________________
ત્રિો ચિત્રપટ : અષ્ટકમ્
૧૩ આયુષ્યકર્મનો નિકાચિત બંધ જીવનકાળમાં ક્યારે પડે ? તે આપણે સમજીએ.
જેનું જેટલું જીવન હોય તેના બરોબર ભાગ પસાર થાય કે તત્પણ આગામી - એક જ ભવના આયુષ્યનો નિકાચિત બંધ પડે.
ધારો કે કોઈ મનુષ્યનું આયુષ્ય પૂરા ૮૧ વર્ષનું છે તો તેનો આયુબંધ પૂરા પ૪ (૨૭+૨૭+૨૭) વર્ષે પડે. તે વખતે જો તે સારા આચાર, વિચારાદિમાં પ્રવર્તતો હોય તો બાકીના પૂર્વના જીવનમાં તે ગમે તેટલો પાપી હોય તો ય એક વાર તો જાણે કે તેની લોટરી લાગી તે રીતે સારી ગતિનો લાભ મળી જાય.
આથી ઊલટું જો ૫૪ વર્ષની વયે તે અશુભ આચાર, વિચારાદિમાં પ્રવર્તતો હોય તો તેને દુર્ગતિની પ્રાપ્તિ નિશ્ચિત બની જાય. આ જીવ તેના પૂર્વના પ૪ વર્ષમાં ગમે તેટલો ધાર્મિક હોય તો ય એક વાર તો તેને દુર્ગતિમાં
ભાવી જીવનનો નિશ્ચય જીવનના ભાગની ક્ષણ સાથે સંબંધ ધરાવે છે. તેની પૂર્વના કે પછીના જીવન સાથે જરાય નહિ.
હવે સવાલ એવો થાય કે જો આમ હોય તો પાપી જીવે કરેલા પાપોનું ફળ મળશે કે નહિ ? અથવા ધર્મી જીવે કરેલા ધર્મનું ફળ મળશે કે નહિ ? તેનો જવાબ એ છે કે જે જીવ તીવ્રતા સાથે પાપ કરે કે ધર્મ કરે તેનું ફળ ભવિષ્યમાં ક્યારેય પણ મળ્યા વિના રહેવાનું નથી. હા જો તે સાચા અર્થમાં ધર્મ કરવા લાગે તો તેણે કરેલા (નિકાચિત સિવાયના) પાપો ધોવાઈ જાય ખરા અને તેથી તેમનું ફળ તે જીવને ક્યારેય ભોગવવાનું રહે નહિ. કેટલાક દૃષ્ટાન્તો દ્વારા આ વાત સમજીએ.
મગધપતિ શ્રેણિકના જીવન કાળનો કે ભાગ જ્યારે આવ્યો ત્યારે તે સગર્ભા હરણીનો શિકાર કરીને - એક તીરે બે જીવો હસ્યાનો ભરપૂર આનંદ માણતા હતા. આથી તેમણે નારકનું નિકાચિત આયુ-કર્મ બાંધ્યું. એ ક્યારે ય ન છૂટ્યું તે ન જ છૂટ્યું. આ પછીના કાળમાં તે પરમાત્મા મહાવીરદેવના પરમભક્ત બન્યા. તે વખતે તેમણે ભાવી તીર્થંકર પદ્મનાભસ્વામી બનવા માટેનું નિકાચિત કર્મ બાંધ્યું. તેથી તે તીર્થંકર જરૂર બનશે. પરન્તુ પેલું કે ભાગે બાંધેલું કર્મ તો તેમણે ભોગવવું જ પડ્યું.
પ્રભુ મહાવીરદેવને સાક્ષાત્ આગ છોડી મૂકનારા મહા ભયાનક ગુરદ્રોહી
તજ્ઞા.-૧૩
