________________
૨૦૦
જૈન તત્વજ્ઞાન સરળ ભાષામાં છે. આમ નીચેનો અધોલોક ૯00 યોજન ઓછા એવા સાત રાજલોક
પ્રમાણ છે.
એ જ રીતે ૮માં રાજલોકમાંથી પહેલા ૯00 યોજન તિર્થાલોકમાં ગણવાથી બાકીનો એ ૮મો રાજલોક ઊર્ધ્વલોકમાં ગણાય એટલે ઊર્ધ્વલોક સાધિક ૭ રાજલોકનો થાય.
ત્રણેય લોકમાં દેવોનો વાસ નારકો માત્ર અધોલોકમાં નથી પણ તેમાં વાણવ્યન્તર દેવો પણ છે. જરાક વિગતથી જોઈએ.
૧લી નારકનો પાથડો ૧ લાખ ૮૦ હજાર યોજનનો છે. તેમાંના ઉપરનીચેના ૧-૧ હજાર યોજન છોડીને જે ૧ લાખ ૭૮ હજાર યોજન છે તેના બાર પ્રસ્તરોમાં એકાંતરે ૧લી નારક અને ભવનપતિના દેવો છે.
હવે જે ઉપરના ૧ હજાર યોજન છોડયા તેમાંથી ઉપર-નીચેના ૧૦૧ળ યો. છોડીને વચલા ૮૦% યોજનમાં યુન્તર દેવો રહે છે.
- હવે જે ઉપરના ૧00 યો. છોડ્યા તેમાંના ઉપર નીચેના ૧૦-૧૦ યોજન છોડીને વચલા ૮૦ યોજનમાં વાણવ્યન્તર દેવો રહે છે. આમ મેરૂપર્વતની તલાટીથી નીચેના ૯૦૦ યો.નો જ તિલોક ગણાય એટલે તેની નીચેના અધોલોકમાં ભવનપતિ દેવોનો વાસ આવી જાય.
હવે તિસ્કૃલોક મેરુની તળેટીથી ઉપરના 60 યો. સુધી છે. તેમાં ૭૯૦યો.થી ૯00 યો.માં જ્યોતિગો છે. તેમાં દેવો રહે છે એટલે તિસ્કૃલોકમાં પણ દેવોનો વાસ આવ્યો. - ઊર્ધ્વલોકમાં તો વૈમાનિકાદિ દેવોનો વાસ છે જ. આમ ત્રણેય લોકમાં જો કોઈનો વાસ હોય તો તે દેવોનો વાસ છે.
નારકો માત્ર અધોલોકમાં છે.
તિર્યો અને મનુષ્યો માત્ર તિર્જીલોકમાં છે. તિર્થાલોક અસંખ્ય યો. પહોળો છે. તેમાં ક્રમશઃ અસંખ્ય દ્વીપ-સમુદ્રો છે. જેમનું માપ ઉત્તરોત્તર બેવડાતું જાય છે. છેલ્લો સ્વયંભૂરમણસમુદ્ર અસંખ્ય યો.નો છે.
દેવલોકમાં દેવોનું સૌથી ઓછું આયુષ્ય (વાણવ્યંતર દેવોની અપેક્ષાએ) દસ હજાર વર્ષનું હોય છે. તથા નારકનું (પહેલી નારકની અપેક્ષાએ) સૌથી ઓછું દસ હજાર વર્ષનું છે. સૌથી વધુ આયુષ્ય દેવલોકનું તથા નારકનું તેત્રીસ સાગરોપમનું હોય છે. (સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાન અને સાતમી નારકની અપેક્ષાએ.)
તેમની બંનેની જઘન્યથી કાયા એક હાથની હોય અને ઉત્કૃષ્ટથી પ00 ધનુષની હોય.
