________________
રૂપ ધ્યાન, વિષયવાસનાઓનો ત્યાગ, માસક્ષમણાદિ તપ, શુભભાવનાઓ ભાવવી, ઈદ્રિય નિગ્રહ અને આગમોના અધ્યયનરૂપી ગુણો નાયક વિનાની સેના જેવા હોઈને આત્મહિત સાધવા માટે સમર્થ બની શકતા નથી. તે કાર્યો કરવાથી અંશમાત્ર આત્માને લાભ થતો નથી. અને સદ્ગુરુ આજ્ઞાના પાલન પૂર્વક યત્કિંચિત્ થોડું અનુષ્ઠાન અનંતગુણ લાભ આપનાર બને છે. એ માટે પ્રત્યેક સાધકે આત્મહિત સાધવા માટે સદ્ગુરુવરની આજ્ઞા અનુસાર જ ધર્માનુષ્ઠાન કરવું જોઈએ જેથી અતિશીઘ્રતાથી ભવસમુદ્રનો પાર પામી શકાય. ll૧૬ll
સુદેવ અને સુગુરુની ભક્તિના મહાત્મ અને ફળને દર્શાવીને હવે, જિનધર્મની મહત્તા અને એની આરાધના દ્વારા થનારા ફળને દર્શાવવા ચાર શ્લોક કહે છે.
જિનમત મહત્વ -
છંદ્ર - શિવરિપીવૃત્ત न देवं नादेवं न शुभगुरुमेवं न कुगुरुं,
न धर्मं नाऽधर्मं नगुणपरिणद्धं न विगुणम्; न कृत्यं नाऽकृत्यं नहितमहितं नापि निपुणं,
विलोकन्ते लोका जिनवचनचक्षुर्विरहिताः ॥१७॥ अन्वय : जिनवचनचक्षुर्विरहिताः लोकाः न देवं न अदेवं न शुभगुरुं (एवं) न कुगुरुं न धर्मं न अधर्मं न गुणपरिणद्धं न विगुणम् न कृत्यं न अकृत्यं न हितं न
अहितं अपि निपुणं न विलोकन्ते। શબ્દાર્થ (નિનવનવકુંવંહિતા:) જિનાગમ રૂપી આંખો વગર (નો) મનુષ્ય (R રેવં ન કહેવ) ન સુદેવ અને ન કુદેવને ( ગુમગુરું) ન સદ્ગુરુને ન પુરું) ન ગરુને (ન ધર્મ ન મધ) ન ધર્મને ન અધર્મને ન ગુણપરિદ્ધિ) ન ગુણવંતને (ન વિયુગમ્) ન ગુણહીનને (ન ચં) ન કરવા જેવાને (ન કર્તવ્ય) ન નહી કરવા જેવાને (ન હિત) ન હિતકારીને () ન અહિતકારીને (પ નિપુ) એ સર્વેને પણ સારી રીતે તેના વિક્નોત્તે) જોઈ શકતા નથી. /૧૭ll ભાવાર્થઃ જિનવચનના સંગ્રહ રૂપી જિનાગમ રૂપી આંખોથી રહિત માનવો, નથી તો સુદેવને, નથી તો કુદેવને, નથી તો સદ્ગુરુને, નથી કુગુરુને, નથી ધર્મને, નથી અધર્મને, નથી ગુણવાનને, નથી નિર્ગુણીને, નથી સત્કૃત્યને, નથી અકૃત્યને, નથી હિતને, નથી અહિતને એ સર્વેને પણ સારી રીતે જોઈ શકતા નથી. /૧૭ll વિવેચન ગ્રન્થકારશ્રી એ જિનધર્મ મહાભ્યના પ્રથમ શ્લોકમાં જિનાગમને ચક્ષુની ઉપમાં આપીને કહ્યું છે કે જિનવચન રૂપી ચક્ષુ જે ભવ્યાત્મા પાસે નથી એ આત્મા સુદેવ અને કુદેવને, સુગુરુ અને કુગુરુને, સુધર્મ અને કુધર્મને, ગુણવાન અને નિર્ગુણીને, સત્કૃત્ય અને અકૃત્યને, હિતકારી અને અહિતકારી કાર્યોને નિપુણ બુદ્ધિપૂર્વક એટલે સુક્ષ્મતાથી જોઈ
11.
