthaMkaranA vacananI zraddha, Arogya, pravajyA vagerenI prApti ati durlabha che. A sarva durlabha vastuonI prApti thavA chatAM zuLa, sarpa, jhera, vizucikA, jaLa, zastra, agni, cakrI vagerenA kAraNe muhUrtamAtramAM jIva mRtyu pAmIne bIjA dehamAM saMkamaNa kare che. [13pa0-1354] jyAM sudhI AyuSya thoDuM paNa bhogavavAnuM bAkI che, jyAM sudhI haju alpa paNa vyavasAya karI zako cho, tyAM sudhImAM Atmahita sAdhI lo. nahitara pAchaLathI pazcAttApa karavAno prasaMga prApta thaze. Indra dhanuSya, vijaLI dekhatAMja kSaNamAM adazya thAya tevAM saMdhyAnA rAgo ane svapna sarakho A deha che je kAcA mATInA ghaDAmAM bharelA jaLanI jema kSaNavAramAM pIgaLI jAya che. ATaluM samajIne jyAM sudhImAM AvA prakAranA kSaNabhaMgura dehathI chUTakAro na thAya tyAM sudhImAM ugra kaSTakArI ghora tapanuM sevana karo, AyuSyano krama kyAre tUTaze teno bharoso nathI he gautama ! hajAra varSa sudhI ativipula pramANamAM saMyamanuM sevana karanArane paNa chellI vakhate kaMDarikanI jema kliSTabhAva zuddha thato nathI. keTalAMka mahAtmAo je pramANe zIla ane zrAmaNya grahaNa karyuM hoya te pramANe puMDarikamaharSinI jema alpakALamAM potAnA kAryana sAdhe. [13papa-13pa janma jarA ane maraNanA duHkhathI gherAyelA A jIvane saMsAramAM sukha nathI, mATe mokSa ja ekAnta upadeza-grahaNa karavA lAyaka che. he gautama ! sarva prakAre ane sarvabhAvothI mokSa meLavavA mATe maLelo manuSyabhava sArthaka karavo. chaThThAadhyayananI muni dIparatna sAgare karela gurjara chAyA pUrNa adhyayanaH 7-prAyazcitasUtra cUlikAH 1- egaMta nirjarA [13pa7-13pa he bhagavaMta ! A draSTAntathI pahelA Ape kahyuM hatuM ke paripATI - krama pramANe (ta) prAyazcita Apa kema mane kahetA nathI ? he gautama! jo tuM tenuM avalaMbana kareto prAyazcita te kharekhara tAro pragaTa dharma vicAra che ane suMdara vicAra karelo gaNAya. pharI gautame pUchyuM tyAre bhagavaMte kahyuM ke - jyAM sudhI dehamAM AtmAmAM saMdeha hoya tyAM sudhI nakkI mithyAtva hoya ane tenuM prAyazcita na hoya. [1360-1361] je AtmA mithyAtvathI parAbhavita thayelo hoya. tIrthakara bhagavaMtanA vacanane viparItapaNe bole, temanA vacananuM ullaMghana kare tema karanAranI prazaMsA kare to tevo viparIta bolanAra ghora gADha aMdhakAra ane ajJAnapUrNa pAtAlamAM narakamAM praveza karanAro thAya cho. paraMtu jeo suMdara rIte evI vicAraNA kare che ke - tIrthakara bhagavaMto pote A pramANe kahe che ane te pote te pramANe varte che. [1362-1363 he gautama evA paNa prANio hoya che ke jeo jema tema pravajyA aMgIkAra karIne tevI avidhithI dharmanuM sevana kare che ke jethI saMsArathI mukta na thAya. he bhagavaMta! te vidhinA zloko kyA che? he gautama ! te vidhi zloko A pramANe jANavA. [1363-1365 caityavaMdana, pratikramaNa, jIvAdika tattvonA sadUbhAvanI zraddhA, pAMcasamiti, pAMca IndriyonuM damana, traNagupti, cArekaSAyano nigraha te sarvamAM sAvadhAnI rAkhavI. sAdhupaNAnI sAmAcArI tathA kiyA kalApa jANIne vizvasta thaelo, lAgelA doSonI AlocanA karIne zalyarahita thaelA, gabhaviAsAdinA Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-7/cUlikA-1 349 duHkhanA kAraNe atizaya saMvega pAmelo, janma, jarA maraNAdinA duHkhathI bhaya pAmelo, cAragati rUpa saMsAranA karma bALavA mATe niraMtara haMmezA A pramANe hRdayamAM dhyAna karato hoya che. [1366-1368] jarA, maraNa ane kAmanI pracuratAvALA roga kaleza Adi bahuvidha taraMgavALA, AThakarmo cArakaSAyo rUpa bhayaMkara jaLacarothI bharapura uMDANavALA bhavasamudramAM A manuSyapaNAmAM samakthatvajJAnacAritrarUpa uttama nAvajahAja pAmIne jo temAMthI bhraSTa thayo to duHkhano aMta pAmyA vagarano huM pAra vagaranA saMsAra samudramAM lAMbA kALa sudhI Ama tema athaDAto kuTAto bhramaNa karIza. to tevo divasa kyAre Avaze ke jyAre huM zatru ane mitra tarapha samAna pakSavALo, niHsaMga, niraMtara zubhadhyAnamAM rahenAro banIne vicarIza. temaja vaLI pharI bhava na ka2vo paDe tevAM prayatna karIza. [1369-1371] A pramANe lAMbA kALathI ciMtavelA manorathonI sanmukha thayelo te rUpa mahAsaMpattinA harSathI ullasita thaelo, bhaktinA anugrahathI nirbhara banI namaskAra karato, romAMca khaDA thavAthI romo roma vyApelAM AnaMda aMgavALo, 18 hajAra zilAMga dhAraNa karavA mATe utsAhapUrvaka uMcA karelA khabhAvALo, chatrIsa prakAranA AcAra pAlana karavA mATe utkaMThita thayelo, nAza karelA samagra mithyAtvavALo, mada, mAna, ISyA krodha vagere doSathI mukta thaelo mamatA ane abhimAna rahita banelo, pravajyA aMgIkAra karIne he gautama ! vidhi pUrvaka A pramANe vicare. [1372-1373] pakSI mAphaka koI padArtha ke sthAnanI mamatA vagarano, jJAna, darzana, ane cAritramAM udyama karanAra, dhana svajanAdinA saMga vagarano, ghora pariSaha upasargAdikane prakarSapaNe jItato, ugra abhigraha pratimAdikane svIkArato, rAga dveSano durathI tyAga karato, ArTa, raudra dhyAnathI rahita banelo. vikathA karavAmAM asika banelo hoya. [1374-1375] je koI bAvanAcaMdananA rasathI zarI2 ane bAhu upara vilepana kare, athavA koI vAMsaLAthI zarIra chole, koI tenA guNonI stuti kare, athavA avaguNonI niMdA kare to te banne upara samAna bhAva rAkhanAro, e pramANe baLa, vIrya, puruSArtha parAkramane na chUpAvato, tRNa ane maNi, DhephAM ane kaMcana tarapha samAna manavALo, strI, putra, sagAMvahAlAM, svajano, mitra, baMdhavo, dhanadhAnya, suvarNa, hiraNya, maNi,ratna, zreSTha bhaMDArane tyAga karanAra, atyanta parama vairAgya vAsanAne, utpanakarelA zubha pariNAmanA kAraNe suMdara dharmazraddhAyukta akilaSTa niSkaluSa adIna mAnasavALo, vrata, niyama, jJAna, cAritra, tapa Adi samagra bhuvanamAM advitIya, maMgala svarUpa, ahiMsA lakSaNayukta kSamA-vagere daza prakAranA dharmAnuSThAna viSe ekAMta sthira lakSaNavALo, sarva Avazyaka te te kAle karavA yogya svAdhyAya dhyAnamAM upayogavALo, aMsaMkhyAtA aneka samagra saMyama sthAnako viSe askhalita karaNavALo, samasta prakAre pramAdanA parihAra mATe prayatnavALo-yatanAvALo ane have pachI bhUtakALanA aticAronI niMdA ane bhaviSyamAM saMbhavita aticArono saMvara karato te aticArothI aTakelo, e kAraNe vartamAnamAM akaraNIya tarIke pApakarmano tyAga karanAra, sarva doSothI rahita Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa0 mahAnisIhI -/137pa thaelo, vaLI niyANuM saMsAra vRddhinuM mula hovAthI tenAthI rahita thaelo athatuM nigrantha pravacananI ArAdhanA Aloka ke paralokanA bAhya sukho meLavavAnI abhilASAthI nahiM karato, "mAyA sahita juTha bolavuM teno tyAga karanAra evA sAdhu ke sAdhvI upara kahelA guNothI yukta meM koI prakAre pramAda doSathI vAraMvAra kyAMka koIpaNa sthAne vacana mana ke kAyAthI trikaraNa vizuddhithI sarvabhAvathI saMyamanI AcaraNA karatAM karatAM asaMyamathI skUlanA pAme to tene vizuddhi sthAna hoya to mAtra prAyazcita che. he gautama! te kAraNe tene prAyazcitathI vizuddhino upadeza Apavo paNa bIjA prakAre nahi temAM je je prAyazcitanA sthAnakomAM jyAM jyAM jeTaluM prAyazcita kaheluM che teneja. nizcita-avadhArita prAyazcitta kahevAya che. he bhagavaMta! kayA kAraNathI kahevAya che ke te ja prAyazcita nizcita prAyazcita kahevAya che ? he gautama ! A prAyazcita sUtro asaMtara arNatara kramavALAM che, aneka bhavyAtmAo cAra gati svarUpa saMsAranA kedakhAnAmAMthI baddha sRSTa, nikAcita dukhe karIne mukta karI zakAya tevA ghora pUrva bhavamAM karelA karmarUpa beDIno cUro karIne jaldI mukta thaze. bIjuM A prAyazcita sutra aneka guNasamudrathI yukta dRDhavrata ane cAritravaMta hoya, ekAMte yogya hoya tevAne AgaLa jaNAvIzuM tevA pradezamAM cAra kAna sAMbhaLI athatui trIjo na sAMbhaLe tema bhaNAvavuM, prarUpaNA karavI tathA jenI jeTalA prAyazcitathI zreSTha vizuddhi thAya te pramANe tene rAga-dveSa rahitapaNe dharmamAM apUrva rasa utpanna thAya tevA vacanothI utsAhita karavApUrvaka yathAsthita nyunAdhika nahiM tevA prakAranuM teTaluM prAyazcitta ApavuM. A kAraNathI ema kahAM che ke he gautama! tevuM ja prAyazcita pramANita ane TaMkazALI thAya che. tene nizcita avadhArita prAyazcita kaheche. [1376-1377] he bhagavaMta ! keTalA prakAranA prAyazcito upadezelA che ? he gautama! daza prakAranA prAyazcito upadezelA che, te pAraMcita sudhImAM aneka prakAranuM che. he bhagavaMta! keTalA kALa sudhI A prAyazcitasutranA anuSThAnanuM vahana thaze? he gautama! kalkI nAmano rAjA mRtyu pAmaze. eka jinAlayathI zobhita pRthvI haze temaja zrIprabha nAmanA aNagAra thaze tyAM sudhI prAyazcita sutranA anuSThAna vahana thaze. he bhagavaMta ! tyAra pachInA kALamAM zuM thaze? he gautama! tyAra pachInA kALamAM koI puNyabhAgI nahiM thaze ke jene A zrutaskaMdha prarUpAze. [1378] he bhagavaMta! prAyazcitanA sthAno keTalA che? he gautama ! prAyazcitonA sthAno saMkhyAtIta kahelAM che. he bhagavaMta! te saMkhyAtIta prAyazcita sthAnomAnuM prathama prAyazcitanuM pada kayuM ? he gautama ! pratidina kriyA-saMbadhInuM jANavuM. he bhagavaMta ! te pratidina kriyA kaMI kahevAya? he gautama ! je vakhato vakhata rAtadivasa prANonA vinAzathI mAMDIne saMkhyAtA AvazyakakAryonA anuSThAna karavA sudhInA Avazyako karavA he bhagavaMta! Avazyaka evuM nAma kayA kAraNathI kahevAya che ? he gautama! saMpUrNa samagra ATheya karmono kSaya karanAra, uttama samyagdarzana, jJAna, cAritra, atyanta ghora vIra ugra kaSTakArI duSkaratapa vagerenI sAdhanA karavA mATe prarupAya. tIrthaMkarAdine AzrIne potapotAnA vaheMcAyelA, kahelA niyamita kALa samaye sthAne sthAne rAtadivasa dareka samaye janmathI mAMDIne je avazya karAya, sAdhanA karAya, upadezAya prarupAya, niraMtara samajAvAya, A kAraNathI he gautama ! ema kahevAya che ke A avazya karavA Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-7//cUlikA-1 yogya anuSThAno che tene Avazyaka kahevAya che. he gautama ! je bhikSuo te anuSThAnanAM kALa samaya veLAnuM ullaMghana kare che, temAM ALasa kare che. anupayogavALo pramAdI thAya che, avidhi karavAthI bIjAone azraddhA utpanna karAvanAro thAya che, baLa ane vIrya hovA chatAM koI paNa AvazyakamAM pramAda karanAro thAya che, zAtA gArava ke IndrIyonI laMpaTatAnuM kaMIka AlaMbana pakaDIne moDuM karIne ke utAvaLa karIne kahelA samaye anuSThAna karato nathI. te sAdhu he gautama ! mahAprAyazcitane pAmanAro thAya che. 351 [1379] he bhagavaMta ! prAyazcitanuM bIjuM pada karyuM ? he gautama ! bIjuM, trIjuM, cothuM, pAMcamuM yAvat saMkhyAtIta prAyazcita pado sthAnone ahiM prathama prAyazcita padanI aMdara antargata rahelA samajavA. he bhagavaMta ! ema kayA kAraNathI Apa kaho cho ? he gautama ! sarva AvazyakanAM kALano ! sAvadhAnIthI upayoga rAkhanAra bhikSu raudra-ArtadhyAna, rAga, dveSa, kaSAyo, gArava, mamatva vagere aneka pramAdavALA AlaMbanone viSe sarvabhAvo ane bhAvAntarothI atyanta mukta thaelo hoya mAtra, jJAna, darzana, cAritra, tapokarma, svAdhyAya, dhyAna, suMdaradharmanA kAryomAM atyantapaNe potAnuM baLa, vIrya, parAkrama nahiM chupAvato ane samyak prakAre temAM sarvakaraNathI tanmaya banI jAya che. jyAre suMdara, dharmanA Avazyako viSe ramaNatAvALo thAya, tyAre AzravadvA2one sArI rIte baMdha karanAro thAya. arthAt karma ApavAnA kAraNone aTakAvanAro thAya. jyAre tevA prakArano thAya tyAre potAnA jIva vIryathI anAdi bhavamAM pharatAM pharatAM ekaThAM karelA aniSTa duSTa AThekarmonA samuhane ekAMte nAza karavA mATe kaTibaddha thaelA lakSaNavALo, karmapUrvaka yogonorodha karIne bALI nAkhelA samagra karmavALo, janma-jarA, maraNa svarUpa cAre gativALA saMsAra pAza baMdhanathI vimukta thaelo, sarva duHkhathI mukta thaelo hovAthI traNe lokanA zikhara sthAnarUpa siddhizilA upara birAjamAna thAya. he gautama ! A kAraNathI ema kahyuM che ke A prathama padamAM bAkInA prAyazcita ne pado samAI gayelA samajavA. [1380] he bhagavaMta ! te Avazyako kayA he gautama ! caityavaMdana vagere. he bhagavaMta ! kayA AvazyakamAM vAraMvAra pramAda doSathI kALanuM, veLAnuM samayanuM ullaMghana ke anupayogapaNe ke pramAdathI avidhithI anuSThAna karavAmAM Ave, athavA to yathokta kALe vidhithI samyak prakAre caityavaMdana vagere na kare, taiyAra na thAya, prasthAna na kare, niSpanna na thAya, te vilaMbathI kare, bilakula kare nahi. athavA pramAda kare to tema karanArane keTaluM prAyazcita kahevAya ? he gautama ! je koI bhikSu ke bhikSuNI yatanAvALA bhutakALanI pApanI nindA bhaviSyakALamAM aticArone na ka2nA2, vartamAnamAM akaraNIya pApakarmone na karanAra, vartamAnamAM akaraNIya pApakarmone tyajanAro sarvadoSathI rahita thaela pApa-karmanA paccakkhANayukta dIkSA divasathI mAMDIne dararoja jAvajajIva paryanta abhigrahone grahaNa karanAra atizaya zraddhAvALA bhaktipUrNa hRdayavALA, ke yathokta vidhithI sUtra ane arthane yAda karato bIjA kazAmAM mana na parovatA, ekAgra cittavALAM tenA ja arthamAM mananI sthiratA karanAra, zubha, adhyavasAyavALA, stavana ane stutio kahevA pUrvaka traNe kALa caityone vaMdana na kare, Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 mahAnisIha-7-1380 to eka vakhatanA prAyazcittanAM upavAsa kahevo, bIjI vakhata te ja kAraNa mATe cheda prAyazcita ApavuM. trIjI vakhata upasthApanA, avidhithI caityone vaMdana kareto bIjAone azraddhA utpanna kare che. mATe moTuM prAyazcita kaheluM che. je vaLI lIlI vanaspati ke bIja, puSpo phUlo pUjA mATe mahimA mATe ke zobhA mATe saMghaTTo kare ke saMghaTTo karAve ke saMghaTTo karanArane anumoda, chede, chedAve, ke chedanArane anumode to A sarva sthAnakomAM upasthApanA, khamaNa-upavAsa, (beupavAsa) cothabhakta, (upavAsa) AyaMbIla, ekAsaNuM, nivi, gADha, agADha bhedathI anukrame jANavuM. [1381] je koI caityone vaMdana karato hoya, evI stuti karato hoya athavA pAMca prakAranA svAdhyAya karato hoya tene vidhdha kare ke aMtarAya kare athavA karAve agara bIjo aMtarAya karato hoya to tene sAro mAne anumodanA kare to tene te sthAnakomAM pAMca upavAsa ,chaThTha kAraNavALAne ekAsaNuM ane niSkAraNIkane saMvatsara sudhI vaMdana na karavI. yAvat "pAraMciya" karIne upasthApanA karavI. [1382] je pratikramaNa na kare tene upasthApanAnuM prAyazcita ApavuM. beThAM beThAM pratikramaNa karanArane khamaNa- (upavAsa) zunyAzunyapaNe eTale ke A sUtra bolAyuM che ke nathI bolAyuM ema khyAla rahitapaNe anupayogathI pramattapaNe pratikramaNa kareto pAMca upavAsa, mAMDalImAM pratikramaNa na kare to upasthApanA, kuzIlonI sAthe pratikramaNa kare to upasthApanA, brahmacaryavratamAM paribhraSTa thaelA sAthe pratikramaNa kare to "pAraMcita" prAyazcita ApavuM. sarva zramaNa saMghane trividha-trividha khame nahi ke khamAve nahi. kSamA Ape naMhi ane pratikramaNa kareto upasthApanA prAyazcita pade pado spaSTa ane chUTA na bolatAM eka bIjA padomAM bhaLelA akSarovALA pratikramaNanA sutro bole to cotha bhakta, pratikramaNa karyA vagara saMthAro kare, pATa para lAMbo thAya, paDakhuM pherave to upavAsa, divase suve to pAMca upavAsa. pratikramaNa karIne gurunA caraNakamaLamAM vasatinI AjJA meLavIne te draSTithI avalokana kare, vasatine avalokana karIne gurane nivedana na kare to chaThTha, vasatine saMpravedana karyA vagara rajoharaNa paDilehaNa kare to purImuddha, vidhipUrvaka rajoharaNanuM pratilekhana karIne gurunI pAse muhapatti paDilehaNa karyA vagara upadhi paDilehavAno saMdisAu no Adeza svayaM mAgI le to purImuha, upadhi saMdisAunI AjJA meLavyA vagara upadhi paDileheto purImaSTha, upayoga rahita upadhi ke vasatinuM pratilekhana kare to pAMca upavAsa, avidhithI vasati ke bIjuM kAMI paNa pAtraka mAtraka upakaraNa vagere lagAra paNa anupayoga ke pramAdathI pratilekhana kare to lAgalagATa pAMca upavAsa, vasati, upadhi, pAtra, mAtraka, upakaraNane koI paNa pratilekhana karyA vagara ke duSpatilekhana karIne tene vApare to pAMca upavAsa vasati ke upadhi ke pAtra mAtraka, upakaraNanuM pratilekhana ja nA kare to "upasthApana" e pramANe vasati upadhine pratilekhana ja na kare to upasthApana e pramANe vasati upadhine pratilekhana karyA pachI je pradezamAM saMthAro karyo hoya, je pradezamAM upadhinI pratilekhanA karI hoya te sthAnane nipuNatAthI haLave haLave depucchaNaka ke rajoharaNathI kAje ekaTho karIne tene draSTithI na dekhe, kAjAmAM chuM ke jIvAta ne chUTA pADIne ekAMta nirbhaya sthAnamAM na mUke to pAMca upavAsa, chuM ke koI jIvane grahaNa karIne kAjo Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-gIcUlikA-1 353 paraThavIne IrIyAvahI na pratikrame to 1. upavAsa, sthAna joyA vagara kAjo paraThave to upasthApana (bhale kAjamAM chuM ke koI jIva hoya ke na hoya paNa kAjAnI pratyuprekSaNA karavI Avazyaka che.) jo SaTrapadikA kAjAmAM hoya ane kahe ke nathI to pAMcaupavAsa, e pramANe vasati, upadhine pratilekhIne samAdhipUrvaka vikSubdha thayA sivAya na pAThave to cotha bhakta sUryodaya thayA pahelAM samAdhipUrvaka vikSubdha thayAM sivAya paNa paraThave to AyaMbila haritakAya, lIlotarI, vanaspatikAya yukta, bIjakAyathI yukta, trasakAya be IndriyAdika jIvothI yukta sthAnamAM samAdhipUrvaka vikSubdha thayA sivAya paNa paraThave athavA tevA sthAnamAM bIjuM kaMI ke uccArAdika (maLa-mUtra vagere) padArtha paraThave, vosirAve to purimaTha, ekAzana AyaMbila yathAkameM prAyazcita samajavuM paraMtu jo tyAM koI jIvano upadrava na saMbhave to, jo mRtyu sivAyanA duHkha rUpa upadravanI saMbhAvanA hoya to upavAsa. te spaMDilane pharI paNa barAbara tapAsIne jIvarahita che, ema niHzaMka banIne pharI paNa tenI AlocanA karIne yathAyogya prAyazcita grahaNa na kare to upasthApana samAdhipUrvaka paraThave to paNa sAgArI-gRhastha raheto hoya ke rahevAno hoya chatAM paraThave to upavAsa. pratilekhana na karelI jagyAmAM je kaMI paNa vosirAve to upasthApana. e pramANe vasati upadhine pratilekhana karIne samAdhipUrvaka kSubdha thayA vinA paraDhavIne ekAgra mAnasavALo sAvadhAnatApUrvaka vidhithI sutra ane arthane