________________
૧૩૨
જૈન તત્વજ્ઞાન સરળ ભાષામાં ગમે તેમ, મારે ભગવાન તો થવું જ નથી.
ધનપાળ પંડિતે આ જ વાત સ્વરચિત ઋષભ પંચાશિકામાં કરી છે. તે કહે છે કે, “તારી ભક્તિ કરવાથી બધું કર્મ ખપી જશે તે વિચારતા તો હું હર્ષઘેલો બનું છું;” પણ તેથી હું “ભગવાન” બનીશ તે વાત વિચારતાં હું ત્રાસી જાઉ છું. કેમ કે તે અવસ્થામાં હું તારા ચરણોમાં આળોટી નહિ શકું.”
होही मोहुच्छेओ तुह सेवाए धुवत्ति नंदामि, जं पुण तत्थ न वंदिअव्वो, तेण झिज्झामि ।
ભમરીનું ધ્યાન ભયથી ધરતી ઇયળોને ભમરી બની જતી જોઈને રાવણને ત્યાં કેદ થયેલી સીતાના મનમાં વિચાર આવ્યો કે, “હું પણ પ્રીતિથી મારા વહાલા રામનું સતત ધ્યાન ધરું છું. તો શું હું રામ બની જઈશ ? ના. મારે રામ થવું જ નથી.” આ વિચારતાં સીતા બેહોશ થઈને ધરતી ઉપર ઢળી પડી.
ઓલા ભરતને ય રામની સમાન થવું નહોતું. આથી જ રામના વનવાસ દરમિયાન રામની જેમ ધરતી ઉપર પથારી કરવાને બદલે ધરતીમાં ચાર ફૂટ ઊંડો ખાડો કરીને તેમાં સૂતો હતો.
મેં પૂર્વે કહ્યું છે કે ભક્તિથી ઉગ્ર (ઝડપથી ઉદયવંતુ બનતું) પુણ્યકર્મ બંધાતું હોય છે. એનાથી મોટી આફત દૂર ફેંકાઈ જાય છે.
ભક્તોને ભગવાન સિવાય કશું ખપતું હોતું નથી. તેઓ ખાવાપીવાની કે આજીવિકાની પણ પરવા કરતા નથી. પ્રભુભજનમાં જ તેમનું પેટ ભરાઈ જાય છે. તેઓ પોતાને પ્રભુભક્ત હોવાને કારણે દુનિયાના બેતાજ બાદશાહ માનતા હોય છે. તેઓ બાદશાહોની પણ પરવા કરતા નથી.
તુકારામ, નરસિંહ મહેતા, સૂરદાસ, કોથળિયો વાણિયો, પુણિયો શ્રાવક, છાડા શેઠ, સુલસા વગેરેના જીવનમાં આપણને આ સ્થિતિ બરોબર જોવા મળે છે.
ઓલા હનુમાનને સીતાએ અતિ મૂલ્યવાન મોતીનો હાર ભેટ આપ્યો, હનુમાને દરેક મોતીને મૂઠી મારીને બે ફાડિયામાં કર્યું. બેયમાં નજર નાંખી, મેં બગાડ્યું. ફેંકી દીધું. - સીતા જોતી જ રહી ગઈ. પછી તેણે હનુમાનને તેમ કરવાનું કારણ પૂછતાં તેણે કહ્યું કે, “મને જ્યાં રામ જડે નહિ તે ચીજનું મારે કોઈ કામ નહિ.”
ભગવાન તો કરુણાના સાગર છે. એ તો ચંડકોશિયાને ય તારે, અને ગોશાલાને ય તારે. સંગમ વગેરેને તારી ન શકે તો તે બદલ રડી પડે.
બાઇબલમાં કહ્યું છે કે, “ભગવાન સંસારી જીવોને એમ કહે છે કે તમે એક જ ડગલું મારી તરફ આવો. હું દસ ડગલા તમારી તરફ આવવા
