________________
જ્ઞાનની મહત્તા છે. સમજપૂર્વકની જ ક્રીયા આત્મોદ્ધારક છે. એવા વૈરાગ્યને ધારણ કરનારને કર્મરાયનો ભય હોય જ નહીં તેથી કહ્યું નિર્ભય થઈ જા. Iટલા હવે બીજા શ્લોકમાં વૈરાગ્યની શક્તિનું દર્શન સાધકને કરાવતા કહે છે કે –
છંદ્ર - વસન્તતિનાવૃત્ત . . चण्डानिलस्फुरितमब्दचयं दवार्चि,
वृक्षवजं तिमिरमण्डलमर्कबिम्बम् । वज्रं महीधनिवहं नयते यथान्तं,
- વૈરાગ્યમેન્ટમાં અર્મ તથા સમથર્ ા अन्वय : यथा चण्डानिलः स्फुरितम् अब्दचयं अन्त नयते (यथा) दवार्चि वृक्षव्रजं (ज्वालयति) तिमिरमण्डलं अबिम्बम् (आच्छादयति) वज्रं महीध्रनिवहं (भिन्नति) तथा एक अपि वैराग्यं समग्रम् कर्म (विनाशयति)। શબ્દાર્થ (યથા) જેમ (વપ્નાનિત) પ્રચંડ હવા (રિતમ્) આકાશ મંડળમાં વિસ્તરીને (દ્રવયે) વાદળાઓની ઘટાને (બન્ને નાતે) વિખેરી નાંખે છે. જેમ (વાર્વિ) વનની અગ્નિ (વૃક્ષ વનં) વૃક્ષોના સમૂહને જલાવી દે છે. જેમ (તિમિરડુત્તમ્) આંધીનું ભયંકર માંડળ (ગવિખ્યમ્) સૂર્યના બિમ્બને છુપાવી દે છે. (વર્ઝ) વજ (મહીનિવદં) પર્વતના સમૂહને તોડી નાખે છે (તથા) તેમજ (% મSિ) એક પણ (વૈરાગ્યે) વિરક્તિપણું (સમગ્રમ્) સર્વ (જ) કર્મજાલને વિનષ્ટ કરી નાંખે છે. ૯ol ભાવાર્થ : જેમ તુફાની પવન આકાશમાં ફેલાઈને વાદળાઓની ઘટાને વિખેરી નાખે છે. વનની આગ વૃક્ષના સમૂહને બાળી નાખે છે. જેમ ભયંકર અધીનું માંડળે સૂર્યને ઢાંકી દે છે, વજ પર્વતોને ભેદી નાખે છે તેમજ એક પણ વૈરાગ્ય ધર્મ કર્મજાલને તોડી નાંખે છે.૯૦ વિવેચન : ગ્રન્થકારશ્રી સાધકને વૈરાગ્યની શક્તિનું દર્શન કરાવતાં કહે છે કે – જેમ પ્રચંડ પવન આકાશમાં વિસ્તરીત થઈને વાદળાઓની ઘટાને વિખેરી નાંખે છે, જેમ વનની અગ્નિ વૃક્ષના સમૂહને બાળી નાંખે છે, જેમ આંધીનું ભયંકર તુફાન સૂર્ય બિમ્બને છુપાવી દે છે. જેમ જ પર્વતોના સમૂહને તોડી નાંખે છે, તેમજ એક પણ આ વૈરાગ્ય અર્થાત્ એકલો વૈરાગ્યભાવ (સંસારના પદાર્થો પ્રત્યેનો અનાસક્તભાવ) અનંતાભવોની ગુંથેલી કર્મ જાલને વિનષ્ટ કરી નાખે છે. એથી સંસારના પદાર્થો પ્રત્યે અનાસક્ત ભાવ કેળવવો જોઈએ.
હવે ત્રીજા શ્લોકમાં વૈરાગ્યભાવ સહસાધના જ ફળવતી બને છે તે દર્શાવતાં કહે
'
96