anusaratA IriyAvahiyaM na pratikame to ekAsana, muhapatti grahaNa karyA vagara IriyA pratikramaNa, vaMdana pratikramaNa kare, muhapati rAkhyA vagara bagAsu khAya, svAdhyAya kare, vAcanA Ape. ItyAdika sarva sthAnamAM purimuThTha e pramANe IriyuM pratikramI sukumAla suvALI DasIo yukta cIkAza vagaranI sakhata na hoya tevI sArI hasIvALA kIDAothI kANA pADeluM na hoya, akhaMDa dAMDIvALA daMDapucchaNakathI vasatinI pramArjanA na kare to ekAsana sAvaraNIthI vasatinA kacaro sApha kare to upasthApana, vasatimAM daMDa pucchaNaka ApIne ekaTho karelo kacaro (supaDImAM grahaNa karIne) na paraThave to upavAsa, pratyupekSaNA karyA vagara kacaro paraThave to pAMca upavAsa paNa SaTrapadikA kakoI jIva hoya to athavA kAMI jIva na hoya to upasthApana, vasatimAM rahelA kacarAne avalokana karatAM jo temAM SadikAo hoya tene zodhI zodhIne chuTI pADIne ekaThI karI karIne grahaNa karI hoya tevuM prAyazcita sarva bhikSuo vacce vibhAga karIne vaheMcI ApyuM na hoya to ekAsana ApavuM. jo pote ja jAte je padikAone grahaNa karIne prAyazcita vibhAga pUrvaka na Ape. anoya -mAMho mATe eka bIjA svIkAra na kare to pAraMcita. e pramANe vasati aMDapucchaNakathI vidhipUrvaka pramArjana karIne kAjAne barAbara avalokana karIne padikAone kAjAmAMthI judI karIne kAjAne paraThave. paraThavIne samyagu vidhi sahita atyanta upayoga ane ekAgra mAnasavALo sutra, artha ane tadubhavane smarato evo je bhikSu IriyaMne pratiSThamato nathI tene AyaMbila ane upavAsanuM prAyazcita jaNAvavuM. e pramANe he gautama ! A AgaLa jaNAvIzuM tenuM pratikramaNa kare - divasanA prathama pahorano doDha ghaDI juna evA samaye je bhikSu gurunI pAse vidhi sahita sajhAya [23] 23 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 mahAnisIha-7-1382 saMdibhAu-ema kahIne ekAgra cittathI zrutamAM upayogavALo daDhaghuti pUrvaka eka ghaDI nyuna prathama porasImAM jAvajajIvanA abhigraha sahita dararoja apUrvajJAna grahaNa na kare tene duvAlasa - pAMca upavAsanuM prAyazcita ApavuM. apUrvajJAna bhaNAvAnuM na banI zake to pahelAnuM bhareluM hoya te sutra artha tadubhayane yAda karato ekAgra manathI parAvartana na kare ane bhaktavarga strI, rAjA, cora, deza vagerenI vicitra vikathA karavAmAM samaya pasAra karI AnaMda manAve to te vaMdana karavA yogya na gaNAya. jeone pahelA bhaNelA nathI. apUrvajJAna grahaNa karavAno asaMbhava hoya temane paNa eka ghaTikAnyuna evI prathama porIsImAM paMcamaMgalanuM pharI pharI parAvartana karavAnuM hoya, have jo tema na kare ane vikathA karyA kare athavA nirarthaka bahAranI paMcAto sAMbhaLyA kare to te bhikSu avaMdanIya jANavo. e pramANe eka ghaDI cuna prathama porisImAM je bhikSa ekAgracittathI svAdhyAya karIne tyAra pachI pAtrA, mAtraka, kAmaDha-pAtra ke vastra vizeSa, bhAjana, upakaraNa vagerene avyAkulapaNe upayoga sahita vidhithI pratilekhanA na kare to tene upavAsanuM prAyazcita jaNAvavuM have bhikSu zabda ane prAyazcita zabda A baMne zabdo dareka pado sAthe joDavA. jo te bhAjana upakaraNa vAparyA na hoya to upavAsa parantu avyAkula upayoga vidhithI pratilekhanA karyA vagara vApare to duvAlasapAMca upavAsa. A krame prathama porisI pUrNa karI. bIjI porisImAM arthagrahaNa na kare to purimanuM prAyazcita che vyAkhyAnano abhAva hoya to, jo vyAkhyAna hoya ane te zravaNa na kare to avaMdanIya, vyAkhyAnanAM abhAvamAM kALaveLA sudhI vAcanAdika svAdhyAya na kare to pAMca upavAsa prAyazcita bhikSukane ApavuM. ema karatAM tyAre kALaveLA prApta thAya te samaye devasika aticAramAM jaNAvelA je kAMI aticAro sevana thayA hoya tenuM nindana, gahaNa, Alocana, pratikramaNa karavA chatAM paNa je kAMI kAyika, vAcika, mAnasika, utsutra, AcaraNa karavAthI, unmArganuM AcaraNa karavAthI, akalyanuM sevana karavAthI, akaraNIyanuM samAcaraNa karavAthI, dudhyani ke duSTa ciMtavana karavAthI, anAcAranuM sevana karavAthI, na IcchavA yogyanuM AcaraNa karavAthI, azramaNa prayogya vartana AcaraNa karavAthI, jJAna vize, darzana vize, cAritra vize, zruta vize, sAmAyIka vize, traNa gupti, cAra kaSAyo, pAMca mahAvrato che jIvanikAyo, sAtaprakAranI piMDesaNA vagere, ATha pravacanamAtAo, nava prakAranI brahmacaryanI guptio daza prakArano zramaNadharma, te vagerenA temaja bIjA aneka AlApAka AdimAM jaNAvelAnuM khaMDana virAdhana thayuM hoya ane te nimitte AgamanA kuzala evA gItArtha guruoe kaheluM prAyazcita yathAzakti potAnuM bala vIrya puruSArtha parAkrama chUpAvyA vagara azaThapaNe dInatA vagaranA mAnasathI anasana vagere bAhya ane atyaMtara bAra prakAranA tapokamane gurunI pAse pharI paNa avadhAraNa nizcita karIne ati pragaTapaNe tahatti - ema kahIne abhinaMde gurue Apela prAyazcita tapane eka sAthe sAmaTuM athavA TukaDe TukaDe vibhAga karavA pUrvaka samya prakAre karI na Ape to te bhikSu avaMdanIya thAya. he bhagavaMta! kayA kAraNe khaMDa khaMDa tapa athatu vacamAM pAraNA karIne visAmo levA pUrvaka tapa prAyazcita sevana kare ? he gautama ! je bhikSu cha mahinA, cAra mahinA, * WWW.jainelibrary.org Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-zAlikA-1 3papa mAsakSapaNa, eka sAthe karavA samartha na hoya te chaThTha, aThThama, cAra, pAMca 1pa divasa evA. upavAsa karIne paNa te prAyazcita vALI Ape. bIjuM paNa je koI prAyazcita tenI aMdara samAI jatuM hoya, A kAraNe khaMDAkhaMDI-vacamAM visAmA levA pUrvaka zakti pramANe tapa prAyazcitanuM sevana kare. ema karatAM divasanA madhyAhna samaye thanAra parimuThanA samayamAM alpakALa bAkI rahyo. te avasare je koI pratikramaNa karatA, vaMdana karatA, svAdhyAya karatA, paribhramaNa karatA cAlatA jatA ubhA rahetAM besatA uThatA teukAyano sparza thato hoya ane bhikSu tenA aMgo kheMcI na le, saMghaTTo thato na roke, to caultha upavAsa, bIjAone paNa yathAyogya prAyazcitomAM praveza karAve, tathA potAnI zakti anusAra tapokarmanuM sevana na kare to tene bIjA divase cAragaNuM prAyazcita jaNAve, jeo vAMdatA hoya ke pratikramaNa karatA hoya teonI ADa pADIne sapake bilADI jAya to temano loca karavo. ke bIjA sthAne cAlyA jAya. tenA pramANamAM ugratAmAM ramaNatA karavI. A kahelA vidhAno na kare to gaccha bahAra karavo. je bhiSma te mahAupasargane siddha karanAro, utpanna karanAro, dunimita ane amaMgalano dhAraka ke vAhaka hoya, te gacchabahAra karavA yogya jANayo. je pahelI ke bIjI porisimAM ahIM tahIM bhaTakato hoya, gamana karato hoya, anucitta kALe pharanAra, chidro jonAra evo. jo te cAre AhAranA - covihAranA paccakhANa na kare to chaThTha, divase caMDila sthAnanI, pratilekhanA karIne rAtre jayaNA pUrvaka mAgyuM ke spaMDila vosirAve to glAnane ekAsana, bIjAne to chaThThanuM ja prAyazcita, jo caMDila sthAna divase jIvajaMturahita tapAsyuM na hoya temaja bhAjana pUjya pramArTuna hoya, sthAna dekhI lIdhuM na hoya, mAtra karavAnuM bhAjana paNa jayaNAthI dekhyuM na hoya ane rAtre, Thallo ke mAtru paraThave to glAnane ekAsana, bAkInAne duvAlasa-pAMca upavAsa athavA glAnane micchAmi dukkaDaM. e pramANe prathama porisImAM, bIjI porisImAM sutra ane arthanuM adhyayana choDIne jeo strI kathA, bhaktakathA deza kathA rAjakathA, cora kathA ke gRhasthanI paMcAtanI kathA kare agara bIjI asaMbaddha kathAo kare, AtarodradhyAnanI udIraNA karAvanArI kathA kare, tevI prastAvanA udIraNA kare ke karAve teo eka varasa sudhI avaMdanIya, koI tevA moTA kAraNa vazathI prathama ke bIjI porisImAM eka ghaDI ke ardhI ghaDI ocho svAdhyAya thayo to glAnano micchAmi dukkaDaM. bIjAone nivi gaI, atiniSpharatAthI ke glAne jo koI prakAre koIpaNa kAraNa utpana thavAthI vAraMvAra gItArtha gurue manA karelI hovA chatAM akasmAta koI vakhata beThAM beThAM pratikramaNa karyuM hoya to eka mAsa avaMdanIya. cAra mAsa sudhI maunavrata teNe rAkhavuM. jo koI prathama porisI pUrNa thayA pahelA ane trIjI porisI vItI gayA pachI bhojana pANI grahaNa kare ane vApareto tene purima, gurunI sanmukha jaIne upayoga na kareto caulya, upayoga karyA vagara kaMI paNa grahaNa kare to cauttha, avidhie upayoga kareto upavAsa, AhAra mATe, pANImATe, svakArya mATe, gurunA kAryamATe, bahAranI bhumIe nIkaLatAM gurunA caraNamAM mastakano saMghaTTo karIne "AvassiAe"-pada na kahe, potAnAnA upAzrayanA vasatinA dvAramAM praveza karatAM nisIha na kahe to purimuDha, bahAra javAnA sAta kAraNa sivAya vasatimAMthI bahAra nIkaLe to gaccha bahAra karavo. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnisIha - 7/-1382 rAgathI bahAra jAya to chedopasthApana, agItArtha ke gItArthane zaMkA utpanna thAya tevA AhAra pANI auSadha vastra, pAtra, dAMDo vagere avidhithI grahaNa kare ane gurunI pAse tenI AlocanA na kare to trIjA vratano cheda, eka mAsa sudhI avaMdanIya ane tenI sAthe maunavrata rAkhavuM. AhAra pANI auSadha athavA potAnA ke gurunA kArya mATe gAmamAM, nagaramAM, rAjadhAnImAM, traNamArgo, cAramArgo, cauTA ke sabhAgRhamAM praveza karIne tyAM kathA ke vikathA kahevA lAge to upasthApana, pagamAM paga rakSaka - upAnaha paherInI tyAM jAya to upasthApana. upAnaha grahaNa kare to upavAsa, tevo prasaMga ubho thayA ane upAnahano upayoga na kare to upavAsa. kyAMya gayo, ubho rahyo ane koIke prazna karyo tene kuzaLatA ane madhuratAthI kAryanI jarUra purato alpa,agarvita, anuccha, nirdoSa samagra lokonA manane AnaMda karAvanAra, Aloka ane paralokane hitakArI thAya tevo pratyuttara na Ape to avaMdanIya, jo abhigraha grahaNa karyo na hoya tevo bhikSuka soLa doSothI rahita paNa sAvayukta vacana bole to upasthApana bahu bole to upasthApana, kaSAyayukta vacana bole te avaMdanIya. kaSAyothI udIrita evAonI sAthe bhojana kare ke rAtre sAtha vAsa kare to eka mAsa sudhI maunavrata, avaMdanIya, upasthApana, bIjA koIne kaSAyanuM nimitta ApI kaSAyanI udIraNA karAve, alpa kaSAyavALAne kaSAyanI vRddhi karAvo koIkanI marma-gupta hakIkato ughADI pADe. A sarvamAM gaccha bahAra karavo. 35 kaThora vacana bole pAMca upavAsa, AkarA zabdo bole to pAMca upavAsa, khara, kaThora, AkarA, niSThura, aniSTa vacano bole to upasthApat, gALo Ape upavAsa, kakaLATa karatAM kalaha kajIyA tophAna laDAI kare to gacchanI bahAra karavo. makAra, cakAra, jakarAdivALI gALo apazabdo bole to upavAsa bIjI vakhata bole to avaMdanIya, vadha kare to saMgha bahAra karavo, haNe to saMgha bahAra karavo, khodato hoya, bhAMgato hoya, lapasato laDato agni saLagAvato, bIjA pAse saLagAvaLAvato, rAMdhato, raMdhAvato hoya to darekamAM saMgha bAhya karavo. gurune paNa sAmA phAve tevA zabdo saMbhaLAve, gacchanAyakonI koIka prakAre halakAI laghutA kare, gacchanA AcAro ke saMghanA AcAro, vaMdana pratikramaNa vagere maMDalInA dharmonuM ullaMghana kare, avidhithI dIkSA Ape, vaDI dIkSA Ape, ayogyane sutra, artha ke tadubhayanI prarupaNA kare, avidhithI sAraNAvAraNA-coyaNA-paDicoyaNA kare athavA vidhithI sAraNA-vAraNA-coyaNApaDicoyaNA na kare, unmArga tarapha jatAne yathAvidhithI sAraNAdika na kare, yAvat samagra lokanI sAMnidhyamAM potAnA pakSane guNa karanAra, hita, vacana, karma pUrvaka na kahe to A darekamAM anukrame kula, gaNa ane saMghanI bahAra karavo. A sarva sthAnako viSe dareka ne kula gaNa ane saMgha bahAra karavo. kadAca kula, gaNa saMghanI bahAra karyA pachI paNa te atyaMta ghora vI2 tapanuM anuSThAna karavAmAM atizaya anurAgavALo thaI jAya to paNa he gautama ! te na jovA lAyaka che, mATe kula gaNa ane saMghanI bahAra karelA tenI pAse kSaNa ardhakSaNa ghaTIke ardhIghaTIkA jeTalA samaya mATe paNa na rahevuM. AMkhathI najara karyA vagara arthAt je sthAne paraThavavAnuM hoya te sthAnanI dRSTi pratilekhanA karyA vagara Thallo, pezAba, baLakhA, nAsika mela, zleSma, zarIrano mela Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-cUlikA-1 3pa7 paraTha, besatAM saMDAsago sAMdhAo sahita pramArjanA na kare, to tene anukrame navI ane AyaMbila prAyazcita. pAtrA mAtraka ke koI paNa upakaraNa dAMDo vagere je koI padArtha sthApana karatAM muktA letA grahaNa karatA ApatA avidhithI sthApe mukele grahaNa kare ke Ape, A vagere abhAvita kSetramAM kare to cAra AyaMbila ane bhAvita kSetramAM upasthApana, dAMDo, rajoharaNa, pAdaprIMchanaka aMdara paheravAno sutarAu kapaDA, colapaTTo, vaSakilpa kAmaLI pAvatu muhapatti ke bIjA koI paNa saMyamamAM upayogI evA dareka upakaraNo pratilekhana karyA vagara, duSpatilekhana karelA hoya, zAstramAM kahelA pramANathI ochA ke adhika vApare to dareka sthAnamAM kSapaNa upavAsanuM prAyazcita. uparanA bhAgamAM paheravAno kapaDo, rajoharaNa, daMDaka, avidhithI vApare to upavAsa, ekadama rajoharaNa (kuhADI mAphaka) khabhe sthApana kare to upasthApana zarIranA aMgo ke upAMgo mardana karAve to upavAsa, rajoharaNane anAdarathI pakaDavo cautha pramattabhikSanI bekALajIthI aNadhArI muhapatti vagere koIpaNa saMyamanA upakaraNa khovAI jAya, nAza pAme to tenAM upavAsathI mAMDIne upasthApana, yathAyogya gaveSaNA karI khoLe, micchAmi dukkaDuM Ape, na maLe to vosirAve, maLe to pharI grahaNa kare. bhikSuone apUkAya ane agnikAyanAM saMghaTTaNa vagere ekAMte niSedhelA che. je koIne jyoti ke AkAzamAMthI paDatA varasAdanA binduo vaDe upayoga sahita ke upayoga rahitapaNe aNadhAryA sparza thaI jAya to te mATe AyaMbila kaheluM che. strIonAM aMganA avayavone lagAra paNa hAthathI, pagathI, daMDathI, hAthamAM pakaDelA taNakhalAnA agrabhAgathI, ke khabhAthI saMghaTTo kareto pAracita prAyazcita sAdhune hoya. bAkInA pharI paNa potAnA sthAne vistArathI kahevAze. [1382-1384] ema karatAM bhikSA samaya AvI pahoMcyo. he gautama ! A avasare piMDesaNA-zAstramAM kahelA vidhithI dInatA vagaranA manavALo bhikSu bIja ane vanaspatikAya, pANI kAdava, pRthvIkAyane varjato, rAjA ane gRhastho taraphathI thatA viSama upadravo, -kadAgrahIone choDato, zaMkAsthAnono tyAga karato. pAMca samiti, traNa guptimAM upayogavALo, gocaracayamAM prAbhRtika nAmanA doSavALI bhikSA na vajaeNto tenuM cothabhakta prAyazcita jaNAvavuM. jo te upavAsI na hoya to sthApanA kulomAM praveza kare to upavAsa, utAvaLamAM pratikula vastu grahaNa karyA pachI tarata ja nirupadrava sthAnamAM na paraThave to upavAsa, akathya vastu bhikSAmAM grahaNa kare to yathAyogya upavAsa vagere, kathya padArthano pratiSedha kare to upasthApana, gocarI levA mATe nikaLelo bhikSa vAto vikathA baMne prakAranA kathA kahevAnI prastAvanA kare, udIraNA kare, kahevA lAge, sAMbhaLo to chaThTha prAyazcita, gocarI karIne pAchA AvyA pachI lAvelA AhAra pANI auSadha tathA jeNe ApyA hoya, jevI rIte grahaNa karyuM hoya, te pramANe ane te krame jo Alove nahiM to purimuDhA, IriyuM pratikramyA sivAya bhAta pANI vagere Alove nahi to purimuDha rajayukta pagone pramAryA vagara IriyA pratikrame to purimaSTha, Iriya paDikkamavAnI IcchAvALo paganI nIcenA bhUmi bhAgane traNa vakhata na pramArjana kare to nivI, kAna sudhI ane hoTha upara muhapati rAkhyA vagara IriyA pratikrame to micchAmi dukkarDa ane purimuDha. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 mahAnisIha-7-1384 sakjhAya paraThavatA-gocarI AlovatA dhammo maMgalanI gAthAonuM parAvartana karyA vagara cetya ane sAdhuone vAMdhA vagara paccakhANa pAre to purimahaM paccakakhANa pAya vagara bhojana, pANI ke auSadhano paribhoga kare to cothabhakta, gurunI sanmukha paccakhANa na pAre to, upayoga na kare, prAkRtika na Alove sakjhAya na paraThave, A dareka prasthApanamAM, guru paNa ziSya tarapha upayogavALA na thAya. to temane pAraMcita prAyazcita, sAdharmika, sAdhuone gocarImAMthI AhArAdika ApyA vagara bhakti karyo vagara kAMI AhArAdika paribhoga kare to chaThTha, bhojana karatAM, pIrasatAM jo nIce vere to chaThTha, kaDavo, tIkhAM, kaSAyelAM, khATAM, madhura, khArA rasono AsvAda kare, vAraMvAra AsvAda karI tevA svAdavALA bhojana kare to cotha bhakta, tevA svAdiSTa rasomAM rAga pAme to khamaNa ke ama, kAusagna karyA vagara vigaIono vaparAza kare to pAMca AyaMbila, be vigaI uparAMta vadhAre vigaIo vApare to pAMca nirvikRtika, niSkAraNa vigaIno vaparAza kare to aThThama, glAnanA mATe azana, pAna, pathya, anupAna, ja lAvelA hoya ane vagara ApeluM vApare to pAraMcita. glAnanI sevA mAvajata karyA vagara bhojana kare to upasthApana, potAnA potAnA sarva kartavyono tyAga karIne glAnanA kAryonuM AlaMbana laIne athatui tenA bahAnA AgaLa karIne potAnA kartavyomAM pramAda seve to te avaMdanIya, glAna yogya je karavA lAyaka kArya karI na Ape to aThThama, glAna, bolAve ane eka zabda bolavA sAthe tarata jaIne je AjJA kare teno amala na kare to pAraMcita, paraMtu jo te glAna sAdhu svastha cittavALo hoya to. jo sanepAta vagere kAraNe bhramita mAnasavALA hoya to je te glAne kahyuM hoya tema karavAnuM hoya nahi. tene yogya hitakArI je thatuM hoya te ja karavuM glAnanA kAryo na kare tene saMgha bahAra kADhavo. AdhAkarma, dezika, pUtikarma, mizrajAta sthApanA, prAbhRtikA, prAduSkaraNa, krIta, prAmityaka, abhyAta, udabhina, mAlapata, Achedya, anisRSTa, adhyavapuraka, dhAtrI, dutti, nimitta, AjIvaka, vanIpaka, cikitsA, krodha, mAna, mAyA, lobha, pUrva-pazciAtu saMstava, vidyA, maMtra, cUrNa, yoga, mULakarma, zakita, prakSita, nikSipta, pihita, saMta, dAyaka, ubhinna, aparaNita, lipta, chardita, A beMtALIza AhAranA doSamAMthI koI paNa doSathI duSita AhAra pANI auSadhano paribhoga kare to yathAyogya kramasara upavAsa, AyaMbilanuM prAyazcita ApavuM. cha kAraNonI gerahAjarImAM bhojana kare to aThThama, dhumradoSa, ane aMgAra doSa yukata, AhArano bhogavaTo kare to upasthApana, judA judA AhAra ke svAdavALA saMyoga karIne jillAnA svAda poSavA mATe bhojana kare to AyaMbIla ane kSapaNubaLa-vIryapuruSakAra-parAkrama hovA chatAM aSTamI, cartudazI, jJAnapaMcamI, paryuSaNA dhoIne pANI pI na jAya to cauttha, pAtrA dhoela pANI paraThave to duvAlasa, pAtrA mAtraka tarapaNI ke koI paNa prakAranA