Book Title: Pravachansara Piyush Part 1
Author(s): Kundkundacharya, Amrutchandracharya, Himmatlal Jethalal Shah
Publisher: Grand Rapid America Mumukshu Mandal America

View full book text
Previous | Next

Page 119
________________ વીતરાગતાની પ્રગટતા થાય છે ત્યારે ૧૩માં : સામેની ભીંતમાં અરીસો હોય તો અરીસામાં પણ ગુણસ્થાને સર્વજ્ઞ દશા પ્રગટે છે. અલ્પજ્ઞ એક સમયે : એવું જ જોવા મળે છે. આ રીતે જ્ઞાનને ચિત્રામણ એક વિષયને જાણે છે માટે અન્ય વિષયો ન . અને ભીંત સાથે સરખાવીને જ્ઞાન અરીસાની જેમ જણાયાનું દુઃખ તેને છે. અજ્ઞાનીની ભૂમિકા અને ' વિશ્વના સમસ્ત જોયાકારોને પોતાની જ્ઞાનની પર્યાય જ્ઞાનીની ભૂમિકાની સરખામણી આ પ્રકારે કરી : વડે જાણી શકે છે તેમ કહેવા માગે છે. અહીં જ્ઞાનની શકાય. : પર્યાયની જાણવાની શક્તિ દર્શાવવી છે. અજ્ઞાની જ્ઞાની પરમાત્માની જ્ઞાનની પર્યાયને સર્વજ્ઞદશા, મોહ-રાગ-દ્વેષના પરિણામ અસ્થિરતાના રાગ-દ્વેષ : અતીન્દ્રિય જ્ઞાન, કેવળજ્ઞાન, પરિપૂર્ણ શુદ્ધ જ્ઞાન, અલ્પજ્ઞતા અલ્પજ્ઞતા : ક્ષાયિક જ્ઞાન વગેરે અનેક નામ આપવામાં આવે • છે. તે જ પરમાત્માની પર્યાય છે. અલ્પજ્ઞતા સમયે શેય જ્ઞાયક સંકર દોષ સ્વ-પરનું ભેદજ્ઞાન • જે વિષય ન જણાય તેનું દુ:ખ હતું. પરમાત્માના પરિણામ શા? : જ્ઞાનમાં કાંઈ અજાણ્યું નથી તેથી ત્યાં ઔદિયક : અજ્ઞાન નથી. માટે આકુળતા અને ખેદ નથી. જણાવા પરમાત્માના પરિણામ કેવા હોય છે? : : લાયક બધું જાણી શકવાનો આનંદ છે. જેવો સ્વભાવ ઉપરોક્ત અજ્ઞાની અને સાધકને જેવા પરિણામ હોય : છે એવી પર્યાય પ્રગટ કર્યાનું સુખ છે. અલ્પજ્ઞતા છે તેના કરતા જાયાંતરરૂપના પરિણામ હોય છે. : દર કરીને સર્વજ્ઞતા પ્રગટ થયાનો નિર્ભેળ આનંદ અહીં જ્ઞાનની પર્યાય કેવી હોય છે તે વાત લીધી છે. • છે. પરમાત્માને દુ:ખના કારણે થાય એવા અન્ય પરમાત્માને અલ્પજ્ઞ પર્યાયના સ્થાને સર્વજ્ઞ પર્યાયની : પરિણામોનો અભાવ છે માટે પરમાત્માને દુ:ખ પ્રગટતા થાય છે. શબ્દોમાં પ્રથમ વિશ્વના સમસ્ત : નથી. સર્વજ્ઞ દશા તો એકાંતે સુખ સ્વરૂપ જ છે. પદાર્થોના ત્રણ કાળના અનંત પરિણામોની વાત લીધી છે. વિશ્વના પદાર્થો પરમાત્માના જ્ઞાનના જોયો : કેવળજ્ઞાન અને સુખનો વ્યતિરેક શો? છે. તે દરેક પદાર્થની અનંત પર્યાયો તેને અહીં : હવે કેવળજ્ઞાનનો વિષય કેટલો છે તે કહે જોયાકારો કહ્યા છે. તે પર્યાય અનેક પ્રકારની ; વિધવિધતા લઈને રહેલી છે. તે બધાને એકી સાથે : : છે. પરમાત્માને સર્વજ્ઞદશા પ્રગટી હોવાથી તે સમસ્ત એક સમયમાં જાણી લેવાનું કેવળજ્ઞાનનું સામર્થ્ય : પદાથોને જાણે છે. કઈ રીતે જાણે છે? “સકળ છે. આ બોલમાં જ્ઞાનની પર્યાયના સામર્થ્યની વાત : ગીત : ત્રિકાલિક લોકાલોક આકારમાં વ્યાપીને' શબ્દો લેવી છે. તે જ્ઞાનની પર્યાયમાં શું જણાય છે તે આ : દ્વારા જ્ઞાનનું સર્વગતપણું દર્શાવવામાં આવ્યું છે. બોલમાં નથી લેવું. તે વાત ત્રીજા બોલમાં લેશે, : પરમાત્મા વિશ્વથી તદન જુદા રહીને વિશ્વના સમસ્ત : પદાર્થોને જાણે છે. શેય જ્ઞાયક સંબંધને કારણે જ્ઞાન “ચીતરેલી ભીંતની માફક” આ શબ્દો છે કે જાણે કે સર્વ શેયોમાં વ્યાપી ગયું હોય, સર્વગત અર્થમાં સમજી શકાય. ભીંત ઉપર ભૂત વર્તમાન : થયું હોય, એવું કામ થઈ જાય છે. અહીં જોયો જ્ઞાનમાં અને ભવિષ્ય ત્રણ ચોવીસીના ૭૨ ભગવાન એક : જણાય છે તેમ ન લેતા જ્ઞાન સર્વગત છે એમ કહ્યું. સ્થાનમાં ચીતરી શકાય. ત્રણ કાળના પરિણામો જ્ઞાન શેયના આંગણામાં પેસીને શેયને જાણે તેવું વર્તમાનમાં સાથે ન થાય પરંતુ તેને ભીંતમાં સાથે ; કામ થાય છે. “ફૂટસ્થપણે અત્યંત નિષ્ક્રિય રહ્યું છે' દર્શાવી શકાય. વળી ચીતરેલી ભીંતની : પ્રવચનસાર - પીયૂષ ૧૧૯

Loading...

Page Navigation
1 ... 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172