________________
મોક્ષ છે. તેનો ઉપાય સર્વેવિરતિધર્મ
૧૧૩
ઘાતી કર્મોનો નાશ કરીને તે વીતરાગ થયા. સર્વજ્ઞ અને સર્વદર્શી થયા. સત્યવાદી થયા. ત્રિલોકગુરુ થયા.
તેમણે રોજ બે દેશના આપી. જીવોને એક જ વાત સમજાવી કે સંસાર સુખમય મળે તો ય ભૂંડો છે. તેનો ત્યાગ કરીને સહુ સાધુ થાઓ. તેમાં જો સાધના કરશો જો તમને નિશ્ચિતપણે મોક્ષ મળશે. આમ તમે મોક્ષના લક્ષવાળા બનો; અને સંયમધર્મના પક્ષવાળા બનો.”
આ સર્વવિરતિધર્મનું સાંગોપાંગ સુંદર સ્વરૂપ બતાવું.
આ દેશના સાંભળીને દરેક તીર્થંકર દેવો પાસે લાખો આત્માઓએ દીક્ષા સ્વીકારી; સાધના કરી મોક્ષે ગયા.
દીક્ષા એ મોક્ષનો ઉપાય છે. તે માટે ગૃહત્યાગ આસક્તિ ત્યાગ અત્યંત આવશ્યક છે. ‘દીક્ષા’ શબ્દનો નિરુક્ત અર્થ આ પ્રમાણે છે. ‘દ’ એટલે દાન અને ‘ક્ષ' એટલે ક્ષય.
-
-
જેમાં જગતને શ્રેય(કલ્યાણ)નું દાન કરાય છે (પોતાના ઉત્કૃષ્ટ ચારિત્રજીવનના પાલનથી) અને પોતાના દોષો અને દુઃખોનો સર્વથા ક્ષય કરાય છે તે દીક્ષા કહેવાય છે.
આ દીક્ષા માત્ર માનવભવમાં સુલભ છે. બાકીના દેવ, નારક અને તિર્યંચના ભવમાં સાવ અશક્ય છે.
અતિસુખમાં અને અતિદુઃખમાં ધર્મનું પાલન સંભવિત નથી. દેવ અતિસુખી છે. નારક અતિદુઃખી છે. તિર્યંચો એટલા બધાં સુખી – દુઃખી નથી એટલે કોક તિર્યંચ દેશવિરતિ ચારિત્ર પામી શકે છે. પરંતુ સર્વવિરતિ ચારિત્રધર્મ તો માત્ર માનવ જ પામી શકે છે.
પરમાત્મા કહે છે હે માનવ ! તું ચારિત્રધર્મની તલવાર ઉઠાવ, લલાટે સમ્યગ્દર્શનનું તિલક કર. અને કર્મરાજા સાથે ઘોર સંગ્રામ ખેલી નાંખ. મનુષ્યભવ સિવાય ક્યાંય આ યુદ્ધ લડી શકાતું નથી. હા. અન્યત્ર સમ્યગ્દર્શનનું તિલક મળે છે. પણ એકલા તિલકના મંગળથી યુદ્ધ ન જીતાય. તલવાર પણ હોવી જ જોઈએ.
દેવાધિદેવ પરકલ્યાણ સંબંધમાં આ રીતે જણાવે છે કે સ્વ-કલ્યાણ વિના પરકલ્યાણ શક્ય નથી; માટે પરકલ્યાણ કે સર્વકલ્યાણની જેની ભાવના હોય તેણે સ્વકલ્યાણને પ્રધાન બનાવવું. પોતાના ઉન્નત ચારિત્ર વિનાના શબ્દોની કોઈ ઊંડી અસર ‘પર’ને થતી નથી. માટે વિશુદ્ધ ચારિત્રબળને કેળવવું જોઈએ.
d. şil-2