bhAjana upakaraNa mAtrane bhInAza dura karI korA karIne cIkAzavALA ke cIkAza vagaranA vagara luMchelA sthApana karI rAkhe to cothabhakta, pAtrAbAMdhanI goTha, na choDe tenI paDilehaNA karI ne na zodhe to cotha bhakta prAyazcita. bhojana maMDaLImAM hAtha dhove, tenA pANImAM pagano saMghaTTo karIne cAle, bhojana karavAnI jagyAmAM sApha karIne Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-7IcUlikA-1 3pa9 daMDapucchaNaka thI kAjo na le to nIvI, bhojana mAMDalInA sthAnamAM jagyA sApha karIne pucchaNaka ApIne kAjo ekaTho karIne IriyA pratikrame to nivI. e pramANe IriyAvahI, kahIne bAkI rahelA divasanuM athAt tivihAra ke covihAranuM pratyAkhyAna na kare to AyaMbila gurunI samakSa te paccakhANa na kare to purimuDhA, avidhithI paccakhkhANa kare to AyaMbIla, paccakhkhANa karyA pachI caitya ane sAdhuone na vAMde to purimuDha, kuzIlane vaMdana kare to avaMdanIya, tyAra pachInA saMyamamAM bahAra ThaDIla bhUmie javA mATe pANI levA mATe jAya, vaDInitI karIne pAchA phare te samaye kaMIka nyuna trIjI porisI pUrNa thAya. temAM paNa IriyAvahI pratikramIne vidhithI gamanAgamananI AlocanA karIne pAtrA mAtraka vagere bhAjana ane upakaraNo vyavasthita kare tyAre trIjI porisI barAbara pUrNa thAya. A pramANe trIjI porisI vItI gayA pachI he gautama ! je bhikSa upadhi ane sthaDilo vidhipUrvaka gurunI sanmukha saMdisAuM - ema AjJA mAMgIne pANI pIvAnA paNa paccakhkhANa karIne kAlAvelA sudhI svAdhyAya na kare tene chaThTha prAyazcita jaNAvavuM. A pramANe kAlavelA AvI pahoMce tyAre gurunI upadhi ane caMDila, vaMdana, pratikramaNa, sajhAya, maMDaLIAdi vasatinI pratyupekSaNA karIne samAdhi pUrvaka cittanA vikSepa vagara saMyamita banIne potAnI upadhi ane thaMDilanI pratyuprekSaNA karIne gocara carita ane kAlane pratikramIne gocara cariyA ghoSaNA karIne tyAra pachI devasika aticAronI vizuddhi nimitta kAusagga karavo. A darekamAM anukrame upasthApana, purimuThTha ekAsana ane upasthApanA prAyazcita jANavA. A pramANe kAusagna karIne muhapatinI pratilekhanA karIne vidhipUrvaka guru mahArAjane kRtikarma vaMdana karIne sUryodathI mAMDIne koI paNa sthAnamAM jevAM ke besatAM jatA cAlatA bhamatA utAvaLa karatA pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati, lIlotarI, tRNa, bIja, puSpa phula, kuMpaLa, aMkura, pravAla, patra, be, traNa, cAra, pAMca IndriyovALA jIvonAM saMghaTTa, paritApana, kilAmaNA, upadrava vagere kyAM hoya tathA traNa guptio, cArakaSAyo, pAMcamahAvrato, cha jIvanIkAyo, sAta prakAranA pANI ane AhArAdikanI eSaNAo, ATha pravacana mAtAo, nava brahmacaryanI guptio, daza prakArano zramaNadharma, jJAna, darzana, cAritra, nI je khaMDanA virAdhanA thaI hoya tenI nindA, gaha, AlocanA, prAyazcita, karIne ekAgra mAnasathI sutra, artha ane tadubhayane atizaya bhAvato tenA arthanI vicAraNA karato, pratikramaNa na kare to upasthApana, ema karatAM karatAM sUryano asta thayo. caityone vaMdana karyA sivAya pratikramaNa kare to cothabhakta, ahIM avasara jANI levo. pratikramaNa karyA pachI rAtre vidhisahita bilakula ochA samaya nahi evA prathama pahoramAM svAdhyAya na kare to duvAlasa, prathama porisI, pUrNa thatAM pahelA, saMtharo karavAnI vidhinI AjJA mAge to cha8, saMdisAvyA vagara saMthAro karIne suI jAya to cautha, pratyuprekSaNA, karyA vagaranI jagyAmAM saMthAro kare to duvAlasa, avidhithI saMthAro kare to cauttha utarapaTTA vagara saMthAro kare to caultha be paDano saMthAro pAthare to cauttha, vacamAM polANavALo dorIvALA khATalAmAM, nIce narama hoya tevA DholiyAmAMpaMlagamAM saMthAro kare to 10) AyaMbila, sarva zramaNasaMgha, sarve sAdharmiko temaja sarva Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 mahAnisIha-7-1384 jIvarAzinA tamAma jIvone sarva prakAranA bhAvathI trividha-trividhe khamAve nahi kSamApanA Ape nahi temaja cetyone vaMdanA na karI hoya, gurunA caraNa kamaLamAM upadhi deha AhArAdikanA sAgara paccakhANa karyA vagara kAnanA chidromAM kapAsanuM rU bharAvyA sivAya saMthArAmAM bese to darekamAM upasthApana, saMthArAmAM beThA pachI A dharma-zarIrane guru paraMparAthI prApta thayela A "zreSTha maMtrAkSarothI" daze dizAmAM sApa, siMha duSTa prAnta, halakA vANamaMtara pizAca vagerethI rakSaNa na kare to upasthApana, daze dizAmAM rakSaNa karIne bAra bhAvAnAo bhAkhyA sivAya suI jAya to paccIza AyaMbIla. eka ja nidrA pUrNa karIne jANIne IriyAvahI. paDikkamIne pratikramaNanA samaya sudhI svAdhyAya na kare to duvAlasa, uMghI gayA pachI duHsvapna ke kusvapna Ave to so zvAsozvAsa pramANa kAusagga karavo. rAtre chIMka ke khAMsI khAya, pATIyA, pATa ke daMDa khase ke zabda kare to khamaNa. divasa athavA rAtre hAsya, krIDA, kaMdarpa, nAthavAda kare to upasthApana. e prakAre je bhikSu sutranuM atikramaNa karIne kAlanuM atikramaNa karIne Avazyaka kare to he gautama ! kAraNavALAne micchA mi dukkaDa prAyazcita ApavuM. je akAraNika hoya tene to yathAyogya caultha vagere prAyazcita kahevA, je bhikSu zabda kare karAve, gADha ke agADha zabdothI bUma pADe te dareka sthAnakamAM darekanuM dareka padamAM yathAyogya saMbaMdha joDIne prAyazcita ApavuM. e-pramANe je bhikSu apUkAya, agnikAya ke strInA zarIranA avayavono saMghaTTo kare. paNa bhogave nahi to tene 25-AyaMbila ApavA je vaLI strIne bhogave te duraMta prAnta lakSaNavALAnuM mukha paNa na dekhavuM. evA te mahApApa karma karanArane pArAMcita prAyazcita ApavuM. have jo te mahAtapasvI hoya 70 mAsakSapaNa 100 ardhamAsakSapaNa, 100 duvAlasa, 100 cAra upavAsa, 100 aThThama, 100 cha8, 100 upavAsa, 100 AyaMbila, 100 ekAzana, 100 zuddha AcADu, ekAzana (jemAM luNa marI ke kaMI paNa mizraNa karela na hoya) 100 nirvikRtika, yAvatuM savaLA avaLAkrame prAyazcit jaNAvavuM. A ApeluM prAyazcitta je bhikSu vagara visAme pAra pADe te najIkanA kALamAM AgaLa AvanAra samajavo. [1385] he bhagavaMta ! savaLA-avaLA karmathI A pramANe so so saMkhyA pramANa dareka jAtanA taponA prAyazcita kare to keTalA kALa sudhI te karyA kare ? he gautama ! jyAM sudhI te AcAra mArgamAM sthApana thAya tyAM sudhI karyA kare, he bhagavaMta! tyAra pachI zuM kare? he gautama! tyAra pachI koI tapa kare, koI tapa na kare, je AgaLa kahyA pramANe tapa karyA kare che te vaMdanIya che, te pUjanIya che, te darzanIya che, te atiprazasta sumaMgala-svarUpa che, te savAranA pahoramAM nAma grahaNa karavA lAyaka che. traNe lokane vaMdanIya che. je kahelA tapanuM prAyazcita karato nathI te pApI che, mahApApI che, pApIonAM paNa moTo pApI che. duranta prAnta adhama lakSaNavALo che. yAvatuM mukha jovA lAyaka nathI. [1386-1387] he gautama! jyAre A prAyazcita sutra viccheda pAmaze tyAre caMdra, - surya, graha, nakSatra, ane tArAonuM teja sAta rAtri divasa skurAyamAna nahi thaze he Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-cUlikA-1 361 gautama ! Ano viccheda thaze eTale samagra saMyamano abhAva thazo kAraNa ke A prAyazcita sarva pApano prakapaNe nAza karanAra che, sarva tapa saMyamanA anuSThAnonuM pradhAna aMga hoya to parama vizuddhi svarUpa pravacananA paNa navanIta ane sArabhuta sthAna jaNAveluM hoya to he gautama! A sarva prAyazcita pado che. [1388] he gautama ! jeTalA A sarva prAyazcito che tene ekaThA karI saravALo karavAmAM Ave teTaluM prAyazcita eka gacchAdhipatine-gacchanA nAyakane ane sAdhvI samudAyanI nAyaka pravartinIne cAra gaNuM prAyazcita jaNAvavuM kAraNake teone to A sarva jANavAmAM AveluM che. have jo A jANakAra ane A gacchanAyako pramAda karanArA thAya to bIjAo, baLa, vIrya, hovA chatAM adhikatara AgamamAM udyama karavAno ghaTADo karanAra thAya. kadAca kAMIka ati mahAna. anuSThAna karavAno udyama karanAro thAya to paNa tevI dharmazraddhAthI na kare, paranta maMda utsAhathI udyama karanAro thAya. bhagna pariNAmavALAnA karelo kAyakaleza nirarthaka samajavo. je kAraNa mATe A pramANe che te mATe acitya ananta niranubandhavALA puNyanA samudAyavALA tIrthakara bhagavaMta tevI puNyAI bhogavatAM hovA chatAM sAdhune te pramANe karavuM yogya nathI. A pramANe gacchAdhipati vageree sarva prakAre doSamAM pravRttI karavI na ja joIe. A kAraNathI he gautama ! ema kahevAya che ke gacchAdhipati vagere samudAyanA nAyakone A sarva prAyazcita jeTaluM ekaThuM karIne saravALo karavAmAM Ave tenAthI cAragaNuM jaNAvavuM. [1389] he bhagavaMta! je gaNI apramAdI thaIne zrutAnusAre yathokta vidhAna karavA pUrvaka satata niraMtara rAta-divasa gacchanI sAra saMbhALa na rAkhe to tene keTaluM prAyazcita jaNAvavuM ? he gautama ! gacchanI sAra saMbhALa na rAkhe to tene pAraMcita prAyazcita jaNAvavuM. he bhagavaMta! je vaLI koI gaNI sarva pramAdanA AyaMbanothI vipramukta hoya. zratAnusAre haMmezA niraMtara gacchanI sAraNA-dika pUrvaka sAra saMbhALI rAkhatA hoya, teno koI duSTazIlavALA tathA prakArano ziSya sanmArganuM yathArtha AcaraNa karato na hoya to tevA gaNIne prAyazcita Ave kharuM? he gautama ! jarUra tevA gurune prAyazcita prApta thAya. he bhagavaMta! kayA kAraNathI ? he gautama ! teNe ziSyane guNa-doSathI parIkSA karyA vagara pravajyA ApI che te kAraNe he bhagavaMta! zuM tevA gaNIne paNa prAyazcita apAya ? he gautama ! AvA prakAranA guNothI yukta gaNI hoya parantu jyAre AvA prakAranA pApazIlavALA gacchane trividha trividha vosirAvIne jeo AtmahitanI sAdhanA karatA nathI, tyAre temane saMgha bAhya karavA mATe jaNAvavuM. he bhagavaMta ! jyAre gacchanA. nAyaka gaNIe gacchane trividha vosirAve tyAre te gacchane AdaramAnya karI zakAya ? je pazcAttApa karI saMvega pAmIne yathokta prAyazcitanuM sevana karIne bIjA gacchAdhipati pAse upasaMpadA pAmIne samyagmArganuM anusaraNa kare to teno Adara karavo have jo te svachaMda paNe te ja prakArano rahe pazcAttApa prAyazcita na kare, saMvega na pAme to caturvidha zramaNa saMghanI bahAra karelA te gacchane na Adaravo na mAnavo. [139] he bhagavaMta ! jyAre ziSyo yathokta saMyamakiyAmAM vartatA hoya tyAre kaMIka kuguru te sArA ziSya pAse temanI dIkSA prarupe tyAre ziSyoe zuM kartavya karavuM ucita gaNAya? he gautama ! ghora vIra tapanuM saMyamana karavuM. he bhagavaMta! kevI rIte? he Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 mahAnisIha - 7/-/1390 gautama ! anya gacchamAM praveza karIne. he bhagavaMta ! tenA saMbaMdhI svAmIpaNAnI kSaragati ApyA sivAya bIjA gacchamAM praveza meLavI na zake. tyAre zuM karavuM ? gautama ! sarva prakAre tenA sabaMdhI svAmIpaNuM bhuMsAI javuM joIe. he bhagavaMta ! kayA prakAre tenA sabaMdhI svAmIpaNuM sarva prakAre sApha thAya ? he gautama ! akSaromAM he bhagavan ! te akSaro kayA ? he gautama ! koIpaNa kALAntaramAM paNa have huM enA ziSya ke ziSyaNIpaNe svIkArIza nahi, he bhagavaMta ! jo kadAca te evA prakAranA akSaro na Ape to ? he gautama ! jo te evA prakAranA akSaro na lakhI Ape to najIkanA pravacanIkone kahIne cAra-pAMca ekaThAM thaIne temanA para dabANa karIne akSaro apAvavA. he bhagavaMta ! jo evA prakAranA dabANathI paNa te kuguru akSaro na Ape to pachI zuM karavuM ? he gautama ! jo e prakAre kuguru akSaro na Ape to tene saMgha bahAra ka2vAno upadeza Apavo. he gautama ! kayA kAraNathI ema kahevAya ? he gautama ! A saMsAramAM mahAhapAzarUpa ghara ane kuTuMbano phAMsa gaLe vaLagelo che. tevA phAMsAne mahAmuzkelIthI toDIne aneka zArIrika-mAnasika utpana thayelA cAre gatirUpa saMsAranA duHkhathI bhayabhIta thaelA koI prakAre moha ane mithyAtvAdikatA kSayopazamanA prabhAvathI sanmArganI prApti karIne kAmabhogathI kaMTALI vairAgya pAmI jenI AgaLa paraMparA vadhe nahi evA niranubaMdhI puNyane upArjana kare che. te puNyopArjana tapa ane saMyamanA anuSThAnathI thAya che. tenA tapa ane saMyamanI kriyAmAM jo guru pote ja vighna karanArA thAya athavA to bIjA pAse vighna, aMtarAya karAve. agara vighna ka2nA2ne sAro mAnI tenI anumodanA kare, svapakSa ke parapakSathI vighna thatuM hoya tenI upekSA kare arthAt tenuM potAnA sAmarthyathI rokANa na kare, to te mahAnubhAga evA sAdhunuM vidyamAna evuM dharmavIrya paNa nAza pAme, jeTalAmAM dharmavIrya nAza pAme teTalAmAM najIkamAM jenuM puNya AgaLa AvavAnuM hatuM, te nAza pAme che. jo te zramaNaliMgano tyAga kare che. tyAre je evA prakAranA guNothI yukta hoya te te gacchano tyAga karIne anya gacchamAM jAya che. tyAM paNa jo te praveza na meLave to kadAca vaLI te avidhithI prANano tyAga kare; kadAca vaLI te mithyAtva bhAva pAmIne bIjA pAkhaMDImAM bhaLI jAya, kadAca strIno saMgraha karIne gRhasthAvAsamAM praveza kare, AvA prakArano eka vakhatano mahAtapasvI hato te have atapasvI thaIne pArakAnA ghare kAmakaranAro dAsa thAya jyAM sudhImAM AvI halakI vyavasthAna thAya, teTalAmAM to ekAnta mithyAtva aMdhakAra vadhavA lAge. jeTalAmAM mithyAtvathI evA banelA ghaNA lokono samudAya durgatine nivAraNa karanAra, sukhaparaMparAne karAvanAra, ahiMsA lakSaNavALo zramaNadharma mahAmuzkelIthI karanAra thAya che. jeTalAmAM A thAya che teTalAmAM tIrthano viccheda thAya che. eTale paramapada mokSanuM AMtaruM ghaNuM ja vadhI jAya che. arthAt mokSa ghaNo dura ThelAya che paramapada meLavavAno mArga ati dura ThelAya che eTale atyanta duHkhI evA bhavyAtmAono samuha pharI cAragativALA saMsAra cakramAM aTavAze. A kAraNathI he gautama ! ema kahevAya che ke A prakAre kuguro akSaro nahi Ape, tene saMgha bahAra kADhavAno upadeza Apavo. na [1391] he bhagavaMta ! keTalA kAla pachI A mArgamAM kuguru thaze ? he gautama ! AjathI mAMDIne sADA bArazo varSathI keTalAka adhika varSe ullaMghana thayA pachI tevA Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-LAcUlikA-1 363 kuguruo thaze. he bhagavaMta! kyA kAraNathI teo kurapaNuM pAmaze. he gautamu! te kAle te samaye Rddhi, rasa ane zAtA nAmAM traNa gArone sAdhIne thayelA, mamatAbhAva ahaMkArabhAva rU5 agnithI jemanA atyaMtara AtmA ane deha saLagI rahelA che. meM A kArya karyuM. meM zAsananI prabhAvanA karI evA mAnasavALA zAstronA yathArtha paramArtha ne na jANanAra AcAryo gacchanAyako thaze, A kAraNe teo kugara kahevAze. he bhagavaMta! te kAle sarve zuM evA prakAranA gaNanAyako thaze ? he gautama ! ekAMte sarve evA nahiM thaze. keTalAka vaLI duraMtaprAMta lakSaNavALA - adhama- na dekhavA lAyaka, eka mAtAe sAthe janma ApelA joDalA paNe janmelA hoya, maryAdA vagaranA pApa karavAnA svabhAvavALA, AkhA janmamAM duSTa kAryo karanArA, jAti rauDha pracaMDa AbhigrAhika mahAmoTA mithyAtva draSTine dhAraNa karanArA thaze. he bhagavaMta ! tene kevI rIte oLakhavA? he gautama ! utsutraunmArga pravartAvanAra upadeza ApanAra ke anumati jaNAvanAra hoya tevA nimittothI te oLakhAya che. [1392] he bhagavaMta ! je gaNanAyaka AcArya hoya te lagAra paNa AvazyakamAM pramAda kare kharA? he gautama ! je gaNanAyaka hoya te vagara kAraNe lagAra eka kSaNavAra paNa pramAda kare te avaMdanIya gaNAvavA. jeo atizaya mahAna kAraNa AvavA chatAM paNa eka kSaNavAra paNa potAnA AvazyakamAM pramAdakaratA nathI te vaMdanIya, pUjanIya, darzanIya, yAvatu siddha thayelA buddhathaelA pArapAmelA kSINathaelA ATha karmamalavALA, karnaraja vagaranA samAna jaNAvavA. bAkIno adhikAra ghaNA vistArathI potAnA sthAnake kahevAze? [1393] A pramANe prAyazcita vidhi zravaNa karIne dInatA vagaranA manavALo doSone sevavA yogya anuSThAno karato nathI ane je sthAnamAM jeTalI zakti phoravavI paDe te phorave che. te ArAdhaka AtmA jaNAvelA che. [1394-1396] jaLa, agni, duSTa phADI khAnAra hiMsaka jAnavaro, cora, rAjA, sarpa, yoginInAbhayo, bhuta, yakSa, rAkSasa, kSudra, pizAco, mArI marakI kaMkAsa, kajIyA, vidgo, rodha, AjIvikA, aTavI, samudranA madhyamAM, phasAmaNa, koI duSTa ciMtavana kare, apazukana, AdinA bhayanA prasaMga samaye A vidyAnuM smaraNa karavuM. (A vidyA maMtra-akSara svarUpe che. maMtrAkSarano anuvAda thAya nahIM. mULa maMtrAkSara mATe amAruM kAma sutA - rU5 mAM nirahiM Agama pR. 120 jovuM.) [1396] A zreSTha vidyA thI vidhipUrvaka potAnA AtmAne sArI rIte abhimaMtrIne A kahIzuM te sAta akSarothI eka mastaka, baMne khabhA, kukSI, paganA taLiyA - ema sAte sthAne sthApavA te A pramANe H- OM mastake, va DAbA khabhAnI grIvA viSe, DAbI kukSiviSe, * DAbA paganA taLiyA viSe, te jamaNA paganA taLiyA viSe, vA jamaNI kukSi viSe, hA jamaNA khabhAnI grIvA viSe sthApana karavA. [1397-1399] duHsvapna, dunimitti, grahapIDA, upasarga, zatru ke aniSTanA bhayamAM, ativRSTi, anAvRSTi, vIjaLI, ulkApAta, kharAba pavana, agni, mahAjanano virodha vagere je koI A lokamAM thavAvALA bhaya hoya te sarva A vidyAnA prabhAvathI vinAza pAme che. maMgala karanAra, pApa haraNa karanAra, bIjA samagra akSaya sukha Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 mahAnisIha - 7/-/1399 ApanAra evuM prAyazcita karavAnI IcchAvALA kadAca te bhavamAM siddhI na pAme to paNa vaimAnika uttama devagati pAmIne pachI sukulamAM utpana thaI ekadama samyaktva pAmIne sukha paraMparA anubhavato AThe karmanI bAMdhelI raja ane malathI kAyama mATe mukta thAya che ane siddhi pAme che. he gautama ! A pramANe kahuM chuM. [1400] he bhagavaMta ! ATaluM ja mAtra prAyazcita vidhAna che ke jethI A pramANe Adeza karAya che ? he gautama ! A to sAmAnyathI bAra mahinAnA dareka rAtri divasanA dareka samayavanA prANano nAza karavo tyArathI mAMDIne bAlavRddha navadIkSita gaNanAyaka ratnAdhika vagere sahita munigaNa tathA apratipAti evA mahA avadhi-manaHparyava jJAnI, chadmastha vItarAga evA bhikSukone ekAMta abhyutthAna yogya Avazya kriyA saMbaMdhe A sAmAnya prAyazcita upadezeluM che. paraMtu ATaluM ja mAtra prAyazcita che, ema rakhe na mAnazo. he bhagavaMta ! zuM apratipAti mahA avadhi-manaHparyavajJAnanI chadmastha vItarAga temane samagra AvazyakonA anuSThAna karavA jaIe. he gautama ! jarU2 temane karavA joIe. ekalA mAtra Avazyako karavA joIe tema nahi. parantu