________________
બાળવા માટે બર્ફની વર્ષા જેવી, અપયશને રહેવા માટે રાજધાની જેવી અને શતાધિક પ્રકારના દુઃખોને સહાયતા કરનારી એવી આ માયાને હે ભવ્યજન તૂ દૂરથી જ છોડી દે.પ૩ll વિવેચન: ગ્રન્થકારશ્રી ત્રીજો કષાય જે માયા તેના ત્યાગના વિવરણને પ્રરૂપતાં થકાં કહે છે કે – જેમ વાંઝણી સ્ત્રી બાળકને જન્મ આપી જ ન શકે તેમ આ માયા કુશળતા રૂપી બાળિકાને જન્મ ન જ આપી શકે. જ્યાં જ્યાં માયા છે ત્યાં ત્યાં કોઈપણ પ્રકારની વાસ્તવિક કુશળતા હોતી નથી. જેમ સંધ્યા સૂર્યને અસ્ત કરીને જ રહે છે તેમ માયા સત્યને અસત્યરૂપી અંધકારમાં છુપાવી દે છે. જેમ નીચ જાતિની સ્ત્રિયોને પહેરવાની માળાઓ અલ્પાતિઅલ્પ મૂલ્યવાળી અને અસુંદર હોય છે તેમ આ માયારૂપી માળા દુર્ગતિ રૂપી સ્ત્રીને પહેરવા યોગ્ય અસુંદર માળા છે અર્થાત્ જે માયા કરે છે તેને દુર્ગતિ રૂપી વરમાળા પહેરવી પડે છે. જેમ હાથીયોને ગજશાળામાં બાંધવામાં આવે છે તેમ આ માયા રૂપી ગજશાળામાં અજ્ઞાનરૂપી હાથીને બાંધવામાં આવે છે અર્થાત્ માયાથી અજ્ઞાન અંધકાર ફેલાય છે. જેમ બર્ફથી કમળના વનનો નાશ થાય છે તેમ આ માયા રૂપી બર્ફ શાંતિરૂપી કમળના વનને બાળી નાશ કરી દે છે. જેમ રાજા મહારાજાઓ રાજધાનીમાં આનંદથી રહે છે તેમ આ માયા રૂપી રાજધાનીમાં અપયશ, અપકીર્તિ આદિ આનંદથી રહે છે. અર્થાત્ માયાના કારણે આત્માનો અપયશ અપકીર્તિ થાય છે. - એવી આ માયા જે શતાધિક દુઃખોને સહાયતા કરવાના સ્વભાવવાળી છે તેને અતિશીઘ્રતાથી છોડી દે. માયા કરનારને અનેક પ્રકારના દુઃખો ભોગવવા પડે છે. આવા કારણોથી આ માયાને છોડી દેવી એ જ યોગ્ય છે. પિયા હવે બીજા શ્લોકમાં માયા કરનાર કેવી રીતે ઠગાય છે તે દર્શાવતાં કહે છે કે –
છંદ્ર - ઉપેન્દ્રવસ્ત્રાવૃત્ત विधायमायां विविधैरुपायैः परस्य ये वञ्चनमाचरन्ति; .. ते वञ्चयन्तित्रिदिवापवर्ग-सुखान्महामोहसखाः स्वमेव ॥५४॥ अन्वय : ये विविधैः उपायैः मायां विधाय परस्य वञ्चनं आचरन्ति महामोहसखाः ते स्वं एव त्रिदिवापवर्गसुखात् वञ्चयन्ति। શબ્દાર્થ (ચે) જે પુરુષ (વિવિધ ) નાના પ્રકારના (ઉપાયે) ઉપાયોથી (માયા) માયાજાલ (વિધાય) કરીને (પરસ્યવેગ્નને સાવરત્તિ) બીજાને ઠગે છે. (મદામોદરા) મોટા અજ્ઞાનના સાથીદાર એવા (તે) તે માયાવી પુરુષ (સ્વ પર્વ) પોતે પોતાને જ (ત્રિવિવાપવાસુરવી) સ્વર્ગ અને મોક્ષના સુખથી (વકૃત્તિ) દૂર રાખે છે અર્થાત્ સ્વર્ગ અને મોક્ષના સુખથી ઠગાય છે. પ૪ ભાવાર્થ : જે માનવ પોતાના સ્વાર્થ માટે માયા જાલ કરીને બીજાને ઠગે છે તે માયા દ્વારા ઉપાર્જન કરેલા પાપોના કારણે સ્વર્ગ અને મોક્ષના સુખ ન મળવાથી તે પોતે પોતાને જ
58 t - -
