Jivanushasanam

Author(s): Devsuri
Publisher: Jagjivan Uttamchand Shah

Page 24

(१८) मणं मउयं ।'-इति वचनात् । शयनं स्वापो दिवसस्य वासरस्य मध्ये । तदवस्थिती कारणं विनेति सर्वत्र यथासंबंध योजनीयम् । एषणाशुद्धिमागमोक्तस्वरूपां न करोति न विदधाति । अस्या एव साधनायाह-अनेकसाधुषु प्रचुरयतिषु, येन यस्मात् कारणात्, पञ्चदश इति संख्यार्थः, दोषा आधाकर्मादयः । अत्र चाध्यवपूरको मिश्रदोषमध्ये क्षिप्त इति पञ्चदश । परमार्थतस्तु षोडशापि भवन्ति जायन्ते । अयमभिप्रायः- येषु गृहेषु प्रभूता यतिसंघाटका भिक्षार्थ प्रविशन्ति तेषु तत्तद्रव्यापेक्षयकस्मिन्नपि गृहे इत्यन्यगृहापेक्षया वा दीनापेक्षया च षोडशापि आधाकर्मादयो भवन्ति । उपलक्षणं चैते, उपधिप्रमाणातिरिक्ताविधिपरिभोगादयोऽन्येऽपि वाच्या इति पादोनगाथाचतुष्टयार्थः ।
यत एवमतः सपादगाथया जीवोपदेशमाह
तम्हा ववहारणयं सरंतेण रे जीव ! ॥२१॥ तए णिचं कायव्वं तत्थ तेत्तियं ताण ।
जेण नियधम्मवुड्डी जायइ ण हु पदुस्संति ॥२२॥
व्याख्या-तस्मात्कारणाद् व्यवहारनयं निश्चयनयेतरं सरता गच्छता स्मरता वा चित्ते धारयता रे 'जीव' इत्यामन्त्रणं त्वया भवता नित्यं सर्वकालं कर्तव्यं विधेयम् । तत्र पार्श्वस्थादिक्षेत्रे तावन्मात्रमुक्तस्वरूपं तेषां पार्श्वस्थादीनां, येन यस्मानिनधर्मवृद्धिः स्वचारित्रोपचयो जायते प्रादुर्भवति । नच नैव ते पार्श्वस्थादयः प्रद्विषन्ति रुष्यन्तीति सपादगाथाऽर्थः ।
समाप्तः पार्श्वस्थवन्दनादिप्रतिपादको द्वितीयोऽधिकारः । साम्प्रतं तृतीयं गाथात्रयेणाह
पक्खपडिक्कमणकए विवयंति केइ णेय जाणंति । णियधम्मधणं अम्हे हारेमो उभयहा जेण ॥२३॥ सत्यभणिपि जत्तो आयरिअं पुवसरिपवरेहिं । नो जुज्जइ काउं अणवत्था जेण तकरणे ॥२४॥ जंपि हु पुव्वसूरीहिं णिच्छियं तंपि धम्मनिरयाणं । म हु णिच्छइउं जुज्जइ छउमत्थाणं विसेसेणं ॥२५॥