ekI sAthe niraMtara satata AvazyakAdi anuSThAno karavA joIe. he bhagavaMta ! kevI rIte ? he gautama ! aciMtya, bala, vIrya, buddhi, jJAnAtizaya ane zaktinA sAmarthyathI karavA joIe, he bhagavaMta ! kayA kAraNe ka2vA joIe ? he gautama ! rakhene utsutra unmArganuM mArAthI pravartana na thAya. athavA thayuM hoyato; tema karIne Avazyaka karavuM joIe. [1401] he bhagavaMta ! vizeSa prakAranuM prAyazcita kema nathI kahetA ? he gautama ! varSAkAle mArgamAM gamana, vasatino pirabhoga karavA viSayaka gacchAcAranI maryAdAnuM ullaMghana karavA viSayaka, saMgha AcAranuM atikramaNa, guptiono bheda thayo hoya, sAta prakAranI mAMDalInA dharmanuM atikramaNa thayuM hoya, agItArthanA gacchamAM javAthI thayela kuzIla sAthe vaMdana AhArAdikano vyavahAra karyo hoya, avidhithI pravajyA ApI holo, ke vaDI dIkSA ApavAthI lAgelA prAyazcita, ayogya-apAtrane sutra, artha tadubhayanI prajJApanA karavAthI lAgela aticAra, ajJAna viSayaka eka akSara ApavAthI thayela doSa, daivasika, rAtrika, pAkSika, mAsika, cAramAsika, vArSika, Aloka sabaMdhI, paraloka sabaMdhI, nidAna karela hoya, mulaguNonI virAdhanA, uttaraguNonI virAdhanA, jANI joIne ke ajANatA karela, vAraMvAra nirdayatAthI doSa sevana kare, pramAda abhimAnathI doSa sevana kare, AzApUrvakanA apavAdathI doSa sevana karelA hoya, mahAvrato, zramaNadharma, saMyama, tapa, niyama, kaSAya, gupti, daMDa viSayaka, mada, bhaya, gArava, Indriya viSayaka sevelA doSo, ApattikALamAM raudra-ArtadhyAna thavuM, rAga, dveSa, moha, mithyAtva viSayaka, duSTa, krura, pariNAma thavAnA kAraNe utpana thayelA mamatva, mucchA, parigraha AraMbhathI thaela pApa, samitinuM apAlana, pArakAnI gerahAjarImAM tenI pAchaLa niMdA karavI, amaitrIbhAva, dharmAntarAya, saMtApa, udvega, mAnasika azAntithI utpanna thayela pApa, saMkhyAtIta AzAtanAo paikI koI paNa azAtanAthI utpana thayela, prANavadha karavAthI thaela, mRSAvAda bolavAthI thaela, vagara Apela vastu grahaNa karavAthI utpanna thaela, maithuna. sevana viSayaka trikaraNa yoga paikI khaMDita thaela pApa viSayaka, parigraha karavAthI utpana thaela, rAtribhojana viSayaka, mAnasika, Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana9cUlikA-1 365 vAcika, kAyika, asaMyama karaNa, karAvaNa, ane anumati karavAthI utpana thaela, yAvatuM jJAnadarzana, cAritranA aticArathI utpanna thaela, pApakarmanuM prAyazcita, vadhAre keTaluM kahevuM ? jeTalA trikALa caityavaMdanA Adika prAyazcitanA sthAnako prarupelA che. teTalA vizeSathI he gautama ! asaMkhyaya pramANa prajJApanA karAya che. mATe e pramANe sArI rIte dhAraNA karavI ke he gautama ! prAyazcitasutranI saMkhyAtA saMkhyApramANa niyuktio, saMgrahaNIo, saMkhyAtA anuyoga, dvAro, saMkhyAtA akSaro, anaMtA paryAya, dazarvilA che, upadezelA che, kahelA che, samajAvelA che. prarUpelA che, kAla abhigraha paNe yAvat AnupurvAthI ke anAnupurvIthI eTale kramathI ke kramavagara yathAyogya guNaThANAne viSe prAyazcito prarUpelA che. ema kahuM chuM. [1402] he bhagavaMta ! Ape kahA tevA prAyazcitonI bahulatA che. A pramANe prAyazcittano saMghaTTa-ksabaMdha thAya che, he bhagavaMta ! AvA prakAranA prAyazcittane grahaNa. karanAra evA koI hoya che ke je AlocanA karIne niMdana karIne gaha karIne yAvatu yathAyogya tapokarma karIne prAyazcittanuM sevana karIne zrAmaNyane ArAdhe, pravacananI ArAdhanA kare yAvatu Atmahita mATe tene aMgIkAra karIne potAnA kAryane ArAdhe. svakAryanI sAdhanA kare ? he gautama! cAra prakAranI AloyaNA jANavI. te A pramANe - nAma AlocanA, sthApanA AlocanA, dravya AlocanA ane bhAva AlocanA. A cAre pado aneka rIte ane cAra prakAre yojI zakAya che, temAM saMkSepathI nAma AlocanA nAma mAtrathI samajavI. sthApanA AlocanA pustakAdimAM lakhelI hoya, dravya AlocanA tene kahevAya ke je saraLatAthI AlocanA karIne je pramANe prAyazcita kahevAyuM hoya, te pramANe karI na Ape. A traNe pado gautama ! aprazasta che. he gautama ! je A cothuM bhAva AlocanA nAmanuM pada che te lAgelA doSanI AlocanA karIne gurupAse yathArtha paNe nivedana karIne niMdA karIne, gaha karIne, prAyazcitanuM sevana karIne, yAvatuM Atmahita mATe tene aMgIkAra karIne potAnA AtmAnI aMtima sAdhanA mATe te uttama arthanI ArAdhanA kare, he bhagavaMta! te cothuM pada kevA prakAranuM che? he gautama! te bhAva AlocanA kahevAya? he bhagavaMta! te bhAva AlocanA kone kahevAya? he gautama! je bhikSu AvA prakArano saMvega vairAgya pAmelo hoya, zIla, tapa, dAna, bhAvanA rUpa cAra skaMdhayukta uttama zramaNa dharmanI ArAdhanAmAM ekAMta rasika banelo hoya mada, bhaya, gAravo ItyAdika doSothI sarvathA vipramukta thaelo hoya, sarva bhAvo ane bhAvAntaro vaDe karIne zalya vagarano banIne sarva pAponI AlocanA karIne vizuddhi pada meLavIne 'tahatti' kahevA pUrvaka AlocanA prAyazcitane barAbara sevana karIne saMyama kriyA samyaka prakAre pAlana kare te A pramANe, [1403] je hitArthI AtmAo che te alpa paNa pApa kadApi bAMdhatA nathI. teonI zuddhi to tIrthakara bhagavaMtonA vacanothI thAya che. [1404-1407 amArA saranAnI zuddhi kevI rIte thAya? ghora saMsAranA duHkho ApanAra tevA pApakarmono tyAga karIne mana vacana kAyAnI kriyAthI zIlanA bhArane huM dhAraNa karIza. jevI rIte sarvajJa bhagavaMto, kevalIo, tIrthakaro, cAritra yukta AcAryo, upAdhyAyo ane sAdhuo, vaLI jevI rIte pAMce lokapAlo, je jIvo dharmanA jANakAra che. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 mahAnisIha-e-/1407 teonI samakSa huM talamAtra paNa mAruM pApa na chupAvIza. tevI rIte mArA sarva doSanI AlocanA karIza. temAM je kaMIpaNa parvata jeTaluM bhArepaNa prAyazcita prApta thAya to paNa huM tenuM sevana karIza ke jevI rIte tatkAla pApo pIgaLI jAya ane mArI zuddhi thAya. [1408-1411] prAyazcita karyA vagarano AtmA bhavAMtaramAM mRtyu pAmIne naraka, tiryaMca gatimAM kyAMka kuMbhIpAkamAM, kyAMka karavatothI baMne bAju raheMsAya che. kyAMka zuLImAM vIMdhAya che. kyAMka page dorI bAMdhIne jamIna para kAMTA-kAkarAmAM ghasaDI javAya che. kyAMya gabaDAvAya che. kyAMka zarIranuM chedana-bhedana karavAmAM Ave che. vaLI-doraDAsAMkaLa beDIthI baMdhavuM paDe che. kyAMka nirjala jaMgalanuM ullaMghana karavuM paDe che. kyAMka baLadaghoDA gadheDAdikanA bhavamAM damana sahana karavuM paDe che. kyAMka lAlacoLa tapelA loDhAnAM saLiyAnA DAma khamavA paDe che. kyAMka uMTa-baLadanA bhavamAM nAka vIMdhAvI nAthavuM paDe che. kyAMka bhAre vajanadAra bhAra upADavA paDe che. kyAMka vadha ane tADananA duHkho parAdhInatAthI bhogavavA paDe che. kyAMka zakti uparAMtano bhAra upADavo paDe che. kyAMka aNIyALI ArathI viMdhAvuM paDe che. vaLI chAtI, pITha, hADakAM, keDano bhAga tUTI jAya che. paravazatAthI tarasa bhUkha sahana karavA paDe che. saMtApa, udvega, dAridra vagere duHkho ahiM pharI sahana karavo paDaze. [1412-1413] to tenA badale ahiMja mAruM samagra duzaritra je pramANe me sevyuM hoya te pramANe pragaTa karIne gurunI pAse AlocanA karIne nindanA karIne, gahaNA karIne, prAyazcitanuM sevana karIne, dhIra-vIra-prarAkramavALu ghora tapa karIne saMsAranA duHkha denAra pApakarmane ekadama bALIne bhasma karI nAkhuM. [1414-1415 atyanta kaDakaDAtuM kaSTakArI duSkara dukhe karIne sevI zakAya tevuM ugra, vadhAre ugra, jinezvaroe kahela sakala kalyANanA kAraNabhuta evA prakAranA tapane AdarathI sevIza ke jenAthI ubhA ubhA paNa zarIra sukAI jAya. [1416-1418] mana-vacana ane kAyAnA daMDano nigraha karIne sajjaDa AraMbha ane AzravanA dvArone rokIne ahaMkAra, IrSA, kodhano tyAga karIne rAga dveSa-mohathI rahita thaelo vaLI saMga vagarano parigraharahita mamatvabhAva vagarano nirahaMkArI zarIra upara paNa niHspRhatAvALo banIne huM pAMca mahAvratonuM pAlana karIza. ane nakkI temAM aticAra lAgavA nahIM dauM. [1410-1422] ahAhA mane dhikkAra thAo. kharekhara huM adhanya chuM. huM pApI. ane pApa mativALo chuM. pApa karma karanAra huM pApiSTha chuM. huM adhamAdhama mahApApI chuM. huM kuzIla, bhraSTa cAritravALo, bhilla ane kasAInI upamA ApavA lAyaka chuM. huM caMDAla, kupAvagarano pApI, kura karma karanAra, niMdha chuM AvA prakAranuM durlabha cAritra prApta karIne jJAna darzana cAritranI virAdhanA karIne pachI tenI AlocanA nindanA gahaNA ane prAyazcita, na karuM ane satva rahita vagara ArAdhanAe kadAca huM mRtyu pAmuM to nakkI anuttara mahAbhayaMkara saMsAra sAgaramAM evo uMDo DUbIza ke pachI kroDo bhave paNa pharI vAra ugarI zakIza nahiM. [1423-1425] to jyAM sudhImAM vRddhAvasthAthI pIDA na pAmuM, temaja mane koI vyAdhi utpana na thAya, jyAM sudhImAM Indriyo salAmata che. tyAM sudhImAM huM dharmanuM sevana Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-cUilikA-1 367 karI lauM. pahelAnA karelA pApakamanI ekadama niMdA, gaha, lAMbAkALa sudhI karIne tene bALIne bhasma karI nAMkhyuM. prAyazcitanuM sevana karIne huM niSkalaMka banIza. he gautama ! niSkaluSa niSkalaMka evA zuddha bhAvo te naSTa na thAya te pahelAM game tevuM duSkara prAyazcita paNa huM grahaNa karIza. [1426-1429] A pramANe AlocanA pragaTa karIne prAyazcitanuM sevana karIne kaleza ane karmamalathI sarvathA mukta thaIne kadAca te kSaNe ke te bhavamAM mukti na pAme to nitya udyotavALo svayaM prakAzita devaduMdubhinA madhura zabdavALA seMkaDo apsarAothI yukta evA vaimAnika uttama devalokamAM jAya che. tyAMthI cyavIne pharI ahiM AvIne uttama kulamAM janma prApta karIne kAmabhogathI kaMTALelo vairAgya pAmelo tapasyA karIne pharI paMDitamaraNa pAmIne anuttara vimAnamAM nivAsa karI ahiM AvelA teo samagra traNe lokanA baMdhava samAna dharmatIrthaMkara paNe utpana thAya che. [1430] he gautama ! suprazasta evA A cothA padanuM nAma akSaya sukha svarUpa mokSane ApanAra bhAva AlocanA che. A pramANe huM kahuM chuM. [1431-1432] he bhagavaMta ! A prakAranuM uttama zreSTha vizuddhi pada pAmIne je koI pramAdanA kAraNe pharI vAraMvAra kaMIka viSayamAM bhula kare, cukI jAya ke alanA pAme to tene mATe ati vizuddhi yuktazuddhi pada kahyuM che ke nahIM? A zaMkAnuM samAdhAna Apo. [1433-143pa) he gautama ! lAMbA kALa sudhI pApanI niMdA ane gaha karIne prAyazcitanuM sevana karIne je pachI potAnA mahAvrata vagerenuM rakSaNa na kare to jema dhoyelA vastrane sAvacetIthI rakSaNa na kare to temAM DAghA paDe tenA sarakhuM thAya. athavA to te jemAMthI sugaMdha uchaLI rahelI che evA ati vimala-nirmala gaMdhodakI pavitra kSIrasamudramAM snAna karIne azucithI bharelAM khADAmAM paDe tenA sarakho pharI bhUlo karanAra samajavo. sarva karmano kSaya karanAra evA prakAranI kadAca devayoge sAmagrI maLI jAya paNa azubha karmane ukheDavA ghaNA muzkela samajavA. [143-1438] e pramANe prAyazcita karyA pachI je koI cha jIvanikAyanA vrataniyama-darzana-jJAna ane cAritra ke zIlanA aMgone bhaMga kare, krodhathI, mAnathI, mAyAthI, lobha vagere kaSAyonA doSathI bhaya, kaMdarpa ke abhimAnathI A ane bIjA kAraNe gAravathI ke nakAmA AlaMbana laIne je vratAdikanuM khaMDana kare. doSonuM sevana kare te savartha siddhanA vimAne, pahoMcIne potAnA AtmAne narakamAM patana pamADe che. [1439 he bhagavaMta ! zuM AtmAne rakSita rAkhavo ke cha-jIvanikAyanA saMyamanI rakSA karavI? he gautama ! je koI cha javanikAyanuM saMyama rakSaNa karanAra thAya che te anaMta duHkha ApanAra dugati gamana aTakatuM hovAthI AtmAnuM rakSaNa karanAro thAya che. mATe che jIvanikAyanuM rakSaNa karavuM e ja AtmAnuM rakSaNa gaNAya che. he bhagavaMta ! te jIva asaMyama sthAna keTalA kahyA che? [1440 he gautama! asaMyama sthAnako aneka prarUpelA che. jema ke pRthvIkAya vagere sthAvara jIvo sabaMdhI asaMyama sthAna he bhagavaMta! te kAya asaMyama sthAna keTalA kahelA che? he gautama ! kAya asaMyama sthAnako aneka prakAranA prarupelA che. te A pramANe. | [1441-1443 pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati ane vividha prakAranA, Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 mahAnisIha-7-/1443 trasa jIvono hAthathI sparza karavAno mAvajIvana paryanta varjana karavA, pRthvIkAyanA jIvone ThaDA, garama, khATA,padArtho sAthe bheLavavA, pRthvI khodavI, agni, loha, jhAkaLa, khATA, cIkAza, yukta telavALA padArtho pRthvIkAya vagere jIvono paraspara kSaya karanAra, vadha karanAra zastro samajavA. snAna karavAmAM zarIra para mATI (kSAra-sAbu) vagere te mardana karI snAna karavAmAM, mukha dhoIne zobhA vadhAravAmAM hAtha aMguli netrAdi aMgono zauca karavAmAM pIvAmAM aneka (anaMta) apUkAyanA jIvono kSaya thayA che. [1444-1445] agni saMghukavAmAM saLagAvavAmAM, udyoga karavAmAM, paMkho nAkhavAmAM, pheMkavAmAM saMkoravAmAM agnikAyanA jIvonA samudAya kSaya pAme che. bIjA paNa aneka prakAre cha kAyanA jIva judA judA prakAranA nimitte vinAza pAme che. jo agni sArI rIte saLagI uThe to daze dizAmAM rahelA padArthone bharakhI jAya che. [14] vIMjaNA, tADapatranA paMkhA, cAmara DhoLavA, hAthanA tAla ThokavA, doDavuM, kudavuM, ullaMghana karavuM, zvAsa levA mukavA, ItyAdika kAraNothI vAyukAyanA jIvonI virAdhanA-vinAza thAya che. [143-1448] aMkura, phaNagA, kUMpaLa, pravAla puSpa, phula, kaMdala, patro, vagerenA ghaNA vanaspatikAyanA jIva hAthanA sparzathI nAza pAme che. be traNa-cAra-pAMca IndriyavALA trasajIva anupayogathI ane pramattapaNe hAlatA cAlatA jatA AvatA besatA uThatA sutA nakkI kSaya pAme mRtyu pAme che. [1449] prANAtipAtanI virati mokSaphaLa ApanAra che. buddhizALI tevI viratine grahaNa karIne maraNa sarakhI Apatti Ave to paNa tenuM khaMDana karato nathI. [1450-1452] juTha vacana na bolavAnI pratijJA grahaNa karIne pApavALuM evuM satya vacana paNa na bolavuM, pArakI vastu vagara ApelI na levAnI pratijJA grahaNa karIne koI tevA padArtha Ape to paNa lobha na karIza. durdhara brahma caryavratane dhAraNa karIne parigrahano tyAga karIne, rAtri bhojananI viratI svIkArIne vidhipUrvaka pAMca Indriyono nigraha karIne bIjA paNa krodha-mAna-mAyA-lobha-rAga-dveSanA viSayamAM AloyaNA ApIne pachI mamatvabhAva ahaMkAra vagere prayatna pUrvaka tyAga karavA. 1453-1455] he gautama ! A vijaLI latAnI caMcaLatA sarakhA jIvataramAM zuddha bhAvathI tapa-saMyama svAdhyAya-dhyAna vagere anuSThAnomAM udyama karavo yukta che. he gautama ! vadhAre keTaluM kathana karavuM ? AlocanA ApIne pachI pRthvIkAyanI virAdhanA karavAmAM Ave pachI kyAM jaIne tenI zuddhi karIza? he gautama ! vadhu zuM kahevuM ke ahiM AlocanA-prAyazcita karIne te janmamAM sacitta athavA rAtre pANInuM pAna kare ane apakAyanA jIvonI virAdhanA kare to te kyAM jaIne zuddhi pAmaze? [1456-1459] he gautama ! keTaluM vadhAre kathana karuM ke AloyaNa laI pachI tApaNAnI jvALAo pAse tApavA jAya ane teno sparza kare agara thaI gayo to pachI tenI zuddhi kyAM thaze ? e pramANe vAyukAyanA viSayamAM te jIvonI virAdhanA karanAra kyAM jaIne zuddha thaze? je lIlI vanaspati puSpa phula vagereno sparza karaze te kyAM zuddha thaze? tevI rIte bIjakAyane jeo cAMpaze te kyAM zuddha thaze? [1410-1442] be-traNa cAra IndriyavALA vikasendriya, paMcendriyajIvone Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-cUlikA-1 369 paritApa upajAvIne te jIva kyAM zuddhi meLaveze ? bArIkAIthI je cha kAyanA jIvonuM rakSaNa nahiM kare te kyAM jaIne zuddhi pAmI zakaze? he gautama! have vadhAre kahevAthI zuM ? ahiM AloyaNA ApIne je koI bhikSu trasa ane sthAvara jIvonuM rakSaNa nahi karaze to te kyAM jaIne tenI zuddhi karaze? [143-1470 AlocanA nindanA gahaNA karIne prAyazcita karavA pUrvaka | niHzalya thaela uttama sthAnamAM rahelo pRthvIkAyanA AraMbhano parihAra kare, agnino sparza na kare. AlocanAdika prAyazcita karIne niHzalya banI saMvegavALo thaI uttama sthAnamAM rahelo bhikSu zaraNa vagaranA jIvone vedanA na pamADe, AlocanAdika karIne saMvega pAmelA bhikSu chedelA taNakhalAne ke vanaspatine vAraMvAra ke lagAra paNa sparza na kare. lAgelA doSonI AlocanA niMdanA gahaNA prAyazcita karIne zalya vagarano thaIne saMvega pAmelo bhikSu uttama saMyama sthAnamAM rahelo hoya te jIvananA cheDA sudhI be-traNa cAra ke pAMca IndrIyavALA jIvone saMghaTTana paritApanI kilAmaNa upadrava Adi azAtA na upajAve. AlocanAdi karavA pUrvaka saMvega pAmelo bhikSu gRhasthoe loca mATe uMce pheMkIne ApelI rAkha paNa grahaNa karatA nathI. [1471-1474] saMvega pAmelo zalya vagarano je AtmA strI sAthe vArtAlApa kare che gautama! te kyAM zuddhi pAmaze ? AlocanAdika karIne saMvega pAmelo bhikSu cauda uparAMta upakaraNano parigraha na kare. te saMyamanA sAdhanabhuta upakaraNa upara vRDhapaNe, nimamatva, amU, agRddhi rAkhavI. he gautama ! jo te padArtha upara mamatva karaze tenI zuddhi nathI. vadhAre keTaluM kahevuM? A viSayamAM AlocanA karIne je rAtrie pANInuM pAna karavAmAM Ave to te kyAM jaIne zuddha thaze? 