________________
છંદ્ર – શાહ્નવિક્રીડિતવૃત્ત सर्वं जीप्सति पुण्यमीप्सति दयां धित्सत्यघं भित्सति,
क्रोधं दित्सति दानशीलतपसां साफल्यमादित्सति । कल्याणोपचयं चिकीर्षति भवाम्भोधेस्तटं लिप्सति,
मुक्तिस्त्री परिरिप्सते यदि जनस्तद् भावयेद् भावनाम् ॥८६॥ अन्वय : यदि जनः सर्वं जीप्सति पुण्यं इप्सति दयां धित्सति अर्घ भित्सति क्रोधं दित्सति दानशीलतपसां साफल्यं आदित्सति कल्याणोपचयं चिकीर्षति भवाम्भोधेः तटं लिप्सति मुक्ति स्त्री परिरिप्सते तद् भावनाम् भावयेद्। શબ્દાર્થ (વિ) જો નન:) મનુષ્ય (સર્વ) સર્વ વિષયોને (જ્ઞીક્ષતિ) જાણવા ચાહે છે. (પુષ્ય) ધર્મને (ખંતિ) ઇચ્છે છે. (દયા) કરુણાને ઉત્પતિ) ધારણ કરવા ઈચ્છે છે. (પં) પાપને મિત્પતિ) દૂર કરવા ઇચ્છે છે. (ક્રોધ) ક્રોધને (ત્મિતિ) દૂર કરવા ઇચ્છે છે. (વાનશત્રતપણાં) દાનશીલ અને તપની (સાર્ચ) સફળતાને (શ્રાવિતિ) મેળવવા ઇચ્છે છે. (ત્યાનો વયે) કલ્યાણકારી કાર્યોની વૃદ્ધિને વિક્કીર્વતિ) કરવા ઇચ્છે છે (નવાગોધે ત૮) ભવસાગરથી પાર થવા (લિપ્તતિ) ઇચ્છે છે અને (મુક્તિસ્ત્રી) મુક્તિરૂપી સ્ત્રીને (પરિરિપ્લેતે) આલિંગન કરવા ઈચ્છે છે (૬) તો (માવનામુ) શ્રદ્ધાભક્તિરૂપી ભાવનાને પોતાના-દિલમાં (માથે) ભાવિત કર. ll૮૬ll . ભાવાર્થ: જે મનુષ્ય સર્વ વિષયોને જાણવા ઇચ્છે છે, ધર્મને ઇચ્છે છે, દયાને ધારણ કરવા ઇચ્છે છે, પાપને દૂર કરવા ઇચ્છે છે. ક્રોધને દૂર કરવા ઇચ્છે છે. દાનશીલ તપની સફળતાને ઇચ્છે છે. કલ્યાણકારી કાર્યોની વૃદ્ધિને ઇચ્છે છે. ભવસાગરથી પાર થવા ઇચ્છે છે. અને મુક્તિરૂપી સ્ત્રીને આલિંગન કરવા ઇચ્છે છે તે આત્માએ, શ્રદ્ધાભક્તિ ભાવનાને પોતાના દિલમાં વસાવવી જોઈએ અર્થાત્ પ્રત્યેક ધર્મક્રિયા શ્રદ્ધા ભક્તિ અને ભાવનાપૂર્વક કરવી જોઈએ. II૮૬I/ વિવેચન : ગ્રન્થકારશ્રીએ ભાવનાની મહત્તાનું વર્ણન કરતાં કહ્યું છે કે – જે જે સાધક આત્માઓ સર્વ વિષયોને અર્થાત્ આગમનું સંપૂર્ણ જ્ઞાન મેળવવા ઇચ્છે છે તો તેણે ભાવ ધર્મને હૃદયમાં સ્થાન આપવું પડશે, તેમજ દયાને ધારણ કરવી હોય, પાપને દૂર કરવો હોય, ક્રોધને દૂર કરવો હોય, દાન શીલ તપની ક્રિયાને સફળ કરવી હોય, એ જ રીતે બીજા પણ અનેક આત્મ કલ્યાણ કરનાર કાર્યોની વૃદ્ધિ કરવી હોય, ભવસાગરથી પાર થવાની ઇચ્છા હોય અને મુક્તિ રૂપી સ્ત્રી મેળવવી હોય તો ભાવધર્મને પ્રથમ સ્થાન આપવું જ પડશે. તે સિવાય પ્રત્યેક ધર્મ ક્રિયા પરિપૂર્ણ ફળને આપી ન શકે.ll૮૬ll
હવે ત્રીજી ગાથામાં કહે છે કે –
92
