Book Title: Jain Tattvagyan Saral Bhasha ma
Author(s): Chandrashekharvijay
Publisher: Kamal Prakashan

View full book text
Previous | Next

Page 207
________________ ૧૯૦ જૈન તત્વજ્ઞાન સરળ ભાષામાં અશાતાના હેતુઓ : શાતા વેદનીયથી વિપરીત, તે આ પ્રમાણે :ગુઓની અવજ્ઞા, ક્રોધીપણું, કૃપણતા, નિર્દયતા, ધર્મકાર્યોમાં પ્રમાદ, જાનવરો પર અધિક બોજ લાદવ, જાનવરોના અવયવો છેદવા, જાનવરોને માર મારવો, માંકણ-વાંદા, ઉધઈ વિ.નો નાશ કરવા દવાઓ છાંટવી, પોતાને કે બીજાને દુઃખ, શોક, સંતાપ, વધ, આજંદ વગેરે કરવા-કરાવવાથી આર્તધ્યાન-રૌદ્રધ્યાન, અશુભ પરિણામથી અશાતાનો બંધ થાય છે.. દર્શનમોહનીયના હેતુઓ : ઉન્માર્ગદેશના=સંસારનાં કારણોને મોક્ષમાર્ગ તરીકે કહેવા વગેરે, માર્ગનાશ, દેવદ્રવ્યહરણ, તીર્થકરોની નિંદા, સાધુ-સાધ્વીની નિંદા, જિનબિંબ-મંદિરની નિંદા, જિનશાસનની હિલના-નિંદા વગેરે દ્વારા દર્શનમોહનીયકર્મનો બંધ થાય છે. ચારિત્રમોહનીયના હેતુઓ : સાધુઓની નિંદા, ધર્મમાં જોડાતા વગેરેને વિદ્ગકરણ, અલ્પ પણ વ્રતવાળાની બીજી અવિરતિની નિંદા, અન્યને કષાયનોકષાયની ઉદીરણા તથા એવું વાતાવરણ સર્જવું, પાંચ ઇન્દ્રિયના વિષયોમાં ગૃદ્ધિ-આસક્તિ કરવી, નોકષાયના બંધ હેતુઓ : (૧) હાસ્ય મોહનીય- ઠઠ્ઠા-મશ્કરી, વિદુષક જેવી ચેષ્ટા, હસવું-હસાવવું, (૨) રતિમોહનીય- જુદા જુદા દેશો જોવાની ઉત્કંઠા, વિચિત્ર કામક્રીડા, ખેલ કરવા, હર્ષ-આનંદ, બીજાના મનનું વશીકરણ. (૩) અરતિ મોહનીય- ઈર્ષા, ઉદ્વેગ, હાયવોય, પાપ કરવાનો સ્વભાવ, બીજાના સુખનો નાશ, અકુશળ કાર્યોને ઉત્તેજન. (૪) શોક મોહનીય - શોક કરવોકરાવવો, રુદન, કલ્પાંત. (૫) ભય મોહનીય-ભય પામે, બીજાને કરાવે, ત્રાસ વર્તાવવો, દયારહિત-જૂર બનવું, (૬) જુગુપ્સા મોહનીય : ચર્તુવિધ સંઘની નિંદા, ધૃણા, સફાઈનો મોહ, બાહ્ય મેલ મેં બીજાની ભૂલ પર ધૃણા, દુગંછા, (૭) સ્ત્રી વેદ - ઈર્ષા, ખેદ, વિષયમાં આસક્તિ, અતિશય વક્રતા, પરદારામાં લંપટતા, (૮) પુરુષ વેદ- સ્વદારા સંતોષ, ઇર્ષારહિત પણું, અલ્પ કપાયતા, સરળ સ્વભાવ, (૯) નપુંસક વેદ : સ્ત્રી-પુરુષ સંબંધી કામ સેવન, તીવ્ર કષાય, તીવ્ર કામ, સતી સ્ત્રીના શીલનો ભંગ. (૧) નરકાયુના હેતુઓ : પંચેન્દ્રિયની હત્યા, ઘણા આરંભ અને પરિગ્રહ, ગર્ભપાત કરાવવો, રાત્રિ ભોજન-માંસભોજન, વૈરવિરોધની સ્થિરતા, રૌદ્રધ્યાન, મિથ્યાત્વ- અનંતાનુબંધી કષાય, કૃષ્ણ, નીલ, કાપોત લેશ્યા, અસત્ય બોલવું, પરના ધન-ધાન્યની ચોરી, વારંવાર મૈથુન, ઇન્દ્રિયની પરવશતા.

Loading...

Page Navigation
1 ... 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250