1475-1482] AlocanA, nindanA, gahaNA karIne prAyazcita karIne niHzalya thaelo bhikSu jo zarUnI cha pratijJAonuM rakSaNa na kare to pachI tenAmAM bhayaMkara pariNAmavALA je aprazasta bhAva sahita atikrama kya hoya, mRSAvAda viramaNa nAmanA bIjA mahAvratamAM tIvra rAga ke dveSathI niSphara, kaThora AkarA, karkaza vacano bolIne mahAvratanuM ullaMghana karyuM hoya, trIjA adattAdAna viramaNa mahAvratamAM rahevAnI jagyA mAgyA vagara mAlikanI saMmati meLavyA vagara vAparI hoya agara aNagamatuM sthAna maLyuM hoya, temAM rAga-dveSa rUpa aprazasta bhAva thAya te trIjA mahAvratanuM atikramaNa, cauthA maithuna viramaNa nAmanA mahAvratamAM zabda rasa, gaMdha, sparza ane pravicAranA viSayamAM je atikramaNa thaeluM hoya, pAMcamAM parigraha viramaNa nAmanA mahAvratanA viSayamAM meLavavAnI abhilASA, prArthanA, muccha zuddhi, kAMkSA, gumAvelI vastuno zoka te rUpa je lobha te raudra dhyAnanA kAraNarUpa che. A sarve pAMcamA vratamAM doSo gaNelA che. rAtre bhUkha lAgaze ema dhArI divase adhika AhAra lIdho sUryodaya ke sUryAstanI zaMkA hovA chatAM AhAragrahaNa karyo hoya te rAtribhojana viramaNa vratamAM atikrama doSa kahelo che. AlocanA nindanA gahaNA prAyazcita karIne zalya rahita banelo hoya paraMtu jayaNAne na jANato hoya to susaThanI jema bhava saMsAramAM bhramaNa karanAro thAya che. [1483) he bhagavaMta ! te susaDha koNa hato ? te jayaNA kevA prakAranI hatI ke 24 Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnisIha - 7/-/1483 70 ajJAnapaNAnA kAraNe AlocanA niMdanA-garhaNA-prAyazcita sevana karavA chatAM teno saMsAranAza na pAmyo ? he gautama ! jayaNA te kahevAya ke je aDhAra hajAra zIlanA aMgo, sattara prakAranuM saMyama, cauda prakAranA jIvanA bhedo, tera kriyAsthAnako, bAhya atyaMtara bhedavALA bAra prakAranA tapa anuSThAna, bAra prakAranI bhikSupratimA daza prakArano zramaNadharma, nava prakAranI bhramacaryanI gupti, ATha prakAranI pravacanamAtAo, sAta prakAranI pANI ane piMDanI eSaNAo, cha jIvanikAyo, pAMcamahAvrato, traNaguptio samyag-darzana jJAna cAritrarUpa ratnatrayI vagere saMyama anuSThAnone bhikSu nirjana nirjala aTavI duSkAla roga vagere mahA Apatio utpana thaI hoya, antarmuhurta mAtra AyuSya bAkI hoya. prANa kaMThe AvI gayA hoya to paNa manathI te potAnA saMyamanuM khaMDana karatA nathI. virAdhatA nathI. khaMDana virAdhanA karAvatA nathI ke khaMDana virAdhanAnI anumodanA karatA nathI. yAvat jAvajjaparyanta AraMbha karatA karAvatA nathI. AvA prakAranI saMpUrNa jayaNA jANanArA pAlana karanArA jayaNAnA bhakta che, jayaNA dhruvapaNe pALanArA che, jayaNAmAM nipuNa che, te jayaNAnA sArA jANakAra che. he gautama ! A susaDhanI atizaya vismaya pamADanArI moTI kathA che. sAtamA adhyanananI muni dIparatnasAgare karela "gurjarachAyA" pUrNa adhyananaH 8 - susaDha kathA/cUlikA : 2 [1484] he bhagavaMta ! kayA kAraNathI Ama kahyuM ? te kAle te samaye ahiM susaDha nAmano eka anagAra hato. teNe eka eka pakSanI aMdara ghaNA asaMyama sthAnakonI AlocanA ApI ane ane ati mahAna ghora duSkara prAyazcitonuM sevana karyuM. to paNa te bicArAne vizuddhi pada prApta na thayuM. A kAraNe ema kahevAyuM. he bhagavaMta ! te susaDhanI vakatavyatA kevA prakAranI che ? he gautama ! A bhArata varSamAM avaMtinAmano deza che. tyAM saMbukka nAmanuM eka nAnuM gAma hatuM. te gAmamAM janmathI daridra maryAdA-lAja vagarano kRpA vagarano, kRpaNa anukaMpA rahita, atikrura, nirdaya, raudra pariNAmavALo, Akaro zikSA karanAra, abhigrahika mithyASTi jenuM nAma paNa uccAra karavAmAM pApa che, evo sujJa ziva nAmano brAhmaNa hato sujJazrI nAmanI tene putrI hatI. samagra traNe bhuvanamAM nara ane nArI samudAyonA lAvaNya kAMti teja rUpa saubhAgyAtizaya karatAM te putrInA lAvaNya rUpa kAMti vagere anupama ane caDiyAtA hatA te sujJazrIe koI AgalA bIjA bhavamAM ema duSTa vicAryuM hatuM ke "jo A bALakanI mAtA mRtyu pAmeto bahu sAruM thAya to huM zoka vagaranI thAuM. pachI A bALaka duHkhe karIne jIvI zakaze. temaja rAjalakSmI mArA putrane prApta thaze.' te duSTa ciMtavananA phaLarUpe te kamarnA doSathI janmatAnI sAthe ja tenI mAtA mRtyu pAmI. tyAra pachI he gautama ! te sujJaziva pitAe moTA kalezathI AjIjI karIne karagarIne ghaNI navA bALakone janma ApanArI mAtAone ghareghare pharI ArAdhI te putrIno bAlyakALa pUrNa thayo. teTalAmAM mAtA-putrano saMbaMdha TALanAra mahA bhayaMkara bAra varSano lAMbA kALano duSkALa samaya AvI lAgyo. jeTalAmAM sagA-saMbaMdhIono tyAga karIne samagra janasamuha cAlI javA lAgyo, tyAre have koIka divase ghaNA Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-8cUlikA-2 371 divasano bhUkhyo thaelo viSAda pAmelo te sujJaziva vicAravA lAgyo ke zuM have A bAlikAne mArI nAkhIne bhUkha bhAMgu ke tenuM mAMsa vecIne kAMIka vaNika pAsethI anAja kharIdIne mArA prANane dhAraNa karyuM. have bIjo koI jIvavAno upAya mArA mATe rahelo nathI. athavA to kharekhara mane dhikkAra thAo, Ama karavuM ucita nathI. paraMtu jIvatI ja tene vecI nAMkhyuM. ema vicArIne mahAddhivALA cauhe vidyA sthAnanA pariNAmI evA goviMda, brAhmaNanA ghare sujJazrIne vecI nAMkhI eTale ghaNA lokonA tiraskAranA zabdothI ghavAelo te potAnA dezano tyAga karIne sujJaziva bIjA dezAntaramAM gayo. tyAM jaIne paNa he gautama! e ja pramANe bIjAnI kanyAonuM apaharaNa karI karIne bIjA sthaLe vecI vecIne sujJazive ghaNuM dravya upArjana karyuM. te avasare dukALa samayanA kaMIka adhika ATha varSa pasAra thayA tyAre te goviMda zeThano samagra vaibhava kSaya pAmyo. he gautama ! vaibhava vinAza pAmavAnA kAraNe viSAda pAmelA goviMda brAhmaNe ciMtavyuM ke have mArA kuTuMbano vinAzakAla najIka Avyo che. viSAda pAmatA mArA baMdhuone ardhakSaNa paNa joI zakavA samartha nathI. to have atyAre mAre zuM karavuM ? ema vicAratA eka gaukulanA svAmInI bhAyI AvI pahoMcI khAvAnA padArtho vecavA AvelI te govAlaNa pAsethI te brAhmaNanI bhAyae DAMgaranA mApathI ghaNA ghInA ane khAMDanA banAvelA cAra lADuo kharIda karyo. kharIda karatAM ja bALako lADuo khAI gayA. mahIcArIe kahyuM ke are zeThANI ! amane badalAmAM ApavAnI - DAMgaranI pAlI ApI do. amAre jaldI gokuLamAM pahoMcavuM che. he gautama ! tyAra pachI brAhmaNIe sujJazrIne AjJA karI ke are rAjAe bheMTaNAmAM je mokalyuM che, temAM je DAMgaranuM mATaluM che. tene jaldI khoLIne lAva jethI A govAlaNane ApuM. suvAzrI jeTavAmAM te khoLavA mATe gharamAM gaI paNa te taMdulanuM bhAjana joyuM nahIM. brAhmaNIne kahyuM ke nathI. pharI brAhmaNIe kahyuM. are ! amuka bhAjana ucu karIne temAM jo ane khoLIne lAva pharI tapAsa karavA mATe AMgaNamAM gaI paNa te taMdulanuM bhAjana joyuM nahi. brAhmaNIe kahyuM ke nathI. pharI brAhamaNIe kahyuM are! amuka bhAjana uMcu karIne temAM me ane khoLIne lAva. pharI tapAsa karavA mATe AMgaNAmAM gaI ane na joyuM tyAre brAhmaNIe jAte tyAM AvIne tapAsa karI to tenA jevAmAM paNa te bhAjana na AvyuM. ativismaya pAmelA manavALI pharI bArIkAIthI dareka sthaLe tapAsavA lAgI. daramyAna ekAnta sthalamAM vezyA sAthe odananuM bhojana karatAM potAnA moTA putrane joyo. te putre paNa tenA tarapha najara karI. sAme AvatI mAtAne dekhIne adhanya putre ciMtavyuM ke ghaNe bhAge mAtA amArA cokhA jhuMTavI levA AvatI jaNAya che, to je te najIka Avaze to huM tene mArI nAMkhIza - ema ciMtavatA putre dura rahelo ane najIka AvatI brAhmaNI mAtAne moTA zabdathI kahyuM ke he bhaTTIdArikA ! jo tuM ahIM AvIza to pachI tuM ema na kahIza ke mane pahelAM na kahyuM. nakkI huM tane mArI nAMkhIza. AvuM aniSTa vacana sAMbhaLIne ulkApAtathI haNAelI hoya tema dhasa karatAMka bhUmi upara DhaLI paDI. mucchaviza brAhmaNI bahAra pAchI na pharI eTale mahIyArIe keTaloka samaya rAha joyA pachI sujJazrIne kahyuM ke are bAlikA! amone moDuM thAya che, mATe tamArI mAtAne jaldI kaho ke tame amane DAMgarano pAlo Apo. je DAMgarano pAlo na jaNAya ke na maLato hoya to Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 mahAnisIha-8-1484 tenA badale magano pAlo Apo. tyAre sujJazrI dhAnya rAkhavAnA koThAramAM pahoMcI. ane dekhe che to bIjI avasthA pAmelI brAhmaNIne joIne sujJazrI hAhAra karIne zora bakora karavA lAgI. te sAMbhaLIne parivAra sahita te goviMda brAhmaNa ane mahIyArI AvI pahoMcyA. pavana ane jaLathI AzvAsana pamADIne teoe pUchyuM ke - he bhaTTI dArikA? A tamane ekadama zuM thaI gayuM? tyAre sAvadhAna thaelI brAhmaNIe pratyuttaramAM jaNAvyuM ke are ! tame rakSaNa vagaranI mane jherI sarpanA DaMkha na apAvo. nirjala nadImAM mane ubhI na rAkho are doraDA vagaranA snehapAzamAM jakaDAelI mane mohamAM na sthApo. jemake A mArA putra, putrI,. bhatrIjAo che. A putravadhu, A jamAI, A mAtA A pitA che, A mArA bhari che, A mane ISTa priya managamatA kuTuMbIvarga, svajano mitro, bandhavarga parivAravarga che. te ahiM pratyakSa ja khoTA mAyAvALA che. temanA taraphanI baMdhupaNAnI AzA mRgatRSNA sarakhI nirarthaka che. A jagatamAM dareka potAnA kAryanA arthI-svArthI loko che. temAM mArApaNAno khoTo bhrama thAya che, paramArthathI vicAra karIe to koI sAcA svajana nathI jyAM sudhI svArtha sadhAya che tyAM sudhI mAtA, pitA, putrI, putra, jamAI, bhatrIjo, putravadhu vagere saMbaMdha jALavavAmAM Ave che. tyAM sudhI ja dareka game che. ISTa miSTa priya nehI kuTuMbI svajana varga mitra baMdhuM parivAra vagere tyAM sudhI ja saMbaMdha rAkhe che ke jyAM sudhI darekane potAno svArtha sadhAya che. potAnA kAryanI siddhimAM virahamAM na koI koInI mAtA, na koI koInA pitA, na koI koInI putrI, na koI koInA jamAI, na koI koInA putra, na koI koInI patnI, na koI koInA bhatara, na koI koInA svAmI, na koI koInA ISTa miSTa priyakAnta kuTumbI svajana varga mitra baMdhu parivAra varga che. kAraNake juone tyAre prApta thaelA kaMIka adhika nava mAsa sudhI kukSimAM dhAraNa karIne aneka miSTa madhura uSNa tIkhA lukhkhA snigdha AhAra karAvyA, snAna mardana karyo, tenA zarIra kapaDAM dhoyA, zarIra dabAvyA, dhana dhAnyAdika ApyA. tene ucheravAno mahA prayatna karyo, te vakhate evI AzA rAkhI hatI. ke putranA rAjyamAM mArA manoratho pUrNapaNe purAze. ane snehI varganI AzAo purI karIne huM atizaya sukhamAM mAro samaya pasAra karIza. meM dhAryuM hatuM tenA karatAM taddana viparita hakIkata banI che. have ATaluM jANyA ane samajyA pachI pati AdinA upara ardhakSaNa paNa neha rAkhavo yogya nathI. je pramANe mArA putrano vRtAnta banyo che te pramANe ghare ghare bhUtakALamAM AvA vRtAnto banyA che. vartamAnamAM bane che, ane bhaviSyakALamAM paNa AvA banAvo banaze. te badhu varga paNa mAtra potAnA kAryo siddha karavA mATe ghaTikA muhurta teTalo kALa tathA snehapariNAma TakAvIne sevA kare che. mATe te loko ! anaMta saMsAranA ghora duHkha ApanAra evA A kRtrima bandha ane saMtAnonuM mAre kaMI prayojana nathI. mATe have rAtadivasa niraMtara uttama vizuddha AzayathI dharmanuM sevana karo. dharma e ja dhana, ISTa, priya, kAnta, paramArthathI hitakArI, svajana varga, mitra, baMdhuvarga che. dharma e ja suMdara darzanIya rUpa karanAra, puSTi karanAra, baLa ApanAra che. dharma ja utsAha karAvanAra, dharma ja nirmala yaza kIrtine sAdhI ApanAra che. dharma e ja prabhAvanA karAvanAra, zreSThatama sukhanI paraMparA ApanAra hoya to dharma che. dharma e sarva Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - adhyayana-8calikA-2 377 prakAranA nidhAna svarUpa che. ArAdhanIya che. poSavA yogya che, pAlanIya che. karaNIya che, AcaraNIya che, sevanIya che, upadezanIya che, kathanIya che, bhaNavAlAyaka che, prarUpaNIya che, karAvavA lAyaka che, dharma dhruva che. zAzvato che, akSaya che, sthira rahenAra che. samagra sukhano bhaMDAra che. dharma alajjanIya che, dharma e atula bala, vIrya, saMpUrNa sattva, parAkrama sahitapaNuM meLavI ApanAra thAya che. pravara, zreSTha, ISTa, priya, kAnta daSTijanano saMyoga karAvI ApanAra hoya to dharma che. samagra asukha, dAridraya, saMtApa, udvega, apayaza, khoTAM ALa prApta thavAM, vRddhAvasthA, maraNa vagere samagra bhayano sarvathA nAza karanAra, jenI tulanAmAM koI na AvI zake tevo sahAyaka, traNa lokamAM ajoDa evo nAtha, hoya to mAtra eka dharma che. mATe have kuTumba svajanavarga, mitra, badhu varga, bhaMDAra Adi AlokanA padArthothI prayojana nathI. vaLI A Rddhi - samRddhi Indra dhanuSa, vijaLI, latAnA ATopa karatAM adhika caMcaLa, svapna ane Indra jaLa sarakhI, dekhatA sAthe ja kSaNamAM adrazya thanArI nAzavaMta, adhruva, azAzvata, saMsAranI paraMparA vadhAranAra, nArakamAM utpana thavAnA kAraNabhuta, sadgatinA mArgamAM viddha karanAra, anaMta duHkha ApanAra che. are loko ! dharma mATenI A veLA ati durlabha che. samyagu-darzana-jJAnacAritrarUpa dharmane sAdhI ApanAra, ArAdhanA karAvanAra, anupama sAmagrI yukta Avo samaya pharI maLavAno nathI. vaLI maLeluM A zarIra niraMtara rAtadivasa dareka kSaNe ane dareka samaye TUkaDe TUkaDA thaIne saDI raheluM che. dina-pratidina zithila banatuM jAya che. ghora, niSphara, asabhya, caMDa, jarArUpI vajazilAnA pratighAtathI cUrecUrA thaIne seMkaDo taDa paDelA jIrNa mATInA hAMDalA sarakhuM, kazA kAmamAM na Ave tevuM, taddana nirupayogI banI gayuM che. navA phaNagA upara lAgelA jalabindunI jema ocinha ardhakSaNanI aMdara ekadama A jIvita jhADa parathI uDatA pakSInI mAphaka uDI jAya che. paraloka mATe bhAthuM na upArjana karanArane A manuSya janmaniSphala che to have nAnAmAM nAno pramAda paNa karavA have huM samarthanathI. A manuSyapaNAmAM sarvakAla mitra ane zatru pratye samAna bhAvavALA banavuM jaIe. te A pramANe samagra jIvonA prANonA atipAtanI trividhatrividhe virati, satya vacana bolavuM, dAMta khotaravAnI saLI sarakhI ke lonca karavAnI rAkha sarakhI nirmulya vastu paNa vagara ApelI grahaNa na karavI. mana-vacana-kAyAnA yogo sahita akhaMDita avirAjita navagupti sahita parama pavitra sarvakAla durdhara brahmacaryavratane dhAraNa karavuM. vastra, pAtra, saMyamanA upakaraNa upara paNa nirmamatva, azana-pAnAdika cAre AhArano rAtrie tyAga karavo, ugama-utpAdanA eSaNAdikamAM pAMca doSothI mukta thavuM, parimita kAla bhojana karavuM pAMca samitinuM zodhana karavuM. traNa guptithI gupta thavuM, Iyasamiti vagere bhAvanAo, anazanAdika tapanuM upadhAnanuM anuSThAna karavuM. mAsAdika bhikSunI bAra pratimAo, vicitra prakAranA dravyAdika abhigraho, asnAna, bhumizayana, kezaloca, zarIranI TApaTIpa na karavI, haMmezA sarvakAla gurunI AjJA pramANe vartavuM. kSudhA taraza vagere pariSahone sahana karavuM. divyAdika upasargo upara vijaya meLavavo. maLe ke na maLe baMnemAM samabhAva rAkhavo. athavA maLeto dharmavRddhi, na maLe to tapovRddhi, tevI bhAvanA rAkhavI. vadhAre keTaluM varNana karavuM? are! loko ! a' Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 mahAnisIha - 8//1484 aDhAra hajAra zIlAMgano bhAra vagara vizrAntie zrI mahApuruSothI vahana karI zakAya tevo atyanta durdhara mArga vahana karavA lAyaka che. vizAda pAmyA vagara be bAhAthI A mahAsamudra taravA sarakho A mArga che. A sAdhudharma svAdavagaranA retInA koLIyA bhakSaNa karavA sarIkhAM che. ati tIkSNa pANIdAra bhayaMkara talavAranI dhAra para cAlavA sarakho saMyama dharma che. ghI vagerethI sArI rIte siMcAyelA agninI jvALA zreNInuM pAna ka2vA sarakho cAritra dharma che. sukSma pavanathI kothaLo bharavo tenA sarakho kaThaNa saMyama dharma che. gaMgAnA pravAhanI sAme gamana karavA, sAhasanA trAjavAthI meru parvata toLavo, ekAkI manuSye dhIratAthI durjaya cAturaMga senAne jItavI, paraspara avaLI dizAmAM bhramaNa karatA ATha caMdronA upara rahelI putaLInI DAbI AMkha vIMdhavI, samagra traNa bhuvanamAM vijaya prApta karIne nirmala yaza kirtInI jayapatAkA grahaNa karavI, A sarva karatAM paNa dharmAnuSThAna duSkara che. he loko ! A saMyama dharmAnuSThAnathI koI paNa anya vastu duSkara nathI arthAt tenAthI sarva vastunI siddhi thAya che. [1485-1487] mastaka upara bhAra vahana karAya che. paraMtu te bhAra visAmo levAtA-levAtA vahana karAya che. jyAre ati mahAna zIlano bhAra vizrAnti vagara jIvana paryanta vahana karAya che. mATe gharanA sArabhuta putra dravya vagereno sneha choDIne niHsaMga banI kheda pAmyAvagara sarvottama cAritra dharmanuM sevana karo. ADaMbara karavA, khoTI prazaMsA karavI, vaMcanA karavI, tevA vyavahAra dharmanA hotA nathI. mAyAdika zalya rahita, kapaTa bhAva vagarano dharma kahelo che. [1488-1496] jIvomAM trasapaNuM, trasapaNAmAM paNa paMcendriyapaNuM utkRSTa che. paMcendriyapaNAmAM vaLI manuSyapaNuM uttama che. temAM Aryadeza, AryadezamAM uttamakuLa, uttamakuLamAM utkRSTa jAti-jJAti temAM paNa vaLI rUpanI samRddhi temAM paNa pradhAnatAvALuM baLa, pradhAnabaLa maLavA sAthe lAMbu AyuSya, temAM paNa vijJAnaviveka, vijJAnamAM paNa samyakatva pradhAna che. samyakatvamAM vaLI zIlanI prApti caDIyAtI gaNelI che. zIlamAM kSAyikabhAva, kSAyikabhAvamAM kevalajJAna, pratipUrNa kevalajJAna prApta thavuM eTale jarAmaraNa rahita mokSa prApta thAya. janma jarA-maraNa AdinA duHkhathI dorAelA jIvane A saMsAramAM kyAMya sukhano chAMTo nathI. mATe ekAMta mokSa ja upAdeya meLavavA lAyaka che. 84 lAkha yoniomAM anaMta vakhata lAMbA kALa sudhI bhramaNa karIne atyAre tame te mokSa sAdhavA lAyaka ghaNI sAmagrIo meLavelI che. to atyAra sudhImAM pUrve koI vakhata na meLavelI uttama evI dharmasAmagrIo meLavelI che to he loko ! tame temAM jaldI udyama karo. vibudhoe paMDitoe niMdhelA saMsAranI paraMparAM vadhAranAra evo A snehane tame choDo. are ! dharmazravaNa prApta karIne aneka kroDo varSe atidurlabha evA suMdara dharma te jo tame ahiM samyak prakAre nahIM karazo to pharI te dharmanI prApti durlabha thaze. prApti thaela bodhi samyakatva anusAra ahiM je dharma pravRtti karato nathI ane AvatA bhavamAM dharma karIzuM- ema prArthanAkare te bhAvI bhavamAM kayA mulyathI bodhi prApta karaze ! [1497] pUrvabhavanA jAtismaraNa thavAthI brAhmaNIe jyAM A sarva saMbhaLAvyuM tyAM he gautama ! samagra baMdhuvarga ane bIjAM aneka nagarajano pratibodha pAmyA. he gautama ! te avasare sadgatino mArga sArI rIte maLelo che. tevA goviMda Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-8/cUlikA-2 375 brAhmaNe kahyuM ke- dhikkAra thAo mane, ATalA kALa sudhI ApaNe ThagAyA, muDha banyA, kharekhara ajJAna e mahAkaSTa che. nibhagI tuccha-AtmAone ghora ugra paraloka viSayaka nimitto jemaNe jANelA nathI, anyamAM Agraha vALI buddhi karanArA, pakSapAtanA mohAgnino uttejita karavAnA mAnasavALA, rAga-dveSathI haNAyelI buddhivALA, A vagere doSavALAne A uttama dharma samajavo. ghaNo muzkela hoya che. kharekhara ATalA kALa sudhI mAro AtmA ThagAyo. A mahAnuM AtmA bhAya thavAnA bahAnAthI mArA gharamAM utpana thayo. parantu nizcayathI teno vicAra karIe to sarvajJA AcAryanI jema A saMzayarUpa aMdhakArane dura karanAra, lokane prakAzita karanAra, moTAmArgane samyaka prakAre batAvavA mATe ja pote pragaTa thaela che. are mahA atizayavALA arthane sAdhI ApanAra mArI priyAnA vacano che. are yajJadatta ! viSNudatta ! yajJadedha! vizvAmitra! soma! Aditya vagere mArA putro! devo ane asuro sahita AkhA jagatna A tamArI mAtA Adara ane vaMdana karavA yogya che. are ! puraMdara vagere chAtro ! A upAdhyAyanI bhAryAe traNa jagatane AnaMda ApanAra, samagra pApakarmane bALI bhasma karavAnA svabhAvavALI vANI kahI tene vicAro. gurunI ArAdhanA karavAmAM apUrva svabhAvavALA tamArA upara Aje guru prasanna thayA che. zreSTha AtmabaLavALA, yajJa karavA karAvavA adhyayana karavuM karAvavuM SaTakarma karavAnA anurAgathI tamArA upara guru prasanna thayA che. to have tame pAMce Indriyone jaldI jIto. pApI evA krodhAdika kaSAyono tyAga karo. viSThA. azuci, malamutra, ora vagerenA kAdavayukta garbhavAsathI mAMDIne prasuti janma maraNa Adi avasthAo kevI rIte prApta thAya che. te sarva tame have jANo. AvA aneka vairAgya utpana karAvanAra subhASito kahelA evA cauda vidyAnA pAragAmI goviMda brAhmaNane sAMbhaLIne atizaya janma jarA-maraNathI bhaya pAmelA ghaNA satparaSo dharmano vicAravA lAgyA. tyAM keTalAko ema bolavA lAgyA ke A zreSTha dharma che, pravara dharma che. ema vaLI bIjAo kahevA lAgyA. he gautama ! yAvat dareka lokoe A brAhmaNI jAti smaraNavALI che ema pramANabhUta mAnI. tyAra pachI brAhmaNIe ahiMsA lakSaNavALA nisaMdeha kSamA Adi daza prakAranA zramaNadharmane hetu-draSTAnta kahevApUrvaka teone parama zraddhA utpanna thAya tevI rIte samajAvyo. tyAra pachI te brAhmaNIne A sarvajJa che ema mAnIne hastakamalanI suMdara aMjINa racIne Adara pUrvaka sArI rIte praNAma karIne he gautama ! te brAhmaNI sAthe dInatArahita mAnasavALA aneka nara ane nArI varge alpakAla sukha ApanAra evA kuTumba, svajana, mitra, babdha, parivAra, ghara, vaibhava, Adino tyAga karIne zAzvata mokSasukhanA abhilASI ati nizcita draDha manavALA, zramaNapaNAnA samagra guNone dhAraNa karatA, caudapUrvadhara, caramazarIravALA, taddabhavamuktigAnI evA gaNadhara sthaviranI pAse pravajyA aMgIkAra karI. he gautama ! A pramANe teo atyanta ghora, vIra, tapa, - ,saMyama, nA anuSThAnanuM sevana svAdhyAya dhyAnAdikamAM pravRtti karatAM karatAM sarva karmano kSaya karIne te brAhmaNI sAthe karmaja khaMkherIne goviMda brAhmaNa vagere aneka nara ane nArInA gaNo siddhi pAmyA. te sarve mahAyazasvI thayA e pramANe kahuM chuM. