________________
ગમે તે રીતે (વિ) કદાચ (સર્વ) અગ્નિ પણ (ત્ય) શીતલ (મતિ) થઈ જાય (દ્ધિ સ્માપીઢ) કદાચ પૂરી પૃથ્વી (સતી નાતઃ) સર્વ સંસારના (૩પરિ યાત) ઉપર થઈ જાય (પરન્ત) (તાવ) તો પણ (તસ્વીનાં) પ્રાણીયોનો (વધ:) હિંસા (સ્થાપ) ક્યારે પણ કયાંય પણ (સુકૃતમ્) પુણ્યને (ન પ્રસૂતે) ઉત્પન્ન કરતી નથી. ર૬ . ભાવાર્થ : પત્થરની શીળા પણ કદાચ પાની ઉપર તરી જાય. સૂર્ય કદાચ પશ્ચિમમાં ઉગી જાય. કોઈપણ પ્રકારે કદાચ અગ્નિ ઠંડી થઈ જાય. કદાચ પૃથ્વી મંડલ સર્વ જગતના ઉપર થઈ જાય. તો પણ પ્રાણિયોની હિંસા કયાંય પણ કયારેય પણ પુણ્યને ઉત્પન્ન ન કરી શકે. એનાથી પાપ જ થવાનું. //ર૬ll વિવેચન : ગ્રન્થકારશ્રી દાખલા આપીને હિંસામાં ધર્મ નથી જ એમ સમજાવે છે. જો કે પત્થર કદિ તરતો નથી એનો સ્વભાવ ડુબવાનો છે જ પણ કદાચ પત્થરની શીળા પાણી પર તરી જાય. કદાચ સૂર્ય પણ પશ્ચિમમાં ઉદય થઈ જાય. અગ્નિ પણ કદાચ કોઈપણ રીતથી શીતળતાને સેવી લે, ભૂમિ-પૃથ્વી સર્વ જગતના ઉપર થઈ જાય. આ કાર્યો ક્યારેય બન્યા નથી, બનતા નથી અને બનશે નહીં પણ કદાચ આવા કાર્યો બની જાય તો પણ ક્યારેય કોઈ સ્થાન પર જીવહિંસાથી પુણ્યની ઉત્પત્તિ થાય જ નહીં. અર્થાત્ જીવહિંસામાં ધર્મ છે જ નહીં. જ્ઞાનિયોએ જીવહિંસાને અધર્મ જ કહ્યો છે એથી પાપ જ બંધાય છે.ર૬
હજી ત્રીજા શ્લોકમાં પણ હિંસામાં ધર્મ નથી જ એ વાતની પુષ્ટિ કરતા થકા કહે છે કે –
छंद - मालिनीवृत्त स कमलवनमग्नेर्वासरं भास्वदस्ता
दमृतमुरगवक्त्रात् साधुवादं विवादात् । रुगपगममजीर्णाज्जीवितं कालकूटा- .
दभिलषति वधाद्यः प्राणिनां धर्ममिच्छेत् ॥२७॥ अन्वय : यः प्राणिनां वधात् धर्मम् इच्छेत् सः अग्नेः कमलवनं, भास्वदस्तात् वासरं, उरगवक्त्रात् अमृतम्, विवादात् साधुवादं, अजीर्णात् रुगपगमं, कालकूटात्, जीवितं अभिलषति। શબ્દાર્થ ઃ (૧) જે (પ્રાપિનાં) પ્રાણિયોના (વાત) વધથી (ધર્મ) ધર્મને (ઓ) ઈચ્છે છે (સ:) તે (જાણો કે) (ને) અગ્નિમાંથી (7વનમ્) કમલના વનની ઉત્પત્તિને ઈચ્છે છે. (માસ્વવસ્તાત) સૂર્યના અસ્ત થવાના સમયે (વાસ) દિવસની ઉત્પત્તિને ઈચ્છે છે. (૩રવસ્ત્રોત) સર્પના મુખમાંથી (મૃતમ્) અમૃતને ઈચ્છે છે (વિવાવા) લડાઈથી (સાધુવાવું) પ્રશંસાને ઈચ્છે છે (ની) અજીર્ણથી (પરામ) રોગની શાંતિને ઈચ્છે છે અને ( છૂટાતુ) કાલકૂટ નામના ભયંકર વિષથી (નીવિત) જીવિતવ્યને (મrષતિ) ઈચ્છે છે. ર૭ી
