________________
જાણીને અને અનેક ભવોમાં તેનો અનુભવ કરીને સાધક આત્માઓને સંદેશ આપ્યો કે પૂર્વના પુણ્યના ઉદયે લક્ષ્મી મળી છે તેને ધર્મકાર્યોમાં ખર્ચ કરીને તેને સફળ બનાવવી જોઈએ અને તેજ લક્ષ્મી પામ્યાનું સાચું ફળ છે. II૭૬॥
હવે લક્ષ્મીને દાનધર્મમાં ખર્ચ કરવી એ સર્વોત્તમ માર્ગ હોવાથી દાનના વિષયમાં પ્રરૂપણા કરતાં કહે છે કે –
દાન પ્રકરણમ્ छंद - शार्दूलविक्रीडितवृत्त
चारित्रं चिनुते तनोति विनयं ज्ञानं नयत्युन्नतिं;
पुष्णाति प्रशमं तपः प्रबलयत्युल्लासयत्यागमम्, पुण्यं कन्दलंयत्यधं दलयति स्वर्गं ददातिक्रमा
શિર્વાત્રિયનાતનોતિ નિહિત પાત્રે પવિત્ર ધનમ્ ॥ો अन्वय ः पात्रे निहितं पवित्रं धनम् चारित्रं चिनुते विनयं तनोति ज्ञानं उन्नतिं `नयति प्रशमम् पुष्णाति तपं प्रबलयति आगमम् उल्लासयति पुण्यं कन्दलयति अंघं दलयति स्वर्गं ददाति क्रमात् निर्वाणश्रियं आतनोति।
શબ્દાર્થ : (પાત્રે) સત્પાત્રમાં (નિહિતા) આપેલું (પવિત્ર ધનમ્) પવિત્રધન (ચારિત્ર વિનુત્તે) ચારિત્રને ઉત્તમ બનાવે છે. (વિનય) નમ્રતાની (તનોતિ) વૃદ્ધિ કરે છે. (જ્ઞાન) બુદ્ધિને (ઉન્નતિ) ઉન્નતિના માર્ગ પર (નયતિ) લઈ જાય છે. (પ્રશમમ્) શાંતિને (પુષ્નાતિ) પુષ્ટ કરે છે. (તત્ત્વ) તપારાધનાને (પ્રવતયતિ) બળવાન બનાવે છે. (આમમ્) આગમ જ્ઞાનને (સત્ત્તાસતિ) વિકસિત કરે છે. (પુછ્યું) ધર્મને (ન્વયિતિ) અંકુરિત કરે છે. (અર્થ) પાપનો (લયંતિ) નાશ કરે છે. (સ્વર્ગ) સ્વર્ગને (૬૬તિ) આપે છે. અને (માત્) અનુક્રમથી (નિર્વાશ્રિયં) મોક્ષ લક્ષ્મીને (આતનોતિ) પ્રાપ્ત કરાવે છે, મેળવી આપે છે.
119911
ભાવાર્થ : સુપાત્રમાં આપેલું ઉત્તમ ધન, ઉત્તમ ધનનો અર્થ એવા ધનથી લાવેલ, બનાવેલ આહારાદિ પદાર્થ સમજવાનો છે. કેશ ૨કમ કે બહુમૂલ્ય પદાર્થ નહીં. ચારિત્રને ઉત્તમ બનાવે છે. નમ્રતા ગુણને વધારે છે. બુદ્ધિને ઉન્નતિના માર્ગ પર લઈ જાય છે. શાંતિને પુષ્ટ કરે છે. તપ કરવાની શક્તિને વધારે છે. આગમ જ્ઞાનને વિકસિત કરે છે. ધર્મનો અંકુરો પ્રગટાવે છે. પાપનો વિનાશ કરે છે. સ્વર્ગ અપાવે છે અને અનુક્રમે મોક્ષ લક્ષ્મીને મેળવી આપે છે. મોક્ષનગરમાં પહોંચાડે છે. ૭૭||
વિવેચન : ગ્રન્થકારશ્રી દાન પ્રકરણના પ્રથમ શ્લોકમાં દાન ધર્મની વ્યાખ્યામાં લખે છે કે દાન સુપાત્રમાં અપાય ત્યારે તે આત્માને નિમ્નોક્ત ફળ મળે છે. પાત્રે શબ્દનો પ્રયોગ કરીને સંપૂર્ણ દાનધર્મ તેજ કે જે સુપાત્રમાં અપાતું હોય અને સુપાત્રમાં અપાતું દાન પણ १. धनोति पाठान्तर
82