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 mahAnisIha-8-1498 [1498] he bhagavaMta! te brAhmaNIe evuM zuM karyuM hatuM ke jethI A pramANe sulabha bodhi pAmIne savAranA pahoramAM nAma grahaNa karavA lAyaka banI ! temaja tenA upadezathI aneka bhavya jIvo nara-nArI loko jeo anaMta saMsAranA ghora duHkhamAM sabaDI rahelA hatA temane suMdara dharmadizanA vagere dvArA zAzvata sukha ApIne uddhAra karyo. he gautama! teNe pUrvabhavamAM aneka suMdara bhAvanA sahita zalya vagara nI banI janmathI mAMDIne chevaTa sudhInA lAgelA doSonI zuddha bhAvo sahita AloyaNA ApIne yathopadiSTa prAyazcita karyuM. pachI samAdhi sahita kAla pAmIne tenA prabhAvathI saudharma devalokamAM Indra mahArAjAnI agra mahiSI mahAdevI paNe utpana thaI. he bhagavaMta ! zuM te brAhmaNIno jIva tenA AgalA bhavamAM nircathI zramaNI hatI ke jeNe niHzalyapaNe AlocanA karIne yathopadiSTa prAyazcita karyuM ? he gautama ! te brAhuNInA jIve tenA AgalA bhavamAM ghaNI labdhi temaja siddhi prApta karelI hatI jJAna darzanacAritra ratnanI mahAddhi meLavelI hatI. samagra guNonA AdhArabhuta uttama zIlAbhuSaNa dhAraNa karanAra zarIravALA, mahAtapasvI yugapradhAna zramaNa aNagAra gacchanA svAmI hatA, paNa zramaNI na hatA. he bhagavaMta ! kayA karmanA vipAkathI gacchAdhipati thaIne teNe strIpaNAnuM karma upArjana karyuM? he gautama ! mAyA karavAnA kAraNe he bhagavaMta! evuM tene mAyAnuM kAraNa kevuM thayuM ke- jeno saMsAra pAtaLo paDelo che. tevA AtmAne paNa samagra pApanA udayathI maLanAruM, ghaNA lokothI nindrita, sugaMdhI ghaNA-dravyo, ghI, khAMDa, sArA vasANAnuM curNa, pramANa ekaThA karIne banAvelA pAkanA lADavAnA pAtranI jema sarvane bhAgya, samagra duHkha ane kalezanA sthAnaka, samagra sukhane gaLI janArA parama pavitra uttama evA ahiMsA lakSaNa svarUpa zramaNa dharmanA vidhvabhuta, svarganI argalA, ane narakanA dvAra sarakhI, samagra apayaza, apakIrti, kalaMka, kajIyA Adi vairAdi pApanA nidhAna rUpa nirmalakulane akSamya, akArya rUpa zyAma kAjaLa sarakhA kALA kUcaDAthI kalaMkita karanAruM evA strI svabhAvane gacchAdhipatie upArjana karyo? he gautama ! gacchAdhipatipaNAmAM rahelA evA teNe nAnAmAM nAnI paNa mAyA karI na hatI. pahelA te cakravartI rAjA thaIne paraloka bhIruM kAma bhogathI kaMTALelA evA teNe taNakhalAnI jema tevI cakravatanI samRddhi, cauda ratno, navanidhAna, cosaTha hajAra zreSTha yuvatio, batrIzahAra AjJAMkita zreSTha rAjAo, cha-- kroDa gAmo yAvat cha khaMDanuM bhAratavarSanuM rAjya, devendranI upamA sarakhI mahArAjyanI samRddhino tyAga karIne, ghaNA puNyathI prerAyelo te cakravartI nisaMga banIne pravajyA aMgIkAra karI. alpa samayamAM samagra guNadhArI mahAtapasvI mRtadhara banyA. yogyatA dekhIne uttama gurumahArAjAe tene gacchAdhipatinI anujJA karI. he gautama! tyAM paNa jeNe sadgatino mArga sArI rIte jAyo che. yathopadiSTa zramaNa dharmane sArI rIte pAlana karatA, ugra abhigrahone dhAraNa karatA, ghora pariSaha upasargane sahana karatA, rAgadveSa kaSAyono tyAga karatA, AgamanA anusAra vidhithI gacchanuM pAlana karatA, jIndagI paryanta sAdhvIe vahorI lAvelano paribhoga choDatA, cha kAya jIvono samAraMbha varjatA, lagAra paNa dIvya audArika maithunapariNAma nahiM karatA. Aloka ke paralokanA sAMsArika sukhanI AzaMsA na karatA, Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-8/cUlikA-2 377 niyANuM, mAyA zalyathI mukAyelA, niHzalyapaNe AlocanA niMdanA-gaNApUrvaka yathopadiSTa prAyazcita sevatA sarva pramAdanA AlaMbanathI sarvathI mukta thaelA, aneka bhavamAM upArjana karelA evA nahi khapAvelA karmarAzIne jeNe ghaNA khapAvIne ghaNA alpa pramANavALA strIpaNAnA kAraNabhUta karyA che, karmo tevA temane bAkI. anyabhavamAM mAyA karelI te nimitte bAMdhelA A karmano udaya thayo che. ' he bhagavaMta ! anya bhavamAM te mahAnubhAve kevI rIte mAyA karI ke jeno AvA prakArano bhayaMkara kamdaya thayo? he gautama ! te mahAnubhAva gacchAdhipatino jIva ochA ke adhika nahiM evA. barAbara lAkhamAM bhava pahelAM sAmAnya rAjAnI strIthI putrIpaNe utpana thaI. koIka samaye lagna thayA pachI tarata ja teno bhatari mRtyu pAmyo. tyAre tenA pitAe rAjakuMvarIne kahyuM ke - he bhadra! huM tane mArA rAjyamAMthI pAMcaso gAmo ApuM chuM. tenI AvakamAMthI tArI IcchA pramANe aMdhone, adhurA aMgavALA, na cAlI zakatA hoya tevA apaMgone, ghaNI vyAdhi vedanAothI vyApta zarIravALAne, sarva lokothI parAbhava pAmelAone, dAddhi, duHkha, durbhAgyathI kalaMkita thaelAone, janmathI daridro hoya tevAne, zramaNone, zrAvakone, muMjhAelAone, sabaMdhI baMdhuone, je koIne je ISTa hoya tevA bhojana, pANI, vastro, yAvatu dhana-dhAnya, suvarNa-hiraNya ke samagra sukha ApanAra, saMpUrNa dayA karI abhayadAna Apa. jenAthI have bhavAMtaramAM paNa samagra lokone apriyakAriNI sarvane parAbhava karavAnA sthAnabhuta tuM na thAya. temaja gaMdha, puSpamAlA, taMbola, vilepana, aMgarAga vagere IcchA mujaba bhoga ane upabhoganA sAdhana vagaranI na thA, apUrNa manorathavALI, duHkhI janma ApanArI, patnI vaMdhyA raMDA vagere duHkhavALI na thA. - tyAre he gautama ! teNe tahatti karIne te vAtano svIkAra karyo. paraMtu netramAMthI haDa haDa karatAM azrujaLathI jenA kapolabhAga dhovAI rahelA che. khokharA svarathI kahevA lAgI ke vadhAre bolavAnuM huM jANatI nathI. ahiMthI Apa jaIne jaldI kASTanI moTI citA taiyAra karAvo jethI mArA dehane temAM bALI nAMkhuM. pApiNI evI mane have jIvavAnuM kaMI prayojana nathI. rakhene kadAca karma pariNatine AdhIna thaIne mahApApI strInA caMcala svabhAvapaNAnA kAraNe ApanA A asAdhAraNa prasiddha nAmavALA, AkhA jagatamAM jenI kIrti ane pavitra yaza bharelo che evA ApanA kulane kadAca kalaMka lagADanArI banuM. A mArA nimitte ApaNuM sarva kuLa malIna banI jAya tyAra pachI te rAjAe ciMtavyuM ke-kharekhara huM adhanya chuM ke aputravALA evA mane AvI ratnasarakhI putrI maLI. aho ! A bAlikAno viveka ! aho tenI buddhi ! aho tenI prajJA ! aho teno vairAgya ! aho tenuM kulane kalaMka lagADavAnuM bhIrupaNuM! aho kharekhara kSaNe kSaNe A bAlikA vaMdanIya che, jenA AvA mahAna guNo che to jyAM sudhI te mArA gharamAM vAsa karaze tyAM sudhI mAruM mahA kalyANa thaze. tene dekhavAthI, smaraNa karavAthI, tenI sAthe bolavAthI, AtmA nirmaLa thaze, to putra vagaranA mane A putrI putra tulya che- ema vicArIne rAjAe kahyuM ke-he putri ! ApaNA kulanA rivAja pramANe kASTanI citAmAM rAMDavAnuM hotuM nathI. to tuM zIla ane zrAvaka dharmarUpa cAritranuM pAlana kara, dAna Apa, tArI IcchA pramANe pauSadha upavAsa vagere kara, ane khAsa karIne jIvadayAnA kAryo kara. [25] WWW.jainelibrary.org Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 mahAnisIha-8-1498 A rAjya paNa tAruM ja che. tyAra pachI he gautama ! pitAe e pramANe kahyA pachI citAmAM paDavAnuM mAMDI vALI mauna rahI. pachI pitAe aMtaHpuranA rakSapAla sevakane soMpI. e pramANe kAla samaya vItatA koIka samaye te rAjA mRtyu pAmyo. koIka samaye mahAbuddhizALI maMtrIoe ekaThA thaI nirNaya karyo ke A kuMvarIno ja ahiM rAjyAbhiSeka karavo. pachI rAjyAbhiSeka karyo. he gautama ! tyAra pachI dararoja sabhA maMDapamAM besatI hatI. have koIka samaye tyAM rAjasabhAmAM ghaNA buddhijano, vidyArthIo, bhaTTa, taDiga musadI, catura, vicakSaNa, maMtrIjano mahaMto vagere seMkaDo puraSothI khIcokhIca A sabhA maMDapanA madhyabhAgamAM rAjasiMhAsana para beThela karmapariNatine AdhIna thaela rAjakuMvarIe rAga sahita abhilASAvALA netrathI sarvottama rUpa lAvaNya zobhAnI. saMpativALA jIvAdika padArthonA suMdara jJAnavALA eka uttamakumArane joyo. he gautama ! kumAra tenA manogata bhAva samajI gayo. vicAravA lAgyo ke - mane dekhIne A bicArI rAjakuMvarI ghora aMdhakArapUrNa ane anaMta duHkhadAyaka pAtAlamAM pahoMcI gaI. to kharekhara huM adhanya chuM ke AvA prakAranA rAga utpana thavAnA yaMtra sarakhA, pudgala samuhavALA mArA dehane dekhIne pataMgIyA mAphaka kAma dIpakamAM jhaMpalAve che. have mAre jIvIne zuM karavuM? to have huM jaldI A pApa zarIrane vosirAvuM. A mATe ati duSkara prAyazcita karIza. samagra saMgano tyAga karavA svarUpa samagra pApano vinAza karanAra aNagAra dharmane aMgIkAra karIza. aneka pUrva bhavomAM ekaThAM karelA duHkhe karIne choDI zakAya tevA pApa baMdhananA samuhane zithila karIza. AvA avyavasthita jIvalokane dhikkAra thAo ke jemAM Indriyone varga A rIte parAdhIna thAya che. aho kevI kamanasIbI che ke loka paralokanA nukazAna tarapha najara karato nathI. aho eka janma mATe cittano durAgraha kevo thayA che? aho kAyafkAryanI ajJAnatA, aho mayadiA, rahitapaNuM, aho tejarahitapaNuM, aho lAne paNa jeNe tyAga karyo che, arere. mArA sarakhAne A sthitimAM kSaNavAra paNa vilaMba karavo ucita nathI. duHkhe karIne aTakAvI zakAya tevA tatkAla pApanuM Agamana thatuM hoya tevA sthAnamAM rahevuM te jokhama gaNAya. hA hA hA he nirlajja zatru ? adhanya evA ATha karmarAzi A rAjabAlikAne atyAre udayamAM AvelA che. A mArA koThAra sarakhA pApa zarIranuM rUpa dekhavAthI tenA netromAM rAganI abhilASA thaI. have A dezano tyAga karIne pravajyA aMgIkAra karuM. ema vicArIne kumAravare kahyuM ke- huM zalya rahita banI Apa sarvenI kSamA mAMgu chuM. ane mAro koI ajANamAM paNa aparAdha thayo hoya to dareke kSamA ApavI, trividha-trividhe trikaraNa zuddhathI huM sabhA maMDapamAM rahelA rAjakula ane nagarajano Adi sarvenI kSamA mAMgu chuM. ema kahIne rAjakulamAMthI bahAra nIkaLI gayo. potAnA raheThANe pahoMcI gayo. tyAMthI mArgamAM khAvA mATenuM pAtheya grahaNa karyuM. phINanA jathAnA taraMga sarakhA sukamAla sapheda vastranA be khaMDa karIne paheya. sajjananA daya samAna sarala netara latAnI soTI ane arpaDhAla jamaNA hAthamAM grahaNa karI tyAra pachI traNe bhuvananA advitIya guru evA arihaMta bhagavaMto jagatamAM sahuthI zreSTha dharma tIrthakaronI yathokata vidhithI saMstavanA, vaMdanA, stuti, namaskAra karIne cAla cAla karyA Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-8calikA-2 379 karyuM. ema cAlatA cAlatA kumAra ghaNA dura dezAntaramAM tyAM pahoMcyA ke jyAM hiraNakkarDI nAmanI rAjadhAnI hatI. te rAjadhAnImAM rahIne viziSTa guNavALA dharmAcAryanA AvavAnA samAcAra meLavavA mATe kumAra khoLa karato hato, ane vicArato hato ke jyAM sudhI viziSTa guNavALA dharmAcAryano yoga na thAya tyAM sudhI mAre ahiM rokAI javuM. ema vicAratA keTalAka divaso pasAra thayA. ghaNA dezamAM vistAra pAmelI kIrtivALA tyAMnA rAjAnI sevA karuM ema manamAM maMtraNA goThavIne rAjAne maLyo. karavA yogya nivedana karyuM. rAjAe sanmAnyo. sevA meLavI. koIka samaye prApta thaelA avasare te kumArane te rAjAe pUchyuM ke- he mahAnubhAva ! mahAsatvazAlinuM ! A tArA hAthamAM konA nAmathI alaMkRta mudrAratna zobhI raheluM che ? ATalA kALa sudhI te kayA rAjAnI sevA karI ? athavA to tAro svAmIe tArI anAdara kevI rIte karyo ? kumAre rAjAne pratyuttara ApatAM jaNAvyuM ke jenA nAmathI alaMkRta A mudrAratna che tenI meM ATalA kAla sudhI sevA karI. tyAra pachI rAjAe puchayuM ke - tene kayA zabdanA nAmathI bolAvAya che? kumAre kahyuM ke - jaLyA vagara . huM te cakSukuzIla adhamanuM nAma nahiM uccArIza. tyAre rAjAe pUchyuM ke are. mahAsatvazAlin! e cakSukuzIla evA zabdothI kema saMbodhAya che. temaja jamyA vagara tenuM nAma na uccAravAnuM zuM kAraNa che? kumAre kahyuM ke cakSuku zIla evuM nAma zabdapUrvaka uccArIza nahIM koI bIjA sthAnamAM kadApi tamane pratyakSa khAtrI thaze. vaLI bIjA koI nirAMtanA samaye te hakIkata kahIza. jamyA vagara tenA nAmano zabda na bolavo, te kAraNe meM tenuM nAma na uccAryuM. kadAca jagyA vagara te cakSukuzIla adhamanuM nAma boluM to te divase pAna-bhojananI prApti na thAya. tyAre he gautama ! ati vismaya pAmelA rAjAe kutuhalatAthI jaldI rasavaMtI maMgAvI. rAjakumAra ane sarva parivAra sAthe bhojana maMDapamAM beTho. aDhAra prakAranA miSTAna bhojana sukhaDI khAjA ane vividha prakAranI AhAranI sAmagrI maMgAvI. A samaye rAjAe kumArane kahyuM ke-bhojana karyA pachI kahIza. rAjAe pharI kahyuM ke - he mahAsatvavAnuM ! jamaNA hAthamAM koLIyAne dhAraNa karelo che, have nAma bolo. kadAca jo A sthitimAM rahelA ApaNane koI vighna thayA to amane paNa tenI pratyakSa khAtrI thAya eTale nagara sahita sarve tamArI AjJAthI AtmahitanI sAdhanA karIe. tyArapachI he gautama ! te kumAre kahyuM ke te cakSukuzIlAdhAma duraMta prAnta lakSaNavALA na dekhavA lAyaka durthAta janmavALA tenuM AvuM AvuM amuka zabdathI bolavA lAyaka nAma che. tyArapachI he gautama ! jeTalAmAM A te kumAravara nAma bolyo teTalAmAM pahelAM khabara na paDe tema aNadhArelI rIte akasmAta te ja kSaNe te rAjadhAnI upara zatru sainya gherAI vaLyuM. bakhtara paherIne sajja thaelA UMce dhvajA pharakAvatA tIkSNa dhAradAra talavAra bhAlA cakacakATa karatA cakra vagere hathiyAro jenA agra hastamAM rahelA che. haNo haNo evA haNanA zabdothI bhayaMkara, ghaNA yuddhonA saMgharSamAM koI vakhata pITha na batAvanArA, jIvanano aMta karanArA, atulabala-parAkramavALA mahAbalavALA zatrusainyanA yoddhAo dhasI AvyA. A samaye kumAranA caraNamAM namI paDIne- pratyakSa dekhelA pramANathI maraNanA Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 mahAnisIha- 8-1498 bhayathI Akula thavAnA kAraNe potAnA kula kramagata puruSakAranI gaNanA karyA vagara rAjA palAyana thaI gayo. eka dizA prApta karIne parivAra sahita te rAjA nAsavA lAgyo. he gautama ! te samaye kumAre ciMtavyuM ke mArA kulakramamAM pITha batAvavI evuM koIthI baneluM nathI. bIjI bAju ahiMsA lakSaNa dharmane jANanAra temaja prANAtipAtanA karelA pratyAkhyAnavALA mane koInA upara prahAra karavo yogya nathI. to have atyAre mAre zuM karavuM? athavA AgAravALA bhojana-pANInA tyAganA paccakakhANa karuM? eka draSTimAtrathI kuzIlanuM nAma grahaNa karavAmAM paNa ATaluM moTuM nukazAnakAraka kArya ubhuM thayuM. to atyAre have mAre mArA zIlanI parIkSApaNa ahiM karavI. ema vicArIne kumAra kahevA lAgyo ke - jo huM vAcA mAtrathI paNa kuzIla houM to A rAjadhAnImAMthI kSema kuzala akSata zarIravALo nahiM nIkaLI zakIza. jo huM mana-vacana-kAyA ema traNe prakArathI sarva prakArathI zIlayukta houM to mArA upara A ati tIkSNa bhayaMkara, jIvano aMta karanAra hathiyAranA ghA na thazo. "namo arihaMtANaM namo arihatAMNa" ema lobhIne jeTalAmAM zreSTha toraNavALA daravAjAnA dvAra tarapha cAlacAla karavA lAgyA. eTalAmAM haju thoDI bhUmibhAgamAM pagalA mAMDato hato teTalAmAM zora bakora karatAM koIka kahyuM ke - bhikSukanA veSamAM A rAjA jAya che. ema kahIne AnaMdamAM AvI jaIne kahevA lAgyo-haNo-haNo, mAro-mAro, ItyAdika zabdo bolatA talavAra vagere hathiyAro uMcakIne pravara balavALA yoddhAo jeTalAmAM doDI AvyA, atyaMta bhayaMkara jIvano aMta karanAra, zatru sainyanA yoddhAo ghasI AvyA. tyAro kheda vagaranA dhIme dhIme nirbhayapaNe trAsa pAmyA vagara adIna manavALA kumAre kahyuM ke are duSTa puruSo ! AvA ghora tAmasa bhAvathI tame mArI pAse Avo. aneka vakhata zubha adhyavasAyathI ekaThAM karelA puNyanI prakarSatAvALo huM e ja chuM. amuka rAjA tamAre sAco zatru che. tame ema na bolaze ke amArA bhayathI rAjA adrazya thayo che. jo tamArAmAM zakti parAkrama hoya to prahAra karo. eTalAmAM ATaluM bolyo teTalAmAM te ja kSaNe te sarve taMbhI gayA. he gautama ! zIlAMlakata purUSanI vANI devatAone paNa alaMghanIya che. te nizcala dehavALo thayo. tyAra pachI ghasa karatAMka muccha pAmIne ceNa rahita thaIne bhUmi upara kumAra DhaLI