________________
૧ આત્મા છે, જે તે નિત્ય છે
નહિ. હું તો ખૂબ મહાન છું. ભગવાન છું.”
આનંદઘનજી મહારાજ આવા પોતાના શિવસ્વરૂપનું ધ્યાન ધરીને ભારે ખુમારીમાં આવતા. તે કહેતા કે, “મારી આ ખુમારીનો પારો ક્યારે ય નીચો ઊતરતો નથી.”
ઊતરે ન કબહુ ખુમારી. તે પોતાને શિવસ્વરૂપ કલ્પીને પોતાને જ નમસ્કાર કરતા. અહો, અહો, ‘હું મને નમું, મને નમું
સમાધિયુક્ત અવસ્થાના પોતાના ફોટાને રામકૃષ્ણ વારંવાર નમસ્કાર કરતા અને ભક્તોને કહેતા કે, “ફોટામાં રહેલા શિવને હું જીવ નમસ્કાર કરું છું.”
જનકવિદેહી આ જ ભાવથી પોતાના દેહને નમસ્કાર કરતા. ભલા, ખુમારીની તો વાત જ જુદી છે. ખુમારીઓ જાતજાતની હોય છે.
વિદ્વત્તાની ખુમારી, ખાનદાનીની ખુમારી, આબરૂદારની ખુમારી, સતીત્વની ખુમારી, શુદ્ધિની ખુમારી, ખુરશીની ખુમારી, સંપત્તિની ખુમારી, આરોગ્યની ખુમારી વગેરે...
તેમાં ટોચ કક્ષાની અને શ્રેષ્ઠ પ્રકારની ખુમારી તે પોતાના શિવસ્વરૂપની ખુમારી છે. આ ખુમારીની રાઈ જેના મગજમાં ભરાય તે આત્મા પાપ કરી શકે નહિ. એ કહેતો ફરે, “પાપ મારા સ્વભાવમાં નથી. પાપ હું કરી શકું નહિ.
આવા આત્માઓ “શાસ્ત્રોએ પાપ કરવાની ના પાડી છે. પાપના વિપાકો બહુ ભયંકર હોય છે, પાપ કરીએ તો પકડાઈ જતાં આબરૂ જાય માટે પાપ ન કરાય.” - એવું કદી વિચારતા નથી. તેમની એક જ વાત હોય છે. પાપ કરવું એ અમારા સ્વભાવમાં જ નથી.
હવે આપણે વિશેષ ઊંડાણમાં જઈએ. આત્માનું જે શિવસ્વરૂપ છે એ આપણે સ્વાત્મામાં વિચારવું. અને જે જીવસ્વરૂપ છે તે પરાત્માઓમાં વિચારવું. તે આ રીતે : કોઈ બીજો આત્મા કાંઈ પણ ભૂલ કરી બેસે તો એમ વિચારવું કે અંતે તો એ જીવ છે; કર્મથી યુક્ત છે. કર્મની તમાચ પડે તો ભૂલ કરી બેસે એમાં કોઈ વાંધો નહિ. હું પણ કર્મયુક્ત જીવ જ છું ને ? અમે બે ય સરખા છીએ. કાચના ઘરમાં રહેલો હું શી રીતે ઓલા- કાચના ઘરમાં રહેલા જીપને પથ્થર મારું ? અમે બન્ને સમાન છીએ. બન્ને ભૂલો કરનારા છીએ પછી એની ભૂલો ઉપર મારાથી ઠપકો શી રીતે દેવાય ? આ છે વ્યવહારનયની દૃષ્ટિ. પણ બીજાની ભૂલોને આ રીતે ક્ષમા આપનારા આપણે, આપણી ભૂલોને ક્ષમા આપવી ન જોઈએ. આપણે પોતાના શિવ સ્વરૂપનો
