Book Title: Pravachansara Piyush Part 1
Author(s): Kundkundacharya, Amrutchandracharya, Himmatlal Jethalal Shah
Publisher: Grand Rapid America Mumukshu Mandal America

View full book text
Previous | Next

Page 38
________________ અને ૩૮ શક્તિમાં લીધી છે. ભાવભાવ શક્તિ એ : વિશિષ્ટતાનો પણ ખ્યાલ કરવો જરૂરી છે. મોટર કે સિદ્ધદશાની વાત છે અને અભાવ અભાવ શક્તિ : સ્કૂટર કેટલી ઝડપથી ચાલી શકે તે તેનું સામર્થ્ય એ સંસા૨ દશાની વાત છે. સિદ્ધ દશાની એકરૂપતા : ગણવામાં આવે. મશીન એક હોર્સપાવર જેટલું કામ થોડી વિશેષ સ્પષ્ટતાથી સમજવાનો પ્રયત્ન કરીએ. ' આપી શકે તેને તેનું શક્તિરૂપ સામર્થ્ય ગણવામાં આવી વિશિષ્ટતા અન્ય દ્રવ્યોમાં જોવા મળતી : આવે છે. જીવનો સર્વજ્ઞ સ્વભાવ છે તેથી બધાને નથી. પર્યાયને જોવાની બે દૃષ્ટિઓ છે. સટશ : એકી સાથે જાણી લે તેવી શક્તિ છે. જીવ જયારે પરિણામ અને વિસદશ પરિણામ. સટશ પરિણામનો : પરમાત્મદશા પ્રગટ કરે છે ત્યારે જેવું શક્તિરૂપ પ્રવાહ અનાદિથી અનંતકાળ એકરૂપ જ છે. જયારે : સામર્થ્ય છે એવી દશા પ્રગટ થાય છે. અનંત દર્શન, વિસદશ દૃષ્ટિમાં પરિણામોની વિધવિધતા હંમેશા : અનંત જ્ઞાન, અનંત સુખ અને અનંત વીર્યની જોવા મળે છે. વિસદૃશતામાં થોડો સમય સદૃશતા : પ્રગટતા થાય છે. જીવના અનંત ગુણો આ રીતે જોવા મળે ખરી પરંતુ તે કાયમ ટકતી નથી, પરિપૂર્ણતાને પ્રાપ્ત થાય છે. જીવના પરિણામોની પદાર્થોના પરિણામની વિધવિધતા તેના વિશેષ : વિશેષતા એ છે કે એકવાર પરિપૂર્ણદશાની પ્રગટતા ગુણને આભારી છે. વિશેષ ગુણો અંતરંગ : થઈ તે ત5 : થઈ તે એવી ને એવી કાયમ રહેશે. તેમાં ફેરફાર વિધવિધતા લઈને રહેલા છે. ધર્માસ્તિકાય. નહી થાય. મોટર પૂરી ઝડપથી ચલાવીને પછી ઝડપ અધર્માસ્તિકાય, આકાશ અને કાળ ચાર અરપી દ્રવ્યો • ઓછી કરી શકાય. જીવમાં એવી શક્યતા નથી. બધા છે. જે આપણા જ્ઞાનમાં આવતા નથી તેથી તેની સિદ્ધ ભગવંતોની અથે પયયો એક સ્વરૂપ જ હોય પર્યાયમાં એકરૂપતા અને વિધવિધતાનો આપણને : છે. એક સિદ્ધ ભગવાનની સાદિ અનંતકાળની બધી ખ્યાલ નથી. સિદ્ધાંતરૂપે દરેક પર્યાયમાં આ બે : પર્યાયો તો એકરૂપ રહે જ પરંતુ ખરેખર તો બધા દૃષ્ટિઓને અવશ્ય સ્થાન હોવું જોઈએ. પુદ્ગલના : હના : પરમાત્માના પરિણામો એકસરખા રહે છે. વ્યંજન પરિણામ આપણા ઈન્દ્રિય જ્ઞાનમાં જણાય છે. ત્યાં : ન : પર્યાય અર્થાત્ પ્રદેશત્વ ગુણની પર્યાયમાં આકાર સ્પર્શ, રસ વગેરેના પરિણામો અનેક પ્રકારના છે . અને અવગાહન બધા સિદ્ધ પરમાત્માના અલગ અને બદલાતા રહે છે. પરમાણુ જેને શુદ્ધ ગણવામાં : અલગ હોય છે પરંતુ અન્ય બધા પરિણામો એક આવે છે તેના પરિણામો પણ એકરૂપ નથી. • સરખા જ રહે છે. તેથી ભાવ ભાવ શક્તિ અને અર્થપર્યાય અર્થાત્ પ્રદેશત્વ ગુણની પર્યાયને છોડીને : અભાવ અભાવ શક્તિનું કાર્ય માત્ર જીવની અન્ય સમસ્ત ગુણોની પર્યાય પરમાણુમાં પણ ન ગ . સિદ્ધદશામાં જ જોવા મળે છે. અન્ય દ્રવ્યોની શુદ્ધ એકરૂપ રહેતી નથી. તેથી એ પાંચ દ્રવ્યોમાં તો : પર્યાયો પણ આ રીતે એકસરખી કયારેય હોતી નથી. પરિણામોની વિવિધતા છે. જીવની સંસાર દશામાં : વળી સિદ્ધદશા પ્રગટે ત્યારે જીવનો જે આકાર અને પરિણામોની એકરૂપતા રહેતી નથી એ બધાના : અવગાહન હોય છે તે પછી એક સરખો જ રહે છે. અનુભવની વાત છે. હવે વાત રહી સિદ્ધ દશાની. : ': તેથી સિદ્ધ ભગવંતના બધા પરિણામો સાદિ અનંત : કાળ સુધી એકરૂપ જ રહે છે. બધા સિદ્ધ પરમાત્માના દરેક પદાર્થના શક્તિરૂપ સામર્થ્યનો વિચાર : આકાર અને અવગાહન અલગ છે એ વાત પહેલા કરીએ ત્યારે અનાદિથી અનંતકાળ સુધીના બધા : નક્કી કરી લીધી છે. પરિણામોને પહોંચી વળવાની શક્તિ લઈએ છીએ. : જીવમાં જયારે શક્તિરૂપ સામર્થ્યનો વિચાર કરીએ : જીવોને અનાદિકાળથી ઈન્દ્રિય સુખ-દુઃખનો છીએ ત્યાં તે બધા પરિણામોને પ્રાપ્ત થાય એવા : અનુભવ છે. તે સંયોગાધીન હોવાથી તે પરિણામ સામર્થ્યની વાત કાયમ રાખીને તેની એક બીજી : એકરૂપ નથી. જીવ નિરંતર સુખી થવા માટે પ્રયત્ન ૩૮ જ્ઞાનતત્વ – પ્રજ્ઞાપન

Loading...

Page Navigation
1 ... 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172