________________
કરતો નથી તેથી તે આત્માનો માનવભવ નિષ્ફલ છે. તેને મળેલું હૃદય પણ કાંઈ કામનું નથી કારણ કે હૃદયમાં દયાનો અંકુરો જિનવાણીના શ્રવણ સિવાય પ્રગટવાનો નથી. તેમજ તેને મળેલા કાન નકામા છે. જે કાન અમૃતમય જિનવાણી ન સાંભળે અને વિષમય બીજા વચનો સાંભળે તો તે કાન શું કામના? અને પોતાના જીવનમાં ઉતારવા જેવા ગુણો અને જીવનમાંથી દૂર કરવા જેવા દોષોનું વિભાગીકરણ કરવાનું કાર્ય એના માટે અસંભવિત છે કારણ કે આ બાબતનું સ્પષ્ટ સ્વરૂપ જિનવાણી સાંભળવાથી જ મળે છે. અને ગુણદોષોના વિભાગીકરણ વગરનું જીવન અનાચારોના સેવનથી યુક્ત થવાથી તે આત્માનું નરક રૂપી અંધારા કુવામાં પડવાનું સહજ છે તેને દૂર કરવા માટે તે અસમર્થ છે. અને વધારે તો શું કહેવાય તેના માટે મુક્તિનું સુખ દુષ્પાપ્ય છે, દુર્લભ છે../૧૮
જિનવાણીના શ્રવણ વગરનું જીવન આવી રીતે નિલ બતાવીને જે આત્માઓ જિનદર્શનને બીજા દર્શનોની જેમ સરખાવે છે તેઓને ઉદેશીને ત્રીજા શ્લોકમાં કહે છે કે
છંદ્ર – શાર્દૂતવિક્રીડિતવૃત્ત पीयूषं विषवज्जलं ज्वलनवत्तेज्स्तमस्तोमव
___मित्रंशात्रववत्स्रजं भुजङ्गवच्चिन्तामणिं लोष्ठवत् । ज्योत्सनां ग्रीष्मजधर्मवत् स मनुते कारुण्यपण्यापणं,
जैनेन्द्रमतमन्यदर्शनसमं योदुर्मतिर्मन्यते ॥१९॥ . अन्वय : यः दुर्मतिः कारूण्यापणं जैनेन्द्रं मतम् अन्य दर्शनसमं मन्यते सः पीयूषं विषवत् जलं ज्वलनवत् तेजः तमस्तोमवत् मित्रं शात्रववत् स्रजं भुजङ्गवत् चिन्तामणिं लोष्ठवत् ज्योत्स्नां ग्रीष्मधर्मवत् मनुते। શબ્દાર્થ : (યઃ દુર્મતિઃ) જે દુર્મતિ મૂર્ખ (ારુષપષ્યાપvi) દયાની દુકાનની જેમ (નૈનેન્દ્ર મતમ્) જિનેશ્વરના ધર્મને (કન્યન સમું) બીજા ધર્મોની સમાન (અન્ય) માને છે (મનાવે છે) (સઃ) તે મૂર્ખ (પીયૂષ) અમૃતને (વિષવત) ઝેર સરખું (વિષ સમાન) () જલને (ખ્યત્તનવ) આગ જેવું તેન:) પ્રકાશને (તમસ્તોમવત) અંધકારના સરખું (મિત્ર) મિત્રને (શાત્રવવતું) શત્રુ સરખો (સન) ફૂલોના હારને (મુનવ) સર્પ જેવો (વિન્તામ) ચિન્તામણિરત્નને (તોષ્ઠવત) પત્થરના ટુકડા જેવો (અને) (ચોનાં) ચંદ્રમાની નિર્મલ કાંતિને (ગ્રીષ્મનધર્મવત) ઉનાળાની ઋતુમાં ધૂપ જેવી (મનુને) માને છે. ૧૯ ભાવાર્થ : જે મૂર્ખ દયાની દુકાન જેવા જિનદેવપ્રરૂપિત ધર્મને બીજા ધર્મની સાથે સરખાવે છે (બીજા ધર્મોની સમાન છે એમ માને છે-મનાવે છે) તે મૂર્ખ માણસ અમૃતને વિશ્વના જેવું, જલને અગ્નિ જેવું, પ્રકાશને અંધકાર તુલ્ય, હિતૈષીને શત્રુ સમાન, પુષ્પહારને સર્પની જેવો, ચિંતામણિરત્નને પત્થરના ટુકડા જેવો અને ચંદ્રમાની નિર્મલ કાંતિને ઉનાળાના ધૂમતડકા જેવો માને છે. I૧૯ll
19.