paDyo. he gautama ! e avasare kapaTI ane mAyAvI te adhama rAjAe sarvabhramaNa karatA lokone ane sarvatra rahelA evA dhIra, samartha, bhIruM, vicakSaNa, mukha zuravIra, kAyara, catura, cANakya sarakhA buddhizALI bahu prapaMcothI bharelA saMdhI karAvanArA, vigraha karAvanArA, catura rAjasevako vagere puruSone kahyuM ke are ! A rAjadhAnImAMthI tame jaldI hIrA, nIlaratna, sUryakAnta, candrakAnta maNi, zreSThamaNi ane ratnanA DhagalAo, hema arjuna tapanIya jAMbunada suvarNa vagere lAkhabhAra pramANa grahaNa karo. vadhAre keTaluM kahevuM ? vizuddha bahumativaMta evA motIo. viduma -paravALAM vagere lAkho khAri (e jAtanuM te samaye cAlatuM pAlI sarakhuM mApa vizeSa) thI bharapura bhaMDAra caturaMga senAne ApI do, khAsa karIne te sugRhita savAranA pahoramAM grahaNa karavA. lAyaka nAmavALA evA te puruSasiMha vizuddha zIlavALA uttamakumAranA samAcAra lAvo jethI huM zAMti pAmuM. he gautama ! tyAra pachI rAjAne praNAma karIne te rAjasevaka puraSo utAvaLa utAvaLA vegathI capaLatAthI pavana sarakhI gatithI cAle tevA uttama Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-8/cUlikA-2 381 prakAranA azvo para ArUDha thaIne vanamAM, jhADImAM, parvatanI guphAomAM, bIjAM ekAnta pradezamAM gayA. kSaNavAramAM rAjadhAnImAM pahoMcyA. tyAre jamaNI ane DAbI bhujAnA. kara pallavathI mastakanA kezano loca karato kumAra jovAmAM Avyo. tenI AgaLa suvarNanA AbhuSaNo ane vastra sajAvaTa yukta daze dizAone prakAzita karatA jayajayakAranA maMgala zabdo uccAratA, rajoharaNa pakaDelA ane halastakamalanI racelI aMjali yukta devatAo tene dekhIne vismayapAmelA manavALA lepakarmanI banAvelI pratimAnI jema sthira ubhA rahyA. A samaye he gautama ! harSapUrNa daya ane romAMca kaMcukathI AnaMdita thaelA zarIravALA AkAzamAM rahelA pravacana devatAe "namo arihaMtANaM' ema uccAraNa karIne te kumArane A pramANe kahyuM ke [1499-1503] jeo muSThinA prahAra mAtrathI merune curI nAkhI zake che, pRthvIne pI jAya che, Indrane svargamAMthI DhALI zake che, kSaNavAramAM traNe bhuvananuM paNa zivakalyANa karanAra thAya che paraMtu tevo paNa akSata zIlavALAnI tulanAmAM AvI zakato nathI. kharekhara te ja janmelo che ema gaNAya, te ja traNe bhuvanane vaMdana karavA yogya che, te ja puruSa che ke strI game te hoya je kulamAM janma pAmIne zIlanuM khaMDana karatA nathI. parama pavitra satpaSothI sevita, samagra pApano nAza karanAra, sarvottama sukhano bhaMDAra, evuM sattara prakAranuM zIla jaya pAmo. ema bolIne he gautama ! pravacana devatAoe kumAra upara puSpanI vRSTi choDI, pharI paNa devatA kahevA lAgyA ke - [1504-1500 jagatanA ajJAnI AtmAo potAnA karmathI kaSAya ke duSpI thayA hoya to deva-bhAgya ke devatAne doSa Ape che. potAnA AtmAne guNomAM sthApana karato nathI. duHkha samaye samatAmAM ramaNa karato nathI. sukho phogaTanA maphatIyA maLI jAya tevI yojanA svIkAre che. A deva-bhAgya madhyastha bhAvamAM rahenAra, samAna rIte darekane jonAra, ane temAM sarva loka vizvAsa rAkhanArA hoya che. je je kaMI paNa kamanasAre prApta thAya che, teno nikSepa ke tyAga deva karAvato nathI. te have tame sarvajano bodha pAmo. ane sarvottama zIla guNathI maharbika evA kumAranA caraNa kamaLamAM tAmasa bhAva rahita banI praNAma karo. ema bolIne devatA adrazya thayo. [1507] A prasaMga dekhIne te catura rAjapuruSoe jaldI rAjA pAse pahoMcIne dekhelo vRtAnta nivedana karyo. te sAMbhaLIne ghaNA vikalpo rUpa taraMgamAlA vaDe purAtA bdayasAgaravALo harSa ane viSAda pAmelo hovAthI bhaya sahita ubho thayo. trAsa ane vismaya yukta dayavALo rAjA dhIme dhIme gupta suraMganA nAnA dvArathI kaMpatA sarvagAtravALo mahAkautukathI kumAra darzananI atyaMta utkaMThAvALo te pradezamAM Avyo. sugRhIta nAmavALA mahAyazasvI mahAsattvALA mahAnubhAva kumAranA rAjAe darzana karyA. apratipAti mahAavadhijJAnanA pratyayathI saMkhyAtIta bhavonA anubhavelA sukha duHkho samyakatvAdinI prApti, saMsAra, svabhAva, karmabaMdha, tenI sthiti, tethI mukti kema thAya? vaira bandhavALA rAjAdine ahiMsA lakSaNa pramANa dharmano upadeza Ape che. sukhapUrvaka beThelA saudhamadhapati IndramahArAjAe mastaka para dharI rAkhelA sapheda chatravALA kumArane dekhIne pUrve koI paNa vakhata na dekheluM evuM Azcarya dekhIne parivAra Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 mahAnisIha-8-/1507 sahita te rAjA pratibodha pAmyo ane dIkSA aMgIkAra karI. zatru cakrAdhipati rAjA paNa pratibodha pAmyo. ane dIkSA aMgIkAra karI. A samaye cAre nikAyanA devoe suMdara svaravALI gaMbhIra duMdubhino moTo zabda karyo. ane pachI udghoSaNA karI che - [1508-1509] he karmanI AThe gAMThono curo karanAra ! parameSThina ! mahAyazavALA! cAritra darzana jJAna sahita tamo jaya pAmo. A jagatamAM eka te mAtA kSaNe kSaNe vaMdanIya che. jenA udaramAM meru parvata sarakhA mahAmuni utpana thaIne vasyA. [1510] ema kahIne sugaMdhI puSponI vRSTi choDatAM bhaktipUrNa dayavALA hastakamalanI aMjali jeoe racelI che. evA Indro sahita devasamudAyo AkAzamAMthI nIce utarI AvyA. he gautama ! tyAra pachI kumAranA caraNakamaLa najIka devasuMdarIoe nRtya karyuM. pharI pharI ghaNI stavanA karI. namaskAra karI lAMbA samaya sudhI paryApAsanA karI devasamudAyo potAnA sthAnake gayA. [1511] he bhagavaMta ! te mahAyazavALA sugrahIta nAma dhAraNa karavAvALA kumAra maharSi AvA prakAranA sulabhabodhi kevI rIte thayA ? he gautama ! anya janmanAM zramaNabhAvamAM rahelA hatA tyAre teNe vacanadaMDano prayoga karyo hato. te nimitte jIMdagI sudhI gurunA upadezathI maunavrata dhAraNa karyuM hatuM. bIjuM saMyatone traNa mahApApa sthAnako kahelA che, te A pramANe aplAya, agnIkAyaane maithuna A traNe sarva upAyothI sAdhue khAsa varjavA joIe. teNe paNa te rIte sarvathA varjelA hatA. te kAraNe te sulabha bodhi thayA. have koIka samaye he gautame ghaNA ziSyothI parivarelA te kumAra maharSie chellA samaye deha choDavA mATe sameta zikhara parvatanA zikhara tarapha prayANa karyuM. vihAra karatA karatA kAlakrame te ja mArge gayA ke jyAM te rAjakula bAlikAvarendra cakSukuzIla hatI. rAjamaMdiramAM samAcAra ApyA te uttama udhAnamAM vaMdana karavA mATe strInarendra AvyA. kumAra maharSine praNAma karavA pUrvaka saparivAra yathocita bhUmi sthAnamAM narendra beTho. munezvare paNa ghaNA vistArathI dharmadizanA karI. dharma dezanA sAMbhaLI tyAra pachI saparivAra strI narendra ni saMgatA grahaNa karavA taiyAra thayo. he gautama ! te ahIM narendra dIkSA aMgIkAra karI. dIkSA lIdhA pachI atyanta ghora, vIra, ugra, kaSTakArI, duSkara tapa saMyama anuSThAna kriyAmAM ramaNatA karanAra evA te sarve koI paNa dravya, kSetra, kALa ke bhAvamAM mamatvabhAva rAkhyA vagara vihAra karatA hatA. cakravartI, Indra vagerenI Rddhi samudAyanA zarIra sukhamAM ke sAMsArika sukhanAM atyanta nispRhabhAva rAkhanAra evA temano keTaloka samaya pasAra thayo. vihAra karatAM karatAM sameta parvatanA zikhara najIka Avyo. he gautama ! tyAra pachI te kumAra maharSie rAjakumAra bAlikA narendra zramaNIne kahyuM ke - he duSkara kArike ? tuM zAMta cittathI sarvabhAvathI aMtaHkaraNa pUrvaka taddana vizuddha zalya vagaranI AlocanA jaldI Apa kAraNake atyAre amo sarva dehano tyAga karavA mATe kaTibaddha lakSavALA thayA chIe. niHzalya AlocanA nindA, gaha, yathokatta zuddhAzayapUrvaka je pramANe zAstromAM bhagavaMte upadezeluM che te pramANe prAyazcita karIne zalyano uddhAra karIne kalyANa dekheluM che jemAM evI saMkhanA karavI che. tyAra pachI. rAjakula bAlikA narendra zramaNIe yazokta vidhithI sarva AlocanA karI. tyArapachI Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-8cUlikA-2 383 bAkI rahelI AlocanA te mahAmunie yAda karAvI ApI ke- te samaye rAjasabhAmAM tuM beThelI hatI tyAre gRhastha bhAvamAM rAga sahita temaja snehAbhilASathI mane nirakhyo hato te vAtanI AlocanA. he duSkarakArike! tuM kara ! jethI tArI sarvottama zuddhi thAya. tyAra pachI teNe manamAM kheda pAmIne ati capaLa Azaya tathA kapaTanuM ghara evI pApa strI svabhAvanA kAraNe A sAdhvInA samudAyamAM niraMtara vAsa karanArI amuka rAjAnI putrI cakSu kuzIla athavA kudraSTi karanArI che evI mArI khyAti rakhe thaI jAya to ? ema vicArIne he gautama ! te nibhAgiNI zramaNIe kahyuM ke - he bhagavaMta! AvA kAraNathI meM tamone rAgavALI draSTithI joyA na hatA ke na huM tamArI abhAlASA karatI hatI, paraMtu je prakAre tamo sarvottamarUpa tAruNya yauvana lAvaNya kAMti saubhAgyakaLAno samudAya, vijJAna jJAnAtizaya vagere guNonI samRddhithI alaMkRta cho te pramANo viSayomAM nirabhilASI ane dhairyavALA te pramANe cho ke nathI, tema tamAruM mApa tolavA mATe rAga sahita abhilASAvALI najara joDI hatI. paNa rAgabhilASAnI IcchAthI vRSTi karI na hatI. athavA Aja AlocanA thAo. AmAM bIjo kayo doSa che? mane paNa A guNa karanAro thaze. tIrthamAM jaIne mAyA kapaTa karavAthI zuM vadhAre phAyado ? kumAramuni vicAravA lAgyA ke - atyanta mahA saMvega pAmela evI strIne so sauneyo koI Ape to saMsAramAM strIono kevo capala svabhAva che te jANI zakAya che athavA to tenA manogata bhAva jANavA ghaNA duSkara che. ema ciMtavIne munivare kahyuM ke capala svabhAvavALI pApI strIone dhikkAra thAo. juo ! juo ! ATalA mAtra TuMkA samayamAM kevA prakAranuM kapaTa keLavyuM ? aho A durjana capaLa strIonA calakhyapalaasthira-caMcala svabhAvo ! ekanA vize mAnasa nI sthApanArI, eka kSaNa paNa sthira mana na rAkhanArI, aho duSTa janmavALI, aho samagra akArya karanArI bhAMDanArI, skUlanA pAmanArI, aho samagra apayaza apakIrti ne vRddhi pamADanArI, aho pApa karmI karavAnA abhimAnI AzayavALI, paralokamAM aMdhakAranI aMdara ghora bhayaMkara khaNaja, ukaLatA kaDAyAmAM telamAM taLAvAnuM, zAmalI vRkSa, kuMbhamAM raMdhAvAnuM, vagere duHkha sahana karavA paDe tevI nArakImAM javuM paDaze. enA bhaya vagaranI caMcaLa strIo hoya che. A prakAre kumAra zramaNa manamAM ghaNo kheda pAmyA. tenI vAtano svIkAra na karatA dharmamAM eka rasika evA kumAra muni atiprazAnta vadanathI prazAnta madhura akSarothI. dhadizanA karavA pUrvaka rAjakula bAlikA narendra zramaNIne kahyuM ke - he duSkara kArike AvA mAyAnA vacana bolIne atyanta ghora, vIra, ugra, kaSTa dAyaka ,duSkara, tapa, saMyama, svAdhyAya dhyAna vagere karIne je te saMsAra na vadhe tevo moTo puNyaprakarSa ekaTho karelo che. tene niSphala na kara. anaMta saMsAra ApanAra evA mAyA-daMbha karavAnuM koI prayojana nathI. niHzaMkapaNe AlocanA karIne tArA AtmAne zalya vagarano kara athavA jema aMdhakAramAM nadInuM nRtya nirarthaka thAya che, dhameluM suvarNa eka joravALI phUMka mAtramAM tenI karelI mahenata nirarthaka jAya che, te pramANe atyAra sudhI rAjagAdI svajanAdikano tyAga karI keza loca karyo. bhikSA bhramaNa, bhumi para zayyA karavI, bAvIza pariSaho sahevA, upasarga sahevo, e vagere je kalezo sahana karyA te sarva karelA cAritra anuSThAno tArA nirarthaka thaze? tyAre nibhagIe javAba Apyo ke - he bhagavaMta ! zuM Apa ema Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 mahAnisIha-8-1511 mAno cho ke ApanI sAthe kapaTathI vAta karuM chuM ! vaLI khAsa karIne AlocanA ApatI vakhate ApanI sAthe kapaTa karAya ja nahi. A mArI vAta nizaMkapaNe sAcI mAno. koI prakAre te vakhate bIlakula meM neharAganI abhilASAthI ke rAga karavAnI abhilASAthI ApanI tarapha draSTi karI na hatI, paraMtu ApanI parIkSA karavA, tame keTalA pANImAM cho, zIlamAM keTalA draDha cho, tenI parIkSA karavA mATe najara karI hatI. ema bolatI karmapariNitine AdhIna thaelI baddha - dhRSTa nikAcita evuM utkRSTa sthitivALuM strI nAma karma upArjana karI vinAza pAmI, he gautama kapaTa karavAnA svAbhAvathI te rAjakula bAlikA narendra zramaNIe ghaNA lAMbA kALano nikAcita strIveda upArjana karyo. - tyAra pachI he gautama ! ziSyagaNa parivAra sahita mahA Azcarya bhUta svayaMbuddha kumAra maharSie vidhipUrvaka AtmAnI saMlekhanA karIne 1 mAsanuM pAdapopagamana anasana karIne sameta parvatanA zikhara upara kevalIpaNe ziSyagaNanA parivAra sAthe nivaNi pAmI mokSe gayA. [1512] he gautama ! te rAjakulabAlikA narendra zramaNI te mAyAzalyanA bhAvadoSathI vikumAra devalokamAM sevaka devomAM strI noLIyA rUpe utpana thaI. tyAMthI cavIne pharI pharI utpanna thatI ane mRtyu pAmatI manuSya ane tiryaMca gatimAM samagra daubhagya duHkha dAridra, pAmatI samagra lokathI parAbhava-apamAna, tiraskAra pAmatI potAnA karmanA phalane anubhavatI he gautama! yAvatuM koI prakAre karmano kSayopazama - ochA thavAnA kAraNe ghaNA bhavo bhramaNa karyA pachI AcAryapada prApta karIne niraticAra zramaNapaNe yathArtha paripAlana karIne sarva sthAnamAM sarva pramAdanA AlaMbanathI mukta thaIne saMyama kriyAmAM udyama karIne te bhavamAM mAyAthI karelA ghaNA kama bALIne bhasma karIne have mAtra aMkura sarakho bhava bAkI rAkhelo che, to paNa he gautama ! je te samaye rAgavALI draSTinI AlocanA na karI te karmanA doSathI brAhmaNanI strI paNe utpanna thaI. te rAjakulabAlikA narendra zramaNI (rUpI sAdhvI)no jIva nirvANa pAmyo. [1513 he bhagavaMta! je koI zramaNapamaNAno udyama kare te eka vagere yAvat sAta ATha bhAvomAM nakkI siddhi pAme to pachI A zramaNIne kema ochA ke adhika nahiM evA lAkho bhavo sudhI saMsAramAM bhramAra karavuM paDyuM. he gautama ! je koI nirati cAra zramaNapaNuM nivaha kare te nakkI ekathI mAMDI ATha bhava sudhImAM siddhi pAmeje koI sukSma ke bAdara je koI mAyA zalyavALA hoya, apakAyano bhogavaTo kare, teukAyano bhogavaTo kare, ke maithuna kArya ke te sivAya bIjo koI AjJAbhaMga karIne zramaNa paNAmAM aticAra lagADe te lAkha bhava karIne bhaTakIne pachI siddhi meLavavAno lAbha meLavavA yogyatA prApta karaze. kAraNake zramaNa paNuM meLavIne pachI jo temAM aticAra lagADe to bodhipaNuM duHkhathI meLave. he gautama ! A te brAhmaNInA jIve ATalI alpa mAtra mAyA karI hatI tenAthI AvA dAruNa vipAko bhogavavA paDyA. [1514] he bhagavaMta ! te mahIyArI-gokulapati patnIne teoe DAMgasuM bhAjana ApyuM ke na ApyuM ? athavA to te mahIyArI teonI sAthe samagra kamano kSaya karIne nirvANa pAmI hatI? he gautama! te mahiyArIne taMdula bhAjana ApavA mATe zodha karavA jatI hatI tyAre A brAhmaNInI putrI che ema dhArIne jatI hatI tyAre vaccethI ja Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-8/cUlikA-2 385 sujJazrInuM apaharaNa karyuM. pachI madha dUdha khAIne sujJazrIe pUchyuM ke kyAM jazo ? gokulamAM bIjIvAta tene e kahI ke jo tuM mArA sAthe vinayathI vatava karIza to tane tArI IcchA pramANe traNe TaMka ghaNA goLa ane ghIthI bharapura dararoja dudha ane bhojana ApIza. jyAre A pramANe kahyuM tyAre sujJazrI te mahiyArI sAthe gaI. paraloka anuSThAna karavAmAM tatpara banelAM ane zubhadhyAnamAM parovAelA mAnasavALA te goviMda brAhmaNa vageree A sujJazrIne yAda paNa na karI. tyAra pachI je pramANe te mahIyArIe kahyuM hatuM te pramANe ghI khAMDathI bharapura evI khIra vagerenuM bhojana ApatI hatI. have koI prakAre kAlakrame bAra varasano bhayaMkara duSkAla samaya pUrNa thayo. samagra deza Rddhi-samRddhithI sthira thayo have koIka samaye atikiMmatI zreSTha sUryakAMta-candrakAMta vagere uttama jAtinA vIza maNiratno kharIda karIne sujJazIva potAnA svadezamAM pAcho javA mATe nIkaLelo che. lAMbI musApharI karavAthI kheda pAmelA dehavALo je mArgethI jato hato te mArgamAM ja bhavitavyatA yoge pelI mahIyArInuM gokula AvatA jenuM nAma levAmAM paNa pApa che evo te pApamativALo sujJazIva kAkatAlIya nyAye AvI pahocyo. samagra traNe bhuvanamAM je nArIo che tenA rUpa lAvaNya ane kAMtithI caDIyAtI rUpakAMti lAvaNyavALI sujJazrIne dekhIne IndrIyonI capaLatAthI anaMta duHkha dAyaka kiMpAka phaLanI upamAvALA viSayonI ramyatA hovAthI, jeNe samagra traNe bhuvanane jItela che tevA kAmadevanA viSayamAM AvelA mahApApakarma karanAra sujJazIve te sujJazrIne kahyuM ke - he bAlikA ? jo A tArA mAtA-pitA barAbara rajA Ape to huM tArA sAthe lagna karuM. bIjuM tArA baMdhuvargane paNa dAridra rahita karuM. vaLI tArA mATe pUrepurA so-pala (eka mApa che) pramANa suvarNanA alaMkAro ghaDAvuM., jaldI A vAta tArA mAtA-pitAne jaNAva, tyAra pachI harSa ane saMtoSa pAmelI te sujJazrIe te mahIyArIne A hakIkata jaNAvI. eTale mahIyArI tarata sujJaziva pAse AvIne kahevA lAgI ke - are ! tuM kaheto hato tema mArI putrI mATenuM so-pala pramANa suvarNa nANuM batAva, tyAre teNe zreSTha maNio batAvyA. tyAre mahiyArIe kahyuM ke so sauneyA Apa. A bALakane ramavA yogya pAMcikAnuM prayojana nathI tyAre sujJazIve kahyuM ke - cAlo ApaNe nagaramAM jaIne A pAMcikAno prabhAva kevo che tenI tyAMnA vepArIo pAse khAtrI karIe. tyAra pachI prabhAta samaye nagaramAM jaIne caMdrakAnta ane sUryakAnta maNinA zreSTha joDalA rAjAne batAvyA. rAjAe paNi ratnanA parIkSakone bolAvIne kahyuM ke - A zreSTha maNionuM mulya jaNAvo. jo mulyanI tulanA - parIkSA karIe to tenuM mulya jaNAvavA samartha nathI. tyAre rAjAe kahyuM are mANikayanA vidyArthI ! ahiM koI evo puruSa nathI ke je A maNionuM mulya AMkI zake. to have kiMmata karAvyA vagara ucaka dazakroDa dravya mAtra laI jA. tyAre sujJazIve kahyuM ke mahArAjanI jevI kRpA thAya te barAbara che. bIjA eka vinaMti karavAnI che ke A najIkanA parvatanI samIpamAM amAruM eka gokula che, temAM eka yojana sudhInI gocarabhumi che, teno rAjya taraphathI levAto kara mukta karAvazo. rAjAe kahyuM ke bhale ema thAo. A pramANe sarvane adaridra ane karamukta gokula karIne te uccAra na karavA lAyaka nAmavALA sujJazIve potAnI putrI sujJazrI sAthe lagna karyuM. teo baMne vacce paraspara prIti utpana thaI. snehAnurAgathI ati raMgAI gayelA Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 mahAnisIha-8-1514 mAnasavALA potAnA samaya pasAra karI rahelA che. teTalAmAM ghare AvelA sAdhuone emane ema vahoryA vagara pAchA pharelA dekhIne hAhA pUrvaka AkaMdana karatI suzrIne