________________
આત્મા કર્મનો કર્તા છે. કર્મનો ભોક્તા છે.
૭૯
જે કાચના ઘરમાં બેઠો છે તેનાથી બીજાના કાચના ઘર ઉપર પથ્થર ફેંકાય નહિ. કુલટા ને પથ્થરોથી મારી નાંખવા ભેગા થયેલા લોકોના ટોળાને ઈસુ ખ્રિસ્તે કહ્યું હતું કે, “જેણે જીવનમાં કદી કોઈ પાપ ન કર્યું હોય તે ઊભો રહે. ઘરમાંથી કુલટા નીકળે કે તેની ઉપર પથ્થરોનો મારો ચલાવે, બાકીના બધા ચાલ્યા જાય.”
એક પણ માણસ ઊભો રહી શક્યો નહિ. જેટલું ખરાબ પરદોષદર્શન એટલું જ ખરાબ સ્વગુણદર્શન..
આપપ્રશંસા અને પરનિન્દા દ્વારા જીવનમાં કરાતા બધા ધર્મો, મેળવાતા બધા ગુણો સાફ થઈ જાય છે.
પેલી વેશ્યા સ્વદોષ ઉપર ખૂબ રડતી હતી. એની સામેના મંદિરના પ્રભુભક્તો ભજન કરવા બદલ આપપ્રશંસા ખૂબ કરતા અને વેશ્યાની ચિક્કાર નિંદા કરતા. એવું કહેવાય છે કે જ્યારે સ્વર્ગેથી વિમાન ઊતર્યું ત્યારે ભક્તોના આશ્ચર્ય વચ્ચે તે વેશ્યાના ઘરે આવીને થોળ્યું. વેશ્યાને સ્વર્ગમાં લઈ ગયું.
ધર્મદત્તમુનિના જીવનમાં અહિંસા-ગુણ આત્મસાત થવાના કારણે તેમની પાસે જે હિંસક પશુઓ અને માનવો આવતાં તે બધા અહિંસક બની જતા. તેમના સંસારી પિતાએ આ વાત સાંભળી. પુત્ર-મુનિની પાસે દોડી આવ્યા. તેમની સિદ્ધિની ભરપેટ પ્રશંસા કરી.
તે વખતે આપબડાશમાં અત્યંત ખૂંપી ગયેલા મુનિએ પિતાને કહ્યું, હજી તમે મારી સિદ્ધિઓનું માત્ર બિન્દુ જેટલું જ જાણ્યું છે. મારા મોંએ તો હું શી રીતે મારી પ્રશંસા કરું, પણ સામે બેઠેલા મારા શિષ્ય પાસે જઈને બેસો. એ તમને મારી સિદ્ધિના પ્રભાવની બધી વાત કરશે. તમે આશ્ચર્યમુગ્ધ બની જશો.”
- જ્ઞાનીઓ કહે છે કે આ મુનિ આપપ્રશંસા (સ્વગુણદર્શન)ના કારણે જન્માંતરે સ્ત્રીવેદ પામ્યા. પછી દુર્ગતિઓમાં બરબાદ થયા.
સ્વપ્રશંસા અને પરનિંદા કેટલા ભયંકર દોષો છે ? તે ઉપર રામાયણનો પ્રસંગ કહું.
અર્જુનને પ્રતિજ્ઞા હતી કે પોતાના ગાંડીવ ધનુષ્યની કોઈ નિંદા કરે તો તેને મારી નાંખવો.
એકદા યુધિષ્ઠિરે મજાકમાં ગાંડીવની ઠેકડી ઉડાવી, અર્જુન ધૂંઆપુંઆ થયો. પણ મોટા ભાઈ યુધિષ્ઠિરને શી રીતે મારી નંખાય ? તો પ્રતિજ્ઞાભંગ
