________________
પુરુષોનો સંગ, એમની સાથેનો સંપર્ક આત્માના સર્વ મનોરથોને પૂર્ણ કરનાર છે. તેના કારણો દર્શાવતાં કહ્યું કે ગુણીજનોની સંગતિ આત્માની કુબુદ્ધિનો નાશ કરે છે. ગુણવાનોનો સંગ સારી બુદ્ધિને વધારનાર બને છે. તેમનો સંગ અજ્ઞાનને હટાવી જ્ઞાનને ઉત્પન્ન કરાવે છે. ગુણીજન સર્વને પ્રેમનું પ્રદાન કરે છે. તેમને જગતમાં કોઈ અપ્રિય છે જ નહીં. તેમજ ન્યાયમાર્ગને ઉત્પન્ન કરે છે. ગુણીજનોનો સંગ કરનાર અન્યાય માર્ગ પર ડગલું પણ ન ભરે. સગુણધારીના સંગમાં રહેનાર નમ્રાતિનમ્ર બને છે. અહંકાર તો ગળીને દૂર થઈ જાય છે. એવા પુરુષનો યશ વૃદ્ધિને પામે છે. સાથે ધર્માચરણને અને આત્મધર્મને પુષ્ટ કરે છે અને દુર્ગતિમાં આત્માને જવા દે નહીં. એ આત્મા માટે દુર્ગતિનું દ્વાર બંધ થઈ જાય છે.૬૬ll
હવે ત્રીજા શ્લોકમાં ગુણીજનોની સંગતિ શા માટે કરવી જોઈએ એ આશયનું વર્ણન કરતાં કહે છે કે –
छंद - शार्दूलविक्रीडितवृत्त लब्धुं बुद्धिकलापमापदमपाकर्तुं विहर्तुं पथि,
प्राप्तुं कीर्तिमसाधुतां विधुवितुं धर्मं समासेवितुम् । रोद्धं पापविपाकमाकलयितुं स्वर्गापवर्गश्रियं । "
ચિત્તસમી ગુણવતાં તત્વત્રિ अन्वय : हे चित्त चेत् त्वं बुद्धिकलापं लब्धं समीहसे, आपदं अपाकर्तुं, पथि विहर्तुं, कीर्ति प्राप्तुं असाधुतां विधुवितुं धर्म समासेवितुम् पापविपाकं रोद्ध (तथा) स्वर्गापवर्गश्रियं आकलयितुं तत् गुणवतां सङ्गं अङ्गिकुरु। શબ્દાર્થ (દેવિત્ત) રે મન! (વે) જો (d) (વુદ્ધિનાપ) બુદ્ધિવૈભવને (તબ્ધ) પ્રાપ્ત કરવાને (સમીર) ઈચ્છે છે અને (માપદં) આપદાઓને (કપાતું) દૂર કરવા ઈચ્છે છે (પથ) સન્માર્ગ પર (વિક્રતું) ચાલવા ઈચ્છે છે (ક્રીતિ) યશને (પ્રાતું) પામવા ઈચ્છે છે (ગસાધુતાં) દુષ્ટ ભાવને વિધુવતું) દૂર કરવા ઈચ્છે છે (ધ) ધર્મને (સમાવિતમ્) સેવવા ઈચ્છે છે. (પાપવિપા) પાપના પરિણામને (રોદ્ધ) રોકવા ઈચ્છે છે તથા (સ્વપવાશ્રય) સ્વર્ગ અને મોક્ષની શોભાને (સીવિતું) અનુભવવા ઈચ્છે છે. (ત) તો (મુળવતાં) ગુણવાન પુરુષોના (સહ્યાં) સંગને (ગીર) સ્વીકાર. I૬૭ll ભાવાર્થ: હે મન! જો તૂ બુદ્ધિધનને મેળવવા ઈચ્છે છે, આપદાને દૂર કરવા ઈચ્છે છે, સન્માર્ગમાં ચાલવા ઈચ્છે છે. યશ મેળવવા ઈચ્છે છે. ખરાબ ભાવોને દૂર કરવા ઈચ્છે છે. ધર્માચરણ કરવા ઈચ્છે છે. સ્વર્ગ અને મોક્ષની શોભાને અનુભવવા ઈચ્છે છે તો ગુણવંત પુરુષોનો સંગ સ્વીકાર કર. ૬૭ વિવેચન : ગ્રન્થકારશ્રી આ શ્લોકમાં ગુણવંત પુરુષોની સંગત કરવાથી શું શું લાભ થાય છે તેનું નિરુપણ કરતાં થકાં કહે છે કે જો તુ આવા ગુણો મેળવવા ઈચ્છતો હોય તો
' 71
