Sindur Prakar

Author(s): Jayanandvijay
Publisher: Guru Ramchandra Prakasham Samiti

Page 80

(૬) ન્યાયનીતિના માર્ગનું સદા પાલન કરે એ માર્ગનો ત્યાગ કયારેય ન કરે. (૭) સજ્જનતાની લાયકાતનું કદી ઉલ્લંઘન ન કરે. (૮) કોઈએ કટુવચન કહ્યા છતાં પણ તેના પર ક્રોધ ન કરે, આવેશમાં ન આવે.
ઉપરોક્ત આઠ બાબતોમાં સજ્જન પુરુષોની સર્વ પ્રકારની આચરણાઓનો સમાવેશ થઈ જાય છે.
જે આત્માને સજ્જન પુરુષોમાં પોતાની ગણના કરાવવી હોય તેણે આ શ્લોકના ભાવોને હૃદયમંદિરમાં બીરાજમાન કરવા જ રહ્યાં. ૬૪ો.
હવે ગુણિજનોની સંગત ન કરનાર અને કરનારના વિષયમાં વિવેચન કરતાં કહે છે કે –
ગુણિસગ પ્રકરણમ્
छंद - शार्दूलविक्रीडितवृत्त धर्म ध्वस्तदयो यशश्च्युतनयो वित्तं प्रमत्तः पुमा
काव्यं निष्पतिभस्तपः शमदमैः शून्योऽल्पमेधाः श्रुतम् । - वस्त्वालोकमलोचनश्चलमना ध्यानं च वाञ्छत्यसौ, .
यः सङ्गं गुणिनां विमुच्य विमतिः कल्याणमाकाङ्क्षति ॥६५॥ अन्वय : यः विमतिः गुणिनां सङ्गं विमुच्य कल्याणम् आकाङ्क्षति असौ ध्वस्तदयः धर्मम्.च्युतनयः यशः प्रमत्तः वित्तं निष्प्रतिभाः काव्यं शमदमैः शून्यः तपः अल्पमेधाः श्रुतम् अलोचनाः वस्त्वालोकम् चलमनाः ध्यानं वाञ्छति। । શબ્દાર્થ ઃ (૧) જે પુરુષ (વિમતિઃ) બુદ્ધિરહિત થઈ (મુળનાં સ) ગુણી પુરુષોનો સંગ (વિમુખ્ય) તજીને (જ્યાખ) આત્મકલ્યાણને ( ક્ષતિ) ઈચ્છે છે. (સી) તે જાણો કે (ધ્વસ્તરીય) નિર્દય થઈને (ધર્મનું) ધર્મને, (ચુતનય) નીતિભ્રષ્ટ થઈને (યશઃ) કીર્તિને (પ્રમ) પ્રમાદી બનીને વિત્ત) ધનને, નિષ્પતિમા:) નિબુદ્ધિ થઈને (કાવ્ય) સાહિત્ય રચનાને (શમૌઃ શૂન્ય) શમ, દમથી રહિત થઈને (તપ:) તપશ્ચર્યાને (અલ્પમેધા) અલ્પજ્ઞાની હોઈને (કૃતમ્) શાસ્ત્રજ્ઞાનને (મનોજના) આંધળો હોઈને (વર્તાનોમ) પદાર્થને જોવાને (વસંમના:) ચંચલ ચિત્તવાળો થઈને (ધ્યાન) સમાધિને (વાચ્છતિ) ચાહે છે, ઈચ્છે છે. I૬પા ભાવાર્થ જે પુરુષ બુદ્ધિરહિત થઈ ગુણવાન પુરુષોનો સંગ તજીને કલ્યાણને ઈચ્છે છે તે તો જાણે કે, નિર્દયી થઈને ધર્મને, નીતિરહિત થઈને કીર્તિને, આળસુ બનીને ધનને, નિબુદ્ધિ થઈને, સાહિત્ય-કાવ્ય રચનાને, સમતા અને ઇન્દ્રિય જયથી રહિત થઈને તપને, અલ્પમેધાવાળો થઈને શાસ્ત્રીય જ્ઞાનને, આંધળો થઈને પદાર્થોને જોવાને, ચંચલ ચિત્તવાળો થઈને ધ્યાન-સમાધિને ઈચ્છે છે. ૬પા १. शमदया पाठान्तर
।
69.