sujJazIve pUchyuM ke he priye ! pahelA koI vakhata na dekhela bhikSAcara yugalane joIne kema AvA prakAranI udAsIna avasthA pAmI tyAre teNe jaNAvyuM mArA zeThANI hatA tyAre A sAdhuone puSkaLa bhakSya anna pANI ApIne temanA pAtro bharI detA hatA. tyAra pachI harSa pAmelI khuzI thaelI zeThANI mastaka nIcuM namAvI tenA caraNAgra bhAgamAM praNAma karatI hatI. teone Aje dekhavAthI te zeThANI mane yAda AvyA. tyAre pharI paNa te pApiNIne puchyuM ke tArI svAminI koNa hatI? tyAre he gautama! atizaya gaLuM besI jAya tevuM AkaruM rudana karatI duHkhavALA na samajAya tevA zabdo bolatI vyAkula thaelI. azru pADatI evI sujJazrIe potAnA pitAne zarUthI mAMDIne atyAra sudhInI sarva hakIkata jaNAvI. tyAre mahApApakarmI evA sujJazIvane jANavAmAM AvyuM ke - Ato sujJazrI mArI potAnI ja putrI che. AvI ajJAta strIne AvA rUpa kAMti zobhA lAvaNya saubhAgya samudAyavALI zobhA na hoya, ema ciMtavIne vilApa karavA lAgyo ke [1515 AvA prakAranA pApakarma karavAmAM rakta thaelA mArA upara dhaDagaDa zabda karatuM vaja tuTI na paDe to pachI ahiMthI kayAM jaIne have huM zuddha thaIza? [1516] ema bolIne mahApApakarma karanAra te vicAravA lAgyo ke - zuM have huM zastro vaDe mArA gAtrane talatala jevaDA TukaDA karIne chedI nAMkhu ? athavA to uMcA parvatanA zikhara uparathI paDatuM mukIne anaMta pApasamuhanA DhagalArUpa A duSTa zarIrane sakhta rIte curI nAMkhu ? athavA to luhAranI zALAmAM jaIne sArI rIte tapAvIne lAlacoLa karelA lokhaMDane jema jADA ghaNathI koI TIpe tema lAMbA kALa sudhI mArA aMgane TIpAvuM ? athavA to zuM huM barAbara mArA zarIranA madhyama bhAgamAM karavaMtanA tIkSNa dAMtathI kapAvuM ane temAM sArI rIte ukALelA sIsA- tAMbA kAMsA- loha luNa ane usanAsAjI khAranA rasa reDAvuM ? athavA to mArA potAnA hAthe ja mAruM mastaka chedI nAMkhu ? athavA to huM magaranA gharamAM praveza kare athavA to be jhADa vacce mane doraDAthI bAMdhI laTakAvIne nIce mukhe ane upara paga hoya tevI rIte rAkhIne nIce agnino bhaDako karAvuM ? vadhAre keTaluM kahevuM ? masANa bhUmimAM pahoMcIne kASTanI citAmAM mArA zarIrane bALI nAMkha. ema vicArIne he gautama ! tyAM moTI citA banAvarAvI, tyAra pachI samagra lokanI hAjarImAM lAMbA kALa sudhI potAnA AtmAnI niMdA karIne sarvalokane jAhera karatAM kahyuM ke meM na karavA lAyaka AvA prakAranuM apUkArya kareluM che. ema kahIne citAupara ArUDha thayo tyAre bhavitavyatA yoge tevA prakAranA dravyo ane cUrNinA yoganA saMsargathI te sarve kASTo che- ema mAnIne phUMka mAravA chatAM aneka prakAranA upAyo karavA chatAM agni saLagyo nahiM. tyAra pachI loko e tiraskAra karyo ke A agni paNa tene sahAro Apato nathI. tArI pApa pariNati keTalI AkarI che, ke jo A agni paNa saLagato nathI. ema kahIne te lokoe bannene gokuLamAMthI hAMkI kADhyA. A avasare bIjA najIkanA gAmamAMthI bhojana pANI grahaNa karIne teja mArga udyAnanI sanmukha AvatA muni yugalane joyA. temane joIne temanI pAchaLa te banne pApIo gayA. udyAnamAM pahocyA to tyAM samagra guNa samuhane dhAraNa karavAvALA Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-8/cUlikA-2 387 cArajJAnavALA ghaNAziSyagaNathI parivarelA, devandro ane narendro vaDe caraNAraviMdamAM namana karAtA, sugRhIta nAmavALA jagANaMda nAmanA aNagArane dekhyA. temane joIne te bannee vicAryuM ke A mahAyazavALA munivaranI pAse mArI vizuddhi kema thAya tenI mAMgaNI karuM. ema vicArIne praNAma karavA pUrvaka te gaNane dhAraNa karavA vALA gacchAdhipati AgaLa yathAyogya bhUmibhAgamAM beTho. te gaNasvAmie sujJazIlane kahyuM ke - are devAnupriyA zalya rahitapaNe pApanI AlocanA jaldI karIne samagra pApano aMta karanAra prAyazcita kara. A bAlikA to garbhavatI hovAthI tenuM prAyazcita nathI, ke jyAM sudhI te bALakane janma Apaze nahi. he gautama ! tyAra pachI atimahAsaMveganI parAkASThA pAmelo te sujJaziva janmathI mAMDIne thaelA tamAma pApakarmonI niHzalya AlocanA ApIne (kahIne) gurumahArAjAe kahelA ghora ati duSkara moTA prAyazcitanuM sevana karIne tyAra pachI ati vizuddha pariNAma yukta zramaNapaNAmAM parAkrama karIne chavvIza varSa ane tera rAtri divasa sudhI atyanta ghora vIra ugra kaSTakArI duSkara tapaH saMyama yathArtha pAlana karIne temaja eka be traNa cAra pAMca cha mAsa sudhInA lAgalagATa uparA uparI sAmaTA upavAsa karIne zarIranI TApaTIpa ke mamatA karyA vagaranA teNe sarva sthAnakamAM apramAda rahitapaNe niraMtara rAta-divasa dareka samaye svAdhyAya dhyAnAdikamAM parAkrama karIne bAkInA karmamalane bhasma karIne apUrvakaraNa karIne kSapakazreNI mAMDI aMtagaDa kevalI thaI siddha thayA. [1517] he bhagavaMta ! tevA prakAranuM ghora mahApApa karma AcarIne Avo sujJazIva jaldI thoDI kALamAM kema nirvANa pAmyo ! he gautama ! jevA prakAranA bhAvamAM rahIne AloyaNA ApI jevA prakArano saMvega pAmIne tevuM ghora duSkara moTuM prAyazcita AcaryuM. jevA prakAre atyanta vizuddha adhyavasAyathI tevA prakAranuM atyanta ghora vIra ugra kaSTa karanAra ati duSkara tapa saMyamanI kriyAmAM vartatA akhaMDita-avirAdhita mula utaraguNonuM pAlana karatA niraticAra zramaNyano nirvAha karIne jevA prakAranA raudra dhyAna ArtadhyAnathI mukta banIne rAga-dveSa moha mithyAtva mada bhaya gAravAdi doSono aMta karanAra, madhyastha bhAvamAM rahelA, dInatA vagaranA mAnasavALA e sujJazIva zramaNe bAra varasanI saMlekhanA karIne pAdapopagamana anasana aMgIkAra karIne tevA prakAranA ekAMta zubha adhyavasAyathI mAtra eka ja siddhi na pAme, paraMtu jo kadAca bIjAe karelA karmano saMkrama karI zakato hoya to sarve bhavya satvonA samagra karmano kSaya ane siddhi pAme. parantu bIe karelA karmonI saMkrama kadApi koIno thato nathI. je karma jeNe upArjana karyuM hoya te teNe ja bhogavavuM joIe. he gautama ! jyAre yogano virodha karanAra thAya tyAre samagra paNa AThe kamarAzine nAnA kAlanA vibhAgathI ja nAza karanAra thayA che. samagra karma AvavAnA ne sArI rIte baMdha karanAra temaja yogono virodha karanArano karmakSaya joyo che, paranta kAlasaMkhyAthI karmakSaya joyo nathI. kaheluM che ke [1518-1523] kAlathI to karma khapAve che, kAlavaDe karma bAMdhe che, eka bAMdhe, eka karmano kSaya kare, he gautama! kAla to anaMta che, yogano virodha karanAra karma vede che parantu Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnisIha - 8/--1523 388 karma bAMdhatA nathI. junA karmano nAza kare che, navA karmano to tene abhAva ja che, A pramANe karmano kSaya jANavo. A viSayamAM kALanI gaNatarI na karavI. anAdi kALathI A jIva che to paNa karyo khalAsa thatA nathI. karmono kSayopazama thavAnA kAraNe jyAre virati dharmano vikAsa thayA, tyAre kAlakSetra bhava ane bhAva dravya prApta karIne yAvat apramAdI banIne jIva karma khapAve tyAre jIvanI koTI mArgamAM AgaLa vadhe, je pramAdI jIva hoya te to anaMtakAlanuM karma bAMdhe, cAre gatimAM sarvakAla atyanta duHkhI jIvo vAsa karanArA hoya che, mATe kAla-kSetra-bhava-bhAvane pAmIne he gautama ! buddhivALo AtmA ekadama karmano kSaya karanAro thAya. [1524] he bhagavaMta ! pelI sujJazrI kyAM utpanna thaI ? he gautama ! chaThThI na2ka pRthvImAM he bhagavaMta ! kayA kAraNe ? teno garbhano navamAsathI adhika kALa pUrNa thayo tyAre evo vicAra karyo ke AvatI kAle savAre garbha paDAvIza. evA prakAranA adhyavasAya karatI teNe bAlakane janma Apyo. janma ApyA pachI tarata ja te ja kSaNe mRtyu pAmI. A kAraNe sujJazrI chaThThI narake gaI. he bhagavaMta ! je bALakano teNe janma Apyo pachI mRtyu pAmI te bAlaka jIvato rahyo ke na rahyo ? he gautama ! jIvato rahelo che. he bhagavaMta ! kevI rIte ? he gautama ! janma ApatAnI sAthe ja te bAlaka tevA prakAranI ora carabI lohI garbhane vIMTaLAIne rahela, durgaMdha mAratA padArtho paru khArI dudhapUrNa azuci padArthothI vIMTaLaela anAtha vilApa karatAM te bALakane eka zvAne kuMbhAranA cakra u52 sthApIne bhakSaNa karavA lAgyo. eTale kuMbhAre te bAlakane joyo, tyAre tenI patnI sahita kuMbhAra bALaka tarapha doDyo. bALakanA zarIrane nAza karyA sivAya zvAna nAsI gayo. tyAre karuNApurNa hRdayavALA kuMbhA2ne putra na hovAthI A mAro putra thaze - ema vicAra karIne kuMbhAre te bALakane potAnI patnIne samarpaNa karyo. teNe paNa sAcA snehathI tenuM pAlana poSaNa karIne te bALakane manuSyarUpe taiyAra karyo. te kuMbhAre lokAnuMvRttithI potAne pitA thavAnA abhimAnathI tenuM susaDha evuM nAma pADyuM. he gautama ! kAlakrame susAdhuono samAgama thayo. dezanA sAMbhaLI pratibodha pAmyo. ane te susaDhe dIkSA aMgIkAra karI. yAvat paramazraddhA saMvega ane vairAgya pAmyo. atyanta ghora vIra ugra kaSTa karI duSkara mahAkAya kaleza kare che. parantu saMyamamAM yatanA kema karavI te jANato nathI. ajayaNAnA doSathI sarvatra asaMyamanA sthAnamAM aparAdha karanAro thAya che. tyAre tene gurue kahyuM ke - are mahAsatvazAlI ! tuM ajJAna doSanA kAraNe saMyamamAM jayaNA kema karavI te jANato na hovAthI mahAna kAyakaleza karanAro thAya che. haMmezA AloyaNA ApIne prAyazcita karato nathI. to A tAruM kareluM sarva tapa-saMyama niSphala thAya che. jyAre A pramANe gurue tene preraNA ApI tyAre niraMtara AlocanA Ape che, te guru paNa tene tevA prakAranuM prAyazcita Ape che ke jevI rIte te saMyamamAM jayaNA karanAro thAya. te ja pramANe rAta-divasa dareka samaye ArtadhyAna, raudradhyAnathI mukta thaelo zubha adhyavasAyamAM niraMtara vicarato hato. he gautama ! koIka samaye te pApa mati vALo je koI chaThTha-aThThama-cAra-pAMca-ardhamAsa-mAsa yAvat cha mAsanA upavAsa ke bIjA moTA kAyakaleza thAya tevA prAyazcito te pramANe barAbara Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-TAcUlikA-2 389 sevana kare parantu je kaMI paNa saMyama kriyAomAM jaNAvALA mana-vacana-kAyAnA yogo, samagra Azravono rodha, svAdhyAya dhyAna-Avazyaka AdithI samagra pApakarmanA rAzine bALIne bhasma karavA samartha prAyazcita che, temAM pramAda kare, tenI avagaNanA helanA kare, azraddhA kare, zithilatA kare, yAvatuM are AmAM kayuM duSkara che? ema karIne te prakAre yathArtha prAyazcita sevana na karI Ape. he gautama ! te susaDha potAnuM yathAyogya AyuSya bhogavIne marIne saudharmakalAmAM Indra mahArAjAnA mahardika sAmAnika devapaNe utpana thayA. tyAMthI cavIne ahiM vAsudeva thaIne sAtamI naraka pRthvImAM utpana thayo. tyAMthI nIkaLIne mahAkAyavALo hAthI thaIne maithunAsakta mAnasavALo marIne anaMtakAya vanaspatimAM gayo. he gautama! A te susaDha ke jeNe [1pa25] AlocanA nindA gaha prAyazcita Adi karavA chatAM paNa jayaNAno ajANa hovAthI lAMbA kALa sudhI saMsAramAM bhramaNa karaze. he bhagavaMta! kaI jayaNA teNe na jANI ke jethI tevA prakArano duSkara kAyakaleza karIne paNa te prakAre lAMbA kALa sudhI saMsAramAM bhramaNa karaze? he gautama! jayaNA tene kahevAya ke aDhAra hajAra zIlanA saMpUrNa aMgo akhaMDita ane avirAdhita paNe mAvajIva rAta divasa dareka samaye dhAraNa kare ane samagra saMyama kriyAne barAbara seve. te vAta te susaDhe na jANI. te kAraNe te nibhAMgI lAMbA kALa sudhI saMsAramAM paribhramaNa karaze. he bhagavaMta! kayA kAraNe tene jayaNA na jANavAmAM AvI? he gautama ! jeTalo teNe kAyakaleza sahyo tenA AThamA bhAgano jo sacita jaLano tyAga karyo hota to te siddhimAM ja pahoMcI gayo hota. parantu te sacita jaLano upayoga paribhoga karato hato. sacita jaLano paribhoga karanArano ghaNo kAyakaloza hoya to paNa nirarthaka jAya che. he bhagavaMta! aplAyaagnikAya ane maithuna A traNe mahApApanA sthAnako kahelAM che. abodhi ApanAra che. uttama saMyata sAdhue te traNeno ekAMte tyAga karavo joIe. te na sevavA joIe. A kAraNe teNe te jayaNA na jANI. he bhagavaMta ! kayA kAraNathI akAya, agnikAya, maithuna abodhi ApanAra jaNAvyA che ? he gautama ! jo ke sarva cha e kAyano samAraMbha mahApApasthAnaka jaNAvela che, parantu apakAya agnikAyano. samAraMbha anaMta satvono upaghAta karanAra che. maithuna sevanathI to saMkhyAtA asaMkhyAtA, jIvono vinAza thAya che. sajjaDa rAga-dveSa ane mohathI yukta hovAthI ekAMta aprazasta adhyavasAyane AdhIna hoya che. je kAraNathI Ama hoya che te kAraNathI he gautama ! te jIvono samAraMbha sevana paribhoga karanAra tevA pApamAMthI vartanAra jIva prathama mahAvratane dhAraNa karanAra na thAya. tenA abhAvamAM bAkInA mahAvrato saMyamAnuSThAnono abhAva ja che, jethI Ama che. tethI sarvathA virAdhita zramaNapaNuM gaNAya. je kAraNathI A pramANe che tethI samyagu mArga pravarte che. teno vinAza karanAro thAya che. te kAraNe je kAMI paNa karmabaMdhana kare tenAthI naraka tiryaMca kumanuSyapaNAmAM anaMtI vakhata utpanna thAya ke jyAM vAraMvAra dharma evA akSaro paNa svapnamAM na sAMbhaLe ane dharma na prApta karato saMsAramAM bhramaNa kare. A kAraNe jaLa, agni ane maithuna abodhidAyaka kahelA che. he bhagavaMta! zuM cha8, aTTama, cAra pAMca upavAsa adhamAsa eka mAsa yAvat che Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 mahAnisIha- 8-1pa25 mAsa sudhInA niraMtaranA upavAsa atyanta ghora vIra ugra kaSTakArI duSkara saMyama jayaNA rahita evo atimahAt kAyakaleza karelo hoya to zuM nirarthaka thAya? he gautama ! hA, nirarthaka jAya. he bhagavaMta ! zA kAraNathI ? he gautama ! gadheDA, uMTa, baLado vagere jAnavaro paNa saMyama jayaNA rahita paNe vagara IcchAe AvI paDelA tApa taDakA bhAra mAra vagere parAdhInatAthI vagara IcchAe duHkha sahana karI akAmanirA karIne saudharmakalpa vageremAM jAya che. tyAM paNa bhogAvalI karmano kSaya thavAthI cavIne tiryaMcAdika gatimAM jaIne saMsArane anusaranAro athavA saMsAramAM bhramaNa karanAro thAya che. tathA azuci durgadha pIgaLelA pravAhI kSAra pitta ulaTI zleSmathI pUrNa carabI zarIra para vIMTaLAela ora, para, aMdhakAra vyApta, lohInA kAdavavALA, dekhI na zakAya tevI bibhatsa, aMdhakAra samuhayukta, garbhavAsamAM vedanAo, garbhapraveza, janma, jarA, maraNAdika aneka zArIrika, mAnasika utpana thaelA ghora dAruNa duHkho no bhogavaTo karavAnuM bhAjana bane che. saMyamanI jayaNA vagara janma-jarA-maraNAdikanA ghora, pracaMDa, mahArauddha, dAraNa duHkhano nAza ekAMte ke AtyaMtika thato nathI. A kAraNe jayaNA rahita saMyama ke atizaya mahAna kAya-kaleza kare to paNa he gautama! te sarva nirarthaka jAya che. he bhagavaMta ! zuM saMyamanI jayaNAne barAbara jonAro pALanAro sArI rIte tenuM anuSThAna karanAro janma-jarA-maraNAdikanA duHkhathI jaldI chuTI jAya che. he gautama ! evA paNa koI hoya che ke je jaldI tevA duHkhothI na chUTI jAya ane keTalAka evA hoya che ke je jaldI chuTI jAya. he bhagavaMta! kayA kAraNathI Apa ema kaho cho? he gautama! keTalAka evA hoya che ke jeo lagAra alpa thoDuM paNa sabhAsthAna joyA vagara apekSA rAkhyA vagara rAga sahita ane zalya sahita saMyamanI yAtanA kare. je evA prakArano hoya to lAMbA kALe janma-jarA-maraNa-vagere aneka sAMsArika duHkhothI mukta thAya. keTalAka evA AtmA hoya che ke jeo sarvazalyane nirmaLa ukheDIne AraMbha ane parigraha vagaranA thaIne mamatA ane ahaMkAra rahita thaIne rAgadveSa moha mithyAtva kaSAyanA mala kalaMka jemanA cAlyA gayA che, sarva bhAvo bhAvAntarothI ativizuddha AzayavALA, dInatA vagaranA mAnasavALA ekAMta nirjarA karavAnI apekSAvALo parama zraddhA, saMvega, vairAgya pAmelo, samagra bhaya gArava vicitra aneka pramAdanA AlaMbanothI mukta thaelA, ghora pariSaha upasargone jemaNe jItelA che, raudradhyAna jemaNe dura karelA che, samagra karmano kSaya karavA mATe yathokta jayaNAno khapa rAkhato hoya, barAbara prekSA-najara karato hoya, pAlana karato hoya, vizeSa prakAre jayaNAnuM pAlana karato hoya, yAvatuM samyaka prakAre tenuM anuSThAna karato hoya. je evA prakAranA saMyama ane jyaNAnA arthI hoya te jaldI janma-jarA-maraNa-Adi aneka sAMsArika duHkhe karIne choDI zakAya tevA duHkhanI jALathI mukta thAya che. he gautama! A kAraNathI ema kahevAya che ke eka jaldI saMsArathI chUTI jAya che ane eka jaldI chuTI zakato nathI. he bhagavaMta ! janma-jarA-maraNAdi aneka sAMsArika dukha jALathI bukta thayA pachI jIva kyAM vAsa kare? he gautama! jyAM jarA nathI, mRtyu nathI, vyAdhi nathI, apayaza nathI, khoTA ALa caDatAM nathI, saMtApa, udvega, kaMkAsa, TaMTA, kaleza, dAridra, upatApa, jyAM hotA nathI. ISTano viyoga thato nathI. keTaluM vadhAre kahevuM ? ekAMte akSaya, dhruva, zAzvata, Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 391 adhyayana-8cUlikA-2 nirupama, anaMta sukha jemAM che evA mokSamAM vAsa karanAra thAya che. A pramANe kahyuM. AThamA adhyayananI muni dIparatnasAgare karela "gurjara chAyA pUrNa [1527] A mUtramAM "vardhamAna vidyA" ApelI che. tethI tenI gurjara chAyA ApI natha. jijJAsuoe amAruM gAma kuttA - - rU manisIhaM sUtra -pRSTha-142-143 jovuM. [1pa28] 'mahAnisIha sUtra 4504 zloka pramANe atyAre maLe che. 39 mahAnisIha sUtra gurjarachAyA pUrNa chaThuM cheda sUtra-gurjarachAyA pUrNa cheda sUtro nI gurjarachAyA pUrNa ) -- 4 O - 4 - 4 AgamadIpa - khaMDa-6 gurjarachAyA pUrNa -- -- -X -- -X 0 G Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 pariziSTha - - - - : pariziSTa prAyazvitu vidhAna krima (1) parAdhInanA ke apavAdika sthiti hoya tyAre prAyazvita nAma jadhanyatapa | utkRSTa tapa laghumAsI eka ekAsaNuM | 27 - ekAsaNA gurumAsI eka navI 30 - nIvI laghucomAsI eka AyaMbila | 108 - upavAsa guracaumAsI | eka upavAsa | 120 - upavAsa krama (2) Azakti ke zithilatA thI lAgatA doSomAM - prAyazvita nAma | jadhanyatA | utkRSTa tapa laghumAsI eka AyaMbila | | ra7 - AyaMbila ke upavAsa gurumAsI eka upavAsa | 30 - AyaMbila ke upavAsa laghucaumAsI cAra AyaMbila , 108 - upavAsa 4 | gurucaumAsI | cAra upavAsa | 120 - upavAsa Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 OM namo abhinava nANassa A Agama saMpuTanA mukhya dravyasahAyaka Shejih 11&176 Ucl2FoPro Ichalt zrImatI nayanAbena ramezacaMdra zAha saparivAra, vaDodarA 1-1819K 613 H1c1ac