Book Title: Pravachansara Piyush Part 1
Author(s): Kundkundacharya, Amrutchandracharya, Himmatlal Jethalal Shah
Publisher: Grand Rapid America Mumukshu Mandal America
View full book text
________________
છે.
ભોગવવાના નથી. સાધકની નિર્વિકલ્પ અનુભૂતિ : વળી શરીરાદિ ક્રિયાને અઘાતિ કર્મોદયના ફળ સમયે બાહ્યમાં અનેક પ્રકારના સંયોગો હોવા છતાં : સ્વરૂપ લક્ષમાં લેતા આપણે વિચારવું જોઈએ કે તે તેને તેનું લક્ષ નથી. જયારે અહીં તો પરમાત્મ દશા - ક્રિયા હું કરી શકું છું, મારી ઈચ્છા મુજબ થાય છે,
- એવું લાગે છે તેમાં કેટલું તથ્ય છે. શાંતિથી વિચારતા
: એવું લાગે છે કે તે બાહ્ય ક્રિયા માત્ર અઘાતિ કર્મના અઘાતિ કર્મના ઉદય અનુસાર પરમાત્મ :
: ઉદય અનુસાર જ થાય છે. જીવની વર્તમાન ઈચ્છા દશામાં બાહ્યમાં ખ્યાલ આવતી એવી ચાર ક્રિયાની :
: તેમાં અકિંચિત્કર છે. આપણી ઈચ્છાને તથા બાહ્યની વાત આચાર્યદેવ આ ગાથામાં કરે છે. ઊભા રહેવું. -
: ક્રિયાને માત્ર નિમિત્ત નૈમિત્તિક સંબંધ છે કારણકે બેસવું. વિહાર અને ધર્મોપદેશ. પહેલી ત્રણ શરીરના : એ સંબંધ પણ નિયમરૂપ નથી. દૃષ્ટાંત લઈને તો ક્રિયાઓ છે અને દિવ્યધ્વનિ તે વચનક્રિયા છે.
• સમજાય. આપણે ખાવાની ઈચ્છા કરીએ છીએ અને
: આ બધી ક્રિયાઓને સહજ કીધી. ત્યાં જીવની : ખોરાક લઈએ પણ છીએ. આપણે ઉપવાસનો ઈચ્છાનું નિમિત્ત નથી. માત્ર અઘાતિ કર્મોદય : નિર્ણય કરીએ અને તે અનુસાર ખોરાક લેતા નથી. અનુસાર તે થાય છે. મિથ્યાત્વ-અવિરતિ અને કષાય : આમાં કાંઈ ખોટું હોય એવું આપણને લાગતું નથી. જેને આસવ-બંધના કારણ ગણવામાં આવ્યા છે. કોઈ પૂ. ગુરુદેવ પાસે તર્ક કરતા કે ગરીબને તેનો પરમાત્મામાં અભાવ છે. પરમાત્માને માત્ર : ખાવાની ઈચ્છા છે અને ખોરાક મળતો નથી. માટે યોગનું કંપન છે તેથી અહીં શરીર અને વચન સાથે • ભૂખ્યો રહે છે. જયારે અમોને તે ઈચ્છા મુજબ બધું યોગ દ્વારા જોડાણ છે. પરમાત્મા વીતરાગ હોવાથી : ખાવા મળે છે અને અમો ઉપવાસનું નક્કી કરીને કર્મના ઉદય અનુસાર થતી આ પ્રકારની ક્રિયા પણ : આહાર છોડીએ છીએ ત્યારે ગુરુદેવ કહેતા કે તેને બંધનું કારણ નથી. આ પ્રકારે આચાર્યદેવ : શરીરને રોટલા મળવાના ન હતા માટે તને વિભાવ ભાવ જ બંધનું કારણ છે તેવી દૃઢતા કરાવે - ઉપવાસનો ભાવ આવ્યો. કારણકે શરીરને રોટલા છે.
: આપવા કે ન આપવા એનો નિર્ણય કરનાર જીવ
• નથી. આપણે જમવા બેસીએ અને ધાન એક બાજુ થોડી વિશેષ સ્પષ્ટતા
: પડયું રહે એવું પણ બને. જીવે શરીરમાં હુંપણું માન્યું
: છે તેથી શરીરના બધા કાર્ય હું કરી શકું છું એવી પરમાત્મદશા સમયે ઉપરોક્ત ચાર પ્રકારની :
: એની માન્યતા છે. શરીરનું સ્વતંત્ર ઉપાદાન કારણ બાહ્ય ક્રિયાની વાત આવી તેના ઉપરથી કોઈ તેને : લંબાવીને માને કે પરમાત્માને ભૂખ અને તરસ પણ •
: માન્ય રાખીને શરીરમાં મમત્વ અને કર્તુત્વ છોડવું હોય છે. વળી શરીર છે માટે રોગ પણ આવે પરંતુ
• રહ્યું. તેમ નથી. પરમાત્મ દશા પ્રગટ થતાં શરીર પણ : ૨ ગાથા - ૪૫ પરમ દારિક બની જાય છે. વળી ભૂખ-તરસ તે ' છે પયફળ અહંત, ને અહંતકિરિયા ઉદયકી; માત્ર વેદનીય કર્મ અનુસાર જ નથી. જીવ મોહનીય :
: મોહાદિથી વિરહિત તેથી તે ક્રિયા કાયિક ગણી. ૪૫. કર્મમાં જોડાય છે ત્યારે જ તેને ભૂખ-તરસનું દુ:ખ : છે. પરમાત્માને મોહ-રાગ-દ્વેષનો સર્વથા અભાવ : અહંત ભગવંતો પુણ્યના ફળવાળા છે અને છે. તેથી તેને ભૂખ-તરસ-રોગ વગેરે માનવાની તેમની ક્રિયા ઔદયિકી છે; મોહાદિકથી રહિત ભૂલ કરાય નહીં.
' છે તેથી તે ક્રિયા ક્ષાયિકી માનવામાં આવી છે. પ્રવચનસાર - પીયૂષ
